تحلیل عوامل محیطی- کالبدی بر رفتارهای انسان در محیط‌های عمومی نمونه موردی امامزاده زید بن علی شهر خرم آباد

الموضوعات :

فاطمه شاطری گله دار ¹ , مهدی شریفی ² , مجید مرادی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
2 - گروه معماری، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الأربعاء , رجب, 1445 تاريخ التأكيد : 06 السبت , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , شعبان, 1446

الکلمات المفتاحية: عوامل محیطی کالبدی, رفتار , فضای معماری, شهر خرم آباد,

ملخص المقالة :

یکی از مباحث مهم در ارتباط با فضاهای عمومی، مفهوم انسان¬شناختی و به دنبال آن رفتارشناسی در فضاهای شهری است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر محیط و عوامل محیطی بر رفتار افراد در فضای عمومی(مذهبی) شهری پرداخته شود. روش‌شناسی پژوهش، روش تحقیق در این پژوهش، استفاده از روش‌های کمی و کیفی به صورت توأمان می‌باشد.کمی است و داده‌های کمی در این مطالعه با استفاده از روش‌ پرسشنامه گردآوری شدند.آزمون آلفا کرونباخ برای روایی استفاده شد. نمره روایی پرسشنامه برابر با 702/0شد. بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی، 50 نفر از زائرین امامزاده زید بن علی شهر خرم آباد که بین20 تا 52 سال سن داشتند؛ برای این مطالعه انتخاب و شرکت کردند. امامزاده زید بن علی امامزاده و نیز نام منطقه‌ای در مرکز شهر خرم‌آباد است. آرامگاه این امامزاده در بازار قدیمی شهر خرم‌آباد واقع شده است و قدمت ساخت بنای کنونی آن به سال ۱۳۰۷ هجری قمری می‌رسد. از آزمون همبستگی پیرسون برای معنادار بودن رابطه متغییر ها استفاده شد. نتیجه آزمون همبستگی برابر با 371/0 شد. که نشان میدهد بین متغییرها رابطه معناداری در حد متوسط وجود دارد. . با توجه به نتایج حاصل از تحلیل داده ها مي توان این گونه بیان نمود كه عوامل کالبدی محیطی بر رفتاری که فرد در فضاهای عمومی از خود نشان میدهد موثر است. دراین پژوهش عوامل محیطی مانند قابلیت دسترسی به فضا ، کیفیت نور در محیط احساس امنیت و سلسه مراتب فضایی مورد بررسی قرار گرفته شد. بر اساس نتایج تحلیل داده های پرسشنامه میتوان بیان نمود که افراد برای حضور در فضا به محیط و عوامل محیطی آن بسیار توجه میکنند و این امر در رفتار آنان نیز نمایان میگردد. هرچه یک فضای عمومی و مذهبی با پارامترهای دقیق تری از عوامل کالبدی ساخته شده باشد، رفتار فرد و احساس فرد در آن فضا مناسب تر است.

المصادر:

 پاکزاد،جهانشاه،(1386)، مبانی نظری وفرآیندطراحی شهری، تهران،انتشارات شهیدی، چاپ دوم.
 آستین فشان، پروانه، هزارجریبی، جعفر، (1388)، بررسی عوامل موثربرنشاط اجتماعی،جامعه شناسی کاربردی،سال 2 مراجع ،شماره1، 20 .
 فرن تانکیس(1390)، فضا، شهر و نظریه اجتماعی، حمیدرضا پارسی، آرزو افلاطونی، ناشر: دانشگاه تهران چاپ: سوم.
 لطیفی، امین، سجادزاده، حسن،(1393)، ارزیابی تأثیر مؤلفه¬های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارکهای شهری مطالعه موردی: پارک مردم همدان، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 11، ص ص 3-18،.
 بحرینی، حسین،( 1393)، فرایند طراحی شهری، ناشر دانشگاه تهران، نوبت چاپ نهم.
 عینی فر،علیرضا، (1386)، نقش غالب الگوهای عام اولیه درطراحی محله های مسکونی معاصر، هنرهاي زيبا، شماره32، ص ص 49-60، تابستان1386.
 ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺎ، محمدرضا،(1388)، ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﺮ روش تحقیق در ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﺗﻬﺮان.
 ﻟﻴﻨﭻ،كوین،(1387)، ﺗﺌﻮري ﺷﻜﻞ شهر، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺤﺮﻳﻨﻲ، ﭼﺎپ ﺗﻬﺮان .
 لنگ، جان،( 1383)، آفرینش نظریۀ معماري؛ نقش علوم رفتاري در طراحي محیط"، ترجمۀ علیرضا عیني، انتشارات دانشگاه تهران.
 معماریان، غلامحسین،(1391)، آشنایی با معماری مسکونی ایرانی، گونه شناسی درون گرا.
 پورجعفر، محمدرضا، تقوایی، علی اکبر و صادقی، علیرضا. (1388). خوانش تاثیر ساماندهی محورهای بصری بر ارتقا کیفیت محیط فضاهای عمومی شهری (نمونه موردی: خیابان آزادی تهران). مدیریت شهری، 7(24)، 65-80.
 اکبرزاده، زهرا، حیدرنتاج، وحید، احمدی، فریال، و باعزت، فرشته. (1398). تاثیر چیدمان بر طراحی فضای آموزش معماری جهت بهبود عملکرد تحصیلی و شناختی. اندیشه معماری، 3(6 )، 96-109.
 Gutman. Robert. (1972).The question Architects Ask. In R. Gutman, ed. People and Buildings. New York: Basic Books, 1972. pp337-369.