شناسایی و اولویت بندی مولفه‌های اتمسفر فضای زیست در معماری با رویکرد داده بنیاد

الموضوعات : Life Space Journal

اسماء جامی ¹ , رضا میرزایی ² , سید مسلم سیدالحسینی ³ , احمد حیدری ⁴

1 - گروه آموزشی دانشگاه آزاد بیرجند
2 - عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی و کمیته بین المللی
3 - گروه معماری دانشگاه آزاد مشهد
4 - دانشکده معماری دانشگاه آزادبیرجند

تاريخ التأكيد : 05 الثلاثاء , شوال, 1444 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , شوال, 1445

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

فضای زیست انسان را مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی دربرمی‌گیرد. علی‌رغم پیچیدگیهای زندگی امروزه، تجربه حسی مطلوب بناها و برقراری ارتباط عاطفی و معنایی با آن که همان اتمسفر بناست، در بسیاری از فضاهای انسان‌ساخت معاصر مورد بی‌توجهی قرارگرفته‌است. معماری دررابطه بنا و کاربرانش شکل‌می‌گیرد و اتمسفر با ایجاد زبانی مشترک و فهمی دو طرفه میان آن‌دو، تقویت‌کننده این ارتباط است. اغلب مطالعات موجود در این خصوص با دیدگاهی پدیدارشناسانه، بیشتر بعد معنایی و ذهنی کاربران پرداخته‌اند. اما این تحقیق با نگاهی ساختارشناسانه در جستجوی معیارها و ابزارهایی برای معماران است تا با استفاده در روند طراحی معماری، بتوانند بناهایی دارای حیات و روح بیافرینند. در این مسیر با توجه به اینکه اتمسفر معماری ناشی از کلیتی یکپارچه است، روش تقویت ساختار الکساندر میتواند در روند تامین الگوی اتمسفری راهبر باشد. جهت تبیین مساله پژوهش، از روش نظریه پردازی داده‌بنیاد متنی استفاده‌شده‌است. از نظر هدف کاربردی و توسعه‌ای می‌باشد. به‌روش مطالعات اسنادی, پس از بررسی منابع مرتبط، دسته‌بندی و تدقیق نظریات با شورای خبرگان, نظریات 25 اندیشمند با رویکرد ساختاری انتخاب‌شدند. داده‌ها به‌صورت کدگذاری باز شامل 93 مشخصه و در کدگذاری محوری 9 کد و در کدگذاری انتخابی 7 مقوله دسته‌بندی‌شدند. در نرم افزار10 MAXQDAداده‌ها کدگذاری شده و باتوجه به اشتراک و میزان تکرار کدها انتخاب‌‌شدند. نتیجۀ مطالعات نشان‌داد اتمسفرها در بنای معماری با مجموعه عوامل ساختاری، کالبدی و مجموعه مفاهیم نامرئی بسیار موثر یا همان شبه‌چیزها ایجادمی‌شوند که در تاثیر و تاثراتی که باهم و بر هم در فضای معماری می‌گذارند، مخاطب را بسته به دریچه‌ها و توانایی های حسی و ادراکی‌اش تحت‌تاثیر قرار‌می‌دهند. معیارهای کالبدی بیشتر از عملکردیها در تحقیقات اتمسفری موجود پرتکرار بوده اما در بین شاخصه‌ها، مهمترین و پرتکرارترین، کلیت یکپارچه عنوان‌شده‌است. معماری اتمسفری کلیتی هم افزاست که اثرات بهینه‌ای بر رفاه، سلامت و سرزندگی داشته ومی‌تواند منجر به افزایش کیفیت زندگی شود.