گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر

الموضوعات :

محمدجواد مهدوی‌نژاد ¹

1 - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , محرم, 1439 تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , محرم, 1439 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: نقد معماری, تحلیل گفتمان, معماری معاصر, معماری فاخر, معماری سرآمد,

ملخص المقالة :

نقد و انتقاد علمی را می‌توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض‌های پژوهش نشان می‌دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می‌توان آن را یک معماری سرآمد نامید. بر اساس چارچوب نظری پژوهش، نقد آثار معماری معاصر بر اساس مدل های نظری متفاوتی صورت می‌پذیرد که یکی از آنها روش تحلیل انتقادی گفتمان است. اساس این روش بر پایه نقد و داوری رابطه معماری و بستر، به مثابه رابطه متن با زمینه است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که بازترسیم نقد معماری به مثابه یک گفتمان انتقادی، پنج راهبرد را برای نقد علمی در اختیار قرار می‌دهد: 1) تعامل با زمینه؛ 2) فرایندمبنا؛ 3) اقبال عمومی؛ 4) نقدِ نقد و 5) بازآفرینی گفتمان نوین.

المصادر:

1. احمدی، بابک. (1378). حقیقت و زیبایی: درس‏هایی از فلسفه هنر. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز.
2. اعتصام، ایرج؛ میرمیران، هادی؛ میرمیران، حمید؛ و صائب، فریده. (1389). معماری معاصر ایران، 75 ســال تجربه بناهای عمومی. تهران: انتشــارات شرکت طرح و نشر پیام سیما.
3. پورجعفر، محمدرضا؛ و شریف شهیدی، محمد. (1388). معماری کلیسـا در دوران آغـاز مسـیحیت بیـزانس، رومانسـک، گوتیـک، رنسانس، باروک، روکوکو و معاصر. تهران: سیمای دانش.
4. حبیب، فرح؛ و حسینی، اکرم. (1389). تحلیلی از معماری معاصر ایران در رویارویی با پدیده جهانی شدن. هویت شهر، 4(6)، 29-38.
5. حبیب، فرح؛ و شکوهى، على. (1391). شناخت و تحلیل مسائل شهرى با استفاده ازسیستم هاى فازى، هویت شهر، 6 (10)، 17-26.
6. ذکایی، عبدالرضا. (1378). مجلس آینده در محل گذشته. ماهنامه ساخت و ساز، 1(1)، 28-30.
7. ستاوین. (1395). هرمی بر بلندای بهارستان. مهندسین مشاور ستاوین. بازیابی10 دی 1395، از http://setavin.com.
8. گنجی خیبری، ابوالفضل؛ و دیبا، داراب. (1393). تبعیت فرم از داده: معماری زمینه گرا در عصر دیجیتال. روش های نوین طراحی و ساخت. مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی روش های نوین طراحی و ساخت در معماری زمینه گرا. تبریز: دپارتمان معماری و شهرسازی انستیتو مقاوم سازی لرزه ای ایران.
9. مجلسی کوپایی، ابوذر؛ انصاری، مجتبی؛ بمانیان، محمدرضا؛ و فخارتهرانی، فرهاد. (۱۳۹۲). ویژگی نخستین پارک تهران: پارک امین الدوله، باغ نظر، 10(25)، 3-16.
10. ملاصدرا. (1379). اسفار اربعه. چاپ اول. ج8. تهران: انتشارات الحیدریه.
11. مهدوی‌نژاد، محمدجواد. (1380). مبانی‌نظری معماری. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
12. مهدوی نژاد، محمدجواد. (1381). هنر اسلامی، در چالش با مفاهیم معاصر و افق‌های جدید. هنرهای زیبا. 12، 23-32.
13. مهدوی‌نژاد، محمدجواد. (1383). حکمت معماری اسلامی، جستجو در ژرف‏ساخت‏های معنوی معماری اسلامی. هنرهای زیبا، 19، 57-66.
14. مهدوی نژاد، محمدجواد. (1384 الف). آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری. هنرهای زیبا، 21، 57-66.
15. مهدوی نژاد، محمدجواد. (1384ب). آموزش نقد معماری؛ تقویت خلاقیت دانشجویان برای تحلیل همه‌جانبه آثار معماری. هنرهای زیبا، 23، 69-76.
16. مهدوی‌نژاد، محمدجواد. (1386). سیر اندیشه‎های معماری. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
17. مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ بمانیان، محمدرضا؛ و خاکسار، ندا. (1389). هویت معماری. تبین معنای هویت در دوره ‎های پیشامدرن. مدرن و فرامدرن. هویت شهر، 4(7)،113-122.
18. مهدوی ‌نژاد، محمدجواد؛ و جوانرودی، کاوان. (1391). نسل جدید معماران معاصر جهان اسلام_ راسم بدران. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی – واحد علوم و تحقیقات.
19. کاملنیا، حامد؛ و مهدوی‌نژاد، محمدجواد. (1391). آشنایی با معماری معاصر از شرق تا غرب: بررسی مبانی، مفاهیم و ریشه های شکل‌گیری آن. تهران: انتشارات علم معمار.
20. مهدوی ‌نژاد، محمدجواد. (1392). الگوی انرژی دوستی در ساختمان بر اساس رفتار حرارتی بام. نقش جهان، 3(2)،35-43.
21. مهدوی ‌نژاد، محمدجواد. (1393). چالش فناوری و شکوفایی در معماری معاصر کشورهای در حال توسعه. نقش جهان، 4(2)، 43-53.
22. مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ منصورپور، مجید؛ و هادیان پور، محمد. (1393). نقش حیاط در معماری معاصر ایران؛ مطالعه موردی: دوره های قاجار و پهلوی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 4(15)، 35-45.

23. Lange, A. (2012). Writing about Architecture: Mastering the Language of Buildings and Cities. Princeton: Princeton Architectural Press.
24. Foucault, M. (1994). The Archaeology of Knowledge. London: Routledge.

25. Jencks, C. (1991). The Language of Post-Modern Architecture. (6th ed.). New York: Rizzoli.
26. Jencks, C. (2006). Theories and Manifestoes of Contemporary Architecture. (2nd ed.). Seattle: Academy Press.
27. Mahdavinejad, M., & Moradchelleh, A. (2011). Problems and Tendencies of the Development of the Architectural Sciences: Culture Research Aspect. Middle-East Journal of Scientific Research, 10 (6), 677-682.