بررسی معیارهای محیطی مهدکودک مطلوب از دیدگاه کودکان (نمونه موردی: مهدکودک های شهر ارومیه)
الموضوعات :فرنوش مینوئی 1 , پریا شفیع پور یوردشاهی 2 , آرزو علی عباس زاده رضائی 3
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
2 - مربی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران
3 - مربی، گروه معماری داخلی، آموزشکده فنی وحرفه ای دختران ارومیه ، دانشگاه فنی وحرفه ای، ایران.
الکلمات المفتاحية: کودک, معیارهای محیطی, مهدکودک, روانشناسی محیطی, معماری.,
ملخص المقالة :
کودکان سرمایه های با ارزش جامعه می باشند و عوامل متعددی بر رشد مطلوب آنها موثر است. یکی از مهم ترین عوامل، محیطی است که کودک در آن به یادگیری می پردازد. هدف این پژوهش بررسی معیارهای محیطی مهدکودک مطلوب از دیدگاه کودکان جهت به کار گیری در طراحی معماری می باشد. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل ده که در بخش اول از طریق روش کیفی - توصیفی و با بهره گیری از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به بررسی ویژگی های کودکان از نظر ادراک و دیدگاه های ذهنی آن ها و همچنین ارزیابی مهدکودک های چهارستاره شهر ارومیه بر این اساس می پردازد. جامعه ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه ی کودکان مهدکودک های چهار ستاره شهر ارومیه به تعداد 192 نفر دختر و پسر 4 تا 6 سال است و ابزار پژوهش، نقاشی های کودکان تحت عنوان "ترسیم مهدکودک مورد علاقه شان" می باشد. بخش دوم پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش کمی است. پس از دستیابی به شناخت عوامل مورد انتظار کودکان، جهت سنجش پایایی تحقیق، پرسشنامه ای به صورت نیمه باز در قالب طیف لیکرت، در اختیار 10 نفر از خبرگان این حوزه تخصصی قرار داده شد. سپس پاسخ ها به روش تکنیک دلفی در سه دور بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد عواملی همچون فضای باز، محل استراحت، طبیعت، امکانات بازی، تنوع رنگ، تنوع فضا، فضای جمعی، روشنایی، دسترسی آسان، مبلمان، امنیت، موسیقی و انعطاف پذیری ویژگی هایی هستند که کودکان از مهدکودک مورد علاقه خود انتظار دارند و این عوامل، معیارهای محیطی مهدکودک مطلوب از دیدگاه متخصصین نیز می باشند.
- احمدزاده بهشتی، سونیا؛ علیزاده اجیرلو، سعداله؛ باباپور خیرالدین، جلیل؛ و حامی، احمد. (1399). اثربخشی کاربرد گیاهان در محیط آموزش و بازی بر پرورش خلاقیت کودک. فصلنامه پژوهشهاي نوين روانشناختي. 15(59)، 127-141.
- به پژوه، احمد. (1388)، خلاقیت چیست؟ کودک خلاق کیست؟. مجله پیوند، 356، 11-8.
- پیاژه، ژان؛ اینهلدر، باربل.(1367). روا نشناسی کودک، نشر طلوع آزادی.
- پیاژه، ژان؛ و اینهلدر، باریل.(1388). روان شناسی کودک. ترجمه زینت توفیق. نشر نی.
- رادبخش، ناهید؛ محمدی¬فر، محمدعلی؛ و کیان¬ارثی، فرحناز. (1392). اثربخشی بازی و قصه گویی بر افزایش خلاقیت کودکان. ایتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(4)، 177-195.
- سرخوش، زهره؛ لیراو یزاده، پروین،(1394). بررسی تاثیر آموز شهای مهارتی بر توانای یهای شناختی وحرکتی کودکان 3 تا 6 ساله، دومین همایش ملی بررسی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی روانشناسی مشاوره و آموزش در ایران.
- سوهانگیر، سارا؛ و نوروز برازجان، ویدا. (1391). مطالعه تطبیقی پیوند مفهومی میان فضای موسیقی و معماری در دوران پیش از مدرن و پس از آن در جهان غرب. باغ نظر، 23، 46-31.
- سیف، سوسن؛ و کرمی¬نوری، رضا. ( 1375). روانشناسی رشد1. تهران، سازمان مطالعه¬وتدوین¬کتب علوم¬انسانی¬دانشگاه¬ها(سمت).
- شهریاری، رهام؛ کامران کسمایی، حدیثه. ( 1402). بررسی طراحی داخلی فضاهای مهدکودک با قابلیتهای محیطی در ارتقا خلاقیت، فصلنامۀ رهپویۀ معماری و شهرسازی، 2(8)، 46
- علاالدینی، زهره؛ کلانتری، مهرداد؛ کجباف، محمدباقر؛ و مولوی، حسین. (1394). تاثیر بازی ایفای نقش برخلاقیت هیجانی و شناختی کودکان، روانشناسی تحولی. روان¬شناسان ایرانی، 12 (45)، 15-25.
- عینی¬فر، علیرضا؛ ایزدی، عباسعلی؛ و قره¬بیگلو، مینو. (1391). گونه¬شناسی روش¬های تحقیق درمطالعات¬محیطی¬کودکان. دوفصلنامه¬دانشگاه¬هنر، 9، 87-103.
- فیروزآبادی، مهشید؛ آقایی جشوقانی، اصغر. (1399). اثربخشی آموزش گروهی همدلی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی. پژوهش¬های علوم¬ شناختی و رفتاری، 10(2)، 35-52.
- کاپلان، پاول اس.(1381). سفر پرماجرای کودک. ترجمه مهرداد فیروزبخت. موسسه خدمات فرهنگی رسا. چاپ اول.
- کرونر، والتر.( 1388). معماري براي کودکان. ترجمه احمد خوش نویس و المیرا امیر رحیمی. نشر گنج هنر. تهران.
- گلکار، کوروش . (1380). مؤلفه های سازنده کیفیت طراحی شهری. نشريه علمي پژوهشي صفه، 32، 65-38.
- مصباح، علی؛ زارعان، محمدجواد؛ بی ریا، ناصر؛ آقا تهرانی، مرتضی؛ رهنمائی، سیداحمد؛ شاملی، عباس؛ حقانی، ابوالحسن، ساجدی، ابوالفضل. (1374). روانشناسی رشد (1) با نگرش به منایع اسلامی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
- ملک¬پور، مختار؛ و نسائی مقدم، بیان. (1393). تاثير شن بازي درماني بر رشد شناختي كودكان ناتوان ذهني آموزش پذير. پژوهش¬های علوم¬ شناختی و رفتاری. 4(1)، 141-154.
- ملکشاهی، فریده؛ فرهادي، علی. (1387). بررسی شیوع مشکلات رفتاري کودکان پیش دبستانی شهرستان خرم آباد 1385 . فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 10.
- میرصفدری، شراره السادات؛ و محمدی¬فر، یعقوب. (1400). نقش رسانه¬های مجازی دیجیتال در آموزش مفاهیم شناختی میراث فرهنگی به کودکان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 9(16). 73-89.
- نقره کار، عبدالحمید مظفر، فرهنگ؛ صالح، بهرام و شفایی، مینو. (1388). پیمایش در تبیین اصول طراحی فضاهای آموزشی کودکان. نشريه آرمانشهر، 2، 74-68.
- نیر، نرجس؛ و افهمی، رضا. (1392). نقش جنبه¬های کیفی عناصر محیطی بر پرورش تفکر خلاق کودکان از دیدگاه مربیان مهدکودک. فصلنامه نوآوری¬های آموزشی، 50، 99-83.
- یمینی، محمد؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی اله؛ و مرادی، علیرضا. (1387). رابطة بين ادراک از محيط يادگيري ساختن¬گراي اجتماعي، سبک¬هاي تفکر با رويکرد عميق به يادگيري و بازده¬ها يا پيامدهاي يادگيري. فصلنامه روان¬شناسی دانشگاه تبریز، 3(12). 139-171.
- Aturupane, H., Glewwe, P., & Wisniewski, S. (2013). The impact of school quality, socioeconomic factors, and child health on students’ academic performance: evidence from Sri Lankan primary schools. Education Economics, 21(1), 2-37.
- Biber, K., Cankorur, H., Güler, R.S., & Demir, E. (2022). Investigation of environmental awareness and attitudes of children attending nature-centered private kindergartens and public kindergartens. Australian Journal of Environmental Education 0, 1–13.
- Cakan, A., Acer, D. (2024). Analysis of preschool children’s outdoor play behaviors. Journal of Outdoor and Environmental Education.
- Cherney, I. D., Seiwert, C. S., Dickey, T. M.ve Flicchtbeil, J. D. (2006). Children’s drawings: a mirror to their minds. Educational Psychology, 26, 127-142.
- Qambari, H., Javanmardi, M., Rajaee, A., Javid, F., & Rahdan, A. (2023). Investigating the Impact of Environmental Quality in Educational Settings on the Behaviors and Emotions of Children with an Emphasis on Preschools. Human Ecology, 2(3),181 -194.
- Groome, D. (2008). An Introduction to Cognitive Psychology: Processes and Disorders (2nd Ed.). Hove, UK: Psychology Press
- Haghighat, T., & Azizi, B. (2011). The Effect of Kindergarten on Academic Achievement. Current Research Journal of Social Sciences. 3(4). 326-331.
- Kirk.G., Icon & Jay.J. (2018). Supporting Kindergarten Children’s Socio-emotional and Emotional Development: Examining the Synergetic Role of Environments, Play, and Relationships. Journal of Research in Childhood Education .32(4).
- Mohammed Almazeedi, H. (2019). The Impact of Kindergarten on Children’s Socio-emotional Development. International Journal of Education, Learning and Development
7(5). 59-70.
- Moura e Sa, P., & Saraiva P. (2001). The development of an ideal kindergarten through concept engineering/quality function deployment, Total Quality Management. 12(3).365-372.
- Pugh, S. (1996). In: D. Clausing & R. Andrade (Eds) Creating Innovative Products Using Total Design: The Living Legacy of Stuart Pugh (Addison-Wesley).
- Wong, J., & Rao, N. (2015). “The evolution of early childhood education policy in Hong Kong”. International Journal of Childhood Care and Education Policy, 9, 1-16.
