بررسی معماری پایدار در توسعه فناوری ساخت دوره زندیه
الموضوعات :مریم حق پناه 1 , آذر زینلی خراجی 2
1 - گروه معماری ، دانشکده هنرومعماری،واحد شیراز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز ، ایران
2 - معماری ،معماری ، آزاد اسلامی واحد رودان، ایران.
الکلمات المفتاحية: تعامل در ساخت , فن آوری ساخت , کریم خان زند , معماری زندیه.,
ملخص المقالة :
یکی از بهترین دوره های تاریخ شیراز حکومت زندیه می باشد . در این بازه زمانی 46 ساله کریم خان زند بناهایی را در شیراز و دیگر شهر ها بنا کرد که معماری زندیه نامیده می شود . با توجه به ماهیت تاریخی بناهای زندیه ، این تحقیق به روش توصیفی -تحلیلی پس از شناسایی فن آوری ساخت دراین دوره عوامل تعاملی موثر بر پایداری این بناها مورد تحلیل قرار می دهد . سعی شده است که شیوه های ساخت منحصر به این دوره در مقایسه با دوره های قبل و بعد مورد مداقه قرار گیرد روش کار بر این اساس است که پس از معرفی چهار بنای شاخص دوره زندیه (ارگ کریم خان – مسجد وکیل – حمام وکیل وبازار وکیل ) فن آوری ساخت در این بنا ها در کانون توجه قرار گیرد . روش مطالعه در این تحقیق ،کتابخانه ای همراه با بازدیدهای میدانی می باشد . نتایج تحقیق بیانگر این مطلب می باشد که لمبه کوبی ارگ کریم خان ،شیر سرها ونوعی کاربندی در حمام وکیل مختص بناهای زندیه می باشد همچنین مصالح عمده به کار رفته در بناهای زندیه آجر و سنگ است . سنگ ها ی مورد استفاده در بناها از معادن استان فارس استخراج گردیده و آ جرها در شهرستان لار استان فارس ساخته و استفاده شده اند. ابعاد آجرهای استفاده شده در معماری زندیه 24*24*5 سانتیمتر می باشد. از طرفی شایان ذکر است که فن آوری ساخت بناهای زندیه ادامه شیوه معماری دوره صفویه است اما مشاهده می شود برخی از شیوه های اجرا منحصر به دوره زندیه است.
پیرنیا، محمد کریم (1373)مجله اثر ، شماره 24
مهرگان, محمدی‌بیدسردره, & ایمان. (2015). بررسی تطبیقی مسجد شاه اصفهان و مسجد وکیل شیراز. مطالعات شهر ایرانی اسلامی, 22(6), 79-86. ،
رسولی هوشنگ(1384) ، تاریخچه وشیوه های معماری در ایران ،نشر پشوتن
رنجبر محمد علی - صفی پور علی اکبر (1389)، مجموعه مقالات کنگره بزرگ زندیه ، نشر بنیاد فارس شناسی
رئيسي مهدي, بمانيان محمدرضا, and تهراني فرهاد. "بازنگري در مفهوم کاربندي بر مبناي هندسه نظري، عملي و نقش ساختماني."
زمرشیدی حسین ( )1367، طاق وقوس در معماری ایران، چاپ کیهان
سلطان زاده ، حسین(1395)،هنر های اسلامی یادداشت هایی در باب دید گاه تیتوس بورکهارت ،دفتر پژوهش های فرهنگی
طهرانی ، محبوبه (1388)، کریم خان زند ، تهران کتاب پارسه
گلابچی ، محمود(1392) ، فن شناسی معماری ایران ، انتشارات دانشگاه تهران
محمد یوسف کیانی(1381)، تاریخ هنر ومعماری ایران در دوره اسلامی، چاپ ونشر لیلی،
معماریان، غلامحسین(1384) ، سیری در مبانی نظری معماری، دیلمیان
نامی اصفهانی ، میرزا محمد صادق(1386) ،تاریخ گیتی شناسی در خاندان زند ، تحریر وتحشیه عزیز الله بیات ، تهران : امیر کبیر
نصر ، طاهره (1387)، جستاری در شهر سازی ومعماری زندیه ،نوید شیراز
نوایی ،عبدالحسین ، کریم خان زند : تهران : سپهر ، 1348
قنبری, تابان, سلطانزاده, & نصیرسلامی. (2018). تطبیق نشانه‌شناسانه الگوی معماری ارگ کریم‌خان با درون‌مایه‌های فرهنگ ایلاتی زندیه. معماری و شهرسازی ایران (JIAU), 9(1), 193-209.
احمدی, & هوایی. (2019). بازشناسی دروازه های شهر شیراز (نمونه موردی: دوره زندیه). پژوهش‌های مرمت و معماری ایرانی اسلامی, 5(2), 39-47.
