مقایسه و اولویت‌بندی تأثیر اجزاء نمای ساختمان در اغتشاش بصری تک نما و جداره های شهری (نمونه موردی: منطقه 4، 14 و 15 شهر تهران)

الموضوعات :

مرسده طهماسبی فرد ¹ , فرح حبیب ² , زهرا سادات سعیده زرآبادی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الجمعة , رجب, 1444 تاريخ التأكيد : 05 الأحد , محرم, 1445 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ذو الحجة, 1445

الکلمات المفتاحية: تک نما, اغتشاش بصری, جداره شهری, اجزاء معماری نما,

ملخص المقالة :

امروزه یکی از عوامل ایجاد اغتشاش و بی‌نظمی بصری، وجود نماهای شهری با ظاهری ناهنجار است. این ناهمگونی در نمای شهرهای ایران، به‌خصوص شهر تهران و در مجاورت خیابان‌های اصلی محلی، بیش‌ازپیش خودنمایی می‌کند. پرداختن به این موضوع که چه اجزایی از نما سبب ایجاد اغتشاش بصری گردیده است و احصاء مؤثرترین جزء بصری نما در این زمینه، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف تبیین جایگاه اجزاء معماری نما و تأثیر آنها در ایجاد اغتشاش بصری و مقایسه تأثیرات در جداره و تک نماصورت گرفته است. روش پژوهش حاضر از نوع نمونه موردی، پیمایشی و کدگذاری می‌باشد. برای حصول به اهداف پژوهش تأثیر الحاقات، مصالح، پنجره، فرم و حجم، سبک و تزیینات، خطوط و درب در ایجاد اغتشاش بصری جداره و نما بررسی شد. به‌منظور شناسایی و مقایسه تأثیرات اجزاء از پرسشنامه و مطالعات میدانی و به‌منظور تحلیل و رتبه‌بندی از نرم‌افزار SPSS و آزمون فریدمن استفاده‌شده است. روش طی شده در این پژوهش در زمینه آسیب‌شناسی، نوآوری داشته و الگویی جهت مطالعات آسیب‌شناسی نما ارائه می‌دهد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان تأثیر معیارها در ایجاد اغتشاش بصری جداره و تک نما متفاوت است و شاخص‌های متفاوتی از اجزاء تک نما و جداره، در ایجاد اغتشاش بصری تأثیرگذارند. با تحلیل نتایج توسط آزمون فریدمن مشخص گردید که خطوط در جداره با امتیاز 28/5 و الحاقات در تک نما با امتیاز 20/5. بیشترین میزان تأثیر را در ایجاد اغتشاش بصری دارند. همچنین در جداره و تک نما درب کم‌ترین تأثیر در ایجاد اغتشاش بصری را دارد.

المصادر:

1. Abdullahi, M., Ghasemzadeh, B., & Rahbari Pour, K. (2013). The effect of the facade of historical buildings on the mental image of the citizens of Tabriz city (case study: crossing the historical street of Tarbiat). Iranian Islamic City Studies Journal, 11, 65-72. [in Persian].
2. Ahmadi, S. Y. (2011). Facade design guide. Isfahan: Publications of Barin Scientific Institute. [in Persian].
3. Arnheim, R. (1984). The dynamics of architectural form. Berkeley: University of California Press.
4. Ashihara, Y. (2012). Aesthetics of the city landscape (F. Habib, Trans.). Tehran: University of Science and Research. [in Persian].
5. Atarod, F., & Kashi, H. (2018). Constituent elements of urban façade. Armanshahr Architecture and Urban Development, 10(21), 173-192. https://www.armanshahrjournal.com/article_58605.html?lang=fa [in Persian].
6. Azarniush, M., & Ravanjoo, A. (2014). Investigation of visual pollution and its indicators in Iranian cities (case study: Shushtar city). Two-Quarter Journal of Shahid Chamran University Faculty of Arts, 6, 75-92. https://doi.org/10.22055/PYK.2015.13209 [in Persian].
7. Bahraini, H., & Khosravi, H. (2019). Urban spaces design guide (Vol. 1: Walls of urban spaces, 2nd ed.). Tehran: Tehran University Press. [in Persian].
8. Beigi, S., Pourjafar, M. R., & Imani Naini, M. (2013). Survey of the psychological impact of facade of urban built form on people. Journal of Urban Management, 33, 201-216. [in Persian].
9. Bentley, I. (1985). Responsive environment: A manual for designers. London: Routledge.
10. Cowan, R., & Rogers, L. (2005). The dictionary of urbanism. Street Press.
11. Dalvand, M., Kargar, B., & Tavakolan, A. (2022). Analysis of factors affecting urban construction violations (region 3 of the municipality of region 16 Tehran Metropolitan). Urban Environmental Planning and Development, 2(6), 1-16. https://doi.org/10.30495/juepd.2022.690607 [in Persian].
12. Doyon-Poulin, P., Robert, J.-M., & Ouellette, B. (2012, October). Review of visual clutter and its effects on pilot performance: A new look at past research. In 2012 IEEE/AIAA 31st Digital Avionics Systems Conference (DASC) (pp. 2D1-1). IEEE. https://doi.org/10.1109/DASC.2012.6382290
13. Esmaili, F., Charejoo, F., & Hoorijani, N. (2020). Analyzing and evaluating facades with a special approach to visual aesthetics using the grid method (Case study: Enqelab Street in Sanandaj). Baghe Nazar, 17(82), 65-78. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.165147.3934 [in Persian].
14. Grütter, J. K. (2020). Basics of perception in architecture. Germany: Springer.
15. Hedman, R., & Yazowski, A. (2013). Basics of urban design (R. Rezazadeh & M. Abbas Zadegan, Trans.). Tehran: Iran University of Science and Technology. [in Persian].
16. Huxtable, A. L. (2004). Building façade. Retrieved from http://www.class.uidaho.edu/community_research/facade_remodeling.htm
17. Khatami, S. M., & Bujari, P. (2020). Analysis of the challenges of Tehran's urban facades in the last century. Scientific Research Quarterly of Urban and Rural Management, 58, 91-111. [in Persian].
18. Lang, J. (1987). Creating architectural theory: The role of the behavioral sciences in environmental design.
19. Lethaby, W. R. (1997). Town theory and practice. Benn Brothers.
20. Maroufi, H. (2018). Comparative study of the level of perception of complexity in the facade of modern and traditional buildings. Urban Design Studies and Urban Researches, 1(3), 17-26. http://www.udsj.ir/post.aspx?id=568 [in Persian].
21. Mozafari, N., & Latifi, B. (2016). Investigating and identifying types of anomalies in urban facades. Jostarhaye ShahrSazi, 46, 182-193. [in Persian].
22. Pakzad, J. (2021). Theoretical foundations and process of urban design. Tehran: Shahidi Publications. [in Persian].
23. Pourjafar, M. R., & Alavi Belmani, M. (2012). Extracting the criteria of coordination and inconsistency of building facades with the human vision system according to the principles of visual ecology. Journal of Iranian Architecture and Urbanism, 3(4), 5-18. https://doi.org/10.30475/isau.2013.61951 [in Persian].
24. Rezaei, M. R., & HajForoush, S. (2019). Analysis of the role of visual comfort variables and their relation with the sense of place (A case study: Yazd, Iran). Geographical Urban Planning Research, 7(3), 533-552. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.276688.1065 [in Persian].
25. Rosenholtz, R., Li, Y., & Nakano, L. (2007). Measuring visual clutter. Journal of Vision, 7(2), 17-17. https://doi.org/10.1167/7.2.17
26. Sadeghpey, N. (2015). Look at the facade (1st ed.). Tehran: Shahid Beheshti University Press. [in Persian].
27. Steg, L. E., Van Den Berg, A. E., & De Groot, J. I. M. (2013). Environmental psychology: An introduction. BPS Blackwell.
28. Voronych, Y. (2013). Visual pollution of urban space in Lviv. Przestrzeń I Forma, 20, 309-314.
29. Wahdattalab, M., Yaran, A., & Mohammadi Khoshbin, H. (2021). Evaluation of the visual preferences in the residential façades; Case study: Tabriz twelve historical houses. ArmanShahr Architecture and Urbanism, 13(32), 175-187. https://doi.org/10.22034/aaud.2019.150473.1692
30. Wong, K. (2021). This is how design principles help you declutter visualizations. UX Collective. Retrieved February 24, 2021, from https://uxdesign.cc/this-is-how-design-principles-help-you-declutter-visualizations-25ba1f14bd0a
31. Yammiyavar, A. P., & Roy, M. (2019). Influence of visual elements in building facades in the formation of experiential perception. In Research into Design for a Connected World (pp. 301-314). Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-13-5977-4_26
32. Zeynali, S. M. (2020). The principles of facade design: The entrance to the mind. Tehran: Motekhasesan Publication. [in Persian].