بررسی جریان های سرمایه اجتماعی در بازارهای تاریخی برحسب مشاغل و فضاهای معماری مطالعه موردی: بازار تاریخی تبریز

الموضوعات :

علی مجنونی توتاخانه ¹ ( دانشجوی دکتری، مدرس گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب. )
حسین اسمعیلی سنگری ² ( استادیار گروه بنا، پژوهشکده ابنیه و بافت های تاریخی، پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور، تهران، ایران. )

تاريخ الإرسال : 03 الأربعاء , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 17 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1443

الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, تبریز, عوامل انسانی, بازار تاریخی, فضاهای معماری,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش بررسی سرمایه اجتماعی بازار تاریخی تبریز بر حسب عوامل انسانی و معماری است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان مراجعه کننده به بازار است. با استفاده از روش نمونه‌گیری با جامعه آماری نامعلوم، 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ، 896/0 به دست آمد. یافته‌های پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی منجر به کاهش 82 شغل در 15 گروه شغلی شده که سه گروه شامل مشاغل فرهنگی- مذهبی، جواهرسازی و صنایع‌دستی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. همچنین برحسب یافته‌ها، بیشترین ارتباط بین مشاغل با بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی است. همچنین از نظر ارتباط بین فضاهای معماری با سرمایه اجتماعی، میزان سرمایه اجتماعی در راسته‌ها، مساجد و حسینیه به ترتیب با 452/0، 421/0 و 387/0، بیشتر از سایر فضاهاست. در نهایت، سه متغیر سن شهروندان، سن مغازه‌دار و تعداد دفعات خرید به ترتیب با دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنادار با سرمایه اجتماعی هستند.

المصادر:

1. اسمعیلی سنگری، حسین؛ و حق پرست، فرزین (1398). نقش سرمایه های اجتماعی در شکل گیری بازار تاریخی تبریز بعد از زلزله سال 1193 ه.ق، رساله دکتری. دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز.


2. الوانی، سید مهدی؛ و شیروانی، علیرضا. (1383). سرمایه اجتماعی اصل محوری توسعه، ماهنامه تدبیر. (147)، 16-23.

http://ensani.ir/file/download/article/20110130171319-(1754).pdf

3. پور احمد، احمد (1377)، جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان، انتشارات مرکز کرمان­شناسی، چاپ اول، جلد یک، کرمان


4. پورجعفر، محمدضا؛ و پورجعفر، علی. (1390). نقش سرمایه اجتماعی در وضعیت اقتصادی بازارهای سنتی در ایران. فصلنامه مدیریت شهری، 9(1)، 203-221

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=165475

5. حق پرست، فرزین؛ آصفی، مازیار؛ و ابی زاده، الناز. (1398). تحلیل تأثیرات زمینه های ادراکی و دلبستگی مکانی بر وفاداری کنشی گردشگران (نمونه موردی: بازار تاریخی تبریز)، فصلنامه برنامه ریزی فضایی، 9(1)، 25-44.

https://sppl.ui.ac.ir/article_23618.html

6. زنگی­آبادی، علی؛ علی­زاده، جابر؛ و رنجبرنیا، بهزاد. (1391). برنامه­ریزی راهبردی، برای سامان­دهی بازارهای سنتی ایران (مطالعه موردی: بازار سنتی تبریز). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. 2(7)، 26 -13.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=198598

7. سرائی، محمدحسین. (1389). تحولات بازارهای ایرانی ـ اسلامی (مطالعه موردی: بازار یزد). فصلنامه مطالعاتی شهر ایرانی اسلامی. 1(2)، 25 -35.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=127679

8. سمیعی، امیر؛ زین الدین، سپیده؛ و آل یاسین، آزاده. (1396). بررسی تأثیرات متقابل ساختاری و شکلی کالبد بازار سرپوشیده شهر اراک بر شکل­گیری تعزیه سیار در اراک. نشریه پژوهش هنر. 7(13)، 85-93.

http://ph.aui.ac.ir/browse.php?a_id=427&sid=1&slc_lang=fa

9. صیامی، قدیر؛ اختری تکله، اکرم؛ و خانی زاده، محمدعلی (1395). سنجش معیارهای سرزندگی اقتصادی بازارهای تاریخی ایران با رویکرد بازآفرینی؛(مطالعه موردی: بازار تاریخی قزوین). فصلنامه آمایش محیط. (34)، 1-25.

http://ebtp.malayeriau.ac.ir/article_527322.html

10. طرح تفضیلی بافت تاریخی شهر تبریز (1397). طرح تحقیقاتی، 5 جلد، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تبریز


11. عبدالله زاده طرف، اکبر. (1388). سیر تحول شکل‌گیری فضاهای تجاری در غرب و شرق از نگاه تاریخ معماری. فصلنامه آبادی. (64)، 62-69.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=200768

12. عمرانی، بهروز؛ و اسمعیلی، سنگری (1385). بافت تاریخی شهر تبریز، انتشارات سمیرا، چاپ اول


13. فرزین حق پرست، و حسین اسمعیلی سنگری. (1397). مدیریت مجموعه میراث جهانی بازار تاریخی تبریز با تکیه بر مشارکت مردمی. فصلنامه مدیریت شهری، 17 (50): 145-160.

https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=483897

14. فروتن، منوچهر؛ عراقچیان، محمدرضا؛ و صنعتگر کاخکی، مریم. (1390). نقش بازارهای سنتی در ساختار فضایی شهرهای اسلامی و ایرانی، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی همدان.


15. کوهکن، علیرضا (1387). مؤلفه­های سرمایه اجتماعی، فصلنامه راهبرد، شماره (17)، 124-144

http://rahbord.csr.ir/issue_17051_17057.html

 

16. مرصوصی، نفیسه؛ و خانی، محمدباقر. (1390). تحلیل کارکردهای اقتصادی بازار تبریز و حوزه نفوذ آن. پژوهش­های جغرافیای انسانی. 43(75)، 133-152.

https://jhgr.ut.ac.ir/article_24490.html

17. Assari, A., Mahesh, T., & Assari, E. (2012). Conservation of historic urban core in traditional Islamic culture: case study of Isfahan city. Indian Journal of Science and Technology, 5(1), 1970-1976.

https://indjst.org/articles/conservation-of-historic-urban-core-in-traditional-islamic-culture-case-study-of-isfahan-city

 

18. Colombo, M. G., Franzoni, C., & Rossi‐Lamastra, C. (2015). Internal social capital and the attraction of early contributions in crowdfunding. Entrepreneurship theory and practice, 39(1), 75-100.

https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1111/etap.12118

19. Helliwell, J. F., Huang, H., & Wang, S. (2014). Social capital and well-being in times of crisis. Journal of Happiness Studies, 15(1), 145-162.

https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10902-013-9441-z

20. Key, A. (2005). Societal, The social Economy and community development. Oxford university press and community. Development Journal. Advance Access Publication.

https://www.jstor.org/stable/44258961

21. Moosavi, M. S. (2005). Bazaar and its role in the development of Iranian traditional cities. Paper presented at the Conference Proceedings 2005 IRCICA International Conference of Islamic Archaeology, Tabriz: Tabriz Azad University, Faculty of Art & Architecture.

https://www.semanticscholar.org/paper/Bazaar-and-its-role-in-the-development-of-Iranian-Moosavi/95688f04dad906f813e695d710f2985ba2f6f8b6

22. Pourjafar, M., Amini, M., Varzaneh, E. H., & Mahdavinejad, M. (2014). Role of bazaars as a unifying factor in traditional cities of Iran: The Isfahan bazaar. Frontiers of Architectural research, 3(1), 10-19.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2095263513000769?via%3Dihub