مدل پیشنهادی مشارکت کاربر در فرآیند برنامه‏‌د‏هی مدرسۀاجتماعی (مطالعه موردی: دبستان ام‌‏البنین در محله ملاصدرای اصفهان)

الموضوعات :

لیلا افروزه ¹ , محمدرضا ثقفی ²

1 - کارشناس ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2 - دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

تاريخ الإرسال : 02 الأحد , صفر, 1439 تاريخ التأكيد : 11 السبت , جمادى الثانية, 1440 تاريخ الإصدار : 25 الجمعة , رجب, 1441

الکلمات المفتاحية: برنامه‏دهی مشارکتی, برنامه‏دهی معماری, مشارکت کاربر, مدرسۀ اجتماعی,

ملخص المقالة :

یکی از علل نارضایتی اغلب کاربران از معماری مدرسه، اختلاف نظر بین کاربران مدرسه و برنامه ریزان است؛ بنابراین ضروری است که برنامه دهی مدرسه با مشارکت اعضایی حاصل شود که متعلق به همسایگی مدرسه اند. هدفِ این تحقیق دستیابی به برنامه دهی مشارکتی مدرسه اجتماعی و نمایش فرایند مشارکت کاربر می باشد؛ در این راستا از نظرات کاربران دبستان ام البنین و اهالی محله ملاصدرای اصفهان توسط ابزارهای مشارکتی همچون کارگروه های مشارکتی (شامل والدین، معلمان و دانش آموزان)، مصاحبه و ‌‌پرسش‌نامه (شامل 13 ‌‌پرسش‌نامه توسط معلمان و ۸۷ ‌‌پرسش‌نامه توسط والدین و اهالی محله) استفاده شد. این پژوهش کیفی از روش توصیفی-تحلیلی برای تحلیل داده‌ها، روش کتابخانه ای، همچنین ابزار مصاحبه و ‌‌پرسش‌نامه در پیمایش میدانی برای گردآوری داده ها بهره برداری می‌کند. جمع بندی یافته‌ها به تنظیم جدول برنامه دهی معماری طبق شاخصه های دریافتی از سوی کاربران می انجامد؛ نتیجۀ پژوهش ارائه مدل پیشنهادیِ مشارکت کاربر در فرایند برنامه دهی مدرسه اجتماعی می‌باشد که می تواند در شناخت نیازهای کاربران و افزایش رضایت کاربر از طراحی مدرسه مؤثر باشد.

المصادر:

1. اسلامی، سید غلامرضا؛ و کامل‏نیا، حامد. (1393). معماری جمعی از نظریه تا عمل. (چاپ دوم). تهران: دانشگاه تهران.
2. اشرفی، روشنک. (۱۳۹۴). بررسی ابعاد مختلف طراحی مشارکتی با توجه
ویژه به مشارکت در طراحی مدارس. کنفرانس بین المللی عمران، معماری و زیرساخت های شهری. مرداد 8-7، (ص15-1). تبریز: دبیرخانه دائمی کنفرانس.
3. پنیا، ویلیام ام؛ و پارشال، استیون ای. (1388). مبانی برنامه‏ریزی معماری تبیین روش مساله‏کاوی. (محمد احمدی‏نژاد، مترجم). اصفهان: نشر خاک. (نشر اثر اصلی 2012).
4. سعیدمحمودی، سیدامیر. (1389). برنامه‏دهی معماری یک ضرورت برای طراحی. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 2(44)، 85-77.
5. حمزوی، راضیه. (1389). بررسی کارکرد مدارس اجتماعی با تاکید بر اندیشه‏های پایداری اجتماعی. گزارش سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس، 19(67 -66)، 99-94.
6. علی‏الحسابی، مهران؛ و یوسف‏زمانی، مهرداد. (1389). فرایند طراحی معماری تعامل میان طراح و بهره‏بردار (مدل‏یابی مشارکت در طراحی مسکن‏های شخصی‏ساز). هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 2(43)، 42-31.
7. قنبران، عبدالحمید؛ و جعفری، مرضیه. (1393). بررسی عوامل موثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه- تهران). انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 5(7)، 64-57.
8. کامل‏نیا، حامد؛ اسلامی، سیدغلامرضا؛ و حناچی، پیروز. (1389). تحلیل و ارزیابی معماری جمعی بر مبنای شاخصه‏های احساس جمعی. هویت شهر، 4(7)، 140-131.
9. کامل‏نیا، حامد. (1392). چارچوبی نوین برای تعامل معماری جمعی در طراحی مجموعه‏های مسکونی معاصر. نقش‏جهان، 3(2)، 73-63.
10. کامل‏نیا، حامد. (1387). معماری و الگوواره‏های طراحی جمعی. پایان‏نامه دکتری، دانشگاه تهران، تهران.
11. نایر، پراکاش؛ فایلدین، راندال؛ و لاک‏نی، جفری. (1391). زبان طراحی مدرسه: الگوهای طراحی برای مدارس قرن بیست‏ویکم. (ثمانه ایروانی، مترجم). تهران: راه‏دان. (نشر اثر اصلی 2009).
12. والدن، روتراوت. (1396). مدارس آینده: روانشناسی معماری در طراحی. (رضا نقدبیشی و پوریا رحمتی، مترجمان). تهران: نوربخش. (نشر اثر اصلی
2015).
13. یوسف‏زمانی، مهرداد. (1390). مدل ساختار مفهومی درس اصول طراحی معماری مشارکتی (درس پیشنهادی کارشناسی معماری). انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 2(2)، 76-69.

15. Ashrafi, R. & Kamelnia, H. (2016).Teachers’ Participation in Designing an Educational Complex: Applying “Role” Technique in Iran. International Journal of Applied Science and Technology, 6(3), 14-30.
16. Bowen, S., Durrant, A., Nissen, B., Bowers, J., & Wright, P. (2016). The value of designers' creative practice within complex collaborations. Design S‌tudies, 46, 174-198.
17. Könings, K. D., Seidel, T., & van Merriënboer, J. J. (2014). Participatory design of learning environments: integrating perspectives of s‌tudents, teachers, and designers. Ins‌tructional Science, 42(1), 1-9.
18. Mäkelä, T. (2018). A design framework and principles for co-designing learning environments fos‌tering learning and wellbeing. Unpublished doctoral dissertation, Jyväskylä s‌tudies in education, psychology and social research, Jyväskylä University, Jyväskylä.
19. Mäkelä, T., Kankaanranta, M., & Gallagher, C. (2014). Involving s‌tudents in the redesign of learning environments conducive to learning and wellbeing. Proceedings of the Annual Architectural Research Symposium in Finland. 268-282. Retrieved Septemper 7, 2017, from https://journal.fi/atut/article/view/46489.
20. Sanoff, H., Pasalar, C., & Hashas, M. (2003). School Building Assessment Methods. Washington, DC: National Clearinghouse for Educational Facilities.
21. Sanoff, H. (2002). Schools Designed with Community Participation. Washington, DC: National Clearinghouse for Educational Facilities.
22. Sanoff, H. (2009). Research Based Design of an Elementary School. Open House International, 34(1), 9-16.
23. Sanoff, H. (2010). Community participation in school planning: case s‌tudies of engagement in school facilities. Riga: VDM Verlag Dr. Müller.