جنگ

دسترسی آزاد مقاله

1 - جاسوسی محیط زیستی توهم یا واقعیت
رخشاد حجازی الهه پهلوان

جنگ نرم در عصر حاضر، بـا توجـه بـه ویژگـی¬هـاي رسانه‌های جدیـد (سرعت، قابلیت پخش گسترده جهانی، ارزان بودن و در دسترس بودن) دیگر منحصـر بـه زمـان وقوع جنگ نیست، بلکه حتی در زمان صلح نیز، فعال است. جنگ نرم اکنون، بسیار زیرکانه‌تر رخ می‌دهد چون غیرمستقیم و نامحسوس است و ال چکیده کامل

جنگ نرم در عصر حاضر، بـا توجـه بـه ویژگـی¬هـاي رسانه‌های جدیـد (سرعت، قابلیت پخش گسترده جهانی، ارزان بودن و در دسترس بودن) دیگر منحصـر بـه زمـان وقوع جنگ نیست، بلکه حتی در زمان صلح نیز، فعال است. جنگ نرم اکنون، بسیار زیرکانه‌تر رخ می‌دهد چون غیرمستقیم و نامحسوس است و البته درعین¬حال نسبت به گذشـته تأثیرگذارتر و عمیق¬تر است. با توجه به نکـات فـوق، لـزوم اسـتفاده و بهـره‌گیـري کشـورها از فنـاوري¬هـاي نوین خصوصا دفاع در برابر جاسوسی از طریق حشرات رباتی بسیار مهم است. در این پژوهش ابتدا به بررسی سابقه¬ی جاسوسی به وسیله-ی حیوانات پرداخته شد و یافت شد که به علت اندازه¬ی نسبتا بزرگ و محو نشدن حیوانات در محیط و نتیجتا معلوم شدن عملیات¬های جاسوسی، دیگر گزینه¬های مناسبی جهت جاسوسی نیستند و به همین دلیل به جدیدترین نحوه¬ی جاسوسی، یعنی جاسوسی از طریق ربات¬های حشره پرداخته شد. علت استفاده از این حشرات مهارت بالا در پرواز و قدرت استتار بالا بوده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد استفاده¬ی ابزاری از حشرات رباتی محتمل است، زیرا امروزه هر کشوري که خواهان حفظ قدرت و بقا در دنیای بین¬الملل است، ضروري به نظر می¬رسد تا براي حفظ موجودیـت خـود از ابزارهـا و فنـاوري¬هـاي نوین جنگی استفاده کند و تلاش کند خود را به این فناوري¬هاي نوین جنگی مجهـز گردانـد تـا از بقاي خود در مقابل دشمنان محافظت کند. این مطلب اهمیت و ارزش این پژوهش را بـه وضـوح نمایان و روشن می¬کند و نتیجتا و از این حیث لزوم شناخت تهدیدهات حشرات رباتی یا به عبارت دیگر شبه حشرات احتمالی و به تبع آن آمادگی¬های متناسب آن، امری ضروری به نظر می¬رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - سنجش میزان تاثیرگذاری بازیگران احتمالی جنگ زمینی آینده درمنطقه شرق وجنوب شرق ایران
سیدعلیرضا قاضی میرسعید حمیدرضا فرتوک زاده حسین ولیوند زمانی سید اصغر جعفری ابوالفضل باقری

شناخت قابلیت های مورد نیاز در جنگ های زمینی احتمالی آینده، مستلزم شناخت بازیگران و کنشگران کلیدی با میزان تاثیرگذاری بالا و تحلیل آنهاست. بنابراین شناخت این قابلیت ها، لازم است ضمن شناسایی بازیگران احتمالی، میزان تاثیرگذاری آنها نیز شناسایی شود. ماتریس سنجش قدرت نفوذ س چکیده کامل

شناخت قابلیت های مورد نیاز در جنگ های زمینی احتمالی آینده، مستلزم شناخت بازیگران و کنشگران کلیدی با میزان تاثیرگذاری بالا و تحلیل آنهاست. بنابراین شناخت این قابلیت ها، لازم است ضمن شناسایی بازیگران احتمالی، میزان تاثیرگذاری آنها نیز شناسایی شود. ماتریس سنجش قدرت نفوذ سطح منافع بازیگران مدلی است از فرآیند تحلیل بازیگر که امکان تعیین میزان تاثیرگذاری را فراهم می نماید. بنابراین این تحقیق با هدف سنجش میزان تاثیرگذاری بازیگران احتمالی جنگ زمینی آینده درمنطقه شرق وجنوب شرق ایران کشور که یکی از مناطق مناقشه خیز کشور است، انجام گرفته است. این تحقیق از نوع آینده پژوهانه بوده ودر این راستا با شش گروه خبره مصاحبه انجام شد. سپس با استفاده از مدل ماتریسی3*3‌ سنجش قدرت نظامی- منفعت ارائه شده در این تحقیق، بازیگران احتمالی جنگ زمینی آینده در منطقه مورد نظر در پنج سطح تاثیرگذاری، سطح بندی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران
سیدعلیرضا قاضی میرسعید

این تحقیق با هدف بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. در این راستا یک نشست تخصصی متشکل از38 نفر از استادان حوزه جنگ زمینی که در 11 گروه خبره گروه بندی شدند، برگزار شد و مصاحبه ساخت‌یافته با ایشان انجام شد. سپس ن چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. در این راستا یک نشست تخصصی متشکل از38 نفر از استادان حوزه جنگ زمینی که در 11 گروه خبره گروه بندی شدند، برگزار شد و مصاحبه ساخت‌یافته با ایشان انجام شد. سپس نتایج حاصله مجددا به خبرگان ارائه و تایید مجدد دریافت شد. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل داده‌ها صورت گرفته و مساله‌خیزترین منطقه کشور برای جنگ زمینی احتمالی آینده، منطقه شرق و جنوب شرق کشور شناسایی شد. همچنین روندهای موجود برای شکل‌گیری چنین جنگی در این منطقه، پررنگ‌تر شدن حضور قدرتهای فرامنطقه‌ای شامل آمریکا و ناتو، تشدید تحرکات رژیم صهیونیستی و عربستان در بلوچستان پاکستان و ایران، شکل‌گیری مجدد گروههای دارای هویت جعلی در افغانستان و شمال پاکستان و افزایش بی‌اعتمادی به دولت مرکزی و قومیت‌گرایی مفرط در استانهای مرزی ایران هستند و کنشگران کلیدی نیز شامل نیروهای فرامنطقه ای آمریکا، ناتو و رژیم صهیونیستی و عربستان ، ترکیه، داعش و شکلهای جدید گروههای دارای هویت جعلی، منافقین و گروههای استقلال طلب بلوچستان پاکستان و طالبان ، تروریستهای محلی و رادیکالیسم قومی و وهابیت می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - ارزیابی ماهیت فتح ایران بر اساس نظریه جنگ‌های عادلانه
پروین ترکمنی آذر

10.30495/JHCIN.2020.16719

در قرآن برای رویارویی با گروه های محارب، سه واژه قتال، جهاد و فتح به کار گرفته شده است. در منابع تاریخی از ورود مسلمانان به ایران با عنوان فتح یاد شده است که معنایی وسیع تر از آن دو دیگر دارد. در قرآن از فتح به معنای گشایش، نه تنها گشایش در فتح سرزمین ها، بلکه فتح قلوب چکیده کامل

در قرآن برای رویارویی با گروه های محارب، سه واژه قتال، جهاد و فتح به کار گرفته شده است. در منابع تاریخی از ورود مسلمانان به ایران با عنوان فتح یاد شده است که معنایی وسیع تر از آن دو دیگر دارد. در قرآن از فتح به معنای گشایش، نه تنها گشایش در فتح سرزمین ها، بلکه فتح قلوب یاد می شود. پژوهش حاضر در صدد است با بررسی متون تاریخی قرون اولیه اسلامی (قرن سوم و ششم هجری) ماهیت فتح را به عنوان جنگی دینی با شاخصه های اخلاقی و عادلانه ارزیابی کند. برای دست یابی به تبیین و تحلیل واقع بینانه تر، نظریه جنگ های عادلانه به عنوان الگوی جنگ های ایدئولوژیکی مبنایی برای سنجش عادلانه بودن فتح ایران قرار گرفته و بر آن اساس فتح در سه مقوله مشروعیت، رفتار عادلانه در حین جنگ، و رعایت عدالت پس از جنگ، بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در فتح ایران، هدف جنگیدن در راه خدا با اهداف دنیاطلبانه و اقتصادی همراه شد؛ در بسیاری از موارد بر آن غالب آمد؛ فرماندهان و سپاهیان از وظایف و تعهدات دینی و رفتار اخلاقی عدول کردند؛ رفتار با مردم مغلوب ناعادلانه بود و قراردادهایی اغلب یک جانبه منعقد گردید و در نهایت، اهداف قرآنی در زمینه فتح نه تنها محقق نشد، بلکه عاملان فتح با اهداف و رفتار غیراسلامی و انسانی آن را به بی راهه کشیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - رویکردی نو به نبردهای پیامبر(ص): بررسی موردی غزوة بدر
صابر اداک

هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه که به گسترش و پیروزی نهاییدعوت اسلامی انجامید، باعث تیرگی بیشتر روابط مسلمانان با مخالفاناسلام گردید و ده ها نبرد کوچک و بزرگ را میان آنان رقم زد . اولین جنگبزرگ که سلسله جنگ های بعدی را در پی داشت، غزو ة بدر بود که با قصدتهاجم مسلمانان ب چکیده کامل

هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه که به گسترش و پیروزی نهاییدعوت اسلامی انجامید، باعث تیرگی بیشتر روابط مسلمانان با مخالفاناسلام گردید و ده ها نبرد کوچک و بزرگ را میان آنان رقم زد . اولین جنگبزرگ که سلسله جنگ های بعدی را در پی داشت، غزو ة بدر بود که با قصدتهاجم مسلمانان به کاروان تجاری قریش آغاز شد ، از این رو منتقدانپیامبر(ص) او را به آغاز نبرد و به کار بردن سیاست تهاجمی در برابردشمنانش متهم می نمایند. این مقا له با بررسی دقیق زمینه های وقوع غزوةبدر، به ارزیابی صحت و سقم این اتهام می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - سَنجه فلسفی جهاد: فارابی
امیرحسین امامی کوپایی سعید عدالت نژاد رضا نجف زاده

10.30495/jhcin.2020.15550

فارابی در بسیاری از مقوله های سیاسی، از جمله جهاد اسلامی، آغازگر بحث نظام مندِ فلسفی بوده است. دیدگاه وی باید در دو سطح لفظی (حضور واژگانی جهاد در متن) و محتوایی (نسبت مفهوم جهاد با فلسفه نظری) تبیین شود. این امر باعث بروز پیچیدگی ها و دشواری هایی در خوانش متون فارابی چکیده کامل

فارابی در بسیاری از مقوله های سیاسی، از جمله جهاد اسلامی، آغازگر بحث نظام مندِ فلسفی بوده است. دیدگاه وی باید در دو سطح لفظی (حضور واژگانی جهاد در متن) و محتوایی (نسبت مفهوم جهاد با فلسفه نظری) تبیین شود. این امر باعث بروز پیچیدگی ها و دشواری هایی در خوانش متون فارابی شده است، چنان‌که می توان از چهار دیدگاه در میان فارابی پژوهان معاصر سراغ گرفت. در یک سوی این طیف فارابی مدافع، و در سوی دیگر، مخالف جهاد توصیف شده است. مقاله حاضر می کوشد ضمن بررسی تحلیلی دیدگاه‌های چهارگانۀ فوق، روایی و ناروایی هر یک از آنها را بسنجد، شکل مُتقن تری از آنها را صورت بندی کند و در نهایت در چارچوبی مقایسه ای موجه ترین خوانش را برگزیند. نگارندگان، همراه با عده ای از فارابی پژوهان، ضمن توجیه و تفسیر واژگان مربوط به جهاد در آثار فارابی، به این نتیجه رسیده اند که در فلسفۀ نظری فارابی با توجه به سیاست شناسی و دین شناسی وی صورت بندی هرگونه دفاع فلسفی از جهاد ممکن نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - نقش ادوات پرتابی در جنگ‌های قلعه‌ای در سرزمین‌های اسلامی پیش از ابداع توپ
محمد حسین فرجیهای قزوینی محمد نورمحمدی حسین بیاتلو

در قرون میانه اسلامی، محاصره یکی از معمول‌ترین صورت‌های جنگ به شمار می‌آمد. قوای مهاجم برای درهم‌شکستن مقاومت قلعه‌ها و ورود به شهرهایی که حصارهای مستحکم داشتند، از ترفندها، شیوه‌ها، ابزارها و ادوات گوناگونی بهره می‌گرفتند؛ در این میان، استفاده از ادوات پرتابی، به‌ویژه چکیده کامل

در قرون میانه اسلامی، محاصره یکی از معمول‌ترین صورت‌های جنگ به شمار می‌آمد. قوای مهاجم برای درهم‌شکستن مقاومت قلعه‌ها و ورود به شهرهایی که حصارهای مستحکم داشتند، از ترفندها، شیوه‌ها، ابزارها و ادوات گوناگونی بهره می‌گرفتند؛ در این میان، استفاده از ادوات پرتابی، به‌ویژه منجنیق‌ها، بسیار کارآمد و تعین‌کننده بود. در این مقاله، ضمن به‌دست‌دادن وصفی مستند از کارکردهای مختلف هجومی- دفاعی جنگ‌افزارهای پرتابی سنگین در جنگ‌های قلعه‌ای دوره اسلامی، میزان تعیین‌کنندگی به‌کارگیری این دسته از سلاح‌ها، به‌عنوان شیوه معمول در نبردهای قلعه‌ای، در رقم‌زدن نتیجه عملیات نظامی این دوره تاریخی، بررسی و نشان داده شده که در به‌کارگیری این دسته از ادوات جنگی، صرفا بر توان فیزیکی و قدرت ویرانگری آن‌ها تکیه نمی‌شد؛ بلکه کاربرد این ادوات در جنگ‌های محاصره‌ای گاه ناشی از امکانی بوده که سلاح‌های سنگینی برای ایجاد ترس و وحشت و در نتیجه، اعمال گونه‌ای جنگ روانی علیه دشمن فراهم می‌ساخته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تأثیر جنگ‌های مرزی شاه عباس اول صفوی بر پراکندگی بازرگانان در ایران
اصغر رحمتی محسن رحمتی جهانبخش ثواقب

10.30495/JHCIN.2020.16721

جنگ ها از عوامل مؤثر بر ایجاد یا تغییر مسیرهای تجاری اند. در عهد شاه عباس اول صفوی (حک. 996- 1038هـ)، جنگ با عثمانی، اوزبکان و پرتغالی ها عاملی تأثیرگذار بر پراکندگی بازرگانان بود. این جنگ ها باعث شد که مسیر تجاری شمال به جنوب ایران اهمیت بیشتری پیدا کند و بازرگانان نیز چکیده کامل

جنگ ها از عوامل مؤثر بر ایجاد یا تغییر مسیرهای تجاری اند. در عهد شاه عباس اول صفوی (حک. 996- 1038هـ)، جنگ با عثمانی، اوزبکان و پرتغالی ها عاملی تأثیرگذار بر پراکندگی بازرگانان بود. این جنگ ها باعث شد که مسیر تجاری شمال به جنوب ایران اهمیت بیشتری پیدا کند و بازرگانان نیز در شهرهایی اجتماع کنند که در این مسیر قرار داشت. در این پژوهش به روش مطالعه کتابخانه ای و شیوه توصیفی تحلیلی، به دنبال پاسخ به این پرسش ایم که جنگ های مرزی شاه عباس صفوی چه تأثیراتی بر پراکندگی بازرگانان در ایران عصر صفویه داشته است؟ یافته پژوهش نشان می دهد که این جنگ ها سبب شد تا مسیرهای تجاری تغییر کند و بیشترین تمرکز بر مسیر شمالی- جنوبی قلمرو صفویه باشد و بازرگانان متناسب با این تغییر مسیر، دچار پراکندگی منظمی در شهرهایی شوند که در کنار این مسیر قرار داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تنوع و تکامل پرتابه های جنگی در دوره اسلامی
محمد نورمحمدی حسین بیاتلو

شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهم چکیده کامل

شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهمنجنیق کارایی بسیار داشت؛ اما افزون بر سلاح، نوع پرتابه های جنگ افزارها نیز در دستیابی به موفقیتتأثیری بسزا می گذاشت. پرتابه های منجنیق که در ابتدا سنگی بود، با گذشت زمان تحول و تکامل یافت.در دوره های بعد پرتابه های انفجاری با قدرت تخریبی چشمگیرتر ابداع شد که می توانست حصار شهرهارا در هم بکوبد. در این مقاله، پس از مروری کوتاه بر تحولات پرتابههای منجنیق، به انواع این پرتابه ها وعملکردشان می پردازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - نظریه جنگ عادلانه فارابی
امیرحسین امامی کوپایی

10.30495/jhcin.2021.19114

فارابی را می توان تنها فیلسوف جنگ در تمدن اسلامی دانست. فیلسوفی که فلسفه جنگ خود را در ادامه تکمیل فلسفه سیاسی خود پروراند و کوشید از پسِ تدارک منظوم ه ای هنجارین معطوف به بایسته های هستی شناسانه، معرفت شناسانه و اخلاق شناسانه اقدام به جنگاوری، نظریه جنگ عادلانه چکیده کامل

فارابی را می توان تنها فیلسوف جنگ در تمدن اسلامی دانست. فیلسوفی که فلسفه جنگ خود را در ادامه تکمیل فلسفه سیاسی خود پروراند و کوشید از پسِ تدارک منظوم ه ای هنجارین معطوف به بایسته های هستی شناسانه، معرفت شناسانه و اخلاق شناسانه اقدام به جنگاوری، نظریه جنگ عادلانه خود را صورت‌بندی کند. این پژوهش بنا دارد با تأمل در دو قلمرو انسان شناسی و عدل شناسی فارابی، پایه های فلسفی تفکرات فارابی درباب جنگ عادلانه را تبیین کند. این تبیین فلسفی بستر نظری مناسبی را برای ارایه یک خوانش فراگیر و منسجم از جنگ شناسی فارابی مهیا می کند. به علاوه آن که صورت بندی نظری تفکرات فارابی در کاربست نظریه خوانش متن گرایانه و رهیافت درون گرایی در تاریخ اندیشه ها شکل می گیرد. ابزارهای روشی مناسبی که به خوبی می توانند ذخیره های مفهومی نظریه های معاصر حول ایده فلسفه جنگ را به کار گیرند. فارابی نه فیلسوفی ضد جنگ بود و نه به اصالتِ جنگ باور داشت، بلکه جنگ شناسی فارابی بر محور فضیلت گرایی و در راستای سعادت شناسی وی قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - نظریه جنگ عادلانه و اخلاق مداری در جنگ در میان مسلمانان (برپایه آداب‌الحربها
محمد نورمحمدی نجف‌آبادی محسن معصومی ابراهیم موسی‌پور بشلی محمدحسین فرجیهای قزوینی

10.30495/jhcin.2018.12893

متون و آثار آموزشی نظامی (آداب‌الحرب‌ها)، به‌مثابه مهم‌ترین متون تخصصی نبرد تاکنون، در بررسی‌های تاریخ جنگ و خشونت جمعی در قرون میانی تاریخ اسلام چندان موردتوجه قرار نگرفته‌اند. این متون افزون بر داده‌های تخصصی مرتبط با جنگ، دربردارنده اطلاعات ارزشمندی درباره موضوعات و چکیده کامل

متون و آثار آموزشی نظامی (آداب‌الحرب‌ها)، به‌مثابه مهم‌ترین متون تخصصی نبرد تاکنون، در بررسی‌های تاریخ جنگ و خشونت جمعی در قرون میانی تاریخ اسلام چندان موردتوجه قرار نگرفته‌اند. این متون افزون بر داده‌های تخصصی مرتبط با جنگ، دربردارنده اطلاعات ارزشمندی درباره موضوعات و مسائل پیرامونی جنگ است. این منابع برای بررسی‌های تاریخی در حوزه اخلاق جنگ بسیار کارآمد و راه‌گشاست؛ آن‌چنان‌که می‌توان با غور در این دسته از میراث مکتوب اسلامی، تصویری از اخلاق جنگ و جنگاوری در تمدن اسلامی نیز به‌دست داد. در جهان امروز، دست‌کم از نیم قرن پیش به این سو پاره‌ای تلاش‌های نظری برای توجیه و توضیح چگونگی و چرایی جنگ‌ها به‌عمل آمده است. تولد نظریه‌هایی هم‌چون جنگ عادلانه از نتایج این تلاش‌هاست. در این مقاله، با تمرکز بر آداب‌الحرب‌های شناخته‌شده اسلامی ضمن معرفی نظریه جنگ عادلانه، انطباق آن با بایدها و نبایدهای اخلاقی جنگ از منظر مؤلفان این متون آموزشی نشان داده شده است. بر اساس این بررسی تاریخی به‌نظر می‌رسد جنگ عادلانه پیشینه‌ای اسلامی نیز داشته است؛ افزون بر این، در این پژوهش به جنبه‌ها و وجوه دیگری از اخلاق جنگ در این آثار مکتوب قرون میانی تاریخ اسلام (قرن دوم تا قرن نهم هجری‌قمری) پرداخته شده که در قالب توصیه‌های اخلاقی به فرماندهان و جنگ‌جویان آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - طرح‌های نظامی و راه سازی روسیه تزاری در ایران
محمدعلی کاظم بیکی

در سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنو چکیده کامل

در سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنونی ترجمه و بررسی سندی سرّی درباره بخشی از طرح‌های نظامی روسیه در ایران است که در 1909م به دست عوامل اطلاعاتی بریتانیا افتاد. بررسی این طرح در بستر طرح های نظامیِ منسوب به روسیه، برای توسعه طلبی در قلمرو ایران و نیز به خطر انداختن منافع بریتانیا در هندوستان، افزون بر نشان دادن برنامه پیشروی روسیه به سوی خلیج فارس در1907، آشکار می سازد که در سرمایه گذاری سنت پترزبورگ در طرح‌های راه سازی در ایران، اهداف نظامی جایگاهی ویژه داشت؛ دیگر آن که با انعقاد توافقنامه 1907 روسیه- بریتانیا، نقشه جنگی مذکور که اساسا علیه منافع بریتانیا بود، در عمل در جنگ جهانی اول برضد ملیون ایران و قدرت های مرکزی به کار گرفته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بحران مشروعیت سلطنت سلیم اول و ارتباط آن با وقوع جنگ چالدران
مهدی عبادی

چکیده از اوایل قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی، مذهب به صورت عاملی مؤثر در مناسبات میان دو دولت صفوی و عثمانی درآمد و تحولات سیاسی و مذهبی در ایران، خاصه رسمیت یافتن تشیع در این سرزمین، هم‌زمان با تحولات درونی دولت عثمانی، معارضات و درگیری‌های دو دولت را تشدید کرد. در واقع، چکیده کامل

چکیده از اوایل قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی، مذهب به صورت عاملی مؤثر در مناسبات میان دو دولت صفوی و عثمانی درآمد و تحولات سیاسی و مذهبی در ایران، خاصه رسمیت یافتن تشیع در این سرزمین، هم‌زمان با تحولات درونی دولت عثمانی، معارضات و درگیری‌های دو دولت را تشدید کرد. در واقع، رقابت میان شاهزادگان عثمانی در اواخر سلطنت بایزید دوم (حک: 918-926هـ/1512-1520م)، برای دست یافتن به سلطنت، روند تحولات را به گونه‌ای رقم زد که دولت عثمانی را نیز به بهره‌گیری از مذهب در مناسبات خود با دولت نوپای صفوی سوق داد. سلیم اول که در مقایسه با دیگر مدعیان از اقبال کمتری برای سلطنت برخوردار بود، به یاری ینی‌چری‌ها پدر را وادار به کناره‌گیری از قدرت کرد و خود بر جای او نشست؛ اما این‌ شیوه دستیابی به قدرت و نیز قتل عام همه افراد ذکور خاندان عثمانی مشروعیت او را سخت مخدوش ساخت. از این رو، درصدد برآمد با اتخاذ سیاست مذهبی تهاجمی بر ضد شیعیان و شاه اسماعیل صفوی بحران مشروعیت سلطنت خود را برطرف سازد. پس بر‌رغم رویگردانی شاه اسماعیل از رویارویی نظامی با دولت عثمانی، به قلمرو صفوی یورش برد و بدین ترتیب جنگ چالدران به وقوع پیوست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - جنگ های ایران و روس زمینه ساز تغییر رویکرد نظام آموزشی ایران
داود یحیایی فاخته ماهینی

ایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات چکیده کامل

ایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات نظامی و دانش روز بود. این موضوع، انگیزۀ اقدامات اصلاح-طلبانه ای گردید که به دنبال درک کاستی های نظام تعلیم و تربیت، دولت مردان را در انجامآنها مصمم ساخت. این مقاله بر آن است تا با بررسی مهم ترین اقدامات انجام شده در اینراستا، تأثیرات آنها را در فراهم نمودن زمینه های لازم جهت تحول و تغییر رویکرد نظامآموزشی ایران تبیین نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - رهیافتی چپگرایانه به تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر: دیدگاه‌های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده)
رضا صدیقی پاشاکی حسین آبادیان باقر علی عادلفر ذکراله محمدی

10.30495/jhcin.2020.16301

در این مقاله برخی از دیدگاه های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده) یکی از چهره‌های نام دار چپ کمونیستی درباره تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر بررسی شده است. اندیشه های او در جهت گیری و راهبردهای حزب کمونیست ایران از آغاز شکل‌گیری تا مدت ها پس از کنگره دوم نقش عمده ای داشته چکیده کامل

در این مقاله برخی از دیدگاه های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده) یکی از چهره‌های نام دار چپ کمونیستی درباره تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر بررسی شده است. اندیشه های او در جهت گیری و راهبردهای حزب کمونیست ایران از آغاز شکل‌گیری تا مدت ها پس از کنگره دوم نقش عمده ای داشته است. مهم‌ترین مسأله از نظر سلطانزاده انکشاف اقتصادی در ایران است. او اتحاد سه گانه امپریالیسم، دربار و فئودالیسم را مانع روند طبیعی رشد در ایران قلم داد می کرد. پرسش اصلی در این پژوهش است که چه تمایزی میان دیدگاه سلطانزاده با دیگر کنشگران چپ و آکادمیسین های شوروی درباره سیر تحولات سیاسی- اجتماعی در ایران معاصر وجود داشت؟ سلطانزاده کوشید با تکیه بر آموزه‌های مارکس، تاریخ ایران را برپایه واقعیت‌های داخلی و نیز جهانی تحلیل و تبیین نماید. بر این اساس نظرات او در مورد انکشاف اقتصادی ایران، استعمار، جنبش جنگل و قدرت‌گیری رضاشاه عدولی آشکار از نظریه پردازان حزب کمونیست شوروی بود که سیر تاریخ جوامع را خطی قلم داد می‌کردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - تحلیل چالش های اجرای خط مشی عمومی با تأکید بر مشارکت شهروندان (موردمطالعه: قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل های شمال کشور)
داوود حسین پور سید مهدی الوانی حسین اصلی پور عقیل قربانی پاجی

هدف:این پژوهش با هدف بررسی چالش‌های مشارکت شهروندان در اجرای خط‌مشی با تمرکز بر حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور صورت گرفت.روش:استراتژی اصلی پژوهش، بهره‌گیری هم‌زمان از روش کیفی تحلیل مضمون و روش کمّی مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری به‌صورت آمیخته متوالی بوده است.در چکیده کامل

هدف:این پژوهش با هدف بررسی چالش‌های مشارکت شهروندان در اجرای خط‌مشی با تمرکز بر حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور صورت گرفت.روش:استراتژی اصلی پژوهش، بهره‌گیری هم‌زمان از روش کیفی تحلیل مضمون و روش کمّی مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری به‌صورت آمیخته متوالی بوده است.در زمینه نمونه‌گیری تحلیل مضمون و مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و نظری استفاده شد. از ابزار مصاحبه برای تحلیل مضمون و از ابزار پرسشنامه برای اجرای رویکرد مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری استفاده‌شده است. در بخش کمی 11 پرسشنامه در اختیار خبرگان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان‌های مازندران، گیلان و گلستان قرار گرفت. یافته‌ها: در بخش کیفی در این پژوهش 171 مضمون پایه، 17 مضمون سازمان دهنده و6 مضمون فراگیر شامل چالش‌های سیاسی، فرهنگی، ارتباطی، اقتصادی، حقوقی و فنی شناسایی شده است. مدل نهایی حاصل از رویکرد مدل‌سازی تفسیر ساختاری در 5 سطح تشکیل‌شده است که فقدان حکمرانی جنگل در سطح پنجم تأثیرگذارترین سطح می‌باشد و چالش‌های سیاسی، فقدان ارتباطات و نشر دانش حوزه جنگل برای ذی‌نفعان، ضعف نزدیکی بین دولت و دستگاه‌های اجرایی ـ شهروندان و فقدان انگیزش در جوامع محلی برای مشارکت تأثیرپذیرترین سطح در مدل طراحی‌شده می‌باشد. تحلیل شدت نفوذ و وابستگی با استفاده از MICMAC نشان می‌دهد که فقدان حکمرانی جنگل و چالش‌های سیاسی از نوع متغیرهای مستقل هستند؛ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بازی جنگ کسب و کار ( گونه شناسی، عناصر و فرآیند)
سمیرا شاه منصوری

زمینه: مطالعه و تحلیل جوانب کسب و کار تأثیر مثبتی بر توانایی‌های سازمان در حوزه رقابت پویا دارد. در این راستا، این تحقیق با تلاش در جهت گونه شناسی رویکرد بازی جنگ در ادبیات مدیریت و تعیین جایگاه و اهداف مرتبط با هر بعد، سعی در شناسایی هر چه بهتر لزوم کاربرد بازی جنگ کسب چکیده کامل

زمینه: مطالعه و تحلیل جوانب کسب و کار تأثیر مثبتی بر توانایی‌های سازمان در حوزه رقابت پویا دارد. در این راستا، این تحقیق با تلاش در جهت گونه شناسی رویکرد بازی جنگ در ادبیات مدیریت و تعیین جایگاه و اهداف مرتبط با هر بعد، سعی در شناسایی هر چه بهتر لزوم کاربرد بازی جنگ کسب و کار در فرایند تصمیم‌گیری پویا را برای سازمان آشکار می سازد. بازی جنگ کسب و کار به لحاظ فکری، محیطی آزاد و ایمن در برابر شکست است که به عوامل مؤثر بر موفقیت و یا شکست رقابتی در محیط پویا، کمک کرده و فرآیندی با چالش مشارکتی و خلاق است که معمولاً مورد قضاوت یا داوری قرار می‌گیرد. این امر منجر به هدایت رویدادهای پویا در تصمیمات اجراکنندگان آن در پی تحلیل موقعیت رقابتی شده و جهت فراهم آوردن امکان تجربه تصمیم‌گیری برای مدیران مورد استفاده قرار می‌گیرد.روش: با توجه به آنکه کاربرد این رویکرد در حوزه مدیریت در مرحله ابتدایی قرار دارد و در این زمینه مطالعه‌ای در داخل کشور انجام نپذیرفته، سعی می گردد با بررسی مطالعات خارج از کشور و مروری بر ادبیات مرتبط با آن پرداخته شد.هدف: معرفی و بررسی گونه شناسی بازی جنگ، شناسایی عناصر، فرآیند و مراحل، کاربردها و تکنیک‌ها، اصول و دستورالعمل، نقش‌ها و مسئولیت‌ها و به معرفی این رویکرد میان‌رشته‌ای می باشد.نتیجه گیری: ذکر مزایا و محدودیت‌های رویکرد بازی جنگ کسب و کار و ارائه اهداف مرتبط با هر حوزه بازی جنگ مرتبط با حوزه مدیریت، پایان‌بخش این تحقیق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - ارائه الگوی رسانه‌ای تاب‌آوری شبکه بانکی بر محور اقتصاد مقاومتی در قبال تهاجم رسانه‌ای و جنگ روانی شبکه‌های اجتماعی در خلال پاندمی کرونا: مطالعه گراندد تئوری
محمدجواد خمامی محمدجواد تقی پور سعید شریفی

10.30495/mediastudies.2023.68419.1470

زمینه: متعاقب فشار مضاعف رسانه‌هایی نظیر بی بی سی، منوتو، صدای آمریکا و ایران اینترنشنال بر امنیت روانی جامعه در فضای مستعد ناشی از پاندمی کرونا و تحریم بر اقتصاد کشور و مشخصاً شبکه بانکی ، سازوکاری برای مصون سازی و بلوغ مشتری در قالب مدل رسانه‌ای هدف پژوهش حاضر است.روش چکیده کامل

زمینه: متعاقب فشار مضاعف رسانه‌هایی نظیر بی بی سی، منوتو، صدای آمریکا و ایران اینترنشنال بر امنیت روانی جامعه در فضای مستعد ناشی از پاندمی کرونا و تحریم بر اقتصاد کشور و مشخصاً شبکه بانکی ، سازوکاری برای مصون سازی و بلوغ مشتری در قالب مدل رسانه‌ای هدف پژوهش حاضر است.روش:در این مقاله از ظرفیت‌ نظریه داده بنیاد یا گراندد تئوری به منظور بهره گیری از تجارب نخبگان شبکۀ بانکی و رسانه جهت مصاحبه نیمه ساختاریافته با استفاده از نمونه‌گیری قضاوتی و گلوله برفی در مصاحبه با 34 نفر از 20 بانک خصوصی برای مدل سازی معادلات ساختاری طی مراحل کدگذاری باز و محوری و انتخاب مقوله‌ها، بهره‌برداری شده است .یافته های تحقیق:شرایط علی:پیامدهای تحریم،تبعات پاندمی کرونا،تهاجم رسانه ای از طریق شبکه های اجتماعی و سرنوشت برجام را شامل می شود.مقوله اصلی: بحث مصون سازی و تاب آوری در شبکه بانکی معطوف به کشش قیمتی تقاضا متاثر از سطح اقبال مشتریان است.شرایط زمینه‌ای: در پلتفرم بانکداری الکترونیکی و خاستگاه رسانه نمود یافته است.شرایط مداخله گر: مشمول سطوح کارکردی پیشرانی مشتری و نیز حاکمیت شرکتی می‌گردد.راهبردها: ارتقای سواد رسانه ای مخاطب تا حصول به اقناع مشتری،مدیریت بهره وری با کاهش هزینه توام با کاستن بهای تمام شده و در بستر بانکداری حرفه ای همراه با کاهش ریسک تمرکز و اصلاح بهینه ترکیب پرتفوی به نیت سودآوری بنگاه.پیامدها: در استحکام مالی ، افزایش دامنه و برد مشتریان و در نهایت تاب آوری و مصون سازی متجلی خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - نقش و جایگاه شبکه‌های اجتماعی در جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران
مژگان لطیفی مهر بی بی السادات میراسماعیلی حمیدرضا حسینی دانا

قدرت نرم درسیاست خارجی غرب بویژه امریکا با توجه به اینکه رئیس جمهور از کدام حزب (دموکرات یا جمهوری خواه) باشد و به کدام مکتب علاقمند باشد، شرایط داخلی امریکا و نظام بین الملل و موقعیت کشور هدف (کشوری که سیاست خارجی در مورد آن تدوین و اعمال می‌شود) متفاوت بوده است. ایران چکیده کامل

قدرت نرم درسیاست خارجی غرب بویژه امریکا با توجه به اینکه رئیس جمهور از کدام حزب (دموکرات یا جمهوری خواه) باشد و به کدام مکتب علاقمند باشد، شرایط داخلی امریکا و نظام بین الملل و موقعیت کشور هدف (کشوری که سیاست خارجی در مورد آن تدوین و اعمال می‌شود) متفاوت بوده است. ایران بعد از انقلاب اسلامی مورد خوبی برای اثبات این فرضیه است که نقش قدرت نرم در سیاست خارجی امریکا در برابر آن دردوره‌های مختلف به طورقابل ملاحظه ای تغیر کرده است. قدرت نرم بازی در اذهان و قلب‌ها است که سلاح‌ها و تجهیزات مخصوص خود را دارد و این امکانات روز به روز پیشرفته‌تر و عملیاتی‌تر می‌شود و در قرن بیست و یکم کسانی از بازی قدرت برنده بیرون می‌آیند که بتوانند قلب‌ها را بیشتر و بهتر تصرف کنند. در جنگ نرم اگر رسانه، نقش زبان، قلم یا هر وسیله وابزاری در حفظ فرهنگ، آرمان وارزش‌های اخلاقی جامعه خود بکوشد، توطئه‌های دشمن را خنثی کرده و اگر برخلاف آن باشد، یعنی ارزش‌ها و باورهای غیرملی و فرهنگی غربی را تبلیغ و ترویج کند، ناخواسته سرباز دشمن شده است مهم ترین عامل انتقال پیام به عموم مردم و واسطه تأثیر رسانه‌های همگانی بر مردم، نخبگان می‌باشد، لذا می‌توان نخبگان را در هر جامعه‌ای شمشیر دولبه‌ای دانست که هم می‌توانند نقش فرماندهی جنگ نرم علیه کشور را ایفا کنند و هم در صف فرماندهان، برای دفاع از کشور و مقابله دراین ستیز قرارگیرند. از این رو شناسایی آنها و به کارگیری توانمندی‌هایشان در صف ستیز با دشمن بسیار مهم و ضروری است. سوال اصلی این تحقیق نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران است. در پژوهش حاضر جامعه آماری 50 نفر از صاحب نظران علوم ارتباطات وعلوم سیاسی می‌باشند که به روش نمونه گیری اتفاقی انتخاب گردیده‌اند. استخراج نتایج با استفاده از برنامه کامپیوتری کوانل صورت گرفته است و چون این برنامه امکان توزیع نرمال را فراهم می‌کند گویه‌ها به صورت پرسشنامه (حاوی 33 سوال) در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در جنگ نرم علیه کشورمان وجود دارد که البته کشورمان نیز در مقابله با این تهدید دارای ضعف است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - فضای شهری و سینما؛ تاثیر بازنمایی منظر جنگ در ارتقا خاطرات جمعی ( مورد پژوهی: ایستاده در غبار و روز سوم)
حدیث لقمانی آیدا باقری بهشتی

10.30495/hoviatshahr.2022.62487.12070

یکی از عوامل تقویت خاطره جمعی در شهرها، اتفاقات و رویدادهای خاص مانند جنگ می‌باشد که جهت استمرار و انتقال این مفاهیم در فضای شهری، سینما نقش مهمی را ایفا می‌کند. هدف ازاین پژوهش بررسی تاثیر بازنمایی معیارهای فضای شهری در ارتقا خاطرات جنگ می‌باشد. دراین راستا معیارها بدس چکیده کامل

یکی از عوامل تقویت خاطره جمعی در شهرها، اتفاقات و رویدادهای خاص مانند جنگ می‌باشد که جهت استمرار و انتقال این مفاهیم در فضای شهری، سینما نقش مهمی را ایفا می‌کند. هدف ازاین پژوهش بررسی تاثیر بازنمایی معیارهای فضای شهری در ارتقا خاطرات جنگ می‌باشد. دراین راستا معیارها بدست آمده از ارتباط فضای شهری وسینما در دوفیلم روزسوم و ایستاده درغبار مورد تحلیل قرارگرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از میزان به تصویر کشیدن معیارها در دو فیلم، بازنمایی بیشتر فضاهای دوران جنگ در فیلم ایستاده در غبار معیار عملکردشهری با مدت زمان 1642 ثانیه و روز سوم، معیار نماد شهری با 677 ثانیه می باشد. از دید تماشاگران اهمیت معیار نماد شهری در فیلم روزسوم، معیار بستر طبیعی و عملکرد شهری در فیلم ایستاده از اهمیت شایانی در بازنمایی خاطرات جمعی برخوردار است. بر همین مبنا راهکارهای موثر جهت بازنمایی فضاهای شهری ازدیدگاه شهرسازانه در فیلم ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - چالش‌های حقوق حاکم بر استفاده از مین در جنگ‌های دریایی در پرتو فناوری‌ها و روش‌های جدید
بهزاد سیفی حسین شریفی طراز کوهی کارن روحانی رضا نصیری لاریمی

توسعه و گسترش روزافزون فناوری های جدید موجب تغییرات عمده ای در روش ها و شیوه های جنگ دریایی و عملکرد متخاصمین شده است. مین دریایی از ابزار و شیوه‌های خاص جنگ دریایی است که از تحولات حقوق بین‌الملل و پیشرفت فناوری های جدید تأثیر پذیرفته و طیف وسیعی از حقوق بنیادین و موضو چکیده کامل

توسعه و گسترش روزافزون فناوری های جدید موجب تغییرات عمده ای در روش ها و شیوه های جنگ دریایی و عملکرد متخاصمین شده است. مین دریایی از ابزار و شیوه‌های خاص جنگ دریایی است که از تحولات حقوق بین‌الملل و پیشرفت فناوری های جدید تأثیر پذیرفته و طیف وسیعی از حقوق بنیادین و موضوعات اخلاقی را مطرح کرده است که ضروری است، چالش های به کارگیری آنها از منظر حقوق جنگ مین دریایی مورد توجه قرار گرفته شود. کنوانسیون هشتم لاهه 1907 به کارگذاری مین‌های تماسی زیردریایی خودکار را قاعده مند نموده است، اما به نظر می رسد در خصوص اعمال کنوانسیون بر به کارگیری سایر مین های دریایی جدید اعم از کنترل شده و نفوذی و به کارگیری آنها در قلمروهای مختلف دریایی در زمان مخاصمه مسلحانه بین المللی ابهام و چالش هایی وجود دارد. در واقع پس از انعقاد کنوانسیون های لاهه تحولات فراوانی در عرصه فناوری و حقوق بین الملل به ویژه حقوق توسل به زور، حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بین الملل دریاها رخ داده است که قلمرو و نحوه به‌کارگیری مین های دریایی را با تغییرات قابل ملاحظه ای مواجه نموده است. از این رو مقاله مذکور سعی دارد با ارزیابی انواع فناوری های مین دریایی و بررسی حقوق بین الملل حاکم بر جنگ دریایی و مین دریایی در پرتو حقوق توسل به زور و حقوق بشردوستانه، به تبیین چالش های ناشی از توسعه فناوری بر کنوانسیون هشتم لاهه، اصول حاکم بر جنگ مین دریایی و تأثیر حقوق بین الملل دریاها بر کاربرد مین دریایی بپردازد. روش تحقیقی حاضر روش تحلیلی تدوینی است و روش جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه ای- اسنادی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - شیوه‌های رسیدگی در دعوای اعتراض به ملی شدن اراضی
مهدی منتظر فرزاد مسعودی عباس فدایی مقدم

مطالعه روند قانونگذاری در خصوص اعمال مدیریت و بهره‌برداری از جنگل‌ها، مراتع، اراضی جنگلی و بیشه‌های ‌طبیعی حاکی از آن است که قوانین مربوطه دارای نواقص عدیده ای بوده و در آخرین اقدام قانونگذاری یعنی قانون افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و منابع‌ طبیعی مصوب 1389 شمسی و قان چکیده کامل

مطالعه روند قانونگذاری در خصوص اعمال مدیریت و بهره‌برداری از جنگل‌ها، مراتع، اراضی جنگلی و بیشه‌های ‌طبیعی حاکی از آن است که قوانین مربوطه دارای نواقص عدیده ای بوده و در آخرین اقدام قانونگذاری یعنی قانون افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و منابع‌ طبیعی مصوب 1389 شمسی و قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقاء نظام مالی مصوب 1394شمسی ایرادات مربوط به قوانین سابق نه تنها مرتفع نگردیده بلکه دو چندان نیز شده است. از جمله ی ابهامات وارده به قوانین فوق، تعیین مهلت جهت طرح دعوای اعتراض به ملی‌شدن اراضی، حذف مرحله‌ای از دادخواهی، ابقا یا زوال هیات‌های رسیدگی‌ به دعوای اعتراض در قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع مصوب 1367، نوع مرجع رسیدگی از منظر اداری یا قضایی، صلاحیت و قطعیت آراء می باشد. با وجود این، از یک طرف با اجتناب از توسل به وصف شبه قضایی برای مراجع رسیدگی‌کننده به دعوای اعتراض به ملی شدن اراضی، عنوان مرجع اختصاصی حقوقی غیردادگستری که از شیوه‌های خاص دادرسی استفاده می‌نماید برای این مراجع مناسب تر به نظر رسیده و از طرفی دیگر تعیین و ایجاد شعب ویژه موضوع تبصره یک ماده 9 قانون افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و منابع‌ طبیعی را می بایست در زمره مرجع عمومی حقوقی به منظور رسیدگی به دعوای احراز مالکیت و اعتراض به ملی‌شدن اراضی به عنوان یک دعوای مقدماتی برای دعوای احراز مالکیت که تابع مقررات قانون آیین دادرسی مدنی است، تلقی نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - حقوق بین الملل، رسانه‌ها، صلح و امنیت بین المللی
محمد سلطانی فر

غنای نسبی حقوق بین الملل تا حدی مرهون گسترش رویه های قضایی در مراجع قضائی بین المللی است. و این در حالی است که بدیع بودن کارکرد رسانه های نوین و نبود دعاوی راجع به آن در این مراجع، غنای نظام مزبور را در خصوص کارکرد رسانه های نوین به شدت کاهش داده است. فقر معاهدات عام را چکیده کامل

غنای نسبی حقوق بین الملل تا حدی مرهون گسترش رویه های قضایی در مراجع قضائی بین المللی است. و این در حالی است که بدیع بودن کارکرد رسانه های نوین و نبود دعاوی راجع به آن در این مراجع، غنای نظام مزبور را در خصوص کارکرد رسانه های نوین به شدت کاهش داده است. فقر معاهدات عام راجع به این امر و حصر آن در قطعنامه های دارای وصف توصیه، بر این فقر دامن زده است. امروزه نقش رسانه ها، نقشی فراتر از اطلاع رسانی صرف است. هم اینک رسانه ها ابعاد امنیتی جدیدی در سطح ملی و بین‌المللی ایجاد کرده اند و بسیاری از مفروضات و اصول پیشین را در ساختار روابط و حقوق بین‌الملل به چالش طلبیده‌اند . رسانه ابزار حساسی است که می تواند کاربردهای متعدد و حتی متعارضی داشته باشد. هم می تواند به مثابه یک سلاح در خدمت منازعه و جنگ عمل کند و هم می‌تواند به ابزاری برای کمک به حل منازعه، استقرار و تحکیم صلح تبدیل شود. متاسفانه محتوای رسانه‌های امروز جهان دارای ماهیتی است که رویکرد به تخاصم و برخورد در آنها بیشتر از رویکرد به صلح و امنیت است. ابزارهایی که مکمل نیروی نظامی و تهدید کننده امنیت در سطوح مختلف آن اعم از فردی، ملی، بین المللی و جهانی به شمار می روند. در این مورد خلاء مطالعات جهانی در مورد نقش رسانه ها در مسائل مربوط به صلح و جنگ نیز کنجکاوبرانگیز به نظر می‌رسد. در این میان، جایگاه شورای امنیت درتامین صلح و امنیت بین المللی چیست؟ توسل شورای امنیت به زور منوط به تحقق یکی از موارد سه گانه : تهدید صلح، نقض صلح و عمل تجاوز است. چگونگی احراز این موارد بر عهده شورای امنیت نهاده شده است. به این معنی که منشور ملل متحد موارد سه گانه فوق را تعریف نکرده و این امر موجب بروز اختلاف نظر بین دول عظیم دایم شورای امنیت و دیگران شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - راهکارهای گسترش و آموزش حقوق بشردوستانه در ایران
مهدی ذاکریان

جامعه ایرانی همواره در زمینه فراگیری حقوق بشر و حقوق بشردوستانه علاقمندیویژه ای از خود نشان داده است. در این زمینه پیگیری فعالیت های خیرخواهانه، راه ا ندازیجمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سپس جمعیت هلال احمر،مشارکت در کنوانسیون هایچهارگانه ژنو وپروتکل ها الحاقی آن و غیره چکیده کامل

جامعه ایرانی همواره در زمینه فراگیری حقوق بشر و حقوق بشردوستانه علاقمندیویژه ای از خود نشان داده است. در این زمینه پیگیری فعالیت های خیرخواهانه، راه ا ندازیجمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سپس جمعیت هلال احمر،مشارکت در کنوانسیون هایچهارگانه ژنو وپروتکل ها الحاقی آن و غیره قابل ذکرند.این موضوع درکنار ویژگی سیاسیو اقتصادی خاورمیانه بر اهمیت گسترش و آموزش حقوق بشردوستانه درکشورمی افزاید.پرسش کلیدی این پژوهش نیز در همین راستا مطرح می شود که چگونه می توان آموزشحقوق بشردوستانه را در کشور فراگیر و نهادینه نمود؟ در راستای پاسخ به پرسش کلیدیذکر شده، پژوهشگر این فرضیه را مطرح می کند که آموزش های غیررسمی در فراگیریو نهادینه ساختن حقوق بین الملل بشردوستانه در ایران از کارایی مؤثرتری برخوردارند.به منظور آزمون این فرضیه، پژوهشگر از ابزارهای مشاهده، آزمایش و بررسی یافته هایپژوهشی در موضوع حقوق بشردوستانه در کشور بهره می برد. در همین زمینه متونمدرن آموزش رسمی و غیر رسمی حقوق بشردوستانه، روش های مدرن آموزش حقوقبشردوستانه با آموزش های غیررسمی سنتی حقوق بشردوستانه درکشور مورد بررسی ومقایسه قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - فاشیسم و هگل: خوانشی در اقتران نظریه و عمل
احمد ساعی محمود مقدس

هگل صد سال قبل از صعود دولت رایش سوم در نوشته هایش آرزو کرده بود که روزی روح و تفکر آریایی- ژرمن روح جهان جدید گردد تا به قول او حقیقت مطلق را عملی نماید و وظیفه تاریخی اش را به انجام رساند، آرزویی که در قامت فاشیسم به حقیقت پیوست. هگلدولت را سایه خدا بر زمین خواند، مرت چکیده کامل

هگل صد سال قبل از صعود دولت رایش سوم در نوشته هایش آرزو کرده بود که روزی روح و تفکر آریایی- ژرمن روح جهان جدید گردد تا به قول او حقیقت مطلق را عملی نماید و وظیفه تاریخی اش را به انجام رساند، آرزویی که در قامت فاشیسم به حقیقت پیوست. هگلدولت را سایه خدا بر زمین خواند، مرتبه انسان های تاریخ ساز را به مرتبه الوهیت یا نیمه خدایی رسانید و جنگ را خیری دانست که سبب سلامت اخلاقی جامعه می شود.. در بررسی عناصر فاشیسم شاهد همنشینی نظریه و عمل هستیم. تاثیرگذاری اندیشه هگل بر فاشیسم چنان است که پوپر دستور طبخ فاشیسم را از این قرار می داند: هگل به اضافه کمی چاشنی مادیت قرن نوزدهمی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - کاربرد یادگیری بدون نظارت در کشف تقلبات بیمه اتومبیل (الگوریتم جنگل ایزوله)
فربد خانی زاده فرزان خامسیان مریم اثنی عشری

10.30495/jma.2022.20585

استراتژی شرکت‌های بیمه در مقابله با تخلفات و تقلبات، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. نداشتن چنین برنامه‌ای برای جلوگیری از تقلبات بیمه‌ای و پرداخت سریع خسارت بیمه‌گذاران، ممکن است در کوتاه مدت موجب رضایت مشتریان و افزایش پورتفوی شرکت‌ها گردد؛ اما در بلندمدت عواقب ناگواری را ب چکیده کامل

استراتژی شرکت‌های بیمه در مقابله با تخلفات و تقلبات، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. نداشتن چنین برنامه‌ای برای جلوگیری از تقلبات بیمه‌ای و پرداخت سریع خسارت بیمه‌گذاران، ممکن است در کوتاه مدت موجب رضایت مشتریان و افزایش پورتفوی شرکت‌ها گردد؛ اما در بلندمدت عواقب ناگواری را برای صنعت بیمه به همراه دارد. به‌عبارت دیگر، هزینه پرونده‌های تقلب خسارت در طول زمان به‌صورت افزایش حق بیمه و غیرمستقیم به بیمه‌گذاران منتقل می‌گردد. هدف از این مطالعه، ارائه مکانیزمی به شرکت‌های بیمه جهت کشف تقلب است. دستیابی به این هدف از طریق الگوریتم بدون نظارت و جهت کشف ناهنجاری آشکار در مجموعه داده می‌باشد. استفاده از الگوریتم مزبور به علت تجمیعی بودن آن باعث افزایش دقت در تشخیص پرونده‌های مشکوک به تقلب و کاهش موارد مثبت کاذب می‌گردد. بر اساس نتایج مقاله خسارت وارده به راننده مقصر، نوع و کاربری خودرو، جنسیت زیان‌دیده از مهمترین شاخص‌ها در کشف پرونده‌های مشکوک به تقلب هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - بررسی سطح آگاهی جوامع محلی جنگل‌نشین در خصوص جنگل‌های شمال کشور در بلیران آمل
حسن نعیم حسنی علی شیخ الاسلامی

10.30495/jrnr.2021.19240

تحقیق حاضر به ‌منظور سنجش میزان آگاهی و تعیین سطح حساسیت مردم جنگل‌ نشین در مورد مسائل جنگل‌های شمال در حوضه آبخیز 53 واقع در شهرستان آمل (جنگل‌های بلیران) صورت گرفت. روش مطالعه در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی از طریق مطالعه اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل چکیده کامل

تحقیق حاضر به ‌منظور سنجش میزان آگاهی و تعیین سطح حساسیت مردم جنگل‌ نشین در مورد مسائل جنگل‌های شمال در حوضه آبخیز 53 واقع در شهرستان آمل (جنگل‌های بلیران) صورت گرفت. روش مطالعه در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی از طریق مطالعه اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 100 نفر از خانوارهای روستایی جنگل‌ نشین حوضه و همچنین افراد عبوری (گردشگر) بودند که جهت جمع ‌آوری داده ‌ها از روش نمونه ‌گیری تصادفی با ابزار پرسش‌نامه استفاده گردید. میزان پایایی ابزار اندازه ‌گیری با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (78/0) تائید شد. نتایج اصلی پژوهش حاکی از آن بود که در مورد فواید و نقش زیست‌محیطی جنگل‌های شمال، میزان آگاهی 89/9 درصد و در زمینه فواید اقتصادی آن، میزان آگاهی 77/7 درصد و در حد زیاد بوده است. همچنین این مطالعه نشان داد تعامل مردم با جنگل‌های منطقه چندان مطلوب و رضایت‌بخش نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - تهیه نقشه سطح و تراکم تاج پوشش جنگل‌های زاگرس شمالی با کاربرد تصاویر ماهواره سنتینل_2 در استان آذربایجان غربی، ایران
جلال هناره خلیانی ناصر احمدی ثانی فرحناز رشیدی

10.30495/jrnr.2022.69094.10255

با توجه به اعلام آمارهای مختلف و متفاوت در زمینه سطح، پراکنش و تراکم جنگل‌های زاگرس، پایش و ارزیابی مستمر این جنگل‌ها با مشکلات اجرایی مواجه است. آمار و اطلاعات موجود از رویشگاه زاگرس به‌دلایل فراوان نظیر تهیه آنها به روش سنتی یا قدیمی بودن آن، کارایی لازم در تصمیم‌گیری چکیده کامل

با توجه به اعلام آمارهای مختلف و متفاوت در زمینه سطح، پراکنش و تراکم جنگل‌های زاگرس، پایش و ارزیابی مستمر این جنگل‌ها با مشکلات اجرایی مواجه است. آمار و اطلاعات موجود از رویشگاه زاگرس به‌دلایل فراوان نظیر تهیه آنها به روش سنتی یا قدیمی بودن آن، کارایی لازم در تصمیم‌گیری های مدیریتی در این جنگل‌ها را ندارد. در این پژوهش به تهیه نقشه سطح و تراکم تاج پوشش عرصه‌های جنگلی زاگرس و تعیین حدود سایر کاربری‌ها، با دقت بالا با استفاده از تصاویر سنتینل-2 سال 2019 در جنوب استان آذربایجان غربی پرداخته شده است. طبقه‌بندی تصاویر با روش نظارت شده و الگوریتم‌های ML و SVM در محیط نرم‌افزارENVI5.3 انجام شد. برای تهیه نقشه واقعیت زمینی به منظور ارزیابی صحت نقشه‌های خروجی از تصاویر مرورگر Bing و تصاویر Google Earth استفاده شد. در این پژوهش علاوه بر 3 طبقه انبوهی جنگل، پنج کاربری غیرجنگلی شامل مرتع، باغ، زراعت، منابع آب و اراضی بایر و مسکونی طبقه‌بندی شد. نتایج نشان داد الگوریتم حداکثر احتمال با صحت کلی 87/3 درصد و ضریب کاپای 0/74، بیشترین دقت را در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش داشت. بررسی آمار موجود نشان داد تاج پوشش جنگل های استان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و سطح جنگل‌های زاگرسی استان معادل 60200/55 هکتار است که حدودا معادل 90 درصد آمار سازمان منایع طبیعی و آبخیزداری کشور (67235/91 هکتار) در سال 1399 است. می توان اظهار کرد داده های سنتینل-2 برای تهیه نقشه پراکنش و تراکم تاج پوشش مناطق جنگلی و تهیه نقشه کاربری اراضی از لحاظ دقت و هزینه کارآیی قابل قبولی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - اثر اجرای طرح‌های بوم‌گردی بر وضعیت حفاظت جنگل‌ها و معیشت ساکنین حوضه آبخیز واز در استان مازندران
مونا تاریوردی قاسم حبیبی بی بالانی جلال محمودی

طبیعت ‌گردی فعالیتی است که به‌&lrm;‌ ‌‌منظور استفاده انسان از زیبایی‌ های زیست بوم های طبیعی به‌ ویژه جنگل ها و مراتع انجام می‌پذیرد. این فعالیت ضمن ایجاد رونق اقتصادی می‌تواند در صورت عدم برنامه‌ ریزی و بهره ‌برداری اصولی باعث تخریب منابع طبیعی گردد. در این تحقیق با اس چکیده کامل

طبیعت ‌گردی فعالیتی است که به‌&lrm;‌ ‌‌منظور استفاده انسان از زیبایی‌ های زیست بوم های طبیعی به‌ ویژه جنگل ها و مراتع انجام می‌پذیرد. این فعالیت ضمن ایجاد رونق اقتصادی می‌تواند در صورت عدم برنامه‌ ریزی و بهره ‌برداری اصولی باعث تخریب منابع طبیعی گردد. در این تحقیق با استفاده از نظرات کارشناسان، ساکنین و گردشگران حوضه آبخیز و از در استان مازندران، رابطه میزان موفقیت طرح ‌های گردشگری و اثرات آن ها بر حوضه مذکور مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعه مورد تحقیق شامل افراد بومی، گردشگران و کارشناسان به تعداد 554 نفر بود. متغیرهای تحقیق با استفاده از آزمون آماری کروسکال ‌والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین اجرای طرح ‌های گردشگری و وضعیت حفاظت حوضه و نیز معیشت ساکنین با وضعیت حفاظت حوضه همبستگی زیادی وجود دارد. بنابراین اجرای موفق طرح ‌ها و وضعیت معیشت مناسب ساکنین بومی می‌&lrm;‌‌ تواند اثر مستقیم و مثبتی بر حفاظت جنگل‌ ها داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - تاثیر شیب زمین، قطر درخت و گونه بر ارتفاع و حجم کنده به منظور بهره‌برداری از جنگل‌های سری 2 حوزه آبخیز ناو اسالم سلام
فرزام توانکار یاشار عین اللهی

کاهش مازاد مقطوعات از اصول اولیه و اساسی بهره‌برداری جنگل است. در این تحقیق تاثیر عوامل شیب زمین، گونه و قطر درخت بر ارتفاع و حجـمکنده در پارسل 38 سری 2 جنگل ناو اسالم مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از هر کلاسه شیب زمین (کمتر از 20، 20 تـا 50 و بـیشتـر از 50درصد) چکیده کامل

کاهش مازاد مقطوعات از اصول اولیه و اساسی بهره‌برداری جنگل است. در این تحقیق تاثیر عوامل شیب زمین، گونه و قطر درخت بر ارتفاع و حجـمکنده در پارسل 38 سری 2 جنگل ناو اسالم مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از هر کلاسه شیب زمین (کمتر از 20، 20 تـا 50 و بـیشتـر از 50درصد) تعداد 68 اصله درخت نشانه‌گذاری شده به صورت تصادفی انتخاب و ارتفاع همراه با حجم کنده درختان به روش نیوتن اندازه‌گیری و محاسبه شـد .میانگین‌های به‌دست آمده برای ارتفاع کنده درختان قطع شده در شیب‌ها، گونه‌ها و قطرهای مختلف از طریق تجزیه واریـانس، آزمـون F و دانکـن مـوردمقایسه آماری قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین ارتفاع کنده درختان قطع شده در منطقه مورد بررسی 37/9 سانتی‌متر اسـت . 77 درصـدکنده‌ها ارتفاع بیشتر از 32/5 سانتی‌متر داشتند. نسبت ارتفاع کنده به قطر سطح در 37 درصد کنده‌ها کمتر از 0/5 بود. هر سه عامل شیب زمـین، گونـه وقطر درختان بر ارتفاع کنده تاثیر معنی‌داری داشتند. با افزایش شیب زمین و قطر درختان ارتفاع کنده افزایش یافته بود. میانگین ارتفاع کنده در گونـه هـایراش، ممرز، افرا و توسکا به ترتیب 38/7، 39/9، 26/5 و 25/6 سانتی‌متر به دست آمد. 0/75 ± 4/34 درصد از حجم درختان نشانه‌گذاری شده بـه صـورتکنده در جنگل باقی مانده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که میتوان ارتفاع قطع درختان را از طریق آموزش و نظارت بر عملیات قطع به میـزانقابل توجهی کاهش داده و بر حجم چوبهای صنعتی افزود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - بررسی کارآیی داده‌های ماهوارهایGeoEye-1 برای تهیه نقشه مراحل تحولی در جنگل‌های شمال ایران
امین مهدوی سعیدی ساسان بابایی کفاکی اسداله متاجی

امروزه در علم سنجش از دور به دلیل وجود سنجنده های با توان تفکیک فضایی و طیفی بالا و به کارگیری انواع شاخص های گیاهی، امکان شناسایی و تفکیک دقیق ساختار پدیده های طبیعی با استفاده از داده های ماهواره ای فراهم شده است. بر این اساس کسب اطلاعات از ساختار جنگل ها با است چکیده کامل

امروزه در علم سنجش از دور به دلیل وجود سنجنده های با توان تفکیک فضایی و طیفی بالا و به کارگیری انواع شاخص های گیاهی، امکان شناسایی و تفکیک دقیق ساختار پدیده های طبیعی با استفاده از داده های ماهواره ای فراهم شده است. بر این اساس کسب اطلاعات از ساختار جنگل ها با استفاده از داده های ماهواره ای در راستای مدیریت منابع تجدید پذیر مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق با بهره گیری از داده های ماهواره GeoEye-1 و الگوریتم های طبقه بندی مختلف در روش های پیکسل پایه، شی پایه و مدل پایه نسبت به تهیه نقشه های مراحل تحولی جنگل های طبیعی منطقه تنکابن در شمال ایران اقدام شد. صحت نقشه های خروجی با پارامترهای صحت کلی و ضریب کاپا ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که حداکثر دقت (78 درصد) در روش شی پایه متکی به قطعه بندی ناظر به شاخص NDVI و الگوریتم حداکثر احتمال برآورد شد. همچنین الگوریتم های تابع الگوهای ساختاری در توزیع پیکسل ها، دقت بالاتری را ارایه دادند. به طور کلی نتایج این تحقیق پتانسیل قابل توجه داده های GeoEye-1 در تهیه نقشه های مراحل تحولی جنگل را نشان داده که می تواند در اقدامات مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - اثر تغییر کاربری جنگل به باغ چای بر خصوصیات شیمیایی خاک و جمعیت قارچ میکوریز آربوسکولار (مطالعه موردی: لاهیجان)
شیرین شفیعی علی صالحی احسان کهنه

10.30495/jrnr.2021.18358

تغییر کاربری اراضی تغییراتی را در خاک ایجاد می کند که به دنبال آن ماده آلی، مواد مغذی، موجودات خاکزی از جمله قارچ‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد. قارچ‌های میکوریز آربوسکولار (AMF) از جمله ریزجانداران خاکزی می‌باشند که با ریشه طیف گسترده‌ای از گیاهان جنگلی و غیرجنگلی، همزی چکیده کامل

تغییر کاربری اراضی تغییراتی را در خاک ایجاد می کند که به دنبال آن ماده آلی، مواد مغذی، موجودات خاکزی از جمله قارچ‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد. قارچ‌های میکوریز آربوسکولار (AMF) از جمله ریزجانداران خاکزی می‌باشند که با ریشه طیف گسترده‌ای از گیاهان جنگلی و غیرجنگلی، همزیست می‌شوند. تنوع و پراکندگی این قارچ تحت تاثیر ترکیب گونه‌های گیاهی، مشخصه‌های خاک، شرایط محیطی و ریزجانداران خاک قرار دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی از جنگل به چای بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و میزان همزیستی قارچ میکوریز آربوسکولار است. نمونه‌برداری از خاک مناطق جنگلی و چای‌کاری‌های مجاور ارتفاعات شهرستان لاهیجان به‌صورت تصادفی و به تعداد 20 عدد از هرکدام از کاربری‌ها در عمق 30-0 سانتی‌متر اطراف ریشه و در فصل پاییز انجام گرفت. همزمان نمونه‌های ریز ریشه‌ها از ریزوسفر درختان و بوته های چای تهیه شد. درصد کلونیزاسیون و تعداد اسپورهای قارچ میکوریز، کربن آلی، pH، فسفر و پتاسیم قابل ‌جذب خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کلونیزاسیون و تعداد اسپورها در خاک جنگل بیشتر از خاک باغ چای بود. بین pH و کربن آلی و پتاسیم قابل ‌جذب در خاک دو کاربری اختلاف معنی‌داری دیده شد. همبستگی منفی بین تعداد اسپورهای قارچ میکوریزا با پتاسیم قابل‌ جذب خاک (0/418-=r) و pH خاک (0/571-=r) و همبستگی مثبت بین درصد کلونیزاسیون ریشه و pH (r=0/453) دیده شد. در نهایت تغییر کاربری و پوشش گیاهی با تغییر خصوصیات شیمیایی خاک موجب کاهش میزان همزیستی و تعداد اسپورهای قارچ میکوریز در خاک شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - مقایسه گونه‌های گلسنگ پوست‌زی با هدف ارائه معرف های زیستی در توده‌های بهره‌برداری شده و شاهد جنگل‌های طبیعی راش در منطقه نوشهر
مریم حسینی نژاد اسداله متاجی مجید اسحق نیموری

نظر به اهمیت و گسترش بهره مندی از گونه های معرف در برآورد پویایی و پایداری زیست بوم های طبیعی، این پژوهش با هدف ارزیابی و اندازه گیری گلسنگ های پوست زی به عنوان شاخص زیستی در جنگل های شمال در منطقه نوشهر صورت پذیرفت. بدین منظور، گونه های گلسنگ در توده های بهره چکیده کامل

نظر به اهمیت و گسترش بهره مندی از گونه های معرف در برآورد پویایی و پایداری زیست بوم های طبیعی، این پژوهش با هدف ارزیابی و اندازه گیری گلسنگ های پوست زی به عنوان شاخص زیستی در جنگل های شمال در منطقه نوشهر صورت پذیرفت. بدین منظور، گونه های گلسنگ در توده های بهره برداری شده و مدیریت نشده (شاهد) راش در سه پارسل 209، 234 و 241 از بخش 2 شوراب از طرح جنگل داری گلبند در شهرستان نوشهر (استان مازندران) مورد بررسی قرار گرفت. در اجرای این تحقیق از قاب هایی با ابعاد 40×60 سانتی متری برای برداشت نمونه های گلسنگ پوست زی در سطح هر پایه درختی استفاده گردید. سپس با استفاده از تحلیل گونه های شاخص (IV)، میزان تعلق پذیری گونه های گلسنگ در هر توده بررسی و تفکیک شد. نتایج این پژوهش نشان داد که 8 گونه گلسنگ متعلق به 7 جنس و 5 خانواده در جنگل های بهره برداری شده و 15 گونه گلسنگ متعلق به 13 جنس و 10 خانواده در توده مدیریت نشده ثبت گردید. گونه های گلسنگی Graphis scripta، Pertusaria albescens، Opegrapha vulgata، Lepraria lobificansو Parmotrema perlatum به عنوان معرف توده های شاهد و گونه هایLecanora thysanophora ، Flavoparmelia caperata و Ramalina thrausta معرف توده های بهره برداری شده در این پژوهش تفکیک و معرفی گردیدند. بر این اساس حضور یا عدم حضور این گونه ها در زیست بوم های طبیعی می تواند شاخص مناسبی در ارزیابی اقدامات مدیریتی در جنگل های راش در منطقه مورد بررسی باشد. در یک نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که گونه های معرف در توده های بهره برداری شده و شاهد متفاوت بودند که نشان می دهد بهره برداری جنگل سبب تغییر شرایط محیطی و عدم حضور برخی عناصر رویشی گلسنگی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - بررسی قابلیت تصاویر ماهواره‌ای Sentinel-2A در بستر Google Earth Engine برای تهیه نقشه پوشش زمین
ناصر احمدی ثانی

10.30495/jrnr.2021.19079

نقشه پوشش زمین، پراکنش مکانی چشم‌اندازهای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، آب و منابع انسان‌ساخت را نشان می‌دهد و به‌عنوان یک ابزار مهم برای مدیریت و کاهش ریسک در مسایل چالش‌برانگیز مانند خشکسالی و اثرات آن، امنیت غذایی، کنترل سیل و برنامه‌ریزی شهری ارزشمند است. به‌منظور غلب چکیده کامل

نقشه پوشش زمین، پراکنش مکانی چشم‌اندازهای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، آب و منابع انسان‌ساخت را نشان می‌دهد و به‌عنوان یک ابزار مهم برای مدیریت و کاهش ریسک در مسایل چالش‌برانگیز مانند خشکسالی و اثرات آن، امنیت غذایی، کنترل سیل و برنامه‌ریزی شهری ارزشمند است. به‌منظور غلبه بر محدودیت‌های کار میدانی در تهیه نقشه پوشش زمین، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌دلیل دارا بودن داده‌های وسیع، چندطیفی و به‌روز مناسب به نظر می‌رسد. در منطقه مورد مطالعه، وجود پدیده‌های ناهمگن مکانی نیز طبقه‌بندی پدیده‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد. هدف اصلی این پژوهش، تهیه نقشه پوشش زمین با وضوح بالا با کاربرد تصاویر Sentinel-2A در بستر Google Earth Engine است. در این رابطه، سه الگوریتم طبقه‌بندی جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان و درخت تصمیم مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. شاخص‌های متعدد با استفاده از روش‌های تبدیل و نسبت‌گیری طیفی تهیه شد. صحت نقشه‌های حاصل ‌از طبقه‌بندی در مقایسه با نقشه‌های مرجع زمینی ارزیابی شد. در رابطه با ارزیابی تک باندها، بهترین صحت کلی برابر 49 درصد با کاربرد شاخص CVI به دست آمد. بهترین صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب برابر 86 درصد و 0/82 توسط الگوریتم جنگل تصادفی حاصل شد. بنابراین ضمن تاکید بر مزایای GEE شامل دسترسی آسان به داده‌ها و قابلیت پردازش و مقایسه سریع آنها، می‌توان ادعا نمود که تصاویر Sentinel-2A برای تهیه نقشه پوشش زمین از لحاظ هزینه، زمان و دقت، کارآیی بالایی دارد و این نقشه می‌تواند برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع مختلف طبیعی و انسان ساخت در راستای توسعه پایدار بسیار مفید واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تعیین و آشکارسازی کاربری‌های اکوسیستم و پیش‌بینی تغییرات آنها در جنگل‌های شمال ایران (مطالعه موردی: حوضه جنگلی دوهزار-سه هزار البرز مرکزی)
محسن جوانمیری پور جلیل کرمی جلال هناره خلیانی لیلا کریمی حمیدرضا نیازی فر ناصح باباخانی

10.30495/jrnr.2021.18356

با افزایش توجه به کاربری‌های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم‌سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم‌ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش‌بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیس چکیده کامل

با افزایش توجه به کاربری‌های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم‌سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم‌ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش‌بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیستمی اهداف اصلی این پژوهش است. به منظور انجام این مطالعه، برای ارزیابی شماری از تغییرات کاربری منتخب برای حوضه جنگلی دو هزار-سه هزار از تلفیقی از روش‌های مشارکتی و مدل‌سازی استفاده شده است. برای انجام ارزیابی مهم‌ترین خدمات اکوسیستمی موجود در محدوده حوضه‌ تعیین شده، تعیین قلمروی منطقه مورد مطالعه، تعهدپذیری در قبال سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی، ارزیابی قلمروی اولیه، برنامه‌ریزی برای ارزیابی خدمات، انتخاب شیوه‌های مناسب برای زمینه‌ شناسایی شده در سایت، تعیین وضعیت بدیل متناسب با تغییر مدیریت یا سیاست برنامه‌ریزی شده، انتخاب شیوه‌های مناسب برای هر یک از خدمات اکوسیستمی شناسایی شده و تحلیل نتایج و اطلاع رسانی در مورد آنها انجام شده است. نقشه کاربری اراضی دو هزار-سه هزار برای سال‌های‌ 1987 و 2014 نشان داد که کاربری اراضی در چهار گروه اصلی جنگل، مرتع، زمین‌های زراعی و اراضی عاری از پوشش طی 27 سال دچار تغییراتی شده‌اند. به طورکلی، به ازای کاهش سطوح جنگلی، در سایر کاربری‌ها تغییراتی ایجاد شده است. نتایج به دست آمده از تفسیر تصاویر ماهواره‌ای در تلفیق با بازدیدهای میدانی و سایر مستندات موجود، نشان داد که وسعت کاربری اراضی جنگل از 33348 هکتار در سال 1987 به 24248 هکتار در سال 2014 کاهش یافته است. نتایج ارزیابی کمی نیز نشان داد که در سناریوی آینده، کاهش حدود 0/8 درصد سطح جنگل‌های متراکم و 0/58 درصد جنگل‌های نیمه متراکم قابل پیش‌بینی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - تاثیر روش‌های اندازه‌گیری فاصله در طبقه‌بندی گروه‌های بوم‌شناسی در جنگل‌های هیرکانی
نغمه پاک گهر جواد اسحاقی راد غلامحسین غلامی احمد علیجانپور دیوید وی. رابرتز

10.30495/jrnr.2022.65075.10229

امروزه به صورت گسترده از الگوریتم‌های خوشه‌بندی استفاده می‌شود، هرچند که تصمیم‌گیری برای انتخاب روش مناسب به دلیل روش‌های مختلف خوشه‌بندی و عوامل موثر بر آنها دشوار است. هدف این پژوهش مقایسه نتایج روش‌های خوشه‌بندی سلسله‌ مراتبی و بررسی روش اندازه‌گیری فاصله موثر برای خ چکیده کامل

امروزه به صورت گسترده از الگوریتم‌های خوشه‌بندی استفاده می‌شود، هرچند که تصمیم‌گیری برای انتخاب روش مناسب به دلیل روش‌های مختلف خوشه‌بندی و عوامل موثر بر آنها دشوار است. هدف این پژوهش مقایسه نتایج روش‌های خوشه‌بندی سلسله‌ مراتبی و بررسی روش اندازه‌گیری فاصله موثر برای خوشه‌بندی است. برای این پژوهش، داده‌های جنگل‌های راش هیرکانی واقع در حوزه استحافظی اداره کل منابع طبیعی نوشهر مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین مراکز قطعات نمونه از روش منظم تصادفی با ابعاد شبکه 200×100 استفاده شد و در هر مرکز قطعه نمونه، قطعات نمونه صد مترمربعی (10×10 متر) برای بررسی گونه‌های علفی و چهارصد مترمربعی (20×20 متر) برای بررسی گونه‌ های درختی و درختچه‌ای انتخاب شد. در مجموع 120 قطعه نمونه اندازه‌ گیری شد. برآورد فراوانی و پوشش گونه‌های درختی، درختچه‌ای و علفی بر اساس مقیاس براون بلانکه انجام پذیرفت. سه روش اندازه‌گیری فاصله بری کورتیس، هلینگر و منهتن و الگوریتم ‌های خوشه‌ بندی، روش میانگین، روش وارد، روش بتای انعطاف‌ پذیر با مقدار بتای 0/1-، 0/25-، 0/4- برای پژوهش انتخاب شدند و با استفاده از شش شاخص ارزیابی ‌کننده (شاخص میانگین سیلوئت، آنالیز پارتیشن، آنالیز گونه ‌های معرف، آنالیز گونه ‌های معرف خوشه ‌ها برای کمینه کردن ثبات میانی، روش پاسخ چندگانه جایگشت و ضریب فی) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج هر معیار ارزیابی‌کننده از بهترین به بدترین رتبه دسته‌بندی شدند. یافته‌ها‌ نشان داد روش خوشه‌ بندی وارد و روش خوشه‌ بندی بتای انعطاف‌ پذیر با مقدار بتای 0/1- بهترین عملکرد را دارد و روش اندازه‌ گیری فاصله هلینگر در داده‌ های همگن بهتر از سایر روش‌ های اندازه ‌گیری فاصله است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - ساختار توده‌های مبتلا به بیماری زغالی بلوط در جنگل‌های دالاب ایلام
سارا عباسی احمد ولی‌پور هدایت غضنفری

10.30495/jrnr.2021.18441

در دو دهه اخیر گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک‌شدن سطح وسیعی از توده‌های بلوط ایرانی شده است. هدف این پژوهش شناسایی وضعیت ساختاری توده‌های مبتلا به این بیماری و ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری چکیده کامل

در دو دهه اخیر گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک‌شدن سطح وسیعی از توده‌های بلوط ایرانی شده است. هدف این پژوهش شناسایی وضعیت ساختاری توده‌های مبتلا به این بیماری و ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری جنگل و مشخصه‌های درخت با میزان آلودگی به علائم بیماری زغالی بلوط بود. بدین منظور 20 قطعه نمونه 20 آری در راستای خط‌ نمونه‌ای به طول شش کیلومتر در جنگل دالاب ایلام پیاده و مشخصه‌هایی مانند قطر یقه، قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، مساحت تاج و درجه خشکیدگی درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که ترکیب گونه‌ای جنگل برودار خالص با فرم دانه و شاخه‌زاد بود. تعداد پایه‌های درختی 153 اصله و رویه‌زمینی 14/6 مترمربع در هکتار نشان‌دهنده تراکم و موجودی نسبتا زیاد جنگل است. به طور کلی 85/5 درصد پایه‌ها نشانه‌هایی از بیماری را داشتند و نسبت آلودگی پایه‌های دانه‌زاد و درختان میانسال و مسن نسبت به پایه‌های شاخه‌زاد و جوان بیشتر بود. بر پایه نتایج، مشخصه‌های درختان مانند قطر یقه، قطر برابر سینه، سطح مقطع، ارتفاع کل و مساحت تاج در سطوح مختلف بیماری به طور معنی‌داری با هم تفاوت داشتند. به منظور درک پویایی‌ ساختار توده تحت تاثیر بیماری زغالی، پایش مداوم این جنگل‌ها ضروری است. با توجه به شدت بیشتر بیماری در درختان میانسال و مسن، هرس و کوچک کردن تاج درختان بیمار برای تنظیم نسبت تاج به ریشه و همچنین قطع و خروج درختانی که قابل احیا نیستند از جمله برنامه‌های عملیاتی پیشنهادی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - ارزیابی اجرای طرح جنگلداری چندمنظوره در جنگل های استان خوزستان
سینا عطارروشن رمضانعلی پوررستمی سیامک کاتبی فر محمدرضا تابش

10.30495/jrnr.2022.66764.10239

اجرای طرح صیانت از جنگل در سال 1382 در قالب یک طرح ملی به دلیل وضعیت نامطلوب جنگل های زاگرس و با هدف صیانت و توسعه جنگل در این ناحیه از کشور آغاز شد. با توجه به ماهیت ملی طرح جنگلداری چندمنظوره و تخصیص اعتبارات ملی به آن، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی اجرای ای چکیده کامل

اجرای طرح صیانت از جنگل در سال 1382 در قالب یک طرح ملی به دلیل وضعیت نامطلوب جنگل های زاگرس و با هدف صیانت و توسعه جنگل در این ناحیه از کشور آغاز شد. با توجه به ماهیت ملی طرح جنگلداری چندمنظوره و تخصیص اعتبارات ملی به آن، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی اجرای این طرح در استان خوزستان انجام شد. در این مطالعه قسمت هایی از جنگل های تحت مدیریت این طرح در شهرستان ایذه، اندیمشک، باغملک و اندیکا انتخاب شدند. در ابتدا بر مبنای ماده دو قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها، طرح صیانت در قالب سه هدف حفاظت، احیا و توسعه و البته افزایش درآمد ساکنین عرفی جنگل ها تعریف و همه پروژه های اجرایی در سطح شهرستان زیرمجموعه این اهداف قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های کمی از آنالیز تجزیه واریانس یک طرفه و از آزمون مقایسه میانگین چنددامنه ای دانکن جهت مقایسه میانگین متغیرها استفاده شد. همچنین داده های کیفی با استفاده از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس آنالیز شد و اختلاف داده ها بین مناطق مختلف مورد مطالعه بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مشخص شد از نظر کمیت و کیفیت اجرای طرح در استان خوزستان به ترتیب شهرستان ایذه بهترین عملکرد را داشته و شهرستان های اندیکا، باغملک و اندیمشک در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. همچنین نتایج نشان داد فعالیت هایی که در قالب حفاظت از جنگل های زاگرس انجام شده در بالاترین سطح کمی و کیفی قرار دارد. توسعه و احیا جنگل ها در اولویت دوم قرار دارد و کمترین برنامه ریزی و اقدام در خصوص افزایش درآمد ساکنین عرفی و کاهش وابستگی آنها به جنگل انجام شده است. به این ترتیب نمی توان انتظار داشت پروژه های اجرایی در قالب طرح صیانت از جنگل های زاگرس بدون تغییر در سطح درآمد ساکنین عرفی موفق شوند و مردم بومی و محلی همکاری لازم را با دولت در پیشبرد اهداف طرح داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - بررسی تغییرات پراکنش ارتفاعی گونه ممرز تحت تاثیر تغییر اقلیم آینده در شمال ایران
مهدیه خلعتبری لیماکی مجید اسحق نیموری جلیلی علوی اسداله متاجی فرید کاظم نژاد

10.30495/jrnr.2023.69911.10264

اگرچه نگرانی‌هایی در مورد تاثیر تغییر اقلیم بر روی جنگل‌ها وجود دارد، اما اثر تغییرات اقلیمی آینده بر گونه‌های درختان در جنگل‌های هیرکانی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌ها معمولا منجر به جابه‌جایی گونه‌ها به ارتفاعات و عرض‌های جغرافیای چکیده کامل

اگرچه نگرانی‌هایی در مورد تاثیر تغییر اقلیم بر روی جنگل‌ها وجود دارد، اما اثر تغییرات اقلیمی آینده بر گونه‌های درختان در جنگل‌های هیرکانی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌ها معمولا منجر به جابه‌جایی گونه‌ها به ارتفاعات و عرض‌های جغرافیایی بالاتر می‌شود. گونه ممرز (Carpinus betulus) فراوان‌ترین گونه درختی در جنگل‌های هیرکانی است که در بخش زیادی از شمال ایران پراکنش دارد. در این مطالعه، تاثیر تغییر اقلیم بر تغییر ارتفاع از سطح دریای گونه ممرز با استفاده از مدل‌های پراکنش گونه‌ای برای حال حاضر، سال‌های 2050 و 2070 میلادی تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیمی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش به‌منظور ارزیابی عملکرد مدل‌های پراکنش گونه‌ای از آماره‌های مختلف شامل Sensitivity ،KAPPA ،AUC ،TSS و Specificity استفاده شد. بر اساس معیارهای ارزیابی مدل، مدل جنگل تصادفی کارایی بالاتری نسبت به سایر مدل‌ها در پراکنش گونه ممرز در شمال ایران داشت. پیش‌بینی آینده مدل‌های پراکنش گونه‌ای نشان داد تغییرات آب‌وهوایی تاثیر منفی در پراکنش ممرز خواهد داشت که باعث کاهش چشمگیر مناطق دارای پتانسیل حضور این ‌گونه تحت سناریوهای RCP2.6 (خوش‌بینانه‌ترین سناریو) و RCP8.5 (بدبینانه‌ترین سناریو) در سال‌های 2050 و 2070 میلادی خواهد شد. نتایج نشان داد گونه ممرز در حال حاضر بیشترین پتانسیل حضور تا ارتفاع 1000 متر از سطح دریا را دارد ولی تا ارتفاع 2500 متر هم گسترش دارد و با تغییر اقلیم بیشترین پتانسیل حضور را در ارتفاع بیشتر از 1000 متر از سطح دریا خواهد داشت. اگرچه مکانیزم‌های بسیار پیچیده‌ای پراکنش گونه‌های درختی در مناطق کوهستانی را توجیه می‌کند، اما اقلیم یکی از مهم‌ترین این مکانیزم‌ها است و نتایج این پژوهش می‌تواند معیاری برای برنامه‌ریزی آینده در جنگل‌های هیرکانی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک جنگلی چیتگر
حسن شفیعی سلیمان محمدی لیمایی امیراسلام بنیاد

10.30495/jrnr.2022.64835.10227

درختان از مهمترین و بزرگ ترین مخازن کربن در اکوسیستم های جنگلی به شمار می روند و اندازه گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن اندام های مختلف درختان از مهمترین موضوع های پژوهشی محققان بوم شناسی است. هدف این پژوهش، برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک ج چکیده کامل

درختان از مهمترین و بزرگ ترین مخازن کربن در اکوسیستم های جنگلی به شمار می روند و اندازه گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن اندام های مختلف درختان از مهمترین موضوع های پژوهشی محققان بوم شناسی است. هدف این پژوهش، برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک جنگلی چیتگر تهران بود. بر اساس روش نمونه برداری منظم تصادفی، تعداد 100 قطعه نمونه دایره ای شکل 10 آری در شبکه ای به ابعاد 100×100 متر برداشت شد. در داخل هر قطعه نمونه مشخصه های نوع گونه، قطر برابر سینه و ارتفاع درختان اندازه گیری شد. به منظور برآورد ترسیب کربن گونه های مختلف درختان از معادلات آلومتریک استفاده شد. از آزمون های تجزیه واریانس و دانکن برای مقایسه ترسیب کربن بین گونه های مختلف استفاده شد. بر اساس نتایج میانگین ترسیب کربن در گونه های اقاقیا، توت، کاج تهران، زبان گنجشک و سرو نقره ای به ترتیب برابر 4/58، 1/92، 58/31، 2/08 و 0/86 تن در هکتار محاسبه شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس نشان داد اختلاف معنی داری بین میانگین ترسیب کربن بین گونه های مختلف وجود دارد. همچنین در هر هکتار از عرصه جنگل کاری 67/76 تن و در کل عرصه تحت مطالعه به مساحت 800 هکتار، 54212 تن کربن توسط بخش هوایی گونه های مختلف ذخیره شده است. در مجموع، ارزش اقتصادی حاصل از ترسیب کربن در پارک جنگلی چیتگر 1/37 میلیون یورو محاسبه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - پیش‌بینی مکانی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین (مطالعه موردی: شهرستان سروآباد، استان کردستان)
بهارک معتمدوزیری هیمن راست خدیو سیداکبر جوادی حسن احمدی

وقوع رخداد زمین‌لغزش در مناطق کوهستانی ممکن است به زیرساخت‌ها از جمله جاده‌ها آسیب جدی وارد کند، همچنین ممکن است به مرگ‌ومیر انسان‌ها منجر شود. هدف از انجام این مطالعه، پیش‌بینی مکانی خطر زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته داده‌کاوی در شهرستان سروآباد (استان . چکیده کامل

وقوع رخداد زمین‌لغزش در مناطق کوهستانی ممکن است به زیرساخت‌ها از جمله جاده‌ها آسیب جدی وارد کند، همچنین ممکن است به مرگ‌ومیر انسان‌ها منجر شود. هدف از انجام این مطالعه، پیش‌بینی مکانی خطر زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته داده‌کاوی در شهرستان سروآباد (استان ...) است. در این مطالعه، پتانسیل‌یابی خطر زمین‌لغزش با استفاده از دو الگوریتم پیشرفته داده‌کاوی شامل جنگل تصادفی (RF) و درخت تصمیم (DT) انجام شد. ابتدا، فایل نقطه‌ای 166 زمین‌لغزش رخ داده در شهرستان سروآباد به‌عنوان نقشه موجودی زمین‌لغزش در نظر گرفته شد. به منظور تهیه مدل و اعتبار سنجی آن، نقاط زمین‌لغزش به دو بخش داده‌های آموزشی (70 درصد) و داده‌های اعتبارسنجی (30 درصد) تقسیم می‌شوند. در مجموع 16 پارامتر شامل شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، تراکم رودخانه، فاصله از گسل، تراکم گسل، تراکم جاده، بارندگی، کاربری و پوشش اراضی، شاخص NDVI، لیتولوژی، زمین‌لرزه، شاخص توان آبراهه (SPI) و شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI) به‌منظور پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش استفاده شدند. در نهایت، عملکرد مدل‌ها با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل منحنی ویژگی عملگر نسبی نشان داد که مدل‌های درخت تصمیم و جنگل تصادفی به ترتیب دارای مقدار AUC برابر 942/0 و 951/0 می‌باشند؛ بنابراین مدل جنگل تصادفی نسبت به درخت تصمیم دارای بالاترین مقدار AUC بوده و بهترین مدل برای پیش‌بینی خطر زمین‌لغزش در آینده در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. نقشه‌های پتانسیل وقوع زمین‌لغزش، ابزارهای کارآمدی بوده؛ به‌طوری‌که می‌توان آن‌ها را برای مدیریت زیست‌محیطی، برنامه‌ریزی کاربری زمین و توسعه زیرساخت‌ها مورد استفاده قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - تحلیل مهمترین تخلفات در عرصه‌های طبیعی بوم‌سازگان زاگرس، شهرستان گیلان‌غرب
محسن جوانمیری پور ندا محمدخانی گیلانی علی رستمی

10.30495/jrnr.2023.70583.10274

جوامع محلی به طور مستقیم با عرصه‌های طبیعی وابسته بوده و اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف از انجام این بررسی شناخت دقیق مهمترین تخلفات موثر در تخریب منابع طبیعی با استفاده از پرونده های حقوقی منابع طبیعی بود. برای انجام این مطالعه، از پرونده‌های حقوقی سال‌های چکیده کامل

جوامع محلی به طور مستقیم با عرصه‌های طبیعی وابسته بوده و اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف از انجام این بررسی شناخت دقیق مهمترین تخلفات موثر در تخریب منابع طبیعی با استفاده از پرونده های حقوقی منابع طبیعی بود. برای انجام این مطالعه، از پرونده‌های حقوقی سال‌های 1385 تا 1395 در بایگانی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گیلان غرب برای روستاهای چله، گواور و گورسفید استفاده شد. با مطالعه پرونده‌ها، نوع تخلف و میزان آن ثبت و مواد قانونی از فصل ششم قانون حفاظت و بهره‌‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور مصوب سال 1346 مورد بررسی قرار گرفت. در تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی تخلفات حوزه منابع طبیعی، از شیوه توصیفی- تحلیلی در قالب روش تحلیل محتوی کمّی استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین پرونده جرایم مربوط به آتش‌سوزی (211 پرونده) بود، درحالی که فراوانی قطع نهال و درخت به ترتیب برابر با 77 و 66 مورد بودند. فراوانی قطع نهال و درخت در طی زمان مورد مطالعه نشان داد بیشترین فراوانی تخلف مذکور در سال 1387 رخ داده بود که میزان آن به ترتیب برابر با 1624 و 1505 اصله نهال و درخت بودند. فراوانی موارد وقوع آتش سوزی نشان داد روند آن افزایشی بوده و بیشترین میزان آن در سال 1395 رخ داده است که برابر با 31 مورد بوده است. در سه روستای مورد مطالعه به تفکیک نیز فراوانی قطع نهال و درخت نسبت به سایر انواع تخلف بیشتر بود. نتایج آنالیز آماری برای بررسی معنی‌دار بودن اختلاف بین میانگین تخلفات حاکی از آن بود که سه روستا با هم فاقد اختلاف معنی‌دار بودند، درحالی که فراوانی قطع نهال و درخت دارای اختلاف معنی‌دار می‌باشد. همچنین در روستاهای گورسفید و چله، گواور و چله از لحاظ تعداد آتش‌سوزی تفاوت معنی‌داری وجود دارد اما روستاهای گورسفید و گواور اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند. همچنین دام غیرمجاز و تعداد موارد آتش‌سوزی در بین روستاها دارای اختلاف معنی‌داری بودند. به طور کلی با نتایج به دست آمده، وجود انواع تخلفات از قبیل آتش سوزی، دام غیرمجاز، قطع درخت و نهال و قاچاق چوب، هیزم و ذغال در روستاهای مورد مطالعه اثبات گردید که در طی زمان منجر به تخریب طبیعت منطقه ‌گردیده است. بنابراین با توان‌افزایی و استفاده از آموزش جوامع محلی و فرهنگ‌سازی در استفاده از مواهب طبیعی و همچنین اعمال قوانین سختگیرانه برای متخلفان می‌توان در این زمینه اقدامات موثری انجام داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - شناسایی و اولویت بندی معیارها و شاخص ها برای بازسازی سیمای جنگلی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز چهل چای استان گلستان)
میترا امامی مرجان محمدزاده سیدحامد میرکریمی شعبان شتایی محمدهادی معیری

10.30495/jrnr.2023.72324.10286

جنگل زدایی و تخریب جنگل منجر به شکل گیری سیماهای سرزمین فقیر در سرتاسر جهان شده است. اگرچه در گذشته راهبردهای حفاظت بر حفظ سیستم های طبیعی دست نخورده تاکید داشته اند، امروزه راهبرد ها بر حفظ و بازسازی بوم سازگان های تخریب شده متمرکز شده اند. رویکرد بازسازی سیما چکیده کامل

جنگل زدایی و تخریب جنگل منجر به شکل گیری سیماهای سرزمین فقیر در سرتاسر جهان شده است. اگرچه در گذشته راهبردهای حفاظت بر حفظ سیستم های طبیعی دست نخورده تاکید داشته اند، امروزه راهبرد ها بر حفظ و بازسازی بوم سازگان های تخریب شده متمرکز شده اند. رویکرد بازسازی سیمای جنگلی، رویکردی مهم برای بازسازی خدمات بوم شناسی و اقتصادی- اجتماعیِ بوم سازگان های جنگلی در مقیاس سیمای سرزمین تلقی می شود. شناسایی و اولویت بندی معیارها و شاخص های کارآمد و موثر در فرآیند اولویت بندی مناطق برای بازسازی سیمای جنگلی در اجرای چنین رویکرد هایی ضرورتی است که تاکنون در ایران انجام نشده است. از این رو هدف از این پژوهش معرفی معیارها و شاخص های موثر در اولویت بندی مناطق مناسب برای بازسازی سیمای جنگلی در منطقه مورد مطالعه است. در این مطالعه با تاکید بر هدایت تلاش های بازسازی به سمت مناطق تضمین کننده حداکثر سود از دو منظر ضرورت (لزوم بازسازی) و فرصت (امکان پذیری بازسازی)، در مجموع 26 معیار و 68 شاخص از دیدگاه های بوم شناسی و اقتصادی- اجتماعی شناسایی و سپس در قالب روش دلفی اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد در بخش ضرورت بازسازی، معیار بوم شناسی روند تخریب سیمای سرزمین و معیار اقتصادی- اجتماعی فقر، اولویت نخست را به خود اختصاص داده اند. همچنین، معیارهای بوم شناسی تخریب و پتانسیل زادآوری طبیعی با اولویت برابر و معیار اقتصادی- اجتماعی بودجه از نظر امکان پذیری بازسازی در اولویت نخست قرار دارند. نتایج این پژوهش علاوه بر اینکه می تواند به تصمیم گیران و برنامه ریزان در مسئله حفاظت از طبیعت و استفاده از آن کمک کند، می تواند با توجه متعادل به هر دو جنبه ضرورت و فرصت بازسازی، منجر به مشارکت فعال ذی نفعان در برنامه های بازسازی سیمای جنگلی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در بوم‌سازگان جنگلی زاگرس (مطالعه موردی: منطقه دالاب ایلام)
فرشید کرمی عبدالعلی کرمشاهی امیر مدبری علی مهدوی جلال هناره خلیانی

10.30495/jrnr.2023.73486.10292

در این پژوهش یکی از مهم ترین کارکردها و خدمات جنگل، کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در جنگل های حوزه آبخیز دالاب در استان ایلام ارزش گذاری شده است. ابتدا میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده در وضعیت موجود بررسی شد. در این پ چکیده کامل

در این پژوهش یکی از مهم ترین کارکردها و خدمات جنگل، کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در جنگل های حوزه آبخیز دالاب در استان ایلام ارزش گذاری شده است. ابتدا میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده در وضعیت موجود بررسی شد. در این پژوهش با تدوین دو سناریو مبنی بر تبدیل جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد به زمینی بدون پوشش درختی از طریق امتیازدهی به مدل، تغییرات در میزان فرسایش و رسوب تخمین زده شد. در ادامه با انجام نمونه‌برداری از خاک و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی میزان مواد مغذی خاک تعیین شد. سپس با در نظر گرفتن اختلاف میزان فرسایش در وضعیت جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد و زمین بدون پوشش درختی، مقدار هر یک از عناصر مغذی در خاک و همچنین مقدار هدر رفت عناصر مغذی خاک محاسبه شد. با به کارگیری روش هزینه جایگزینی، ارزش خدمت نگهداری از مواد مغذی خاک اکوسیستم جنگلی برآورد شد. نتایج نشان داد جنگل مورد مطالعه می تواند سالانه 2/52 تن فسفر، 35/55 تن پتاسیم و 251/96 تن نیتروژن در سال به ارزش تقریبی 2,275,700 میلیون ریال در سال را حفظ کند و از هدر رفتن آن در اثر فرسایش جلوگیری کند. همچنین ارزش هر هکتار از جنگل برای این کارکرد 88/13 میلیون ریال برآورد شد. برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل‌های زاگرس حاکی از نقش بسیار موثر اکوسیستم‌های جنگلی در کنترل فرسایش و حفاظت از مواد مغذی خاک است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - شناسایی گونه های درختی با استفاده از سری زمانی تصاویر رنگی واقعی و تصاویر چند طیفی پهپاد
مژده میرکی هرمز سهرابی

10.30495/jrnr.2023.75462.10305

اطلاعات دقیق درباره ترکیب درختان یک جنگل برای بسیاری از اهداف نظارتی و حفاظت جنگل مورد نیاز است. در سال های اخیر استفاده از روش های مدرن سنجش از دور و تکنیک های مبتنی بر وسایل نقلیه بدون سرنشین، برای به روزرسانی منظم اطلاعات در جنگل استفاده می شود. در این تحقیق، از چکیده کامل

اطلاعات دقیق درباره ترکیب درختان یک جنگل برای بسیاری از اهداف نظارتی و حفاظت جنگل مورد نیاز است. در سال های اخیر استفاده از روش های مدرن سنجش از دور و تکنیک های مبتنی بر وسایل نقلیه بدون سرنشین، برای به روزرسانی منظم اطلاعات در جنگل استفاده می شود. در این تحقیق، از داده های متفاوت شامل تصاویر چند طیفی (پهپاد استورم) و تصاویر رنگی واقعی (پهپاد فانتوم) با توان تفکیک مکانی بسیار بالا در بخش جلگه ای جنگل های شهرستان نور در استان مازندران جهت شناسایی گونه های درختی استفاده شد. همچنین تصویربرداری در یک فصل رویشی با هدف تهیه سری زمانی تصاویر پهپاد و بررسی تاثیر تغییرات فنولوژیک تاج درختان بر مقدار صحت طبقه بندی انجام شد. جهت طبقه بندی و شناسایی گونه های جنگلی از محاسبه شاخص های مبتنی بر تصاویر رنگی واقعی مانند NRB و NGB، شاخص‌های چندطیفی مانند CIgreen و NDVI، باندهای خام و روش طبقه بندی جنگل تصادفی استفاده شد. بر اساس تصاویر تک زمانه، تصاویر اواخر فروردین ماه با صحت کلی 75 درصد بیشترین صحت کلی را ارایه داد. نتایج مربوط به تصاویر سری زمانی نیز با صحت 86 درصد شناسایی درختان را انجام داد. همچنین شناسایی گونه ها بر اساس تصاویر چندطیفی اخذ شده از سنجنده سکویا، صحت 85 درصد را ارایه داد. نتایج نشان داد تصویر تک زمانه با تصویربرداری در زمان مناسب با استفاده از پهپاد مجهز به سنجنده RGB، نسبت به تهیه سری زمانی و استفاده از پهپادهای مجهز به سنجنده های چندطیفی، نتایج قابل قبول و کم هزینه تری برای شناسایی درختان در جنگل مورد مطالعه ارایه می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - بررسی تاثیر جنگلکاری شهری در میزان ترسیب کربن خاک و محاسبه ارزش پولی آن (مطالعه موردی: پارک پردیسان تهران)
محمود فتحی ساسان بابایی کفاکی هادی کیادلیری

یکی از راهکارهای مهم برای حفاظت و اصلاح خاک، جنگل‌کاری و احیای زمین‌های تخریب یافته و در نتیجه کاهش دی اکسید کربن اتمسفر است. خاک مهمترین مخزن کربن اتمسفری محسوب می‌گردد و فقدان پوشش گیاهی مناسب بر روی آن منجر به فرسایش شده که این امر یکی از عوامل هدررفت کربن به شمار می چکیده کامل

یکی از راهکارهای مهم برای حفاظت و اصلاح خاک، جنگل‌کاری و احیای زمین‌های تخریب یافته و در نتیجه کاهش دی اکسید کربن اتمسفر است. خاک مهمترین مخزن کربن اتمسفری محسوب می‌گردد و فقدان پوشش گیاهی مناسب بر روی آن منجر به فرسایش شده که این امر یکی از عوامل هدررفت کربن به شمار می‌رود. از این رو این پژوهش با هدف بررسی اثرات جنگل‌کاری شهری بر میزان ترسیب کربن خاک در توده‌های اقاقیا زبان گنجشک، اقاقیا و سرو نقره‌ای در دو عمق 15-0 و 30-15 انجام شد. همچنین یک قطعه زمین جنگل‌کاری نشده (بایر) به‌عنوان قطعه شاهد در نظر گرفته شد. این پژوهش در پارک جنگلی پردیسان تهران انجام گرفت و مقدار ترسیب کربن خاک به همراه فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آن اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که ترسیب کربن در خاک توده‌های اقاقیا زبان گنجشک، اقاقیا و سرو نقره‌ای به‌ترتیب 96/18، 86/14 و 69/9 تن در هکتار و اراضی بایر 97/6 تن در هکتار می‌باشد. کربن ترسیب شده در توده اقاقیا زبان گنجشک با معنی‌داری (01/0>p) بیشترین مقدار را نشان داد. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام کربن آلی با عوامل دیگر بررسی شده خاک نشان داد که درصد ماده آلی و نیتروژن خاک از مهم‌ترین اجزاء تأثیر‌گذار بر مقدار کربن آلی خاک بود. سایر صفات بررسی شده تأثیر معنی‌داری بر کربن آلی خاک نداشتند. به این ترتیب هر یک از توده‌های فوق به‌ترتیب باعث افزایش ترسیب کربن خاک به میزان 99/11، 89/7 و 72/2 تن در هکتار نسبت به زمین بایر اطراف شده‌اند که ارزش اقتصادی آن برای گونه‌های مذکور به‌ترتیب 3792، 2972 و 1938 دلار به ازاء هر هکتار در مدت 14 سال محاسبه شد. کربن آلی خاک در عمق اول توده‌های جنگل‌کاری شده بیشتر از عمق دوم بود، ولی در اراضی بایر عکس این قضیه مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - ارتباط تنوع گیاهی با میزان ذخیره کربن در نیمرخ ارتفاعی جنگل‌های ویسر در غرب مازندران
احمد دلخانی اسداله متاجی مجید اسحق‌نیموری

امروزه یکی از مهمترین چالش های پیش رو در جوامع بشری، گرمایش جهانی وکاهش تنوع زیستی است. بر این اساس پژوهش حاضر دو رویکرد تنوع زیستی زی توده در اکوسیستم جنگلی را مد نظر قرار داده است که چالش در آنها یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی جهان محسوب می‌شود. جهت انجام پژوهش حاضر، چکیده کامل

امروزه یکی از مهمترین چالش های پیش رو در جوامع بشری، گرمایش جهانی وکاهش تنوع زیستی است. بر این اساس پژوهش حاضر دو رویکرد تنوع زیستی زی توده در اکوسیستم جنگلی را مد نظر قرار داده است که چالش در آنها یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی جهان محسوب می‌شود. جهت انجام پژوهش حاضر، نیمرخ ارتفاعی جنگل های ویسر واقع در غرب مازندران انتخاب گردید. برای محاسبه زی توده درختی و تنوع زیستی گیاهی در جنگل مورد نظر، در یک نیمرخ ارتفاعی (700 تا 1500 متر از سطح دریا) 9 طبقه در نظر گرفته شد و در هر طبقه 8 پلات به استثناء طبقه 1500 متر از سطح دریا با 5 پلات و در مجموع با 69 پلات 400 مترمربعی (20 20 متر) برداشت گردید. در هر یک از پلات ها قطر برابر سینه تمام درختان بالای 5/7 سانتی متر و سطح پوشش و نوع گونه های آن شناسایی و اندازه گیری گردید. جهت اندازه گیری داده های مربوط به پوشش گیاهی علفی، یک میکروپلات 100 مترمربعی (10 10متری) در مرکز پلات پیاده و نوع گونه های علفی و درصد پوشش گیاهی آن بر اساس روش براون بلانکه مورد اندازه گیری قرار گرفت. مقدار ذخیره کربن با ترکیب رابطه حجم، دانسیته خشک و ضریب کربن محاسبه شد. پس از تعیین اندازه گیری های متداول در سطوح تعریف شده برای تعیین ارتباط بین شاخص های تنوع زیستی (غنا، یکنواختی و تنوع) و کربن از تجزیه واریانس یک طرفه استفاده گردید. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن بود که بین مقادیر زی توده و میزان ذخیره کربن با شاخص های تنوع در طبقات ارتفاعی ارتباط معنی داری وجود ندارد. این نتایج نشان داد که در مدیریت صحیح جنگل برای پایش مناسب زی توده در منطقه پژوهش از شاخص های تنوع زیستی نمی توان به عنوان ابزاری کاربردی استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر مشخصات کمی بذر درختان بنه در جنگل‌های ایرانی – تورانی (مطالعه موردی: جنگل باغ شادی یزد)
مازیار حیدری وحید اعتماد اسماعیل خسروپور نقی شعبانیان

بذر عامل در امر احیا، توسعه جنگل ها و جنگل کاری ها محسوب شده که در این میان انتخاب بذرهای با کیفیت و رسیده دارای اهمیت بسیاری است. جنگل باغ شادی (بخش قرق جنگل) واقع در شهرستان خاتم استان یزد در این تحقیق با هدف مقایسه مشخصه های کمی بذر درخت بنه در طبقات ارتفاع از سطح در چکیده کامل

بذر عامل در امر احیا، توسعه جنگل ها و جنگل کاری ها محسوب شده که در این میان انتخاب بذرهای با کیفیت و رسیده دارای اهمیت بسیاری است. جنگل باغ شادی (بخش قرق جنگل) واقع در شهرستان خاتم استان یزد در این تحقیق با هدف مقایسه مشخصه های کمی بذر درخت بنه در طبقات ارتفاع از سطح دریا انتخاب شد. منطقه فوق به سه کلاسه ارتفاعی شامل کلاسه1 با ارتفاع کمتر از 2100 متر، کلاسه 2 با ارتفاع بین 2100 تا 2500 متر و کلاسه 3 با ارتفاع بیشتر از 2500 متر از سطح دریا تقسیم و در هر طبقه ارتفاع از سطح دریا تعداد 20 اصله درخت بنه انتخاب شد (عامل جهت دامنه، شیب و خاک تقریبا یکسان انتخاب شدند) و در مجموع 60 اصله درخت بنه جهت جمع&lrm;آوری نمونه بذر انتخاب شدند. سپس مشخصه های کمی شامل وزن 1000 دانه، درصد پوکی، طول بذر و عرض بذر اندازه گیری در هر یک از کلاسه های ارتفاعی بررسی شد. مقایسه مشخصه های کمی بذرها در طبقات ارتفاع از سطح دریا با کمک آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و دانکن در سطح اطمینان 95 درصد انجام گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین مشخصه های وزن 1000 دانه شامل درصد پوکی، طول بذر و عرض بذر در طبقات مختلف ارتفاعی وجود دارد. میانگین مشخصه های وزن 1000 دانه، طول بذر و عرض بذر در طبقه ارتفاعی 2500- 2100 متر از سطح دریا به ترتیب با 50 گرم، 4/8 و 7 میلی متر بیشتر از دیگر طبقات ارتفاعی بود. مشخصه پوکی بذر بنه در طبقه ارتفاعی کمتر از 2100 متر از سطح دریا دارای بیشترین میزان و در طبقه ارتفاعی 2500 2100 متر از کمترین میزان برخوردار بود. نتایج کلی نشان داد است که درختان طبقه ارتفاعی 2500 2100 متر ارتفاع از سطح دریا دارای بذرهای درشت تر و سنگین تر و پوکی کمتری بوده و در نتیجه مناسب ترین پایه ها برای بذرگیری درختان بنه را ایجاد می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - تنوع ساختاری توده‌های آمیخته راش شرقی در فاز زادآوری و تخریب در جنگل‌های دارابکلا، مازندران
رضا یوسفی* بهزاد ابهریان مجتبی بختیاری

ساختار جنگل یکی از مهم ترین اجزای کلیدی در تشریح اکوسیستم های جنگلی و تنوع زیستی آن به شمار می رود. به منظور مدیریت صحیح اکوسیستم های جنگلی، به شاخص هایی نیاز است که بتوان بیشترین اطلاعات را در رابطه با وضعیت فعلی ساختار جنگل و پایش تغییرات آن با صرف کمترین هزینه و زمان چکیده کامل

ساختار جنگل یکی از مهم ترین اجزای کلیدی در تشریح اکوسیستم های جنگلی و تنوع زیستی آن به شمار می رود. به منظور مدیریت صحیح اکوسیستم های جنگلی، به شاخص هایی نیاز است که بتوان بیشترین اطلاعات را در رابطه با وضعیت فعلی ساختار جنگل و پایش تغییرات آن با صرف کمترین هزینه و زمان به دست آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع ساختاری توده های راش با استفاده از مجموعه ای از شاخص های کمی سازی مبتنی بر نزدیک ترین همسایه شامل شاخص های زاویه یکنواخت، آمیختگی، فاصله تا همسایگی، تمایز قطری و ارتفاعی، در فاز زادآوری و تخریب در جنگل های دارابکلا مازندران انجام شد. شش قطعه نمونه یک هکتاری به این منظور در فازهای زادآوری و تخریب (سه قطعه نمونه در هر فاز) انتخاب و در هر قطعه نمونه، تعداد نه زیرنمونه (هر یک به مساحت 900 مترمربع) به فاصله 30 متر پیاده شد. قطر برابر سینه، ارتفاع درخت، فاصله بین درختان و زاویه بین آنها برای نزدیک ترین درخت راش به مرکز قطعه نمونه به عنوان درخت شاهد و سه درخت همسایه در نزدیک ترین فاصله نسبت به درخت شاهد اندازه گیری شد. میانگین شاخص‌های زاویه یکنواخت، آمیختگی گونه‌ای، تمایز قطری، تمایز ارتفاعی و شاخص فاصله نزدیکترین همسایه در فاز زادآوری به ترتیب 54/0، 50/0، 38/0، 54/0 و 13/4 و در فاز تخریب به ترتیب 51/0، 33/0، 43/0، 35/0 و 44/5 بدست آمد. بنابراین، با استفاده از اطلاعات حاصل از کمی سازی ساختاری توده های دست نخورده می توان سیر تکاملی آنها و همچنین نتایج حاصل از فعالیت های مدیریت جنگل را مورد ارزیابی قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - بهره‌گیری از روش‌های رگرسیون‌مبنا در تعیین پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج‌پوشش توده پیسه‌آ کلاردشت
پریسا عباسیان پدرام عطارد* سید محمد معین صادقی ویلما بایرام زاده

پژوهش حاضر باهدف برآورد پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش، شامل ظرفیت نگهداری آب تاج پوشش، نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران () و ضریب تاج بارش مستقیم با استفاده از روش های رگرسیون مبنا در توده دست کاشت پیسه آ (Piceaabies) واقع در کلاردشت مازندران، با اقلیم نیمه م چکیده کامل

پژوهش حاضر باهدف برآورد پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش، شامل ظرفیت نگهداری آب تاج پوشش، نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران () و ضریب تاج بارش مستقیم با استفاده از روش های رگرسیون مبنا در توده دست کاشت پیسه آ (Piceaabies) واقع در کلاردشت مازندران، با اقلیم نیمه مرطوب انجام شد. میزان بارندگی (Pg) در هر رخداد توسط چهار باران سنج در نزدیک ترین محیط باز و تاج بارش (Tf) توسط 20 باران سنج که بر اساس طرح تصادفی در زیر تاج پوشش توده نصب‌شده بودند، اندازه گیری گردید. باران ربایی (I) از تفاوت تاج بارش و بارندگی در هر بارش به دست آمد. در مجموع 21 رخداد بارندگی با عمق تجمعی 1/380 میلی متر ثبت و مقادیر تاج بارش تجمعی و درصد تاج‌بارش (Tf%) به ترتیب 8/48 درصد و 6/39 درصد اندازه گیری شدند. بین باران رباییو بارندگیهمبستگی خطی مثبت و معنی دار (85/0 = 2R) و بین درصد تاج بارش (Tf%) و بارندگی رابطه ی لگاریتمی (43/0 = 2R) مشاهده شد. مقدار ضریب تاج بارش مستقیم، 34/0، مقدار متوسط ظرفیت نگهداری تاج پوشش، 15/2 میلی متر و ضریب43/0 محاسبه شد. آگاهی از مقدار ضریب تاج بارش مستقیم و ظرفیت نگهداری تاج پوشش، در هنگام اعمال تیمارهای جنگل شناسی مناسب در هر توده، با توجه به رژیم بارندگی غالب آن اقلیم، عاملی مهم و موثر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - تاثیر تفرج بر ویژگی‎های خاک و تنوع گونه‎های درختی و درختچه‎ای در پارک جنگلی بلوران کوهدشت
کورش نظرپورفرد وحید اعتماد

در این پژوهش اثرات تفرج و تغییر کاربری مناطق جنگلی به پارک های جنگلی بر روی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و تنوع زیستی در پارک جنگلی بلوران کوهدشت بررسی شد. سه منطقه شامل مناطق بدون تفرج، تفرج گسترده و تفرج متمرکز به این منظور مشخص شد. تعداد 30 قطعه نمونه برای جمع آوری چکیده کامل

در این پژوهش اثرات تفرج و تغییر کاربری مناطق جنگلی به پارک های جنگلی بر روی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و تنوع زیستی در پارک جنگلی بلوران کوهدشت بررسی شد. سه منطقه شامل مناطق بدون تفرج، تفرج گسترده و تفرج متمرکز به این منظور مشخص شد. تعداد 30 قطعه نمونه برای جمع آوری داده ها در هر منطقه به روش منظم تصادفی با ابعاد شبکه 150 ×100 متر برداشت شد. سه نمونه خاک از عمق 0 تا 20 سانتی متری در هر قطعه برداشت و یک نمونه ترکیبی به آزمایشگاه انتقال یافت. شاخص های تنوع سیمپسون و شانون وینر، یکنواختی سیمپسون و کامارگو و غنای مارگالف مورد استفاده قرار گرفت. مقایسه میانگین ها با استفاده از روش آماری تجزیه واریانس یک طرفه و تفاوت های آماری با آزمون دانکن برحسب تقدم، تعیین و تجزیه و تحلیل آماری صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل pH و وزن مخصوص ظاهری در مناطق تفرجی افزوده شده، ولی درصد کربن آلی، ازت کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم و عمق لاشبرگ در مناطق با تفرج شدید کاهش یافته است. شاخص های تنوع، یکنواختی و غنا در منطقه شاهد با مناطق متمرکز و گسترده نیز اختلاف معنی&lrm;داری داشت. بنابراین نتیجه گیری شد که فعالیت های تفرجی آسیب های زیادی به جنگل بلوران کوهدشت وارد کرده و باید برنامه ریزی و مدیریت اصولی برای کاهش آسیب به این مناطق صورت گیرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - شناسایی خواص دارویی – صنعتی گونه‌های جنگلی استان کهگیلویه و بویراحمد
وحید کریمیان مژده صفایی سیدحمید متین&rlm; خواه

جنگل های زاگرس با وسعت 6 میلیون هکتار از گسترده ترین زیست بوم های جنگلی در حال تخریب ایران است. این جنگل‌ها از لحاظ حفاظت آب و خاک و مسایل اقتصادی و اجتماعی اهمیت بالایی دارند. شرایط کوهستانی استان کهگیلویه و بویراحمد باعث تنوع بوم شناختی و زیستی گیاهان و جانوران مختلف چکیده کامل

جنگل های زاگرس با وسعت 6 میلیون هکتار از گسترده ترین زیست بوم های جنگلی در حال تخریب ایران است. این جنگل‌ها از لحاظ حفاظت آب و خاک و مسایل اقتصادی و اجتماعی اهمیت بالایی دارند. شرایط کوهستانی استان کهگیلویه و بویراحمد باعث تنوع بوم شناختی و زیستی گیاهان و جانوران مختلف شده است. اختلاف ارتقاع 100 تا 4000 متر از سطح دریا و اختلاف دمای 10- تا 45 درجه سانتی‌گراد مبین طیف وسیع بردباری گونه های گیاهی و جانوری برای ادامه حیات در این منطقه است. گونه های گیاهی موجود علاوه بر تامین بخشی از چوب مورد نیاز روستاییان و تعلیف دام ها از نظر تولید محصولات فرعی شامل صمغ، رزین، گل، میوه، مغزیجات، دانه، ریشه و برگ با مصارف اغلب دارویی و صنعتی نیز حائز اهمیت می‌باشند. پژوهش حاضر جهت شناسایی گونه‌های درختی و درختچه ای در استان از طریق بازدیدهای میدانی انجام گرفت، به این صورت که به کمک نقشه‌های توپوگرافی با مقیاس 1:50000 و 1:25000 به عنوان نقشه‌های پایه به مناطق مختلف استان مراجعه و با بررسی نقشه و بازدید صحرایی، اقدام به شناسایی گونه های درختی و درختچه ای شد. نمونه&lrm;ها پس از هر نوبت شناسایی و جمع&lrm;آوری با استفاده از وسایل لازم پرس و خشک شدند و برای نگهداری در هرباریوم آماده گردیدند. نتایج این بررسی وجود 41 گونه از 23 خانواده را با کاربردهای مفید اثبات کرد که 16 گونه از این تعداد دارای فرم رویش درختی و 25 گونه فرم رویش درختچه‌ای داشتند. تعداد 10 گونه شناسایی شده متعلق به خانواده Rosaceae بود، در حالی که خانواده Rhamnaceae با سه گونه و خانواده های Myrtaceae، Mimosaceae، Fabaceae، Salicaceae، Oleaceae و Ulmaceae با دو گونه درختی و درختچه‌ای دارای بیشترین تعداد و کاربرد در زمینه های دارویی و صنعتی بین مردم استان کهگیلویه و بویراحمد بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - ارزیابی استفاده از سیستم آبیاری قطره‏ای در جنگل‏های دست کاشت بیجی شمال کرج
رضا صالحی سینا عطارروشن رمضانعلی پوررستمی

سامانه های آبیاری قطره ای از نظر توانمندی مناسب در توزیع آب با راندمان بالا یک راه حل مطمئن برای استفاده از منابع آب می باشند. در این مطالعه سامانه آبیاری قطره ای اجرا شده در جنگلکاری بیجی واقع در شمال شرق شهر کرج از نظر طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری مورد بررسی و ارز چکیده کامل

سامانه های آبیاری قطره ای از نظر توانمندی مناسب در توزیع آب با راندمان بالا یک راه حل مطمئن برای استفاده از منابع آب می باشند. در این مطالعه سامانه آبیاری قطره ای اجرا شده در جنگلکاری بیجی واقع در شمال شرق شهر کرج از نظر طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور پارامترهای ارزیابی بر اساس دستورالعمل اداره حفاظت خاک آمریکا انتخاب گردید. با توجه به نتایج حاصله از بررسی کیفیت آب آبیاری مورد استفاده در این سیستم، احتمال گرفتگی قطره چکان ها وجود دارد که تعویض آب مصرفی سامانه را علاوه بر نظارت، بازدید و شستشوی مرتب فیلترها و لوله ها (به خصوص لترالها) می طلبد. قطره چکان ها با توجه به مقدار ضریب تغییرات قطره چکان ها (22 درصد) و ضریب تغییرات سیستم (16 درصد) در ردیف مرز بین بد و غیرقابل استفاده با مقایسه استاندارد گفته شده قرار دارد. متوسط مقدار فاکتور کاهش یکنواختی در این سامانه 71/0 می باشد که تغییرات توپوگرافی در طول هر مانیفلد و اختلاف ارتفاع ورودی مانیفلدهایی که با هم کار می کنند باعث کاهش مقدار آن شده است. مقدار ضریب یکنواختی مانیفلد در سامانه مورد ارزیابی 6/63 درصد و مقدار ضریب یکنواختی سیستم 16/45 درصد بود که با توجه به استانداردهای مربوطه ضعیف ارزیابی می گردد. در نهایت براساس نتایج حاصله از این مطالعه مشخص گردید که این سامانه از نظر طراحی و اجرا از کیفیت مطلوبی برخوردار نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - بررسی تحول بازنمایی جنگ در آثار سینمایی دفاع مقدس (با تأکید بر آثار رسول ملاقلی‌پور)
علی آزادیان حمید قاسمی

مقدمه و هدف پژوهش: رسانه ها و وسایل ارتباطات جمعی در این عصر به‌صورت اشکال نوینی، توسعه یافته و بسیاری از تحولات جامعه بشری را تحت الشعاع قرار داده اند. با توجه گسترش و تأثیرگذاری رسانه ها، این پژوهش با تکیه بر صنعت سینما به‌ویژه سینمای دفاع مقدس تلاش کرد تحول بازنمایی چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: رسانه ها و وسایل ارتباطات جمعی در این عصر به‌صورت اشکال نوینی، توسعه یافته و بسیاری از تحولات جامعه بشری را تحت الشعاع قرار داده اند. با توجه گسترش و تأثیرگذاری رسانه ها، این پژوهش با تکیه بر صنعت سینما به‌ویژه سینمای دفاع مقدس تلاش کرد تحول بازنمایی جنگ در سینمای دفاع مقدس با تأکید بر آثار رسول ملاقلی‌پور با بهره مندی از نظریه بازنمایی و دیدگاه‌های استوارت هال، چگونگی بازنمایی جنگ در سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش: روش تحقیق به لحاظ استراتژی، توصیفی، به لحاظ مسیر اجرا، تحلیل محتوا، به لحاظ دوره زمانی مورد بررسی، طولی، به لحاظ زمان مورد بررسی، گذشته‌نگر، از نظر ماهیت و هدف، بنیادی و از نظر جمع‌آوری داده‌ها، کمی است و جامعه آماری پژوهش شامل تمام فیلم های سینمایی (15 فیلم) ساخته شده توسط ملاقلی‌پور می باشد که سه فیلم افق، هیوا و مزرعه پدری به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن است که فیلم افق که دوره جنگ را نمایندگی می کند، شهادت‌طلبی و حضور در جبهه به‌صورت داوطلبانه و بازنمایی دشمن در مقام شر و باطل و نیروی ایرانی به‌عنوان خیر و حق از دغدغه‌های کارگردان بوده است. فیلم هیوا که مربوط به دوره بازسازی می باشد، به مباحث اجتماعی، واقعیات تلخ بعد از جنگ و مروری بر جنگ از زاویه انتقادی و عدم همدلی و خودسری برخی از سربازان را به تصویر می کشد و در نهایت فیلم مزرعه پدری که دوره اصلاحات را نمایندگی می کند اشاره به اعتراضات و ناخرسندی‌های اجتماعی از جنگ را نشان می دهد. نتیجه‌گیری: کارگردان تلاش کرده است متناسب با فضا و شرایط اجتماعی هر دوره به بازنمایی رویدادها و وقایع سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات، متناسب با زمان ساخت فیلم ها بپردازد که یافته‌های برآمده از تحقیق، این امر را به‌خوبی نمایان می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - ارزیابی توسعه خدمات و زیرساخت های گردشگری جنگ در مناطق غرب ایران (نمونه موردی: شهرستان های استان کرمانشاه)
حیدر لطفی

10.30495/jisds.2007.21265

گردشگری جنگ از جمله فعالیت‌های خدماتی است که در سال‌های اخیر با سرعت زیادی در حال توسعه است. انسان محور بودن گردشگری موجب شده تا عوامل انسانی در توسعه آن نقش بسیار چشمگیری داشته باشند. احترام به قربانیان جنگ‌ها به ویژه ارج نهادن به فداکاری فرماندهان، سربازان و حتی غیرنظ چکیده کامل

گردشگری جنگ از جمله فعالیت‌های خدماتی است که در سال‌های اخیر با سرعت زیادی در حال توسعه است. انسان محور بودن گردشگری موجب شده تا عوامل انسانی در توسعه آن نقش بسیار چشمگیری داشته باشند. احترام به قربانیان جنگ‌ها به ویژه ارج نهادن به فداکاری فرماندهان، سربازان و حتی غیرنظامیان که جان خود را در جنگ از دست داده‌اند تقریبا وجه مشترک تمامی ملل و فرهنگ‌ها است. هدف تحقیق حاضر تحلیل داده‌ها و اطلاعات خدمات و زیرساخت‌های گردشگری جنگ در شهرستان‌های استان کرمانشاه است. آمار و داده‌ها از سالنامه‌ی آماری سال 1395 استخراج گردیده. برای رتبه‌بندی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (COPRAS) در محیط نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده برای اولویت‌بندی شهرستان‌های استان کرمانشاه از لحاظ خدمات و زیرساخت‌های گردشگری جنگ، کرمانشاه با امتیاز 1 در رتبه اول از لحاظ شاخص‌های خدمات و امکانات گردشگری جنگ قرار دارد، اسلام آباد غرب با امتیاز 0.234 در رتبه دوم، قصر شیرین با امتیاز 0.115 در رتبه سوم، هرسین با امتیاز 0.081 در مرتبه دهم قرار دارد، گیلانغرب با امتیاز 0.071 با امتیاز، دالاهو با امتیاز 0.054 در مرتبه دوازدهم، روانسر با امتیاز 0.046 در مرتبه سیزدهم قرار دارد و ثلاث بابا‌جانی با امتیاز 0.028 در مرتبه چهاردهم قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - مدیریت بحران در منازعات منطقه ای؛ مطالعه موردی جنگ تحمیلی
عباس مصلی نژاد

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - نقش ژئوپلیتیک اطلاعات در طراحی استراتژی رزم مدرن
محمدرضا احمدی یقین کیومرث یزدان پناه درو محمود واثق محمد حسن نامی

10.30495/sarzamin.2022.20300

ژئوپلیتیک اطلاعات به بررسی تنش‌های حاصل از قدرت اطلاعات و ارتباطات مؤثر در فضای سیاسی و تحلیل جنبه‌های پنهانی آن در دانش و اشراف اطلاعاتی پرداخته و قدرت اقناسازی افکار عمومی را شرح می‌دهد. انقلاب اطلاعاتی موجب ورود بازیگران جدید، تغییرساختارها و تحول در معادلات قدرت و پ چکیده کامل

ژئوپلیتیک اطلاعات به بررسی تنش‌های حاصل از قدرت اطلاعات و ارتباطات مؤثر در فضای سیاسی و تحلیل جنبه‌های پنهانی آن در دانش و اشراف اطلاعاتی پرداخته و قدرت اقناسازی افکار عمومی را شرح می‌دهد. انقلاب اطلاعاتی موجب ورود بازیگران جدید، تغییرساختارها و تحول در معادلات قدرت و پیچیده‌تر شدن روابط و درنهایت منجر به بروز جنگ ترکیبی شده‌است. حال در این شرایط چگونه می‌توان با اتکا بر توان اطلاعاتی مناسب به تدوین راهبردهای رزمی مدرن و کارآمد دست یافت؟ به‌نظر راهکار مناسب، اشراف اطلاعاتی کامل و راهبردی مبتنی‌بر عوامل موثر در مناطق درگیر جنگ ترکیبی و ایجاد ائتلاف‌های راهبردی مبتنی بر اهداف بلندمدت بازیگران می‌باشد. روش پژوهش تحلیلی کتابخانه‌ای با هدف تبیین رابطه مؤلفه‌های ژئوپلیتیک اطلاعات و جنگ ترکیبی می‌باشد. باتوجه به نظریه پیچیدگی آشوب، ثبات راهبردی مبتنی بر ژئوپلیتیک اطلاعات، زیربنای حفظ موازنه و کنترل جنگ می‌باشد که در آن واحدهای سیاسی، قادر به آغاز جنگ گسترده علیه یکدیگر نبوده و از تبدیل اختلافات به جنگ مستقیم ممانعت می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - سیاست روسیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و چالش‌های فراروی آن پس از جنگ سرد
عبدالرضا فرجی راد مریم شعبانی

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه ا چکیده کامل

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین باشد، اما با بررسی دقیق علت اتخاذ چنین رویه ای، می توان دریافت که این رویکردها صرفاً تاکتیکی و به منظور تحقق راهبرد کلان روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز بوده اند. روندهای موجود، بیانگر آن است که هیأت حاکمه روسیه با تدوین راهبرد بلند مدت این کشور، همواره به دنبال آن بوده اند که روسیه را به عنوان یک امپراطور نفتی و بازیگری که با ارتقای جایگاه خود، قادر به ایفای نقشی ژئوپلیتیکی و کلیدی در عرصه انرژی است، مطرح کنند و از منابع انرژی روسیه و نیز انحصار خطوط لوله انتقال انرژی به عنوان ابزاری سیاسی و اقتصادی جهت تأمین منافع ژئوپلیتیکی این کشور در منطقه اوراسیا و به ویژه در روابط با اتحادیه اروپا بهره برداری کنند. در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سال هستیم که روسیه برای رسیدن به اهدافش در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز بعد از جنگ سرد با چه موانعی رو به رو می باشد. به نظر می رسد از جمله موانع روسیه برای رسیدن به اهدافش اول جنگ های قومی فرهنگی در منطقه قفقاز و بعد از آن حضور قدرت های فرامنطقه ای در این منطقه می باشد که در این پژوهش به بررسی آن می پردازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - " بررسی و تحلیل نقش ادراک محیطی جوامع محلی در بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران ( مطالعه موردی حوزه آبخیز " واز رود " – شهرستان نور )
عباس علیپور مسعود مهدوی

هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته‌اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی‌شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه ن چکیده کامل

هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته‌اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی‌شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه نگرش و ادراک واجدین فرهنگ نسبت به محیط طبیعی نیز اطلاع داشته باشند. بطور کلی درک مردم از محیط زیست‌شان همانند تجربه‌هایشان نسبت به یکدیگر فرق می‌کند و همچنین علایق‌شان هم نسبت به یکدیگر متفاوت میباشد ، بطوری که ارزشها، اعتقادات ریشه دار و یا هر آنچه که برای اشخاص و جامعه ارجحیت دارند بر ادراک و معرفت آنان تأثیر گذارند . سازمان فضایی منابع طبیعی شمال ایران و فرمهای فضایی شکل گرفته در آن تا حدود زیادی به نوع منابع محیطی موجود در آن (جنگل، مرتع، رودخانه‌های پرآب، چشمه‌های فراوان و ...)، و همچنین به ادراک محیطی ساکنین آن بر میگردد. بنابراین شناخت میزان ادراک آنان در مورد نقش ، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی بمنظور اصلاح و ترمیم شکافهای ایجاد شده که بواسطه برهم خوردن تعادلهای محیطی در این سازمان فضایی بوجود آمده از ضروریات اساسی میباشد، امری که تا بحال کمتر به آن توجه شده و بیش از دو دهه است که با صرف میلیاردها ریال هزینه های تحقیقاتی و مطالعاتی سعی در القای این دیدگاه میباشد که عامل اصلی این بهم‌ریختگی‌ جنگل نشینان و معیشت دامداری سنتی مربوط به آنان می باشد، حال آنکه بنظر می‌رسد نگرش و نحوه بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران با نوع و میزان ادراک محیطی جوامع محلی ( ساکنین قلمروهای جلگه ایی میانکوهی و کوهستانی ) ساکن آن ارتباط معنی داری را دارد . ایده ایی که این تحقیق بدنبال بررسی آن میباشد . نتایج آنالیز آماری نشان داده که در قلمرو ادراکی پاسخهای ساکنین دائم و موقت به گزینه‌های مربوط به نقش، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی حوزه با استفاده از آزمون (X2) بسیار معنی‌دار بوده، بطوریکه سطح ادراکی ساکنین موقت به نظرات کارشناسی نزدیکتر از ساکنین دائمی نشان داده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - بررسی جغرافیایی اثرات اقتصادی اجتماعی طرح "خروج دام از جنگل" در منطقه کلاردشت ( شهرستان چالوس )
منصور بدری فر آمنه حقزاد

در سرزمین خشک و نیمهخشکی مانند ایران، جنگلهای کرانه دریای خزر یکی از ذخایر اکولوژیک عظیمی است کهارزشهای طبیعی و اقتصادی بسیاری را در خود نهفته دارد. حفظ این منبع و بهبود وضعیت محیطی آن، هم برای جامعهای کهبطور مستقیم با آن مرتبط است و هم برای کل کشور مسالهای حیاتی است. م چکیده کامل

در سرزمین خشک و نیمهخشکی مانند ایران، جنگلهای کرانه دریای خزر یکی از ذخایر اکولوژیک عظیمی است کهارزشهای طبیعی و اقتصادی بسیاری را در خود نهفته دارد. حفظ این منبع و بهبود وضعیت محیطی آن، هم برای جامعهای کهبطور مستقیم با آن مرتبط است و هم برای کل کشور مسالهای حیاتی است. متاسفانه، دخل و تصرفهای ناسنجیده، بدونهدف و برنامه، موجودیت این جنگلها را در شرایط کنونی به مخاطره انداخته است. قریب یک سوم از کل سطح جنگلهای شمال کشور (6/000/000 هکتار) از جنگلهای مخروبه پوشیده شده است. در داخل این مخروبه، خانوادههای زیادی به صورت مجتمع و یا پراکنده در آبادیهای یک خانوار تا چند خانوار زندگی می کنند که یکی از عوامل عمده تخریب بودهاند. در این محدوده قریب 100/00 خانوار، با حدود 4/5 میلیون واحد دامی در قالب 33/000 واحد دامداری مستقر هستند که شغل اصلی و عمده آنها دامداری است این تحقیق با عنوان بررسی جغرافیایی اثرات اقتصادی اجتماعی "طرح خروج دام از جنگل" میباشد که دو فرضیه مهم و اصلی آن شامل : بهبود وضعیت ا قتصادی و معیشتی روستاییان دامدار و جنگل نشین پس از اجرای طرح "خروج دام از جنگل " وافزایش برخورداری از خدمات اجتماعی و امکانات زیربنایی در دهستان های کلاردشت پس از اجرای طرح خروج دام از جنگل میباشد و در این تحقیق سعی در یافتن پاسخ این دو فرضیه هستیم زیرا افرادی که طرح را پذیرفته اند و به اصطلاح مشمول طرح خروج دام از جنگل شدند در ازای خارج شدن خود و دامهایشان از جنگل پول نقد و یا زمین دریافت کرده اند و لیکن اکثریت آن ها نتوانستند شیوه معیشت دامداری خود را بعد ازاجرای طرح ادامه دهند. بنابراین مشکلات اقتصادی و اجتماعی برایشان بوجود آمده است.به منظور بررسی دقیق تر و کسب نتیجه مطلوب بهینه از روش کتابخانهای، میدانی و پرسش نامهای استفاده گردیده است .به نظر نگارنده در جهت موفقیت و کارآمدن کردن طرح باید به شاخصهایی نظیر آنچه در ذیل آمده، توجه ویژه شود.ا یجاد امکانات جانبی با توجه به استعداد منطقه از قبیل قالی بافی، کارگاه های کوچک روستایی، توصیه پرورش زنبورعسل و غیره تا به این طریق مشکل بیکاری تا حدودی حل شود.از خانوادههای مشمول طرح تا زمانی که این گروه بتوانند از نظر اقتصادی به حدی از خودکفایی برسند، حمایت شود.زمینهایی که به مشمولین طرح واگذار میشود تا حد امکان در نزدیکی روستای محل سکونت آنها باشد و . . . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - تحلیل سیستم های محیطی دامنه های باختری ارتفاعات باغروداغ و نقش آن ها در پیدایش بیوم جنگلی فندقلو
دکتر رسول صمدزاده

ارتفاعات باختری باغروداغ و در بطن آنها منطقه فندقلو، با دارا بودن جنگل های خزان شونده ی منحصر به فرد، مراتع زیبا و سرسبز و پهنه های آبی طبیعی و انسان ساز، به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی شناخته شده در شمال غرب کشور، در منتهی الیه خاوری استان اردبیل واقع شده است. در این چکیده کامل

ارتفاعات باختری باغروداغ و در بطن آنها منطقه فندقلو، با دارا بودن جنگل های خزان شونده ی منحصر به فرد، مراتع زیبا و سرسبز و پهنه های آبی طبیعی و انسان ساز، به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی شناخته شده در شمال غرب کشور، در منتهی الیه خاوری استان اردبیل واقع شده است. در این تحقیق که اساس آن بر پایه ی مشاهدات ومطالعات میدانی استوار است به منظور بررسی ارتباط پوشش گیاهی موجود در منطقه و پراکنش جوامع جنگلی آن، با عوامل محیطی و شناسایی عوامل محدود کننده (بازدارنده) و تأثیر گذار در شکل گیری بیوم آن، ضمن بررسی هر کدام از عوامل محیطی، پس از تهیه نقشه های مختلف محیطی از یک سو و نقشه های پوشش گیاهی، از سوی دیگر اقدام به تهیه نقشه های تلفیقی درمحیط GISاز آنها، شده است. با بررسی این نقشه ها، مشخص گردید که هیچ کدام از عوامل آب و هوایی، عامل بازدارنده در تشکیل جنگل، محسوب نمی شوند. بلکه این عوامل در نوع پوشش، اثر گذارند. دراین میان، دو عامل رطوبت و جهت باد، بیش از سایر عوامل، اثرگذار بوده و به واسطه میزان بهره مندی عرصه ها و جوامع گیاهی از رطوبت عبوری از سطح منطقه، در تراکم پوشش گیاهی و درصد آن، نقش ایفا می کنند. چنانچه، حفاظت مستمر از عرصه های جنگلی و مرتعی، صورت پذیرد و به گیاهان، اجازه تکمیل مراحل رشد، داده شود، می توان به ایجاد عرصه های جنگلی در اقصی نقاط منطقه مورد مطالعه، امیدوار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - ارزیابی بافت قدیم شهرها مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل
حسن کامران مرتضی مرادی حسن حسینی امینی

مقدمه و هدف پژوهش: بافت قدیم شهرها یکی از مسائل مهم در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که امروزه بر اثر قدمت بنا، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب، به عرصه‌ای آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت، در مراکز شهرها تبدیل شده است. هدف پژوهش، تحلیل فضایی بافت قدیم شهرها چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: بافت قدیم شهرها یکی از مسائل مهم در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که امروزه بر اثر قدمت بنا، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب، به عرصه‌ای آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت، در مراکز شهرها تبدیل شده است. هدف پژوهش، تحلیل فضایی بافت قدیم شهرها مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل جهت دست‌یابی به الگوی پایدار می‌باشد. روش پژوهش:‌ روش تحقیق، ترکیبی از روش‌های تحلیلی- استقرایی، پیمایشی و موردی بوده و نوع پژوهش کاربردی می‌باشد شاخص‌های مورد توجه در پژوهش حاضر، قدمت بنا، کیفیت ابنیه، ریزدانگی، تعداد طبقات، فضای سبز، سازگاری، خدمات درمانی، خدمات شهری و درجه محصوریت تعیین گردید. یافته‌ها: از مسائل اصلی بخش مرکزی شهرها، فرسودگی مناطق مسکونی است که با توجه به بررسی‌های انجام شده، مراکز بافت‌ها با توجه به مناسب نبودن معابر شهری، از نظر شاخص دسترسی به مراکز امداد و نجات، در مواقع بحرانی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - نقش سینمای ایران در پذیرش مهاجران افغان
تکتم فرمانفرمایی پریسا جعفرزاده

مقدمه و هدف پژوهش: با نگاهی کوتاه به پدیده مهاجرت حداقل در دو قرن گذشته، عواملی چون جنگ، فقر و بیکاری از مهم‌ترین عوامل مهاجرت‌های گروهی و فردی بوده است. مهاجرت اگر چه می‌تواند تاثیرات منفی اقتصادی، اجتماعی و روانی بسیار برای فرد مهاجر و کشور مهاجرپذیر داشته باشد، اما ا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: با نگاهی کوتاه به پدیده مهاجرت حداقل در دو قرن گذشته، عواملی چون جنگ، فقر و بیکاری از مهم‌ترین عوامل مهاجرت‌های گروهی و فردی بوده است. مهاجرت اگر چه می‌تواند تاثیرات منفی اقتصادی، اجتماعی و روانی بسیار برای فرد مهاجر و کشور مهاجرپذیر داشته باشد، اما از سوی دیگر می‌تواند مسایل مثبت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز داشته باشد. این مقاله تلاش می‌کند آثار و پیامدهای مهاجرت افغان ها را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. در همین راستا حضور بیش از سی سال مهاجرین افغانی در ایران مورد توجه بسیاری از فیلم‌سازان قرار گرفته و فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی در رابطه با این موضوع ساخته شده، که با واکنش‌های مثبت و منفی در سطح داخلی و بین المللی روبرو شده‌است. در این پژوهش موضوع مورد مطالعه، بررسی نقش سینما در پذیرش و عدم پذیرش مهاجران افغانی در ایران با تأکید بر سینمای ایران در دهه هشتاد است. اهمیت نقش سینما به دلیل تأثیری که بر اذهان جامعه دارد، می تواند در ایجاد نگرش های مردم در زمینه پذیرش مهاجران افغانی واقع گرایانه عمل کند و با خلق تصاویر و مضامین روشن و مثبت یا حتی برعکس در این زمینه به عنوان ابزاری آگاهی بخش کارساز باشد. روش پژوهش:تحلیلی-توصیفی بصورت کمی و کیفی می باشد چرا که در بیان داده ها و تحلیل نظر سنجی از روش spss استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانواده، تحصیل، ازدواج، اشتغال، حکومت، اقامت و جنگ بعنوان شاخص اصلی می باشد. یافته‌ها: بر اساس مدل مفهومی تحقیق، کدگذاری متغیرهای تحقیق شامل شخصیت پردازی، پذیرش خود و دیگران، اعتماد اجتماعی، سبک زندگی، امنیت اجتماعی، توسعه اقتصادی و سیاست گذاری انجام شده است. همبنطور موثرین عامل در پذیرش و عدم پذیرش مهاجران افغان از طریق مشاهده و نظرسنجی جنگ می باشد که هفتاد درصد افراد به آن اشاره کرده اند. نتیجه‌گیری: سینمای دهه هشتاد ایران در پذیرش و عدم پذیرش مهاجران افغان در ایران نقش داشته است. همچنین در زمینه سیاستگذاری ، عدم برنامه ریزی دولت و مراجع قانونی در مواجهه با مهاجرین افغان کاملاً مشهود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - کاربرد پدافند غیر عامل در جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری (مطالعه موردی: شهرستان شهریار)
حسن کامران حسن حسینی امینی

مقدمه و هدف پژوهش: بحث پدافند غیر عامل خصوصاً کاربرد آن در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای تاریخچه‌ای طولانی دارد. صحت این ادعا را می‌توان در جنگ‌های صدر اسلام (سلمان فارسی) و تدابیر دفاعی همچون حفر خندق، حصار و در ایران باستان (کوروش) در ساخت: کند، شارستان، رباط، دیوار و . چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: بحث پدافند غیر عامل خصوصاً کاربرد آن در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای تاریخچه‌ای طولانی دارد. صحت این ادعا را می‌توان در جنگ‌های صدر اسلام (سلمان فارسی) و تدابیر دفاعی همچون حفر خندق، حصار و در ایران باستان (کوروش) در ساخت: کند، شارستان، رباط، دیوار و .... جستجو نمود، اما با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تغییرات بنیادین در تسلیحات نظامی؛ لزوم بکارگیری پدافند غیر عامل نوین در کاهش تلفات و خسارات جنگ‌های نوین به خصوص در شهرها بیش از پیش احساس می‌گردد. ایران به عنوان یک بازیگر مستقل بین‌المللی با اهداف ایدئولوژیک مثل: مردم سالاری دینی، اقتدارگرایی (عزت طلبی)، ضد هژمونی، حفظ تمامیت ارضی، استقلال سیاسی، الگوی پیشرفت بومی و .... همچنین به دلیل قرارگیری در خاورمیانه و موقعیت‌های منحصر به فرد ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، ژئو راهبردی، ژئوایدئولوژیک، هیدروپلیتیک، تجربه هزار سال پیش قراولی تمدنی دنیا و رسالت جهانی؛ مورد طمع، ترس و تهدید هژمونی (سلطه) جهانی به سرکردگی امریکا و سربازش اسرائیل می‌باشد. روش پژوهش: این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی است و روش پژوهش در آن، به صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش جمع آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه‌ای بوده و با توجه به نوع تحقیق از مطالعات میدانی (مصاحبه) نیز استفاده شده است و در آن به بررسی شهرک اداری شهریار از نظر انطباق با اصول پدافند غیرعامل و شناسایی شهرک اداری شهریار و تبعات تمرکز بیش از 40 مرکز در این شهرک پرداخته شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که شهر شهریار به دلیل نزدیکی به شهر تهران، در صورت وقوع جنگ، در معرض حملات دشمن می‌باشد و از سوی دیگر، شکل گیری شهرک اداری شهریار با تمرکز بیش از 40 مرکز در یک مکان، برخلاف اصول پدافند غیرعامل می‌باشد و باید حداقل مراکز حیاتی این شهرک (فرمانداری و ....) تمرکز زدایی شوند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیر عامل در شهرک اداری شهریار می‌باشد. بدین طریق می‌توان قبل از وقوع جنگ برای کاهش خسارات جانی و مالی نقاط استراتژیک شهر، جایی که ادامه حیات شهر و مقاومت آن وابسته به این مراکز است اقدام نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - تبیین راهبردهای ترویج مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه‌ زاگرس
داود نگاهداری علیرضا پورسعید رویا اشراقی سامانی محمد باقر آرایش بهروز ناصری

10.30495/jaeer.2023.68316.10928

این تحقیق کیفی با هدف کلی تبیین راهبردهای ترویج مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس، انجام شد. در گام نخست عوامل داخلی و خارجی از طریق مصاحبه‌های عمیق با 30 نفر از متخصصان و صاحب نظران مرتبط به موضوع تحقیق که به صورت هدفمند انتخاب شدند، شناسایی شدند. داده‌ها با بهره‌ چکیده کامل

این تحقیق کیفی با هدف کلی تبیین راهبردهای ترویج مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس، انجام شد. در گام نخست عوامل داخلی و خارجی از طریق مصاحبه‌های عمیق با 30 نفر از متخصصان و صاحب نظران مرتبط به موضوع تحقیق که به صورت هدفمند انتخاب شدند، شناسایی شدند. داده‌ها با بهره‌گیری از تکنیک دلفی کلاسیک جمع‌آوری و با روش تحلیل خط به خط در قالب تحلیل محتوای متعارف و با استفاده از نرم‌افزار MAXqda12 تحلیل شد. در گام دوم نیز پرسشنامه عوامل داخلی و خارجی تنظیم گردید. برمبنای یافته‌های مندرج در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی به منظور مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس، اجرای طرح آمایش و پهنه بندی جنگل‌های زاگرس براساس توان اکولوژیک برای فعالیت‌های مختلف، مهم‌ترین نقطه قوت و عدم به رسمیت شناخته شدن هویت و فرهنگ بومی جنگل نشینان در مدیریت جنگل مهم‌ترین نقطه ضعف پیش‌روی مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس محسوب می‌گردد. برمبنای یافته‌های مندرج در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی نیز مصوبات شورای عالی حفاظت از محیط زیست جهت تهیه گزارش ارزیابی طرح‌های جنگل داری بر اساس مساحت از جمله مهم‌ترین فرصت‌ و فقدان قانون جامع منابع طبیعی و آبخیزداری(به طور خاص جنگل)، از با اهمیت‌ترین تهدیدهای پیش روی مدیریت پایدار جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس محسوب می‌شود. درمجموع برمبنای یافته‌های مندرج در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی الگوی تدافعی به منظور مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس، نسبت به سایر الگوهای راهبردی از اولویت بالاتری برخورداراست. در گام سوم نیز راهبردهای شناسایی شده بر اساس ماتریس برنامه ریزی استراتژی کمی (QSPM)، اولویت‌بندی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - ارزیابی پتانسیل منابع آب زیرزمینی با استفاده از ترکیب روش‌های داده‌کاوی (منطقه موردمطالعه: دشت سرخون هرمزگان)
فاطمه ریاحی حسن وقارفرد پیمان دانشکار اراسته حمید کاردان مقدم

هدف از این تحقیق، پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از چهار روش جنگل تصادفی، GLM، روش Domain و روش GAM است. علاوه بر این چهار روش ترکیب این روش‌ها جهت پتانسیل‌یابی نیز، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور یازده معیار شامل درصد شیب، جهت شیب، انحنای مقطع(Profile Cu چکیده کامل

هدف از این تحقیق، پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از چهار روش جنگل تصادفی، GLM، روش Domain و روش GAM است. علاوه بر این چهار روش ترکیب این روش‌ها جهت پتانسیل‌یابی نیز، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور یازده معیار شامل درصد شیب، جهت شیب، انحنای مقطع(Profile Curvature)، انحنای توپوگرافی (Topographic curvature)، انحنای کلی (Total curvature)، فاکتور ( (LS، شاخص قدرت جریان ( SPI)، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI )، کاربری اراضی، خاک و مدل رقومی ارتفاع با توجه به تجربیات کارشناسان و پژوهشگران مورداستفاده قرار گرفت. همچنین به‌منظور اعتبارسنجی از تعداد 76 حلقه چاه که دارای دبی بالابودند جهت شبیه‌سازی (70 درصد) و اعتبار سنجی (30 درصد) استفاده شد. پیش از مدل‌سازی آزمون هم خطی بر روی معیارها انجام گرفت و مشاهده گردید هیچ نوع هم خطی بین متغیرها وجود ندارد. براین اساس نتایج ارزیابی مدل‌سازی با استفاده از منحنی ROC نشان داد که هر چهار روش استفاده‌شده دارای دقت عالی و AUC بالای 90 درصد جهت پیش‌بینی را دارند. در ادامه نتایج چهار روش با روش میانگین‌گیری ترکیب گردید. پتانسیل نهایی نشان داد که 89/32 درصد از اراضی دارای پتانسیل خوب ازنظر بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی رادارند. همچنین نتایج اهمیت فاکتورها نیز نشان داد که معیارهای شیب، ارتفاع و شاخص قدرت جریان دارای بالاترین میزان اهمیت هستند. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند به‌عنوان اطلاعات‌پایه به برنامه‌ریزان و مسئولان محلی به‌منظور ارزیابی، برنامه‌ریزی، مدیریت، استفاده پایدار و تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی در آینده کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - بررسی کارایی مدل های هوش مصنوعی و آماری دو متغیره در تعیین مناطق حساس به وقوع زمین لغزش در استان آذربایجان غربی
آزاد آرام محمدرضا دلالیان سیامک ساعدی امید رفیعیان صمد دربندی

10.30495/wsrcj.2022.20004

زمینه و هدف: زمین لغزش، یکی از مخاطرات طبیعی است که منجر به خسارات جانی و مالی فراوان می شود. پژوهشگران در موضوع حساسیت به وقوع زمین لغزش، به بررسی احتمال وقوع زمین لغزش با توجه به شرایط توپوگرافی و ژئومحیطی می پردازند و اطلاعات به دست آمده، در مدیریت خطر زمین لغزش حیات چکیده کامل

زمینه و هدف: زمین لغزش، یکی از مخاطرات طبیعی است که منجر به خسارات جانی و مالی فراوان می شود. پژوهشگران در موضوع حساسیت به وقوع زمین لغزش، به بررسی احتمال وقوع زمین لغزش با توجه به شرایط توپوگرافی و ژئومحیطی می پردازند و اطلاعات به دست آمده، در مدیریت خطر زمین لغزش حیاتی است. تهیه نقاط حساس به وقوع زمین لغزش یک ابزار ضروری برای ارزیابی خطر زمین لغزش بوده و در برنامه ریزی و مدیریت بهتر این مناطق بسیار کاربردی است. در این پژوهش مدل های مبتنی بر هوش مصنوعی و دو متغیره آماری در تعیین نقاط حساس به زمین لغزش در استان آذربایجان غربی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.روش پژوهش: برای تهیه نقاط حساس به وقوع زمین لغزش در استان آذربایجان غربی که در شمال غربی ایران واقع شده است، از روش-های مبتنی بر هوش مصنوعی و دو متغیره آماری بهره گرفته شد. این مطالعه در چهار مرحله صورت گرفت. مرحله اول شامل مطالعه زمین-لغزش های منطقه بر اساس بانک اطلاعات سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری ایران (FRWO) و شناسایی 110 زمین لغزش با بررسی های میدانی، تفسیر عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای گوگل ارث، مرحله دوم جمع آوری داده ها و ایجاد پایگاه داده های مکانی فاکتورهای مؤثر، مرحله سوم به کارگیری روش نسبت فراوانی (FR)، آنتروپی شانون (SE)، بگینگ (BA)، جنگل تصادفی (RF) و مدل ترکیبی جنگل‌های تصادفی و بگینگ (RF-BA) و مرحله چهارم: اعتبارسنجی روش ها با استفاده از روش منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) بود. بر اساس بررسی های میدانی و مطالعات مشابه، 12 عامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش شامل ارتفاع، زاویه شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، تراکم زهکشی، تراکم جاده، بارندگی، خاک، کاربری زمین و سنگ شناسی شناسایی شد. در بررسی های میدانی، 110 زمین لغزش در استان آذربایجان غربی مشخص شد. 70 درصد از داده ها به‌طور تصادفی انتخاب و برای مدل سازی مورد استفاده قرار گرفتند و 30 درصد داده ها برای اعتبار سنجی استفاده گردید.یافته ها: در میان جهت های جغرافیایی، جهت جنوبی با وزن 49/1 دارای بیش ترین تأثیر بر وقوع زمین لغزش های استان بود. کمترین وزن نیز مربوط به مناطق مسطح بود که در آن هیچ‌گونه لغزشی رخ نداده است. نتایج فاکتور شیب نشان داد که شیب های میانی دارای بیشترین تأثیر بر وقوع زمین لغزش است، به طوری که در شیب های کم به دلیل وجود جاذبه کم، زمین لغزش کم تر رخ می دهد و شیب های بسیار تند نیز مربوط به مناطق کوهستانی بوده که با سنگ پوشیده شده و خاک بسیار نازکی وجود دارد که برای لغزش مناسب نمی باشد. بررسی عامل کاربری اراضی نشان داد که 48 درصد از لغزش ها در مناطق کشاورزی رخ می دهد. بر طبق بررسی های این پژوهش، بیشتر زمین لغزش ها در نزدیکی رودخانه ها و گسل ها رخ داده است. همچنین در بعضی مناطق، نزدیک ترین فواصل به جاده، بیشترین خطر را برای زمین لغزش دارد.نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد که مدل های هوش مصنوعی (جنگل تصادفی RF و مدل ترکیبی جنگل‌های تصادفی و بگینگ RF-BA) دارای کارایی بالاتری نسبت به مدل های آماری (نسبت فراوانی FR و آنتروپی شانون SE) است. دقت مدل های ترکیبی بیشتر از مدل های منفرد بود. نتایج منحنی ROC دقت 92/0، 91/0، 89/0 و 88/0 را با مدل‌های RF-BA، RF، FR و SE نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - مدلسازی پراکنش ماده آلی خاک با استفاده از سنجش از دور و مدل جنگل تصادفی و کریجینگ در شهرستان لنجان
فاطمه شیرانی تبار مژگان احمدی ندوشن

10.30495/wsrcj.2022.66981.11297

زمینه و هدف: خاک یکی از منابع طبیعی بسیار مهم است که تامین بیش از 97 درصد نیازهای غذایی بشر را به عهده دارد. ماده آلی خاک یکی از فاکتورهای مهم کیفی خاک است که بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک تاثیر زیادی دارد. مدلسازی و تهیه نقشه ویژگی‌های خاک برای بسیاری از کار چکیده کامل

زمینه و هدف: خاک یکی از منابع طبیعی بسیار مهم است که تامین بیش از 97 درصد نیازهای غذایی بشر را به عهده دارد. ماده آلی خاک یکی از فاکتورهای مهم کیفی خاک است که بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک تاثیر زیادی دارد. مدلسازی و تهیه نقشه ویژگی‌های خاک برای بسیاری از کاربردهای محیط زیستی، اقلیمی، اکولوژیکی و هیدرولوژیکی ضروری است. هدف این مطالعه مدل‌سازی پراکنش ماده آلی و کربن آلی خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنتینل 2 و مدل جنگل تصادفی و کریجینگ در شهرستان لنجان است.روش پژوهش: در این مطالعه‌ ، نقشه‌های رقومی چهار پارامتر اصلی خاک شامل کربن آلی خاک، مواد آلی خاک، هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک با استفاده از روش جنگل تصادفی و کریجینگ در محدوده شهرستان لنجان تهیه شد. براساس واحدهای زمینی همگن، در مجموع 110 نقطه در محدوده منطقه مورد مطالعه تعیین و از عمق 0 تا 30 سانتی متری سطح خاک در این نقاط اقدام به نمونه برداری شد. نمونه برداری در تیرماه 1400 انجام گرفته و تصاویر ماهواره ای سنتینل-2 نیز از همین ماه دریافت شد زیرا در این ماه به علت ابر کمتر و افزایش بازتاب مستقیم از سطح خاک، اطلاعات بهتری دسترس قرار می گیرد. به علاوه از 16 متغیر محیطی تاثیرگذار بر پراکنش پارامترهای خاک استفاده شد. متغیرهای کمکی مختلف از جمله NDVI، NDWI، DEM، Slope که همگی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از تصاویر ماهواره ای استخراج شده بود برای پیش بینی استفاده شد.یافته‌ها: نقشه های به دست آمده از روش جنگل تصادفی از صحت بسیار بهتری نسبت به روش کریجینگ برخوردار بوده است. نقشه‌ی پهنه بندی تهیه شده با استفاده از روش جنگل تصادفی جزئیات بسیار بیشتری را نسبت به نقشه کریجینگ نمایش می‌دهد. خروجی مدل جنگل تصادفی با ترکیب متغیرهای کمکی مختلف به ترتیب مقادیری معادل 312/0، 54/0، 73/0و 16/0 از خطای مدل سازی کربن آلی، مواد آلی، هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک را نشان داد. در منطقه مورد مطالعه، مقادیر بیشینه کربن آلی و مواد آلی خاک در کاربری شهری و بیشترین مقدار هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک در زمین‌های کشاورزی مشاهده شد. مهم ترین متغیرهای موثر بر توزیع فضایی کربن آلی و مواد آلی خاک clay، slope و silt بودند. در حالی که در مدل‌سازی هدایت الکتریکی، silt، BI و Aspect و در مدل سازی اسیدیته متغیرهای MNDWI، NDWI و DEM مهم تر از سایر متغیرها ثبت شدند.نتایج: به طور کلی این مطالعه نشان داد که مدل های رگرسیون کاربری اراضی براساس روش جنگل تصادفی می‌تواند به ترسیم سریع تر و کارآمدتر پارامترهای خاک کمک کند. نیاز به روش های کارآمد و دقیق، از جمله رگرسیون کاربری اراضی، برای نظارت مستمر بر تغییرات کیفیت خاک در سیماهای سرزمین های مختلف به شدت وجود دارد. رگرسیون کاربری اراضی می‌تواند به توسعه نقشه‌های پیشرفته پارامترهای کیفیت خاک با استفاده از اطلاعات مکانی مقرون به صرفه و در دسترس کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - ارزیابی تجزیه سری زمانی مبتنی بر تابع موجک در شبیه‌سازی دبی جریان رودخانه
واحد اسلامی تبار احمد شرافتی فرشاد احمدی وحید رضاوردی نژاد

10.30495/wsrcj.2023.75430.11407

زمینه و هدف: استفاده از مقادیر تجزیه و تحلیل شده توسط تابع موجک می تواند دقت شبیه سازی ها را افزایش دهد. با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش مقادیر حدی در سال های اخیر، در این مطالعه سعی گردید تأثیر پردازش سیگنال تحت عنوان تبدیل موجک در بهبود عملکرد مدل جنگل تصادفی در شب چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از مقادیر تجزیه و تحلیل شده توسط تابع موجک می تواند دقت شبیه سازی ها را افزایش دهد. با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش مقادیر حدی در سال های اخیر، در این مطالعه سعی گردید تأثیر پردازش سیگنال تحت عنوان تبدیل موجک در بهبود عملکرد مدل جنگل تصادفی در شبیه سازی جریان ماهانه در زیرحوضه های سیمینه رود و مهابادچای در جنوب دریاچه ارومیه در دوره آماری 2019-1971 مورد بحث و بررسی قرار گیرد.روش پژوهش: در این مطالعه، دقت مدل جنگل تصادفی در دو مرحله آموزش و آزمون مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا مدل جنگل تصادفی در دو فاز آموزش و آزمایش در شبیه سازی بارش-رواناب در جنوب حوضه دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. در خصوص ارزیابی عملکرد و میزان خطای مدل های مورد مطالعه به ترتیب از آماره های نش-ساتکلیف و جذر میانگین مربعات خطا استفاده شد. در گام بعدی بعد از بررسی عملکرد مدل جنگل تصادفی، اقدام به تجزیه سری های زمانی بارش و دبی جریان در حوضه های مورد مطالعه با استفاده از تابع موجک شد. در این خصوص از دو سطح تجزیه (سطح 1 و 2) و دو تابع موجک Haar و Daubechies استفاده شد. در نهایت با استفاده از مدل جنگل تصادفی به شبیه سازی بارش-رواناب مبتنی بر تئوری موجک تحت عنوان مدل W-RF پرداخته شد.یافته ها و تشریح: درابتدا مدل جنگل تصادفی در دو فاز آموزش و آزمون مورد بررسی قرار گرفته نتایج شبیه سازی مقادیر دبی جریان نشان داد که مقادیر شبیه سازی شده در محدوده اطمینان 95 درصد واقع شده که میزان خطای شبیه سازی مقادیر دبی جریان با استفاده از آماره RMSE به ترتیب برابر با 22/3 و 91/8 مترمکعب بر ثانیه در فاز آزمایش برای زیرحوضه مهابادچای و سیمینه رود است. جهت بررسی تأثیر تجزیه سری زمانی بر عملکرد مدل RF، از تئوری موجک و تابع موجک های Haar و دابچیز4 در دو سطح تجزیه 1 و 2 استفاده شد. با برآورد دقت و عملکرد مدل تلفیقی W-RF در 4 الگوی ورودی، بهترین الگو بر اساس معیارهای ارزیابی مدل RMSE و NSE انتخاب گردید. نتایج بررسی ها نشان داد که برای تابع موجک Haar، تجزیه سطح 1 عملکرد و میزان خطای بهتری نسبت به نوع سطح 2 در هر دو زیرحوضه دارد. در این مطالعه موجک دابچیز در سطح 1 در فاز آزمایش بهترین عملکرد و کمترین میزان خطا را در شبیه سازی مقادیر دبی جریان در زیرحوضه های مورد مطالعه ارائه کرده و توانسته است میزان خطا را در دو زیرحوضه مهابادچای و سیمینه رود به ترتیب حدود 89 و 80 درصد نسبت به مدل جنگل تصادفی کاهش دهد.نتایج: در نهایت با مقایسه دو مدل RF و W-RF در شبیه سازی مقادیر دبی جریان در دو زیرحوضه مورد مطالعه، نتایج نشان داد که مدل تلفیقی W-RF به دلیل تجزیه سری زمانی مورد مطالعه توانسته است میزان خطا را در دو زیرحوضه مهابادچای و سیمینه رود به ترتیب حدود 89 و 80 درصد کاهش دهد. با توجه به افزایش پیچیدگی شبیه سازی با دخالت تئوری موجک، میزان بهبودی خطا و عملکرد مدل قابل قبول می باشد. مدل تلفیقی W-RF در این مطالعه نتایج قابل اعتمادی را برای شبیه‌سازی داده‌های دبی جریان ارائه میدهد تا بتوان از تصمیم‌گیری و تحلیل ریسک در عملیات بهره برداری از مخزن های پایین دست و مدیریت منابع آب زیرحوضه ها پشتیبانی کند. نتایج به دست آمده به‌خوبی می تواند در طراحی سامانه های منابع آب به کار گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - مقایسه پایداری توده‌های دست کاشت زربین (Cupressus sempervirens L var. horizontalis)و کاج بروسیا Pinus brutia Ten)) در شهرستان رامیان
آیناز چرکزی مجتبی امیری هومن روانبخش داوود مقدسی

10.30495/jest.2018.21819.3087

زمینه و هدف :یکی از شاخص‌های پایداری درختان ضریب قدکشیدگی می‌باشد، که از نسبت بین ارتفاع کل به قطر برابرسینه درخت به‌دست می‌آید و می‌تواند راهنمای بسیار خوبی در عملیات پرورشی باشد. هدف از این مطالعه بررسی ضریب قدکشیدگی گونه‌های زربین (Cupressus sempervirens var hotizont چکیده کامل

زمینه و هدف :یکی از شاخص‌های پایداری درختان ضریب قدکشیدگی می‌باشد، که از نسبت بین ارتفاع کل به قطر برابرسینه درخت به‌دست می‌آید و می‌تواند راهنمای بسیار خوبی در عملیات پرورشی باشد. هدف از این مطالعه بررسی ضریب قدکشیدگی گونه‌های زربین (Cupressus sempervirens var hotizontalis) و کاج بروسیا (Pinus bruti Ten) جنگل‌کاری شده در شهرستان رامیان می‌باشد.روش بررسی: به این منظور پس از جنگل‌گردشی و بازدید از منطقه دو توده‌‌ زربین و کاج بروسیا شناسایی و سپس در داخل هر یک از آن‌ها 4 قطعه ‌نمونه 1 هکتاری مشخص شد. برای سهولت در برداشت داده‌ها هر کدام از قطعات نمونه انتخاب شده به 4 قطعه کوچک‌تر 2500 مترمربعی تقسیم گردید. در نهایت مشخصه‌های کمی درختان شامل؛ قطر برابرسینه تا دقت سانتی‌متر، ارتفاع کل تا دقت متر، برای تعیین ضریب قدکشیدگی اندازه‌گیری و ثبت شد. جهت مقایسه پایداری توده‌های زربین و کاج بروسیا در منطقه مورد مطالعه از شاخص‌های پایداری بروشل و هاوس استفاده شد. همچنین برای تجزیه ‌و تحلیل مشخصه‌های کمی درختان دو توده از آزمون t مستقل استفاده گردید.یافته‌ها : در این پژوهش کم‌ترین میانگین ضریب قدکشیدگی برای کاج بروسیا 4/59 درصد و بیش‌ترین آن برای گونه زربین با 4/68 درصد حاصل شد، که با توجه به معیار بروشل و هاوس مشخص شد کاج بروسیا به دلیل داشتن ضریب لاغری کم‌تر دارای پایداری بیش‌تری نسبت به گونه زربین است. همچنین، نتایج تحقیق نشان داد که بین قطر برابرسینه و ضریب قدکشیدگی درختان یک رابطه کاهشی وجود دارد و با افزایش قطر، ضریب قدکشیدگی کاهش می‌یابد که این خود سبب افزایش پایداری درخت می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: به‌طورکلی می‌توان گفت که کاج بروسیا به دلیل پایداری بیش‌تر یعنی (80>h/d) نسبت به گونه بومی زربین گونه موفق‌تری برای جنگل‌کاری در منطقه رامیان و مناطق مشابه بوده است. بنابراین به‌منظور افزایش پایداری توده‌های زربین می‌توان اجرای عملیات پرورشی به‌موقع و مناسب را در این توده‌ها پیشنهاد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - تاثیر جاده‌های جنگلی درجه دو بر شاخص سطح برگ و تاج‌پوشش در جنگل‌ بهره-برداری شده راش-ممرز (پژوهش موردی: بخش یک طرح جنگلداری لنگا، کلاردشت)
افشین ارجمند هادی کیادلیری فرید کاظم نژاد مجید اسحق نیموری

10.30495/jest.2022.62826.5480

زمینه و هدف: برای کمّی سازی واکنش تاج‌پوشش درختان نسبت به تغییرات محیط، از مشخصه های شاخص سطح برگ (LAI) و تاج پوشش استفاده می شود که به عنوان مشخصه های نورسنجی تاج پوشش شناخته می شوند. با دخالت جاده سازی در جنگل، مشخصه های نورسنجی تاج پوشش تغییر می کند. بنابراین هدف از چکیده کامل

زمینه و هدف: برای کمّی سازی واکنش تاج‌پوشش درختان نسبت به تغییرات محیط، از مشخصه های شاخص سطح برگ (LAI) و تاج پوشش استفاده می شود که به عنوان مشخصه های نورسنجی تاج پوشش شناخته می شوند. با دخالت جاده سازی در جنگل، مشخصه های نورسنجی تاج پوشش تغییر می کند. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی مقادیر LAI و تاج پوشش در حاشیه جاده های درجه دو جنگلی و مقایسه آن با مقدار مشخصه های یاد شده در تیپ راش-ممرز است.روش بررسی: این مطالعه در بخش یک طرح جنگلداری لنگا در شهرستان کلادرشت انجام گرفت. در پارسل بهره برداری شده، به صورت تصادفی 10 خط نمونه به صورت عمود بر جاده در دامنه خاکریزی این جاده که در سال 1363 احداث شده است، پیاده شد و در تیرماه 1398، در فواصل صفر (حاشیه جاده)، 15، 45، 75 و 105 متری اقدام به عکس‌برداری از تاج پوشش (در سه تکرار با مجموع 30 عکس در هر فاصله از جاده)، با روش عکس برداری نیم کروی انجام شد. سپس مقادیر مشخصه های یاد شده در نرم‌‌‌افزار GLA با توجه به حلقه شماره چهار این نرم افزار، مورد پردازش قرار گرفت.یافته ها: براساس آزمون ANOVA، مقادیر تاج پوشش و LAI در بین فواصل مختلف از جاده های جنگلی متفاوت است و براساس آزمون توکی، مقدار مشخصه های یاد شده در فاصله صفر متر از جاده (حاشیه جاده) به طور معنی داری کمتر از دیگر فواصل است (001/0p<).بحث و نتیجه گیری: به دلیل این که این جاده جز جاده های درجه دو در جنگل به شمار می آید و تردد در آن به ندرت انجام می گیرد و از سوی دیگر بهره برداری به صورت تک گزینی درختی (با شدت دخالت کم) در این جنگل انجام شده، بنابراین جنگل در این منطقه با مرور زمان توانسته است اثرات منفی جاده سازی را تعدیل نماید و تنها در حاشیه جاده تاثیر معنی داری بر مقادیر مشخصه های یاد شده مشاهده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - تأثیر قرق بر ترسیب کربن و برخی خصوصیات ادافیکی خاک در جنگلهای تنگ دالاب ایلام
سارا یاری علی رستمی

10.22034/jest.2019.27167.3622

چکیده زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی سبب آشفتگی اکوسیستم می‌شود و می‌تواند ذخیره کربن و جریان آن را تحت تأثیر قرار دهد، به‌ویژه تبدیل اراضی جنگلی برای مقاصد کشاورزی، چرای دام و تفرج، اثرات متعددی روی خصوصیات خاک به‌ویژه ذخیره کربن آلی خاک دارد. هدف از این مطالعه تعیین چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی سبب آشفتگی اکوسیستم می‌شود و می‌تواند ذخیره کربن و جریان آن را تحت تأثیر قرار دهد، به‌ویژه تبدیل اراضی جنگلی برای مقاصد کشاورزی، چرای دام و تفرج، اثرات متعددی روی خصوصیات خاک به‌ویژه ذخیره کربن آلی خاک دارد. هدف از این مطالعه تعیین میزان و مقایسه ترسیب کربن و خصوصیات ادافیکی خاک بین دو رویشگاه جنگلی تحت چرا و قرق 30 ساله در تنگ دالاب شهرستان ایلام بود. روش بررسی: جهت بی‌اثر کردن متغیرهای توپوگرافی، نمونه‌های خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا، با در نظر گرفتن شرایط توپوگرافی یکسان از لحاظ جهت دامنه، ارتفاع و شیب و به روشتصادفیسیستماتیک ازهرمنطقهازعمق صفرتا30 سانتی‌متریزمین برداشت وازهرمنطقه30 نمونهخاکجمع‌آوری گردید. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین درصد آهک، اسیدیته و بافت خاک بین دو منطقه قرق و قرق نشده وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که میزان وزن مخصوص ظاهری و حقیقی، هدایت الکتریکی، ازت کل، فسفر، پتاسیم تبادلی، کربن آلی، ماده آلی و ترسیب کربن بین دو منطقه قرق شده و قرق نشده دارای اختلاف معنی‌دار آماری در سطح 95 درصد است. بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه خصوصیات ادافیکی خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی‌دار آماری برای بیش‌تر فاکتورها بود. همچنین مقادیر ترسیب کربن در خاک منطقه جنگلی قرق شده با میزان 03/60 تن در هکتار بیش‌تر از مقادیر آن در خاک منطقه قرق نشده و تحت چرا با میزان 17/41 تن در هکتار به دست آمد. درنهایت، برای برآورد ترسیب کربن خاک، دو مدل رگرسیونی معتبر با ضریب تبیین (R2)، 995/0 و 998/0 به ترتیب برای منطقه قرق شده و قرق نشده به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - بررسی برخی خصوصیات شیمیایی خاک در دو توده جنگلی گلازنی‌شده و کم‌تر دست خورده در زاگرس شمالی (مطالعةموردی: جنگل‌‌های حوزه بانه، استان کردستان)
ژیان رحیمی کیومرث محمدی سمانی نقی شعبانیان محمدشفیع رحمانی

10.22034/jest.2018.24965.3400

زمینه و هدف: جنگل های بلوط زاگرس شمالی از دیرباز جهت سرشاخه زنی و تعلیف دام ﻣﻮرد استفاده بوده و در نهایت توسط مردم بومی مورد تخریب قرار گرفته است. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا تأثیر سرشاخه زنی درختان (گلازنی) بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گیرد. مواد چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل های بلوط زاگرس شمالی از دیرباز جهت سرشاخه زنی و تعلیف دام ﻣﻮرد استفاده بوده و در نهایت توسط مردم بومی مورد تخریب قرار گرفته است. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا تأثیر سرشاخه زنی درختان (گلازنی) بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش ها: دو منطقه جنگلی با حداقل فاصله و بیش ترین تشابه شامل منطقه کم تر دست خورده به عنوان منطقه شاهد و توده ی دیگری که هر سه سال یک بار جهت تعلیف دام سرشاخه زنی می شود، انتخاب شدند. در هر توده 10 نمونه ترکیبی خاک از عمق 15-0 سانتی متری و در زیر تاج درختان برداشت شد. درنهایت درصد کربن آلی، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم و همچنین نسبت C/N خاک این دو منطقه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد به جز نسبت C/N و میزان منیزیم، سایر عناصر در دو منطقه دارای اختلاف معنی‌دار بودند. میزان کلسیم و اسیدیته در منطقه گلازنی شده نسبت به شاهد بیش تر بود، در حالی که درصد کربن آلی و نیتروژن، پتاسیم، فسفر و هدایت الکتریکی نسبت به منطقه شاهد، کم تر بود. بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج به‌دست آمده از این تحقیق، حفظ درختان و عدم سرشاخه زنی آن ها در منطقه شاهد، سبب شکل گیری شرایط خاکی مناسب‌تری در مقایسه با توده گلازنی‌شده می گردد. با گلازنی توده های بلوط و برداشت شاخ و برگ آن ها از جنگل و عدم برگشت آن ها به خاک جنگلی، ورود مواد آلی به خاک کاهش یافته و این بر روی عناصر غذایی خاک مناطق جنگلی تأثیر منفی گذاشته و در دراز مدت باعث فقر غذایی خاک خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - نقش حفاظت بر ویژگی‌های کمی و کیفی گونه آوری (Quercus macranthera C. A. Mey) در جنگل‌های رودبار استان گیلان
علی نقی صدیقی چافجیری ایرج حسن زاد ناورودی کامبیز طاهری آبکنار حسن پوربابائی

10.22034/jest.2018.20080.2922

زمینه و هدف: گونه اوری در ارتفاعات فوقانی مناطق جنگلی در شمال ایران گسترش دارد و در حفظ خاک و نفوذ آب نقش مؤثری را ایفا می کند. بزرگ ترین مشکل در این مناطق چرای دام و حضور جنگل نشینان است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش حفاظت بر ویژگی های کمی و کیفی گونه اوری در جنگل های ر چکیده کامل

زمینه و هدف: گونه اوری در ارتفاعات فوقانی مناطق جنگلی در شمال ایران گسترش دارد و در حفظ خاک و نفوذ آب نقش مؤثری را ایفا می کند. بزرگ ترین مشکل در این مناطق چرای دام و حضور جنگل نشینان است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش حفاظت بر ویژگی های کمی و کیفی گونه اوری در جنگل های رودبار استان گیلان بود. روش بررسی: در مجموع 40 قطعه نمونه 1000 متر مربعی (20 قطعه نمونه در منطقه حفاظت شده و 20 قطعه نمونه در منطقه حفاظت نشده) به روش تصادفی- سیستماتیک و با استفاده از شبکه آماربرداری 100 × 100 متر در خرداد 1394 برداشت شدند. در هر قطعه تعداد و نوع گونه های درختی و درختچه ای و همچنین قطر برابر سینه، ارتفاع گیاه، وضعیت تاج و کیفیت تنه پایه های اوری اندازه گیری شدند. همچنین، به منظور بررسی وضعیت زادآوری از یک میکروپلات 100 متر مربعی در مرکز هر قطعه نمونه استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تعداد درختان در هکتار، میانگین قطر برابر سینه، مجموع سطح مقطع برابر سینه، ارتفاع درختان، حجم و زادآوری گونه اوری در منطقه حفاظت شده به صورت معنی داری بیش تر از منطقه حفاظت نشده است. سایر گونه های درختی اختلافی بین دو منطقه نداشتند. تراکم گونه های درختچه ای آلوچه (Pronus spinosa)، ولیک (Crataeogus microphylla) و زرشک (Berberis integgerima) در منطقه حفاظت نشده به طور معنی داری بیشتر از منطقه حفاظت شده بود. همچنین، کیفیت تاج و تنه پایه های اوری نیز در منطقه حفاظت شده بهتر از منطقه تخریب شده بود. بررسی طبقات قطری در مثلث ساختار نشان داد که منطقه حفاظت شده در بخش جنگل نامنظم و منطقه تخریب یافته در بخش منظم شده در کم قطر-میان قطر قرار دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه درختان اوری نقش مهمی در بخش های فوقانی جنگل دارند، حفظ این گونه ارزش مند و تداوم برنامه های خروج دام و جنگل نشینان از رویشگاه های طبیعی آن ضروری به نظر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - تأثیر جنگل‌کاری با گونه‌های درختی بر ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز در خاک(مطالعه موردی: توده‌های جنگلی اطراف کارخانه سیمان ایلام)
امین پناه عبدالعلی کرمشاهی جواد میرزایی

10.22034/jest.2018.29035.3767

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و من چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز بر خاک هفت توده جنگل کاری شده اطراف کارخانه سیمان ایلام انجام گرفته است.روش بررسی: در هر توده، پلات هایی به ابعاد 10×10 متر تصادفی سیستماتیک پیاده شد. نمونه برداری از اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری خاک توده ها انجام یافت. همچنین عناصر سنگین موجود در نمونه های خاک و نمونه های الکتروفیلتر نیز اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد میزان ترسیب کادمیوم در الکتروفیلتر کارخانه و خاک توده های جنگلی تقریبأ برابر است. اما میزان ترسیب فلز روی، سرب و منگنز در الکتروفیلتر کارخانه بیشتر از میزان ترسیب این عناصر در خاک(اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری) توده ها می باشد. با افزایش عمق خاک، میزان ترسیب سرب کاهش می یابد. همچنین بر اساس نتایج، در توده بلوط طبیعی، بیشترین میزان ترسیب کادمیوم در عمق 10-0 سانتی متری، فلز روی در عمق 20-10 سانتی متری خاک و بیشترین میزان ترسیب منگنز در هر دو عمق مشاهده شد.بحث و نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین درجه آمیختگی گونه های جنگلی و میزان ترسیب عناصر سنگین ارتباط مستقیم وجود دارد. علاوه بر این، در توده ای که بلوط طبیعی حضور داشت، میزان ترسیب عناصر سنگین بیشتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - استفاده از سنجش از دور در ارزیابی و آشکارسازی تغییرات پوشش‌گیاهی (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده ماله‌گاله (مله‌گاله))
غلامرضا سبزقبائی محمدجواد احسان دوست سیده سولماز دشتی عاطفه میر فریبا هدایت زاده

10.22034/jest.2021.20134.2917

زمینه و هدف: تکنیک سنجش از دور به دلیل ویژگی‌های خاص خود در ارایه سریع و ارزان اطلاعات پایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سنجش از دور امروزه در مسایل مهمی مثل ساخت نقشه‌های مناطق و تصمیم‌گیری‌های درست کاربرد دارد. هدف از انجام این مطالعه آشکارسازی تغییرات پوشش گیاهی من چکیده کامل

زمینه و هدف: تکنیک سنجش از دور به دلیل ویژگی‌های خاص خود در ارایه سریع و ارزان اطلاعات پایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سنجش از دور امروزه در مسایل مهمی مثل ساخت نقشه‌های مناطق و تصمیم‌گیری‌های درست کاربرد دارد. هدف از انجام این مطالعه آشکارسازی تغییرات پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده مله گاله بوده است. روش بررسی: در پژوهش حاضر از تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 سنجنده ETM+، سال های 2000 و 2010 استفاده شد و به بررسی تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از نرم افزار TerrSet بدون در نظر گرفتن باغات و زمین های کشاورزی منطقه حفاظت شده ماله گاله پرداخته شده است. در این مطالعه، پس از تهیه تصاویر ماهواره ای لندست ETM+ برای دو سال 2000 و 2010 و انجام تصحیحات هندسی لازم بر روی آن ها، جهت استخراج پارامتر پوشش گیاهی، از نقشه اولیه حاصل از بارزسازی تصاویر استفاده شد. سپس با در نظر گرفتن نقشه کاربری اراضی منطقه و نقشه طبقه بندی شده حاصل از شاخص NDVI و با در نظر گرفتن پارامتر حداکثر احتمال، نقشه واقعیت زمینی مربوط به دو سال 2000 و 2010 تهیه شد. در نهایت با انجام روش تفاضل دو تصویر، میزان و چگونگی تغییرات نسبت به هم بررسی گردید. یافته ها: کمیت تغییرات در سال‌های 2000 و 2010 بررسی شد و مشخص گردید که در فاصله 10 سال، سطح پوشش گیاهی حفاظتی از 5/5278 هکتار به 25/25211 هکتار افزایش پیدا کرده و با روش تفاضل بین نقشه های نهایی، مشخص شد که تراکم پوشش گیاهی منطقه به میزان مساحت 17/181 هکتار کاسته شده، پوشش گیاهی 48/3417 هکتار از منطقه بدون تغییر بوده و در 59/21739 هکتار از منطقه پوشش گیاهی رشد داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که تصاویر ماهواره ای مجهز به سنجنده ETM+ از قابلیت لازم جهت استخراج پوشش گیاهی به خصوص پوشش گیاهی مناطق جنگلی برخوردار بوده است. در بازه زمانی ده ساله تقریبا نزدیک به زمانی که منطقه حفاظت شده ماله گاله در فهرست مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران قرار گرفته است تا سال 2010 پوشش گیاهی حفاظتی این منطقه افزایش پیدا کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - بررسی تیپ¬های جنگل با استفاده از شاخصهای اکولوژیک (مطالعه موردی: حاشیه مارون بهبهان)
الهه حکمت زاده رضا بصیری شهرام یوسفی ملیحه مزین

10.30495/jest.2023.76623.5956

زمینه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی تجدیدشونده در ایران از اهمیت و حساسیت ویژهای برخوردار است. به این ترتیب شناسایی عناصر تشکیلدهنده جنگل ازجمله تیپهای جنگل، اصولیترین راه مدیریت بهینه منابع طبیعی و خصوصاً جنگلهاست. جنگلهای ساحلی مناطق مهم حفظ تنوع زیستی و تضمین پاید چکیده کامل

زمینه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی تجدیدشونده در ایران از اهمیت و حساسیت ویژهای برخوردار است. به این ترتیب شناسایی عناصر تشکیلدهنده جنگل ازجمله تیپهای جنگل، اصولیترین راه مدیریت بهینه منابع طبیعی و خصوصاً جنگلهاست. جنگلهای ساحلی مناطق مهم حفظ تنوع زیستی و تضمین پایداری اکوسیستم جنگلی هستند. روي این اصل آگاهی و بینش از وضعیت ساختار این جنگلها و تیپهای درختی موجود در آن و شناخت روند تکاملی اکوسیستمهای جنگلی قبل از هرگونه برنامهریزي، امري ضروري است. هدف از این تحقیق، تیپبندی جنگلهای حاشیه رودخانه مارون است. روش بررسی: تعداد 116 قطعه نمونه مربعی شکل به مساحت 100 مترمربع از طریق روش آماربرداری تصادفی سیستماتیک با ابعاد شبکه 200 در 200 متر برای محدوده مورد مطالعه انتخاب گردید. در هر قطعه نمونه، گونه‎های درختی و درختچه‎ای، درصدپوشش تاج در سطح قطعه نمونه و بر اساس مقیاس تصحیح شده براون- بلانکه تخمین و ثبت گردید. پارامترهای مختلفی مانند فراوانی، وفور و تراکم مورد محاسبه قرار گرفت. از طریق جمع سه پارامتر نسبی فوق، شاخص IVI برای هر گونه به دست آمد. بهمنظور مقایسه درجه تشابه بین تیپها از شاخص تشابه سورنسون استفاده شد. مقادیر فراوانی نسبی برای هر گونه در تیپهای خالص و مخلوط در یک مقیاس 10 واحدی تنظیم و به چهار گروه مشخص تقسیم شد. بعد از تعیین تیپهای درختی منطقه، نقشه آن¬ها از طریق روش درونیابی IDW در نرم افزار GIS10.1 ترسیم شد. یافته ها: در تیپ خالص، گونههای گز (Tamarix arceuthoides) و پده (Populus euphratica) به ترتیب با داشتن بیش-ترین و کم¬ترین مقدار فراوانی نسبی (7/6 و 3/3) مبین گونههای فراوان و کم میباشند. هم¬چنین گونه سریم (Lycium Shawii) به¬عنوان گونه نادر معرفی شد. بهطورکلی سه نوع تیپ شامل خالص، مخلوط دو گونهای و مخلوط سه گونهای به دست آمد. بیش¬ترین مقدار شاخص تشابه سورنسون بین دو تیپ گز-پده و گز-سریم 93% و نیز پده-گز و پده-سریم 92% به¬دست آمد. کم¬ترین مقدار شاخص تشابه 12% تا 15% بین تیپ پده-سریم-گز با تیپهای گز خالص، گز-سریم، گز-پده و پده-گز مشاهده شد. حداقل و حداکثر میزان شاخص بلوغ به ترتیب برای تیپهای خالص (50%) و تیپ¬های مخلوط (79%) به¬دست آمد. تیپهای خالص دارای بلوغ پایین و تیپهای مخلوط دارای بلوغ بالایی هستند. میزان شاخص بلوغ برای کل منطقه 72% بود که نشان گر بلوغ بالایی است. بحث و نتیجه گیری: پوشش درختی جنگلهای رودخانهای مارون بهبهان در یک مقیاس کلی به دو تیپ خالص و مخلوط طبقهبندی شدند. تعداد دو تیپ خالص گز و پده و هفت تیپ مخلوط شامل چهار مورد دو گونهای و سه مورد سه گونهای به¬دست آمد. به¬طور کلی در این اکوسیستم ها سه گونه گز، پده و سریم در به¬وجود آمدن تیپ¬های منطقه نقش مهمی دارند. در بین تیپهای خالص و مخلوط، گونه گز بهعنوان گونه فراوان شناخته شد. تشابه زیاد بین تیپهای گز خالص، گز-سریم و گز-پده ناشی از حضور مشترک و غالب گز در این تیپها است. تنوع تیپ¬های مختلف با حداقل تشابه در یک منطقه محدود گواه پیچیده بودن اکوسیستم های رودخانه ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - مرگ و میر درختان در فاز تحولی تشکیل روشنه در روند تحول توده‌های راش (مطالعه موردی جنگل‌های اسالم)
زینب پورقلی صدیقه غنایی فریبرز ایراندوست کیومرث سفیدی خسرو ثاقب طالبی فرشاد کیوان بهجو

10.30495/jest.2022.24723.3380

زمینه و هدف: آگاهی از شرایط توده و جایگزینی تدریجی گونه‌های درختی در مراحل و فازهای تحولی، اطلاعات مناسبی در زمینه دخالت‌های پرورشی در راستای مدیریت همگام با طبیعت فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مطالعه خشکه دار در جنگل ، با هدف برآورد کمی و کیفی میزان خشکه‌د چکیده کامل

زمینه و هدف: آگاهی از شرایط توده و جایگزینی تدریجی گونه‌های درختی در مراحل و فازهای تحولی، اطلاعات مناسبی در زمینه دخالت‌های پرورشی در راستای مدیریت همگام با طبیعت فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مطالعه خشکه دار در جنگل ، با هدف برآورد کمی و کیفی میزان خشکه‌دارها و مرگ و میر درختان در فاز تشکیل روشنه در روند تحول توده های کمتر دست‌خورده راش انجام شد. روش بررسی: به منظور بررسی مرگ و میر درختان و ویژگی‌های کمی و کیفی خشکه‌دارها در فاز تحولی تشکیل روشنه در جنگل‌های اسالم، سه قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب و سپس آماربرداری صد درصد از مشخصه‌های خشکه‌دارها، شامل گونه، نوع، قطر و ارتفاع یا طول و درجه پوسیدگی آن ها انجام شد. پس از تعیین نوع گونه، خشکه دارها براساس میزان پوسیدگی در یکی از کلاسه های پوسیدگی طبقه‌بندی شدند. همچنین خشکه دارها به چهار کلاسه قطری کم قطر، میان قطر، قطور و خیلی قطور طبقه بندی شدند. به منظور بررسی نرخ مرگ و میر در طبقات قطری از نسبت تعداد درختان خشک به تعداد درختان زنده در هر طبقه قطری استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد در این فاز از تحول توده بیشترین میزان نرخ مرگ و میر در طبقه قطری 95 سانتی‌متری و در کلاسه قطری بزرگتر از 75 سانتی‌متری رخ می دهد. میانگین تعداد و حجم در هکتار خشکه دارها در مجموع سه قطعه نمونه به ‌طور متوسط به ترتیب 13 اصله و 03/36 مترمکعب در هکتار به دست آمد. همچنین 68 درصد از فراوانی خشکه‌دارها به صورت خشکه دار افتاده و 32 درصد آن ها خشکه دار سرپا بودند. بر اساس نتایج حجم خشکه‌دارهای سرپا و افتاده، به ترتیب، 7/50 و 3/49 درصد است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به حضور بیش از نیمی از خشکه‌دارها در این فاز تحولی در مراحل ابتدایی پوسیدگی قرار داشتند و اینکه مرگ و میر درختان در این فاز در طبقات قطری بالا رخ می دهد، که این موضوع سبب ایجاد روشنه در پوشش تاجی درختان می گردد. باز شدن تاج پوشش حاصل از افتادن خشکه دار، عامل مؤثری در استقرار نهال و رویش بذور جنگلی می‌باشد. بنابراین توصیه می شود نتایج این بررسی در انتخاب درختان در شیوه جنگلشناسی تک گزینی مورد عمل قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - بررسی تاثیر عملیات پرورشی بر ویژگی‌های کمی و کیفی توده‌های آلوده به بلایت شمشاد (Buxus hyrcana Pojark) (مطالعه موردی جنگل‌های سری یک گُمبُل بخش یک حوزه 26– شهرستان لاهیجان)
مریم رسولی کامبیز طاهری آبکنار مهرداد قدس خواه ابوذر حیدری صفری کوچی

10.22034/jest.2019.31078.3946

زمینه و هدف : در سالیان اخیر بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد که عامل آن نوعی قارچ است از غرب اروپا گسترش یافته و به جنگل های هیرکانی رسیده است. در این مطالعه هدف این است که تاثیر عملیات پرورشی را که باعث کاهش رطوبت و دمای این توده ها می شود در کنترل این بیماری مورد تحقیق ق چکیده کامل

زمینه و هدف : در سالیان اخیر بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد که عامل آن نوعی قارچ است از غرب اروپا گسترش یافته و به جنگل های هیرکانی رسیده است. در این مطالعه هدف این است که تاثیر عملیات پرورشی را که باعث کاهش رطوبت و دمای این توده ها می شود در کنترل این بیماری مورد تحقیق قرار دهیم. روش بررسی: برای انجام پژوهش سطحی معادل 3 هکتار در سری 1 گمبل در جنگل های لاهیجان انتخاب شد که بخشی از آن دست نخورده و به عنوان شاهد و بخشی نیز دارای طرح جنگلداری بود. تمام درختان دو توده به روش صد درصد اندازه گیری و متغیر قطر برابر سینه برای تمام گونه ها و متغیر های کمی قطر برابر سینه، قطر یقه، ارتفاع، تعداد زاد آوری در سه کلاسه و همچنین متغیر های کیفی درختان شمشاد ازجمله درصد شادابی برگ، سرشاخه و تاج درختان ثبت و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج متغیر های کمی قطر تاج، ارتفاع، سطح مقطع و تعداد زادآوری درکلاسه ارتفاعی کمتر از 3/1 متر و شادابی برگ، سرشاخه و تنه درختان شمشاد در توده مدیریت شده دارای شرایط بهتر ارزیابی شد و در مورد نمونه های شاهد فقط تعداد در هکتار کل زاد آوری منطقه شاهد شرایط بهتری را دارا بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان عنوان کرد که اعمال مدیریت در توده های آلوده به بلایت شمشاد با کاهش رطوبت محبوس زیر تاج درختان، از گسترش بیماری جلوگیری کرده و مقاومت پایه ها نسبت به این بیماری را افزایش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور توسعه جنگل با استفاده از AHP (مطالعه موردی، حوزه آبخیز ارنگه، استان البرز)
شادی شریفیان محمد رضوانی فرحناز رشیدی

10.22034/jest.2019.17176.2601

زمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگل‌های طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی من چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگل‌های طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه مد نظر قرار گیرد. این تحقیق با هدف ارزیابی توان اکولوژیک حوزه آبخیز ارنگه واقع در استان البرز و مکانیابی عرصه‌های مناسب برای جنگل‌کاری صورت گرفته است. روش بررسی: با توجه به هدف تحقیق، به‌ منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، معیارهای محیط‌زیستی اثر گذار شامل عوامل فیزیکی (فیزیوگرافی، اقلیم و خاک) و عوامل زیستی (پوشش گیاهی) شناسایی شدند. سپس، گردآوری اطلاعات منطقه شامل گزارشات و داده‌ها و همچنین تولید نقشه‌ها صورت پذیرفت. در مرحله بعد با رویهم‌گذاری و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، واحدهای همگن تولید شدند. با استفاده از منطق بولین، اراضی با محدودیت مطلق و دائمی از روند ارزیابی حذف شدند و در نهایت 108 واحد بدون محدودیت جهت ارزیابی شناسایی گردید. در ادامه وزن شاخص‌های اصلی با استفاده از روش AHP (مقایسات زوجی) و نظرات کارشناسی تعیین شدند. ارزش‌های کیفی شاخص‌های اصلی با استفاده از روش مقیاس دو قطبی فاصله‌ای به مقیاس کمی تبدیل شده و سپس ارزش نهایی هر واحد همگن توسط روش SAW محاسبه گردید. یافته‌ها: در این تحقیق، قابلیت‌های اراضی برای جنگل‌کاری در سه طبقه عالی به مساحت 5/9 هکتار، خوب به مساحت 9/1015 هکتار و متوسط به مساحت 5/578 هکتار تعیین شد و در نهایت، نقشه توان اکولوژیک برای توسعه جنگل تولید گردید. بحث و نتیجه‌گیری: می‌توان به این نتیجه رسید که در 15% از عرصه قابلیت توسعه‌ی جنگل‌کاری وجود دارد که در این مناطق توان اکولوژیکی شرایط نسبتاً مناسبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - تنوع‌گونه‌ای در اشکوب‌های درختی و علفی و ارتباط آن با برخی مشخصه‌های توده جنگلی راش در جنگل‌های هیرکانی(مطالعه موردی: جنگل سوادکوه- مازندران)
کامبیز ابراری واجاری

10.22034/jest.2020.21788.3082

زمینه و هدف: ترکیب گونه های درختی یک مشخصه اساسی بوم سازگان جنگل می باشد و یک هدف مهم بوم شناسان آگاهی از عوامل اصلی است که الگوی تنوع زیستی را توضیح می دهند. ساختار عمودی جنگل یکی از وی&zwj;ژگی های جنگل بوده که در مدیریت بوم سازگان مورد توجه می باشد.هدف از این تحقیق بر چکیده کامل

زمینه و هدف: ترکیب گونه های درختی یک مشخصه اساسی بوم سازگان جنگل می باشد و یک هدف مهم بوم شناسان آگاهی از عوامل اصلی است که الگوی تنوع زیستی را توضیح می دهند. ساختار عمودی جنگل یکی از وی&zwj;ژگی های جنگل بوده که در مدیریت بوم سازگان مورد توجه می باشد.هدف از این تحقیق بررسی ارتباط تنوع گونه ای در اشکوب های درختی با برخی مشخصه های توده جنگلی راش در جنگلهای سوادکوه مازندران بوده است. روش بررسی: در تحقیق حاضر، به جمع آوری داده ها از 24 قطعه نمونه 400 متر مربعی در یک شبکه آماربرداری 150×100 متر در توده جنگلی راش(Fagus orientalisLipsky) در شمال ایران(سوادکوه) در سال 1392 اقدام شد. شاخص غنای علفی و درختی( شمارش تعداد گونه)، شاخص تنوع و یکنواختی در اشکوب های درختی و علفی برای هر قطعه نمونه محاسبه شد. ارتفاع ، قطر برابر سینه و قطر تاج درختان راش هر قطعه نمونه اندازه گیری شدند .همچنین ضخامت لاشبرگ و هوموس در مرکز و چهار جهت قطعه نمونه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که توده جنگلی مورد مطالعه شامل 7 گونه درختی راش، ممرز، شیردار، توسکای ییلاقی، افراپلت، نمدار و گیلاس وحشی است. تعداد 23 گونه علفی متعلق به 21 خانواده گیاهی در زیر اشکوب درختان جنگلی شناسایی شدند. اختلاف معنی دار بین اشکوب های درختی از نظر شاخص غنا و تنوع گونه ای مشاهده شد (0.01>p )، و بیشترین مقدار میانگین به اشکوب اول اختصاص داشت. غنای گیاهان علفی با ضخامت لاشبرگ همبستگی منفی معنی دار نشان داد(0.05>p )،. شاخص غنای درختی با ارتفاع و قطر برابر سینه (0.05>p )، و نیز شاخص تنوع و یکنواختی با فراوانی راش همبستگی منفی معنی دار داشت(0.01>p ). بحث و نتیجه گیری: به طور کلی می توان اظهار نمود که بیشترین میزان شاخص های غنا و تنوع درختی در اشکوب فوقانی توده مورد نظر مشاهده می شود که می تواند به علت رقابت، سرشت گونه درختی باشد.توصیه می شود در عملیات جنگل شناسی ، تنوع گونه ای درختی در اشکوب های مختلف مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - تهیه مدل زیستگاه سیاه‎خروس قفقازی (Tetraomlokosiewiczi) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS
ابراهیم فریدی داریوش ناصری

10.22034/jest.2019.8953

زمینه و هدف: سیاه خروس قفقازی با نام علمی Tetraomlokosiewiczi، یکی از نادرترین پرنده های جهان می باشد که در کشورمان ایران، فقط در جنگل&lrm;های ارسباران مشاهده می شود. سیاه خروس قفقازی پرنده ای است که در فهرست قرمز IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار گرفته است، چکیده کامل

زمینه و هدف: سیاه خروس قفقازی با نام علمی Tetraomlokosiewiczi، یکی از نادرترین پرنده های جهان می باشد که در کشورمان ایران، فقط در جنگل&lrm;های ارسباران مشاهده می شود. سیاه خروس قفقازی پرنده ای است که در فهرست قرمز IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار گرفته است، به این معنی که در خطر انقراض می&lrm;باشد. لذا اهمیت شناخت و حفاظت از زیست&lrm;گاه این گونه نادر به روشنی آشکار می گردد. مواد و روش ها: طی این تحقیق ضمن معرفی این پرنده، با استفاده از مطالعات و مشاهدات میدانی ده ساله کارشناسان حفاظت از محیط زیست، اقدام به تهیه نقشه مدل زیستگاه این پرنده با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) شد. به این ترتیب که از میان نقاطی که سیاه خروس قفقازی طی چندین سال و در فصول مختلف در آنها دیده شده و با GPS ثبت شده بودند، نقاطی به طور تصادفی انتخاب شد و سپس با روی هم گذاری آن ها با لایه های ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت جغرافیایی، تراکم پوشش جنگلی، نوع گونه&lrm;های گیاهی و اقلیم منطقه مورد مطالعه، مدل زیستگاه سیاه خروس قفقازی تهیه شد. یافته ها: برای آزمون مدل زیستگاه ساخته شده نیز، همه نقاط مشاهده شده این پرنده در مشاهدات میدانی با مدل حاصل روی هم&lrm;گذاری شد که نتایج حاکی از آن است که مدل زیستگاه ساخته شده از صحت و دقت بالایی برخوردار است. نتایج نشان داد که سیاه خروس قفقازی در جنگل&lrm;های ارسباران درمناطقی زیست می کنند که جنگل انبوه و نیمه انبوه با ارتفاع 2100 تا 2400 متر از سطح دریا، شیب بیش از 30 درصد، جهت شیب شمالی و اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب مدیترانه&lrm;ای است که جامعه&lrm;های گیاهی بلوط، ممرز، هفت کول، قره قات و نسترن غالب می باشد. بحث و نتیجه گیری: زیستگاه&lrm;ها به عنوان یکی از مهم ترین عوامل حضور و بقای گونه&lrm;ها در هر محیطی به شمار می&lrm;روند. شناخت دقیق نیاز هرگونه در ارتباط با گونه مورد نظر می تواند درانتخاب زیستگاه های مناسب برای رها سازی گونه ها موثر باشد. قابلیت&lrm;های سامانه&lrm;های جغرافیایی (GIS) دراین زمینه بسیار موثر است، چرا که با استفاده از قابلیت&lrm;های مختلف این سامانه&lrm;ها در تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری، می توان حجم وسیعی از اطلاعات را بررسی کرده و مدل سازی زیستگاه ها را انجام نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور جنگل‌کاری و افزایش سطح جنگل با استفاده از عمل گر گاما و AHP
سحر طبیبیان سید آرمین هاشمی امیر حسین فیروزان مهسا حکیمی عابد سیروس بیدریغ حمیده کاووسی

10.30495/jest.2020.30435.4019

زمینهوهدف : بررسی توان اکولوژیک سرزمین به منظور افزایش سطح جنگل‌کاری از اهداف این بررسی می‌باشد.روش بررسی : ابتدا نقشه های شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی، دما، بارش، رطوبت، خاک، درصد تاج پوشش و شیب با رقومی کردن داده های دریافتی از سازمان ها و ادارات مربوطه آما چکیده کامل

زمینهوهدف : بررسی توان اکولوژیک سرزمین به منظور افزایش سطح جنگل‌کاری از اهداف این بررسی می‌باشد.روش بررسی : ابتدا نقشه های شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی، دما، بارش، رطوبت، خاک، درصد تاج پوشش و شیب با رقومی کردن داده های دریافتی از سازمان ها و ادارات مربوطه آماده شدند. برای ارزیابی توان اکولوژیک توابع عضویت فازی استاندارد شد. سپس معیارهای مورد استفاده در ارزیابی بر اساس روش ارزیابی چند معیاره و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار Expert choice اولویت بندی شدند و وزن نهایی مربوط به هر معیار تعیین شد .یافته‌ها : معیار ارتفاع از سطح دریا دارای بیشترین ارزش در معیارها بوده و معیار شیب دارای کم‌ترین ارزش در معیارهاست. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که توان اکولوژیک باعامل‌های اکولوژیک به ویژه عامل‌های اقلیمی و فیزیوگرافی، رابطه مستقیم دارد. نتایج ارزیابی توان اکولوژیک برای جنگل‌کاری با عمل‌گر AND نشان می‌دهد که 5566 هکتار از منطقه در کلاسه با توان خیلی زیاد قرار دارد و نتایج ارزیابی توان اکولوژیک برای جنگل‌کاری با عملگر گاما نشان می‌دهد که 3098 هکتار از منطقه در کلاسه با توان خیلی زیاد قرار دارد .بحثونتیجهگیری : با توجه به اینکه حدود 60 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه از جنگل پوشیده شده است و با توجه به نتایج ارزیابی توان اکولوژیک به منظور جنگل‌کاری ، این مطالعه می‌تواند در شناخت توان جنگل‌داری و در نتیجه توسعه جنگل‌داری در این منطقه مؤثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - ترسیب کربن و رابطه آن با برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در خاک توده طبیعی بلوط و جنگل‌کاری‌های شهرستان ایلام
مونا کرمی علی رستمی مهدی حیدری

10.22034/jest.2019.28047.3700

زمینه و هدف: اثرات جنگل در ذخیره کربن به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه در کاهش گرمای کره زمین به اثبات رسیده است. هرساله در کشور ما به‌ویژه استان ایلام به‌منظور افزایش سرانه فضای سبز سطوح قابل‌توجهی از اراضی مستعد، مورد جنگل‌کاری با گونه های مختلف قرار می گیرد؛ اما اثرات ا چکیده کامل

زمینه و هدف: اثرات جنگل در ذخیره کربن به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه در کاهش گرمای کره زمین به اثبات رسیده است. هرساله در کشور ما به‌ویژه استان ایلام به‌منظور افزایش سرانه فضای سبز سطوح قابل‌توجهی از اراضی مستعد، مورد جنگل‌کاری با گونه های مختلف قرار می گیرد؛ اما اثرات این جنگل‌کاری‌ها روی ذخیره کربن خاک و ترسیب آن کم تر بررسی شده است. در این پژوهش سعی شد اثرات جنگل‌کاری‌های دست کاشت کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و سرو نقره‌ای (Cupressus arizonica Green.) همراه با اراضی جنگلی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) اطراف روی ترسیب کربن خاک در پارک جنگلی چغاسبز شهرستان ایلام مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. همچنین، رابطه بین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با ترسیب کربن توده‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور تعداد 15 اصله درخت بلوط ایرانی و 15 درخت سوزنی برگ دست‌کشت کاج تهران و 15 درخت سرو نقره ای و مجموعاً 45 درخت به‌طور ترانسکت تصادفی انتخاب شده و نمونه های خاک در زیر تاج هر درخت در فاصله یکسان از تنه (30 تا 50 سانتی‌متری) از عمق 0 تا 30 سانتی متری خاک برداشت شد. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه و بررسی آن‌ها میزان ترسیب کربن با استفاده از میزان کربن آلی در نمونه های خاک و از طریق فرمول محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد ترسیب کربن در خاک توده کاج تهران (7/55 تن در هکتار) به‌طور معنی‌داری بیش تر از توده سرو نقره ای (98/39 تن در هکتار) و توده بلوط ایرانی (45/29 تن در هکتار) اطراف است. نتایج آنالیز همبستگی نیز نشان داد که درصد ماده آلی، درصد نیتروژن، هدایت الکتریکی و جرم مخصوص ظاهری، به ترتیب از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مقدار ترسیب کربن خاک در توده های مورد بررسی هستند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق پتانسیل ترسیب کربن برحسب گونه های گیاهی متفاوت است، بنابراین با شناخت گونه هایی که قابلیت بیش تری جهت ترسیب کربن دارا هستند و همچنین بررسی عوامل مدیریتی که بر فرآیند ترسیب تأثیر گذار هستند می توان اصلاح و احیاء اراضی را از منظر ترسیب کربن دنبال نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - تأثیر تغییر کاربری اراضی از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیستم جنگل زاگرس (مطالعه موردی: پارک جنگلی چغاسبز، استان ایلام)
مسعود بازگیر مهدی حیدری نسیم زینلی مهرداد کهزادیان

10.30495/jest.2020.26084.3506

زمینه و هدف: جنگل زدایی و تغییر کاربری جنگل ها به اکوسیستم های ساده یک بحران جهانی است و این مشکل در آسیا در طی قرن بیستم افزایش یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر کاربری از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیتم جنگلی زاگر چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل زدایی و تغییر کاربری جنگل ها به اکوسیستم های ساده یک بحران جهانی است و این مشکل در آسیا در طی قرن بیستم افزایش یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر کاربری از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیتم جنگلی زاگرس است.روش بررسی: مناطق مشابه از نظر شرایط فیزیوگرافی با حداکثر اختلاف ارتفاع از سطح دریای 150 متر و فاصله کمتر از 3 کیلومتر شامل جنگل بدون سابقه تخریب (شاهد)، رهاسازی بلند مدت از زراعت و زراعت دایر در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد، کلیه خصوصیات خاک مورد مطالعه برای حالت های مورد بررسی دارای اختلاف معنی داری بودند. بیشترین مقدار میزان کربن آلی، ازت، فسفر، و پتاسیم در منطقه شاهد و رهاسازی از زراعت دیده شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) نشان داد که مناطق شاهد و رهاسازی بلندمدت از زراعت با جهت مشابهی از محورها همبستگی دارند که این نشان دهنده شباهت خصوصیات ادافیکی این کاربری ها است.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان دادکه تغییر کاربری اراضی در جنگل های زاگرس بر خصنوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اثر منفی دارد. با حفاظت بلندمدت پس از تخریب حاصل از تغییر کاربری، خصوصیات خاک اصلاح پیدا می کند. پایش اثر مدیریت اجرایی مانند مدیریت حفاظتی بر خصوصیات خاک بر اساس فاصله قطعات نمونه با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی امکان پذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - ارزیابی توان اکولوژیک حوضهی آبخیز سد تاجیار برای کاربری جنگلداری با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
نفیسه رضاپور اندبیلی فرحناز رشیدی

10.22034/jest.2018.14233.2287

زمینه و هدف: برنامه‌ریزیکاربری‌هابادیداکولوژیکراهحلمنطقیگسستنچرخهفقرجامعه وبحرانمحیطزیستوایجادبسترلازمبرایرسیدنبهتوسعهپایداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری جنگلداری در حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان‌شرقی و بررسی میزان انطباق کاربری فعلی چکیده کامل

زمینه و هدف: برنامه‌ریزیکاربری‌هابادیداکولوژیکراهحلمنطقیگسستنچرخهفقرجامعه وبحرانمحیطزیستوایجادبسترلازمبرایرسیدنبهتوسعهپایداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری جنگلداری در حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان‌شرقی و بررسی میزان انطباق کاربری فعلی جنگلداری با توان اکولوژیک منطقه برای کاربری مذکور می‌باشد. روش بررسی: در این پژوهش، ابتدا با بررسی منابع مختلف و کسب استانداردها، معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند. معیارهای اصلی مورد استفاده در این مطالعه، عبارتند از: خاکشناسی، سنگ شناسی، توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی، فاصله از آب‌های سطحی، دسترسی به شبکه حمل و نقل، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از مزارع و باغات و کاربری اراضی. سپس، با استفاده از پرسشنامه‌ی دلفی، وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین گردید و از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها بهره گرفته شد. درنهایت، کلیه‌ی لایه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار تلفیق شدند و نقشه‌ی نهایی توان اکولوژیک منطقه به دست آمد. یافته ها: با توجه به بررسی‌های انجام یافته سه توان: کم، متوسط و زیاد به ترتیب: 3752 هکتار (35%)، 3282 هکتار (31%) و 3627 هکتار (34%) از مساحت 10898 هکتاری منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. که در مجموع فقط 87/3 درصد از منطقه، به طور متناسب با توان اکولوژیک آن برای جنگلداری، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری جنگلداری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - کاربرد هم‌زمان گزینش‌های دوگانه‌ی دوحدی و یک‌ونیم حدی در ارزش‌گذاری پارک جنگلی سی‌سنگان
کمال عطایی سلوط احمدعلی کیخا

10.22034/jest.2020.29652.3820

زمینه و هدف: ارزشگذاری کالاهای عمومی ‌در دهه‌ی اخیر به صورت قابل ملاحظه‌ای مورد توجه قرار گرفته ‌است. امروزه کشورهایی که بیش‌تر به توسعه‌ی اقتصادی خود می‌اندیشند به صنعت گردشگری به عنوان یک ضرورت می‌نگرند و از آنجا که طبیعت‌گردی یا ‌اکوتوریسم از شاخه‌های مهم گردشگری است چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزشگذاری کالاهای عمومی ‌در دهه‌ی اخیر به صورت قابل ملاحظه‌ای مورد توجه قرار گرفته ‌است. امروزه کشورهایی که بیش‌تر به توسعه‌ی اقتصادی خود می‌اندیشند به صنعت گردشگری به عنوان یک ضرورت می‌نگرند و از آنجا که طبیعت‌گردی یا ‌اکوتوریسم از شاخه‌های مهم گردشگری است از این روی به آن توجه جدی می‌نمایند. هدف از این مطالعه، بررسی کاربرد هم‌زمان دو نوع گزینش دوگانه‌ی دوحدی (DBDC) و یک ونیم حدی (OOHB) در تعیین ارزش تفرجی پارک جنگلی سی سنگان به روش ارزش‌گذاری مشروط در سال 1392 است. روش بررسی: برای این کار، با توجه به ادبیات نظری هر یک از گزینش ها، پرسش‌نامه ای برای هر یک از گزینش ها تهیه و اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد. سپس با استفاده از الگوی لاجیت و روش حداکثر درست‌نمایی، پارامترهای مؤثر بر ارزش تفرجی پارک مورد مطالعه تعیین و ارزش تفرجی برآورد شد. یافته ها: بر اساس یافته های تحقیق، تعداد دفعات بازدید سالیانه ، اخلاق‌گرا یا پیامدگرا بودن و درآمد ماهیانه ی خانوار پاسخ‌گو از متغیرهایی است که در هر دو نوع گزینش، تأثیر معنی داری بر پذیرش مبلغ پیشنهادی به بازدیدکنندگان برای تفرج در این پارک است. تمایل به پرداخت انتظاری در گزینش دوگانه ی دوحدی به طور نسبی 2/12 درصد بیش‌تر از میزان مشابه آن در گزینش یک ونیم حدی است. بر اساس نتایج، ارزش تفرجی پارک جنگلی سی‌سنگان با استفاده از گزینش دوگانه ی دوحدی و یک ونیم حدی به ترتیب 14949 و 11324 میلیون ریال در سال 1392 برآورد می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: هر چند که نمی توان نتایج این تحقیق را به عنوان یک قانون کلی بیان کرد، اما می توان گفت که بر اساس اطلاعات جمع آوری شده توسط گزینش های DBDC و OOHB در نمونه های مورد مطالعه، الگویی که توسط گزینش OOHB برآورد شده است به لحاظ شاخص های خوبی برازش بهتر بوده و ارزش تفرجی پارک را تعدیل شده تر از الگویی برآورد کرده که از گزینش DBDC استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - ‌مدل‌سازی زیتوده جنگل‌های شاخه‌زاد بلوط غرب با استفاده از متریک‌های استخراج شده از داده‌های لایدار هوایی
فرزاد یاوری هرمز سهرابی

10.30495/jest.2022.35674.4254

زمینه و هدف: یکی از مهمترین داده‌های فعال سنجش از دوری برای استفاده در کمی کردن ویژگی‌های مختلف توده ها جنگلی داده‌های لایدار است. از جمله حوزه های فعال تحقیقاتی سنجش از دور، امکان سنجی برآورد زیتوده درختان با استفاده از متریک‌های مختلف داده‌های لایدار هوایی است. روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهمترین داده‌های فعال سنجش از دوری برای استفاده در کمی کردن ویژگی‌های مختلف توده ها جنگلی داده‌های لایدار است. از جمله حوزه های فعال تحقیقاتی سنجش از دور، امکان سنجی برآورد زیتوده درختان با استفاده از متریک‌های مختلف داده‌های لایدار هوایی است. روش بررسی: زیتوده درختان در 127 قطعه نمونه مربعی به روش منظم تصادفی در دو منطقه کم تراکم و پرتراکم به ابعاد 900 متر مربع برای اندازه گیری موجود در قطعات نمونه برداشت شد. داده های لایدار برای یافتن وحذف هر گونه خطا بررسی، DTM [1]، DSM [2]و CHM[3] از این داده ها استخراج و شاخص های آماری مختلف از ارتفاعی داده های لایدار برای هر قطعه نمونه استخراج شد. به منظور برآورد زیتوده رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته‌ها: نتایج دقت متوسط برای براورد زیتوده توسط داده‌های لایدار نشان داد به شکلی که مقدار ضریب تعیین و جذر میانگین مربعات خطا (بر حسب تن در هکتار) در برآورد زیتوده با داده های لایدار برای برگ، سرشاخه، شاخه، تنه وکل درخت در کل منطقه به ترتیب (58/0 و 28)، (54/0 و 23)، (68/0 و 35/1) (68/0 و 53/1) (65/0 و 69/3) بود. بحث و نتیجه گیری: به دلیل خطای بالا در مشخص کردن نوک تاج درختان در توده های پهن برگ و مخصوصا توده های شاخه زاد به دلیل ارتفاع کم و شکل غیرهندسی تر، برآورد ارتفاع و سایر مشخصه ها در این توده ها با خطای زیادی همراه است. رسیدن به دقت‌های بالا مستلزم تحقیقات بیشتر است. [1]- Digital Terrain Model 4- Digital Surface Model 5- Canopy Hight Model پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - نقش بوم سازگان جنگلی در تنظیم آب جاری(مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوژیان خرم‌آباد)
امیر مدبری علی مهدوی حمید امیرنژاد

10.30495/jest.2019.39573.4458

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آث چکیده کامل

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آثار آن از جمله فرسایش خاک و بروز سیل است. کمی کردن خدمات اکوسیستمی و برآورد ارزش اقتصادی آن ها تأثیر زیادی بر تنظیم روند بهره برداری از این منابع دارد. هدف از پژوهش حاضر برآورد نقش و سهم جنگل در تنظیم آب جاری، نگه داشت آب در هر یک از زیرحوزه های آبخیز نوژیان و برآورد ارزش اقتصادی این عملکرد به عنوان یکی از مهم ترین کارکردهای اکوسیستم جنگلی است.روش بررسی: به این منظور با استفاده از مدل تجربی جاستین و با در نظر گرفتن سناریو حذف پوشش درختی به صورت قطع یکسره، اثر این تغییرات بر مقدار رواناب ناشی از بارش سالانه بررسی شد. در ادامه ارزش اقتصادی این کارکرد با استفاده از روش هزینه جایگزین برآورد شد. لازم به ذکر است که این پژوهش در سال 1398 انجام شده است.یافته ها: براساس نتایج، ارزش اقتصادی سالانه ی کارکرد هر هکتار از جنگل های منطقه در تنظیم آب جاری 1416473ریال برآورد شد.بحث و نتیجه گیری: برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل‌های زاگرس ایران حاکی از نقش بسیار مؤثر اکوسیستم‌های جنگلی در تنظیم آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - تأثیرگذاری بوم شناختی جاده‌های جنگلی بر تنوع زیستی(مطالعه موردی: طرح جنگل‌داری ذیلکی شهرستان رودبار)
مراد حاجی پور فرشاد کیوان بهجو رامین نقدی زینب پورقلی صدیقه غنایی

10.30495/jest.2021.25618.3452

زمینه و هدف: احداث جاده در اکوسیستم جنگل موجب تغییر میکروکلیما، رژیم نوری و در نتیجه کاهش رقابت نوری در حریم جاده می شود و امکان دسترسی به تشعشعات خورشیدی را برای انواع گیاهان فراهم می نماید. بدین ترتیب میزان تراکم و موجودی حجمی گیاهان پیرامون جاده با استقرار گونه های س چکیده کامل

زمینه و هدف: احداث جاده در اکوسیستم جنگل موجب تغییر میکروکلیما، رژیم نوری و در نتیجه کاهش رقابت نوری در حریم جاده می شود و امکان دسترسی به تشعشعات خورشیدی را برای انواع گیاهان فراهم می نماید. بدین ترتیب میزان تراکم و موجودی حجمی گیاهان پیرامون جاده با استقرار گونه های سریع الرشد و نورپسند افزایش یافته و تنوع گونه های گیاهی در اکوسیستم جنگلی تغییر می یابد. هدف این مقاله بررسی شدت تأثیرگذاری بوم شناختی جاده های جنگلی بر تنوع زیستی گونه های چوبی درختی و درختچه ای در منطقه ذیلکی رودبار است.روش بررسی: برای انجام این تحقیق، قسمتی از جاده جنگلی سری 4 زیلکی رود با سن 18 سال که به لحاظ ارتفاع، جهت دامنه، تغییرات شیب و ترکیب گونه ای دارای وضعیت یکنواختی بود، با طول کافی (500 متر) انتخاب و در جاده ۶ ترانسکت، به‌طور یک‌درمیان به سمت بالا و پایین دامنه و به طول ۵۰ متر و عمود بر آن با استفاده از طناب و قطب نما پیاده گردید. در هر ترانسکت در فواصل ۱، ۵، ۱۰، ۳۰ و ۵۰ متر، پلات‌های موازی با جاده و به ابعاد ۲ متر در ۱۰ متر پیاده شد و در داخل هر قطعه نمونه، نوع و تعداد گونه های چوبی درختی و درختچه ای برداشت شد. شاخص تنوع سیمپسون، غنای منهینیک و شاخص یکنواختی پیلو با استفاده از نرم افزار Ecological methodology محاسبه شدند. برای مقایسه پارامترهای مربوط به تنوع زیستی گونه های چوبی درختی و درختچه ای، بعد از بررسی نرمال بودن داده ها، از آزمون t جفتی استفاده شد و برای تعیین معنی دار بودن و یا مقایسه اختلاف میانگین ها در قطعات نمونه در فاصله های مختلف از جاده، از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون مقایسه میانگین دانکن استفاده شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که تفاوت آماری معناداری از نظر شاخص تنوع سیمپسون، غنای منهینیک و شاخص یکنواختی پیلو بین جنگل حاشیه پایین دست جاده و بالا دست آن (تا عمق 50 متر جنگل) وجود ندارد. اما اختلاف معنی داری از نظر غنای گونه های چوبی بین فواصل مختلف پایین دست و همچنین بالا دست جاده در سطح احتمال 95 درصد وجود دارد. همچنین، بیش ترین غنای گونه ای در پایین و بالا دست جاده، به ترتیب مربوط به فاصله 5 و 1 متری از لبه جاده بود.بحث و نتیجه‌گیری: از آنجا که جاده ها، مسیرهای دست یابی به اکوسیستم های جنگلی برای انسان و برای گونه های گیاهی و جانوری مهاجم محسوب می شود، مطالعات بوم شناسی جاده برای پایش و کنترل تأثیر جاده های جنگلی بر تنوع زیستی بسیار مهم و ارزشمند است، بنابراین آﮔﺎﻫﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻠﻮری و اداﻓﻴﻜﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺤﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و بررسی ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺟﺎده ﺟﻨﮕﻠﻲ به منظور به ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺧﺴﺎرات وارده ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺧﺎک ضروری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - ارزیابی تأثیر جاده سازی جنگل بر زادآوری (مطالعه موردی: طرح جنگلداری سیستان، گیلان)
فرشاد کیوان بهجو مراد حاجی پور رامین نقدی معراج شرری زینب پورقلی

10.30495/jest.2020.28672.3740

زمینه و هدف: از وقایع مهم در زندگی جنگل، زادآوری درختان جنگلی است که تداوم حیات و پایداری دایمی یک جنگل از درختان مختلف، به آن‌ها بستگی دارد. بنابراین شناخت عوامل مؤثر بر روند استقرار گونه های جنگلی می تواند ما را در شناخت بهتر مراحل مختلف توالی این اکوسیستم یاری کند. ه چکیده کامل

زمینه و هدف: از وقایع مهم در زندگی جنگل، زادآوری درختان جنگلی است که تداوم حیات و پایداری دایمی یک جنگل از درختان مختلف، به آن‌ها بستگی دارد. بنابراین شناخت عوامل مؤثر بر روند استقرار گونه های جنگلی می تواند ما را در شناخت بهتر مراحل مختلف توالی این اکوسیستم یاری کند. هدف این مقاله بررسی تأثیر توسعه جنگل بر زادآوری گونه های چوبی درختی و درختچه ای در منطقه ذیلکی رودبار است.روش بررسی: برای انجام این تحقیق، قسمتی از جاده جنگلی سری 4 ذیلکی رود با سن 18 سال که به لحاظ ارتفاع، جهت دامنه، تغییرات شیب و ترکیب گونه ای دارای وضعیت یکنواختی بود، با طول کافی (500 متر) انتخاب و در جاده ۶ ترانسکت، به‌طور یک‌درمیان به سمت بالا و پایین دامنه و به طول ۵۰ متر و عمود بر آن با استفاده از طناب و قطب نما پیاده گردید. در هر ترانسکت در فواصل ۱، ۵، ۱۰، ۳۰ و ۵۰ متر، پلات‌های موازی با جاده و به ابعاد ۲ متر در ۱۰ متر پیاده شد و در داخل هر قطعه نمونه، نوع و تعداد زادآوری گونه های چوبی درختی و درختچه ای برداشت شد.یافته‌ها: بر طبق نتایج، تفاوت آماری معناداری بین میانگین تعداد زادآوری گونه ها در پایین دست (9/13± 8/28) و بالا دست جاده (9/12±4 /32) وجود نداشت. آنالیز واریانس نشان داد که میانگین تعداد زادآوری بین فواصل مختلف در پایین دست و بالا دست جاده دارای اختلاف معنی داری می باشد. در پایین دست جاده، به احتمال 95 درصد، میانگین تعداد زادآوری در فاصله 5 و 1 متر از جاده به ترتیب دارای بیش‌ترین (0/7± 0/39) و کم‌ترین مقدار (4/10± 0/16) می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: برای بقاء هر نوع پوشش گیاهی، امکان زادآوری اهمیت ویژه ای دارد و از آنجا که جاده ها، مسیرهای دست‌یابی به اکوسیستم های جنگلی، هم برای انسان و هم برای گونه های گیاهی و جانوری مهاجم محسوب می شود، آﮔﺎﻫﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ پوشش گیاهی و خاک ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺤﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و بررسی ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺟﺎده ﺟﻨﮕﻠﻲ به منظور به ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺧﺴﺎرات وارده ﺑﻪ زادآوری ضروری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - تعیین و تحلیل کمی توده‎های‎ جنگلی بلوط در رابطه با فیزیوگرافی در منطقه ایل‎گوران کرمانشاه
ضیاالدین باده یان معصومه منصوری نیکنام سلیمانی

10.30495/jest.2018.25775.3470

زمینه و هدف: این تحقیق به‌منظور شناسایی توده‌های جنگلی در بخشی از منطقه ایل گوران به مساحت 430 هکتار واقع در استان&lrm;کرمانشاه صورت پذیرفت.روش بررسی: تعداد 84 قطعه‌ نمونه 16 آری با استفاده از شبکه آماربرداری تصادفی- سیستماتیک در منطقه پیاده گردید و در قطعات نمونه گونه‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: این تحقیق به‌منظور شناسایی توده‌های جنگلی در بخشی از منطقه ایل گوران به مساحت 430 هکتار واقع در استان&lrm;کرمانشاه صورت پذیرفت.روش بررسی: تعداد 84 قطعه‌ نمونه 16 آری با استفاده از شبکه آماربرداری تصادفی- سیستماتیک در منطقه پیاده گردید و در قطعات نمونه گونه‌های چوبی و فرم رویشی (دانه زاد یا شاخه زاد) آن&lrm;ها ثبت شد. طبقه بندی تیپ های جنگلی براساس دو فاکتور ترکیب‌گونه ای و مبدأ رویشی انجام گرفت. ابتدا با استفاده از نرم افزار ArcGIS نقشه واحدهای فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا، جهت و شیب) و سپس باتلفیق آن&lrm;ها نقشه واحدهای زمین تهیه گردید.یافته&lrm;ها: نتایج نشان داد تیپ های دانه زاد (شامل برودار دانه زاد و برودار- بنه دانه زاد) از نظر ارتفاع از سطح دریا دامنه گسترش محدودتری نسبت به سایر تیپ ها دارند. همچنین گونه برودار به‌عنوان یک گونه شاخص در تمام ارتفاعات حضور دارد. از نظر شیب زمین تیپ برودار- بنه شاخه و دانه زاد دارای دامنه انتشار وسیع‌تری نسبت به سایر تیپ‌ها بوده و در شیب های ملایم تا شیب 50 درصد مشاهده می شود.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق می‌تواند مورد استفاده صاحب نظران و برنامه&lrm;ریزان قرارگرفته و به بهبود وضعیت مدیریتی جنگل‌های زاگرس کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

93 - مقایسه رویه های شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت در مدل سازی و پیش بینی جنگل زدایی مطالعه موردی: حوزه آبخیز گرگانرود- استان گلستان
زینب مرادی علیرضا میکاییلی تبریزی

10.22034/jest.2020.10480

زمینه و هدف: تغییر در پوشش جنگلی در خدمات اکوسیستمی، تعادل کربن در جو و در نتیجه تغییرات آب و هوا نقش بسیار مهمی ایفا می کند. هدف از این تحقیق مقایسه سه روش شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت، جهت پیش بینی روند مکانی تغییرات پوشش جنگل ا چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییر در پوشش جنگلی در خدمات اکوسیستمی، تعادل کربن در جو و در نتیجه تغییرات آب و هوا نقش بسیار مهمی ایفا می کند. هدف از این تحقیق مقایسه سه روش شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت، جهت پیش بینی روند مکانی تغییرات پوشش جنگل است. روش بررسی: در این مطالعه از نقشه های کاربری اراضی تولید شده از ماهواره Landsat سنجنده TM مربوط به سال های 1984 و 2012 استفاده شد. مدل سازی پتانسیل انتقال با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت و پیش بینی تغییرات برای بهترین مدل با استفاده از زنجیره مارکف انجام شد. به منظور برآورد صحت مدل سازی از آماره های ROC، نسبت موفقیت به هشدار خطا و عدد شایستگی استفاده شد. یافته ها: نتایج بیان گر صحت بالای شبکه عصبی مصنوعی با میزان ROC برابر 975/0 ، نسبت موفقیت به هشدار خطا 63 درصد و عدد شایستگی 12 درصد می باشد. بحث و نتیجه گیری: شبکه های عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون لجستیک و یادگیری بر مبنای نمونه وزنی مشابهت از صحت بالاتر و خطای کم تری در مدل سازی و پیش بینی تغییرات جنگل برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

94 - عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از منطقه بوم‌گردشگری میانجنگل شهرستان فسا
صمد عرفانی‌فر حسن آزرم نوید کارگر ده بیدی

10.30495/jest.2022.48473.4867

زمینه و اهداف: ارزش‌گذاری اقتصادی با کمی نمودن منافع، گامی مؤثر در راستای بهبود سیاست‌های زیست‌محیطی به منظور حفظ و توسعه صنعت بوم‌گردشگری است. لذا هدف اصلی این مطالعه استخراج تمایل به پرداخت گردشگران برای بازدید از منطقه بوم‌گردشگری میانجنگل شهرستان فسا است. روش بررسی چکیده کامل

زمینه و اهداف: ارزش‌گذاری اقتصادی با کمی نمودن منافع، گامی مؤثر در راستای بهبود سیاست‌های زیست‌محیطی به منظور حفظ و توسعه صنعت بوم‌گردشگری است. لذا هدف اصلی این مطالعه استخراج تمایل به پرداخت گردشگران برای بازدید از منطقه بوم‌گردشگری میانجنگل شهرستان فسا است. روش بررسی: داده‌های مورد نیاز با روش ارزش‌گذاری مشروط و‌ سؤال‌های دوگانه یک‌طرفه و تکمیل 542 پرسشنامه در فروردین سال 1398جمع‌آوری شد. به منظور برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان و تشخیص عوامل مؤثر بر آن از مدل رگرسیون نرمال سانسور شده استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که متغیرهای سن سرپرست و بعد خانواده تأثیر منفی و معنی‌داری بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از این منطقه گردشگری دارند. همچنین تأثیر متغیرهای سطح تحصیلات سرپرست خانواده، درآمد و تعداد سفرهای تفریحی سالانه خانواده به تفرجگاه‌های طبیعی بر تمایل به پرداخت گردشگران مثبت و معنی‌دار برآورد شد. تأثیر متغیر جنس نیز نشان داد که تمایل به پرداخت زنان سرپرست خانواده بیشتر از مردان است. ‌میانگین تمایل به پرداخت گردشگران برای اقامت و بازدید یک روزه از منطقه بوم‌گردشگری میانجنگل شهرستان فسا معادل 205205 ریال برآورد شد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه سیاست‌های حمایتی دولت در راستای افزایش قدرت خرید خانواده‌های کم‌درآمد و پرجمعیت و همزمان افزایش آگاهی خانواده‌ها در زمینه بوم‌گردی می‌تواند منجر به گسترش فرهنگ گردشگری و افزایش تعداد سفرهای تفریحی به منطقه مورد مطالعه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

95 - اثر تنش شوری بر قوه‌نامیه بذر پسته خودرو (Pistacia vera L.) در جنگل خواجه کلات مشهد
هادی فدایی وحید اعتماد غلامحسین مرادی

10.22034/jest.2018.23330.3243

زمینه و هدف: با توجه به این‌که سطح وسیعی از اراضی ایران تحت تأثیر شوری می‌باشد، بنابراین مطالعه سطح تحمل گیاهان به شوری دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش با هدف بررسی اثر شوری بر جوانه‌زنی و قوه‌نامیه بذر پسته خودرو انجام شده است. روش بررسی: نمونه‌برداری بذر به‌صورت تصاد چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به این‌که سطح وسیعی از اراضی ایران تحت تأثیر شوری می‌باشد، بنابراین مطالعه سطح تحمل گیاهان به شوری دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش با هدف بررسی اثر شوری بر جوانه‌زنی و قوه‌نامیه بذر پسته خودرو انجام شده است. روش بررسی: نمونه‌برداری بذر به‌صورت تصادفی و بر اساس واحدهای شکل زمین انجام گردید. قبل از آزمایش جوانه‌زنی، ابتدا تیمار استراتیفیکاسیون به مدت 6 هفته در دمای 4 درجه سانتی‌گراد بر روی بذرها انجام شد. سپس آزمایش جوانه‌زنی به صورت فاکتوریل و در غالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گردید و بعد از انجام تیمارهای شوری صفاتی از قبیل قوه‌نامیه بذر، طول ساقه‌چه، طول ریشه‌چه و ضریب آلومتری محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درصد قوه‌نامیه بذر پسته، ضریب آلومتری، طول ساقه چه و ریشه‌چه با شوری همبستگی معنی داری دارد (01/0p <). همچنین جوانه‌زنی بذر در طبقات مختلف ارتفاعی با افزایش شوری کاهش معنی‌داری را نشان می‌دهد. نتایج بررسی ضریب آلومتری در طبقات شیب و ارتفاعی مختلف نشان داد که ضریب آلومتری در سطح شوری صفر میلی مولار در تمامی طبقات شیب و ارتفاع اختلاف معنی‌داری نداشته و در این سطح شوری میزان این ضریب به طور معنی‌داری بیش‌تر از بقیه سطوح بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق افزایش شوری موجب کاهش رشد و کاهش جوانه‌زنی پسته می‌گردد. در ارتفاعات بالاتر میزان جوانه‌زنی بذر پسته بیش‌تر بوده و این در حالی است که در برخی گونه‌ها افزایش ارتفاع از سطح دریا اثر عکس دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

96 - بررسی اثر فاکتورهای اقتصادی و اجتماعی بر تمایل افراد به مشارکت در مدیریت پایدار جنگل: استفاده از ابزار گواهی پایداری (مطالعه موردی بازار مبل یافت آباد - تهران)
نسترن اکبری زاده رحیم ملک نیا ضیاءالدین باده یان شیدا خسروی

10.30495/jest.2022.19445.2826

زمینه و هدف: گواهی پایداری، مشارکت مردم در مدیریت پایدار جنگل از طریق خرید محصولات گواهی‌شده است. بنابراین جامعه و مصرف‌کنندگان محصولات، عامل مهم و بازیگر فعال در پیش برد آن می باشند. از این رو شناخت عوامل مؤثر بر مشارکت، مرحله اول و مهمی در این زمینه است. پژوهش حاضر به چکیده کامل

زمینه و هدف: گواهی پایداری، مشارکت مردم در مدیریت پایدار جنگل از طریق خرید محصولات گواهی‌شده است. بنابراین جامعه و مصرف‌کنندگان محصولات، عامل مهم و بازیگر فعال در پیش برد آن می باشند. از این رو شناخت عوامل مؤثر بر مشارکت، مرحله اول و مهمی در این زمینه است. پژوهش حاضر به بررسی فاکتور‌های مؤثر بر میزان تمایل به مشارکت در مدیریت پایدار جنگل از طریق خرید محصولات با گواهی پایدار می پردازد. روش بررسی: جامعه آماری مطالعه مصرف کنندگان بازار مبل یافت آباد بودند. پس از تعیین حجم نمونه، مشخصات پاسخ دهندگان و دیدگاه آن ها در باره سوالات تحقیق جمع آوری شدند. تحلیل داده ها با استفاده از ضرایب همبستگی و آزمون های t و کروسکال والیس انجام شد. یافته ها: بر اساس یافته‌های تحقیق، شناخت افراد از مفهموم پایداری و تمایل افراد به خرید محصولات گواهی شده دارای رابطه معنی دار و منفی با سن می باشد. سوالات تحقیق با میزان تحصیلات پاسخ دهندگان دارای ارتباط مثبت و معنی داری بودند. بین سطح درآمدی افراد و سولات تحقیق ارتباط معنی داری یافت نشد و تنها نگرش شهروندان مبنی بر لزوم مشارکت در مدیریت پایدار جنگل با میزان درآمد افراد ارتباط معنی دار و مثبتی داشت. بحث و نتیجه گیری: شناخت جامعه از مدیریت پایدار، محصولات گواهی شده و تمایل به خرید محصولات گواهی شده تحت تاثیر فاکتورهای اجتماعی قرار دارد. بنابراین لازم است که با توجه به این امر، برنامه های ترویجی برای افزایش آکاهی جامعه از این امر طراحی و اجرا شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

97 - برآورد بیوماس روزمینی جنگل در جنگل های هیرکانی با استفاده از داده های ماهواره ای
محدثه قنبری مطلق ساسان بابایی کفاکی اسداله متاجی رضا اخوان

10.22034/jest.2020.36440.4305

زمینه و هدف: اهمیت جنگل های شمال ایران به عنوان یکی از مهمترین و بزرگترین ذخایر کربن و نقش آن در ترسیب کربن اتمسفری در کشورمان برکسی پوشیده نیست. مطالعه بیوماس روزمینی این جنگل ها به عنوان یک ضرورت تلقی می گردد. در سال های اخیر مطالعات زیادی با استفاده از تکنولوژی سنجش چکیده کامل

زمینه و هدف: اهمیت جنگل های شمال ایران به عنوان یکی از مهمترین و بزرگترین ذخایر کربن و نقش آن در ترسیب کربن اتمسفری در کشورمان برکسی پوشیده نیست. مطالعه بیوماس روزمینی این جنگل ها به عنوان یک ضرورت تلقی می گردد. در سال های اخیر مطالعات زیادی با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و شاخص های مختلف برای محاسبات بیوماس روزمینی جنگل ها انجام شده است. هدف پژوهش برآورد بیوماس جنگل های هیرکانی درشمال ایران با استفاده از اطلاعات ماهواره SPOT6 می باشد. روش بررسی: بیوماس روزمینی این جنگل ها با استفاده از تصاویر ماهواره SPOT6 و مدل های رگرسیونی در سه منطقه انتخابی در استانهای شمالی و در 2 دامنه ارتفاعی در تابستان 1395 بررسی شد. پس از آن که مقادیر متوسط بیوماس روزمینی بر حسب تن در هکتار با استفاده از برداشت های زمینی محاسبه گردید، از 3 شاخص پوشش گیاهی NDVI، RVI و TVI برای برآورد بیوماس بر اساس تصاویر ماهواره ای استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه بین مقادیر بیوماس روزمینی و شاخص های پوشش گیاهی یک رابطه خطی بوده و شاخص NDVI در سطح تمامی مناطق بیشترین سطح معنی داری و بالاترین ضریب همبستگی با بیوماس روزمینی را داشته است. بنابراین به منظور نقشه سازی بیوماس روزمینی از روابط رگرسیونی این شاخص استفاده شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این تحقیق مقادیر بیوماس بین سه منطقه اصلی تحقیق و در طبقات ارتفاعی میان بند و بالابند دارای تفاوت های نسبتاً زیادی می باشند. بیشترین میزان بیوماس در منطقه اسالم و دامنه ارتفاعی بالابند دیده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

98 - بررسی اثر طرح سامان‌دهی خروج دام و جنگل‌نشینان بر تجدید حیات در جنگل-های فومن، استان گیلان
محمد نقی عادل علی نقی صدیقی چافجیری

10.22034/jest.2018.23633.3278

زمینه و هدف: چرای جانوران سم دار رایج ترین بهره وری از زمین در سراسر جهان است و یکی از مهم ترین اختلالات اثر گذار بر ترکیب گونه هاست که با نابودی زیستگاه همراه است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر اجرای طرح سامان دهی خروج دام و جنگل نشینان بر تجدید حیات در جنگل های فومن در چکیده کامل

زمینه و هدف: چرای جانوران سم دار رایج ترین بهره وری از زمین در سراسر جهان است و یکی از مهم ترین اختلالات اثر گذار بر ترکیب گونه هاست که با نابودی زیستگاه همراه است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر اجرای طرح سامان دهی خروج دام و جنگل نشینان بر تجدید حیات در جنگل های فومن در استان گیلان بود. روش بررسی: بدین منظور، 200 قطعه نمونه (100 قطعه نمونه در منطقه تحت چرا و 100 قطعه نمونه در منطقه بدون چرا) به روش تصادفی سیستماتیک با ابعاد 100 * 100 متر و به کمک قطعات نمونه دایره ای شکل 100 متر مربعی اندازه گیری شد. در هر قطعه نمونه، تراکم زادآوری و کیفیت و سلامت آن بررسی شد. با استفاده از تکمیل پرسشنامه توسط 100 دامدار، وضعیت جنگل نشینان نیز ارزیابی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو منطقه از نظر زادآوری اختلاف معنی داری وجود داشت، به طوری که تراکم زادآوری در منطقه ساماندهی شده بیشتر از منطقه ساماندهی نشده بود. کیفیت زادآوری نیز در منطقه ساماندهی شده بهتر بود. این طرح نتوانست نیازهای جنگل نشینان را به طور مناسبی فراهم کند. بحث و نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهد که ساماندهی خروج دام اثرات مثبتی در جنگل های فومن دارد و مدیران منابع طبیعی می توانند این طرح را در سایر جنگل های شمال ایران نیز با حفظ حقوق جنگل نشینان اجرا و مدیریت کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

99 - ارزیابی فعالیت‌ها‌ و مولفه‌های ضروری به منظور معرفی الگوی چابکی سازمانی در کنترل زوال بلوط جنگل‌های زاگرس
مهدی زندبصیری جواد سوسنی مهدی پورهاشمی

10.30495/jest.2018.26381.3535

زمینه و هدف: خشکیدگی و زوال جنگل های بلوط زاگرس به عنوان یکی از اصلی ترین موضوعات محیط زیستی کشور مطرح شده است. این پژوهش با هدف بررسی شبکه فعالیت ها، مولفه های ضروری و مسیر بحرانی در زوال جنگل های بلوط زاگرس انجام شده است. چنین تحقیقاتی می تواند زمینه تبدیل تهدیدات بح چکیده کامل

زمینه و هدف: خشکیدگی و زوال جنگل های بلوط زاگرس به عنوان یکی از اصلی ترین موضوعات محیط زیستی کشور مطرح شده است. این پژوهش با هدف بررسی شبکه فعالیت ها، مولفه های ضروری و مسیر بحرانی در زوال جنگل های بلوط زاگرس انجام شده است. چنین تحقیقاتی می تواند زمینه تبدیل تهدیدات بحران زوال به فرصت های چابکی اکوسیستم در جنگل های زاگرس را فراهم آورد.مواد و روش: این مطالعه در حوزه آبخیز تنگ سولک برای استان کهگیلویه و بویراحمد صورت پذیرفته است. برای ارزیابی زمان ها در شبکه مدیریت بحران زوال از فن مرور و ارزیابی برنامه استفاده شده است.جمع آوری اطلاعات در دسته های مختلف فعالیت های مرتبط با مسائل زیستی، اجتماعی و مدیریتی برای مدیریت زوال بلوط صورت گرفته است. در هر یک از گروه های فعالیت، مولفه های هر گروه شناسایی و بررسی محتوایی گردیدند. در نهایت به منظور طرح موضوع تبدیل تهدیدات زوال به فرصت های محیطی از الگوی چابکی سازمانی در جنگل های زاگرس استفاده شده است.یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد تدوین و ثبت دانش های بومی بیش ترین زمان را در بین فعالیت های مربوط به مشارکت جامعه محلی به خود اختصاص داده است.همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد تهدیدات زوال بلوط می تواند دارای فرصت های محیطی تقویت سیستم اطلاعات مدیریت، بهره برداری بهینه از امکانات و تصمیم های سازمان های مرتبط با جنگل های زاگرس و بهبود طرح های جنگلداری زاگرس در راستای تقویت زیر سیستم های اجتماعی، زیستی و جنگلکاری باشد. تبدیل این تهدیدات به فرصت های اکوسیستم منوط به اقدامات مدیریتی در این زمینه بوده و می تواند زمینه ساز طرح چابکی اکوسیستم به مفهوم پاسخ گویی و انعطاف پذیری مناسب به متغیرهای محیطی است.بحث: مدیریت بحران زوال لازم است به همه جنبه های فعالیت های لازم برای مدیریت جنگل های زاگرس بپردازد. فعالیت های مطرح شده در این تحقیق متعلق به تمام گرایش ها و زمینه های مدیریتی از جمله تحلیل دست اندرکاران در ترکیب با جنگلکاری و مسائل اجتماعی-اقتصادی بوده و نمی توان با تمرکز صرف به یک دسته از عوامل، زوال بلوط را متوقف نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

100 - برآورد تاج پوشش جنگل با استفاده از سنجش از دور و زمین‌آمار (مطالعه موردی: جنگل‌های باغان مریوان)
ساسان وفایی رحیم ملک نیا حامد نقوی امید فتحی زاده

10.30495/jest.2018.20376.2940

زمینه و هدف: کسب اطلاعات به هنگام از وضعیت کمی و کیفی جنگل‌ها در تشریح پایداری اکوسیستم، طراحی طرح های مدیریتی و حفاظتی مفید است. با توجه به نقش جنگل های زاگرس در حفاظت از آب ‌و خاک و اهمیت تاج پوشش در جنگل های زاگرس و هزینه زیاد و زمان‌بر بودن اندازه گیری آن از طریق رو چکیده کامل

زمینه و هدف: کسب اطلاعات به هنگام از وضعیت کمی و کیفی جنگل‌ها در تشریح پایداری اکوسیستم، طراحی طرح های مدیریتی و حفاظتی مفید است. با توجه به نقش جنگل های زاگرس در حفاظت از آب ‌و خاک و اهمیت تاج پوشش در جنگل های زاگرس و هزینه زیاد و زمان‌بر بودن اندازه گیری آن از طریق روش های میدانی، کارایی فنون سنجش از دور و زمین‌آمار در برآورد تاج پوشش جنگل های منطقه باغان شهرستان مریوان بررسی شد.روش بررسی: ابتدا 89 قطعه ‌نمونه 1/0 هکتاری در منطقه پیاده و تاج پوشش درختان و موقعیت قطعات نمونه برداشت شد. در روش سنجش از دور از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست و مدل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. بدین ترتیب پس از پردازش تصاویر، ارزش های متناظر قطعات نمونه از باندهای اصلی و باندهای حاصل از شاخص های گیاهی و تجزیه مؤلفه‌های اصلی، استخراج شد. در روش زمین‌آمار از مدل نمایی برازش داده شده بر نیم تغییرنما به روش کریجینگ معمولی استفاده شد.یافته ها: نتیجه واریوگرافی نشان از ساختار مکانی قوی دارد و نتایج ارزیابی برآورد، نشان از نااریب بودن برآورد متغیر تاج پوشش است، بنابراین نقشه تاج پوشش جنگل با استفاده از روش کریجینگ با دقت مناسبی تهیه شد. نتایج کلی نشان‌دهنده دقت بیشتر مدل کریجینگ در برآورد درصد تاج پوشش (69/0R2= ، 21/9 RMSE=) در مقایسه با روش سنجش از دور (52/0R2= ، 47/16 RMSE=) بود.نتیجه گیری: نتایج این تحقِق نشان داد که زمین‌آمار می تواند ابزاری کارآمد برای تهیه نقشه میزان تاج پوشش جنگل در نواحی رویشی مشابه (رویشگاه زاگرس) باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

101 - اثر عوامل فیزیوگرافی بر جوانه‌زنی بذر پسته خودرو (Pistacia vera L.) در جنگل خواجه کلات مشهد
هادی فدایی وحید اعتماد غلامحسین مرادی

10.22034/jest.2021.24362.3334

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت و گستردگی گونه پسته خودرو در مناطق خشک و نیمه‌خشک و همچنین مشکلات جوانه‌زنی آن، این تحقیق با هدف تعیین اثر شیب دامنه، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریای رویشگاه درختان مادری بر روی خصوصیات جوانه‌زنی بذر پسته (Pistacia vera) در شمال شرق کشو چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت و گستردگی گونه پسته خودرو در مناطق خشک و نیمه‌خشک و همچنین مشکلات جوانه‌زنی آن، این تحقیق با هدف تعیین اثر شیب دامنه، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریای رویشگاه درختان مادری بر روی خصوصیات جوانه‌زنی بذر پسته (Pistacia vera) در شمال شرق کشور و در منطقه‌ای به وسعت 13250 هکتار انجام گردیده است. روش بررسی: ابتدا نقشه واحدهای شکل زمین تهیه شد و نمونه‌برداری‌ها بر اساس آن انجام گردید. سپس بذرهای جمع‌آوری شده از 23 واحد نمونه‌گیری جهت انجام عملیات آزمایشگاهی به آزمایشگاه بذر منتقل شد و درصد جوانه‌زنی، ارزش جوانه‌زنی و میانگین مدت جوانه‌زنی در هر یک از واحدها تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درصد جوانه‌زنی بذر پسته با ارتفاع از سطح دریا همبستگی مثبت معنی‌دار دارد (01/0p<)، اما با شیب و جهت جغرافیایی ارتباط معنی‌داری ندارد. همبستگی بین ارزش جوانه‌زنی و ارتفاع از سطح دریا معنی‌دار نیست، در حالی که شیب و جهت جغرافیایی همبستگی معنی‌داری با ارزش جوانه‌زنی دارند (01/0p<). بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، درصد جوانه‌زنی در ارتفاعات بالا بیشتر از ارتفاعات پایین است و با همدیگر تفاوت معنی‌داری دارد. ارزش جوانه‌زنی در ارتفاعات پائین و شیب 30-0 درصد بیشتر از بقیه جهات و شیب‌ها می‌باشد. بذرهای جمع‌آوری شده از جهت‌های شمال و جنوب و شیب بالای 60 درصد دارای میزان جوانه‌زنی بیشتری در مقایسه با بذرهای سایر جهات و شیب‌ها می‌باشند. همچنین میانگین مدت جوانه‌زنی در جهت شرق و شیب 30 تا 60 درصد کمتر از جهت‌ها و شیب‌های دیگر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

102 - شبیه¬سازی تاثیر طغیان آفات و بهره¬برداری چوب بر آمیختگی توده¬ها در جنگل-های هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل¬های لیره¬سر، تنکابن)
مهدی وکیلی زاهد شاکری سعید مطهری مریم فراهانی زاخاری رابینز روبرت شلر

زمينه و هدف: طغیان آفات و ﺑﺮداﺷﺖ ﭼﻮب ترکیب اکوسیستم جنگل را تحت تاثیر قرار می¬دهند. آفت سوسک قهوه¬ای برگخوار توسکا از شایع‌ترین آشفتگی‌های بیولوژیکی جنگل‌های هیرکانی است که به همراه برداشت درختان می¬تواند ترکیب گونه¬های درختی آن را تغییر دهد. پژوهش حاضر با هدف شبیه¬سازی چکیده کامل

زمينه و هدف: طغیان آفات و ﺑﺮداﺷﺖ ﭼﻮب ترکیب اکوسیستم جنگل را تحت تاثیر قرار می¬دهند. آفت سوسک قهوه¬ای برگخوار توسکا از شایع‌ترین آشفتگی‌های بیولوژیکی جنگل‌های هیرکانی است که به همراه برداشت درختان می¬تواند ترکیب گونه¬های درختی آن را تغییر دهد. پژوهش حاضر با هدف شبیه¬سازی ترکیب گونه¬¬های درختی جنگل¬های هیرکانی تحت تاثیر آفت ذکر شده و برداشت درختان انجام گرفت. روش بررسی: جهت ارزیابی وضعیت فعلی، تعداد 667 قطعه¬ نمونه دایره¬ای (1000متر مربع) در قالب شبکه 200×200 متری و به روش نمونه¬برداری تصادفی سیستماتیک برداشت شد. منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر سناریو¬های مختلف با استفاده از مدل LANDIS-II در دوره¬های زمانی پنج ساله و برای 100 سال آینده (1399-1499) شبیه¬سازی شد. يافته ها: نتایج نشان داد آشفتگی¬های بیولوژیکی از طریق تسریع در کاهش تیپ جنگلی غالب (ممرز خالص) و جایگزین کردن آن با تیپ¬های ممرز-خرمندی و ممرز-انجیلی، جنگل را به سمت آمیخته¬تر شدن پیش خواهند برد. برداشت درختان نیز همین شرایط را به واسطه استقرار تیپ¬ها جنگلی پهن¬برگ مخلوط و توسکا-ممرز ایجاد می¬کند. وقتی آشفتگی¬ بیولوژیکی در حضور برداشت درختان شبیه-سازی شد، تنوع درختی به اوج خود رسید به طوری که بیشترین میزان آمیختگی گونه¬های درختی تحت سناریو سوسک قهوه¬ای برگخوار توسکا در حضور برداشت درختان بود. بحث و نتيجه¬گيری: در هنگام بروز آشفتگی¬ بیولوژیکی، با اجرایی کردن صحیح مدیریت برداشت، ضمن ایجاد آمیختگی بیشتر در اکوسیستم جنگلی، می¬توان گونه¬ توسکا را که میزبان آفت¬ ذکر شده است، نیز حفاظت نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

103 - بررسی عملکرد رویشی کهن‌ترین توده دست کاشت کاج بروسیا) (Pinus brutia Ten در شهرستان خرم‌آباد
اکرم لطیفی نیا جواد سوسنی کامران عادلی عصمت اوستاخ سمانه نامداری

10.30495/jest.2021.25412.3434

زمینه و هدف: مطالعه عملکرد رویشی جنگل کاری ها و بررسی میزان سازگاری کاشت گونه در محیط رویشگاهی جدید، سبب افزایش میزان موفقیت جنگل کاری های آینده می شود. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی عملکرد رویشی جنگل کاری کاج بروسیا (Pinus brutia Ten)در یک توده دست کاشت با مساحت 41 ه چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعه عملکرد رویشی جنگل کاری ها و بررسی میزان سازگاری کاشت گونه در محیط رویشگاهی جدید، سبب افزایش میزان موفقیت جنگل کاری های آینده می شود. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی عملکرد رویشی جنگل کاری کاج بروسیا (Pinus brutia Ten)در یک توده دست کاشت با مساحت 41 هکتار با تراکم کاشت 3×2متر، واقع در قسمت شمالی شهرستان خرم آباد انجام گرفت.روش بررسی: بدین منظور تعداد 5 اصله درخت کاج بروسیا از توده مورد بررسی به طور تصادفی، انتخاب و قطع گردید. رویش حجمی 5 اصله با استفاده از آنالیز تنه محاسبه شد. همچنین برای بررسی دقیق تر رویش درختان کاج بروسیا در منطقه مورد مطالعه، 35 نمونه رویشی در ارتفاع برابر سینه درختان سرپا با مته سال سنج تهیه شد و بر اساس آنالیز رگرسیونی بین رویش قطری و رویش حجمی، رویش حجمی 35 نمونه مته سال سنج برآورد و در نهایت داده های رویش سالانه، 40 درخت کاج بروسیا استخراج شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در مقایسه با جنگل کاری های مرغوب کاج بروسیا درکشور مبدأ (ترکیه) با سن و تراکم کاشت یکسان، منطقه مورد مطالعه از رویش سالیانه حجمی در هکتار کم تر و موجودی حجم در هکتار و رویش متوسط حجمی و ارتفاع غالب بیش تر برخوردار است به طور کلی منطقه ی مورد نظر، بسیار نزدیک به کلاسه ی رویشگاهی مرغوب قرار می گیرد. همچنین در این بررسی گونه کاج بروسیا در شهرستان خرم آباد تا قبل از 30 سالگی به تولید متوسط سالیانه 95/11متر مکعب در هکتار می رسد، که این عملکرد رویشی نشان دهنده ی سازگاری قابل قبول این گونه نسبت به شرایط اکولو&zwj;&zwj;&zwj;&zwj;ژیکی منطقه است.بحث و نتیجه گیری: بنابراین بر اساس عملکرد رویشی مناسب و تند رشد بودن گونه، می توان به منظور تولید چوب صنعتی و تامین صنایع کاغذ سازی برای جلوگیری از خروج بیش از حد ارز از کشور، مناطقی با شرایط اکولوژیکی مشابه را به عنوان عرصه های مناسب جنگل کاری با گونه کاج بروسیا مورد توجه قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

104 - کارکرد مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی جنگل‌کاری اقاقیا در دوره‌های برگ‎دار و بی‌برگی
سینا ضیایی شندرشامی آمنه میان آبادی سید محمدمعین صادقی

10.30495/jest.2022.60309.5368

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی گونه غیربومی اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) در دوره های برگ دار و بی برگی در پارک جنگلی چیتگر بود. روش بررسی: یک قطعه‌نمونه دایره ای شکل با وسعت 5/0 هکتار در پارک جنگلی چیتگر انتخاب شد و بار چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی گونه غیربومی اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) در دوره های برگ دار و بی برگی در پارک جنگلی چیتگر بود. روش بررسی: یک قطعه‌نمونه دایره ای شکل با وسعت 5/0 هکتار در پارک جنگلی چیتگر انتخاب شد و باران، تاج بارش و ساقاب به مدت دو سال (1 دی 1392 تا 30 آذر 1394) در این قطعه نمونه اندازه گیری شد. سپس مبادرت به محاسبه مقادیر پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش و تنه درختان شد و در نهایت کارآیی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران ربایی بررسی شدند. یافته ها: مقدار متوسط باران ربایی در دوره برگ&lrm;دار (7/12 درصد) به طور معنی داری بیشتر از دوره بی برگی (7/9 درصد) بود. مقدار ضریب 2R بین مقادیر باران ربایی برآورد شده و اندازه گیری در دوره بی برگی بیشتر از دوره برگ&lrm;دار حاصل شد. براساس کلیه آماره های ارزیابی مدل، کارکرد مدل Gash در برآورد باران ربایی در دوره بی برگی بهتر از دوره برگ&lrm;دار حاصل شد. بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش، مدل Gash اصلاح شده قابلیت مناسبی در برآورد باران ربایی در دوره بی برگی از خود نشان داد و دلیل احتمالی خطای زیاد برآوردی مدل در دوره برگ&lrm;دار، عدم اندازه گیری مستقیم پارامتر درصد تاج پوشش است. تعیین دقیق مقدار باران ربایی، به عنوان اتلاف آبی تاج پوشش، به فرآیند برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیران جنگل و منابع آب در انتخاب گونه مناسب برای جنگلکاری ها کمک مهمی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

105 - ارزيابي اقتصادي اكوسيستم جنگل¬هاي پسته و بادام وحشي با رويكرد ارزش¬گذاري مشروط مبتني بر جامعه روستایی و عشایری(مطالعه موردي: شهرستان بافت)
شجاع موسی پور ابراهیم مرادی یلدا رزاقی

10.30495/jest.2022.58432.5275

زمینه و هدف: اکوسیستم¬های جنگلی مهم¬ترین ارزش¬های دارایی¬های طبیعی را نشان می¬دهند. ارزشگذاري پایین و نامطلوب جنگل-ها و قلمداد نمودن آن¬ها به منزله کالای رایگان، موجب تخریب و مدیريت ناصحیح جنگل¬ها مي¬شود. جنگل¬هاي پسته وحشي و بادام وحشي از مهم¬ترين جنگل¬هاي استان كرمان چکیده کامل

زمینه و هدف: اکوسیستم¬های جنگلی مهم¬ترین ارزش¬های دارایی¬های طبیعی را نشان می¬دهند. ارزشگذاري پایین و نامطلوب جنگل-ها و قلمداد نمودن آن¬ها به منزله کالای رایگان، موجب تخریب و مدیريت ناصحیح جنگل¬ها مي¬شود. جنگل¬هاي پسته وحشي و بادام وحشي از مهم¬ترين جنگل¬هاي استان كرمان مي¬باشند. هدف اين پژوهش برآورد ارزش حفاظتي جنگل¬هاي پسته وحشي(Pistacia terebinthus) و بادام وحشي (Amygdalus scoparia) و ميانگين تمايل به پرداخت خانوار با استفاده از عوامل اقتصادي - اجتماعي، تمايلات زيست محيطي و ديدگاه توريستي مي¬باشد. روش بررسی: اين پژوهش به ارزيابي اقتصادي جنگل¬ها با استفاده از مدل باينري لاجيت با رويكرد ارزش¬گذاري مشروط دوگانه دو حدي پرداخته است. داده¬هاي با استفاده از 172 پرسشنامه از جامعه روستايي و عشايري جمع¬آوري گرديد و براي تخمين مدل از نرم افزارهاي Excel 2013 و Nlogit 5 استفاده شد. یافته‌ها: نتايج نشان داد عواملي اقتصادي - اجتماعي مانند سن، تحصيلات، درآمد و مبلغ پيشنهادي و همچنين، عوامل تمايلات زيست محيطي و ديدگاه توريستي از عوامل موثر بر ارزش حفاظتي و حفاظت از اين اكوسيستم جنگلي مي¬باشند و همچنين، نگرش جامعه محلي از جنگل¬ها مثبت و قابل تامل بود. ميانگين تمايل به پرداخت ارزش¬حفاظتي به روش انتگرال¬گيري عددي 09/16056 تومان به صورت ماهانه براي هر خانوار در سال 1398برآورد شد. بحث و نتیجه‌گیری: عواملي مانند سن پايين(جوانان)، خانوار با دارآمد بالا، تحصيلات بيشتر، تمايلات زيست محيطي و ديدگاه¬ توريستي از عوامل موثر بر حفاظت و اهميت جنگل¬ها مي¬باشند. به سياست¬گذاران و برنامه¬ريزان منطقه¬اي پيشنهاد مي¬شود به جوانان جهت مشاركت در امور طرح¬هاي توسعه¬اي و حفاظتي جنگل¬ها توجه ويژه¬اي شود و همچنين، برنامه¬هاي توسعه¬اي و زيست محيطي در جهت افزايش درآمد و افزايش آگاهي و فرهنگ زيست محيطي در برنامه¬هاي خود قرار دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

106 - پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در مناطق جنگلی زاگرس براساس مدل زنجیره مارکوف
علی قادریان ناصر احمدی ثانی

10.22034/jest.2020.38509.4408

زمینه و هدف: امروزه با توجه به رشد روز افزون جمعیت، تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات آن‌ بر محیط زیست، پایش و مدل سازی تغییرات کاربری یکی از پیش‌شرط‌های اصلی برای دست‌یابی به توسعه پایدار می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی و پیش بینی تغییرات مکانی و زمانی کاربری اراضی د چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با توجه به رشد روز افزون جمعیت، تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات آن‌ بر محیط زیست، پایش و مدل سازی تغییرات کاربری یکی از پیش‌شرط‌های اصلی برای دست‌یابی به توسعه پایدار می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی و پیش بینی تغییرات مکانی و زمانی کاربری اراضی در سطح شهرستان سردشت به منظور کسب اطلاعات پایه جهت برنامه ریزی در راستای مدیریت پایدار جنگل می باشد.روش بررسی: به این منظور، تصاویر ماهواره لندست 7 (سنجنده ETM+) و لندست 8 (سنجنده OLI) مربوط به سال‌های 2003 و 2015 مورد پردازش قرار گرفت. با استفاده از طبقه‌بندی نظارت‌شده با روش حداکثر احتمال نقشه کاربری برای هر دو دوره استخراج شد. مدل سنتی زنجیره مارکوف و تکنیک CA برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در 25 سال آینده به کار برده شد.یافته ها: صحت کلی در طبقه بندی تصاویر سال 2003 و 2015 به ترتیب معادل 89 و 94 درصد و ضریب کاپا برابر 87/0 و 92/0 بود. نتایج نشان داد که در طول این دوره، حدود 7% از سطح جنگل کاهش و اراضی کشاورزی حدود 72% افزایش پیدا کرده است. با توجه به ماتریس احتمال انتقال مارکوف، بیشترین میزان تبدیل از سال 2015 تا سال 2040 از سطح جنگل و مرتع به کشاورزی و مسکونی صورت گرفته است.بحث و نتیجه گیری: تغییرات در سطح جنگل ها تا سال 2040 نشان می دهد که جنگل ها به طور پیوسته در طول زمان کاهش سطح خواهند داشت. نتایج پژوهش حاضر حاوی اطلاعات کمّی است که می تواند مبنای ارزیابی پایداری در مدیریت اکوسیستم های جنگلی زاگرس و انجام اقدامات لازم جهت کاهش تخریب باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

107 - بررسی خصوصیات شیمیایی خاک جنگل های بینشکی رامسر در دامنه ارتفاعی 400 تا 1700 متر
احمد برفی حمید پیام میرمظفر فلاح چای

زمینه و هدف:‌ آگاهي از وضعيت خاك هاي مناطق جنگلي و بررسي آثار فعاليت هاي مختلف صورت گرفته بر خصوصيات خاك بسيار مهم و در مديريت جنگل موثر است. خصوصیات خاک تحت تأثیر عوامل محیطی مختلف از جمله، ارتفاع تغییر می‌کند. اين مطالعه با هدف بررسي شاخص های خاک در طبقات ارتفاعی 400 چکیده کامل

زمینه و هدف:‌ آگاهي از وضعيت خاك هاي مناطق جنگلي و بررسي آثار فعاليت هاي مختلف صورت گرفته بر خصوصيات خاك بسيار مهم و در مديريت جنگل موثر است. خصوصیات خاک تحت تأثیر عوامل محیطی مختلف از جمله، ارتفاع تغییر می‌کند. اين مطالعه با هدف بررسي شاخص های خاک در طبقات ارتفاعی 400 تا 1700 متر از سطح دریا در سری یک منطقه جنگلی بنشکی شهرستان رامسر در استان مازندران صورت گرفت. روش‌ بررسی:‌ جهت نمونه برداری متغیرهای خاک در هر طبقه ارتفاعی، 3 قطعه نمونه 400 مترمربعی به فواصل 100 متر از یکدیگر مشخص گردید. نمونه خاکها از اعماق 0-10 و 10-30 سانتیمتری قطعات نمونه برداشته شدند. یافته‌ها: ویژگی‌های خاکی اندازه گیری شده شامل مقادیر درصد شن، درصد رس، درصد نيتروژن، ميزان پتاسيم، درصد كربن و ماده آلي و نيز pH خاک می باشند. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این تحقیق نشان داد که اثر ارتفاع از سطح دریا بر روی مشخصه های خاک (درصد شن، درصد رس، درصدازت، ميزان پتاسيم، درصد كربن و ماده آلي و نيز pH خاك) در طبقات ارتفاعی مختلف معنی دار می باشد (05/0P˂). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

108 - بررسی کمی و کیفی جنگل شهری مناطق یک و پنج شهر تهران
مریم داغستانی سارا کلهری نینا رجایی

10.30495/jest.2022.37561.4371

زمینه و هدف : از مؤلفه های مهم در رسیدن به پایداری شهری داشتن محیط زیست سالم، مطلوب و دسترسی به فضای سبز کافی است. جنگل های شهری بهترین عملکرد را میان فضاهای سبز در نقش های گوناگون ایفا می کنند، بررسی جنگل های شهری یکی از راهکارهای مهم برای حل بسیاری از معضلات زیست محی چکیده کامل

زمینه و هدف : از مؤلفه های مهم در رسیدن به پایداری شهری داشتن محیط زیست سالم، مطلوب و دسترسی به فضای سبز کافی است. جنگل های شهری بهترین عملکرد را میان فضاهای سبز در نقش های گوناگون ایفا می کنند، بررسی جنگل های شهری یکی از راهکارهای مهم برای حل بسیاری از معضلات زیست محیطی است. هدف اصلی تحقیق داشتن اطلاعات دقیق از ساختار فضای سبز به منظور حفاظت و توسعه فضای سبز است.روش بررسی: این پژوهش به بررسی وضعیت کمی و کیفی و مقایسه دو منطقه از شهر تهران با هدف کسب اطلاعات برای حفاظت و توسعه بهینه فضای سبز می پردازد.به این منظور تعداد 83 درخت قطعه نمونه در دو منطقه به روش سیستماتیک تصادفی آماربرداری شدند. در درون کرت ها برخی مشخصه های رویش درخت ها اندازه گیری شدند و سپس شاخص‌های توصیفی، جداول توافقی آزمون‌های آماری برای بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت درختان مورد استفاده قرار گرفتند. داده های این تحقیق در سال 1397 جمع آوری شده اند.یافته ها: نتایج بیانگر وجود تفاوت معنی دار در تاج پوشش جنگل های شهری دو منطقه است و در سایر مشخصه ها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که گونه چنار (Platanus orientalis)دارای بیشترین فراوانی در دو منطقه است. بین مشخصه های اندازه گیری شده درصد تاج پوشش دو منطقه تفاوت معنی داری را نشان داد. بین مشخصه شیب قطعه نمونه ها با ارتفاع، قطربرابرسینه، قطر بن، تعداد پایه در قطعه نمونه و تعداد پاجوش درخت ها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.بحث و نتیجه گیری: علی رغم عدم تفاوت معنی دار در میانگین شادابی گونه های دو منطقه، نتایج نشان داد بالاترین میزان شادابی گونه ها در منطقه یک مربوط به بلوط (Quercus macranthera)، توت سفید (Morus alba)و تبریزی ( Populus nigra) و در منطقه پنج مربوط به اقاقیا (Robiniap pseudoacacia)و آیلان (Ailanthus altissima) بوده است. بنابراین گونه های ذکر شده برای توسعه جنگل های شهری در این مناطق قابل توصیه هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

109 - پایش و مدل‌سازی تغییرات اراضی جنگلی در منطقه گرگان با استفاده از مدل Geomod
سمیه گلدوی مرجان محمدزاده عبدالرسول سلمان ماهینی علی نجفی نژاد

10.30495/jest.2023.75920.5927

زمینه و هدف: سالانه سطح وسیعی از جنگل ها به دلیل تبدیل به کاربری های دیگری مانند زمین های کشاورزی و مناطق مسکونی کاهش می‌یابد. اراضی جنگلی شمال ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند و این کاهش در اکثر مناطق دیده شده است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مدل‌سازی تغییرات اراضی جنگل چکیده کامل

زمینه و هدف: سالانه سطح وسیعی از جنگل ها به دلیل تبدیل به کاربری های دیگری مانند زمین های کشاورزی و مناطق مسکونی کاهش می‌یابد. اراضی جنگلی شمال ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند و این کاهش در اکثر مناطق دیده شده است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مدل‌سازی تغییرات اراضی جنگلی در منطقه گرگان با استفاده از مدل Geomod انجام شده است. روش بررسی: در مطالعه حاضر، نخست تغییرات اراضی جنگلی منطقه گرگان در بازه زمانی 20 ساله تعیین و سپس، مدل سازی این تغییرات با استفاده از مدل Geomod اجرا گردید. به این منظور، نقشه های کاربری زمین بازه های مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره ای تهیه و آشکارسازی تغییرات با روش مقایسه پس از طبقه‌بندی انجام شد. سپس، مدل Geomod برای مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی اجرا گردید. یافته ها: آشکارسازی تغییرات در دوره های زمانی مورد بررسی کاهش گستره اراضی جنگلی را نشان داد. همچنین، نتایج اجرای مدل با کسب کاپا بیش از 99/0 توانایی مدل را در مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی این منطقه نشان داد. بنابراین، شرایط آینده اراضی جنگلی برای نیز با استفاده از مدل پیش بینی شد. نتایج حاصل نشان دهنده کاهش گستره اراضی جنگلی منطقه در دوره زمانی مورد مطالعه بود. بحث و نتیجه گیری: نتایج کاهش گستره اراضی جنگلی منطقه در دوره زمانی مورد مطالعه را نشان داد که دلیل اصلی آن توسعه مناطق مسکونی و اراضی کشاورزی در منطقه بود. بنابراین، اقدامات مدیریتی و حفاظتی همچون تعیین محدوده اراضی کشاورزی و ممانعت از گسترش آن‌ها، جلوگیری از گسترش روستاها و نیز ممانعت از دسترسی بی‌رویه مردم به عرصه‌های جنگلی پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

110 - اندازه گیری و مدل‌سازی زیتوده و ذخیره کربن کنده و ریشه درختان صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides)
جاوید بهریان امیرحسین فیروزان رامین نقدی سیدآرمین هاشمی

10.30495/jest.2023.62637.5474

زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی در نتیجه افزایش گازهای گلخانه ای اتفاق می افتد که آثار زیانباری بر حیات انسان روی کره زمین دارد و این در حالی است که جنگل ها تأثیر بسیار مهمی در ذخیره سازی کربن دارند. هدف این پژوهش، اندازه گیری و مدل سازی زیتوده و ذخیره کربن ک چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی در نتیجه افزایش گازهای گلخانه ای اتفاق می افتد که آثار زیانباری بر حیات انسان روی کره زمین دارد و این در حالی است که جنگل ها تأثیر بسیار مهمی در ذخیره سازی کربن دارند. هدف این پژوهش، اندازه گیری و مدل سازی زیتوده و ذخیره کربن کنده و ریشه درختان صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides) در جنگلکاری های شهرستان لنگرود در استان گیلان بوده است.روش بررسی: بدین منظور با استفاده از روش نمونه برداری انتخابی، 93 اصله درخت صنوبر از طبقات قطری مختلف در بهار 1400 انتخاب و پس از عملیات قطع و خروج مقطوعات، از یک دستگاه بیل مکانیکی جهت خارج کردن کنده و ریشه درختان از خاک استفاده شد. به منظور برآورد میزان زیتوده و ذخیره کربن ریشه و کنده درختان، نمونه هایی از این اندام ها جدا و توزین شد و پس از خشک کردن در داخل آون، وزن خشک نمونه ها اندازه گیری شد. میزان کربن کنده و ریشه درختان، پس از سوزاندن نمونه های خشک شده در کوره الکتریکی محاسبه شد.یافته ها: نتایج نشان داد میزان زیتوده کنده و ریشه به ترتیب 99/7 و 5/65 و میزان ذخیره کربن کنده و ریشه به ترتیب 92/3 و 32/32 کیلوگرم به ازای هر اصله درخت برآورد شده است. نتایج روابط آلومتریک نشان داد که مدل های به دست آمده برای برآورد زیتوده و ذخیره کربن کنده و ریشه با استفاده از سه متغیر قطر کنده، قطر برابرسینه و حجم درختان از ضریب تبیین بالایی برخوردار هستند اما مدل به دست آمده با استفاده از ارتفاع کنده ضریب تبیین قابل قبولی ارائه نداد. به طور کلی نتایج نشان داد که میزان کربن ذخیره شده در اندام های کنده و ریشه به ترتیب 568/1 و 928/12 تن در هکتار به دست آمد.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آگاهی از مقادیر زیتوده و ذخیره کربن درختان صنوبر دلتوئیدس اهمیت زیادی در ارزش گذاری و نیز برنامه های مدیریتی جهت توسعه زراعت چوب و استفاده از این اندام ها جهت تأمین بخشی از نیاز صنایع چوب خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

111 - الگوی پراکنش گونه پده با استفاده از توابع K، L، G و J در منطقه مارون بهبهان
مریم معصومی باباعربی رضا بصیری مصطفی مرادی بهمن کیانی

10.30495/jest.2023.76622.5955

زمینه و هدف: شناخت الگوی مکانی گونه‌های گیاهی برای بررسی موقعیت تاج‌پوشش، وضعیت زادآوری، پویایی جنگل و شناسایی روابط زیستی موجود در این اکوسیستم‌ها ضروری است. یکی از اهداف اصلی در تحلیل الگوی مکانی درختان در بوم‌سازگان جنگل، کشف روابط معنی دار بیشتر بین درختان و محیط‌زی چکیده کامل

زمینه و هدف: شناخت الگوی مکانی گونه‌های گیاهی برای بررسی موقعیت تاج‌پوشش، وضعیت زادآوری، پویایی جنگل و شناسایی روابط زیستی موجود در این اکوسیستم‌ها ضروری است. یکی از اهداف اصلی در تحلیل الگوی مکانی درختان در بوم‌سازگان جنگل، کشف روابط معنی دار بیشتر بین درختان و محیط‌زیست آن‌ها است. به این منظور از روش‌های تجزیه‌وتحلیل خاصی برای کمی کردن الگوی مکانی جوامع گیاهی استفاده می‌شود. هدف از این پژوهش تعیین الگوی مکانی پده از طریق به‌کارگیری توابع مختلف K، L، G و J و بررسی قابلیت توابع در تعیین جزئیات بیشتر الگوی مکانی این گونه در جنگل‌های رودخانه‌ای مارون بهبهان است. روش بررسی: دو توده خالص و آمیخته از گونه پده مورد مطالعه و آماربرداری صد در صد قرار گرفت. موقعیت مکانی (فاصله و آزیموت) تمام درختان پده دارای قطر بیشتر از 5 سانتی‌متر تعیین شد. با استفاده از توابع K رایپلی، L، G و J الگوی مکانی پده در دو توده خالص و آمیخته تعیین شد. جهت تحلیل تبیینی در تجزیه آمار نقطه ای، آزمون فرض تصادفی بودن کامل نقاط در نظر گرفته شد. آزمون فرض معمول در آمار تحلیل نقطه‌ای، بر پایه آزمون‌های شبیه‌سازی مثل آزمون معنی‌داری مونت‌کارلو منطبق شد. این آزمون با تکرار 999 بار انجام شد تا احتمال خطای نوع اول حداقل نزدیک به 5% شود. همچنین به‌منظور بررسی همگنی و ناهمگنی مناطق موردمطالعه نیز از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و برای تحلیل الگوی پراکنش نیز از نرم‌افزار R (Var3.2.2) استفاده شد. یافته ها: نتایج مربوط به تحلیل الگوی پراکنش مکانی پده با استفاده از تابع K رایپلی در توده خالص بیانگر این است که الگوی توزیع پده تا فاصله تقریباً 150 متری کپه‌ای و از این فاصله به بعد، الگو به سمت تصادفی و سپس یکنواختی تغییر یافته است. در توده آمیخته نیز تا فاصله حدوداً 125 متری الگوی کپه‌ای معنی‌داری دیده می‌شود. نتایج تحلیل تابع L ناهمگن در توده خالص الگوی مکانی پده را تا فاصله حدود 150 متری کپه‌ای معنی‌داری نشان می‌دهد. در توده آمیخته تا حدود فاصله 125 متری الگو کپه‌ای و از این فاصله به بعد الگو به سمت تصادفی و سپس به‌طور معنی‌داری به سمت یکنواختی تغییر پیدا می‌کند. تابع ناهمگن G در توده خالص پده تا فاصله حدود 100 متری با یک شیب ملایم مبین الگوی کپه ای است. در توده آمیخته پده از فواصل اولیه به بعد، منحنی با یک شیب ملایم نشانگر یک الگوی کپه ای متوسط است. مقدار شاخص J در توده خالص، تا فاصله حدود 30 متری معادل 1 است و منحنی حالت یکنواخت نشان می‌دهد که بیانگر وجود یک الگوی تصادفی تا این فاصله است. مقدار شاخص از فاصله 30 تا حدوداً 75 متری با یک شیب تقریباً تند کمتر از 1 شده است که بیانگر الگوی کپه ای نسبتاً قوی است. در توده آمیخته، مقدار شاخص تا فاصله حدود 60 متری، با یک شیب تند تر کمتر از 1 شده و الگوی کپه ای قوی را نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: کلیه توابع مورد بررسی در توده خالص و آمیخته، تا فاصله حدود 100 متری نتایج مشابهی را که همان الگوی کپه‌ای است تأیید کردند. تابع J جزئیات بیشتری از الگوی مکانی را ارائه داد. همه توابع وجود یک نوع وابستگی اکولوژیکی بین پایه های پده را مورد تأیید قراردادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

112 - تاثیرات صنایع نکاچوب بر تخریب جنگل های شمال
عباس اسماعیل ساری غلامرضا میرگلوی بیات

شرکت نکاچوب در سال 1350 با هدف بهره برداری علمی و مکانیزه از جنگل های نکا به شرط احیای جنگل های مخروبه و انجام عملیات پرورشی و حفظ تجدید حیاط طبیعی تاسیس شد. ساختار اصلی شرکت، از دو بخش صنعت و جنگل تشکیل شده است.در این تحقیق با استفاده از روش های آماری، مشاهده ای، جنگل چکیده کامل

شرکت نکاچوب در سال 1350 با هدف بهره برداری علمی و مکانیزه از جنگل های نکا به شرط احیای جنگل های مخروبه و انجام عملیات پرورشی و حفظ تجدید حیاط طبیعی تاسیس شد. ساختار اصلی شرکت، از دو بخش صنعت و جنگل تشکیل شده است.در این تحقیق با استفاده از روش های آماری، مشاهده ای، جنگل شناسی و روش سیستم ها، اثرات بهره برداری شرکت در تخریب جنگل های نکا مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصله بیانگر آن است که شیوه بهره برداری پناهی از جنگل های تحت پوشش شرکت، شیوه مناسب با وضعیت این جنگل ها نیست. همچنین برداشت از سطح جنگل ها بیشتر از نیاز بخش صنعت صورت می گیرد و چوب های اضافی به صورت آزاد فروخته شده و درآمد آن، صرف جبران ضررهای بخش صنعت می گردد.کاستی های موجود در مدیریت، اجرای ناقص عملیات پرورشی و کمبود شبکه راه های ارتباطی در عرصه جنگل را از عوامل مهم تخریب می توان به حساب آورد.قرار دادن اصل حفاظت به عنوان اولویت اول در مدیریت، تجدید نظر اساسی در واگذاری طرح های جنگلداری به بخش خصوصی، انتخاب شیوه بهره برداری مناسب، استفاده از پتانسیل های موجود در شمال، کاشت درختان سریع الرشد صنوبر و واردات چوب از خارج، فاکتورهای مهمی هستند که می توانند حیات چنین جنگل هایی را تضمین نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

113 - روشی در برآورد ریالی صدمات بهره برداری جنگل بر توده و زادآوری ( مطالعه موردی : سری الندان و واستون )
مجید لطفعلیان آیدین پارساخو پاریس مجنونیان

در این تحقیق روشی به منظور برآورد ریالی خسارات وارد بر توده و زادآوری در اثر بهره برداری و خروج چوب آلات در اراضی جنگلی ارایه شده است. جنگل های شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. سه منطقه جنگلی شامل پارسل های 17 و 28 از سری واستون و پارسل چکیده کامل

در این تحقیق روشی به منظور برآورد ریالی خسارات وارد بر توده و زادآوری در اثر بهره برداری و خروج چوب آلات در اراضی جنگلی ارایه شده است. جنگل های شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. سه منطقه جنگلی شامل پارسل های 17 و 28 از سری واستون و پارسل 7 از سری الندان، به دلیل این که در میان جنگل های تحت پوشش شرکت از ویژگی های متوسط و قابل تعمیمی برخوردار بود، به عنوان عرصه مناسب تحقیق انتخاب شد. به منظور ارزیابی ریالی میزان صدمات در دو بخش زادآوری و توده، هر کدام از عوامل اندازه گیری شده، پس از تبدیل به ضریبی وارد محاسبات شد. تعداد نهال ها در هکتار و هزینه از بین رفتن هر نهال نیز برآورد شد. برای برآورد هزینه ریالی خسارات، ضمن استفاده از نظر کارشناسان و معرفی پیشنهادی روابط ریاضی به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی، داده های کیفی به مقادیر کمی تبدیل گردید. نتایج نشان داد که در عملیات قطع و تبدیل درختان به 2/3 % زادآوری آسیب وارد می شود که از این مقدار 5% آن قابل پیشگیری است. همچنین پس از عملیات وینچینگ و خروج چوب آلات، به 8/4 % زادآوری آسیب وارد می شود که از این مقدار 8% آن قابل پیشگیری است. یعنی در مجموع طی عملیات بهره برداری، معادل 51147 ریال در هکتار صدمات قابل پیشگیری به زادآوری وارد می شود. در بخش توده، عملیات قطع و تبدیل به 6/13 % از درختان باقی مانده آسیب وارد می کند که سهم ریالی آن معادل 1512335 ریال در هکتار است. مجموعاً میزان خسارات وارد بر توده پس از چوب کشی یا به عبارت دیگر مجموع صدمات بهره برداری در پایان عملیات، معادل 5/15 % و برآورد ریالی سهم قابل پیشگیری آن، سالانه 3544356 ریال در هر هکتار از منطقه مورد بهره برداری بوده است. نتیجتاً در اثر بهره برداری و خروج چوب آلات معادل 3595503 ریال در هکتار به توده و زادآوری در جنگل مورد بهره برداری صدمات وارد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

114 - مقایسه شاخص های تنوع زیستی گونه‌های درختی در جنگل دارابکلا
هادی بهمنی ایرج عطایی عقیل مرادمند جلالی

یکی از مهم ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می باشد. اندازه گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت گیر و پرهزینه است و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب بندی شده ای برای اندازه گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در ب چکیده کامل

یکی از مهم ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می باشد. اندازه گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت گیر و پرهزینه است و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب بندی شده ای برای اندازه گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در بخشی ازجنگل دارابکلا به مساحت 280 هکتار با اندازه گیری تنوع گیاهان چوبی در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی صورت گرفته است. تعداد 18 قطعه نمونه با روش نمونه برداری تصادفی و با سطح نمونه 1000 متر مربع به صورت دایره ای پیاده شد و مقادیر تنوع گونه ای با استفاده از شاخص های سیمپسون، شانون وینر و غنای گونه ای با استفاده از شاخص های مارگالف، منهنیک و یکنواختی به وسیله شاخص های پیت و هیل برای هر یک از پلات ها محاسبه شد. بالاترین مقادیر تنوع گونه ای، غنای گونه ای و یکنواختی در جهت های شمالی و جنوبی به ترتیب مربوط به شاخص های شانون وینر، شاخص مارگالف و شاخص هیل می باشد. نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی به دست آمده ولی در مورد شاخص غنای گونه ای این دو جهت تقریباً برابر بوده است و در مورد شاخص یکنواختی شاخص پیت در جهت شمالی و شاخص هیل در جهت جنوبی بیشتر شده است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی با یکدیگر همبستگی معنی داری دارند ولی بین شاخص های غنای گونه ای و یکنواختی اکثراً همبستگی وجود نداشت، در نتیجه تأثیر شاخص های یکنواختی در مقایسه با غنا در افزایش تنوع زیستی بیشتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

115 - برآورد ظرفیت برد تفرجی در منطقه جنگلی برنجگان استان چهارمحال و بختیاری
مریم اسکندری شهرکی کیومرث محمدی سمانی بیت الله محمودی ایوب مرادی

10.30495/jest.2018.13751

چکیده زمینه و هدف: گردشگری فرآیندی است که از دیرباز به شکل‌های مختلف، به منظور رفع نیارهای تفریحی انسان مورد استفاده بوده است. فشار روز افزون انسان به تفرجگاه های برون و درون شهری می تواند دلیلی بر این مدعا باشد. بدیهی است در چنین شرایطی، حفظ تمامیت این منابع و تضمین تو چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: گردشگری فرآیندی است که از دیرباز به شکل‌های مختلف، به منظور رفع نیارهای تفریحی انسان مورد استفاده بوده است. فشار روز افزون انسان به تفرجگاه های برون و درون شهری می تواند دلیلی بر این مدعا باشد. بدیهی است در چنین شرایطی، حفظ تمامیت این منابع و تضمین توسعه پایدار در آن ها و همچنین ارایه حد قابل قبولی از کیفیت تفرجی به مراجعه کنندگان، درراستای رعایت ظرفیت برد محیط، ضروی است. از این رو هدف از انجام این تحقیق بررسی ظرفیت برد تفرجی منطقه جنگلی برنجگان در استان چهارمحال و بختیاری می باشد.روش بررسی: تعیین ظرفیت برد منطقه مورد پژوهش با استفاده از دستورالعمل ارایه شده توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی انجام شد. با تعیین عوامل محدودکننده در منطقه و در نظر گرفتن تاثیر آن‌ها بر ظرفیت برد فیزیکی، ظرفیت برد واقعی منطقه در محدوده تفرج متمرکز تعیین شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که از 480 هکتار کل مساحت منطقه، مساحت مناسب جهت پذیرش گردشگر در محدوده تفرج متمرکز در تفرجگاه جنگلی برنجگان 1/6 هکتار است. پس از تعیین مساحت مناسب جهت پذیرش گردشگر، عوامل محدودکننده منطقه تعیین و با دخالت دادن آن در میزان ظرفیت برد فیزیکی، عدد ظرفیت برد واقعی محاسبه شد و لذا ظرفیت برد فیزیکی 10457 نفر در روز، 3816857 نفر در سال و ظرفیت برد واقعی 911 نفر در روز و 112053 نفر در سال محاسبه گردید.بحث و نتیجه گیری: ظرفیت برد واقعی به مراتب کم تر از ظرفیت برد فیزیکی منطقه بود به گونه ای که تعدد فاکتورهای محدود کننده در منطقه می تواند اثر مستقیمی را بر روی ظرفیت برد واقعی داشته باشد و با افزایش عوامل محدود کننده، مقدار آن کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

116 - تخمین رسوب‌دهی شبکه جاده جنگلی با استفاده از مدل تحویل رسوب و سامانه اطلاعات مکانی
ذکریا اسداللهی صالح یوسفی مجید محمدی

زمینه و هدف: جاده های جنگلی از مهم‌ترین واحد های مدیریتی جنگل محسوب می شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه ای را ایفا می کنند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ناشی از جاده سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده ساز چکیده کامل

زمینه و هدف: جاده های جنگلی از مهم‌ترین واحد های مدیریتی جنگل محسوب می شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه ای را ایفا می کنند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ناشی از جاده سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده سازی، ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده و بالطبع رسوب زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، تخریب ساختمان خاک، افزایش سرعت رواناب و ناپایدار کردن شیب دامنه است. روش بررسی: در این تحقیق، رسوب ناشی از جاده های جنگلی موجود در بخشی از جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از مدل تحویل رسوب و در محیط GIS تخمین زده شد. عوامل موثر بر فرسایش در این مدل شامل زمین شناسی، جاده، شیب، بارندگی، پوشش گیاهی و شبکه آب‌راهه می باشند. یافته ها: فرسایش تولیدی از این شبکه جاده بدون در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب در حدود 4/1576 تن در سال تخمین زده شد. با درنظر گرفتن میزان تحویل رسوب بر اساس فاصله از آب‌راهه، رسوب‌دهی از شبکه جاده در حدود 7/140 تن در سال به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد سهم رسوب تولیدی جاده ها در حدود 33/1 درصد رسوب خروجی حوضه است، در حالی که این جاده ها تنها 017/0 درصد از سطح حوزه آب‌خیز را شامل می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

117 - بررسی مقایسه ای نقش موانع فیزیکی و بیولوژیک در کاهش آلودگی صوتی حدفاصل پارک جنگلی نور تا پارک جنگلی سی سنگان ، نور ، ایران
لیلا فتحی نجف آبادی عباس اسماعیلی ساری محمود قاسمپوری

در این پژوهش میزان کاهش صدا توسط موانع فیزیکی و بیولوژیک در پنج ایستگاه انتخاب شده بررسی و با ایستگاه شاهد مقایسه شد. این موانع شامل پوشش پهن برگ، پوشش سوزنی برگ، دیواره صاف فاقد تخلخل، دیواره متخلخل و فنس همراه پوشش گیاهی بود. ایستگاه شاهد یک زمین باز و فاقد مانع بود. چکیده کامل

در این پژوهش میزان کاهش صدا توسط موانع فیزیکی و بیولوژیک در پنج ایستگاه انتخاب شده بررسی و با ایستگاه شاهد مقایسه شد. این موانع شامل پوشش پهن برگ، پوشش سوزنی برگ، دیواره صاف فاقد تخلخل، دیواره متخلخل و فنس همراه پوشش گیاهی بود. ایستگاه شاهد یک زمین باز و فاقد مانع بود. نتایج نشان دادند که دیواره صاف موثرترین مانع در کاهش صدا می باشد در صورتی که دیواره متخلخل کمترین تاثیر را در کاهش صدا دارد. همچنین فاصله ای که در آن میزان صدا به حد استاندارد 60 دسی بل- استاندارد میزان صدا در مناطق تجاری- مسکونی در روز- می رسید برای ایستگاه شاهد و دیواره متخلخل 80 متر از کنار جاده و برای دیواره صاف و فاقد تخلخل 40 متر و برای سایر ایستگاه ها 60 متر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

118 - الگوی بررسی نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان پارک‌های جنگلی (مطالعه موردی: پارک جنگلی دلند)
سید حامد میرکریمی مرجان محمدزاده سمیه گلدوی

زمینه و هدف: امروزه صنعتی شدن، شهری شدن و افزایش مشغله های زندگی سبب تقاضای چشمگیر برای محیط های طبیعی و به طبع آن نیاز به تفرج شده است. پارک های جنگلی طبیعی از جمله مناطق طبیعی تامین کننده نیازهای تفرجی انسان هستند. یک سیستم تفرجی برای آن که بتواند پاسخگوی نیازهای مراج چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه صنعتی شدن، شهری شدن و افزایش مشغله های زندگی سبب تقاضای چشمگیر برای محیط های طبیعی و به طبع آن نیاز به تفرج شده است. پارک های جنگلی طبیعی از جمله مناطق طبیعی تامین کننده نیازهای تفرجی انسان هستند. یک سیستم تفرجی برای آن که بتواند پاسخگوی نیازهای مراجعه کنندگان باشد، باید بر مبنای نیازهای مختلف تفرجی گروه های استفاده کننده ساخته شود. روش بررسی: در مطالعه حاضر، روش کلاوسون برای بررسی نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان در پارک جنگلی طبیعی دلند در شرق شهر گرگان، استفاده شد. همچنین، آزمون یومان‌ویتنی جهت بررسی ارتباط بین جنسیت و معیارهای انگیزه افراد از حضور در پارک، میزان شلوغی قابل قبول پارک و بهترین راه تامین امنیت پارک استفاده شد. برای انجام مطالعه 168 پرسشنامه توسط بازدیدکنندگان پارک در فصول تابستان و پاییز 1391تکمیل گردید. در این پرسشنامه سوالاتی در مورد علایق تفرجگاهی افراد و وضعیت امکانات تفرجی پارک مطرح شد. یافته ها: به طور خلاصه، نتایج نشان داد اغلب بازدیدکنندگان با هدف کسب آرامش روحی و تفرج به این منطقه می آیند و 94 درصد افراد معتقدند امکانات پارک برای بازدیدکنندگان کافی و مناسب نیست. نتایج آزمون یومان‌ویتنی نشان داد تفاوت معنی‌داری بین دو گروه جنسیتی زن و مرد در خصوص معیارهای ذکر شده وجود دارد. نتیجه گیری: مطابق با نتایج، اکثر بازدیدکنندگان برای گذراندن اوقات فراغت خود پارک های جنگلی را در اولویت اول قرار می دهند، بنابراین مدیران باید در تامین نیازهای افراد در این مناطق جهت کسب رضایتمندی بازدیدکنندگان تلاش نمایند. نتایج می تواند به مدیران و برنامه ریزان در مدیریت تفرجگاه ها، برآورده نمودن خواسته ها و نیازهای بازدیدکنندگان، ارتقا کیفیت تفرجگاه و مدیریت بهینه آن کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

119 - بررسی مقایسه ای نحوه نگرش زیست محیطی دانشجویان متوسطه ایران و هند
سیدمحمد شبیری ان . ان پاهالادا

در این مطالعه، محقق نگرش زیست محیطی دانش آموزان مدارس متوسطه را در دو کشور ایران و هندوستان مورد بررسی قرار می دهد 991 دانش آموز از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از 103 دبیرستان واقع در شهرهای تهران و میسور مشتمل بر 476 پسر و 515 دختر انتخاب شدند، این افراد با ابزا چکیده کامل

در این مطالعه، محقق نگرش زیست محیطی دانش آموزان مدارس متوسطه را در دو کشور ایران و هندوستان مورد بررسی قرار می دهد 991 دانش آموز از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از 103 دبیرستان واقع در شهرهای تهران و میسور مشتمل بر 476 پسر و 515 دختر انتخاب شدند، این افراد با ابزار مقیاس نگرش زیست محیطی (TEAS) که توسط (Hasseen Tai) استاندارد شده بود مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج نشان می دهد که تفاوت بین گروهی و درون گروهی معنی داری بین نگرش زیست محیطی دانش آموزان مدارس متوسطه ایران و هندوستان با توجه به جنسیت آنها وجود دارد. همچنین نوع مدیریت مدرسه (دولتی و خصوصی) به عنوان فاکتوری است که می تواند بر نگرش زیست محیطی دانش آموزان تاثیر گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

120 - تحلیل سلسله مراتبی(AHP) توان اراضی جهت مسیریابی مناسب جاده‌جنگلی با توجه به ملاحظات زیست محیطی (مطالعه موردی: سری دلاکخیل)
ساره حسینی سید عطااله حسینی مجید لطفعلیان آیدین پارساخو

10.22034/jest.2017.11628

زمینهوهدف:شبکه جاد ه های جنگلی در طرح های جنگلداری، به عنوان تأسیسات زیربنایی در مدیریت، حفاظت و احیای جنگل ها نقش اساسی دارد. تحقیق حاضر جهت بررسی کارایی تکنیک GIS و AHP در تهیه نقشه اراضی مناسب جهت مسیر یابی جاده جنگلی در سری دلاکخیل اداره کل منابع طبیعی شهرستان ساری چکیده کامل

زمینهوهدف:شبکه جاد ه های جنگلی در طرح های جنگلداری، به عنوان تأسیسات زیربنایی در مدیریت، حفاظت و احیای جنگل ها نقش اساسی دارد. تحقیق حاضر جهت بررسی کارایی تکنیک GIS و AHP در تهیه نقشه اراضی مناسب جهت مسیر یابی جاده جنگلی در سری دلاکخیل اداره کل منابع طبیعی شهرستان ساری با مساحتی معادل 1657هکتار صورت گرفت. روشبررسی:در این تحقیق جهت یافتن روشی مناسب برای مسیریابی بهینه جاده های جنگلی و یافتن واریانتی بهینه از نظر زیست محیطی از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید. از اینرو نخست پرسشنامه ای جهت تعیین و اولویت بندی عوامل مؤثر در طراحی جاده یعنی شیب، جهت، تیپ خاک، زمین شناسی، موجودی در هکتار درختان، وضعیت آبراهه، گونه های حفاظتی و چشم انداز تنظیم و سپس نقطه نظرات متخصصان طراحی مسیر جاده جنگلی در مورد تعیین اهمیت نسبی عوامل جمع آوری و با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert Choise، به روش مقایسه دو به دو، وزن دهی شدند. سپس بر اساس وزن مشخصه ها، نقشه های عوامل فوق با هم تلفیق شده و نقشه قابلیت عبور اراضی در چهار طبقه با عناوین توان بسیار نامناسب، نامناسب، مناسب و بسیار مناسب تهیه شد. سپس طراحی جاده بر روی نقشه قابلیت عبور اراضی و با استفاده از روش گام پرگار در نرم افزار Arc GIS9.3 انجام پذیرفت. در نهایت مشخصات شبکه جاده های طراحی شده با شبکه جادۀ موجود با روش های باکموند، درصد پوشش و نزدیک ترین مسیر برای انتخاب مناسبترین واریانت مقایسه گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل عوامل موثر در طراحی جاده بر اساس نظر متخصصین طراحی و ساخت جاده های جنگلی، نشان داد که معیار شیب با وزن نسبی 254/0 دارای بیشترین امتیاز و چشم انداز با وزن نسبی 052/0 دارای کمترین امتیاز می باشند. بحثونتیجهگیری: نتایج مقایسه شبکه موجود با پنج واریانت جدید از نظر زیست محیطی نشان داد که واریانت دوم بهترین عملکرد را از نظر عبور از مناطق بسیار مناسب (07/19 درصد) و نامناسب (21/5 درصد) نسبت به جاده موجود با عبور 40/6 درصدی از مناطق بسیار مناسب و 97/35 درصدی از مناطق نامناسب داشت. واریانت دوم با 62/72 درصد پوشش در قیاس با سایر واریانتها و جاده موجود عملکرد مناسب و قابل قبولی از نظر زیست محیطی داشت و در کلیه موارد مورد بررسی به عنوان واریانت بهتر انتخاب گردید. نتایج آزمون مقایسه بین مناسب ترین واریانت و شبکه جاده موجود با استفاده از آزمون مربع کای نشان داد که در سطح 95 درصد این دو شبکه دارای تفاوت معنی داری می باشند (018/0=p). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

121 - تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان وسازگاری اقلیمی گونه‌های غالب آن در منطقه
نعمت الله خراسانی فریده عتابی مریم افشاری

زمینه و هدف: رابطه بین اقلیم یک منطقه و پوشش گیاهی آن تابع شرایط خاصی است . اقلیم از جمله عوامل مهم اکولوژیک محسوب می شود و بیش ترین تاثیر را بر کیفیت و کمیت پوشش گیاهی دارد . انتخاب گیاهان به منظور اصلاح و احیاء هر منطقه باید با شناخت اقلیم آن منطقه صورت گیرد . اجتماع چکیده کامل

زمینه و هدف: رابطه بین اقلیم یک منطقه و پوشش گیاهی آن تابع شرایط خاصی است . اقلیم از جمله عوامل مهم اکولوژیک محسوب می شود و بیش ترین تاثیر را بر کیفیت و کمیت پوشش گیاهی دارد . انتخاب گیاهان به منظور اصلاح و احیاء هر منطقه باید با شناخت اقلیم آن منطقه صورت گیرد . اجتماع گونه های خاص هر منطقه بوسیله سه عامل دما، بارش و رطوبت مشخص می شود که امروزه از آن به عنوان متغیرهای زیستی یاد می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان و سازگاری اقلیمی گونه های غالب آن در منطقه بوده است. روش بررسی: در این تحقیق، با جمع‌آوری نمونه‌های متعدد از پوشش گیاهی پارک پردیسان، شناسایی اولیه پوشش گیاهی پارک پردیسان و جمع‌آوری اطلاعاتی از قبیل نام، فرم رویشی، پراکنش و کاربردآن ها در چشم‌انداز صورت گرفت. با توجه به این که هیچ گونه آماری از تعداد و موقعیت گیاهان دست کاشت پارک پردیسان وجود نداشت، با دستگاهGPS موقعیت کلی و محدودة گونه‌های غالب پارک تعیین و با استفاده از GIS کلیه اطلاعات بر روی نقشه پارک به نمایش درآمد. سپس دسته بندی فراوانی گونه‌های هر جنس و جنس های هر خانواده توسط نرم‌افزار Excelصورت گرفت. در مرحله بعد به بررسی اطلاعات و آمار پارامترهای اقلیم شناسی مربوط به ایستگاه ژئوفیزیک سازمان هواشناسی پرداخته شد و ارتباط آن ها را با زنده‌مانی گونه‌های غالب پارک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نمودارهای اقلیمی و منحنی آمبروترمیک بر اساس پارامترهای اقلیمی ترسیم شد و در نهایت منحنی اکوگرام گونه‌های غالب پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان بر اساس پارامترهای اقلیمی رسم و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که از آن جایی که تفاوت قابل ملاحظه‌ای در ماکروکلیمای مناطق مختلف پارک وجود ندارد، لذا عواملی مانند میکروکلیما، خاک، شیب، جهت و میزان دسترسی گیاهان به منابع آبی مهم ترین نقش را در تنوع پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان ایفا می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

122 - برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تفریحی منابع زیست محیطی پارک جنگلی (مطالعه موردی پارک جنگلی آبشار یاسوج)
ابوالفضل محمودی محمد میرزا جاودان اصل بهروز حسن پور

زمینه و اهداف : دراین تحقیق ارزش اقتصادی کارکرد تفریحی(غیراستفاده ای) پارک جنگلی آبشار یاسوج و عوامل مؤثر برتمایل به پرداخت بازدیدکنندگان با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه دو بعدی برآورد گردید. روش بررسی: تعداد180 پرسشنامه در فصول بهار و تابستا چکیده کامل

زمینه و اهداف : دراین تحقیق ارزش اقتصادی کارکرد تفریحی(غیراستفاده ای) پارک جنگلی آبشار یاسوج و عوامل مؤثر برتمایل به پرداخت بازدیدکنندگان با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه دو بعدی برآورد گردید. روش بررسی: تعداد180 پرسشنامه در فصول بهار و تابستان سال 1392 از طریق مصاحبه حضوری از بازدید کنندگان تکمیل و جمع آوری گردید. قیمت های پیشنهادی 10000، 20000 و 30000 ریال بود که با توجه به ورودیه پارک تعیین گردید. علاوه برآن داده های دیگری در مورد خصوصیات اجتماعی و اقتصادی آنها جمع آوری شد. برای برآورد پارامترهای مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان، از مدل لاجیت استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده 77% از بازدیدکنندگان، تمایل به پرداخت مبلغی جهت حفاظت و نگه داری پارک داشتند. متوسط تمایل به پرداخت هر فرد معادل 19085 ریال برآورد شد. از بین تمام متغیرهای بررسی شده، متغیرهای مبلغ پیشنهادی، درآمد فرد، مدت اقامت و تعداد بازدید از پارک ارتباط معنادار با متغیر وابسته در مدل لاجیت یعنی تمایل به پرداخت داشتند. همچنین ارزش تفریحی سالانه پارک برای هرهکتار معادل 1049 میلیارد ریال بدست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق اطلاعات با اهمیتی را درخصوص برنامه ریزی درجهت افزایش کیفی امکانات تفریحی این پارک فراهم می کند. به طور مثال با وضع ورودیه پارک حداکثر تا مبلغ 19085 ریال به ازای هر نفر، منابع کسب درآمدی است که می توان آن را صرف تجهیزات و امکانات تفریحی پارک نموده و موجبات رضایت خاطر بازدید کنندگان را فراهم کرد. همچنین از طریق مشارکت جوانان علاقمند به محیط زیست و جذب پارکبان های افتخاری، می توان در جهت رفع آلودگی ها، کمک در جهت زیباسازی و حفاظت از حریم پارک های جنگلی استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

123 - ارزیابی توان اکولوژیک جنگل های منطقه حفاظت شده ارسباران با روش های ارزیابی چند معیاره بولین و تکنیک ترکیب خطی وزنی(WLC) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
ابراهیم فریدی خلیل ولیزاده کامران محمد رضوانی

10.22034/jest.2018.13261

زمینه و هدف: منطقه حفاظت شده ارسباران در شمالغرب ایران و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این منطقه جزء یکی از نه ذخیره گاه زیست کره کشور می باشد و 66.5 درصد از سطح این منطقه را جنگل پوشانده است. در این پژوهش به ارزیابی توان جنگلداری این منطقه با استفاده از سیستم ا چکیده کامل

زمینه و هدف: منطقه حفاظت شده ارسباران در شمالغرب ایران و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این منطقه جزء یکی از نه ذخیره گاه زیست کره کشور می باشد و 66.5 درصد از سطح این منطقه را جنگل پوشانده است. در این پژوهش به ارزیابی توان جنگلداری این منطقه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) پرداخته شد. روش بررسی: در این تحقیق از دو روش بولین و تکنیک ترکیب خطی وزنی و وزن دهی به روش سلسله مراتبی بر پایه AHP جهت ارزیابی توان اکولوژیک جنگل های منطقه حفاظت شده ارسباران استفاده شده است. جهت ارزیابی توان جنگلداری منطقه مورد مطالعه، ابتدا به مطالعه و شناخت ویژگی های اکولوژیکی منطقه از قبیل ارتفاع از سطح دریا، شیب، بافت خاک، اقلیم، ارزش گونه های گیاهی، عمق خاک و تراکم تاج پوشش پرداخته شد و سپس مدل اختصاصی جنگلداری ارسباران تهیه گردید. یافته‌ها: در مرحله اول این تحقیق، توان جنگلداری منطقه در نرم فزار ARC GIS&lrm;10 بر اساس منطق بولین مشخص گردید که نتایج حاکی از وجود طبقات 3 تا 7 وعدم وجود طبقات 1 و 2 جنگلداری بود. در مرحله دوم این تحقیق، با استفاده از نظر کارشناسان سلسله مراتب اهمیت معیارها و زیر معیارهای دخیل در فرایند ارزیابی مشخص و با استفاده از نرم افزارExpert Choice11 وزن هر کدام از فاکتورها مشخص گردید. سپس روش ترکیب خطی وزنی برای کاربری جنگلداری برای منطقه مذکوراجرا شد که نتایج حاکی از وجود هر 7 طبقه جنگلداری برای منطقه مورد تحقیق بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: برای ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین به منظور توسعه انواع کاربریها، سالهاست که از روش سیستمی ابداعی مکهارگ استفاده می شود. اقدام جدیدتر در این فرآیند، استفاده از مدلهای ریاضی در ارزیابی توان اکولوژیکی و به کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در تعیین وزن و اهمیت نسبی گزینه&lrm;ها و ارزیابی توان اکولوژیکی با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. در این تحقیق ارزیابی توان اکولوژیکی جنگلداری با دو روش فوق الذکر انجام، و طی آن معایب و مزایای آنها بررسی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

124 - بررسی مهم ترین عوامل محیطی در پراکنش گونه‌ سرخس عقابی ) Aquilinum (L.)Kuhn (Pteridium در پارک ملی گلستان
نازنین یداللهی نعمت ا... خراسانی اسدا... متاجی وحید اعتماد المیرا کاظمی جهندیزی

زمینه و هدف: سرخس ها و خویشاوندان آن‌ مخصوص مناطق مرطوب می باشند و به همین دلیل جنـگل هــای شمـال ایــران رویشگاه های مناسبی برای آن‌ها به شمار می روند. در ایران مطالعاتی در زمینه عوامل محیطی این گونه صورت نگرفته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل محیطی در پراکنش س چکیده کامل

زمینه و هدف: سرخس ها و خویشاوندان آن‌ مخصوص مناطق مرطوب می باشند و به همین دلیل جنـگل هــای شمـال ایــران رویشگاه های مناسبی برای آن‌ها به شمار می روند. در ایران مطالعاتی در زمینه عوامل محیطی این گونه صورت نگرفته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل محیطی در پراکنش سرخس عقابی در ارتفاعات مختلف جنگل های هیرکانی است این مطالعه در بخش شمال غربی پارک ملی گلستان صورت پذیرفت. روش بررسی: پلات هایی به صورت کاملا تصادفی در ارتفاعات مختلف پارک انتخاب گردید و در مناطق حضور گونه به روش میدانی، به صورت تصادفی نمونه برداری از خاک و گونه های همراه صورت گرفت. پس از ثبت اطلاعات موجود، نسبت به تهیه نمونه خاک از مرکز قطعه نمونه، به عمق 30 سانتی متری اقدام شد. سپس ارتباط متغیر های محیطی و پوشش گیاهی با استفاده از آنالیز مولفه های اصلی(PCA) تعیین گردید. یافته ها: با استفاده از آنالیز دو طرفه گونه های معرف (TWINSPAN)، پوشش گیاهی منطقه طبقه بندی و منجر به تفکیک سه گروه اکولوژیک و در هر گروه چند گونه معرف شناسایی شد. بحث ونتیجه گیری: نتایج حاصل از آنالیز دو طرفه گونه های معرف، حاصل ماتریس 62 گونه و 18 پلات به مساحت 100 متر مربع می باشد.نتایج حاصل از آنالیز (PCA) نشان داد که گروه ها بر اساس حاصلخیزی خاک از هم جدا شده اند و پراکنش گروه های اکولوژیک در منطقه تحت تاٌثیر خصوصیات شیمیایی یا به نوعی مرتبط با شرایط حاصل خیزی رویشگاه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

125 - بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت های اجرای اصول جنگل در جنگل های شمال ایران (ریو تا ژوهانسبورگ)
ناصر محرم نژاد امیر مافی

با مطالعه روند تغییرات حاصل در جنگل های شمال کشور از طریق بررسی وضعیت کمی و کیفی ، وضعیت حفاظتی و حمایتی، وضعیت تولید انواع فرآورده های جنگلی و محصولات چوبی و دیگر اطلاعات مربوط به این جنگل ها و مقایسه و تطبیق وضعیت موجود با اصول و عناصر موجود در اصول جنگل نقاط ضعف، قوت چکیده کامل

با مطالعه روند تغییرات حاصل در جنگل های شمال کشور از طریق بررسی وضعیت کمی و کیفی ، وضعیت حفاظتی و حمایتی، وضعیت تولید انواع فرآورده های جنگلی و محصولات چوبی و دیگر اطلاعات مربوط به این جنگل ها و مقایسه و تطبیق وضعیت موجود با اصول و عناصر موجود در اصول جنگل نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت های اجرای این اصول به شرح زیر می باشد: از جمله تهدیدها و نقاط ضعف اجرای اصول جنگل، در جنگل های شمال می توان اشاره نمود به: حضور دام در جنگل؛ کاهش سطح جنگل ها؛ عدم توجه به تهیه و تولید محصولات فرعی جنگل؛ عدم مشارکت زنان و جوانان در مدیریت جنگل ها؛ قاچاق و برداشت بی رویه چوب؛ عدم توجه به سنت، فرهنگ و دانش بومی مرتبط با جنگل؛ عدم آگاهی تشکّل های زیست محیطی از وجود اصول جنگل و .... از سوی دیگر برخی از فرصت ها و نقاط قوت اجرا نیز به قرار زیر است: اجرای موثر طرح های مرتبط با احیا، حفاظت و بهره برداری از جنگل های شمال کشور توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ حضور تعداد زیادی از تشکل های زیست محیطی در سه استان شمالی کشور؛ وجود قوانین ملی در راستای اصول جنگل؛ وجود تعاونی های بهره برداری جنگل نشینان به منظور مشارکت آنان در مدیریت جنگل ها؛ برگزاری دوره های آموزشی جهت کارکنان و متخصصان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ آموزش های ترویجی به بهره برداران و ساکنان حوزه آبخیز و ... . با در نظر گرفتن موارد فوق، راهکارهایی به منظور ارتقای مدیریت پایدار جنگل های شمال پیشنهاد گردیده که موارد مهم آن عبارتند از: اصلاح و تکمیل طرح تجمیع جنگل نشینان؛ افزایش نقش مردم و مشارکت مردمی؛ افزایش مشارکت بین المللی در امر مدیریت زیست محیطی جنگل های شمال (افزایش همکاری های فنی و مالی)؛ اصلاح نظام آموزشی در ابعاد محلی در جهت تاکید بر موضوعات زیست محیطی؛ ارتقای فن آوری در سیستم های دام داری و کشاورزی متناسب با استعدادها، امکانات و شرایط موجود در شمال کشور؛ برقراری ارتباط تنگاتنگ متولیان منابع طبیعی با دانشکده های منابع طبیعی و موسسات علمی؛ ایجاد بانک اطلاعات منابع طبیعی؛ و ... . یکی از اهداف کمیته فرعی اصول جنگل متولی اصول جنگل در کشور بومی نمودن اصول جنگل می باشد. برنامه صیانت از جنگل های شمال می تواند به عنوان نسخه بومی این اصول مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

126 - بررسی وضعیت و آشکارسازی تغییرات در جنگل‌های مانگرو جزیره قشم با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در بین سال‌های 1988 تا 2008
شهرام جعفرنیا جعفر اولادی سید محمد حجتی خسرو میر آخور لو

زمینه و هدف: جنگل های مانگرو جزیره قشم در سواحل جنوبی ایران و نزدیک به بالاترین عرض جغرافیایی پراکنش مانگروهای جنوب شرقی آسیا قرار دارند. با توجه به اهمیت جنگل های مانگرو ایران از جمیع جهات و معرفی آن ها به عنوان یکی از مهم ترین اکوسیتم های جهان و تخریب روز افزون این مو چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل های مانگرو جزیره قشم در سواحل جنوبی ایران و نزدیک به بالاترین عرض جغرافیایی پراکنش مانگروهای جنوب شرقی آسیا قرار دارند. با توجه به اهمیت جنگل های مانگرو ایران از جمیع جهات و معرفی آن ها به عنوان یکی از مهم ترین اکوسیتم های جهان و تخریب روز افزون این مواهب طبیعی، حفظ، احیا و توسعه جنگل های مذبور از اهمیت بسزایی برخوردار است. روش بررسی: در این مطالعه ابتدا سطح جنگل های موجود در سال های 1988، 1998و 2008 در شمال غربی جزیره قشم تعیین شد و سپس با مقایسه داده های ماهواره ای در دو دوره 1998- 1988 و همچنین 2008- 1998 آشکارسازی تغییرات انجام شد. یافته ها و نتایج: نتایج بررسی نشان داد که طی دو دهه گذشته تغییرات چشم گیری در این اراضی اتفاق افتاده است. در دوره اول، مجموع وسعت جنگل از 52/5160 هکتار در سال 1988 به 32/5308 هکتار در سال 1998 افزایش یافته و در واقع در طول 10 سال توده جنگلی با افزایش 7/147هکتار(حدود 8/2 %)، توسعه داشته است. این رشد و توسعه را می توان رشد متوسط جنگل با نرخ سالانه 28/0 درصد معادل7/14 هکتار در سال در طول این دوره برشمرد. در دوره دوم، سطح جنگل از 32/5308 هکتار در سال 1998 به 7/5512 هکتار در سال 2008 افزایش یافته که در واقع در طول 10 سال توده جنگلی با افزایش 4/204 هکتار معادل 8/3 درصد توسعه داشته است. این توسعه را می توان رشد متوسط جنگل با نرخ سالانه 38/0 درصد معادل 4/20 هکتار در سال در طول دوره دوم برشمرد. در این مطالعه عامل اصلی توسعه سطح جنگل های مانگرو تجدید حیات طبیعی و در مواردی جنگل کاری های صورت گرفته در این مناطق بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

127 - ارزیابی تاثیر کاهش پوشش جنگلی برمیزان دبی پیک سیلاب توسط مدل کینفیل(KINFIL) (مطالعه موردی : حوضه آبریز سپیدرود)
علیرضا مردوخ پور لیلا اوشک سرایی

زمینه و هدف: مدل بارش رواناب کینفیل با هدف بازسازی واقعه بارش در زمین های با کاربرد کشاورزی به کار می رود. روش بررسی: مدل کینفیل که توسط سیستم GIS، تکمیل می شود، روش مناسبی برای دستیابی به رواناب سیلاب در حوضه آبریز سپیدرود (شمال ایران) به شمار می رود.که در طی آن سناری چکیده کامل

زمینه و هدف: مدل بارش رواناب کینفیل با هدف بازسازی واقعه بارش در زمین های با کاربرد کشاورزی به کار می رود. روش بررسی: مدل کینفیل که توسط سیستم GIS، تکمیل می شود، روش مناسبی برای دستیابی به رواناب سیلاب در حوضه آبریز سپیدرود (شمال ایران) به شمار می رود.که در طی آن سناریو های مختلفی از واقعه بارش اجرا می شود. یافته ها و نتایج: نتایج نشان می دهند هنگامی که دبی پیک سیلاب مشاهده شده معادل 25/2 متر مکعب بر ثانیه بود، دبی محاسبه شده توسط مدل کینفیل معادل 4/2 متر مکعب بر ثانیه پیش بینی گردید (حدود 7 درصد خطا) و هنگامی که دبی پیک سیلاب مشاهده شده معادل 9/1 متر مکعب بر ثانیه بود، دبی محاسبه شده توسط مدل کینفیل معادل 8/1 متر مکعب بر ثانیه پیش بینی گردید (حدود 5 درصد خطا). هم چنینبر اساس مدل کینفیل مدیریت حوضه آبریز شامل بررسی کاهش پوشش جنگلی بر میزان پیش بینی دبی سیلاب با دقت چشم گیری به کار می رود. نتایج نشان دادند هنگامی که کاهش پوشش جنگلی به میزان 10 درصد از کل مقدار اولیه می رسد، دبی پیک سیلاب 5/14 برابر افزایش می یابد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

128 - بررسی تاثیر متغیرهای محیط زیستی بر نحوه پراکنش سه گونه دارکوب (سیاه، خالدار بزرگ و سبز) در جنگل شصت کلاته، گرگان
سرور کریمی حسین وارسته مرادی حمید‌رضا رضایی مجتبی قدیمی

10.30495/jest.2018.13793

زمینه و هدف: جنگل ها یکی از منابع مهم تنوع زیستی در دنیا محسوب می شوند. امروزه مهم ترین نقش حفاظتی بر عهده‌ی جنگل‌ها است. اکوسیستم های جنگلی زیستگاه تعداد زیادی از گونه های حیات وحش است که در میان آن ها می توان به گونه های متنوعی از پرندگان از جمله دارکوب ها اشاره کرد. چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل ها یکی از منابع مهم تنوع زیستی در دنیا محسوب می شوند. امروزه مهم ترین نقش حفاظتی بر عهده‌ی جنگل‌ها است. اکوسیستم های جنگلی زیستگاه تعداد زیادی از گونه های حیات وحش است که در میان آن ها می توان به گونه های متنوعی از پرندگان از جمله دارکوب ها اشاره کرد. دارکوب‌ها به عنوان نماینده و شاخص تنوع زیستی پرندگان جنگل مطرح هستند. از جمله متغیرهای محیط زیستی مهم اثرگذار بر نحوه پراکنش اعضای این خانواده ساختار جنگل و ارتفاع است.روش کار: در این تحقیق سه طبقه ارتفاعی شامل: طبقه ارتفاعی 400-0 متر با تیپ پوشش گیاهی آمیخته (انجیلی- ممرز- بلوط)، 700-400 متر با تیپ پوشش گیاهی ممرز- انجیلی و بالعکس و طبقه ارتفاعی 1000-700 متر که در آن درخت راش به عنوان گونه غالب مطرح است، در جنگل شصت کلاته انتخاب شدند. نمونه برداری از پرندگان به روش نقطه ای انجام پذیرفت و نوع و تعداد گونه های دارکوب مشاهده شده در 103 پلات نمونه برداری در فصل های تابستان و پاییز ثبت گردید.یافته ها: نتایج حاصل از نمودار رسته بندی تحلیل تطبیقی متعارف برای گونه های دارکوب با متغیرهای محیط زیستی و ارتفاع از سطح دریا نشان داد که بیشترین فراوانی دارکوب سیاه و سبز به ترتیب در محدوده 1000-700 و 700 -400 متری سطح دریا بوده است. همچنین رابطه ی معنی داری بین فراوانی دارکوب خال دار بزرگ و ارتفاع مشاهده نشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج مشخص شد که دارکوب سبز و خال دار بزرگ انعطاف پذیری بالاتری در نحوه انتخاب زیستگاه داشته و دارکوب سیاه بر خلاف دو گونه دیگر به زیستگاه‌های جنگلی با تیپ پوششی راشستان و ساختار جنگلی بالغ وابسته است، بنابراین لزوم کنترل بهره‌برداری شدید از چنین زیستگاه‌هایی امری ضروری است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

129 - ارزیابی قابلیت تفرج و تقاضای تفرجی پارک جنگلی مورینه شهرستان نورآباد
معصومه منصوری زهرا حواسی ابدالانی ضیاء&lrm;الدین باده&rlm;یان محمد جواد عزیزی

زمینه و هدف: توسعه گردش&lrm;گری در مناطق حفاظت&lrm;شده، هم برای مدیریت منطقه و هم برای گردش&lrm;گران مزایای فراوانی به همراه دارد. از این ‌رو شناسایی مناطق مناسب و دارای توان، جهت گسترش و توسعه طبیعت&lrm;گردی در مناطق حفاظت&lrm;شده و پارک&lrm;های جنگلی، به&lrm;منظور بهر چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه گردش&lrm;گری در مناطق حفاظت&lrm;شده، هم برای مدیریت منطقه و هم برای گردش&lrm;گران مزایای فراوانی به همراه دارد. از این ‌رو شناسایی مناطق مناسب و دارای توان، جهت گسترش و توسعه طبیعت&lrm;گردی در مناطق حفاظت&lrm;شده و پارک&lrm;های جنگلی، به&lrm;منظور بهره&lrm;برداری پایدار از منابع طبیعی اهمیت به&lrm;سزایی دارد. در مطالعه حاضر، به ارزیابی پتانسیل طبیعت&lrm;گردی تفرج&lrm;گاه جنگلی مورینه شهرستان نورآباد واقع در استان لرستان با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP)) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شد. روش بررسی: برای این منظور ابتدا مهم‌ترین معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در ارزیابی پتانسیل تفرجی منطقه شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش دلفی پرسش&lrm;نامه&lrm;هایی تهیه و جهت تعیین اهمیت معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در ارزیابی پتانسیل تفرجی منطقه، بین متخصصین توزیع شد. وزن معیارها و زیرمعیارها در هر پرسش&lrm;نامه محاسبه‌شده و سپس وزن نهایی آن‌ها محاسبه شد. در مرحله بعد نقشه&lrm;های لازم برای ارزیابی پتانسیل منطقه در محیط GIS تهیه گردید. درنهایت با استفاده از روش ترکیب وزنی خطی در محیط GIS نقشه نهایی پتانسیل تفرجی منطقه تهیه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که 04/21 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل عالی و 52/22 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل خوب برای اکوتوریسم است. هم&lrm;چنین 7/28 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل متوسط و 7/27 درصد دارای پتانسیل ضعیف می&lrm;باشد. نتیجه&lrm;گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، افزایش اطلاعات افراد در مورد اهمیت تفرج&lrm;گاه مورینه، منجر به افزایش قابل‌توجه تمایل به &lrm;پرداخت جهت حفاظت از این اکوسیستم خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

130 - ارزیابی مقدار ترسیب کربن در بیومس، لاشبرگ و خاک توده های اقاقیا و سرو نقره ای اطراف تهران
سعید ورامش سید محسن حسینی کیومرث سفیدی

جنگل کاری یکی از مناسب ترین روش ها برای افزایش پتانسیل ترسیب کربن می باشد که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. این تحقیق در پارک جنگلی چیتگر تهران و با هدف ارزیابی مقدار ترسیب کربن در بیومس (اندام های هوایی و زیرزمینی)، لاشبرگ و خاک (در اعماق 15 چکیده کامل

جنگل کاری یکی از مناسب ترین روش ها برای افزایش پتانسیل ترسیب کربن می باشد که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. این تحقیق در پارک جنگلی چیتگر تهران و با هدف ارزیابی مقدار ترسیب کربن در بیومس (اندام های هوایی و زیرزمینی)، لاشبرگ و خاک (در اعماق 15-0 و 30-15 سانتی متری) توده های 40 ساله سرو نقره ای، اقاقیا و زمین بایر اطراف (شاهد) انجام گرفت. نمونه برداری به صورت تصادفی- سیستماتیک و درقالب 10 پلات تودرتو در هر توده انجام گرفت. نتایج نشان داد مقدار ترسیب کربن در توده اقاقیا 35/493 تن در هکتار بود که به طور معنی داری (p< 0.01) بیشتر از توده سرو نقره ای (82/328 تن در هکتار) و زمین بایر (8/10 تن در هکتار) برآورد شد. تنه درختان بیشترین سهم (61 درصد در توده اقاقیا و 56 درصد در توده سرو نقره ای) را در ترسیب کربن کل داشت. درصد شن، نیتروژن و اسیدیته خاک نیز مهم ترین عوامل مؤثر بر کربن آلی خاک بودند. ارزش اقتصادی حاصل از ترسیب کربن توسط توده های مذکور به ترتیب 20 و 5/3 میلیون دلار محاسبه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که جنگل کاری نقش مهمی در افزایش پتانسیل ترسیب کربن اکوسیستم ایفا می کند و با توجه به این که پتانسیل ترسیب کربن در بین گونه های مورد بررسی متفاوت بود، بنابراین تعیین و به کارگیری مدیریت مناسب در انتخاب گونه ها برای بهبود حاصل خیزی و در نتیجه افزایش ترسیب کربن و کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم اهمیت فوق العاده ای در جنگل کاری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

131 - کربن آلی و ذخیره کربن آلی خاک در توده‎های مدیریت شده و مدیریت نشده راش-ممرز
مریم مصلحی هاشم حبشی رامین رحمانی هرمز سهرابی خسرو ثاقب طالبی

10.22034/jest.2017.10743

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور بررسی تاثیر فعالیت جنگل&lrm;شناسی گزینشی بر کربن آلی (SOC) و ذخیره کربن آلی خاک (SOCP) در توده&lrm;های آمیخته راش-ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام&lrm;نیا استان گلستان انجام گرفت. روش بررسی: نمونه خاک سطحی (20-0 سانتی&lrm;متری) جهت چکیده کامل

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور بررسی تاثیر فعالیت جنگل&lrm;شناسی گزینشی بر کربن آلی (SOC) و ذخیره کربن آلی خاک (SOCP) در توده&lrm;های آمیخته راش-ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام&lrm;نیا استان گلستان انجام گرفت. روش بررسی: نمونه خاک سطحی (20-0 سانتی&lrm;متری) جهت اندازه&lrm;گیری کربن آلی (OC) و درصد سنگ و سنگریزه و80 نمونه خاک با استفاده از سیلندر جهت تعیین وزن مخصوص ظاهری، از چهار توده یک هکتاری (عمق 20-0 سانتی&lrm;متری) در سال 1393 برداشت گردید. تیمارها شامل سه جنگل مدیریت شده (شیوه گزینشی) با مدت زمان 1، 7 و 10 سال گذشته از آخرین دخالت (به&lrm;ترتیب تیمارهای مدیریت شده 1، 2 و 3) و جنگل مدیریت نشده (شاهد) بودند. سپس کربن آلی و ذخیره کربن آلی خاک محاسبه و با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه مقایسه گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد میزان کربن آلی و ذخیره کربن آلی خاک در بین چهار تیمار از اختلاف معنی&lrm;داری در سطح 5 درصد برخوردار بوده و در تیمار مدیریت نشده بیشترین و تیمار مدیریت شده 1 کمترین مقدار را داشت. همچنین همبستگی خصوصیات خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی و نشان داد، ماده آلی با وزن مخصوص ظاهری و درصد سنگ و سنگریزه همبستگی منفی دارد. تیمار مدیریت نشده و تیمارهای مدیریت شده 1، 2 و 3 به&lrm;ترتیب 021/280 و 046/124، 497/143 و 298/181 تن دی‌اکسیدکربن اتمسفر را برای ذخیره 3/76، 8/33، 1/39 و 4/49 تن کربن در خاک یک هکتار جنگل (20-0 سانتی&lrm;متر)، جذب نمودند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

132 - پیش بینی بهینه بازده کوتاه مدت عرضه‌های اولیه با استفاده از الگوریتم‌های خفاش و جنگل تصادفی
حسین رستمخانی بهروز خدارحمی آزیتا جهانشاد

هدف این پژوهش، پیش‌بینی بازده کوتاه مدت سهام در عرضه‌های اولیه با استفاده از الگوریتم‌های خفاش و جنگل تصادفی می-باشد. در این تحقیق، شرکتهایی که طی بازه زمانی1394 تا1399 برای اولین بار در فرابورس ایران عرضه شده‌اند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده چکیده کامل

هدف این پژوهش، پیش‌بینی بازده کوتاه مدت سهام در عرضه‌های اولیه با استفاده از الگوریتم‌های خفاش و جنگل تصادفی می-باشد. در این تحقیق، شرکتهایی که طی بازه زمانی1394 تا1399 برای اولین بار در فرابورس ایران عرضه شده‌اند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار MATLAB استفاده گردید. برای آزمون فرضیه‌ها دو سناریو طرح گردید. سناریوی اول بصورت سالانه و سناریوی دوم بصورت6ساله در نظر گرفته شد. داد‌ه‌های مالی با 11 عامل: بازده کوتاه مدت بازار، بازده کوتاه مدت سهام جدید، تمایلات بازار، سن شرکت، اندازه شرکت، فروش سالانه ، بازده دارایی، بازده حقوق صاحبان سهام، قیمت انتشار سهام عرضه اولیه، سود عملیاتی، گردش نقدی از عملیات به عنوان عوامل تاثیرگذار و بازده مازاد سهم عرضه شده نسبت به بازار عامل تاثیرپذیر به‌عنوان پیش فرض‌های ورودی برای پیش‌بینی مقدار بهینه، وارد الگوریتم‌ها شدند. نتایج بدست آمده از الگوریتم خفاش حاکی از آن است که الگوریتم خفاش توانسته در هردو سناریو عملکرد بهتری در پیش‌بینی بازده کوتاه مدت سهام در عرضه‌های اولیه ارائه دهد و تفاوت چندانی ندارد. درحالی‌که نتایج دقت در پیش‌بینی الگوریتم جنگل تصادفی در سناریوی دوم به نسبت سناریوی اول حدود12 درصد افزایش یافته است. دلیل این تفاوت می‌تواند ناشی از بزرگ بودن فضای جستجو و کوتاه بودن طول زمانی‌داده‌ها برای الگوریتم جنگل تصادفی عنوان نمود. می‌توان نتیجه گرفت بکارگیری الگوریتم‌های نوپای خفاش وجنگل تصادفی در پیش‌بینی بازده کوتاه‌مدت سهام در عرضه‌های اولیه می‌تواند سرمایه‌گذاران را در پیش‌بینی بازده حداکثری و انتخاب بهنرین سهام براساس الگویی دقیق و با دقت بالا یاری نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

133 - پیش بینی عوامل تاثیرگذار روی انتقال شرکت های ارزشی دارای سلامت مالی در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوریتم غیرخطی جنگل تصادفی
مجید رحمانی فیروزجائی زاداله فتحی میرفیض فلاح شمس

هدف از این کار پژوهشی بررسی عوامل تاثیرگذار روی انتقال(کوچ) شرکت های ارزشی دارای سلامت مالی در بورس اوراق بهادار تهران و ارائه مدلی در این خصوص می باشد. بمنظور اخذ تصمیمات بهتر و همچنین با هدف ایجاد نوآوری، این تحقیق صرفاً روی شرکت هایی صورت گرفت که بر اساس مدل بلک، شول چکیده کامل

هدف از این کار پژوهشی بررسی عوامل تاثیرگذار روی انتقال(کوچ) شرکت های ارزشی دارای سلامت مالی در بورس اوراق بهادار تهران و ارائه مدلی در این خصوص می باشد. بمنظور اخذ تصمیمات بهتر و همچنین با هدف ایجاد نوآوری، این تحقیق صرفاً روی شرکت هایی صورت گرفت که بر اساس مدل بلک، شولز و مرتون از نظر مالی دارای سلامت مالی می باشند. جامعه آماری این تحقیق کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بین سالهای 1391 تا پایان سال 1397 می باشد. بنابراین همه شرکت های واجدالشرایط در این پژوهش شرکت داده شده اند؛ بطور کلی در این پژوهش از ۷۰۱ شرکت سالم در بین سال های مختلف استفاده شده است.در این راستا ابتداً پرتفوهایی در سال های 1391 تا سال 1397 تشکیل و سپس سهم های ارزشی در بین سال های مختلف شناسایی شده اند. پژوهش حاضر به ارائه مدلی جهت پیش بینی انتقال سهام ارزشی سهام با استفاده از الگوریتم غیرخطی جنگل های تصادفی می پردازد. بر اساس نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر ، می توان چنین اذعان نمود که با استفاده از اطلاعات تاریخی ، می توان عواملی را برای مدلسازی انتقال ارزشی شرکت های کوچ کننده در بورس اوراق بهادار تهران پیشنهاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

134 - تعیین الزامات رضایت مندی گردشگران با استفاده از مدل کانو (مطالعه موردی: پارک جنگلی خرما)
معصومه نوروزی نژاد

مقدمه: انتظارات و خواسته¬های گردشگران روستایی در مقایسه با گردشگران شهری بسیار متفاوت می¬باشد. شناسایی این خواسته ها و انتظارات گردشگران روستایی می¬تواند راهگشای برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری روستایی باشد. با توجه به این که هدف گردشگران از سفر به نواحی مختلف، استفاده از ا چکیده کامل

مقدمه: انتظارات و خواسته¬های گردشگران روستایی در مقایسه با گردشگران شهری بسیار متفاوت می¬باشد. شناسایی این خواسته ها و انتظارات گردشگران روستایی می¬تواند راهگشای برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری روستایی باشد. با توجه به این که هدف گردشگران از سفر به نواحی مختلف، استفاده از اوقات فراغت و دستیابی به آرامش روحی و روانی است، کمبود و یا وجود مشکل در سطح و نحوه خدمات¬دهی به آنها باعث کم شدن میزان گردشگران شده است و مانع پایداری گردشگری خواهد شد. امروزه یکی از روش¬های سنجش کارایی خدمات و تسهیلات موجود در یک ناحیه، ارزیابی نظر بهره¬برداران و استفاده کنندگان از این خدمات است. هدف پژوهش: هدف تحقیق حاضر، شناسایی و طبقه¬بندی رضایت¬مندی¬های گردشگران می¬باشد. روش¬شناسی تحقیق: برای تعیین رضایتمندی¬های گردشگران مدل کانو به کار برده شده که در آن شاخص¬هایی مانند قابیلت دسترسی مقصد، ترافیک و شلوغی، علائم راهنمایی(علائم، راهنماها، نقشه)، پاکیزگی مقصد، تفریحات شبانه، فیزیوگرافی(چشم¬اندازهای طبیعی)، تاسیسات اقامتی، مهمان¬نوازی جامعه میزبان، امنیت و ایمنی مورد سنجش قرار داده شدند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می¬باشد و برای جمع¬آوری اطلاعات مورد نیاز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری 50 نفر از گردشگرانی بوده¬اند که پرسشنامه به صورت تصادفی بین افراد نمونه در فصل پاییز 1398 بین آنها توزیع شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش، روستای خرما در شهرستان لنگرود است. یافته¬ها و بحث: نتایج نشان می¬دهند که مهم¬ترین الزام اساسی، سهولت دسترسی با ضریب رضایتمندی 84/0، مهم ترین الزام عملکردی، ترافیک و شلوغی با ضریب رضایتمندی 58/0 و مهم ترین الزام انگیزشی، تفریحات شبانه با ضریب رضایتمندی 72/0 است. نتایج: در مجموع می¬توان گفت که در راستای تحقق اهداف توسعة پایدار گردشگری در روستای خرما هنوز مشکلات و مسائل دست و پاگیری وجود دارد و به نظر می¬رسد تا زمانی که شناخت دقیق و اصولی از چنین مناطقی صورت نگیرد و عوامل گردشگری به طور مطلوب ساماندهی نشود تا رسیدن به توسعة پایدار گردشگری هنوز فاصله خواهیم داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

135 - طراحی پارک جنگلی بیستون به منظورتوسعه تفرج متمرکز با استفاده از مدل اکولوژیکی گردشگری
لقمان باقریان نسیم صحرائی نژاد حسین موسوی فاطمی

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت و زندگی شهرنشینی، نیاز انسان به تفریح و تفرج، گذران اوقات فراغت در محیط های طبیعی افزایش یافته است. در چنین شرایطی، نیاز به توسعه و احداث پارکهای جنگلی که از مهمترین منابع تفرجی در شهرها محسوب می شوند با هدف حفاظت از منابع و ذخایر، جذب گردشگ چکیده کامل

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت و زندگی شهرنشینی، نیاز انسان به تفریح و تفرج، گذران اوقات فراغت در محیط های طبیعی افزایش یافته است. در چنین شرایطی، نیاز به توسعه و احداث پارکهای جنگلی که از مهمترین منابع تفرجی در شهرها محسوب می شوند با هدف حفاظت از منابع و ذخایر، جذب گردشگر، ایجاد درآمد، تمدد اعصاب و غیره ضروری است. همچنین به منظور حفظ پایداری این منابع، استفاده تفرجی از آنها باید مطابق توان اکولوژیک آنها انجام گیرد. هدف این مطالعه، طراحی پارک جنگلی بیستون به منظور توسعه تفرج متمرکز و بهره گیری از آن به عنوان الگوئی جهت ارتقاء کیفی پارکهای جنگلی در استان کرمانشاه است. روش بررسی: این تحقیق به لحاظ دستیابی به حقایق و داده پردازی از نوع توصیفی تحلیلی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی و توسعه ای، ارزیابی می گردد. جمع آوری اطلاعات از محدوده مورد مطالعه علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، از طریق برداشت میدانی نیز انجام گرفته است. برداشت نقاط و کنترل داده های بدست آمده توسط دستگاه GPS جهت برآورد پتانسیل موجود برای برنامه ریزی تفرجی انجام گرفته است. یافته ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق نقشه های تهیه شده در نرم افزار GIS و با تلفیق نقشه های موجود، نقشه توان اکولوژیکی منطقه ارائه گردید و بر همان اساس کاربری های مناسب در محدوده مورد مطالعه تعیین و سپس زون بندی انجام شد. سپس با استفاده از الگوی آمایش سرزمین و مدل اکولوژیکی گردشگری، الگوئی جهت توسعه تفرج متمرکز سایت مورد نظر ارائه و استراتژیهایی برای طراحی پارک جنگلی بیستون تبیین گردید. با استفاده از این الگو و استراتژی ها و همچنین تجزیه و تحلیل پهنه ها براساس ویژگیهای اکولوژیکی و زیبایی شناختی در مقیاس خرد، پهنه هایی که مناسب توسعه تفرج متمرکز بود شناسایی شد. بحث و نتیجه گیری: پس از شناسائی پهنه های مناسب به منظور توسعه تفرج متمرکز، پهنه شماره دو جهت برنامه ریزی و ارائه طرح راهبردی با بهره گیری از مدل اکولوژیکی گردشگری انتخاب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

136 - ارزش‌گذاری اقتصادی - تفرجگاهی پارک جنگلی کوهستان کرمانشاه با استفاده از روش هزینه سفر منطقه‌‌ای (Z.T.C.M)
سهراب مرادی صالح محمودی

زمینه و هدف: امروزه، ارزیابی منظم منافع تفرجی و غیربازاری منابع محیط‌‌زیستی جهت ترکیب جنبه‌‌های مثبت آن در سیاست و تصمیمات برنامه‌‌ریزی شده، امری ضروری است. هدف اصلی این پژوهش ارزش‌گذاری اقتصادی تفرجی پارک جنگلی کوهستان شهر کرمانشاه با استفاده از روش هزینه سفر منطقه‌‌ا چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه، ارزیابی منظم منافع تفرجی و غیربازاری منابع محیط‌‌زیستی جهت ترکیب جنبه‌‌های مثبت آن در سیاست و تصمیمات برنامه‌‌ریزی شده، امری ضروری است. هدف اصلی این پژوهش ارزش‌گذاری اقتصادی تفرجی پارک جنگلی کوهستان شهر کرمانشاه با استفاده از روش هزینه سفر منطقه‌‌ای است. روش بررسی: جمع‌‌آوری اطلاعات و داده‌های کمی و کیفی، بازدید از پارک، تنظیم پرسشنامه‌ها و تجزیه و تحلیل یافته‌ها با استفاده از نرم افزار Excel، مبانی اصلی روش بررسی این تحقیق بوده است. روایی پرسشنامه توسط اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ پیام نور و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. یافته‌ها: بررسی سطح درآمد ماهانة بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تفرجگاه و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که سطح تحصیلات نیز نقش مهمی در جذب گردشگران به پارک جنگلی کوهستان داشت؛ چنانکه بیشترین تعداد بازدیدکنندگان باسواد بودند. بررسی مطالعات انجام شده در پارک جنگلی کوهستان نشان داد که بیشترین تعداد بازدیدکنندگان (48 درصد) در محدودة سنی 35 - 20 سال قرار داشتند. ارزش تفرجی بالای پارک جنگلی کوهستان که در بهار و تابستان 1395 محاسبه شد، برابر با مقدار 727045380 ریال بدست آمد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان دهندة لزوم توجه بیشتر و تدوین طرح جامع توسعة گردشگری استان برای پارک‌های جنگلی است که می‌‌تواند به عنوان ابزاری مؤثر در برنامه‌‌ریزی و مدیریت طرح‌‌های توسعه‌‌ای مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

137 - اولویت بندی مکان های دپو چوب در جنگل با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی
زهرا عزیزی حمداله صادقی

زمینه هدف: یکی از چالش های پیش روی مدیران و برنامه ریزان واحد های جنگلی انتخاب و اولویت بندی مکان های مناسب برای کاربرد های گوناگون است. هدف از این پژوهش اولویت بندی مکان های مناسب دپو چوب در بخشی از جنگل ‌های حوضه لیره ‌سر استان مازندران است. روش بررسی: بدین منظور گزی چکیده کامل

زمینه هدف: یکی از چالش های پیش روی مدیران و برنامه ریزان واحد های جنگلی انتخاب و اولویت بندی مکان های مناسب برای کاربرد های گوناگون است. هدف از این پژوهش اولویت بندی مکان های مناسب دپو چوب در بخشی از جنگل ‌های حوضه لیره ‌سر استان مازندران است. روش بررسی: بدین منظور گزینه هایی با حداقل شرایط لازم برای دپو چوب انتخاب شدند. در مرحله دوم معیار های مورد نظر برای انتخاب محل دپو مشخص شدند. این معیار ها شامل: شیب، موجودی سرپا و تراکم تاج پوشش بودند. در مرحله سوم وزن‌دهی معیار ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نظر کارشناسی انجام گرفت. سپس تحلیل نرخ سازگاری مناطق مورد نظر اولویت بندی شدند. یافته ها: در این تحقیق معیار حجم سرپای توده های جنگلی مجاور محل دپو بالاترین وزن (575/0) را به خود اختصاص داده است. از بین 6 گزینه مورد بررسی، گزینه 3 با داشتن حجم سرپای 300- 400، تراکم تاج پوشش در محل دپوی 50-25% و شیب 10-5% به عنوان بهترین گزینه برای احداث محل دپو مشخص شد. بحثونتیجه گیری: نتایج وزن دهی معیار ها نشان داد، که حجم سرپای توده‌ های مجاور دپو بیشترین اهمیت را دارد. بهره‌ برداری از توده‌های جنگلی با حجم سرپای بالا لزوم وجود دپوها و انبار های چوب را در نزدیکترین نقطه به توده ‌های جنگلی ضروری می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

138 - درآمدی بر برآورد ذخایر کربن در جنگلهای راش شمال ایران
محدثه قنبری مطلق ساسان بابایی کفاکی اسدالله متاجی رضا اخوان

زمینه و هدف: جنگل‌های راش ایران یکی از مهمترین جوامع گیاهی در کشور می باشد که به دلیل داشتن ترکیب گیاهی پویا و متنوع و خاکهای حاصلخیر و با توجه به مساحت بسیار بزرگ مناطق خشک و نیمه خشک در کشور به لحاظ اکولوژیکی بسیار حائز اهمیت می باشند. اما اطلاعات کمی پیرامون ذخایر کر چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل‌های راش ایران یکی از مهمترین جوامع گیاهی در کشور می باشد که به دلیل داشتن ترکیب گیاهی پویا و متنوع و خاکهای حاصلخیر و با توجه به مساحت بسیار بزرگ مناطق خشک و نیمه خشک در کشور به لحاظ اکولوژیکی بسیار حائز اهمیت می باشند. اما اطلاعات کمی پیرامون ذخایر کربن این جنگل‌ها وجود دارد.روش بررسی: در پژوهش حاضر مقادیر کربن روزمینی درختان و ذخیرۀ کربن آلی خاک در سه منطقه در طرح‌های جنگلداری منتخب (در سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان)، انتخاب و نمونه برداری از درختان در پلاتهای تصادفی و از خاک در دو عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتیمتری انجام شد. در برآورد کربن روزمینی درختان از روش Ponce-Hernanadez و در ترسیب کربن خاک از روش والکی بلاک استفاده و کلیه محاسبات بر حسب تن در هکتار برآورد گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که به طور کلی هم میزان ذخایر کربن درختان سرپا و هم ترسیب کربن خاک در هر دو عمق از شرق به غرب در حال افزایش بوده اما مقادیر ذخایر کربن خاک با افزایش عمق، روند کاهشی داشته است. برآوردها حاکی از آن بود که قابلیت ذخیره کربن جنگل‌های راش کشور به طور متوسط 475/227 تن در هکتار در بخش روزمینی درختی و 190/205 تن در هکتار در بخش زیرزمینی (خاک) می باشد.نتیجه گیری: این نتایج با تأکید بر جلوگیری از تخریب بیشتر، لزوم اقدامات حفاظتی سریعتر را در مورد این میراث ارزشمند کشورمان بیشتر از پیش آشکار می سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

139 - آتش‌سوزی جنگل‌های ایران، پیامدها، روش‌های مقابله و راهکارها
سعیده اسکندری سمانه اسکندری

طی سال های اخیر آتش سوزی در جنگل های ایران بخش وسیعی از این اکوسیستم‌های ارزشمند را نابود کرده است. با توجه به این‌که ایران جزء کشورهای کم‌جنگل جهان محسوب می‌شود،‌ بررسی پیامدهای آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران و شناخت روش‌های مقابله با آنها به‌منظور ارائه راهکاری برای کاهش چکیده کامل

طی سال های اخیر آتش سوزی در جنگل های ایران بخش وسیعی از این اکوسیستم‌های ارزشمند را نابود کرده است. با توجه به این‌که ایران جزء کشورهای کم‌جنگل جهان محسوب می‌شود،‌ بررسی پیامدهای آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران و شناخت روش‌های مقابله با آنها به‌منظور ارائه راهکاری برای کاهش این آتش‌سوزی‌ها ضروری است. آتش سوزی در جنگل‌های ایران علاوه بر خسارت های اقتصادی و آلودگی های محیط زیستی، در از بین بردن گونه‌های گیاهی و جانوری منحصربه‌فرد این جنگل‌ها، کاهش تنوع زیستی و کاهش ارزش کیفی گونه‌های گیاهی صنعتی نیز تأثیر مهمی داشته است. به‌علاوه آتش‌سوزی‌های اخیر در جنگل‌های ایران باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز شده است که خود نقش مهمی در گرمایش این اکوسیستم‌ها و افزایش وقوع آتش‌سوزی‌های متعاقب در این جنگل‌ها داشته است. وجود این پیش‌‌زمینه به‌همراه آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی انسانی در این اکوسیستم‌ها، وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در جنگل‌های ایران را دوچندان کرده است، بنابراین طراحی و توسعه روش‌های مقابله مؤثر با این آتش‌سوزی‌ها به‌صورت پیش‌گیرانه و عملیاتی ضروری به‌نظر می رسد. در این زمینه روش‌های متعددی از مدل‌سازی خطر وقوع و گسترش آتش‌سوزی با استفاده از فناوری‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی توسعه یافته‌اند که نقش مؤثری در پیش‌بینی و پیش‌گیری از این حریق‌ها دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

140 - پاسخ مانگروها به افزایش پیش بینی شده سطح آب دریا ناشی از اثرات تغییر اقلیم
هانا اعتمادی

زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسی چکیده کامل

زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسیار پیچیده خواهد بود. انتظار میرود که این اکوسیستم ها پاسخی سینرژیک به ترکیبی از اثرات ناشی از تغییر اقلیم ، فاکتورهای آنترپوژنیک و حوادث طبیعی نشان دهند. روش بررسی: در این پژوهش مشخص شد افزایش تراز آبی دریا محتمل ترین و بزرگترین تهدید ناشی از تغییر اقلیم بر جنگل های مانگرو خواهد بود. دامنه جرومدی و میزان تأمین رسوب در جنگل های مانگرو دو فاکتور عمده و موثر پاسخ مانگروها به افزایش تراز آبی دریا به شمار میروند. یافته ها: در صورتیکه پروسه های افزایش ارتفاع رسوب به عنوان پروسه های جبران وجود نداشته باشند، مانگروهای سمت دریا از بین خواهند رفت و هرچه دامنه جزرومدی منطقه ای بیشتر باشد مانگروها خسارات کمتری را متحمل می شوند. این پاسخ ها به توپوگرفی منطقه نیز بستگی دارد که امکان مهاجرت مانگروها را به سمت خشکی تعیین میکند. بسیاری از پاسخ های مانگروها به این اثرات ناشی از تغییر اقلیم را نمی توان از یک مکان به مکان دیگر برون یابی کرد و ویژه یک منطقه خاص می باشند. بحث و نتیجه گیری: برخی از اقدامات سازگاری در مناطق ساحلی در مقابل اثرات تغییر اقلیم شامل طراحی سیستم های دفاع از مناطق ساحلی مثل خاکریز ها، کاشت و احداث جنگل های مانگرو، ساخت تاسیسات در مقابل سیل، عقب نشینی از خط ساحلی و مدیریت آرایش جدید ساحل، تهیه نقشه های ریسک و هشدار و آگاهی به ساکنین می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

141 - بررسی غنای گیاهان چوبی جنگل‌های شمال ایران و جنگل‌های معتدله پهن‌برگ اروپای مرکزی
غلامحسین مرادی

زمینه و هدف: جنگل‌های شمال ایران با تنوع گونه‌ای منحصر به فرد یکی از ارزشمندترین اکوسیستم‌های جنگلی دنیا می‌باشند و یک میراث کهن تاریخی متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی هستند.روش بررسی: این پژوهش از نوع مروری بوده و با هدف مقایسه ویژگی‌ها و تنوع گونه‌ای جنگل‌های شمال ایران چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل‌های شمال ایران با تنوع گونه‌ای منحصر به فرد یکی از ارزشمندترین اکوسیستم‌های جنگلی دنیا می‌باشند و یک میراث کهن تاریخی متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی هستند.روش بررسی: این پژوهش از نوع مروری بوده و با هدف مقایسه ویژگی‌ها و تنوع گونه‌ای جنگل‌های شمال ایران و جنگل‌های معتدله پهن‌برگ اروپای مرکزی انجام شده است که هر دو جزء جنگل‌های سبز تابستانه (پهن‌برگ خزان ‌کننده مناطق معتدله) می‌باشند. همچنین در این پژوهش جنگل‌های راش اروپا مورد بررسی قرار گرفته و نیز انواع طبقه‌بندی این جنگل‌ها معرفی شده است.یافته‌ها: طول دوره رویش گیاهی در جنگل‌های شمال ایران 6 الی 8 ماه است، اما در جنگل‌های اروپای مرکزی 4 الی 6 ماه می‌باشد. جنگل‌های شمال ایران در مقایسه با جنگل‌های معتدله پهن‌برگ اروپای مرکزی دارای تنوع گونه‌ای بسیار بالاتر می‌باشد و تعداد گونه‌های درختی این جنگل‌های حدود 80 گونه است. این در حالی است که تعداد گونه‌های درختی جنگل‌های اروپای مرکزی 20 گونه می‌باشد.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق 54 گونه درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های شمال ایران وجود دارند که در جنگل‌های اروپای مرکزی وجود ندارند و از طرف دیگر 8 گونه درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های اروپای مرکزی رویش دارند که در جنگل‌های شمال ایران وجود ندارند. همچنین 20 گونه درختی و درختچه‌ای در هر دو این جنگل‌ها به صورت مشترک رشد می‌کنند. در این پژوهش به طور واضح نشان داده شد که غنای گیاهان چوبی جنگل‌های شمال ایران بسیار بیشتر از جنگل‌های معتدله پهن‌برگ اروپای مرکزی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

142 - اثر مدیریت بر میزان و تراکم ضایعات چوبی در جنگل‌های غرب استان گیلان
فرشاد کیوان بهجو فرشید آقایاری سجاد قنبری

زمینه و هدف: ضایعات چوبی درشت در اکثر اکوسیستم‌های جنگلی وجود دارد. این ضایعات چوبی علاوه بر استفاده‌های تجاری، فرصت زیست را برای موجودات زنده فراهم می‌کند؛ بنابراین وجود آن در اکوسیستم جنگل امکان جلوگیری از انقراض گونه‌ها را مهیا می‌کند. در ایران، از این ضایعات چوبی به چکیده کامل

زمینه و هدف: ضایعات چوبی درشت در اکثر اکوسیستم‌های جنگلی وجود دارد. این ضایعات چوبی علاوه بر استفاده‌های تجاری، فرصت زیست را برای موجودات زنده فراهم می‌کند؛ بنابراین وجود آن در اکوسیستم جنگل امکان جلوگیری از انقراض گونه‌ها را مهیا می‌کند. در ایران، از این ضایعات چوبی به‌عنوان منبعی جهت رفع نیاز چوبی به دلیل کمبود منابع چوب استفاده می‌شود. هدف از تحقیق بررسی میزان و تراکم ضایعات چوبی درشت، در سه کلاسه شیب کم (صفر تا ۲۰ درصد)، متوسط (۲۰ تا ۴۰ درصد) و شیب زیاد (۴۰ درصد به بالا) و نوع مدیریت در جنگل های غرب استان گیلان می باشد. روش بررسی: مطالعه حاضر در سه پارسل مدیریت شده و سه پارسل مدیریت نشده انجام شد. نمونه برداری با استفاده از خط نمونه ها انجام شد. متغیرهای اندازه‌گیری شده (شامل قطر و طول قطعه های چوبی در شیب های کم، متوسط و زیاد) با استفاده از روش تجزیه واریانس با یکدیگر مقایسه شدند تا مشخص گردد بین کدام تیمارها اختلاف آماری معنی داری وجود دارد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش شیب زمین، میزان و تراکم ضایعات چوبی درشت نیز افزایش می‌یابد. میانگین میزان حجم ضایعات چوبی درشت در شیب کم، متوسط و زیاد به ترتیب برابر با ۶۵/۲، ۱۳/۳ و ۵۴/۵ مترمکعب در هکتار است. نتایج حاصل از تجزیه واریانس میزان ضایعات چوبی درشت در سه تیمار با شیب‌های کم، متوسط و زیاد نشان داد که میزان ضایعات در بین شیب های مختلف مورد مطالعه اختلاف معنی داری دارند. همچنین میانگین تراکم ضایعات چوبی درشت در شیب کم، متوسط و زیاد به ترتیب برابر با ۸۶۹، 852 و 2176 تعداد در هکتار است. افزایش شیب باعث بیشتر شدن میزان و تراکم ضایعات چوبی درشت در جنگل می‌شود. میزان ضایعات چوبی در کلاسه شیب کم در دو وضعیت مدیریتی تقریباً یکسان می باشد. میزان و تراکم ضایعات چوبی درشت در جنگل مدیریت‌شده بیشتر از جنگل مدیریت نشده بود. درصد کیفیت ضایعات چوبی درشت با پوسیدگی درجه یک در جنگل مدیریت شده بیشتر از جنگل مدیریت نشده بود. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه می تواند از مناطقی که وضعیت شیب و مدیریت مشابه با منطقه مورد نظر در این تحقیق دارند، یک میانگینی ارائه نماید تا بتوان یک برآوردی از میزان ضایعات موجود در منطقه داشت. آگاهی از میزان ضایعات چوبی به برنامه ریزان و تصمیم گیران در جهت مدیریت بهینه این ضایعات کمک خواهد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

143 - جایگاه حقوق محیط زیست درحقوق بین الملل جنگ
پروین فرشچى فرهاد دبیرى مجید عباسپور مهرداد ناظمى ملینا اتحاد

اهمیت و نقش اساسی محیط زیست در زندگی و تکامل انسان انکار ناپذیراست. حال آن که جنگ به عنوان یکی از فعالیت های مخرب انسانی باعثتخریب محیط زیست شده و در واقع این مهم ترین رکن بقای انسان کمتریناهمیت را در حقوق بین الملل جنگ به خود اختصاص داده است.همان طور که می دانیم تکنیک چکیده کامل

اهمیت و نقش اساسی محیط زیست در زندگی و تکامل انسان انکار ناپذیراست. حال آن که جنگ به عنوان یکی از فعالیت های مخرب انسانی باعثتخریب محیط زیست شده و در واقع این مهم ترین رکن بقای انسان کمتریناهمیت را در حقوق بین الملل جنگ به خود اختصاص داده است.همان طور که می دانیم تکنیک های به کار گرفته شده در جنگ می تواندتأثیرات محیط زیستى مخرب فراوانی از خود بر جای گذارد ، از این روحفاظت از محیط زیست در زمان جنگ به عنوان بخشی از حقوق بین المللجنگ درآمده ، هرچند هنوز هم به از منظر حفاظت محیط زیست این قواعدجامع و دقیق نیست ولی نشان دهنده ى ارتقا جایگاه محیط زیست در حقوقبین الملل جنگ می باشد.در زمینه حفاظت محیط زیست در زمان جنگ قواعد پراکنده اى در حقوق1977 منضم I بین الملل جنگ وجود دارد که عمده ترین آن ها در پروتکلملاحظه ENMOD به کنوانسیون چهارگانه ى ژنو 1949 و کنوانسیونمى شود. این معاهدات در بر گیرنده ى قواعد کلى در ارتباط با حفاظت محیطزیست در زمان جنگ از طریق ممنوعیت به کارگیرى ابزار و روش هایى استکه باعث آثار گسترده و شدید و پایدار بر محیط زیست مى شوند. در نهایتبا بررسى قواعد مربوط به حفاظت محیط زیست در زمان جنگ مى توان بهاین نتیجه رسید که این قواعد براى حفاظت از مهم ترین رکن بقاى انسان یعنى محیط زیست جامع و کافى نبوده همچنین نیاز به ضمانت هاى اجرایىمحکم ترى دارد. در ضمن با در نظر گرفتن این نکته که این قوانین تنها درمواردى به اجرا در مى آیند که منافع قدرت هاى بزرگ سیاسى دنیا در میانباشد، باید به دنبال راهى براى کاهش نفوذ مسایل سیاسى در زمینه اجراىحقوق بین الملل جنگ در ارتباط با حفظ محیط زیست بود و این قوانین را بهسمت قواعد عرفى و الزام آور براى تمامى کشورهاى دنیا سوق داد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

144 - تاثیر آتش‎سوزی برخصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک اکوسیستم‎های جنگلی
مریم مصلحی هاشم حبشی اکرم احمدی

آتش&lrm;سوزی یکی از رخدادهای مهم و رایج در کلیه اکوسیستم&lrm;های جنگلی است که تاثیرات بسیار پیچیده&lrm;ای بر روی خصوصیات خاک دارد. تغییرات در خصوصیات فیزیکی (تخریب ساختار و تخلخل خاک، افزایش رواناب و فرسایش)، شیمیایی (کاهش مواد آلی، تبخیر کاتیون&lrm;ها، تغییر در ذخایر ع چکیده کامل

آتش&lrm;سوزی یکی از رخدادهای مهم و رایج در کلیه اکوسیستم&lrm;های جنگلی است که تاثیرات بسیار پیچیده&lrm;ای بر روی خصوصیات خاک دارد. تغییرات در خصوصیات فیزیکی (تخریب ساختار و تخلخل خاک، افزایش رواناب و فرسایش)، شیمیایی (کاهش مواد آلی، تبخیر کاتیون&lrm;ها، تغییر در ذخایر عناصر غذایی وچرخه آن&lrm;ها) و بیولوژیکی خاک (کاهش در گونه&lrm;های میکرو و ماکروفون&lrm;ها و تغییر جمعیت میکربی) توسط آتش می&lrm;تواند سبب تغییر در پوشش و فعالیت&lrm;های گیاهی گردد. آتش&lrm;سوزی&lrm;های شدید در جنگل، همچنین با ایجاد ترکیبات آلی با خاصیت آب&lrm;گریزی در خاک منجر به کاهش نفوذپذیری آب گردیده و بازده چرخه هیدرولوژیکی را کاهش می&lrm;دهد. خاک، آب و موجودات زنده از عوامل موثر در تعادل و پایداری اکوسیستم جنگلی می&lrm;باشد که هرسه آن تحت تاثیر آتش&lrm;سوزی&lrm;های شدید تخریب می‌گردد لذا در این تحقیق به بررسی تاثیرات آتش&lrm;سوزی جنگل بر خصوصیات مختلف خاک که در نگهداشت سلامت اکوسیستم موثر می&lrm;باشند، پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

145 - بررسی نیازها و ترجیحات تفرجی بازدیدکنندگان پارک جنگلی سرخه‌حصار و مقایسه آن با پارک جنگلی سی‌سنگان
سعیده اسکندری جعفر اولادی قادیکلایی علی یخکشی

امروزه ارزیابی تقاضای تفرجی در پارک‌های جنگلی به‌منظور تهیه طرح‌های تفرجی موفق و برنامه‌ریزی برای توسعه امکانات در طرح‌های مذکور به مسأله مهمی تبدیل شده است. شناخت نیازهای اقتصادی- اجتماعی گردشگران برای برآورد تقاضای تفرجی امری الزامی است، زیرا شرایط اقتصادی- اجتماعی گر چکیده کامل

امروزه ارزیابی تقاضای تفرجی در پارک‌های جنگلی به‌منظور تهیه طرح‌های تفرجی موفق و برنامه‌ریزی برای توسعه امکانات در طرح‌های مذکور به مسأله مهمی تبدیل شده است. شناخت نیازهای اقتصادی- اجتماعی گردشگران برای برآورد تقاضای تفرجی امری الزامی است، زیرا شرایط اقتصادی- اجتماعی گردشگران تأثیر زیادی بر انتخاب تفرج‌گاه به‌منظور استفاده از آن دارد. در همین راستا در تحقیق پیش‌رو، تقاضای تفرجی پارک جنگلی سرخه‌حصار در شرق تهران از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش‌نامه در فصل بهار مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی تغییرات تقاضای تفرجی مردم ایران در طول 30 سال، نتایج به‌دست آمده از این تحقیق با نتایج مطالعه دیگری که 30 سال پیش در پارک جنگلی سی‌سنگان انجام شده بود، مورد مقایسه قرار گرفت. مقایسه تقاضای تفرجی پارک‌های جنگلی درون‌شهری (سرخه‌حصار) و برون‌شهری (سی‌سنگان) و بررسی نیازهای بازدیدکنندگان از پارک‌های جنگلی طی سه دهه نشان داد که تقاضای تفرجی بازدیدکنندگان با گذشت 30 سال تغییر چندانی نکرده است. همچنین نیاز واقعی تفرجی مراجعه‌کنندگان در پارک‌های جنگلی درون‌شهری و برون‌شهری به‌جز چند مورد (آن دسته از تقاضاهایی که به بعد مسافت بازدیدکنندگان برمی‌گردد) تفاوت چندانی نمی‌کند و هدف اصلی بازدید گردشگران، استراحت در محیطی سالم و استنشاق هوای سالم است. درنهایت پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان، استفاده از نظرات و تمایلات مردم را برای احداث و توسعه پارک‌های جنگلی در نظر بگیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

146 - بررسی تاثیرات جنگلکاری روی تغییرات دما در زاگرس میانی (منطقه مورد مطالعه : شهیون دزفول)
مریم بهداروند سید محسن حسینی سید محمد باقر نبوی احسان صیاد

به منظور بررسی تغییرات احتمالی دما در یک محیط جنگلکاری شده نسبت به محیط بدون پوشش درختی، منطقه‌ای به مساحت 50 هکتار از اراضی جنگلکاری شده پشت سد دز واقع در منطقه شهیون شهرستان دزفول انتخاب گردید. برای انجام مقایسه داده ها محدوده ای نیز به وسعت 10 هکتار بعنوان شاهد در خا چکیده کامل

به منظور بررسی تغییرات احتمالی دما در یک محیط جنگلکاری شده نسبت به محیط بدون پوشش درختی، منطقه‌ای به مساحت 50 هکتار از اراضی جنگلکاری شده پشت سد دز واقع در منطقه شهیون شهرستان دزفول انتخاب گردید. برای انجام مقایسه داده ها محدوده ای نیز به وسعت 10 هکتار بعنوان شاهد در خارج از محدوده جنگلکاری در نظر گرفته شد. سپس به صورت تصادفی سیستماتیک3 دماسنج ماکزیمم- مینیمم در ارتفاع ثابت 520 متراز سطح دریا در قسمت جنگلکاری شده و 3 دماسنج نیز در منطقه بدون پوشش در همان لاین ارتفاعی کارگزاری گردید .داده های بدست آمده طی یک ماه پس از گردآوری و آنالیز نشان دادند که تفاوت دما در دو منطقه بسیار چشمگیر و نزدیک به 3 درجه سانتیگراد می باشد . نوسانات دمایی نیز به طرز معنی داری در منطقه جنگلکاری شده کمتر از قسمت جنگلکاری نشده بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

147 - محیط زیست جنگل در پرتو اصول حقوق عمومی
علی بابایی مهر

یکی از موضوعات مهم مورد بحث در حقوق عمومی مساله محیط زیست است ، بحث پیرامون محیط زیست جنگل و منافع مختلف مربوط به آن یکی از مسایل مطرح در نظامهای مختلف محیط زیست است ، تلاش جهت برقراری عدالت در این موضوع مهم و در مناقشاتی که از لحاظ اصولی متناقض یکدیگر هستند ، به این جه چکیده کامل

یکی از موضوعات مهم مورد بحث در حقوق عمومی مساله محیط زیست است ، بحث پیرامون محیط زیست جنگل و منافع مختلف مربوط به آن یکی از مسایل مطرح در نظامهای مختلف محیط زیست است ، تلاش جهت برقراری عدالت در این موضوع مهم و در مناقشاتی که از لحاظ اصولی متناقض یکدیگر هستند ، به این جهت است که در بردارنده منافع عامه است و خاص طرفین درگیر نمی باشد ، در قوانین بسیاری از کشورها از جمله ایران مقرراتی ذکر شده است و مستحق حمایتهای قانونی اعلام شده است ولی آنچه که مورد حمایت قوانین است ، حمایت از محیط زیست جنگل است نه تنوع زیستی و نه منافع جنگل نشین و نه منافع عمومی . هدف مقاله حاضر این است که با روش عمدتاَ توصیفی و بانگاه تطبیقی منافع مختلف را بر شمرده و فرآیند مشارکت در مدیریت منابع طبیعی را ذکر و در نهایت رهیافتی از چگونگی اداره مطلوب محیط زیست جنگل ارائه کند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

148 - اندازه گیری لغزش به عنوان پدیده مخرب زیست محیطی و بررسی اثر آن بر جنگل (مطالعه موردی سری یک چفرود استان گیلان)
طوبی عابدی سید عطاالله حسینی رامین نقدی

جاده های جنگلی ساخته شده در مناطق کوهستانی و ناپایدار گاهی دچار پدیده لغزش شده و خسارات فراوانی به بار می آورند. در این تحقیق میزان جابجایی افقی خاک مناطق لغزشی دو مسیر جاده جنگلی سری یک چفرود (پارسل های 105 و 107) اندازه گیری و کنترل گردید، به این صورت که ابتدا مناطق ل چکیده کامل

جاده های جنگلی ساخته شده در مناطق کوهستانی و ناپایدار گاهی دچار پدیده لغزش شده و خسارات فراوانی به بار می آورند. در این تحقیق میزان جابجایی افقی خاک مناطق لغزشی دو مسیر جاده جنگلی سری یک چفرود (پارسل های 105 و 107) اندازه گیری و کنترل گردید، به این صورت که ابتدا مناطق لغزشی کنار جاده مورد مساحی و سپس با برداشت تعدادی نقطه بر روی این مناطق مورد ترازیابی قرار گرفتند. ترازیابی در سه دوره و پس از هر بارندگی فصلی انجام شد و ارتفاع نقاط تعیین شده و با استفاده از شیب و اندازه افقی حرکت محاسبه گردید. میزان جابجایی بر اساس نوع خاک و مشخصات فنی جاده مورد بررسی قرار گرفته و بیشترین میزان جابجایی در پارسل های 105و 107 به ترتیب 144 و 236 سانتیمتر بود. انجام عملیات خاکبرداری سبب قطع مسیر های رواناب و جریانات زیرسطحی دامنه شده و این جریانات بصورت رواناب در سطح دامنه خاکبرداری و روی جاده جاری شده و سبب ناپایداری شیب شیروانی خاکبرداری می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

149 - بررسی نحوه و چگونگی مدیریت پارک های جنگلی ایران (مطالعه موردی پارک ملی سراوان - استان گیلان)
اکرم الملوک لاهیجانیان زهرا ساسان فر

هدف از انجام اینتحقیقبررسی نحوه و چگونگی مدیریت پارک های جنگلی ایران با عنایت به نحوه و نوع مدیریت پارک جنگلی سراوان در استان گیلان است . ایران با داشتن طبیعت چهارفصل که جز ده کشور برتر جهان در زمینه جاذبه های گردشگری می باشد مناطقی زیبا و دیدنی به خصوص در شهرهای شمالی چکیده کامل

هدف از انجام اینتحقیقبررسی نحوه و چگونگی مدیریت پارک های جنگلی ایران با عنایت به نحوه و نوع مدیریت پارک جنگلی سراوان در استان گیلان است . ایران با داشتن طبیعت چهارفصل که جز ده کشور برتر جهان در زمینه جاذبه های گردشگری می باشد مناطقی زیبا و دیدنی به خصوص در شهرهای شمالی کشور ودارای جذابیت زیادی برای گردشگران اکوتوریستی است. اکوتوریسم و گردشگری با توجه به روند رو به رشد جمعیت و کاهش منابع نفتی و اتکای کشور به اقتصاد تک محوری وابسته به نفت، نیازمند رشد و توسعه درکشور است. با توجه به وسعت کشور ، تنوع آب و هوایی ، و نوع اکوسیستم های جنگلی زمینه های مناسب برای ایجاد انواع پارک ها و فضای سبز فراهم نموده و بستر مناسبی برای سودآوری در بخش اکوتوریسم فراهم می گردد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی پیمایشی مبتنی بر روش های میدانی و کتابخانه ای است ابتدا به منظور شناسایی منطقه، نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای موجود منطقه مورد بررسی قرار گرفت.جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. سپس به منظور تعیین الویت ها و تدوین استراتژی های مدیریت اکوتوریسم از ماتریس QSPM استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین میزان آگاهی استفاده کنندگان از ارزش اکولوژیکی پارک و عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گردشگران و منطقه در نوع و نحوه استفاده از پارک جنگلی سراوان رابطه معناداری وجود دارد . شاخص های کیفی گردشگاه ها از جمله تنوع زیستی و اکو توریسم در جذب توریست تأثیر گذار است و تعیین نوع استراتژی دربهینه سازی مدیریت سبز درمنطقه اثر گذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

150 - نقد اکولوژیکی و زیباشناختی پارک‌‌های جنگلی (مطالعه موردی: پارک جنگلی لویزان، منطقه 4 شهرداری تهران)
حسین یوسفی علی محمدی

پاسخ‌گویی مناسب به نیازهای جسمی، مادی و روحی انسان از ضروریاتی است که می‌باید فضاهای شهری درقالب عملکردهای متعدد و خاص دراین جهت سامان‌دهی گردند. بشر امروزه با درک اهمیت و جایگاه فضاهای سبز و عرصه‌های عمومی تفرج و تفریح در زندگی روزمره و انواع کارکردهای این فضاها درمیان چکیده کامل

پاسخ‌گویی مناسب به نیازهای جسمی، مادی و روحی انسان از ضروریاتی است که می‌باید فضاهای شهری درقالب عملکردهای متعدد و خاص دراین جهت سامان‌دهی گردند. بشر امروزه با درک اهمیت و جایگاه فضاهای سبز و عرصه‌های عمومی تفرج و تفریح در زندگی روزمره و انواع کارکردهای این فضاها درمیان ساختار تجمع‌گاه‌های بشری، تلاش درجهت حفظ واحیاء منابع موجود را در دستور برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های خود قرارداده است. شهرهای بزرگ کشورمان و به ویژه شهر بزرگ تهران، با حد و اندازه‌های لازم در برخورداری از فضاهای اجتماعی، خصوصاً در زمینه فضاهای تفریحی- تفرجی فاصله‌ای بسیاردارد. لذا سیاست ایجاد فضای سبز و تفریحی- تفرجی درحاشیه شهرها ومسافت‌های نزدیک و درعرصه‌های متعامل با شهرها، از استقبال بیش‌تری مواجه است. از جمله این فضاهای بسیار مورد توجه در شهرتهران، پارک جنگلی لویزان است که درشمال شرقی شهر تهران و در تعاملی سازنده و مستقیم با شهر واقع شده است و به عنوان کمربند سبز شهر، ضوابط و مقررات خاصی را در ایفای چنین نقشی برعهده داشته است. در این پژوهش با هدف بررسی وضعیت منظر و شرایط اکولوژیکی پارک جنگلی لویزان و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌رو آن، اقدام به مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی در رابطه با این پارک گردید. در ابتدا با توجه به نقشه‌ها، موقعیت منطقه‌ای که پارک در آن قرار گرفته؛ از لحاظ مسایل محیط‌زیستی بررسی شد. سپس نقاط قوت و ضعف پارک از لحاظ زیباشناختی مطرح شد و سرانجام با فرض پارک به عنوان لکه، محدودیت‌های اکولوژیکی و تفرجی بیان و راهکارهای حل آن شرح داده شد. نتایج حاصل از این تحقیق اهمیت ویژه پارک جنگلی و رویکردهای مناسب برای توسعه پارک را نشان داد و برای کمبودهای موجود از لحاظ اکولوژیکی و تفرجی راهکارهایی از جمله توجه به ارتباط لکه‌ها، کاشت گیاهان مناسب و... را ارایه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

151 - بررسی ویژگی‌ و زمینه‌های‌ توسعه نظام جنگل ـ زراعی
حمید کریمی غلامحسین کرمی سید محمدجواد موسوی

آگروفارستری در یک مفهوم گسترده تلفیق رشته‌های مختلف کشاورزی شامل جنگل‌داری، زراعت و دام‌داری است که راهبردی مؤثری برای کاهش فقر، ایجاد امنیت غذایی و بهبود محیط‌زیست از طریق تولید پایدار محصولات کشاورزی می‌باشد. این سیستم یک راهکار مدیریتی چند‌منظوره در اطراف جنگل‌ها، به چکیده کامل

آگروفارستری در یک مفهوم گسترده تلفیق رشته‌های مختلف کشاورزی شامل جنگل‌داری، زراعت و دام‌داری است که راهبردی مؤثری برای کاهش فقر، ایجاد امنیت غذایی و بهبود محیط‌زیست از طریق تولید پایدار محصولات کشاورزی می‌باشد. این سیستم یک راهکار مدیریتی چند‌منظوره در اطراف جنگل‌ها، به‌خصوص جنگل‌های زاگرس محسوب می شود که علاوه بر کاهش فشار انسانی بر منابع طبیعی، منجر به افزایش بهره‌وری زمین در راستای توسعه پایدار طرح‌های جنگل‌داری اجتماعی می‌گردد. در این تحقیق اطلاعات مورد نیاز با روش مثلث‌سازی مانند بررسی سوابق و اسناد موجود، مشاهده مستقیم و مصاحبه با جامعه محلی جمع‌آوری و سابقه و امکان توسعه برنامه آگروفارستری در منطقه کامفیروز شهرستان مرودشت بررسی شد. نتایج بیان‌گر آن است که با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی می‌توان طرح آگروفارستری با کشت درختان مثمر و گیاهان دارویی را در این منطقه اجرا کرد. همچنین طراحی برنامه‌ای نظام‌مند و نظارت مستمر برای بهبود وضعیت اکولوژیکی سرزمین و حفاظت آب، خاک، توان اقتصادی و انگیزه فعالیت کشاورزان ضروری است. آگروفارستری، جنگل‌داری اجتماعی، مدیریت اراضی، مرودشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

152 - بررسی ارتباط مشخصه های شکل زمین با زاد آوری طبیعی جنگل های دست کاشت (مطالعه موردی: پارک ملت استان زنجان)
نگین عظیمی مریم داغستانی نینا رجایی

یکی از عناصر مهم جنگل پوشش گیاهی است. مطالعه و شناخت پوشش گیاهی از ضروری‌ترین مسایل و تحقیقات در عرصه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست است. پارک های جنگلی با توجه به نزدیکی به شهرها و تحت تاثیر گذاردن کیفیت زندگی حایز اهمیت است. زاداوری در پارک های جنگلی اهمیت زیادی دارد، در تحق چکیده کامل

یکی از عناصر مهم جنگل پوشش گیاهی است. مطالعه و شناخت پوشش گیاهی از ضروری‌ترین مسایل و تحقیقات در عرصه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست است. پارک های جنگلی با توجه به نزدیکی به شهرها و تحت تاثیر گذاردن کیفیت زندگی حایز اهمیت است. زاداوری در پارک های جنگلی اهمیت زیادی دارد، در تحقیق حاضر به بررسی نحوه زادآوری به منظور حفظ و توسعه جنگل پرداخته شده است. از این رو مطالعه حاضر باهدف بررسی زادآوری در ارتباط باشیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دربا صورت گرفته است. نمونه برداری با روش تصادفی سیتماتیک صورت پذیرفت و 35 پلات از منطقه پارک ملت استان تعیین و مشخصه‌های مورد نظر در پلات های مذکور مورد اندازه گیری قرار گرفت. در ابتدا آماره های توصیفی شاخصه های اندازه گیری شده با استفاده از نمودار بیان و سپس با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری و در نهایت تأثیر مشخصه‌های شکل زمین بر صفات رشدی درختان و رابطه بین مشخصه‌های رشدی درختان با یکدیگر با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار SPSS بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که شیب بر مشخصه های رشدی مورد نظر تاثیر معنی داری نداشته است؛ لیکن جهت شیب بر ارتفاع زبان‌گنجشک، قطر سینه کتلپا، قطر سینه زبان‌گنجشک، متوسط قطر سینه کل، تاج‌پوشش اقاقیا، تاج پوشش زبان‌گنجشک، میانگین تاج‌پوشش درختان و تاج‌پوشش کلی پلات، تأثیر معنی‌داری داشت. همچنین تعداد درخت در هر پلات بر زادآوری، و سایر مشخصه های رشدی نیز معنی‌دار بود. بین شادابی اقاقیا با ارتفاع آن رابطه منفی وجود داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

153 - اثر خروج دام و جنگل نشین از جنگل بر تجدید حیات طبیعی در جنگل عباس آباد استان مازندران
مجید توحیدی جواد جلالی فرشاد یزدیان محمد نقی عادل رقیه جیرود‌نژاد محمد رضا آذرنوش جواد صادق کوهستانی

یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل‌های شمال که باعث از بین رفتن گونه‌های گیاهی می شود چرای دام است. از این رو اقدام به ارزیابی طرح سامان دهی خروج دام در سری 2 مکارود از حوزه 36 کاظم رود در استان مازندران گردیده است. در این پ&zwj;ژوهش اقدام به برداشت تراکم زاد‌آوری در دام سرا چکیده کامل

یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل‌های شمال که باعث از بین رفتن گونه‌های گیاهی می شود چرای دام است. از این رو اقدام به ارزیابی طرح سامان دهی خروج دام در سری 2 مکارود از حوزه 36 کاظم رود در استان مازندران گردیده است. در این پ&zwj;ژوهش اقدام به برداشت تراکم زاد‌آوری در دام سراهای تخریب شده و سراهای دامی موجود در سه طبقه ارتفاعی 5/0 متر، 5/0 تا 3/1 متر و بیش از 3/1 متر، به فاصله از مرکز نمونه 10 متر، 20 متر و30 متر در چهار جهت اصلی به منظور مقایسه درونی با یکدیگر گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که هرچه از مرکز نوار به سمت فاصله های بیش تر برویم میزان زادآوری افزایش می یابد. همچنین میزان این فراوانی در طبقات ارتفاعی بیش از 3/1 متر بیش تر و مقدار آن عموما در جهت غربی از تراکم بالاتری برخوردار است و مقدار این تراکم در جهت جنوبی از همه کم تر می شود. مقایسه زادآوری بین دو منطقه در این سه طبقه ارتفاعی مشخص نمود که بین آن ها تفاوت معنی‌دار وجود دارد، این بدان معنی است که با انجام طرح خروج دام از جنگل بر تراکم تجدید حیات طبیعی منطقه افزوده شده است. لازم است نهادها و سازمان ها از طریق قانونی متعهد به انجام وظایف و تعهدات محوله باشند و از طریق ستاد هماهنگ کننده ای هدایت و کنترل شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

154 - بررسی تطبیقی دیدگاه های سیاسی بهارو شوقی
علی صابری الهه رزاقی

این مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش چکیده کامل

این مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش استعمار ؛ آزادی و جنگ تنظیم و مورد بررسی قرار گرفته و در پایان وجوه تشابه و اختلاف دیدگاه های هر کدام و شیوه های تبیین موضوع بیان گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

155 - سبک‌شناسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی؛ با تکیه بر سطح فکری
رضا زرین کمر محمدمهدی سیار

شاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سروده اند؛ به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آن‌ها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل می دهند که پیش از انقلاب چکیده کامل

شاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سروده اند؛ به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آن‌ها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل می دهند که پیش از انقلاب اسلامی شهرت و نام قابل توجهی داشتند و به ضرورت و احساس وظیفه درباره جنگ تحمیلی سروده اند. مهدی اخوان ثالث از دسته دوم است. او پیش از انقلاب اسلامی، شاعری صاحب سبک و برجسته بود و با آغاز جنگ، زبان حماسی و هنری شاعری خود را برای نجات کشور از تجاوز بیگانه به کار گرفت. این پژوهش به بررسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی می‌پردازد و از منظر سبک شناسی- با تکیه بر سطح فکری- آن‌ها را تحلیل می کند. دستاورد پژوهش ناظر بر آن است که اخوان، به عنوان شاعری ایران دوست و پیش کسوت، به رغم اختلاف نظرهایی که از نظر آیینی و سیاسی با گفتمان مسلط و شاعران جریان انقلاب اسلامی داشت، در اشعار جنگی خود تا حد قابل ملاحظه ای به الگوی هویتی مطلوب حاکمیت نزدیک می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

156 - مقایسة نمود هاى جنگ در رمان سووشون سیمین دانشور و رمان اسیر خشک ىها اثر دوریس لسینگ درپرتو نقد زنانة شوالتر
لیلى جمالى راضیه جوانمرد

رمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور ک چکیده کامل

رمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور که نمونه اى از آن در کتاب شناخت و تحسین هنر او به چاپ رسیده وی در نگارش سووشون، از حقایقزندگى خود و پیرامون اجتماعى اش الهام گرفته است ( 467 ). باتوجه به تفاوت تجربة شخصى و اجتماعى دانشور و لسینگ از جنگ، در مقالة حاضر برآنیم تا با استفاده ازتئورى نقد زنانة شوالتر، نمود هاى جنگ را در دو رمان اسیر خشک ىها و سووشون مقایسه کنیم. به نظر شوالتر، زنان نویسنده، هرچند ازنظر جغرافیایى از هم دور باشند، در واکنشبه یک واقعیت اجتماعى مشترک (نظیر جنگ)، سبک نوشتارى مشترکى به کار مى گیرند و از رفتار نوشتارى مشابهى پیروى مى کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

157 - بررسی تطبیقی اشعار انگلیسی آغازین و پایانی جنگ جهانی اول بر اساس مفهوم هژمونی و ضد هژمونی
مهدی جاویدشاد امیرحسین نعمتی زیارتی

پژوهش پیش‌ رو دو گروه از شاعران جنگ جهانی اول ادبیات انگلیسی را بر اساس نظریات آنتونیو گرامشی مورد خوانش تطبیقی قرار می‌دهد. گروه اول، که دربرگیرنده چهره‌هایی همچون هنری نیوبولت، روپرت بروک، جسی پوپ، آلیس مِینل، آلیو لیندسِی و جان مک‌کری می‌شود را می‌توان شعرای وابسته ب چکیده کامل

پژوهش پیش‌ رو دو گروه از شاعران جنگ جهانی اول ادبیات انگلیسی را بر اساس نظریات آنتونیو گرامشی مورد خوانش تطبیقی قرار می‌دهد. گروه اول، که دربرگیرنده چهره‌هایی همچون هنری نیوبولت، روپرت بروک، جسی پوپ، آلیس مِینل، آلیو لیندسِی و جان مک‌کری می‌شود را می‌توان شعرای وابسته به نظام حاکم نامید که در آغاز جنگ اشعاری موافق با جنگ می‌نوشتند و دسته دوم، که شامل نویسندگانی همچون زیگفرید سوسون، رابرت گریوز و ویلفرد اوون می‌شود را می‌توان شعرای مخالف با سیاست‌های نظام حاکم خواند که در پایان جنگ اشعاری ضد جنگ می‌سرودند. با توجه به اینکه درونمایه‌های وطن، مذهب و مرگ از جمله شاخصه‌های اصلی نوشته‌های مربوط به جنگ است، این پژوهش به بررسی این درونمایه‌ها در قلم شاعران مد نظر می‌پردازد. در این راستا، تعاریف گرامشی از نخبگان و دسته‌بندی آن‌ها به سنتی و ارگانیک، و همچنین مفاهیم هژمونی و ضد هژمونی در درک هر چه بهتر خوانش مد نظر یاری می‌رسانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

158 - سیره علوی در جنگ در آینه نهج البلاغه و شعر عبدالمسیح الانطاکی
نعمت اله حسنی

10.30495/clq.2021.683774

شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آن‌ها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومه‌ای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج چکیده کامل

شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آن‌ها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومه‌ای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار می‌سازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسان‌ها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگ‌ها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروه‌های خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

159 - تطبیق معنایی "شجاعت" در قرآن و فرهنگ جاهلی
رمضان رضائی یدالله رفیعی

در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه‌های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه‌ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن‌ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن‌ها اندیشه‌های اخلاقی م چکیده کامل

در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه‌های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه‌ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن‌ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن‌ها اندیشه‌های اخلاقی متعالی‌ای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزنده‌ای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که معنای شجاعت جاهلی با معنای قرآنی آن یکی است به تبیین مقایسه‌ای مفهوم شجاعت در قرآن و فرهنگ جاهلی می‌پردازد، که حوزه معنایی وسیعی داشته و در انتقال معنای نسخ یک فرهنگ و ایجاد فرهنگی متعالی مؤثر بوده و معنای والای اخلاقی را بازگو می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

160 - بررسی انگیزه‌های گردشگری بازدیدکنندگان پارک‌های جنگلی
محمدرضا رضوانی 1 سیّد محمّد میرتقیان رودسری

چکیده افزایش تقاضا برای حضور در فعالیت های گردشگری مبتنی بر جنگل، شناخت عوامل انگیزشی مؤثر بر انتخاب این مقصدها را ضروری ساخته است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی انگیزه های کششی گردشگران در مقصد گردشگری جنگل در پارک های جنگلی دالخانی و صفارود شهرستان رامسر می با چکیده کامل

چکیده افزایش تقاضا برای حضور در فعالیت های گردشگری مبتنی بر جنگل، شناخت عوامل انگیزشی مؤثر بر انتخاب این مقصدها را ضروری ساخته است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی انگیزه های کششی گردشگران در مقصد گردشگری جنگل در پارک های جنگلی دالخانی و صفارود شهرستان رامسر می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را متخصصان و کارشناسان گردشگری و نیز گردشگران پارک های جنگلی صفارود و دالخانی تشکیل دادند. حجم نمونه متخصصان و کارشناسان گردشگری 30 نفر و روش نمونه گیری قضاوتی بود. همچنین حجم نمونه گردشگران 400 نفر محاسبه گردید و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام شد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. روایی پرسشنامه از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ که برابر با 885/0 بود، تأیید شد. داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل ضریب تغییرات با استفاده از نرم افزار SPSS24 ارزیابی شدند. نتایج مشخص ساخت که عوامل کششی مؤثر بر گردشگری مبتنی بر جنگل دارای 17 بُعد و 5 عامل هستند که به ترتیب اولویت برای گرشگران شامل عوامل دسترسی پذیری، منابع گردشگری، خدمات مکمل، بوم شناختی و چارچوب های حقوقی و قانونی می باشند. باید در نظر داشت تمام ویژگی های مقصد گردشگری جنگل در عوامل انتخاب مقصد توسط گردشگر، به یک اندازه مهم نیستند، از این رو پیشنهادات لازم در این زمینه ارائه گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

161 - تحلیل عدالت جغرافیایی در نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد بر اساس نظریه جان رالز
داود قربانی حسن عیوض زاده مالک ذوالقدر مهدی خوش خطی

چکیده جان رالز اندیشه ی سیاسی خود را حول محور عدالت و طراحی جامعه ای عادل (جامعه ی بسامان) بیان نموده است. در این راستا وی از جایگاه برجسته ای در تبیین مفهوم عدالت در عرصه داخلی جوامع معتقد به لیبرال دموکراسی برخوردار است و به همین جهت به اعتقاد بسیاری، بزرگ‌ترین فیلسوف چکیده کامل

چکیده جان رالز اندیشه ی سیاسی خود را حول محور عدالت و طراحی جامعه ای عادل (جامعه ی بسامان) بیان نموده است. در این راستا وی از جایگاه برجسته ای در تبیین مفهوم عدالت در عرصه داخلی جوامع معتقد به لیبرال دموکراسی برخوردار است و به همین جهت به اعتقاد بسیاری، بزرگ‌ترین فیلسوف اخلاقی- سیاسی قرن بیستم لقب گرفته که سعی نموده ایده عدالت به مثابه انصاف را به عنوان یک آرمان عام بشری تبیین و به مرحله اجرا در آورد. بنا بر تفکر رالز، اگر جوامع، لیبرال دموکراتیک باشند جهان صلح‌آمیزتر خواهد بود و این امر به سطح نظام بین‌الملل نیز کشیده خواهد شد. سؤال اصلی مقاله این است که بر اساس نظریه جان رالز عدالت جغرافیایی در نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد در چه سطحی قرار دارد؟ فرضیه ای را که برای پاسخ گویی به این سؤال اصلی در صدد بررسی آن هستیم این است که به نظر می رسد توسعه اقتصادی در قرن بیست و یکم در میان این کشورها ناموزون و نامتناسب و با عدالت بین‌المللی جان رالز همخوانی نداشته باشد. نتایج مقاله نشان می‌دهد که نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد از نظر عدالت جغرافیایی نامتوازن است زیرا برخی کشورها با داشتن امکانات و توانایی های مالی و تکنولوژیک، مراحل جدیدی از رشد و توسعه را خواهند پیمود و عده ای دیگر نیروی خود را برای تهیه نیازهای اولیه بسیج خواهند نمود. امروزه دولت‌ها می بایست ضمن تأمین امنیت سیاسی و نظامی خود، به دنبال امنیت اقتصادی و انباشت سرمایه و ثروت باشند، اما برخی از دولت‌ها در عرصه نظام بین‌المللی از چنین توانایی برخوردار نیستند، این کشورها عمدتاً کشورهای درحال توسعه هستند؛ که از اصطلاحات دیگری هم چون فقیر و جنوب جهت توصیف کشورهای مذکور نام برده می‌شود؛ بنابراین برخلاف نظریه عدالت جان رالز ما در دوران پسا جنگ سرد با رویدادها و آمارهایی در سطح جهان مواجه می‌شویم که نشانگر بی‌عدالتی و نابرابری‌های ژرف در جهان است. این رویدادها و آمارها می توانند درباره خشونت، فقر، بیماری و نابرابری میان انسان‌ها باشند. بی‌تردید نظام ناعادلانه جهانی با منافع کشورهای ثروتمند و شهروندانشان گره خورده است و در برابر اصلاحات ساختاری مقاومت می‌کند. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شیوه گرداوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای و استفاده از مقالات علمی و پژوهش خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

162 - بررسی پدافند غیرعامل در منطقه 4شهرداری، شهر تهران
رضا پنام آزیتا رجبی بختیار عزت پناه

چکیده پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که انجام می شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد به بیان دیگر هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و چکیده کامل

چکیده پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که انجام می شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد به بیان دیگر هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غیرعامل گفته می شود. این تحقیق با هدف تحلیل و ارزیابی مراکز مهم ،حیاتی و حساس منطقه 4 شهر تهران از منظر پدافند غیرعامل انجام شده است. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. متغیرهای مورد بررسی شامل شناسایی مکان‌های حیاتی، حساس و مهم منطقه 4 شهر تهران، به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از حملات دشمن، بالا بردن قدرت دفاعی‌، آستانه مقاومت ملی، بازدارندگی و شهرسازی دفاعی است. روش جمع‌آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه‌ای بوده و با توجه به نوع تحقیق از مطالعات میدانی(مصاحبه) نیز استفاده شده است. در تحلیل و تهیه نقشه های مربوطه، از نرم افزار ARC_GIS و EXCEL استفاده شده است. در این مقاله از تکنیک ماتریسی برای بررسی انطباق نظام شهری منطقه 4شهر تهران با اصول پدافند غیرعامل استفاده شده است که به شناسایی مراکز مهم، حیاتی و حساس منطقه پرداخته شده است. نتایج پژوهش بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل در این منطقه است. بدین طریق می‌توان قبل از وقوع جنگ برای کاهش خسارات جانی و مالی نقاط استراتژیک شهر، جایی که ادامه حیات شهر و مقاومت آن وابسته به این مراکز است اقدام نمود. * نویسنده مسئول [1] - Passive Defense پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

163 - مبانی فقهی ممنوعیت تخریب انبوه و گسترده محیط زیست در جنگ؛ با تاکید بر نقد گزارش‌های تاریخی مربوط به جنگ‌های نبوی
احمد احسانی فر

در پژوهش پیش رو با پیرایش تاریخی جنگ‌های نبوی از تحریفات، زوائد و اغراقات، و با بررسی ادله منع‌کننده تخریب و اتلاف گسترده و انبوه محیط زیست، موضع فقه شیعه در مورد این رفتار جنگی روشن می‌شود. بر مبنای ادله مطرح، در حالت اضطرار و ضرورت جنگی می‌توان به تخریب و اتلاف محدود، چکیده کامل

در پژوهش پیش رو با پیرایش تاریخی جنگ‌های نبوی از تحریفات، زوائد و اغراقات، و با بررسی ادله منع‌کننده تخریب و اتلاف گسترده و انبوه محیط زیست، موضع فقه شیعه در مورد این رفتار جنگی روشن می‌شود. بر مبنای ادله مطرح، در حالت اضطرار و ضرورت جنگی می‌توان به تخریب و اتلاف محدود، کنترل ‌شده و تحت مدیریت عناصر محیط زیست اقدام کرد؛ لکن تخریب انبوه و گسترده محیط زیست امکان‌پذیر نمی‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

164 - حکم قتال با کفار و اهل بغی
محمد صادق قادری محمد مهدی احمدی

چکیده یکی از احکام متعالی دین اسلام در بعد اجتماعی جهاد می‌باشد. شاید در نگاه اول، معاندین جهاد را با جنگ که در سایر ادیان و ملل وجود دارد مساوی دانسته و همان احکام را در جهاد نیز جاری بدانند.ولی بحث و سؤال در رابطه با زمانی می‌باشد که امام معصوم(ع) در غیبت بوده و جامعه چکیده کامل

چکیده یکی از احکام متعالی دین اسلام در بعد اجتماعی جهاد می‌باشد. شاید در نگاه اول، معاندین جهاد را با جنگ که در سایر ادیان و ملل وجود دارد مساوی دانسته و همان احکام را در جهاد نیز جاری بدانند.ولی بحث و سؤال در رابطه با زمانی می‌باشد که امام معصوم(ع) در غیبت بوده و جامعه اسلامی به وسیله نواب خاص با عام او مدیریت می‌شود؛ حکم جهاد در این زمان چیست؟ در اکثر کتب فقهی و یا کتاب‌هایی که در آن مباحث جهاد از دیدگاه فقها مطرح شده است جهاد را به دو قسم تقسیم کرده‌اند که عبارت است از جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی علماء و فقهاء در مورد جواز و مشروعیت جهاد ابتدایی و عدم جواز و مشروعیت آن در عصر غیبت به آیات و روایاتی تمسک جسته‌اند. از جمله قائلین به مشروعیت و جواز جهاد ابتدایی در عصر غیبت می‌توان از شیخ مفید، ابوصلاح حلبی، سلّار، آیت‌الله خویی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نام برد . قائلین به عدم مشروعیت جهاد ابتدایی در عصر غیبت شرائط و مواردی را برای جهاد ذکر نموده‌اند که عبارتند از: حضور امام(ع)، بلوغ، عقل، اذن و الدین، سلامت جسم و... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

165 - تأثیر عنصر زمان در احکام جهاد در قرآن
علی دوازده امامی مطلق حسین علوی مهر سید حسن عابدیان

عنصر زمان در احکام جهاد در قرآن، نقش بسیار مهمی دارد، زیرا وجوب و حُرمَتِ جهاد در شرائط مختلفِ زمانی را موجب می شود. مسئله ی اصلی پژوهش حاضر این است که در چه زمان هایی حکم جهاد در قرآن قابلیّت تغییر دارد؟ روش تحقیق، تحلیلی و توصیفی بوده و هدف پژوهش نیز شناساییِ عنصر زما چکیده کامل

عنصر زمان در احکام جهاد در قرآن، نقش بسیار مهمی دارد، زیرا وجوب و حُرمَتِ جهاد در شرائط مختلفِ زمانی را موجب می شود. مسئله ی اصلی پژوهش حاضر این است که در چه زمان هایی حکم جهاد در قرآن قابلیّت تغییر دارد؟ روش تحقیق، تحلیلی و توصیفی بوده و هدف پژوهش نیز شناساییِ عنصر زمان خاص و نقشِ آن در احکام جهاد در قرآن می باشد که برای بدست آوردنِ احکام متغیِّر جهاد در قرآن صورت می گیرد. یافته ها نشان داد که حُرمت جهاد در ماه های حرام در قرآن، نسخ نشده، بلکه همچنان به قوّت خود باقی است. فرار از میدان مبارزه هنگام تحرّف و تحیّز پذیرفتنی است. تعداد جنگ جویانِ دشمن در نوسان زمانی، قابل سنجش جهت مقاومت می باشد. فرار برخاسته از غافل‌گیری در زمانی موقّت، قابل توجیه است. زمان درخواست پناهندگی و گرفتن اسیر، وابسته به عنصر زمانِ خاص در جهاد می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

166 - بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاءدر اراضی ملی
عباس فدایی مقدم محمد عالم زاده جواد نیک نژاد

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاء در اراضی ملی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که علی‌رغم وجود نظرات متفاوت فقهی و قواعد حقوقی، احیاء اراضی و اثر آن بر مصادیق مذکور، امری انکارناپذیر می باشد. مشخص نبودن زمان دقیق احیاء و اثر آن بر م چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاء در اراضی ملی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که علی‌رغم وجود نظرات متفاوت فقهی و قواعد حقوقی، احیاء اراضی و اثر آن بر مصادیق مذکور، امری انکارناپذیر می باشد. مشخص نبودن زمان دقیق احیاء و اثر آن بر منابع مذکور و استنباط برخی از حقوق دانان مبنی بر تعیین تاریخ 16/12/1365 در ماده واحده قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع ماده 56 قانون حفاظت و بهره‌ برداری و تبصره 6 الحاقی به قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه به عنوان زمان احیاء، نه تنها ابهام موصوف را مرتفع نکرده، بلکه دو چندان نموده است. با بررسی احکام مختلف این نتیجه بدست می‌آید که اصولاً زمان احیاء و اثر آن، به تاریخ تصویب قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع برمی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

167 - تبیین فقهی مضمون آیه سوم سوره نساء و بررسی اختلاف نظر در تاریخ‌گذاری دقیق آن
ریحانه امام جمعه جعفر نکونام مهرداد عباسی

هدف پژوهش حاضر تبیین فقهی مضمون آیه سوم سوره نساء و بررسی اختلاف نظر در تاریخ‌گذاری دقیق آن است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که زمان تقریبی نزول آیات مورد بررسی، مربوط به زمان بعد از جنگ اُحد و اواخر سال سوم و اوایل سال چهارم هجرت می‌باشد. موضوعات مطرح چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر تبیین فقهی مضمون آیه سوم سوره نساء و بررسی اختلاف نظر در تاریخ‌گذاری دقیق آن است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که زمان تقریبی نزول آیات مورد بررسی، مربوط به زمان بعد از جنگ اُحد و اواخر سال سوم و اوایل سال چهارم هجرت می‌باشد. موضوعات مطرح شده در این آیات، بیشتر روابط اجتماعی بین مسلمانان است. این نوع ارتباط مربوط به دوره بعد از هجرت و دوره ده ساله نبوت پیامبر اسلام (ص) است. موضوع دیگر مطرح در این آیات، مربوط به سرپرستی و رسیدگی به امور زنان و کودکان بی‌سرپرست است که با ازدواج مجدد زنان بی‌سرپرست، یک حامی و مربی برای فرزندانشان فراهم می‌شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

168 - بررسی خصوصیات کمّی راش شرقی نسبت به عوامل توپوگرافی در جنگل‌‌های ناو‌‌اسالم
علیرضا اسلامی فاطمه بدر

هدف: گونه راش ﺷﺮﻗﻲ ﺣﺪود یک‌‌‌سوم از وﺳﻌﺖ و ﺑﻪ همین ﻧﺴﺒﺖ حجم سرپا را در توده‌‌های آمیخته و تا حدودی خالص جنگل‌‌های ﺷﻤﺎل اﻳﺮان در برمی‌‌گیرد. یکی از عوامل مؤثر بر خصوصیات کمّی درختان، عوامل فیزیوگرافی است. تحقیق حاضر به‌‌‌منظور بررسی تأثیر عوامل توپوگرافی بر خصوصیات کمّی چکیده کامل

هدف: گونه راش ﺷﺮﻗﻲ ﺣﺪود یک‌‌‌سوم از وﺳﻌﺖ و ﺑﻪ همین ﻧﺴﺒﺖ حجم سرپا را در توده‌‌های آمیخته و تا حدودی خالص جنگل‌‌های ﺷﻤﺎل اﻳﺮان در برمی‌‌گیرد. یکی از عوامل مؤثر بر خصوصیات کمّی درختان، عوامل فیزیوگرافی است. تحقیق حاضر به‌‌‌منظور بررسی تأثیر عوامل توپوگرافی بر خصوصیات کمّی گونه راش انجام شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش جنگل‌های منطقه ناو اسالم به عنوان نمونه در استان گیلان انتخاب شد. با توجه به هدف تحقیق، قطر برابرسینه و ارتفاع درختان راش در سه ‌طبقه ارتفاعی (800 تا 1650 متر)، پنج کلاسه شیب (0 تا 50 درصد) و چهار جهت اصلی جغرافیایی اندازه‌گیری و در فرم‌‌‌های مربوطه ثبت گردید.نتایج: نتایج آزمون تجزیه واریانس یک‌‌‌طرفه نشان داد، تأثیر دو عامل شیب زمین و ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه‌‌‌های کمّی گونه راش معنی‌‌‌دار است که به‌‌‌منظور مقایسه میانگین‌‌‌ها از آزمون دانکن استفادهشد. نتایج نهایی حاکی از این بود که کم‌ترین و بیشترین میزان مشخصه‌های کمّی به ترتیب در ارتفاع1300-1440 و 1440-1650 متر وجود دارد؛ در بررسی شیب زمین نیز بیشترین میزان قطر، سطح مقطع و ارتفاع درختان راش در شیب 40-50 درصد به‌‌دست آمد.نتیجه‌گیری: با توجه به سرشت و خصوصیات اکولوژیکی راش، بهترین رویشگاه درختان این‌ گونه برای داشتن بیشترین قطر و ارتفاع، مناطق بالادست و شیب‌‌‌دار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

169 - بازنمایی بسترهای تسهیل‌کننده تصمیم‌گیری فرماندهان در عملیات والفجر8 (تحقیقی کیفی پیرامون سیاست تصمیم‌گیری فرماندهان لشکر 41 ثارالله)
محمدرضا محمودمولایی سنجر سلاجقه علیرضا منظری توکلی

10.22034/sej.2020.1902976.1250

هدف پژوهش حاضر شناسایی و فهم بسترهای تسهیل‌کننده تصمیم‌گیری فرماندهان لشکر 41 ثارالله در عملیات والفجر 8 بود. در این راستا، با ده نفر از فرماندهان این لشکر مصاحبه انجام شد و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌شناسی کیفی نظریه‌ی زمینه‌ای انجام گرفته است. شش مقوله‌ی چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر شناسایی و فهم بسترهای تسهیل‌کننده تصمیم‌گیری فرماندهان لشکر 41 ثارالله در عملیات والفجر 8 بود. در این راستا، با ده نفر از فرماندهان این لشکر مصاحبه انجام شد و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌شناسی کیفی نظریه‌ی زمینه‌ای انجام گرفته است. شش مقوله‌ی اصلی و یک مقوله هسته از خلال کدگذاری داده‌ها استخراج شدند. تفکّر نظامی و استراتژیک فرماندهان، طرح مانور و عملیات، عملیات شناسایی، مدار اطلاعات رزم، صورت‌بندی دیالکتیک مشورت، برآیند تصمیم‌گیری و سنتز تصمیم‌گیری بومی به مثابه رخداد پیروزی از مقوله‌های استخراجی به شمار می‌آیند. نتایج نشان داد، تصمیم‌گیری فرماندهان تحت تأثیر بسترهای تسهیل‌کننده‌ای چون تجارب خیبر و بدر، تفکّر برد، اطلاعات دقیق، تجزیه و تحلیل ایده‌ها، استفاده از تجربه‌ی نظامی فرماندهان در جهت دستیابی به یک پیروزی قاطعانه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

170 - بررسی تاثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران
سعید مکوندی گوداژدر لنا عبدالخانی روح اله شهابی فریدون اکبرزاده

10.22034/sej.2021.1939094.1375

با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و در حالی‌که گفتمان تمدن نوین اسلامی ایرانی به عنوان یک الگو در حال عرض اندام در مناسبات بین المللی و به خصوص ژئوپلیتیک خاورمیانه می‌باشد، برخی تحلیل گران در صددند تا کارگزاران نظام جمهوری اسلامی را در ابتدای پیر چکیده کامل

با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و در حالی‌که گفتمان تمدن نوین اسلامی ایرانی به عنوان یک الگو در حال عرض اندام در مناسبات بین المللی و به خصوص ژئوپلیتیک خاورمیانه می‌باشد، برخی تحلیل گران در صددند تا کارگزاران نظام جمهوری اسلامی را در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، به در پیش گرفتن سیاست مداخله در امور داخلی عراق و صدور انقلاب متهم نموده و آن را به عنوان عامل اصلی آغاز جنگ از سوی صدام، معرفی می کنند. در این مقاله تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود که آیا راهبرد جمهوری اسلامی ایران در صدور انقلاب ، عامل اصلی آغاز جنگ از سوی صدام می باشد ؟ با بررسی نظریه خودشکنندگی داخلی و همچنین مجموع مواضع حضرت امام خمینی (ره) و نیز بیانیه های رژیم بعث عراق، می‌توان دریافت این نظریه که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در خصوص صدور انقلاب ، علت وقوع جنگ عراق علیه ایران می باشد به طور کلی مردود و فاقد دلایل علمی و متقن می باشد. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد و جمع آوری داده ها به صورت اسنادی و کتابخانه ای می باشد این تحقیق از نظر زمان، مقطعی، از نظر متغیر مورد بررسی، کیفی و از نظر هدف، کاربردی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

171 - جنگ نرم مقدم بر جنگ سخت؛ چرا و چگونه؟
مرتضی موسی پور فتیده

10.22034/sej.2021.1925866.1314

هدف پژوهش حاضر بررسی تقدم جنگ نرم و برجنگ سخت، چرایی و چگونگی آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که همواره تأکید اسلام بر این بوده که قبل از هرگونه درگیری نظامی، باید طرف مقابل را دعوت به دین اسلام نمود و به‌‌طور منطقی با آنان صحبت و روشن‌گری کرد و د چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تقدم جنگ نرم و برجنگ سخت، چرایی و چگونگی آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که همواره تأکید اسلام بر این بوده که قبل از هرگونه درگیری نظامی، باید طرف مقابل را دعوت به دین اسلام نمود و به‌‌طور منطقی با آنان صحبت و روشن‌گری کرد و در صورت عدم پذیرش سخن حق و اصرار بر کفر و عناد خود، با آنها مقابله نمود. همچنان‌ که در متن شرایع آمده است، همیشه جنگ نرم، بر جنگ و جهاد سخت و نظامی مقدم بوده و قبل از جهاد نظامی، باید دشمنان را به محاسن دین دعوت کنند و از طریق تبلیغات و یا قدرت روانی، آنان را به سوی اسلام جذب نمود. بنابراین، وظیفه همگان است که اولاً و بالذات به فکر جنگ نرم باشیم و ثانیاً، و بالعرض و در حد ضرورت و بازدارندگی، جنگ سخت را دنبال کنیم و حتی الامکان باید موجبات و زمینه‌های جنگ سخت را از میان برد و اگر هم در جایی جنگ سخت و فیزیکی به وجود آمد، لازم است راهکارهایی برای تبدیل آن به جنگ نرم، به کار بست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

172 - بررسی تأثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران
سعید مکوندی گوداژدر لنا عبدالخانی فریدون اکبرزاده روح اله شهابی

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که با توجه به شکنندگی داخلی کشورهای عربی و ماهیت رژیم‌های استبدادی منطقه خاورمیانه که دارای دو بحران هویت چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که با توجه به شکنندگی داخلی کشورهای عربی و ماهیت رژیم‌های استبدادی منطقه خاورمیانه که دارای دو بحران هویت و مشروعیت می‌باشند، همچنین مجموع مواضع امام خمینی که مقصودشان از صدور انقلاب، هرگز مداخله در امور داخلی عراق، یا صدور تجهیزات تروریستی به این کشور نبوده است و نیز بیانیه‌های رژیم بعث عراق، می‌توان دریافت این نظریه که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در خصوص صدور انقلاب، علت وقوع جنگ عراق علیه ایران می‌باشد، به طور کلی مردود و فاقد دلایل علمی و متّقن است. دلیل اصلی واهمه‌ها و بیم‌های رژیم بعث عراق نیز، ماهیت نظام بحران‌زده خود بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

173 - رویکرد آمریکا به خلع سلاح و کنترل تسلیحات پس از 11 سپتامبر (2001 – 2020)
سیدمحمود منصوری نسب ابومحمد عسگرخانی سهراب صلاحی

10.22034/sej.2021.1941808.1382

یکی از مهم‌ترین موضوعات استراتژیک در عرصه روابط بین‌المللی کشورها و حوزه‌ امنیت بین‌الملل، موضوع کنترل تسلیحات و خلع سلاح می‌باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی رویکرد آمریکا به خلع سلاح و کنترل تسلیحات با نگاهی به حوادث 11 سپتامبر 2001-2020 می‌باشد. روش پژوهش توصی چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین موضوعات استراتژیک در عرصه روابط بین‌المللی کشورها و حوزه‌ امنیت بین‌الملل، موضوع کنترل تسلیحات و خلع سلاح می‌باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی رویکرد آمریکا به خلع سلاح و کنترل تسلیحات با نگاهی به حوادث 11 سپتامبر 2001-2020 می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که خلع سلاح و کنترل تسلیحات کشتارجمعی همواره یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح در سطح نظام بین‌الملل و به‌خصوص در روابط روسیه و آمریکا بوده است. پیشینه خلع سلاح و کنترل تسلیحات در دوران پس از جنگ سرد بسیار مغشوش و پیچیده است. در اوایل دهه 1990 تمایل زیادی به انعقاد موافقت‌نامه‌‌های کاهش تسلیحات وجود داشت. بعد از حادثه 11 سپتامبر همکاری‌های بین‌المللی صلح‌آمیز چندجانبه‌گرا پایان نیافتند؛ بلکه با توجه به حرکت‌های دولت آمریکا، قواعد بازی اولاً جنبه‌ نظامی بیشتری به خود گرفت و این باعث ایجاد تغییر در گفتمان‌های بین‌المللی شده است. ثانیاً یک‌جانبه‌گرایی در مقابل چندجانبه‌گرایی مطرح گردید. این تحول همه‌ کشورها را متأثر کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

174 - امام خمینی، صلح و خطوط قرمز آن
اسماعیل علی خانی

صلح نقطة مقابل جنگ و یکی از دو راهی است که پیوسته در پیش روی پیروان ادیان و مکاتب در مواجهة با کسانی که باورهای آنان را نمی‌پذیرند قرار دارد. در اسلام هیچ یک از جنگ و صلح اصل نیست؛ این شرایط و موقعیت‌هاست که تعیین کنندة هر یک است. هم‌چنانکه در اسلام هر یک از صلح و جنگ د چکیده کامل

صلح نقطة مقابل جنگ و یکی از دو راهی است که پیوسته در پیش روی پیروان ادیان و مکاتب در مواجهة با کسانی که باورهای آنان را نمی‌پذیرند قرار دارد. در اسلام هیچ یک از جنگ و صلح اصل نیست؛ این شرایط و موقعیت‌هاست که تعیین کنندة هر یک است. هم‌چنانکه در اسلام هر یک از صلح و جنگ دارای شرایط و خطوط قرمز است. به منظور تبیین بایدها و نبایدهای صلح از منظر امام خمینی (ره)، فرزند برومند و سخن‌گوی برجستة اسلام در دوران معاصر، خطوط قرمز صلح را در دو بخش مورد بررسی قرار داده‌ایم: خطوط قرمز مربوط به موقعیت‌ها و شرایط متفاوت، نظیر این‌که صلح نباید باعث تهدید شدن اسلام و مسلمانان و تضعیف اقتدار نظام باشد، صلح نباید موجب تضعیف جبهة اسلام در عالم شود، صلح نباید باعث غفلت از دشمن و دشمنی دشمن شود، صلح نباید تحمیلی باشد، صلح نباید ذلیلانه و بدون رعایت حقوق متقابل باشد؛ و خطوط قرمز صلح نسبت به اشخاص،‌ گروه‌ها و اندیشه‌ها، نظیر صلح با جبهة استکبار، صلح با اسرائیل،‌ صلح با ظالمان و طاغوت‌ها و صلح با متجاوزان به جامعه و نظام‌ اسلامی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

175 - نیتروزئوس، تقابل سیاست‌های بین‌المللی آمریکا با مدل حاکمیتی جمهوری اسلامی پس از نیم قرن چالش
رضا جلالی علی اکبر امینی امیرحسین زارعی محمود آبادی

10.22034/sej.2019.665752

هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست‌های متقابل ایران و آمریکا به ویژه در چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده‌ها با روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. نتایج نشان داد، رویارویی نظامی ‌با جمهوری اسلامی ایران کار بسیار دشوار و پر ه چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست‌های متقابل ایران و آمریکا به ویژه در چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده‌ها با روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. نتایج نشان داد، رویارویی نظامی ‌با جمهوری اسلامی ایران کار بسیار دشوار و پر هزینه‌ای است و ایالات متحده نیک می‌داند که اسقاط حاکمیت در ایران حتی با حمله اتمی‌از سوی آن‌ها غیرممکن خواهد بود مگر همراهی مردم و حضور فیزیکی در خاک ایران. ایرانیان هویت منحصر به فردی دارند که در سختی با یکدیگر متحد می‌شوند و هیچ جایگزینی نمی‌توان برای این حاکمیت منحصر به فرد تاریخی آمیخته با اسلام‌خواهی، ایرانی‌گری و توأم با هویت قومی ‌و نژادی در ایران به وجود آورد. تنها راهکار پذیرش حاکمیت قطعی جمهوری اسلامی ایران برمبنای ولایت مطلقه فقیه است و به نوعی باید طرفین به ویژه ایالات متحده آمریکا از نظم نوین جهانی که تبعیت از قوانین و معاهده‌های بین‌المللی است، تمکین کند و این کار سبب برقراری تعامل مشترک و سازنده بین طرفین در بلندمدت خواهد شد. تقابل همه جانبه با ایران از هسته‌ای گرفته تا نیتروزئوس هرچقدر که متقن باشد، باز هم برای تقابل با ایران کافی نیست و چون با هویت پیچیده و چند بعدی در فرهنگ مردم ایران جایگزینی برای مدل حکومت شکل گرفته در ایران وجود ندارد، بدیهی است تبعیت از نظم جدید جهانی و پذیرفتن ایران تنها راهکار خاتمه دادن به این چالش در نیم قرن گذشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

176 - بررسی و تحلیل هویت انسان در سروده های سپیده کاشانی و قیصر امین پور
سمیرا دولتخواه محمد رضا شاد منامن خدابخش اسداللهی

10.30495/dk.2021.1930662.2266

انسان با توجه به شرایط زیستی و تاثیرپذیری اش از محیط و روی داده‌های سخت زندگی اجتماعی، به هویت خود شکل می‌دهد. این هویت زادۀ فردیت یافتگی و تقابل درون و بیرون اوست. تقابلی که در ازل از ناسازی خاک وجود او و روح الهی، به وجود آمده و خود ایجادگر تقابل‌های دیگر شده است، بنا چکیده کامل

انسان با توجه به شرایط زیستی و تاثیرپذیری اش از محیط و روی داده‌های سخت زندگی اجتماعی، به هویت خود شکل می‌دهد. این هویت زادۀ فردیت یافتگی و تقابل درون و بیرون اوست. تقابلی که در ازل از ناسازی خاک وجود او و روح الهی، به وجود آمده و خود ایجادگر تقابل‌های دیگر شده است، بنابراین انسان با گرایش به هر یک از این دو عنصر، سرنوشت خویش و سعادت و شقاوت خود را رقم می‌زند. او در مواجهه با بلایای سخت، بیش از شرایط عادی، ویژگی‌های ذاتی و اکتسابی را بروز می‌دهد. یکی از این رویدادهای تعیین کننده، جنگ است که بر انسان تحمیل می‌شود و او را بر سر دوراهی مقاومت یا تسلیم قرار می‌دهد تا فضیلت و یا رذیلت‌هایش را به نمایش بگذارد. در این مقاله برسر آنیم بدانیم که آدم‌ها، در جریان جنگ، از دید سپیده کاشانی و قیصر امین‌پور، چه ویژگی‌هایی دارند و چگونه می‌توانند با این خصوصیات، ذات الهی و پنهان خویش را آشکار کنند. داده های این مقاله با بهره گیری از شیوۀ کتابخانه ای فراهم آمده و با روشی کیفی، توصیف و تحلیل شده است. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش این است که در آغاز جنگ ذات الوهی انسان‌ها همواره شیطان را محروم می‌کند ولی با پایان یافتن جنگ، به تدریج شیطان راه نفوذ در آنان را می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

177 - بررسی سبکی و محتوایی مثنوی «آلات جنگ» سرودۀ میرزا محمدطاهر قزوینی
محمدحسین تشکری بافقی فاطمه غفوری مهدی آباد پوران یوسفی پور کرمانی

10.30495/dk.2022.1949413.2403

مثنوی آلات جنگ سرودۀ میرزا محمدطاهر قزوینی، از آثار منظوم و ارزشمند قرن یازدهم و اوایل دوازدهم هجری است. این اثر دارای 800 بیت می‌باشد و در قالب مثنوی سروده شده است. در این پژوهش بر اساس روش توصیفی – تحلیلی ، ضمن معرفی مختصری از نویسنده و معرّفی اثر ارزشمندش به بر چکیده کامل

مثنوی آلات جنگ سرودۀ میرزا محمدطاهر قزوینی، از آثار منظوم و ارزشمند قرن یازدهم و اوایل دوازدهم هجری است. این اثر دارای 800 بیت می‌باشد و در قالب مثنوی سروده شده است. در این پژوهش بر اساس روش توصیفی – تحلیلی ، ضمن معرفی مختصری از نویسنده و معرّفی اثر ارزشمندش به بررسی مختصّات سبک شناسانۀ این اثر پرداخته شده است. قزوینی در این کتاب سعی دارد در قالب کلامی موزون و منظوم و با بهره گیری از صورخیال و صناعات شعری به معرّفی آلات و ادوات جنگی عهد صفوی بپردازد. شاعر برای غنی کردن اشعار و اندیشه های خود از تلمیحات و اشارات تاریخی بهره جسته است. نکتۀ قابل توجّه این است که در تصویرسازی و تصویرآفرینی با جنگ ابزارها در مثنوی وصف آلات جنگ، میرزا محمد طاهر وحید قزوینی، متأثر از دورۀ صفویه بوده و این اثر از نخستین دیوان‌هایی است که آلات و ابزارهای جنگی جدید، مانند تفنگ و سلاح‌های آتشین را به تصویر کشیده است. وحید قزوینی بارها در کتاب خود به داستان‌ها، روایات دینی، حوادث تاریخی و اسلامی و شخصیت‌های بزرگواری چون پیامبر اکرم (ص) و علی (ع) پرداخته و در کنار این مباحث، آشنایی خوبی نیز به ادبیّات فارسی و عربی دارد و به این داستان‌ها و شخصیت‌ها گاه اشاره می‌کند. بررسی سطوح فکری، زبانی و ادبی این اثر بی شک مسیر شناخت از تفکر و رویّۀ علمی و ادبی این شاعر را برای علاقه‌مندان و پژوهشگران هموارتر می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

178 - جنبش جنگل و تأثیر آن بر ادبیات معاصر
پروانه قلیزاده سید سعید احدزاده کلوری محمد رضا شاد منامن جهاندوست سبزعلیپور

10.30495/dk.2022.1936640.2315

جنبش جنگل، در پی ناکامی انقلاب مشروطه، در آخرین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، به رهبری میرزا کوچک خان و با اهداف مبارزه با خودکامگی شاه و عمال حکومت، بیرون راندن اشغالگران روس و انگلیس از صفحات شمالی کشور و حمایت از مردم ستم دیده در برابر درباریان فاسد، مالکان ستم پیشه چکیده کامل

جنبش جنگل، در پی ناکامی انقلاب مشروطه، در آخرین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، به رهبری میرزا کوچک خان و با اهداف مبارزه با خودکامگی شاه و عمال حکومت، بیرون راندن اشغالگران روس و انگلیس از صفحات شمالی کشور و حمایت از مردم ستم دیده در برابر درباریان فاسد، مالکان ستم پیشه و تاجران مال اندوز، تشکیل گردید. عمر این نهضت، به دلیل هجوم‌های خودی و بیگانه به آن بسیار کوتاه بود. اما مردمی بودن نیروها و اهداف انسانی نهضت، سبب نفوذ باورنکردنی آن در میان کشاورزان و صنعتگران شد و در همان حال بر نهادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اثر عمیقی به جای گذاشت و زمینه ساز نوعی از ادب مقاومت در ایران گردید که در قالب شعر و ادبیات داستانی عرضه شد. داده‌های این پژوهش با روش کتابخانه ای فراهم آمده و با استفاده از ابزار تحلیل محتوا و روش کیفی، تحلیل و توصیف شده است. انجام این پژوهش از آن جهت ضرورت دارد که یکی از گره‌گاه‌های مبارزات مردم ایران نوای آزادی می‌پردازد. هدف نویسندگان نشان دادن نحوه و میزان بازتاب رویدادهای قیام جنگل در ادبیات معاصر بوده است. می‌بینیم تلاش حکومت پهلوی برای مخدوش کردن چهرۀ میرزا نهضت او، بی‌ثمر ماند و بسیاری از شاعران و نویسندگان، در تمام لحظه‌های تاریخ‌ساز، از قیام جنگل و رهبر آن سخن گفته و آن به مثابۀ وسیله‌ای برای تداوم مبارزات مردم، بهره برده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

179 - سیر تحول شخصیت و شخصیت پردازی در سه رمان منتخب جنگ (دفاع مقدس) دهۀ شصت تا نود
علی محمدیان جهانگیر صفری اسماعیل صادقی

10.30495/dk.2020.672386

با شروع جنگ تحمیلی نوع ادبی به ویژه رمان جنگ شکل و نضج گرفت، که در طول سه دهۀ شصت تا نود با فراز و نشیب های فراوانی روبرو بوده؛ به نحوی که طی این سه دهه ضمن برخورداری از نگاه مثبت اندیش، منفی نگر و بینابین نویسندگان آنان به پدیده جنگ از لحاظ عناصر داستانی به خصوص در ز چکیده کامل

با شروع جنگ تحمیلی نوع ادبی به ویژه رمان جنگ شکل و نضج گرفت، که در طول سه دهۀ شصت تا نود با فراز و نشیب های فراوانی روبرو بوده؛ به نحوی که طی این سه دهه ضمن برخورداری از نگاه مثبت اندیش، منفی نگر و بینابین نویسندگان آنان به پدیده جنگ از لحاظ عناصر داستانی به خصوص در زمینۀ تکنیک شخصیت وشخصیت پردازی سیر تحولی به سمت تکامل پیموده است. با توجه به اهمیت این عنصرمهم داستانی و بررسی سیرتحول آن، در این مقاله با انتخاب سه رمان(نخل های بی سر،سفر به گرای 270 درجه، شطرنج با ماشین قیامت) که هریک نمایندۀ یک دهه به شمار می آیند به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. نویسندگان این رمان ها با انتخاب اشخاص و افراد مورد نظر خود به عنوان شخصیت های داستانی ضمن ایجاد انسجام داستانی، نکته های پنهان وناپیدای شخصیت ها وجامعۀ پیرامون شان را به صورت واقعی، عینی و ملموس نشان می دهند. همچنین آنان در پرداخت شخصیت های داستانی خود ازدو روش مستقیم (توصیفی) ویا غیر مستقیم (نمایشی) و یا هر دو در قالب گفتار، رفتار، توصیف قیافۀ ظاهری و نام استفاده کرده اند. یافته ها نشان می دهد، شخصیت های داستانی در دهۀ اول بیشتر قالبی، نوعی و در حد تیپ هستند در حالی که شخصیت های داستانی دو دهۀ بعد از پویایی و جامعیت بیشتری برخوردارند ودارای شخصیت های ملموس تری می باشند. رمان های جنگ دهۀ هشتاد در پرداخت شخصیت ها موفق تر عمل کرده اند و در شخصیت پردازی غیر مستقیم به عنصر گفت وگو و رفتار بیشترین توجه را داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

180 - تشبیه و استعاره بر پایه ابزار آلات جنگی در غزلیات سعدی
فریبا قره داغی کراله

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

181 - تحلیل مناسبات نظام آموزش و جنگ
نوروز هاشم زهی رسول یاحی انسیه اصغری

هرسازمان برای پاسخ به اهدافی و بویژه پاسخ به نیازهای بازتعریف شده دردوره جنگ بوجود می آید.خرده نظام های اجتماعی برای تداوم حیات در بحران، هم باید مدیریت شوند و هم به مدیریت بحران کمک کنند.هدف مقاله، تحلیل نقش وزارت آموزش وپرورش درکمک به تعادل نظام آموزشی دوران جنگ عراق چکیده کامل

هرسازمان برای پاسخ به اهدافی و بویژه پاسخ به نیازهای بازتعریف شده دردوره جنگ بوجود می آید.خرده نظام های اجتماعی برای تداوم حیات در بحران، هم باید مدیریت شوند و هم به مدیریت بحران کمک کنند.هدف مقاله، تحلیل نقش وزارت آموزش وپرورش درکمک به تعادل نظام آموزشی دوران جنگ عراق علیه ایران ازیک سو وخلاقیت ها درپشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی سال 1359 تا1367 ه.ش.ازسوی دیگراست.روش انجام تحقیق، کیفی و از نوع پژوهش تاریخی است.ابزارگردآوری اطلاعات فیش برداری مصاحبه است که با استفاده ازتمام شماری اسناد ومنابع متنی دست اول و دوم و مصاحبه مدیران آموزش وپرورش در دوران جنگ تحمیلی صورت گرفته است.روش تجزیه وتفسیر تحلیل تماتیک می باشد.طبق یافته های پژوهش،وزارت آموزش و پرورش دربخش ایفای نقش تخصصی به تدوین مقررات و آئین نامه های آموزشی خاص زمان جنگ، تأسیس وفعالیت مجتمع های آموزشی رزمندگان درپشت جبهه ومناطق جنگی، ایجاد شرایط ادامه تحصیل و تشکیل کلاس های جبرانی و تقویتی دانش آموزان رزمنده، آموزش از طریق تلویزیون در دوران بمباران شهرها اقدام کرده است.مهمترین کنش های عمومی این وزارتخانه اقدام به راه اندازی ستاد امداد وپشتیبانی جنگ، اعزام معلمان و دانش آموزان به جبهه،مشارکت درایجاد استحکام وپناهگاه درمدارس وبازسازی مداوم مدارس بمباران شده بدست آمد.این وزارتخانه با مدیریت چالش‌های اخلاقی و عدالت‌بنیان آموزش در پشت جبهه به تقویت حمایت جامعه ازجنگجویان عرصه نبردکمک کرد.مناسبات آموزش و پرورش و جنگ تا حد زیادی بر مثبت شدن ارزش های فرهنگی جامعه و گسترش ایدئولوژی رهبران در دهه اول پس ازانقلاب اسلامی تاثیر گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

182 - تبیین الگوهای نظام حقوقی، اجتماعی و رفاهی دولت و نقش آن در تغییرات سبک زندگی جانبازان جنگ تحمیلی
سید رضا حجازی

نظام حقوقی عمده ترین عضر حقوقی است که در زندگی روزمره به گونه ای با تعریف مجازات ها، رفتارهای مجاز افراد جامعه را تعیین می کند؛ ولی امروزه در جامعه مدرنیته و سبک زندگی که افراد جامعه انتخاب می کنند، مجازات های سنتی، پیشامدرن مجازات های بدنی مانند گذشته کمتر قابل اعمال ا چکیده کامل

نظام حقوقی عمده ترین عضر حقوقی است که در زندگی روزمره به گونه ای با تعریف مجازات ها، رفتارهای مجاز افراد جامعه را تعیین می کند؛ ولی امروزه در جامعه مدرنیته و سبک زندگی که افراد جامعه انتخاب می کنند، مجازات های سنتی، پیشامدرن مجازات های بدنی مانند گذشته کمتر قابل اعمال است. البته این نظام حقوقی برای جوامع ثابت نیست و از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. بنابراین در کشور ما که فلسفه زندگی مبتنی بر شارع مقدس و قرآن کریم می باشد، سبک زندگی افراد جامعه متفاوت‌تر از انتخاب سبک زندگی جامعه مدرنیته می باشد. لذا نظام حقوقی به افراد جامعه گوش زد می کند که هر رفتاری چگونه هنجار و قابل پذیرش و کدام رفتار نابهنجار و با چه واکنشی روبرو است. بنابراین هر موضوعی در جامعه مطرح می شود، ایجاد قانون برای آن باید به عنوان آخرین راهکار باشد. چونکه با قانونگذاری صحیح می توان به انتظارات مشروع افراد جامعه پاسخ داد. نظام حقوقی هر کشوری خط و مش و مرزبندی جامعه را تعیین می کند و در سطح جهانی قواعد نظام حقوقی بین المللی توسط سازمان های بین المللی برای کشورها مرزبندی رسمی تعیین می کنند. لذا اعمال مجازات‌ها در همه اشکال زندگی اثر می گذارد. لذا دولت‌ها بر حسب منابع موجود در چارچوب قوانین به همه کسانی که به هر دلیل ناتوان از پرداخت هزینه های زندگی باشند کمک می کنند و خدمات رفاهی در کشورهای گوناگون بسیار متغیر و مفهوم آن در یک کشور با کشور دیگر متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

183 - تحلیل اسنادی کنشگری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هشت سال جنگ تحمیلی
نوروز هاشم زهی سمیه هاشم زهی

مقاله به تحلیل عملکرد مدیریتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پشتیبانی تخصصی و عمومی جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367می پردازد. رویکرد تحقیق کیفی و راهبرد آن تاریخی اسنادی است. داده ها با فیش برداری از اسناد و روایت کنشگران و مطلعان از نقش این وزارتخانه چکیده کامل

مقاله به تحلیل عملکرد مدیریتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پشتیبانی تخصصی و عمومی جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367می پردازد. رویکرد تحقیق کیفی و راهبرد آن تاریخی اسنادی است. داده ها با فیش برداری از اسناد و روایت کنشگران و مطلعان از نقش این وزارتخانه در دوران جنگ تحمیلی و همچنین متون مرتبط با آن بدست آمد. استانداران استان های درگیر جنگ، مدیران اصناف، تعاونی ها و اتحادیه های کارگری از مشارکت‌کنندگان بودند که تعداد 17 نفر با نمونه گیری هدفمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شد. در آخر اعتباریابی و صـحت نتایج پژوهش با بازبینی و تأیید متن مصاحبه به‌وسیله مصاحبه شوندگان، جـستجو بـرای مـوارد منفی یا توضیحات جایگزین در میان سایر مدیران، بازبینی توسـط همکاران پژوهشگر و مراجعه با اسناد تاریخی تقویت شد. بر اساس نتایج در عملکرد تخصصی این وزارتخانه به تشکیل بسیج کارگری و کارخانجات، تشکیل معاونت پشتیبانی جنگ، تشکیل انجمن های اسلامی در کارخانه ها، خدمات فنی و تعمیرگاهی به جبهه ها و گسترش سازمان متناسب با جنگ می توان اشاره کرد. در این دوره در اثر تعامل وزارت کار با مجلس ۸ قانون در مورد پشتیبانی از جنگ، نیروهای مسلح، رزمندگان، شهدا، جانبازان، معلولان، اسرا و خانواده های آنان به تصویب رسید. همچنین ۴ مصوبه در ارتباط با ماموریت های وزارت کار در جنگ از تصویب هیات وزیران گذشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

184 - تحلیل جامعه شناختی مناسبات نظام آموزشی و جنگ (مورد مطالعه، تجربه تاریخی نقش آموزش و پرورش در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)
نوروز هاشم زهی رسول یاحی انسیه اصغری

هرسازمان برای پاسخ به اهدافی و بویژه پاسخ به نیازهای بازتعریف شده دردوره جنگ بوجود می آید. خرده نظام های اجتماعی برای تداوم حیات در بحران، هم باید مدیریت شوند و هم به مدیریت بحران کمک کنند. هدف این مقاله، تحلیل نقش وزارت آموزش وپرورش درکمک به تعادل نظام آموزشی دوران جنگ چکیده کامل

هرسازمان برای پاسخ به اهدافی و بویژه پاسخ به نیازهای بازتعریف شده دردوره جنگ بوجود می آید. خرده نظام های اجتماعی برای تداوم حیات در بحران، هم باید مدیریت شوند و هم به مدیریت بحران کمک کنند. هدف این مقاله، تحلیل نقش وزارت آموزش وپرورش درکمک به تعادل نظام آموزشی دوران جنگ عراق علیه ایران از یک سو و خلاقیت ها در پشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی سال 1359 تا1367 ه.ش.ازسوی دیگراست. روش انجام تحقیق، کیفی و از نوع پژوهش تاریخی است. برای گردآوری اطلاعات از فیش تحقیق و مصاحبه استفاده شدکه با استفاده ازتمام شماری اسناد ومنابع متنی دست اول و دوم و مصاحبه با مدیران آموزش وپرورش در دوران جنگ تحمیلی صورت گرفته است. روش تجزیه و تفسیر تحلیل تماتیک می باشد. طبق یافته های پژوهش، وزارت آموزش و پرورش در بخش ایفای نقش تخصصی به تدوین مقررات و آئین نامه های آموزشی خاص زمان جنگ، تأسیس و فعالیت مجتمع های آموزشی رزمندگان در پشت جبهه ومناطق جنگی، ایجاد شرایط ادامه تحصیل و تشکیل کلاس های جبرانی و تقویتی دانش آموزان رزمنده، آموزش از طریق تلویزیون در دوران بمباران شهرها اقدام کرده است. مهمترین کنش های عمومی این وزارتخانه اقدام به راه اندازی ستاد امداد وپشتیبانی جنگ، اعزام معلمان و دانش آموزان به جبهه، مشارکت درایجاد استحکام و پناهگاه درمدارس و بازسازی مداوم مدارس بمباران شده بدست آمد. این وزارتخانه با مدیریت چالش‌های اخلاقی و عدالت‌بنیان آموزش در پشت جبهه به تقویت حمایت جامعه ازجنگجویان عرصه نبردکمک کرد. مناسبات آموزش و پرورش و جنگ تا حد زیادی بر مثبت شدن ارزش های فرهنگی جامعه و گسترش ایدئولوژی رهبران در دهه اول پس از انقلاب اسلامی تاثیر گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

185 - تحلیل اسنادی کنشگری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هشت سال جنگ تحمیلی
نوروز هاشم زهی سمیه هاشم زهی سمیه محمدی بسحاق

این مقاله به تحلیل عملکرد مدیریتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پشتیبانی تخصصی و عمومی جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367می پردازد. رویکرد تحقیق کیفی و راهبرد آن تاریخی اسنادی است. داده ها با فیش برداری از اسناد و روایت کنشگران و مطلعان از نقش این وزارتخ چکیده کامل

این مقاله به تحلیل عملکرد مدیریتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پشتیبانی تخصصی و عمومی جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367می پردازد. رویکرد تحقیق کیفی و راهبرد آن تاریخی اسنادی است. داده ها با فیش برداری از اسناد و روایت کنشگران و مطلعان از نقش این وزارتخانه در دوران جنگ تحمیلی و همچنین متون مرتبط با آن بدست آمد. استانداران استان های درگیر جنگ، مدیران اصناف، تعاونی ها و اتحادیه های کارگری از مشارکت کنندگان بودند که تعداد 17 نفر با نمونه گیری هدفمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شد. در آخر اعتباریابی و صـحت نتایج پژوهش با بازبینی و تأیید متن مصاحبه به وسیله مصاحبه شوندگان، بازبینی توسـط همکاران پژوهشگر و مراجعه با اسناد تاریخی تقویت شد. بر اساس نتایج در عملکرد تخصصی این وزارتخانه به تشکیل بسیج کارگری ، تشکیل معاونت پشتیبانی جنگ، تشکیل انجمن های اسلامی در کارخانه ها، خدمات فنی و تعمیرگاهی به جبهه ها و گسترش سازمان متناسب با جنگ می توان اشاره کرد. در این دوره ۴ مصوبه در ارتباط با ماموریت های وزارت کار در جنگ از تصویب هیات وزیران گذشته است. در نقش اصناف و تعاونی های تحت پوشش وزارتخانه در جنگ، ۴ مضمون سازمان دهندهکمک اصناف و تعاونی ها به تامین و توزیع عادلانه کالا در پشت جبهه،کمک های کالایی به جبهه، کمک نقدی به جبهه وراه اندازی ستاد پشتیبانی جنگ در تعاونی ها و اصناف، بدست آمد. همچنین ۲۴ مضمون پایه از نقش اصناف و تعاونی ها در جنگ شناسایی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

186 - تبیین الگوهای نظام حقوقی، اجتماعی و رفاهی دولت و نقش آن در تغییرات سبک زندگی جانبازان جنگ تحمیلی
سید رضا حجازی مهرداد نوابخش ابراهیم متقی

نظام حقوقی عمده ترین عضر حقوقی است که در زندگی روزمره به گونه ای با تعریف مجازات ها، رفتارهای مجاز افراد جامعه را تعیین می کند؛ ولی امروزه در جامعه مدرنیته و سبک زندگی که افراد جامعه انتخاب می کنند، مجازات های سنتی، پیشامدرن مجازات های بدنی مانند گذشته کمتر قابل اعمال ا چکیده کامل

نظام حقوقی عمده ترین عضر حقوقی است که در زندگی روزمره به گونه ای با تعریف مجازات ها، رفتارهای مجاز افراد جامعه را تعیین می کند؛ ولی امروزه در جامعه مدرنیته و سبک زندگی که افراد جامعه انتخاب می کنند، مجازات های سنتی، پیشامدرن مجازات های بدنی مانند گذشته کمتر قابل اعمال است. البته این نظام حقوقی برای جوامع ثابت نیست و از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. بنابراین در کشور ما که فلسفه زندگی مبتنی بر شارع مقدس و قرآن کریم می باشد، سبک زندگی افراد جامعه متفاوت تر از انتخاب سبک زندگی جامعه مدرنیته می باشد. لذا نظام حقوقی به افراد جامعه گوش زد می کند که هر رفتاری چگونه هنجار و قابل پذیرش و کدام رفتار نابهنجار و با چه واکنشی روبرو است. بنابراین هر موضوعی در جامعه مطرح می شود، ایجاد قانون برای آن باید به عنوان آخرین راهکار باشد. چونکه با قانونگذاری صحیح می توان به انتظارات مشروع افراد جامعه پاسخ داد. نظام حقوقی هر کشوری خط و مش و مرزبندی جامعه را تعیین می کند و در سطح جهانی قواعد نظام حقوقی بین المللی توسط سازمان های بین المللی (سازمان ملل متحد و ....) برای کشورها مرزبندی رسمی تعیین می کنند. لذا اعمال مجازات ها در همه اشکال زندگی اثر می گذارد و به عبارت دیگر این مجازات ها به جزء تنبیه افراد جامعه بیان کننده طرز تلقی ها و ارزش های هر جامعه است. لذا دولت ها بر حسب منابع موجود در چارچوب قوانین به همه کسانی که به هر دلیل ناتوان از پرداخت هزینه های زندگی باشند کمک می کنند و خدمات رفاهی در کشورهای گوناگون بسیار متغیر و مفهوم آن در یک کشور با کشور دیگر متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

187 - بررسی آرمان شهر در اشعار فریدون مشیری
جمال احمدی سارا زمانی

بشر همواره از بی عدالتی، خشونت و ظلم موجود در جامعه‌ی به هم ریخته‌ی دنیای امروز رنج برده است، و برای تسکین خود سعی کرده تا دنیای ایده آلی را در ذهنش خلق کند. این دنیای تخیلی که آرمان شهر یا مدینه‌ی فاضله نامیده شده است، پناهگاه خیالی خوبی را برای بشر فراهم آورده تا او ر چکیده کامل

بشر همواره از بی عدالتی، خشونت و ظلم موجود در جامعه‌ی به هم ریخته‌ی دنیای امروز رنج برده است، و برای تسکین خود سعی کرده تا دنیای ایده آلی را در ذهنش خلق کند. این دنیای تخیلی که آرمان شهر یا مدینه‌ی فاضله نامیده شده است، پناهگاه خیالی خوبی را برای بشر فراهم آورده تا او را از مشکلات زندگی بگریزاند که در دنیایی آزاد و فارغ از هرگونه هراس، با امنیت بیاساید. آرمان شهر تجلی آرزوی نویسنده برای تکامل و بقا است. این مسأله دغدغه‌ی فکری همه‌ی انسان‌های بیدار در طول تمام عصرها بوده و هست و بازتاب آن در پهنای ادبیات فارسی به وضوح دیده می‌شود. پژوهش حاضر، تلاشی پیرامون این موضوع در آثار فریدون مشیری، شاعر نامدار معاصر است. در این تحقیق سعی بر آن است که تصویری روشن و شفاف از آرمان خواهی شاعر برای یک جامعه‌ی مطلوب و ایده آل ارائه گردد. با انجام این پژوهش نگارندگان به این نتیجه رسیدند که آنچه فریدون مشیری به عنوان آرمان شهر به دنبال آن است شامل مدینه‌ای با ویژگی‌هایی از قبیل توجه به ابعاد انسانی، عدالت اجتماعی، مهرورزی و عشق میان همه‌ی انسان‌ها است. روش پژوهشی که در این مقاله به کار رفته روش کتاب‌خانه‌ای با استفاده از فیش برداری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

188 - حماسه در شعر رودکی
علی اصغر بابا صفری

بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر چکیده کامل

بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمّی که در ادبیّات این عصر مورد توجّه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این دوره، رودکی است‌، اگر چه سروده های وی در دایرۀ ادبیّات غنایی و بعضا تعلیمی جای می گیرد، امّا اندکی تأمّل در شعر او نشان می دهد که وی از داستان ها و موضوعات حماسی، به خوبی آگاهی داشته و با استادی و مهارت تمام توانسته است این مسأله را در شعر خود بازتاب دهد. جدا از این، شعر رودکی نشان دهندۀ فضا و حال و هوای حماسی است که بر جامعۀ آن روزگار سایه افکنده بود. رودکی اغلب در توصیفات غنایی از عنصر حماسه بهره برده و بدین وسیله به شعر خود صلابت و فخامت ویژه ای بخشیده است. در این مقاله، جلوه های حماسه در شعر رودکی در زیر پنج عنوان کلّی تقسیم بندی و تبیین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

189 - مقایسة قابلیت معیارهای پیوسته و گسسته در ارزیابی تکه تکه شدگی سیمای اراضی جنگلی گرگان
احسان رحیمی عبدالرسول سلمان ماهینی ستار سلطانیان

بوم شناسی سیمای سرزمین عمدتاً مبتنی بر الگوی لکه، راهرو و پس زمینه است. اگرچه این الگو در مطالعات بوم شناسی سیمای سرزمین بسیار کارآمد و موفق عمل کرده است، اما عقیده بر این است که این الگو نمی تواند نمایش صحیحی از ناهمگنی پیوسته ارائه دهد. همین عامل موجب شده تا برخی از م چکیده کامل

بوم شناسی سیمای سرزمین عمدتاً مبتنی بر الگوی لکه، راهرو و پس زمینه است. اگرچه این الگو در مطالعات بوم شناسی سیمای سرزمین بسیار کارآمد و موفق عمل کرده است، اما عقیده بر این است که این الگو نمی تواند نمایش صحیحی از ناهمگنی پیوسته ارائه دهد. همین عامل موجب شده تا برخی از محققین این رشته در پی یافتن شاخص های جدیدی باشند که به وسیله آن‌ها بتوان سیمای سرزمین را در چارچوبی پیوسته مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. هدف از این مطالعه، مقایسة قابلیت معیارهای پیوسته و گسسته در ارزیابی تکه تکه شدگی سیمای اراضی جنگلی گرگان با استفاده از تکنیک پنجره متحرک است. به این منظور ابتدا تصویر ماهواره اسپات در سال 1389 با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال طبقه بندی گردید سپس از تصویر ماهواره لندست در سال 1389شاخص پوشش گیاهی NDVI تهیه گردید. تکنیک پنجره متحرک در اندازه پنجره های 60، 90، 150 و 300 متر بر روی شاخص پوشش گیاهی و نقشه طبقه بندی شده با انتخاب شش معیار درصد سیمای سرزمین، جداشدگی، شاخص بزرگ‌ترین لکه، اندازه مؤثر شبکه، شاخص تجمع و شاخص شکل سیمای سرزمین در سطح کلاس بکار گرفته شد. به منظور مقایسه همبستگی میان تصاویر خروجی هر یک از این معیارها، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج مقایسات آماری در اندازه پنجره های مختلف نشان داد که با افزایش اندازه پنجره مقادیر همبستگی تمامی معیارها افزایش می یابد، به طوری که بیش ترین مقدار همبستگی در اندازه پنجره 300 متر و در معیارهای درصد سیمای سرزمین و جداشدگی دیده می شود. تمامی معیارها در اندازه پنجره 60 متر کمترین مقادیر همبستگی را از خود نشان دادند و در این میان شاخص شکل سیمای سرزمین با 33/0 درصد دارای کمترین مقدار همبستگی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

190 - پایش تغییرات سطح پوشش جنگل های حوزه سیاه مزگی استان گیلان با استفاده از تصاویر لندست
سید آرمین هاشمی سید رضا فاطمی طلب حمیده کاوسی کلاشمی مرتضی معدنی پور کرمانشاهی

در طول دهه‌های اخیر جنگل‌های خزری توسط دخالت‌های انسانی مورد تعرض قرار گرفته‌اند. دسترسی آسان، فراوانی و تنوع محصولات جنگلی با ارزش منجر به افزایش تراکم جمعیت، ایجاد مناطق مسکونی جدید و فعالیت‌های جنگل‌زدایی شده است. آشکار ساختن تغییرات یکی از روش‌های اساسی در مدیریت و چکیده کامل

در طول دهه‌های اخیر جنگل‌های خزری توسط دخالت‌های انسانی مورد تعرض قرار گرفته‌اند. دسترسی آسان، فراوانی و تنوع محصولات جنگلی با ارزش منجر به افزایش تراکم جمعیت، ایجاد مناطق مسکونی جدید و فعالیت‌های جنگل‌زدایی شده است. آشکار ساختن تغییرات یکی از روش‌های اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. هدف از این مطالعه پایش تغییرات سطح جنگل‌های سیاه مزگی در دو مقطع زمانی (2000 و 2015)، با استفاده از تصاویر لندست +ETM سال 2000 و OLI سال 2015 است. به منظور تهیه نقشه وضعیت گستره جنگل در سال‌های 2000 و 2015، تصاویر با استفاده از 20 نقطه کنترل زمینی که به صورت تصادفی از سرتاسر حوزه برداشت، و با نقشه های توپوگرافی منطقه تصحیح هندسی گردید. پس از انتخاب بهترین مجموعه باندی با استفاده از شاخص فاصله باتاچاریا، طبقه‌بندی تصاویر با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. نتایج طبقه‌بندی به روش شبکه عصبی در تصاویر سال 2000 و 2015 در حوزه سیاه مزگی نشان داد که صحت کلی به ترتیب 75/95% و 96/95% است. همچنین مساحت اراضی جنگل طی سال‌های 2000 تا 2015 به اندازه 55/213 هکتار کاهش داشته است. همچنین مراتع متراکم نیز کاهش چشمگیری داشته اما در این بازه زمانی بر وسعت زراعت دیم و مراتع نیمه متراکم به میزان 95/169 و 6/9 هکتار افزوده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

191 - بررسی کارایی شبکه یادگیری عمیق در شناسایی تغییرات اراضی با استفاده از تصاویر دو زمانه لندست-8
سهند طاهرمنش بهنام اصغری بیرامی مهدی مختارزاده

10.30495/girs.2022.693348

علم سنجش‌ازدور با به‌کارگیری تصاویر چند زمانه ماهواره‌ای، امکان پایش تغییرات در فواصل زمانی مختلف را فراهم کرده است. رویکرد پیکسل مبنا در شناسایی تغییرات توانایی ارائه ‌دقت بالا را ندارد و ازاین‌رو باید ویژگی‌های مکانی در کنار ویژگی‌های طیفی بکار روند. استفاده از روش‌ها چکیده کامل

علم سنجش‌ازدور با به‌کارگیری تصاویر چند زمانه ماهواره‌ای، امکان پایش تغییرات در فواصل زمانی مختلف را فراهم کرده است. رویکرد پیکسل مبنا در شناسایی تغییرات توانایی ارائه ‌دقت بالا را ندارد و ازاین‌رو باید ویژگی‌های مکانی در کنار ویژگی‌های طیفی بکار روند. استفاده از روش‌های سنتی تولید ویژگی‌ مکانی مانند ماتریس هم رخداد با چالش‌هایی روبه‌رو است. تولید این ویژگی‌ها علاوه بر این‌که وابسته به انتخاب کاربر است، به‌صورت ناخواسته باعث افزایش فضای ویژگی می‌گردد. تمرکز اصلی مقاله حاضر در به‌کارگیری ویژگی‌های طیفی-مکانی در راستای حل محدودیت روش‌های سنتی در شناسایی تغییرات می‌باشد. در این تحقیق، ویژگی‌های طیفی-مکانی توسط خود شبکه یادگیری عمیق پیشنهادی استخراج شده و در طبقه‌بندی بکار گرفته‌شده‌اند. تصاویر لندست-8، ورودی شبکه بوده و فرایند استخراج ویژگی‌ به‌صورت سلسله مراتبی صورت گرفته است. بر اساس ویژگی‌های طیفی-مکانی عمیق تولیدی از لایه‌های شبکه، خروجی شبکه تصاویر طبقه‌بندی‌شده‌ی قبل و بعد می‌باشد. درنهایت، بر اساس رویکرد پساطبقه‌بندی نقشه تغییرات حاصل می‌گردد. از شبکه پیشنهادی جهت ارزیابی تغییرات شهر سهند با استفاده از تصاویر سنجنده لندست-8 در بین سال‌های 2013 تا 2021 استفاده ‌شده است. برای اثبات قابلیت شبکه پیشنهادی در به‌کارگیری ویژگی و طبقه‌بندی دقیق تصاویر، نتایج حاصل‌شده با نتایج روش‌های جنگل تصادفی و شبکه عصبی مصنوعی مقایسه ‌شده است. نتایج شناسایی تغییرات نشان داد که به‌کارگیری شبکه یادگیری عمیق پیشنهادی دقت کلی شناسایی تغییرات باینری را به ترتیب به میزان 88/13% و 80/12% نسبت به شبکه عصبی مصنوعی و جنگل تصادفی افزایش می‌دهد. همچنین به‌کارگیری شبکه پیشنهادی دقت کلی نقشه ماهیت تغییرات را به ترتیب به میزان 81/57% و7/65% در مقایسه با جنگل تصادفی و شبکه عصبی مصنوعی افزایش داده است. روش‌های جنگل تصادفی و شبکه عصبی مصنوعی علیرغم اینکه توانسته‌اند محل تغییرات را شناسایی کنند اما در ارائه نوع ماهیت تغییرات عملکرد نامناسبی ارائه کرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

192 - آشکارسازی تغییرات جنگل بلوط با استفاده از طبقه بندی شیءگرای تصاویر چند زمانه لندست (مطالعۀ موردی: جنگل‌های شمال استان ایلام)
هاشم رستم زاده صدراله دارابی هژار شهابی

بلوط گونه جنگلی غالب در کوه‌های زاگرس است که در استان‌های غربی به‌صورت جنگل نیمه متراکم مشاهده می‌شود. خشک‌سالی‌های متعدد و متوالی، گسترش محدوده شهرها و روستاها، تغییر کاربری جنگل به زمین زراعی، ازجمله مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های ایلام محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق، چکیده کامل

بلوط گونه جنگلی غالب در کوه‌های زاگرس است که در استان‌های غربی به‌صورت جنگل نیمه متراکم مشاهده می‌شود. خشک‌سالی‌های متعدد و متوالی، گسترش محدوده شهرها و روستاها، تغییر کاربری جنگل به زمین زراعی، ازجمله مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های ایلام محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق، تعیین تغییرات کاربری جنگل به سایر کاربری‌ها با استفاده از تصاویر چند زمانه سنجنده‌ TM (اردیبهشت 1365) و OLI (اردیبهشت 1394) است. در طبقه‌بندی شیءگرا (Object base)، قطعه‌بندی داده‌های تصاویر به‌صورت پدیده‌های اولیه، با پارامترهای مقیاس و فشردگی مناسب برای هر تصویر، انجام شد. طبقه‌بندی پدیده‌های ایجادشده با روش نزدیک‌ترین همسایه و توابع فازی انجام گرفت. با تعیین نمونه‌های آموزشی و استفاده از شاخص گیاهی تفاضلی نرمال‌شده (NDVI)، کلاس‌های کاربری اراضی تهیه گردید. صحت طبقه‌بندی برای تصویر TM، 88% و برای تصویر OLI، 94% و ضـریب کاپـا تصویر TM و OLI بـه ترتیب 84% و 91%محاسبه گردید. به روش مقایسه پس از طبقه‌بندی، ماتریس تغییرات کاربری هم به تفکیک دهستان و هم به صورت تغییرات کاربری جنگل به سایر کاربری ها تشکیل گردید. نتایج مطالعه نشان داد که تمام دهستان‌ها با پدیده جنگل‌زدایی مواجه بوده و تغییر گسترده کاربری جنگل (42%) در کل منطقه، اتفاق افتاده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

193 - بررسی مقایسه ای امکان برآورد برخی مشخصه های کمی ساختار توده های جنگل های خزری با استفاده از داده های رادار و تلفیق داده های رادار با لیدار
مهرسا یزدانی شعبان شتایی جویباری جهانگیر محمدی یاسر مقصودی

هدف از تحقیق، مقایسه برآورد مشخصه های ساختاری حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار توده‌های جنگلی خزری با استفاده از داده های رادار و تلفیق داده‌های رادار و لیدار در بخشی از سری یک و دو جنگل‌های شصت کلاته گرگان در استان گلستان است. اطلاعات مشخصه‌های ساختاری از چکیده کامل

هدف از تحقیق، مقایسه برآورد مشخصه های ساختاری حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار توده‌های جنگلی خزری با استفاده از داده های رادار و تلفیق داده‌های رادار و لیدار در بخشی از سری یک و دو جنگل‌های شصت کلاته گرگان در استان گلستان است. اطلاعات مشخصه‌های ساختاری از 307 قطعه‌نمونه دایره‌ای شکل در جنگل موردمطالعه محاسبه و استخراج شد. پیش پردازش ها و پردازش های موردنیاز بر روی داده های خام راداری (سال 2009) و لیداری (سال 1390) صورت گرفت و مقادیر متناظر با قطعات نمونه زمینی بر روی همه شاخص های حاصل از داده های رادار و لیدار استخراج گردید. مدل‌سازی با استفاده از مشخصه‌های استخراجی راداری به‌صورت جداگانه و به‌صورت تلفیقی با لیدار با الگوریتم غیرپارامتریک جنگل تصادفی با 75 درصد از قطعات نمونه انجام شد. ارزیابی اعتبار مدل‌سازی‌ها با استفاده از 25 درصد باقی‌مانده قطعات نمونه و با معیارهای مجذور میانگین مربعات خطا و اریبی به‌صورت مطلق و نسبی صورت گرفت. نتایج نشان داد که مقدار درصد مجذور میانگین مربعات خطا و درصد اریبی با استفاده از داده های رادار به ترتیب برای حجم سرپا (44/09 درصد و 0/99- درصد)، رویه زمینی در هکتار (35/72 درصد و 3/15- درصد) و تعداد درختان در هکتار (42/73 درصد و 3/52 درصد) و با استفاده از تلفیق داده های رادار و لیدار به ترتیب برای حجم سرپا (37/23 درصد و 0/76 درصد)، رویه زمینی در هکتار (31/37 درصد و 3/14- درصد) و تعداد درختان در هکتار (36/44 درصد و 0/95 درصد) برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که تلفیق داده های رادار و لیدار سبب بهبود نتایج برآورد ها به‌خصوص در مشخصه حجم سرپا نسبت به موقعی که از داده راداری به‌صورت مجزا استفاده گردید شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

194 - بررسی آلودگی بصری کاربری های ناهمگون با عرصه در مناطق گردشگری (مطالعۀ موردی: جنگل های دو هزار سه هزار، تنکابن)
کبری مل حسینی دارانی ثمر مرتضوی سیدمحسن حسینی کامران شایسته سامره فلاحتکار

توسعه نیازمند زمین است و بدیهی‌ترین ویژگی توسعه، تغییر کاربری اراضی و به‌تبع آن آلودگی سیمای سرزمین است. برای بررسی اختلال سیمای سرزمین، پس از تولید نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصویر ماهواره لندست سال 1395، با استفاده از سنجه‌های LPI، LSI، MPS و SHDI، دو نقطه دید در چکیده کامل

توسعه نیازمند زمین است و بدیهی‌ترین ویژگی توسعه، تغییر کاربری اراضی و به‌تبع آن آلودگی سیمای سرزمین است. برای بررسی اختلال سیمای سرزمین، پس از تولید نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصویر ماهواره لندست سال 1395، با استفاده از سنجه‌های LPI، LSI، MPS و SHDI، دو نقطه دید در منطقه مطالعاتی در نظر گرفته و با اعمال ارتفاع ناظر بر روی نقشه DSM تولیدشده از منطقه، محدوده قابل دید از این نقاط استخراج معیار بصری اختلال بررسی گردید. با توجه به وجود کاربری های انسان‌ساخت و طبیعی موجود در منطقه کمی سازی معیار اختلال با استفاده از سنجه های مذکور انجام شد. محدوده مقادیر LSI که از 1 تا بی‌نهایت است، در نقطه دید اول به ترتیب 21.32، 19، 2.35 برای کاربری جنگل، مرتع و معدن و در نقطه دید دوم با مقادیر 7.27، 26.91، 22.24، 1.66، 3.90، 13.78 برای کاربری‌های مسکونی، جنگل، مرتع، آبزی‌پروری، کشاورزی و صخره‌ای محاسبه گردید. ارزش پایین شاخص LSI برای کاربری های معدن، آبزی‌پروری و کشاورزی و نزدیک بودن آن به عدد یک بیانگر حضور انسان است که برای کاربری‌های طبیعی این ارزش بسیار بالاتر از یک محاسبه‌شده است. نتایج سنجه های MPS و SHDI نشان‌دهنده انقطاع کاربری های طبیعی مرتع و جنگل توسط کاربری انسان‌ساخت معدن است. در نقطه دید دوم که کاربری جنگل، مرتع و صخره‌ها با مقادیر MPS بالا و نزدیک به هم، چهره بکری را به سیمای سرزمین داده است، حضور کاربری کشاورزی، مسکونی و آبزی‌پروری با مقادیر MPS پایین و متفاوت از کاربری‌های طبیعی، سبب فقدان طبیعی بودن این بخش از منطقه و ایجاد اختلال شده است. نتایج این مطالعه روش جدید برای درک و در نظر گیری اثرات تغییر سیمای سرزمین درزمینۀ برنامه ریزی و مدیریت را ارائه می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

195 - ارزیابی داده‌های ماهواره ای رپیدآی (RapidEye) در برآورد برخی مشخصه‌های کمی جنگل های خزری منطقه گرگان
نورالدین نوریان شعبان شتایی جهانگیر محمدی

برآورد مشخصه های کمی جنگل اهمیت زیادی ازنظر کاربردهای آن برای آگاهی از وضعیت جنگل و نحوه عملکرد آن دارد. هدف از این پژوهش برآورد مشخصه های کمی (حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار) با استفاده از داده های طیفی ماهواره رپیدآی RapidEye)1390) و الگوریتم های ناپارام چکیده کامل

برآورد مشخصه های کمی جنگل اهمیت زیادی ازنظر کاربردهای آن برای آگاهی از وضعیت جنگل و نحوه عملکرد آن دارد. هدف از این پژوهش برآورد مشخصه های کمی (حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار) با استفاده از داده های طیفی ماهواره رپیدآی RapidEye)1390) و الگوریتم های ناپارامتریک در بخشی از جنگل های خزری منطقه گرگان بود. به این منظور تعداد 418 قطعه‌نمونه هرکدام با مساحت 1000 مترمربع به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شد. در هر پلات قطر برابرسینه تمامی درختان و ارتفاع برخی از آن‌ها به همراه موقعیت مراکز قطعه‌نمونه برداشت شد. سپس حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار محاسبه گردید. پس از انجام برخی پردازش های تصویر رپیدآی شامل نسبت‌گیری، تجزیه مؤلفه های اصلی، تحلیل بافت و تبدیل تسلدکپ، ارزش های رقومی متناظر با قطعات نمونه زمینی از باندهای طیفی استخراج و به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. مشخصه های کمی نیز به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. مدل‌سازی با روش‌های k نزدیک‌ترین همسایه، ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی با 75 درصد از قطعات نمونه انجام گردید و نتایج با 25 درصد باقیمانده قطعات نمونه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین برآوردها با روش جنگل تصادفی برای مشخصه های حجم سرپا، رویه زمینی و تعداد درختان در هکتار با درصد مجذور میانگین مربعات خطا برابر با 39.83، 29.71 و 50.11 درصد و اریبی نسبی 0.01، 1.69 و 2.11 به دست آمد که در بین روش های ناپارامتریک دارای بهترین عملکرد بود. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که با توجه به ناهمگنی و متراکم بودن جنگل های خزری داده های طیفی ماهواره RapidEye دارای قابلیت نسبتاً خوبی در برآورد مشخصه های کمی جنگل می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

196 - اثر نوع پیش‌پردازش رقومی و روش مدل سازی بر برآورد اندوخته کربن روی زمینی جنگل های زاگرس با استفاده از تصویرهای لندست 8
امیر صفری هرمز سهرابی

هدف این مطالعه، بررسی اثر روش های مختلف پیش پردازش تصویرهای لندست و روش های مدل سازی بر صحت برآورد اندوخته کربن روی زمینی در جنگل های زاگرس در دو منطقه گهواره با حداقل تخریب و سرفیروزآباد با شدت تخریب بالا در استان کرمانشاه است. مقایسه روش های مختلف پیش پردازش رقومی بر چکیده کامل

هدف این مطالعه، بررسی اثر روش های مختلف پیش پردازش تصویرهای لندست و روش های مدل سازی بر صحت برآورد اندوخته کربن روی زمینی در جنگل های زاگرس در دو منطقه گهواره با حداقل تخریب و سرفیروزآباد با شدت تخریب بالا در استان کرمانشاه است. مقایسه روش های مختلف پیش پردازش رقومی بر روی تصویرهای لندست 8 را در قالب سناریوهای مختلف پیش پردازش های تصحیحات رادیومتری، اتمسفری، توپوگرافی و ترکیب آن‌ها اجرا شد. برای هر سناریو چهار روش مدل سازی رگرسیون خطی، مدل جمعی تعمیم‌یافته، جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان مورد آزمون قرار گرفتند. در اغلب موارد تصحیح رادیومتری با ضریب تبیین اصلاح‌شده 0.71 (0.71=R2adj) و درصد ریشه میانگین مربعات خطای 30 درصد (0.30% =RMSe) نتایج بهتری ارائه کرد. مقایسه چهار روش مدل سازی بیانگر صحت پایین تر برآوردها در منطقه سرفیروزآباد با شدت تخریب بیشتر (0.58% =RMSe) در مقایسه با منطقه گهواره با تخریب کمتر (0.74=R2adj) است. روش جنگل تصادفی برای منطقه گهواره و روش رگرسیون خطی و مدل جمعی تعمیم‌یافته برای منطقه سرفیروزآباد نتایج بهتری ارائه نمود. به هرحال، نتایج نشان داد که انتخاب روش پیش پردازش و مدل سازی مناسب تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای بر صحت برآورد مشخصه های کمی جنگل با استفاده از تصویرهای لندست دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

197 - پیش بینی اثرات تغییرات اقلیمی بر توزیع جنگل های مانگرو در ایران با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی
راضیه قیومی الهام ابراهیمی فرهاد حسینی طایفه مصطفی کشتکار

مدل سازی توزیع مکانی جوامع گیاهی برای پیش بینی زیستگاه های بالقوه و به‌ منظور حفاظت از گونه ها صورت گرفته و موجب شناخت عوامل مؤثر بر توزیع آن‌ها خواهد شد. هدف از این پژوهش مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی در تعیین رویشگاه های بالقوه جنگل های مانگرو ایران و مدل سازی توزیع چکیده کامل

مدل سازی توزیع مکانی جوامع گیاهی برای پیش بینی زیستگاه های بالقوه و به‌ منظور حفاظت از گونه ها صورت گرفته و موجب شناخت عوامل مؤثر بر توزیع آن‌ها خواهد شد. هدف از این پژوهش مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی در تعیین رویشگاه های بالقوه جنگل های مانگرو ایران و مدل سازی توزیع گونه ای آن است. در این مطالعه نقاط حضور گونه حرا به‌عنوان گونه غالب ثبت و مدل سازی توزیع گونه ای با روش حداکثر آنتروپی در نرم‌افزار MaxEnt انجام شد. نتایج نشان داد مناسب ترین مناطق برای توزیع آن در شرایط اقلیم کنونی، سواحل دریای عمان و مناطق شرقی خلیج‌ فارس حدفاصل خلیج گواتر تا سواحل شمالی جزیره قشم و خلیج نایبند در جنوب استان بوشهر هستند. در سال 2050 برحسب سناریوی RCP2/6 مطلوبیت زیستگاهی در سواحل شرقی خلیج‌ فارس و برحسب سناریوی RCP8/5 مطلوبیت زیستگاهی در سواحل شرقی دریای عمان افزایش خواهد یافت. در سناریوهای فعلی و آینده، سواحل شمال استان بوشهر و استان خوزستان فاقد مطلوبیت زیستگاهی است. نتایج این پژوهش برای برنامه‌ریزی حفاظت و توسعه دست کاشت این جنگل ها کاربرد خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

198 - ارزیابی مناطق سیل‌خیز با استفاده از تصاویرسنتینل-1 برای مکان‌یابی نقاط امن (مطالعه موردی: شهرستان چابهار و کنارک)
زهره صالحی نژاد سید علی الحسینی المدرسی

10.30495/girs.2022.692298

استان سیستان و بلوچستان و ازجمله شهرستان‌های ساحلی چابهار و کنارک از دیرباز به‌طور مکرر در معرض مخاطرات طبیعی ازجمله سیل قرار داشته‌اند. هدف اصلی پژوهش ارزیابی مناطق سیل‌زده وتعیین موقعیت و وسعت مناطقی که بیشترین آسیب سیل دی‌ماه 1398 در دو شهرستان چابهار و کنارک شامل شد چکیده کامل

استان سیستان و بلوچستان و ازجمله شهرستان‌های ساحلی چابهار و کنارک از دیرباز به‌طور مکرر در معرض مخاطرات طبیعی ازجمله سیل قرار داشته‌اند. هدف اصلی پژوهش ارزیابی مناطق سیل‌زده وتعیین موقعیت و وسعت مناطقی که بیشترین آسیب سیل دی‌ماه 1398 در دو شهرستان چابهار و کنارک شامل شده‌اند، است. با توجه به تغییرات اقلیمی ازجمله بارش زیاد و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنتینل -1 در دو بازه‌ی زمانی قبل و بعد از وقوع حادثه، براساس تحلیل و پردازش تصاویر در نرم‌افزار SNAP، ضریب پراکنش سیگما صفر هردو تصویر استخراج و به دوطبقه آب و غیر آب تفکیک گردید و حد آستانه 0.01 به‌دست‌آمده است. با استفاده از الگوریتم جبری تصویر باینری آب و غیر آب به‌صورت صفر و یک تهیه و بر اساس اختلاف دو تصویر، منطقه سیل‌زده مشخص شد. سپس مناطق سیل‌زده با بکارگیری الگوریتم جنگل تصادفی طبقه‌بندی شد که ضریب کاپا برابر 91/. نشان از صحت بالای طبقه بندی است. پس از تهیه نقشه مناطق سیل‌زده به مکان‌یابی نقاط امن باارزش گذاری در نرم‌افزار Expert choice بر اساس معیارهای موردبررسی که شامل (حریم مسیل‌های رودخانه، ساختار، جهت و عرض شبکه ارتباطی و شیب منطقه موردمطالعه) وبا استفاده از منطق فازی گاما 9/0 در محیط نرم‌افزار Arc GIS10.6 پرداخته‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده وسعت نزدیک به 46/426 کیلومترمربع مناطق تحت تأثیر سیلاب که بیشترین آسیب و تخریب کاربری شهری و روستایی، کشاورزی و دامداری و مسدود شدن راه‌های ارتباطی اکثر روستاها و همچنین تهیه نقشه مناطق امن برای خدمات‌رسانی به‌صورت هوایی، دریایی و زمینی تعیین گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

199 - مدل‌سازی خطر وقوع فرونشست زمین با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی (مطالعه موردی: حوزه آبریز دشت تسوج)
داود مختاری حمید ابراهیمی سعید سلمانی

وقوع پدیده فرونشست زمین و خطرات احتمالی آن در حوزه آبریز دشت تسوج استان آذربایجان شرقی به علت بروز بحران آب و دوره خشک‌سالی موجود در منطقه طی سالیان اخیر افزایش چشمگیری داشته است. به‌منظور برنامه ریزی برای کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین، شناسایی مناطق پرخطر و مستعد وق چکیده کامل

وقوع پدیده فرونشست زمین و خطرات احتمالی آن در حوزه آبریز دشت تسوج استان آذربایجان شرقی به علت بروز بحران آب و دوره خشک‌سالی موجود در منطقه طی سالیان اخیر افزایش چشمگیری داشته است. به‌منظور برنامه ریزی برای کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین، شناسایی مناطق پرخطر و مستعد وقوع این پدیده ضروری است. در این مطالعه به مدل‌سازی خطر وقوع فرونشست زمین در بستر الگوریتم جنگل تصادفی با بهره گیری از نقاط فرونشست های ثبت‌شده و یازده متغیر محیطی مؤثر بر وقوع فرونشست (ارتفاع، شیب، جهت، شاخص رطوبت توپوگرافی، فاصله از آبراهه، تراکم زهکشی، فاصله از گسل، سنگ‌شناسی، کاربری اراضی، سطح آب زیرزمینی و افت سطح آب زیرزمینی) پرداخته‌شده است. قابلیت پیش بینی و صحت نتایج مدل با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) و مساحت سطح زیر این منحنی (AUC) مورد ارزیابی قرارگرفته است. ارزیابی نتایج مدل نشان‌دهنده دقت بسیار مناسب مدل 0.86 است. بر اساس نتایج حاصل از مدل با روش میانگین کاهشی دقت، متغیر های سطح آب زیرزمینی، فاصله از گسل و افت سطح آب زیرزمینی تأثیر بیشتری بر پتانسیل وقوع فرونشست در منطقه موردمطالعه داشته اند. همچنین مطابق نتایج حاصل به ترتیب 18 و 11 درصد از مساحت منطقه موردمطالعه در کلاس پرخطر و بسیار پرخطر ازنظر وقوع فرونشست قرارگرفته که حاکی از شرایط خطرناک منطقه است. استفاده از نتایج حاصل از این تحقیق توسط مدیران و برنامه ریزان نقش مؤثری در کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین خواهد داشت، همچنین ارائه و اجرای راهکار های عملیاتی را تسهیل می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

200 - بررسی تأثیر تغییرات کاربری های اراضی بر جزایر حرارتی شهرمیناب با استفاده از رویکردهای طبقه بندی جنگل تصادفی و واکاوی خودهمبستگی فضایی
محمد کاظمی علیرضا نفرزادگان فریبرز محمدی

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی در شهر میناب بر تغییرات جزایر حرارتی شهری (UHI) با استفاده از روش طبقه بندی جنگل تصادفی و آمار فضایی بر روی تصاویر TM و OLI لندست طی سال های 1988، 1998، 2008 و 2018 بود. ابتدا با استفاده از الگوریتم های پنجره مجزا و تک‌ چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی در شهر میناب بر تغییرات جزایر حرارتی شهری (UHI) با استفاده از روش طبقه بندی جنگل تصادفی و آمار فضایی بر روی تصاویر TM و OLI لندست طی سال های 1988، 1998، 2008 و 2018 بود. ابتدا با استفاده از الگوریتم های پنجره مجزا و تک‌ کاناله دمای سطح زمین محاسبه شد. نقشه کاربری های اراضی با استفاده از روش نظارت‌شده جنگل تصادفی تهیه و میزان کارایی آن با دو معیار صحت کلی و ضریب کاپا ارزیابی گردید. به‌ منظور بررسی خودهمبستگی فضایی و الگوی پراکنش لکه‌های داغ از دو آماره موران محلی و اَنسِلین و گتیس- اُرد جی استفاده شد. در سال 1988 کاربری های پوشش گیاهی، اراضی بایر و ساخت و سازهای شهری به ترتیب 30.1، 32.53، 37.37 درصد از مساحت شهر را به خود اختصاص داده اند. در سال 2018 مساحت این نواحی به ترتیب 16.36، 9.56 و 74.08 درصد شده اند. برای اراضی بایر و پوشش گیاهی به ترتیب کاهش سطح به میزان سه برابر و دو برابر مشاهده شد، درحالی‌که اراضی شهری بیشتر از دو برابر افزایش سطح داشته اند. مقادیر محاسباتی برای شاخص نسبت جزایر حرارتی شهری (URI) درسال های 1988، 1998، 2008 و 2018 به ترتیب 0.45، 0.34، 0.11 و 0.22 بود. نتایج دو آماره فضایی مورداستفاده نشان دهنده الگوی خوشه ای برای جزایر حرارتی شهر میناب بود. در ضمن تطابق بسیار خوبی بین نتایج آماره گتیس- اُرد جی (تحلیل فضایی لکه‌‌های داغ) و آماره موران محلی (خودهمبستگی فضایی) در مورد الگوی فضایی خوشه‌های گرم و سرد مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

201 - مدل‌سازی جنگل‌زدایی با شبکه عصبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (جنگل‌های اطراف خرم‌آباد)
حسن محمودزاده مجید عزیزمرادی

در این تحقیق، با استفاده از تصاویر TM و OLI لندست تغییرات روی‌داده در جنگل‌های اطراف شهر خرم‌آباد بین سال‌های 1365 تا 1397 موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفری، تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در پنج کلاس با دقت کلی 95 درصد و ض چکیده کامل

در این تحقیق، با استفاده از تصاویر TM و OLI لندست تغییرات روی‌داده در جنگل‌های اطراف شهر خرم‌آباد بین سال‌های 1365 تا 1397 موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفری، تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در پنج کلاس با دقت کلی 95 درصد و ضریب کاپا 0.94 طبقه‌بندی شدند. با روی هم‌گذاری تصاویر مقدار جنگل‌های از بین رفته (34 کیلومترمربع) مشخص و به‌عنوان متغیر وابسته برای ورود به شبکه عصبی پرسپترون چندلایه آماده شد. در محیط GIS عوامل مؤثر در روند جنگل‌زدایی (متغیرهای مستقل) آماده شد و سپس با استفاده از پرسپترون چندلایه روند جنگل‌زدایی بین سال‌های موردمطالعه مشخص شد. با مدل ‌ساز تغییرات زمین، تغییرات کاربری اراضی استخراج شد که بیشترین تغییر، جنگل به اراضی بایر است و درنهایت پیش‌بینی جنگل‌زدایی برای 10، 20 و 30 سال آینده صورت گرفت، که نشان‌دهنده کاهش %4.6 برای سال 1407، %7.7 برای سال 1417 و %9.3 برای سال 1427 بود. نتایج حاصله از آزمون شبکه با مشارکت همه متغیرها با توجه به میانگین مربعات خطا با مقدار 0.13 نشان‌دهنده این است که مدل‌سازی حاصل از پرسپترون چندلایه دارای صحت مناسبی بوده و همچنین با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد ROC سیستم مقدار واقعی جنگل‌زدایی در مقابل نتیجه حاصل از مدل پرسپترون چندلایه قرار گرفت، که با مقدار سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد سیستم برابر با 0.88 نشان‌دهنده صحت بالای مدل پرسپترون چندلایه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

202 - بهره گیری از رویکرد بوت استرپ برای مقایسه روش های مدل سازی آماری در برآورد سنجش ازدوری زی توده روی زمینی جنگل های زاگرس
امیر صفری هرمز سهرابی

10.30495/girs.2020.674654

پیشینه و هدفبا توجه به اهمیت اکوسیستم های جنگل ها در پروژه های تعدیل تغییر اقلیم، روش های دقیق و کم‌هزینه برای برآورد زی توده روی زمینی موردنیاز است. روش های معمول مورد استفاده برای برآورد زی توده روی زمینی شامل اندازه گیری در عرصه، محاسبه زی توده با استفاده از معا چکیده کامل

پیشینه و هدفبا توجه به اهمیت اکوسیستم های جنگل ها در پروژه های تعدیل تغییر اقلیم، روش های دقیق و کم‌هزینه برای برآورد زی توده روی زمینی موردنیاز است. روش های معمول مورد استفاده برای برآورد زی توده روی زمینی شامل اندازه گیری در عرصه، محاسبه زی توده با استفاده از معادلات آلومتری و استفاده از فنون سنجش از دوری است. سنجش از دور به طور گسترده برای برآورد زی توده جنگل ها در دهه های اخیر مورد استفاده قرارگرفته است. یکی از عوامل بسیار مهم در استفاده از داده های سنجش از دوری برای برآورد زی توده روی زمینی روش مدل سازی آماری مورد استفاده است. تعداد زیادی تحقیق در زمینه استفاده از روش های مدل سازی انجام شده است. به هرحال، این مطالعات با چالش های مختلفی روبرو هستند که برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1) هیچ روش مدل سازی به عنوان بهترین روش معرفی نشده است، 2) عملکرد این روش ها متأثر از نوع جنگل، ساختار جنگل و میزان آشفتگی های موجود است. 3) ارزیابی عملکرد و مقایسه نتایج آن ها با استفاده از آزمون نکویی برازش و روش های ارزیابی متقابل انجام گرفته است. با توجه به نقش انتخاب روش مدل سازی مناسب، مطالعه حاضر باهدف بررسی نه روش مدل سازی شامل رگرسیون خطی، مدل تجمعی تعمیم یافته، جنگل تصادفی، ماشین بردارپشتیبان، درختان رگرسیون تقویت‌شده، k-امین نزدیک‌ترین همسایه، مدل پردازش گوسی و رگرسیون اسپلاین تطبیقی چندگانه با استفاده از فرآیند بوت استرپ برای برآورد زی توده روی زمینی جنگل های زاگرس با استفاده از تصویرهای لندست 8 انجام شد.مواد و روش هامطالعه حاضر در جنگل های کرمانشاه که در غرب ایران درکوه های زاگرس واقع شده است با گونه درختی غالب بلوط انجام شد. جنگل های زاگرس اغلب به صورت تنک و باز بوده و حدود 20 درصد از سطح ایران و 40 درصد از مناطق جنگلی این کشور را شامل می شود.برای اجرای این مطالعه دو منطقه جنگلی با شدت دخالت‌های انسانی مختلف انتخاب شد: منطقه سرفیروزآباد با شدت تخریب بالا و منطقه جنگلی گهواره با حداقل تخریب. مختصات جغرافیایی این مناطق به ترتیب برای سرفیروزآباد و گهواره عبارتند از 33 درجه و 57 دقیقه تا 34 درجه و 4 دقیقه شمالی و 47 درجه و 3 دقیقه تا 47 درجه و 17 دقیقه شرقی، و 34 درجه 21 دقیق تا 34 درجه و 24 دقیقه شمالی و 46 درجه و 16 دقیق تا 46 درجه و 23 دقیق شرقی است. برای جمع آوری نمونه های زمینی در دو منطقه مورد مطالعه، از نقشه شاخص سطح برگ تهیه شده از تصویرهای لندست براساس مدل جهانی استفاده شد. هر دو منطقه به سه طبقه کم، متوسط و زیاد شاخص سطح برگ طبقه بندی شده و در هر طبقه موقعیت مکانی نمونه ها با استفاده از آماربرداری منظم در قالب یک شبکه 200×200 متر مشخص گردید. نمونه های زمینی به تعداد 124 نمونه مربعی شکل (63 نمونه در منطقه گهواره و 61 نمونه در منطقه سرفیروزآباد) با ابعاد 30×30 متر به اندازه پیکس ل های تصویر لندست مورد استفاده برداشت شد. مقدار زی توده روی زمینی هر درخت یا جست گروه توسط معادله آلومتری پیشنهاد شده برای گونه های بلوط جنگل های زاگرس محاسبه شد. معادله آلومتری مورد استفاده برای برآورد اندوخته زی توده هر درخت یا جست گروه از دو قطر عمود بر هم تاج درختان استفاده می کند. از جمع اندوخته زی توده تک تک درختان موجود در قطعه نمونه، مقدار قطعه زی توده در سطح قطعه نمونه بر حسب تن در هکتار محاسبه شد. منطقه های مورد مطالعه در یک فریم از تصویرهای لندست 8 به شماره گذر 167 و شماره ردیف 36 قرار داشتند. یک تصویر لندست بدون پوشش ابرناکی مربوط به تاریخ 19 مرداد سال 1394 (10 آگوست 2015) مربوط به زمانی که تاجدرختان کاملاً بسته بوده و نزدیک به زمان آماربرداری زمینی از سایت USGS دانلود شد. پیش پردازش تصویر مورد استفاده شامل تصحیحات رادیومتری و توپوگرافی به روش C اعمال شد که در مطالعات قبلی پیشنهاد شده است. برای برآورد زی توده روی زمینی در منطقه های مورد مطالعه با استفاده از سنجش از دور، تعداد 38 متغیر طیفی شامل مقدار های باندی، نسبت های ساده باندی، شاخص های گیاهی و تبدیل های خطی رایج مانند تسلدکپ و آنالیز مولفه های اصلی از تصویر لندست 8 مورد استفاده استخراج شدند.به‌طورکلی کارایی 9 روش مدل سازی آماری مختلف شامل روش های پارامتری (رگرسیون خطی)، نیمه پارامتری (مدل جمعی تعمیم یافته) و ناپارامتری (جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان، k-امین نزدیک ‌ترین همسایه، درختان رگرسیون تقویت ‌شده، رگرسیون اسپلاین تطبیقی چندمتغیره، کوبیست و مدل پردازش گوسی) برای برآورد زی توده روی زمینی مورد مقایسه قرار گرفت. ارزیابی مدل ها با استفاده از روش fold-10 و با 1000 مرتبه تکرار و با محاسبه دو آماره ضریب تبیین و جذر میانگین مربعات خطا انجام گرفت. این تعداد اطمینان از پایداری نتایج را تامین می‌کند.نتایج و بحثمشخصه های آماری اندازه گیری شده از قطعه نمونه های زمینی نشان داد که میانگین زی توده روی زمینی برای منطقه های سرفیروزآباد و گهواره به ترتیب 12.6 و 20.5 تن در هکتار است. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 0.001 برای مشخصه های ضریب تبیین و جذر میانگین مربعات خطای محاسبه شده برای 1000 مرتبه تکرار توسط fold-10 وجود دارد. روش مدل سازی کوبیست در منطقه سرفیروزآباد با میانگین ضریب تبیین محاسبه شده 0.61 نتایج بهتری نسبت به سایر روش ها ارائه کرد. این نتایج برای منطقه گهواره بیانگر کارایی بهتر روش های رگرسیون خطی، مدل جمعی تعمیم یافته و k-امین نزدیکتریین همسایه با میانگین ضریب تبیین 0.87 بود. مقایسه های روش های مختلف مدل سازی در مورد جذرمیانگین مربعات خطای برآوردها با استفاده از آزمون تکی Tukey نشان داد که در منطقه سرفیروزآباد روش کوبیست با مقدار میانگین 3.3 تن در هکتار و روش های k-امین نزدیکترین همسایه و جنگل تصادفی با میانگین 5.8 تن در هکتار اختلاف معنی داری با سایر روش ها داشت. به طورکلی، نتایج این تحقیق بیانگر کارایی مناسب تصویر لندست 8 در برآورد زی توده روی زمینی جنگل های زاگرس است. این موضوع می تواند به دلیل مقدار کم زی توده در منطقه های مورد بررسی و نرسیدن آن ها به نقطه اشباع به عنوان یکی از چالش های استفاده از تصویرهای نوری مانند لندست باشد. نتایج دیگر این تحقیق ارزیابی اثر روش مدل سازی برای افزایش صحت برآورد سنجش از دوری زی توده روی زمینی است. برخلاف نتایج پژوهش‌های قبلی، رگرسیون خطی نتایج بهتری نسبت به روش های ناپارامتری ارائه کرد که دلیل آن می تواند وجود رابطه خطی زی توده روی زمینی و متغیرهای طیفی استخراج شده از تصویرهای لندست باشد. در بین متغیرهای طیفی مختلفی که استفاده شد مقدارهای باند قرمز، مادون قرمز نزدیک و مادون قرمز با طول موج کوتاه 1 و 2 به عنوان متغیر نهایی در اغلب روش های مدل سازی استفاده شدند.نتیجه گیری در این تحقیق، کارایی روش های مختلف مدل سازی را در برآورد زی توده روی زمینی با استفاده از تصویرهای لندست مورد بررسی قرار گرفت. برآوردهای زی توده با استفاده از 9 روش پارامتری، نیمه پارامتری و ناپارامتری و با استفاده از ارزیابی متقابل fold-10و با 1000 مرتبه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج بیانگر قابلیت خوب تصویرهای لندست برای برآورد زی توده روی زمینی جنگل های بلوط زاگرس با هزینه کم است. برآورد زی توده در منطقه جنگلی گهواره با دست خوردگی کمتر صحت بالاتری نسبت به منطقه جنگلی سرفیروزآباد با تخریب بالاتر داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

203 - شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر در تغییر کاربری جنگل منطقه جنگلی فندقلو با استفاده از رویکرد آینده‌پژوهی( تحلیل ساختاری متقاطع و پویش محیطی)
خلیل ولیزاده کامران مریم صادقی سید اسداله حجازی

10.30495/girs.2023.691223

به‌منظور مدیریت بهتر اکوسیستم‌های طبیعی، انسان‌ساخت، برنامه‌ریزی بلندمدت می‌تواند به برنامه‌ریزان محیط‌زیست و مدیران منابع طبیعی برای تصمیم آگاهانه‌تر کمک کند. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر تغییرات کاربری اراضی منطقه جنگلی فندقلو با رویکرد آینده‌پژوهی می‌با چکیده کامل

به‌منظور مدیریت بهتر اکوسیستم‌های طبیعی، انسان‌ساخت، برنامه‌ریزی بلندمدت می‌تواند به برنامه‌ریزان محیط‌زیست و مدیران منابع طبیعی برای تصمیم آگاهانه‌تر کمک کند. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر تغییرات کاربری اراضی منطقه جنگلی فندقلو با رویکرد آینده‌پژوهی می‌باشد در ابتدای پژوهش 19 عامل مؤثر در تغییرات کاربری جنگل در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی کالبدی، طبیعی و سیاسی توسط خبرگان تأیید گردید و در دور بعدی پرسشنامه‌ای به ابعاد 19*19 طراحی و در اختیار خبرگان گذاشته شد که برای وزن دهی از اعداد 3 تا 0 که سه تأثیرگذاری بالا و صفر بدون تأثیر و وزن دهی گردید. تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متغیرها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در نرم‌افزار میک‌مک (MICMAC) مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. درنهایت هشت عامل مؤثر در تغییر کاربری جنگل منطقه فندقلو تعیین شد. از بین عوامل کلیدی عامل توریست، کاربری اراضی، فاصله از روستا و جمعیت، قطع و برداشت، پوشش گیاهی، انگیزه تغییر از کشاورزی به مسکونی و ارتفاع مهم‌ترین عوامل کلیدی در آینده سیستم منطقه می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

204 - بررسی سطح جنگل با استفاده از ماشین‌بردار‌پشتیبان و ارائه مدل پیش‌بینی سطح تغییرات
آرمین هاشمی امین خادمی مرتضی معدنی پور کرمانشاهی بهروز کرد

10.30495/girs.2022.684478

پیشینه و هدف با توجه به تخریب فزاینده در سطح اکوسیستم‌های طبیعی، تعیین میزان و موقعیت وقوع تغییرات کاربری اراضی و پیش‌بینی روند آن در آینده می‌تواند اطلاعات ارزنده‌ای را به‌برنامه‌ریزان و مدیران ارایه دهد. در این تحقیق به‌منظور پایش تغییرات در حال حاضر و پیش‌بینی آن در چکیده کامل

پیشینه و هدف با توجه به تخریب فزاینده در سطح اکوسیستم‌های طبیعی، تعیین میزان و موقعیت وقوع تغییرات کاربری اراضی و پیش‌بینی روند آن در آینده می‌تواند اطلاعات ارزنده‌ای را به‌برنامه‌ریزان و مدیران ارایه دهد. در این تحقیق به‌منظور پایش تغییرات در حال حاضر و پیش‌بینی آن در آینده در محدوده سیاهکل ارزیابی و پیش‌بینی تغییرات با تصاویر لندست انجام شد. روش‌های گوناگونی برای پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی وجود دارد. فرایندهای پیش‌بینی و مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی، از قبیل رشد و توسعه شهری، جنگل‌زدایی و غیره به‌عنوان ابزاری توانمند در مدیریت منابع طبیعی و پایش تغییرات زیست‌محیطی به شمار می‌آیند. این تغییرات نشان‌دهنده چگونگی تعاملات بشر با محیط‌زیست خود بوده و مدل‌سازی آن در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های و مدل‌سازی آن در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان، تاثیرگذار است. در این تحقیق نیز با توجه به توانمندی‌های بالای سنجش از‌دور و ابزارهای مدل‌سازی و پیش‌بینی تغییرات با استفاده از سلول‌های خودکار-زنجیره مارکوف در جنگل‌ها در شمال ایران پرداخته شد.مواد و روش‌ها در تحقیق حاضر، از تصاویر لندست 5، سنجنده TMسال 2000 و لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2010 و لندست 8 سنجنده OLI سال 2018 استفاده شد. در مرحله پیش‌پردازش خطاهای موجود بر روی داده‌های خام از قبیل خطاهای رادیومتری، اتمسفری، و هندسی تصحیح می‌گردد. توجـه بـه بررسی‌های صورت گرفته و انطباق راه‌هـای ارتبـاطی اسـتخراج شـده از نقشــه توپـوگرافی سـازمان نقشـه‌بــرداری بــا تصــویر ماهواره‌ای، این تصاویر فاقد خطای هندسی قابل‌توجهی بود، امـا دارای خطای رادیومتریک بود که ابتدا تصحیح رادیومتریـک بـر روی تصویر مـاهواره‌ای بـا تبـدیل DN بـه رادیـانس و سـپس انعکــاس بــا اســتفاده از الگــوریتم فلاش در نــرم افــزار ENVI صورت گرفت رفع گردید. برای تهیه نمونـه‌هـای تعلیمـی از برداشـت‌هـای زمینـی، نقشـه‌هـای توپـوگرافی بـا مقیـاس 1/25000 سـازمان نقشه‌برداری استفاده گردیـد. 8۴ نقطه بـرای کـاربری جنگـل، 7۶ نقطـه بـرای کـاربری جنگل تنک، 31 نقطه برای کاربری کشاورزی و 21 نقطه برای کاربری شهری برداشت شد. تکنیک‌های طبقه‌بندی برای گروه‌بندی پیکسل‌ها به‌کار می‌روند تا بتوانند جزئیات پوشش‌زمین را نشان دهند. پوشش زمین در پنج کلاسه جنگل متراکم، جنگل نیمه متراکم، جنگل تنک، منطقه شهری و منطقه کشاورزی طبقه‌بندی گردید. نرم‌افزار سنجش از دور ENVI چهار نوع کرنل (Kernel) برای ماشین‌بردار پشتیبان چندین روش طبقه‌بندی وجود دارد؛ خطی، چندجمله‌ای، شعاعی و پیچشی، که با توجه به مطالعات بهتـرین کرنـل برای طبقه‌بندی کاربری اراضی روش کرنل شعاعی (RBF) استفاده گردید. از طبقه‌بندی ترکیب باندی مناسبی که بتوانـد ایـن کـلاس‌هـا را برای تفسیر بصری از هم جدا کند توسط پلات میـانگین طیفـی انتخاب شد. این عمل توسط شاخص ترکیب باندی OIF صورت پذیرفت. پـس از استخراج کـاربری هـای اراضـی به روش مـورد نظـر نتـایج به دست آمده دقت سنجی شدند. نقشه‌های تهیه‌شده کاربری اراضی، با نقاط GPS زمینی، نقشه وضع موجود منطقه مقایسه و با استفاده از ماتریس خطای تشکیل‌شده ضریب کاپا و دقت کلی آن به دست آمد، که از 2۰۰ نقطـه بـه صـورت تصادفی بر روی تصاویر ایجاد شد و کاربری این نقـاط توسـط بازدیــدهای صــحرایی و نقشــه‌هــای توپوگرافی سازمان نقشه‌برداری مشخص شد. نقشه‌های طبقه‌بندی کاربری‌های تهیه‌شده، جهت مدل‌سازی و پایش تغییرات کاربری اراضی وارد نرم‌افزار Idrisi شد تا تغییرات کاربری‌ها در سال‌های موردمطالعه مدل‌سازی گردد. درجهت انجام مدل‌سازی تغییرات کـاربری اراضـی از مــدل LCM در محــیط نــرم‌افــزار Idrisi استفاده شد. مدل Markov-CA تلفیقی از سلول‌های خودکار، زنجیره مارکوف و تخصیص چندمنظوره اراضی است. مدل مارکوف همچنین موقعیت هر کاربری را با تولید مجموعه‌ای از تصاویر احتمال وضعیت از ماتریس احتمال انتقال نشان می‌دهد. در مرحله آخر از مدل‌سازی با استفاده از ماتریس مساحت انتقال در مدل CA مارکوف می‌توان نقشه شبیه‌سازی شده از کاربری اراضی در آینده را به دست آورد. در پژوهش حاضر، از نقشه کاربری اراضی سال 2010 و 2018 استفاده شد تا نقشه سال 2028 پیش‌بینی شود. به منظور بررسی دقت پیش‌بینی توسط CA مارکوف با استفاده از نقشه کاربری سال 2000 و 2010، نقشه سال 2018 را پیش‌بینی کرده و با نقشه‌ای که از طریق طبقه‌بندی نظارت شده برای این سال به دست آمده است مقایسه شد.نتایج و بحث ارزیابی صحت طبقه‌بندی با استفاده از شاخص ضریب کاپا و دقت کلی به دست آمد. ضریب کاپا و دقت کلی برای تصویر سال 2000، به ترتیب 0.88 و 0.89 و برای تصویر 2010، 0.91 و 0.92 و برای تصویر سال 2018، 0.93 و 0.95 به‌دست آمد. تصاویر طبقه‌بندی شده وارد نرم افزار ایدریسی شده و به پایش تغییرات با LCM پرداخته شد. پایش تغییرات در مدل LCM نشان داد در طی سال‌های 2000 تا 2018، بیشترین تغییرات مربوط به تبدیل کاربری جنگل نیمه‌متراکم با مساحت 4104.27 هکتار بوده است. تغییرات کاربری شهری نیز در دورۀ مطالعه زیاد و به مقدار 148.14 هکتار افزایش داشته است. جدول احتمال تغییرات کاربری‌ها در مدل مارکوف تولید و با نقشه تولیدی در این مرحله، برای سال‌های مطالعاتی پیش‌بینی با مارکوف برای سال‌های 2018 و 2028 نشان داد در سال 2028 مساحت کلاس شهری به 21293.1 هکتار افزایش یافته و مساحت کاربری با ارزش جنگل متراکم به 2189.97 هکتار کاهش می‌یابد.نتیجه‌گیری جهت جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهرها، مناطق مسکونی و تخریب عرصه‌های جنگلی و پوشش‌گیاهی باید اقدامات مدیریتی انجام شود و تصمیمات مدیریتی اتخاذ گردد. مقدار سطح جنگل‌های متراکم و نیمه‌متراکم در مناطق با شیب زیاد تا سال 2028 کاهش بیشتری می‌یابد. تغییرات کاربری شهری نیز در دورۀ مطالعه به مقدار 148.14 هکتار افزایش داشته است. نتایج بررسی مساحت کلاس‌های پیش‌بینی نشان داد در سال 2028 مساحت کلاس شهری به 21293.1 هکتار افزایش یافته و مساحت کاربری با ارزش جنگل متراکم به 2189.97 کاهش می‌یابد. قابلیت مدل ماشین‌بردار در تعیین پوشش/کاربری زمین، پوشش گیاهی و پوشش جنگلی در مناطق مختلف به اثبات رسیده است. ابزار سنجش از‌دور می‌تواند به‌عنوان یک بازوی مهم در تولید اطلاعات درمدیریت منابع‌طبیعی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

205 - ارزیابی دقت داده‌های پهپاد در برآورد میزان خشکیدگی درختان شمشاد (مطالعه موردی: پارک جنگلی سیسنگان- استان مازندران)
محمدرضا کارگر یونس بابایی امیراسلام بنیاد

10.30495/girs.2021.679275

پیشینه و هدف پارک جنگلی سیسنگان یکی از زیستگاه های مهم شمشاد خزری در کشور به‌حساب می آید. اما در چند سال اخیر به دلیل بیماری خشکیدگی دچار بحران شده و بسیاری از پایه های شمشاد از بین رفته اند. پایش و مدیریت این منطقه می تواند در اموری مانند کنترل، حفاظت و حمایت این منطقه چکیده کامل

پیشینه و هدف پارک جنگلی سیسنگان یکی از زیستگاه های مهم شمشاد خزری در کشور به‌حساب می آید. اما در چند سال اخیر به دلیل بیماری خشکیدگی دچار بحران شده و بسیاری از پایه های شمشاد از بین رفته اند. پایش و مدیریت این منطقه می تواند در اموری مانند کنترل، حفاظت و حمایت این منطقه مؤثر باشد. به دلیل مساحت زیاد پایه های از بین رفته، امکان برآورد مساحت به‌صورت دقیق با استفاده از داده های موجود وجود ندارد. اندازه گیری های دستی نیز کاری بسیار زمان‌بر و طاقت فرساست. این امر مستلزم این است تا راهی بیابیم که به‌صورت دقیق و خودکار این فرآیند را انجام دهد. پهپادها با استفاده از سنجنده های بسیاری دقیقی (تفکیک مکانی) که دارند، این امکان را فراهم آورده اند. روش های مختلف طبقه بندی نیز از راهکارهایی هستند که می توان به‌منظور تفکیک خودکار درختان خشکیده از درختان سبز به کار گرفت. هدف از این پژوهش، ارزیابی توانایی داده های پهپادهای ارزان قیمت با سنجنده ‌های معمولی در آشکارسازی و پهنه بندی مناطق دچار خشکیدگی اثبات گردد و با توجه به اینکه هزینه پهپادهایی با سنجنده های چند طیفی (باند لبه قرمز و مادون ‌قرمز نزدیک) بسیار زیاد است، بتوان این هزینه را کاهش داد.مواد و روش هاپارک جنگلی سیسنگان در 30 کیلومتری شرق شهرستان نوشهر استان مازندران در عرض جغرافیایی "30 ́ 33 ̊ 36 تا "30 ́ 35 ̊ 36 و طول جغرافیایی "00 ́ 47 ̊ 51 تا "30 ́ 49 ̊ 51 قرارگرفته است. این پارک علاوه بر نقش تفرجی که دارد بسیاری از گونه های گیاهی مهم کشور در آن رشد یافته اند. ازجمله مهم‌ترین این گونه ها می توان به شمشاد خزری اشاره کرد. پهپادی که در این پژوهش استفاده گردید از نوع پهپادهای عمودپرواز است. دوربینی که بر روی این وسیله تعبیه ‌شده است قابلیت ثبت تصاویر 20 مگاپیکسلی را دارد. عملیات تصویربرداری در تاریخ هشتم آذرماه 1396، ساعت 10 صبح انجام پذیرفت که مدت‌زمان آن 45 دقیقه طول کشید. برای نمونه برداری میدانی از منطقه موردمطالعه بازدید به عمل آمد و نقاط مختلف آن ازنظر تراکم پایه های خشکه‌دار شمشاد و درختان سبز مشخص گردید. سپس سه قطعه‌نمونه دایره ای با شعاع 60 متر و مساحت 1.13 هکتار در منطقه طراحی گردید و تراکم پایه های خشکه دار شمشاد و پایه های زنده و سبز در آن ها مشخص گردید. سپس در هر قطعه‌ نمونه در نقاطی که پایه های شمشاد قرار داشتند، 50 نقطه تعلیمی و همچنین در نقاطی که پایه های زنده، پوشش علفی کف و تمشک نیز قرار داشتند، 50 نقطه ثبت گردید. در این پژوهش به‌منظور بررسی میزان دقت تصاویر پهپاد در شناسایی و طبقه بندی مناطق پوشیده از خشکه دار های شمشاد، کوچک‌ترین پایه های خشکه‌دار شمشاد که کمترین وسعت تاج را داشتند نیز ثبت گردید. به دلیل اینکه تصاویر پهپاد احتیاج به تصحیحات هندسی دارند، ابتدا ازنظر هندسی و موقعیت جغرافیایی تصحیح شدند. به‌منظور انجام فرآیند طبقه بندی، وارد نرم افزار ENVI شدند. در هر قطعه‌نمونه 100 نقطه ثبت گردیده بود که 75 عدد از آن ها برای انجام فرآیند طبقه بندی نظارت‌شده و 25 عدد از آن ها نیز برای ارزیابی صحت طبقه بندی استفاده گردید. برای طبقه بندی این تصاویر از سه الگوریتم طبقه بندی نظارت ‌شده شبکه عصبی مصنوعی، حداکثر احتمال و حداقل فاصله به‌ کاربرده شد. در پایان پس از انجام هرکدام از مراحل طبقه بندی، از فیلتر پایین گذر با ابعاد پنجره 3 در 3 پیکسل، برای هموارسازی تصاویر استفاده شد. برای ارزیابی نتایج نیز شاخص های ضریب کاپا و دقت کلی به کار گرفته شد.نتایج و بحث در این تعداد قطعه‌نمونه، 579 پایه اندازه گیری گردید. شمشاد با اختلاف زیادی، بیشترین فراوانی را در منطقه به خود اختصاص داد. پس‌ازآن ممرز و انجیلی و بلوط به ترتیب دررتبه های بعدی قرار دارند. از نتایج حاصل مشخص شد که الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی بهترین نتایج را نسبت به دو الگوریتم دیگر داشته است. اما نتایج شبکه عصبی مصنوعی نیز با توجه به شرایط قطعه‌نمونه دارای نوساناتی است. این الگوریتم با دقت کلی 97.47 درصد و ضریب کاپا 0.94 بهترین نتایج را در تفکیک و آشکارسازی خشکه دار های شمشاد در قطعه‌نمونه با غلبه خشکه دارهای شمشاد داشتند. پس از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی، الگوریتم بیشینه شباهت نتایج مطلوب تری را در تفکیک پایه های خشکه‌دار شمشاد از خود نشان داد. الگوریتم کمترین فاصله نتایج مطلوبی از خود نشان داد، اما میزان دقت آن به‌اندازه دو الگوریتم قبل نبود. هر سه الگوریتم در تفکیک پایه ها در قطعه‌نمونه با غلبه پایه های زنده نتایج ضعیف تری را نسبت به دو قطعه‌نمونه دیگر از خود نشان دادند. قطعه‌نمونه با غلبه پایه های زنده و سبز در مقایسه با دو قطعه‌نمونه دیگر پدیده‌ها و عوارض بیشتری را در خود جای‌داده است و از نظر بافت تصویر نیز در مقایسه با دو قطعه ‌نمونه دیگر تفاوت های زیاد و محسوسی دارد. در این قطعه ‌نمونه علاوه بر وجود پایه های سبز و خشکه‌ دارهای شمشاد، پوشش علفی کف و توده های تمشک نیز به چشم می خورد. در این پژوهش نتایج طبقه بندی و آشکارسازی خشکه دارهای شمشاد با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی بسیار بهتر از الگوریتم های بیشینه شباهت و کمترین فاصله بود. ازجمله دلایل بهتر بودن نتایج الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی می توان به غیرخطی بودن و ناپارامتریک بودن آن اشاره کرد. اما در طبقه بندی به‌وسیله الگوریتم های سنتی مانند روش های آماری، به دلیل اینکه انعطاف پذیری کمتری دارند، دقت پایین‌تری داشته. انواع پارامتریک روش های سنتی مانند الگوریتم بیشینه شباهت، به خاطر وابستگی به آمار گوسی، درصورتی‌که داده ها نرمال نباشند نمی تواند دقت مطلوبی در طبقه بندی و تفکیک طبقات از یکدیگر داشته باشد. در الگوریتم های سنتی مانند الگوریتم های بیشینه شباهت و کمترین فاصله، داده های آموزشی نقش حیاتی دارند. در این روش ها فرض بر این است که توزیع در داخل نمونه های آموزشی باید نرمال باشد، به‌طوری‌که اگر نتوان این شرط را محیا نمود، دقت طبقه بندی به‌شدت کاهش می یابد. درحالی‌که روش های شبکه عصبی مصنوعی بر اساس ویژگی ها و ساختار خود داده ها عمل می کنند.نتیجه گیری نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که می توان با استفاده از داده ها و تصاویر معمولی یک پهپاد ارزان ‌قیمت به بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بعد از فوران بیماری و تعیین مساحت آن پرداخت. برخلاف هزینه های زیادی که به‌منظور خرید سنجنده های گران ‌قیمت به ‌منظور پایش وضعیت پوشش گیاهی صورت می گیرد، می توان از این شیوه های ارائه‌شده در این مقاله، با هزینه های بسیار کمتری اقدام کرد. این روش می تواند در تعیین میزان سطح پوشش های خشکیده کمک شایانی به نهاد های زیربط کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

206 - ایجاد رابط کاربر‌گرافیکی جهت محاسبه خودکار دمای‌سطح زمین و استفاده از نتایج در ارزیابی تغییرات دمایی کاربری‌های اراضی شهرستان اردبیل
حسین فکرت صیاد اصغری سراسکانرود سید کاظم علوی پناه

10.30495/girs.2022.684503

پیشینه و هدف دمای سطح زمین (LST) یک شاخص حیاتی برای مطالعه تغییرات محیطی، شرایط هیدرولوژیکی و بیلان انرژی زمین محسوب می‌شود که با استفاده از آن می‌توان روی تغییرات حرارتی شهرها نیز نظارت کرد. کمبود ایستگاه‌های هواشناسی در اکثر مناطق کشور از جمله منطقه مورد مطالعه محدودی چکیده کامل

پیشینه و هدف دمای سطح زمین (LST) یک شاخص حیاتی برای مطالعه تغییرات محیطی، شرایط هیدرولوژیکی و بیلان انرژی زمین محسوب می‌شود که با استفاده از آن می‌توان روی تغییرات حرارتی شهرها نیز نظارت کرد. کمبود ایستگاه‌های هواشناسی در اکثر مناطق کشور از جمله منطقه مورد مطالعه محدودیت های اطلاعاتی در زمینه داده های دمای سطح زمین ایجاد کرده است. همچنین طیف وسیعی از کاربران غیر سنجش از دوری وجود دارند که به نقشه‌های دمای سطح زمین نیاز دارند و اغلب آنها آشنایی کافی با نرم‌افزارهای محاسبه کنندۀ LST ندارند و به ناچار مجبورند زمان زیادی را صرف کنند تا نقشه‌های مورد نظر خود را تهیه کنند. این فرآیند حتی برای متخصصان سنجش از دور نیز در صورت بالا بودن تعداد تصاویر، زمان‌بر خواهد بود.استفاده از داده های معتبر جهت اعتبارسنجی که از لحاظ زمانی کمترین اخلاف را با زمان عبور ماهواره داشته باشد، اهمیت زیادی در برآورد دقت نتایج دارد. با بررسی تحقیقات داخلی مشابه با موضوع مورد مطالعه اکثر پژوهش‌های داخلی برای اعتبارسنجی نتایج تنها از داده‌های ایستگاه هواشناسی استفاده کردند که زمان ثبت داده در این ایستگاه‌ها با زمان عبور ماهواره متفاوت است. در این پژوهش به دلیل وسعت زیاد منطقه مورد مطالعه و کافی نبودن تعداد ایستگاه‌های هواشناسی، علاوه بر داده های دمای سطح اندازه گیری شده در ایستگاه‌های سینوپتیک، دمای سطح زمین در دو ایستگاه زمینی نیز همزمان با عبور ماهواره ثبت گردید. ایجاد رابط کاربر گرافیکی (GUI) جهت محاسبه خودکار دمای سطح شهرستان اردبیل با دو الگوریتم تک‌کانال و RTE و از نتایج در ارزیابی تغییرات دمایی کاربری‌های اراضی منطقه استفاده شد.مواد و روش‌ ها جهت محاسبه خودکار دمای سطح زمین شهرستان اردبیل از سه نوع داده تصاویر ماهواره‌های لندست 5 و 8، داده‌های دمای سطح ثبت شده در محل دو ایستگاه هواشناسی موجود در محدوده مورد مطالعه و همچنین به‌دلیل کافی نبودن تعداد ایستگاه های هواشناسی از داده های دمای سطح اندازه گیری شده با دماسنج های دیجیتالی همزمان با عبور ماهواره نیز استفاده شد. پس از آماده‌سازی تصاویر حرارتی و چند طیفی، ابتدا جهت مدل‌سازی میزان انتقال پذیری اتمسفر از از نرم افزار محاسبه گر تحت‌وب MODTRAN استفاده و ضرایب اتمسفری استخراج گردید. سپس برای ایجاد رابط ه ای کاربر گرافیکی و محاسبه خودکار LST، دمای سطح زمین با دو الگوریتم تک کانال و روش RTE با تصاویر ماهواره لندست 5 و لندست 8 برای دو تاریخ 31/07/2000 و 21/08/2019 در محیط نرم‌افزار متلب کد نویسی شد و با استفاده از این کدها رابط ه ای کاربر گرافیکی برای هر الگوریتم ایجاد و در نهایت اپلیکیشن محاسبه گر خودکار دمای سطح زمین تولید گردید. همچنین نقشه کاربری اراضی شهرستان اردبیل برای هر دو تاریخ مذکور با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی در محیط سامانه گوگل ارث انجین با 7 کلاس طبقه بندی و استخراج گردید. این الگوریتم به دلیل ساختار سلسله مراتبی که در انتخاب هر پیکسل به طبقه مناسب دارد در مقایسه با روش های سنتی مثل حداکثر احتمال عملکرد بسیار بهتری دارد. جهت اعتبار سنجی نقشه های دمای سطح از دو نوع داده دمای سطح ثبت شده در دو ایستگاه هواشناسی و دمای سطح ثبت شده توسط دماسنج دیجیتالی که همزمان با عبور ماهواره در دو نقطه از محیط همگن غیرشهری با کاربری کشاورزی و بایر که محصول آن برداشت شده بود، استفاده شد. برای ارزیابی دقت نقشه های کاربری اراضی نیز با استفاده از Google Earth که توان تفکیک مکانی بهتری نسبت به تصویر مورد استفاده دارد، 248 نقطه کنترل زمینی از پیکسل های خالص کاربری های مختلف اخذ گردید و در فرآیند اعتبارسنجی بکار گرفته شد. همچنین پارامترهای آماری مانند ماتریس خطا، دقت کلی و ضریب کاپا روی خروجی هر دو نقشه کاربری اراضی اعمال شد.نتایج و بحث با استفاده از کدهای نوشته شده در محیط نرم افزار متلب رابط ه ای کاربر گرافیکی (GUI) ایجاد و سپس اپلیکیشن محاسبه گر خودکار دمای سطح زمین تولید گردید. خروجی اپلیکیشن نقشه های دمای سطح زمین با الگوریتم های تک کانال و معادله انتقال تابشی (RTE) بود که برای تاریخ 2000/07/31 با استفاده از تصویر حرارتی (باند 6) سنجنده TM ماهواره لندست 5 و تاریخ 2019/08/21 بوسیله باند 10 سنجنده TIRS ماهواره لندست 8 ایجاد گردید. پس از مقایسه نقشه های خروجی با داده های ایستگاه هواشناسی و ایستگاه زمینی، نتایج نشان داد که روش تک کانال در هر دو سال نسبت به ایستگاه ها کمترین اخلاف دما را داشته است. پس از تهیه نقشه های دمای سطح و انتخاب الگوریتم بهینه (تک کانال) نقشه های کاربری اراضی شهرستان اردبیل با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی در محیط GEE تهیه گردید. ارزیابی های آماری نتایج طبقه بندی نشان داد که برای سال 2000 بیشترین تداخل پیکسلی مربوط به کلاس مرتع متوسط و فقیر بوده است که با کلاس های مسکونی و کشاورزی دیم جابه جایی 16 پیکسلی دارد. با توجه به بهبود توان تفکیک مکانی ماهواره لندست 8 نسبت به لندست 5 و به دنبال آن تفکیک بهتر کلاس ها، این جابه‌جایی پیکسلی در نقشه کاربری سال 2019 مقدار کمتری را نشان می‌دهد. به گونه ای که بیشترین خطا مربوط به کلاس کشاورزی آبی بوده که جابه جایی 10 پیکسلی با کلاس‌های مرتع غنی و کشاورزی دیم داشته است. در نهایت با استفاده از نقشه دمای سطح و نقشه کاربری اراضی، تغییرات دمایی کاربری ها در بازه زمانی 19 ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. با واردسازی تصاویر ورودی و پارامترهای اتمسفری در اپلیکیشن دمای سطح زمین را با دو الگوریتم تک‌کانال و روش RTE محاسبه گردید. ارزیابی نقشه‌های خروجی با داده‌های هواشناسی و زمینی نشان داد که الگوریتم تک‌کانال با اختلاف 2.5+ و 2- با ایستگاه‌های 1 و 2 برای سال 2000 و با اختلاف دمای 1.3+، 0.9+، 1- و 0.9- به ترتیب با ایستگاه‌های 1، 2، 3 و 4 در سال 2019 دقت بالاتر نسبت به روش RTE داشته است. همچنین نتایج اعتبارسنجی نقشه‌های کاربری اراضی نیز نشان از دقت کلی 95/0 و ضریب کاپای 94/0 براس سال 2000 و دقت کلی 0.96 و ضریب کاپای 0.95 برای سال 2019 داشته است. ارزیابی روابط بین دمای سطح و نقشه‌های کاربری اراضی نشان داد که برخلاف رشد فیزیکی قابل توجه بخش شهری در بازه زمانی 19 ساله، بجز کاربری مناطق مسکونی، همه کاربری‌ها در سال 2019 نسبت به سال 2000 با افزایش دمای متوسط سطح روبه‌رو بوده‌اند.نتیجه‌گیری نتایج تحقیق نشان داد که عواملی مانند گسترش زمین ه ای کشاورزی با کشت آبی اطراف بخش شهری تا شعاع 10 کیلومتری و درهم تنیدگی این مزارع با بخش شهری، تاثیر زیادی در تعدیل دمای بخش شهری محدوده شده است. این اراضی در سال 2000 عمدتاً زیر کشت محصولات دیمی بودند و با حل مشکل آب (حفر چاه های عمیق و پروژه های انتقال آب) تبدیل به باغات و مزارع کشت آبی مثل سیب زمینی شدند. این محصولات به دلیل نیاز آبی بالا دارای سبزینگی بالایی نیز هستند و این عامل خود باعث بالا رفتن میزان تبخیر و تعرق و به دنبال آن خنکی محدوده کشت و بخش شهری شده است. از بین سایر کلاس ها نیز در هر دو سال کاربری آب کمترین و کاربری اراضی بایر بیشترین مقدار متوسط دمای سطح را داشته است. اپلیکیشن تولید شده امکان اجرا روی هر سیستم عاملی که از فرمت exe پشتیبانی می کند را دارد و کاربر می تواند با تعیین پارامترهای اتمسفری دمای سطح زمین را به صورت خودکار برآورد کند. همچنین این برنامه کاربردی قابلیت به کارگیری در بخش های مختلف مانند سامانه های کشاورزی، اقلیمی و مدیریت منابع آب را نیز دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

207 - مقایسه کارایی روش های یادگیری ماشینی درمدلسازی مناطق حساس به وقوع آتش (استان ایلام، شهرستان دره¬شهر)
مریم محمدیان مریم مروتی رضا امیدی پور

10.30495/girs.2022.697864

آتش از مهمترین مخاطرات طبیعی بوده که تاثیر بسزائی بر ساختار و پویایی اکوسیستم‌های طبیعی دارد. با توجه به قرارگیری ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان، هر ساله تعداد زیادی آتش‌سوزی عمدی و غیر عمدی در مناطق مختلف کشور به وقوع می‌پیوندد. به همین دلیل تعیین مناطق حساس به وق چکیده کامل

آتش از مهمترین مخاطرات طبیعی بوده که تاثیر بسزائی بر ساختار و پویایی اکوسیستم‌های طبیعی دارد. با توجه به قرارگیری ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان، هر ساله تعداد زیادی آتش‌سوزی عمدی و غیر عمدی در مناطق مختلف کشور به وقوع می‌پیوندد. به همین دلیل تعیین مناطق حساس به وقوع آتش نقش مهمی در مدیریت آتشسوزی در منابع طبیعی دارد. به همین دلیل تحقیق حاضر در صدد است تا با استفاده از دو روش یادگیری ماشینی جنگل تصادفی (Random Forest) و ماشین بردار پشتیبان (Support Vector Machine) و 2024 نقطه وقوع آتش، مناطق حساس به وقوع آتش را در شهرستان دره شهر در استان ایلام را تعیین نماید. عوامل محیطی در چهار گروه اصلی شامل عوامل توپوگرافی (ارتفاع، جهت شیب، تند شیب)، عوامل اقلیمی (بارش، رطوبت نسبی، باد، درجه حرارت)، عوامل زیستی (پوشش گیاهی و رطوبت خاک) و عوامل انسان ساخت (فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از جاده، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از آبراهه) تهیه شدند. ارزیابی دقت مدل‌های مورد استفاده با استفاده سطح زیر نمودار (AUC) در منحنی ROC و آماره‌های ارزیابی متقاطع (Cross-validation) انجام شد. بررسی شاخص AUC نشان داد که هر دو مدل دارای دقت مناسبی بوده هرچند مدل جنگل تصادفی (AUC = 0.97) دارای دقت بالاتری نسبت به مدل ماشین بردار پشتیبان (AUC = 0.86) بود. بر اساس نتایج مدل جنگل تصادفی، حدود 60 درصد در کلاس کم خطر و حدود 20 درصد در کلاس خطر زیاد آتش قرار دارد. بررسی سهم عوامل تاثیرگذار بر وقوع آتش نشان داد که عوامل انسان ساخت (فاصله از مناطق مسکونی) و عوامل اقلیمی (درجه حرارت) نقش مهمتری در نقاط دارای سابقه آتش داشتند. بنابراین افزایش فرهنگ عمومی و کاهش رفتارهای خطرناک در طبیعت می‌تواند موجب کاهش وقوع آتش در این منطقه شده و سهم زیادی در حفاظت از محیط زیست و حفظ منابع طبیعی داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

208 - ارزیابی تفرجی با مدل ارتقاء یافته تجزیه و تحلیل سیستمی و سیستم اطلاعات جغرافیایی(مطالعة موردی: پارک جنگلی شوراب- خرم آباد)
محبوبه یاراحمدی جعفر اولادی قادیکلایی جاهده تکیه خواه

در این مطالعه ابتدا با استفاده از مدل مرسوم کاربری توریسم و 5 پارامتر اکولوژیکی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک)، مناطق مناسب برای استفاده تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در پارک جنگلی شوراب شناسایی گردید. نتایج نشان داد که 447/46 هکتار از سطح پارک توان چکیده کامل

در این مطالعه ابتدا با استفاده از مدل مرسوم کاربری توریسم و 5 پارامتر اکولوژیکی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک)، مناطق مناسب برای استفاده تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در پارک جنگلی شوراب شناسایی گردید. نتایج نشان داد که 447/46 هکتار از سطح پارک توان تفرج گسترده طبقه 1، 244/14 هکتار توان تفرج گسترده طبقه 2 و 401/515 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 2 است. با بررسی های مختلف مشخص شد که یکی از مشکلاتی که سبب افزایش ناهنجاری در طبیعت پارک می شود، عدم توجه به کلیه عوامل اساسی مؤثر در تعیین قابلیت تفرجی پارک (امکانات تفریحی و منابع آبی) می باشد. به همین منظور برای ارزیابی استفاده گردشگران از مکان های تفرجی از مصاحبه حضوری با پرسش نامه استفاده گردید. همزمان با این ارزیابی و به منظور تهیه نقشه منابع آبی و امکانات پارک، کلیه نقاط مربوط به منابع آبی و امکانات پارک شناسایی شده و با GPS ثبت شد. نتایج نشان داد استفاده مردم از پارک مطابق طبقه بندی صورت گرفته نبوده و تفرج با امکانات و منابع آبی پارک ارتباط مستقیم دارد. لذا این فاکتورها به عنوان لایه های اطلاعاتی مثبت با نقشه توان تفرجی به دست آمده رویهم گذاری شده و نقشه نهایی توان تفرجی پارک بر اساس این عوامل به دست آمد. نتایج نهایی نشان داد که روش متداول با وجود کارآیی بسیار، به دلیل در نظر نگرفتن کلیه عوامل مؤثر در تفرج، نیاز به وارد کردن لایه های اطلاعاتی دیگری علاوه بر عوامل اکولوژیکی دارد. همچنین با دخالت فاکتورهای منابع آبی و امکانات توجه در مدل نهایی توان تفرجی، نقشه امکان توسعه برای طبقات تفرجی متمرکز درجه یک و دو تهیه گردید. نتایج حاصل از این نقشه ها نشان داد که بر اساس وسعت مکانی در جهت ارتقاء طبقات تفرجی منطقه برای طبقه متمرکز درجه یک، هفت اولویت و برای طبقه متمرکز درجه دو نیز سه اولویت وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

209 - برآورد تغییرات سطح پوشش جنگل های رودسر با استفاده از روش های طبقه بندی شبکه عصبی مصنوعی و حداکثر احتمال
سید رضا فاطمی طلب مرتضی معدنی پور کرمانشاهی سید آرمین هاشمی

امروزه کسب آگاهی و دانش در رابطه با پوشش گیاهی نقش مهمی را در مدیریت خاک ها ایفا می کند. بااین وجود برآورد پوشش گیاهی به روش معمولی که شامل برآورد کلی از پوشش گیاهی است هم زمان بر است و هم اطلاعات چندان دقیقی را به دست نمی دهد. از این رو سنجش از دور فنآوری بسیار مفیدی ا چکیده کامل

امروزه کسب آگاهی و دانش در رابطه با پوشش گیاهی نقش مهمی را در مدیریت خاک ها ایفا می کند. بااین وجود برآورد پوشش گیاهی به روش معمولی که شامل برآورد کلی از پوشش گیاهی است هم زمان بر است و هم اطلاعات چندان دقیقی را به دست نمی دهد. از این رو سنجش از دور فنآوری بسیار مفیدی است که به دلیل کاهش زمان و هزینه، بر سایر روش ها ارجحیت داده می شود. در این تحقیق سعی بر آن شد با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و تصاویر سنجنده ETM+سال 2000 و لندست 8 مربوط به سال 2013 نقشه پوشش جنگل های رودسر تهیه شود. طبقه بندی رقومی تصویر منطقه جهت تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از طبقه بندی کننده حداکثر احتمال و شبکه عصبی با شرکت دادن مجموعه باندهای مختلف انجام شد. نتایج نشان داد که در بهترین حالت، صحت کلی طبقه بندی تصویر در روش شبکه عصبی ETM+ سال 2000 و لندست 8 سال 2013 به ترتیب معادل 95/0 و 95/0 و ضریب کاپای 91/0 و 91/0 برآورد شد. دقت کلی در روش حداکثر احتمال در تصویر سال 2000 و 2013 معادل 95/0 و 85/0 و آماره کاپا معادل 86/0 و 84/0 محاسبه گردید. نتایج تحقیق همچنین نشان داد میزان کاهش پوشش جنگلی در روش طبقه بندی شبکه عصبی 507/1054 هکتار و میزان کاهش پوشش جنگلی در روش طبقه بندی حداکثر احتمال 319/635 هکتار بوده است. با توجه به دقت طبقه بندی و آماره کاپا مشاهده می شود دقت و ضریب کاپای روش طبقه بندی شبکه عصبی بالاتر از دقت و ضریب کاپا در روش حداکثر احتمال است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

210 - تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل در جنگل های نیمه انبوه تا تنک با استفاده از مدل FCD (مطالعة موردی: جنگل های مریوان)
ابوطالب شاهولی کوه شور مهتاب پیرباوقار پرویز فاتحی

هدف اصلی این تحقیق، استفاده از روش تراکم تاج پوشش جنگل (FCD) در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل های زاگرس با استفاده از داده های ماهواره لندست 7 است. منطقه مورد مطالعه بخشی از جنگل های شهرستان مریوان واقع در استان کردستان است. تصحیح هندسی داده ها با خطای RMSe کمتر از یک چکیده کامل

هدف اصلی این تحقیق، استفاده از روش تراکم تاج پوشش جنگل (FCD) در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل های زاگرس با استفاده از داده های ماهواره لندست 7 است. منطقه مورد مطالعه بخشی از جنگل های شهرستان مریوان واقع در استان کردستان است. تصحیح هندسی داده ها با خطای RMSe کمتر از یک پیکسل صورت گرفت. برای اجرای این روش، پردازش های اولیه مانند نرمال سازی دامنه داده ها برروی 5 باند اول صورت گرفت و چهارشاخص اصلی یعنی شاخص گیاهی پیشرفته (AVI)، شاخص خاک بدون پوشش (BI)، شاخص سایه (SI) و شاخص حرارتی (TI) محاسبه گردید. در ادامه با استفاده از شاخص های اصلی، دو شاخص سایه پیشرفته و شاخص تراکم گیاهی محاسبه و سرانجام نقشه تراکم تاج پوشش جنگل تهیه شد. طبقه بندی تراکم تاج پوشش در سه حالت 6، 4 و 3 کلاسه صورت پذیرفت. جهت برآورد صحت نقشه های تراکم حاصل از اجرای روش FCD، نقشه واقعیت زمینی از عکس های هوایی منطقه با مقیاس 1:20000 تهیه شد. میزان صحت کلی و ضریب کاپا در طبقه بندی 6 و 4 کلاسه به ترتیب 52%0، 29/0 و 53%، 30/0 بدست آمد. اختلاط طیفی پوشش گیاهی منطقه و بازتاب زیاد خاک زمینه، مخصوصاً در طبقه های تنک، دلیل عمده کاهش صحت نقشه های تهیه شده می باشد. با ادغام طبقات تراکمی تنک تر، صحت نقشه ها افزایش یافت و بالاترین میزان صحت کلی و ضریب کاپا به ترتیب 62% و 39/0 در طبقه بندی 3 کلاسه بدست آمد. با توجه به نتایج این تحقیق می توان بیان داشت که این روش دارای کارایی مناسب در جنگل های زاگرس می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

211 - بررسی تأثیر جنگل کاری شهری در مناطق خشک بر میزان کربن ترسیب شده در خاک با استفاده از فناوری سنجش از دور
بهنوش عباس نژاد سید جمال الدین خواجه الدین

در این تحقیق، به منظور بررسی تأثیر جنگل کاری شهری در مناطق خشک کشور بر میزان کربن ترسیب شده در خاک از تصویر ماهواره Quick Bird استفاده گردید. در بازدیدهای میدانی نمونه های خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری برداشت شده و میزان کربن آلی خاک اندازه گیری شد. ضمن بررسی ضر چکیده کامل

در این تحقیق، به منظور بررسی تأثیر جنگل کاری شهری در مناطق خشک کشور بر میزان کربن ترسیب شده در خاک از تصویر ماهواره Quick Bird استفاده گردید. در بازدیدهای میدانی نمونه های خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری برداشت شده و میزان کربن آلی خاک اندازه گیری شد. ضمن بررسی ضرایب همبستگی بین باندها و شاخص های گیاهی با نتایج به دست آمده از آنالیز داده های مکانی و بررسی داده ها با روش رگرسیون، بهترین مدل برازش شده جهت تهیة نقشه کربن ترسیب شده در خاک، به دست آمد. آنالیزهای صحت سنجی نشان می دهد که نقشه های تهیه شده از دقت و صحت بالایی برخوردار بوده و به خوبی واقعیت های زمینی را نشان می دهند. با بررسی نقشه ها تهیه شده مشخص گردید که جنگل کاری در اراضی بایر منطقه خشک اصفهان سبب افزایش ترسیب کربن در خاک شده است. همچنین میزان ترسیب کربن در لایه های سطحی خاک بسیار زیاد تر بوده و با افزایش عمق کاهش می یابد. میزان ترسیب کربن خاک بسته به نوع گونه های کاشته شده متفاوت است و ترسیب کربن خاک در مناطقی که گونه های سوزنی برگ کشت شده اند، بیشتر از مناطق پهن برگان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

212 - برآورد کیفیت و آشکارسازی تغییرات پهنه های جنگلی با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعة موردی: شهرستان رستم، فارس)
محمود احمدی مهدی نارنگی فرد

هدف از این تحقیق، برآورد قابلیت داده های ماهواره لندست در آشکارسازی پهنه های جنگلی و ارزیابی تغییرات کیفی پوشش جنگلی، استخراج کاربری و درصد پوشش گیاهی در شهرستان رستم است. برای انجام تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (1366 و 1389)، نقشه های کاربری اراضی جنگلی، شا چکیده کامل

هدف از این تحقیق، برآورد قابلیت داده های ماهواره لندست در آشکارسازی پهنه های جنگلی و ارزیابی تغییرات کیفی پوشش جنگلی، استخراج کاربری و درصد پوشش گیاهی در شهرستان رستم است. برای انجام تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (1366 و 1389)، نقشه های کاربری اراضی جنگلی، شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی (NDVI) و کسر شاخص پوشش گیاهی (RVI)، با استفاده از الگوریتم بیشترین شباهت و طبقه بندی نظارت شده تهیه گردید. نتایج نشان داد که مساحت لایه‌های استخراج شده 78/48 کیلومترمربع برای لایه جنگل متراکم، 67/348 کیلومترمربع برای تراکم متوسط و 42/281 کیلومترمربع برای تراکم کم همچنین 81/68 کیلومترمربع برای مناطق بایر می‌باشد. ارزیابی نتایج طبقه بندی بیانگر دقت کلی با 3/94، صحت تولید کننده 91 ، صحت کاربر با 95 درصد و همچنین خطای گماشته 09/0 و خطای حذف شده 05/0 می باشد. که بالاترین صحت تولید کننده مربوط به جنگل با تراکم کم با 99 درصد و کم‌ترین جنگل متراکم با 80 درصد و بالاترین درصد صحت کاربر مربوط به کلاس بایر با 100 و کم‌ترین جنگل با تراکم متوسط با 87 درصد محاسبه شد. همچنین مقایسه نقشه های درصد و کسر شاخص پوشش گیاهی در سال 1366 و 1389 تغییرات معنی دار این شاخص را نشان نداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

213 - شناسایی شب پره های خانواده Sphingidae در برخی مناطقاستان فارس
فرنگیس قاسمی حسن آل منصور اصغر آل حسین

طی تحقیقی در سال های 1385 و 1386، فون شب‌پره های خانواده Sphingidae روی برخی گونه های جنگلی و مرتعی در چند رویشگاه دراستان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. چهار منطقه جنگلی با پوشش غالب گیاهی بنه (ارسنجان)، کنار و بادام کوهی (فیروز آباد)، بلوط (کازرون و نورآباد)، گلابی وحشی چکیده کامل

طی تحقیقی در سال های 1385 و 1386، فون شب‌پره های خانواده Sphingidae روی برخی گونه های جنگلی و مرتعی در چند رویشگاه دراستان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. چهار منطقه جنگلی با پوشش غالب گیاهی بنه (ارسنجان)، کنار و بادام کوهی (فیروز آباد)، بلوط (کازرون و نورآباد)، گلابی وحشی (سپیدان) و یک منطقه مرتعی (شیراز) انتخاب گردید. تعداد 271 نمونه شب‌پره Sphingidae شامل 16 گونه با استفاده از تور حشره گیری و تله نوری جمع‌آوری، فرم دهی و اتاله شده و بر اساس ویژگی های مورفولوژیک و سیستماتیک طبقه بندی شدند. نمونه ها به‌وسیله نگارنده دوم به‌ شرح زیر شناسایی و به تایید Ian J. Kitching (موزه تاریخ طبیعی بریتانیا)رسید. Acherontia styx styx (Westwood, 1847) Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758) Akbesia davidi (Oberthür, 1884) Clarina kotschyi kotschyi (Kollar, 1849) Daphnis nerii (Linnaeus, 1758) Hippotion celerio (Linnaeus, 1758) Hyles hippophaes (Esper, 1793) Hyles livornica (Esper, 1780) Hyles nicaea sheljuzkoi (de Prunner, 1798) Laothoe populi populeti (Bienert, 1870) Marumba quercus (Denis & Schiffermüller, 1775) Macroglossum stellatarum (Linnaeus, 1758) Rethera brandti euteletes (Jordan, 1937) Rethera komarovi manifica (Brandt, 1938) Smerinthus kindermanni (Lederer, 1853) Theretra alecto (Linnaeus, 1758) در میان نمونه های جمع آوری شده، گونه Acherontia styx styx اولین بار از استان فارس گزارش گردید و Marumba quercus یا برگ خوار بلوط در بیشتر محل های تعیین شده مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

214 - بررسی اثر آلودگی Arceuthobium oxycedri روی گونه Juniperus excelsa درجنگل‌های شمال غرب ایران
میر مظفر فلاح چای یوسف ترابیان مجید معانی فرزانه احمدی

یکی از مهمترین عوامل نابودی درختان کهن سال و دیرزیست ارس در رویشگاه های منطقه جیش آباد شهرستان طارم، گیاهی نیمه انگل از گروه دارواش های کوتاه یا کوتوله (Dwarf Mistletoes) از خانواده Viscaceae می باشد. در طی بررسی زیست شناسی و تعیین پراکنش آن در منطقه جیش آباد شهرستان طا چکیده کامل

یکی از مهمترین عوامل نابودی درختان کهن سال و دیرزیست ارس در رویشگاه های منطقه جیش آباد شهرستان طارم، گیاهی نیمه انگل از گروه دارواش های کوتاه یا کوتوله (Dwarf Mistletoes) از خانواده Viscaceae می باشد. در طی بررسی زیست شناسی و تعیین پراکنش آن در منطقه جیش آباد شهرستان طارم و سایر رویشگاه های ارس در استان زنجان مشخص گردید که گونه دارواش مورد نظر دارای نام علمیArceuthobium oxycedri (DC.) M. Bieb.است. برای تعیین درصد و شدت آلودگی و بررسی کیفیت و کمیت آن روی گونه میزبان، قطعات نمونه نیم هکتاری در 4 جهت جغرافیایی به طور تصادفی انتخاب گردید. که در داخل هر قطعه نمونه درختان سالم و آلوده و همچنین فاکتورهای رویشی میزبان از جمله ارتفاع درخت و تنه، قطر برابر سینه، ‌طول و عرض و ارتفاع تاج، کیفیت تاج و میزان آلودگی به انگل در سطوح مختلف تاج مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که دارواش پاکوتاه اغلب درختان با حجم تاج، مساحت تاج، ارتفاع و قطر برابر سینه بزرگتر را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین مشخص گردید که میزان آلودگی درختان ارس در جهت‌های جنوبی نسبت به سایر جهات بیشتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

215 - بررسی مقایسه‌ای تصویرآفرینی با جنگ ابزارها در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی و مثنوی وصف آلات جنگ میرزا محمد طاهر وحید قزوینی
محمدحسین تشکری بافقی فاطمه غفوری مهدی آباد پوران یوسفی پور کرمانی

در میان آثار ادبی از شاعران جهان، به سروده‌هایی برمی‌خوریم که از آن‌ها به نام شاهکارهای ادبی جهان یاد می‌شود. شاهنامۀ فردوسی یکی از آن‌ها است. یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخش‌های مهمی از این کتاب سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیین‌ها و فنون و ابزارهای رزم چکیده کامل

در میان آثار ادبی از شاعران جهان، به سروده‌هایی برمی‌خوریم که از آن‌ها به نام شاهکارهای ادبی جهان یاد می‌شود. شاهنامۀ فردوسی یکی از آن‌ها است. یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخش‌های مهمی از این کتاب سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیین‌ها و فنون و ابزارهای رزم است که تاکنون پژوهشی دربارۀ آن انجام نگرفته است. ابزارهای رزمی در آفرینش تصاویر هنری نقش مهمی دارند به‌گونه‌ای که در سراسر شاهنامه چه در توصیف صحنه‌های نبرد و رزم و چه در توصیف صحنه‌های بزم از آن‌ها استفاده‌شده است. مثنویآلات جنگ، اثر وحید قزوینی یکی از شاعران قرن 11و12هجری است که دارای هشت‌صد بیت و در توصیف ابزارهای جنگی سروده شده است. این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی- تطبیقی به بررسی مقایسه‌ای بین شاهنامه و مثنوی آلات جنگ میرزا محمد طاهر وحید قزوینی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین تصویرآفرینی با جنگ ابزارها در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی و مثنوی وصف آلات جنگ میرزا طاهر قزوینی، تفاوت معناداری در نوع ابزارها، میدان‌های جنگی، نگرش به ابزارآلات، صور خیال و... وجود دارد. ازآنجاکه تاکنون دربارۀ این مثنوی پژوهشی صورت نگرفته است نویسنده درصدد آن است تا ضمن معرّفی این شاعر به بررسی این اثر پرداخته و با شاهنامۀ فردوسی مقایسه و وجوه تشابه و تفاوت آن‌ها را مشخّص نماید و میزان و چگونگی تأثیرپذیری این شاعر در وصف جنگ ابزارها از شاهنامۀ فردوسی را بیان نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

216 - رویکرد بلاغی مسند در مثنوی وصف آلات جنگ سرودۀ میرزا محمّد طاهر قزوینی
محمدحسین تشکری بافقی فاطمه غفوری مهدی آباد پوران یوسفی پور کرمانی

مثنوی آلات جنگ سرودۀ میرزا محمّدطاهر قزوینی، از آثار منظوم و ارزشمند قرن یازدهم و اوایل دوازدهم هجری است. این اثر دارای 800 بیت می‌باشد و در قالب مثنوی سروده شده است. میرزا محمّد طاهر در مثنوی وصف آلات جنگ از ظرفیّت‌های زبانی، بیشترین بهره برده است و از ساختارهای ویژه گ چکیده کامل

مثنوی آلات جنگ سرودۀ میرزا محمّدطاهر قزوینی، از آثار منظوم و ارزشمند قرن یازدهم و اوایل دوازدهم هجری است. این اثر دارای 800 بیت می‌باشد و در قالب مثنوی سروده شده است. میرزا محمّد طاهر در مثنوی وصف آلات جنگ از ظرفیّت‌های زبانی، بیشترین بهره برده است و از ساختارهای ویژه گفتار برای القای ظرافت معنایی و اهداف بلاغی استفاده کرده است. معانی ثانوی بیت‌ها و جمله‌ها یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأثیر سخن در مخاطبان است. نویسنده در این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای ضمن معرّفی مختصری از شاعر و معرّفی اثر ارزشمندش به بررسی رویکرد بلاغی مسند در این مثنوی بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که بیشترین و کمترین رویکرد بلاغی (اغراض ثانوی) مسند در مثنوی وصف آلات جنگ کدام است؟ هدف این پژوهش بیان ارزش‌های بلاغی در مثنوی وصف آلات جنگ بر اساس مباحث گوناگون علم معانی، بخصوص رویکرد بلاغی مسند است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاعر در مثنوی خود از تمام شگردها و قابلیّت‌های زبانی در ساختار علم معانی به‌خوبی بهره گرفته و کلام خود را به‌گونه‌ای به این فن آراسته است و استفادۀ بهینه از علم معانی باعث ماندگاری و تأثیرگذاری کلام و دل‌انگیزی سخن شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

217 - بررسی نمادها در اشعار سلمان هراتی
ماه نظری لیدا نیک آیین

سلمان هراتی، در دهه شصت، از شاعران انقلاب و جنگ، در عرصه شعر معاصر، با طراوت بیان و ذهن خلاّقش به خلق تصاویری ملموس پرداخته است. با نگرشی نو و جسارت بسیار عامیانه‌‌ترین الفاظ را در خدمت اعتقادات دینی و تحولات اجتماعی درآورده و ارزش‌های بی‌بدیل هویت انسانی را نشان داده ا چکیده کامل

سلمان هراتی، در دهه شصت، از شاعران انقلاب و جنگ، در عرصه شعر معاصر، با طراوت بیان و ذهن خلاّقش به خلق تصاویری ملموس پرداخته است. با نگرشی نو و جسارت بسیار عامیانه‌‌ترین الفاظ را در خدمت اعتقادات دینی و تحولات اجتماعی درآورده و ارزش‌های بی‌بدیل هویت انسانی را نشان داده است. با بیانی نمادین و اشارات مجازی، به خلق مفاهیمی بکر و بی‌سابقه دست یافته و فضای شعر را دگرگون نموده است. شعر برای سلمان هراتی، ادای تعهد اجتماعی و حتی گاه سیاسی محسوب می شد. مسأله چشم گیر در اشعار سلمان کاربرد نمادهایی است که شاعر برای اهداف گوناگون به کار برده است، زیرا در نظر او همه هستی نماد و جلوه‌ای از تجلیّات الهی است و تمام کوشش‌های انسان دریافت خویشتن خویش است. سؤال این است که سلمان برای بیان اندیشه، اعتقادات و وقایع عصر خویش، چه نمادهایی را به کار گرفته است؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

218 - تحلیل عنصر گفتوگو در داستان جنگ یازدهرخ شاهنامۀ فردوسی
محمّدرضا جمالی عباس خیرآبادی حمید رضا سلیمانیان محمود فیروزی مقدّم

عناصر مهمّ داستان است که گفتوگو به پیشبرد عمل داستانی کمک میکند و به شناخت بهترِ شخصیّتهایداستان، یاری میرساند. بخش بزرگی از داستان جنگ یازدهرخ شاهنامۀ فردوسی، گفتوگوی شخصیّتهاست. نمونههایدر این داستان وجود دارد. در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داد چکیده کامل

عناصر مهمّ داستان است که گفتوگو به پیشبرد عمل داستانی کمک میکند و به شناخت بهترِ شخصیّتهایداستان، یاری میرساند. بخش بزرگی از داستان جنگ یازدهرخ شاهنامۀ فردوسی، گفتوگوی شخصیّتهاست. نمونههایدر این داستان وجود دارد. در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از دادههای ، گفتوگو مختلفی ازدر داستان جنگ یازدهرخ شاهنامۀ فردوسی، تحلیل شده است. این تحلیل، با توجّه به ویژگیها گفتوگو کتابخانهای، عنصرو محتوای این گفتوگوها، صورت گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، گفتوگوها در داستان جنگ یازدهرخ،ویژگیهایی دارد که این ویژگیها، یا حاصلِ عناصرِ ساختاری گفتوگوها، و یا حاصلِ برخی خصوصیّات داستانهای کهنادبیّات کلاسیک فارسی است. هم چنین محتوای گفتوگوی شخصیّتها در این داستان نیز در موضوعات مختلف قابل دسته-بندی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

219 - تأملی برتشیّع قبیله خزاعه و نقش آن در حمایت از امام علی(ع)
شهربانو دلبری محمدعلی امینی طاهره عظیم زاده

قبیله بنی خزاعه در دوره جاهلیت به دلیل جمعیت ، نیرو و امکانات مناسب، مهارت در بازرگانی و مناطق گسترده محل سکونت در حجاز و تهامه ، یکی از مهمترین قبایل جزیره العرب به شمار می رفت. پس از طلوع خورشید اسلام روابط خزاعه و رسول خدا(ص) همواره دوستانه و با احترام متقابل همراه ب چکیده کامل

قبیله بنی خزاعه در دوره جاهلیت به دلیل جمعیت ، نیرو و امکانات مناسب، مهارت در بازرگانی و مناطق گسترده محل سکونت در حجاز و تهامه ، یکی از مهمترین قبایل جزیره العرب به شمار می رفت. پس از طلوع خورشید اسلام روابط خزاعه و رسول خدا(ص) همواره دوستانه و با احترام متقابل همراه بود. دلیل این روابط حسنه ، پیمان اتحاد بین خزاعه و عبدالمطلب بود که آثار آن تا بعد از اسلام نیز ادامه یافت. محبت خزاعیان نسبت به پیامبر(ص) درگرایش آنان به قبول اسلام و مشارکت درحوادث تاریخی مانند صلح حدیبیه و فتح مکه، تاثیرگذاربود. خزاعیان در دوره خلافت ابوبکر ، جهت حفظ وحدت امت اسلامی ، حاکمیت وقت را در حوادثی چون جنگهای ردّه یاری کرده و در فتوحات دوره عمرحضور یافتند. با آغاز خلافت عثمان به دلیل بدعتهای خیلفه سوم وتبعیض بین قبایل قحطانی وعدنانی به ویژه سپردن حکومت مناطق مهم به بنی امیه، در صف مخالفان خلیفه سوم قرار گرفتند. تا آنجا که برخی از بزرگان خزاعه در واقعه محاصره عثمان و قتل او مشارکت کردند. پس مرگ عثمان، گروه بسیاری از افراد قبیله خزاعه با امام علی(ع) بیعت کرده و درگروه شیعیان حضرت جای گرفتند. در این پژوهش سعی شده است، دلایل و شواهد تشیع بنی خزاعه و نقش آن درحمایت از امام علی(ع) به ویژه در حوادث جنگ صفین مورد ارزیابی قرارگیرد و ماهیت آن با توجه به انشعاب در میان شیعیان عراق به تشیع سیاسی و اعتقادی معلوم گردد . یافته های پژوهش که بر اساس تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول کتابخانه ای تدوین شده است، نشان می دهد که تشیع خزاعیان بر حقانیت امام علی (ع) و فضیلت ایشان بر سایر مدعیان خلافت استوار بوده است. بنابراین، بنی خزاعه را می توان از شیعیان اعتقادی به شمار آورد که براساس باورهای مذهبیشان در دوره خلافت امام علی (ع) درکنار حضرت ایستادند و مخلصانه از مواضع ایشان به ویژه درجنگ صفین دفاع کردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

220 - مطالعه زیرخانواده‌‌های Cryptinae و Ichneumoninae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران و گزارش پنج گونه جدید برای ایران
رضا وفایی شوشتری هنگامه هوشیار الهام صنعتگر شیلا گلدسته عباس محمدی خرم‌آبادی ریجو جاسیلا

فون زیرخانواده‌های Ichneumoninae و Cryptinae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران در شمال ایران، طی سال‌های 1395-1394 مطالعه شد. نمونه‌برداری با استفاده از هشت تله مالیز که در سه ارتفاع متفاوت نصب شدند، انجام شد. در مجموع از هر یک از زیرخانوده‌های Ichneumonina چکیده کامل

فون زیرخانواده‌های Ichneumoninae و Cryptinae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران در شمال ایران، طی سال‌های 1395-1394 مطالعه شد. نمونه‌برداری با استفاده از هشت تله مالیز که در سه ارتفاع متفاوت نصب شدند، انجام شد. در مجموع از هر یک از زیرخانوده‌های Ichneumoninae و Cryptinae به ترتیب 64 و 126 نمونه جمع ‌آوری شد که شامل 25 گونه متعلق به 20 جنس بود. از بین آنها چهار جنس و پنج گونه برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود که به شرح زیر است: Acrolyta Förster, 1869، CeratophygadeuonViereck, 1924، Eudelus Förster, 1869، Mevesia Holmgren, 1890، Ceratophygadeuon varicornis (Thomson, 1884)، Chirotica maculipennis (Gravenhorst, 1829)، Eudelus gumperdensis (Schmiedeknecht, 1893)، Mevesia arguta (Wesmael, 1845) و Virgichneumon albilineatus (Gravenhorst, 1829). همچنین فهرستی از گونه‌های این دو زیرخانواده در ایران ارائه شده است. با گزارشات جدید حاصل از این پژوهش، تعداد گونه‌های زیرخانواده Cryptinae در ایران و جنگل‌های هیرکانی به ترتیب به 128 و 39 گونه و برای زیرخانواده Ichneumoninae به 191 و 115 گونه افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

221 - مطالعه زیرخانواده‌‌های Cryptinae و Ichneumoninae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران و گزارش پنج گونه جدید برای ایران
شیلا گلدسته هنگامه هوشیار رضا وفایی شوشتری عباس محمدی خرم‌آبادی الهام صنعتگر ریجو جاسیلا

فون زیرخانواده‌ های Ichneumoninae و Cryptinae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران در شمال ایران، طی سال ‌های 1395-1394 مطالعه شد. نمونه ‌ برداری با استفاده از هشت تله مالیز که در سه ارتفاع متفاوت نصب شدند، انجام شد. در مجموع از هر یک از زیرخانوده‌ های Ichneum چکیده کامل

فون زیرخانواده‌ های Ichneumoninae و Cryptinae (Hymenoptera: Ichneumonidae) در استان مازندران در شمال ایران، طی سال ‌های 1395-1394 مطالعه شد. نمونه ‌ برداری با استفاده از هشت تله مالیز که در سه ارتفاع متفاوت نصب شدند، انجام شد. در مجموع از هر یک از زیرخانوده‌ های Ichneumoninae و Cryptinae به ترتیب 64 و 126 نمونه جمع‌ آوری شد که شامل 25 گونه متعلق به 20 جنس بود. از بین آن ها چهار جنس و پنج گونه برای اولین بار از ایران گزارش می‌ شود که به شرح زیر است: Acrolyta Förster, 1869، CeratophygadeuonViereck, 1924، Eudelus Förster, 1869، Mevesia Holmgren, 1890، Ceratophygadeuon varicornis (Thomson, 1884)، Chirotica maculipennis (Gravenhorst, 1829)، Eudelus gumperdensis (Schmiedeknecht, 1893)، Mevesia arguta (Wesmael, 1845) و Virgichneumon albilineatus (Gravenhorst, 1829). همچنین فهرستی از گونه‌های این دو زیرخانواده در ایران ارائه شده است. با گزارشات جدید حاصل از این پژوهش، تعداد گونه‌های زیرخانواده Cryptinae در ایران و جنگل ‌های هیرکانی به ترتیب به 128 و 39 گونه و برای زیرخانواده Ichneumoninae به 191 و 115 گونه افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

222 - معرفی فون و گزارش جدید از پادمان (Collembola, Hexapoda) بخشی از جنگل‌‌های مازندران (ایران)
رضا وفایی شوشتری علیه یحیی‌‌پور معصومه شایان‌مهر

به دنبال مطالعه فون پادمان در بخشی از جنگل‌ های هیرکانی در شمال ایران، نمونه ‌ برداری‌ هایی در نقاط مختلف استان مازندران طی سال ‌ های 1394 و 1395 صورت گرفت. نمونه‌ های خاک و خاک‌ برگ جمع ‌ آوری شده در قیف برلیز قرار گرفته و پادمان موجود در آن ها استخراج شدند. در مجموع چکیده کامل

به دنبال مطالعه فون پادمان در بخشی از جنگل‌ های هیرکانی در شمال ایران، نمونه ‌ برداری‌ هایی در نقاط مختلف استان مازندران طی سال ‌ های 1394 و 1395 صورت گرفت. نمونه‌ های خاک و خاک‌ برگ جمع ‌ آوری شده در قیف برلیز قرار گرفته و پادمان موجود در آن ها استخراج شدند. در مجموع 18 جنس و 24 گونه متعلق به ده خانواده جمع ‌ آوری شد که 14 گونه از آن ها شناسایی شدند. گونه ‌های مورد مطالعه به شرح زیر است: Isotomidae: Folsomides sp., Folsomides parvulus (Stach, 1922), Isotomurus sp., Parisotoma notabilis (Schӓffer, 1896), Folsomia sp., Folsomia penicula Bagnall, 1939, Desoria sp. Praentomobryidae: Entomobrya cf. schoetti Stach, 1922, E. corticalis (Nicolet, 1841), E. nigrocincta Denis, 1923 Tomoceridae: Pogonognathellus sp. cf. flavescens (Tullberg, 1871) Seiridae: Seira domestica (Nicolet, 1842) Orchesellidae: Heteromurus major (Moniez, 1889) Lepidocyrtidae: Lepidocyrtus sp., Pseudocinella sp. Orchesellidae: Orchesella cincta Lubbock, 1873 Arrhopalitidae:Arrhopalites sp. gr. caecus (Tullberg, 1871), Arrhopalites sp. gr. principalis (Stach, 1945) Sminthuridae: Sminthurus sp., Lipothrix cf. lubbocki (Tullberg, 1872) Hypogastruridae: Ceratophysella stercoraria (Stach, 1963), Xenylla sp. Neanuridae: Pseudachorutes sp., Neanurinae جنس Pogonognathellus (Tullberg, 1871) و دو گونه Pogonognathellus sp. cf. flavescens و Arrhopalites sp. gr. principalis برای اولین بار از ایران گزارش می ‌شوند. همچنین چهار گونه Entomobrya cf. schoetti، Entomobrya corticalis، Entomobrya nigrocincta و Arrhopalites sp. gr. caecus برای اولین بار از مازندران گزارش می‌ شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

223 - ارزیابی تاثیر دو فرآورده Bacillus thuringiensis در کنترل لاروهای پروانه ابریشم باف ناجور در جنگل‌های ارسباران
مصطفی نیکدل رسول امید علی اصغر دردایی

پروانه ابریشم باف ناجور، Lymantriadispar L. شب‌ پره‌ای از خانواده Lymantriidae بوده و یکی از آفات مهم برگ‌خوار درختان و درختچه‌های جنگلی در منطقه ارسباران محسوب می‌شود که به صورت دور‌ه‌ای خسارت قابل توجهی به گونه‌های میزبان به ویژه درختان بلوط وارد می‌نماید. در این ب چکیده کامل

پروانه ابریشم باف ناجور، Lymantriadispar L. شب‌ پره‌ای از خانواده Lymantriidae بوده و یکی از آفات مهم برگ‌خوار درختان و درختچه‌های جنگلی در منطقه ارسباران محسوب می‌شود که به صورت دور‌ه‌ای خسارت قابل توجهی به گونه‌های میزبان به ویژه درختان بلوط وارد می‌نماید. در این بررسی تاثیر دو فرآورده Bacillus thuringiensis شامل Btk (فرآورده تجاری Dipel) و BtH (تولید شده در ایران) روی لاروهای ابریشم باف ناجور مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله مشخص گردید که بین تیمارهای دو فرآورده Dipel و BtH اختلاف معنی‌دار وجود دارد به طوری که تیمارهای 2/1 گرم در لیتر دایپل و 6 گرم در لیتر BtH به ترتیب با میانگین‌ تلفات 23/29 و 05/23 درصد بیشترین و دز 2/1 گرم در لیتر BtH با میانگین تلفات 61/13 درصد کمترین تلفات را در لاروها ایجاد نمودند. مقایسه میانگین درصد مرگ و میر لاروها در زمان‌های 1، 3، 7 و 14 روز بعد از پاشش در هر دو نوع فرآورده نشان داد که بین روز اول و روز سوم تفاوتی وجود نداشته اما اختلاف بین آن دو روز با روزهای 7 و 14 معنی‌دار است. به طوری که با گذشت زمان تاثیر تیمارها افزایش یافت. بر اساس مقایسه میانگین زنبورهای پارازیتویید و نماتد انگل خارج شده از لاروهای زنده مانده تحت تیمار، تاثیر تیمارهای Bt در جلوگیری از خروج دشمنان طبیعی کاملا مشهود بود. به طوری که دشمنان طبیعی خارج شده از تیمارهای 2/1، 3 و 6 گرم در لیتر BtH و دایپل به ترتیب 3/12، 7/34، 8/59 و 6/81 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. به عبارت دیگر با افزایش تاثیر Bt در تیمارها امکان خروج دشمنان طبیعی از لاروهای زنده مانده تحت تیمار کاهش یافت. در این رابطه غلظت بالای BtH و Dipel بیشترین تاثیر را در کاهش دشمنان طبیعی داشتند. بررسی میزان تغذیه لاروهای مورد آزمایش در برگ‌های تحت تیمار نشان داد که به علت تاثیر سریع Bt بر روی لاروهای سن دوم امکان تغذیه بیشتر آن‌ها وجود نداشت، اما در لاروهای سن چهارم تاثیر آن تدریجی بوده و تغذیه لارو‌ها از برگ‌ها در برخی از تیمارها تا 100 درصد هم ادامه یافت. بنابر این کاربرد فرآورده Dipel و غلظت بالای BtH علیه لاروهای سن دوم آفت در ارسباران نسبت به سایر تیمارها تاثیر بیشتری خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

224 - مدل‌سازی نحوه گسترش آتش‌سوزی جنگل بر پایه GIS و اتوماسیون سلولی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بابلرود، مازندارن)
راحله اسلامی محمدرضا آذرنوش علی کیالاشکی فرید کاظم نژاد

آتش‌سوزی جنگل به عنوان یک تهدید مهم برای امنیت زندگی بشری، زیرساخت‌ها و محیط زیست شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر با وجود گرمایش جهانی میزان آتش‌سوزی‌های جنگل نیز افزایش پیدا کرده است. یکی از راه‌های مناسب برای شناخت رفتار آتش و در نتیجه مقابله مناسب با آن، شبیه‌سازی رفت چکیده کامل

آتش‌سوزی جنگل به عنوان یک تهدید مهم برای امنیت زندگی بشری، زیرساخت‌ها و محیط زیست شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر با وجود گرمایش جهانی میزان آتش‌سوزی‌های جنگل نیز افزایش پیدا کرده است. یکی از راه‌های مناسب برای شناخت رفتار آتش و در نتیجه مقابله مناسب با آن، شبیه‌سازی رفتار و نحوه گسترش آتش‌سوزی است؛ بنابراین در این مطالعه با استفاده ازروش اتوماسیون سلولی و بر مبنای مدل آلکساندریدیس اقدام به شبیه‌سازیآتش‌سوزی در قسمتی از جنگل‌های شهرستان سوادکوه شمالی در حوزه آبخیز بابلرود و استان مازندران نموده شد. بدین منظور با استفاده از متغیرهای توپوگرافی، پوشش گیاهی و همچنین سرعت و جهت باد نحوه گسترش آتش‌سوزیشبیه‌سازی شد و نتایج با آتش‌سوزی واقعی رخ داده مقایسه گشت. نتایج نشان داد که صحت مدل شبیه‌سازی شده برابر با 84% است که نشان دهنده شبیه‌ سازی مناسب توسط مدل مذکور است؛ بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به شرایط خاص جنگل‌های ایران، اتوماسیون سلولی برای شبیه‌سازیآتش‌سوزی جنگل کارایی مناسبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

225 - مطالعه مردم شناختی روایت های زنانه از دوران جنگ تحمیلی
مینو سلیمی

هدف این پژوهش پرداختن به روایتی از جنگ است که تجربه زیسته زنانه را شکل داده و آن را بازگو می کند. زنانی که به نوعی در جنگ شرکت داشته یا به شکلی مستقیم آن را زیسته اند. پژوهش حاضر درصدد مطالعه مردم‌ شناختی روایت‌ های زنانه از دوران جنگ تحمیلی است. روش این پژوهش مطالعه می چکیده کامل

هدف این پژوهش پرداختن به روایتی از جنگ است که تجربه زیسته زنانه را شکل داده و آن را بازگو می کند. زنانی که به نوعی در جنگ شرکت داشته یا به شکلی مستقیم آن را زیسته اند. پژوهش حاضر درصدد مطالعه مردم‌ شناختی روایت‌ های زنانه از دوران جنگ تحمیلی است. روش این پژوهش مطالعه میدانی (مشاهده مشارکتی، جمع آوری مستندات، مصاحبه روایتی) است. این پژوهش با 50 نفر از زنان شهرستان های سرپل ذهاب و قصرشیرین در استان کرمانشاه که جنگ تحمیلی را تجربه کرده اند مصاحبه های عمیقی انجام داده است تا بتواند روایت های شفاهی زنان از روزهای جنگ تحمیلی را در کنار هم قرار دهد و در نهایت روایتی زنانه از جنگ تحمیلی ارائه نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد که جنگ همواره اثرات منفی بر زندگی زنان داشته و آنان را به عنوان یکی از اصلی ترین قربانیان جنگ مطرح می نماید. تجربه زیسته زنان بعد از جنگ بر خلاف خود جنگ که محصور در یک برهه زمانی و مکانی خاص بوده، در طول زمان و مکان امتداد یافته و حلقه واسطی بین گذشته، حال و آینده می شوند و باعث تغییرات تأثیرگذاری در زندگی آنان می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

226 - نقش مدیریت ام‌السلمه در جنگ جمل
رضا معینی رودبالی محمد کشاورز (بیضایی) علی نجارپوریان

هدف پژوهش حاضر، نقش مدیریت ام‌السلمه در جنگ جمل بود. جامعه پژوهش کلیه متون مربوط به ام‌السلمه یکی از همسران پیغمبرمی‌باشد. نمونه پژوهش نقش مدیریتی ام‌السلمه درجنگ جمل بود. طرح پژوهش توصیفی- تاریخی است. گردآوری اطلاعات بر مبنای جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای، اسناد و فیش‌ب چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، نقش مدیریت ام‌السلمه در جنگ جمل بود. جامعه پژوهش کلیه متون مربوط به ام‌السلمه یکی از همسران پیغمبرمی‌باشد. نمونه پژوهش نقش مدیریتی ام‌السلمه درجنگ جمل بود. طرح پژوهش توصیفی- تاریخی است. گردآوری اطلاعات بر مبنای جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای، اسناد و فیش‌برداری انجام شد. نتایج یافته‌ها نشان داد، ام‌سلمه نه تنها در حوادث مهم دوران پیامبر؛ بلکه در دوران حضرت علی (ع) نیز به نقش مهم و حساس خود در بین مسلمانان آگاه بود. در دوران خلافت علی (ع) هم از ایشان حمایت کرد. او ضمن رد پیشنهادهای برپاکنندگان جنگ جمل در جنگ با حضرت علی(ع) با یادآوری این سخن پیامبر اسلام که علی (ع) ولیّ هر مؤمن و مؤمنه‌ای است، درصدد برآمد عایشه را از رفتن به بصره باز دارد. ام سلمه با سخنرانی برای مهاجرین و انصار حمایت آنان را از حضرت علی(ع) تقاضا نمود و موفق شد گروه‌های زیادی را از همراهی با سپاهیان جمل منصرف نماید. گفتگوهای او با عایشه قبل و بعد از جنگ جمل از دوراندیشی او در جهت وحدت مسلمانان تأکید داشت. وی با نامه‌نگاری های متعدد با حضرت علی (ع) از دسایس و توطئه های آنان پرده برداشت. با استناد به سخنان رسول‌الله که به ماندن زنان در خانه و هنگامه جنگ سخن رفته بود، فرزندش عمرو بن ابی سلمه را هم به سوی حضرت فرستاد تا در جنگ با دشمنان او را یاری دهد. این موضوع باعث شد تا ام‌سلمه هم مورد ستایش حضرت قرار بگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

227 - عشق به وطن در شعر پایداری پارسی
مسعود باوان پوری نرگس لرستانی الهام ابراهیمی حدیثه متولی

شعر یکی از جایگاه‌های بارزی است که ادیب و شاعر در آن احساسات و دردهای ملّت خویش را بیان می‌کند. شاعران در دوره‌های مختلف تاریخ بشر، دردها و سختی‌های ملت خویش را بر دوش حمل نموده و در پی ترسیم چهره‌ی واقعی استعمارگران و مستبدان بوده‌اند. ظلم و ستم حاکمان و نیز تجاوز حکوم چکیده کامل

شعر یکی از جایگاه‌های بارزی است که ادیب و شاعر در آن احساسات و دردهای ملّت خویش را بیان می‌کند. شاعران در دوره‌های مختلف تاریخ بشر، دردها و سختی‌های ملت خویش را بر دوش حمل نموده و در پی ترسیم چهره‌ی واقعی استعمارگران و مستبدان بوده‌اند. ظلم و ستم حاکمان و نیز تجاوز حکومت‌های خارجی و نیز بیگانگان به کشور ایران زمینه‌ساز شکل‌گیری ادبیات پایداری در آن گشت. در دوران مشروطه شاهد حضور بیگانگان و در رأس آنها روسیه و انگلیس در ایران هستیم که شاعران توانمندی مانند فرخی یزدی و نسیم شمال اعتراض خویش را به این امر بیان کرده‌اند. در زمان حکومت ستمشاهی پهلوی و نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با آغاز جنگ تحمیلی و تجاوز عراق به ایران، شاعرانی مانند سپیده کاشانی و طاهره صفارزاده دوشادوش ملّت به مبارزه با آنها پرداخته‌اند. مقاله حاضر کوشیده است با بررسی اشعار این شاعران میزان علاقه آنها به وطن و نیز لوازمی که برای دفاع از آن را به کار برده‌اند را تبیین و تحلیل کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

228 - شاعران اندرزگوی حاکمان در غرب و شرق بررسی مقایسه ای دیدگاههای سعدی و شکسپیر در خصوص صلح و جنگ
سیده زهرا نوزن

شکسپیر در طلایی ترین دوره سیاسی و آرام ترین برهه اجتماعی تاریخ انگلستان، که با کمترین تنش نظامی نسبت به دوره های قبل سپری می شد، به امر جنگ و صلح می پردازد، زیرا در نیم قرن حکومت الیزابت بدون هیچ لشکرکشی به سایر کشورها و تنها با دفاع در برابر زیاده خواهی اسپانیا، هیچ جن چکیده کامل

شکسپیر در طلایی ترین دوره سیاسی و آرام ترین برهه اجتماعی تاریخ انگلستان، که با کمترین تنش نظامی نسبت به دوره های قبل سپری می شد، به امر جنگ و صلح می پردازد، زیرا در نیم قرن حکومت الیزابت بدون هیچ لشکرکشی به سایر کشورها و تنها با دفاع در برابر زیاده خواهی اسپانیا، هیچ جنگی و ویرانی ببار نیامده بود. در اینجا نیز تخیل خلاقانه شاعر نقشی را به تصویر می کشد که خود ندیده و صدایی را به گوش مخاطبان می رساند که خود نشنیده بود. زشت نمایی جنگ در تراژدی و برجسته کردن صلح در کمدی های شکسپیر و از سوی دیگر پند و اندرز حکیمانه سعدی به حاکمان دوران خود موضوعی است که این مقاله به دنبال پردازش آن است. منش ادبی شکسپیر بیشتر به سبک و سیاق ادیبان شرقی مانند سعدی شیرازی شبیه تر است که این مقاله سعی در بررسی شباهت های سبک این دو شاعر نامی شرق و غرب دارد. سعدی از راه هشدار وپند و اندرز شاهان را از خودکامگی، جنگ و ستم برحذر می دارد. الیزابت با یاری ادیبانی مانند شکسپیر تلاش زیادی کرد تا جنگ را تقبیح و صلح و آرامش را تمجید کند. شعار "می بینم وچیزی نمی گویم"مبتنی بر صبر وخویشتنداری بود که ملکه انگلیس بدان اعتقاد داشت و بر این اساس قصد داشت در کشورداری شکیبایی کند و از گسترش خشونت پیشگیری نماید. شکسپیر ادیب، همگام با سیاستمداران صلح دوست زمان خود بر غلاف کردن شمشیر، درباره زشتی عواقب مخرب جنگ قلم فرسایی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

229 - نقاط دگرگونی تاریخی در روحیات یکصدساله ایرانیان و اثرگذاری آن بر سیاست در ایران
حسین ابراهیم نیا سید عبدالامیر نبوی

مفاهیم نسلی به صورت قابل توجه‌ای دارای ارزش بوده اما این اُبژه‌های نسلی معانی متفاوت یافته که اُبژه‌های تاریخی، واجد معنایی پیوسته و دقیقترند؛ گرچه در این میان برخی تطور را نوعی انحراف از هنجار به شمار می‌آورند، به این معنی که حالت بهنجار امور در جامعه، حالت ثبات است و چکیده کامل

مفاهیم نسلی به صورت قابل توجه‌ای دارای ارزش بوده اما این اُبژه‌های نسلی معانی متفاوت یافته که اُبژه‌های تاریخی، واجد معنایی پیوسته و دقیقترند؛ گرچه در این میان برخی تطور را نوعی انحراف از هنجار به شمار می‌آورند، به این معنی که حالت بهنجار امور در جامعه، حالت ثبات است و فرض می‌شود که روحیات، ارزش‌ها با گذشت زمان پایدار می‌مانند و این نوع تفکر بازتابی از جریانات محافظه‌کارانه درون سپهر هر جامعه‌ای هست، اما غالب افراد جامعه به دنبال تطور در همه دوره‌های زمانی هستند. لذا پرسش مطرح آنکه اساساً دگرگونی تاریخی در روحیات ایرانیان و اثرگذاری آن بر سیاست از چه نقاط عطفی در صدسال اخیر سرچشمه ‌می‌گیرد؟ به نظر می‌رسد نقاط عطف تاریخی در تعامل با تحولات جهانی و ابژه مثبت و منفی هر نسلی به نوبه خود زمینه‌های تحول و تطور روحیات ایرانیان را فراهم نمود که بر عرصه سیاست در ابعاد داخلی و خارجی آن تاثیراتی در بلندمدت گذاشته که اثرات آن را نسل‌های دیگر لمس نموده‌اند. برهمین مبنا پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت چهار نقطه عطف تاریخی"مشروطه و آغاز سلطنت رضا‌شاه"،"وقایع 28 مرداد 1332"،"انقلاب اسلامی1357"و"جنگ تحمیلی همراه با شرایط پسا‌جنگ" به تشریح هریک از این چهار نقطه تطور در همان دوره بپردازد؛ برهمین اساس به جهت کشف فرضیه‌های مطرح از بُعد نظری و مطابقت آن با واقعیت‌ها از روش تطبیقی_تاریخی بهر‌ه گرفته و به همین منظور با گردآوری داده‌های لازم، به توصیف، تجزیه، تحلیل و استنباط پرداخته و سنجش متغیرها با ارائه راهکارهای علمی و پژوهشی عملیاتی سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

230 - بررسی اثرات زیست محیطی فلزات سنگین منطقه سیاه جنگل – سرکهنو
غزل حاج نجفی محمد رضا جعفری محمود الماسیان مهدی هوشیار

در مسائل زیستمحیطی بررسی فلزات سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. برای توسعه پایدار صنایع معدنی کشور لازم استتا جنبههای زیست محیطی آن مورد شناسایی قرار گیرد. هدف از این مقاله بررسی و منشاء طلا و عناصر همراه درمنطقه سیاهجنگلاستان سیستان و بلوچستان بر عناصر آلودهکننده محیط چکیده کامل

در مسائل زیستمحیطی بررسی فلزات سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. برای توسعه پایدار صنایع معدنی کشور لازم استتا جنبههای زیست محیطی آن مورد شناسایی قرار گیرد. هدف از این مقاله بررسی و منشاء طلا و عناصر همراه درمنطقه سیاهجنگلاستان سیستان و بلوچستان بر عناصر آلودهکننده محیطزیست است. محدوده مورد مطالعه در نزدیکی روستای سرکهنو واقع در شمالآتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران و در 120کیلومتری جنوب شرق شهر زاهدان قرار دارد. از نظر زمینشناسی، منطقه اکتشافی سیاهجنگل-سرکهنو در ناحیه فلیشی شرق ایران و در مجاورت یکی از مراکز فعال تکتونوماگمایی ایران واقع شده است این ناحیه شاملمجموعه رسوبات فلیشی و سنگهای افیولیتی با سن کرتاسه بالایی و پالئوسن است که در بین بلوک لوت و افغان (هلمند) واقع شدهاست.. به منظور ارزیابی آلودگی فلزات سنگین، در این منطقه به صورت سیستماتیک نمونهبرداری صورت پذیرفت. نمونهها پس از آمادهسازی مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده با استاندارد سازمان بهداشت جهانی مقایسه شدند و مشخص گردید که عناصر کادمیوم،سرب، نیکل و آرسنیک در این ناحیه دارای آلودگی بوده و خوشبختانه عنصر جیوه آلودگی زیادی را ایجاد نمیکند. بر اساس نقشههایپهنهبندی آلودگی عناصر آرسنیک، سرب، نیکل، جیوه و کادمیوم در منطقه و مناطق آلوده و در معرض آلودگی شناسایی شدند.این نقشههانشان دادند که عناصر یاد شده سبب آلودگی منطقه شدهاند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

231 - مطالعة تطبیقی گناهان سه‌گانة قهرمانان اساطیری در دو اثر حماسی داراب‌نامة طرسوسی و اودیسة هومر«با تأکید بر کنش جنگاوری و سلحشوری در آراء اسطوره‌شناسی تطبیقی ژرژ دومزیل»
الناز محمدزاده محمدمهدی اسماعیلی شروین خمسه

10.30495/rpcl.2023.703154

اسطوره در کنار حماسه، افسانه و فرهنگ عامه، یکی از عناصر تشکل دهندة فرهنگ و هویّت قومی و ملی جوامع و منشوری از باورهای اجتماعی است که در بستر فرهنگی تولید می شود. موضوع اسطوره از مطالعات آیین ‌های مذهبی جدا نیست و می‌ توان آن را در حکم ابزاری دانست که اعتقادات و نهادهای چکیده کامل

اسطوره در کنار حماسه، افسانه و فرهنگ عامه، یکی از عناصر تشکل دهندة فرهنگ و هویّت قومی و ملی جوامع و منشوری از باورهای اجتماعی است که در بستر فرهنگی تولید می شود. موضوع اسطوره از مطالعات آیین ‌های مذهبی جدا نیست و می‌ توان آن را در حکم ابزاری دانست که اعتقادات و نهادهای موجود را با استناد به دین توضیح می دهد. گناه به منزلة کنش یا رفتار، مفهومی حائز اهمیت است؛ تا جایی که بدون درک ارتباط مفهوم و اثرات انگیزاننده ‌اش نمی‌توان رخدادهای فرهنگی مربوط به آن را درک کرد. داراب و اولیس به‌عنوان قهرمانان اساطیری، شخصیت ‌های فرهنگی به شمار می ‌روند و موضوع گناه آن ‌ها نیز به مثابه یک کنش در مقولة فرهنگ جای می ‌گیرد. نظریة اسطوره‌ شناسی تطبیقی ژرژ دومزیل با توجه به زمینه ‌های فرهنگی یک اثر، علاوه بر کاوش معنای نهفته و ضمنی متن، به بافت اجتماعی/ فرهنگی نیز توجه دارد. یافته ‌های این پژوهش که به شیوة توصیفی – تحلیلی انجام شده نشان می ‌دهد که خط سیری از یک اسطوره و گناه او در دو تمدن ایران و یونان به وضوح مشخص است. درون مایه ‌هایی همچون فریب از اهریمنان و شک در خالق، غرور و ادعای خدایی، رسیدن به قدرت و ترس از دست دادن حکومت، سرپیچی کردن از فرمان ایزدان و خدایان، کشتن موجودات و پهلوانان آیینی، بی احترامی به آتش و کاشتن تخم کینه در نهاد بشر، زمینه ‌ساز بیشترین گناهان در میان ایران و جهان است. یافته ‌های پژوهش حاکی از آن است که ساختار ثابتی در اساطیر هندواروپایی وجود دارد؛ که در طی قرن ‌ها، در این فرهنگ ‌ها باقی‌مانده و به‌رغم گستردگی جغرافیایی و اصلاحات ادیان مختلف، ردپای آن ‌ها، همچنان پس از سال‌ ها پیدا است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

232 - جداسازی جدایه‌‌های بومی باکتری Bacillus thuringiensis از خاک‌‌های مناطق جنگلی استان گلستان و ارزیابی سمیت آن‌‌ها روی لارو‌های کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera)
مرضیه شازده احمدی سید افشین سجادی

باکتری Bacillus thuringiensis (Bt) یک باکتـری گرم مثبت، اسپـورزا، خاکزی، هـوازی و میلـه ای شکل است که مهم ترین عامل کنترل میکروبی آفات مهم کشاورزی از جمله بالپولکداران، سخت بالپوشان و دوبالان می ‌باشد. کنترل موثر بسیاری از این آفات، مبتنی بر یافتن و کاربردی کردن جدایه ‌ چکیده کامل

باکتری Bacillus thuringiensis (Bt) یک باکتـری گرم مثبت، اسپـورزا، خاکزی، هـوازی و میلـه ای شکل است که مهم ترین عامل کنترل میکروبی آفات مهم کشاورزی از جمله بالپولکداران، سخت بالپوشان و دوبالان می ‌باشد. کنترل موثر بسیاری از این آفات، مبتنی بر یافتن و کاربردی کردن جدایه ‌های بومی هر کشور یا منطقه است. اولین قدم به عنوان پایه و اساس تحقیق روی باکتری Bt، جداسازی جدایه ‌های بومی و نگهداری آن‌ ها به عنوان بانک ژن این باکتری است. در این پژوهش 24 نمونه از خاک‌ های مناطق مختلف جنگلی استان گلستان با استفاده از شیوه انتخابی استات سدیم غربال شد و تعداد60 جدایه باکتری Bt به دست آمد. کشت نمونه‌ های اولیه خاک روی محیط کشت LBA انجام شد و گزینش اولیه کلنی ‌ها بر اساس شکل ظاهری کلنی Bt روی محیط کشت و گزینش نهایی بر اساس شناسایی میکروسکوپی ویژگی ‌های مرفولوژیکی کریستال آن‌ ها صورت گرفت. در بررسی میکروسکوپی، اکثر جدایه‌ ها تولید کننده پروتئین کریستالی دو هرمی شکل (6/56 درصد) بودند. سپس، زیست سنجی این جدایه‌ های بومی روی لارو های سن سوم آفت کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ارزیابی زیست سنجی نشان داد که این جدایه‌ها روی لاروهای این آفت تاثیر کشندگی قابل قبولی داشته و در حدود 55-80 درصد تلفات نشان دادند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که خاک‌ های نواحی جنگلی، منبعی مناسب برای یافتن جدایه ‌های موثر باکتری Bt می‌ باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

233 - بررسـی برخـی از خصوصیـات تنـوع زیستـی کنـه‌‌های خاکزی خانـواده Laelapidae (Acari: Mesostigmata) در زیستگاه‌‌های مختلف منطقه شاهرود
پریسا قرآنی مسعود حکیمی‌تبار امید جوهرچی حامد غباری

این مطالعه به منظور شناسایی فون و تنوع ‌زیستی کنه‌ های خاکزی خانواده Laelapidae در زیستگاه‌ های مختلف منطقه شاهرود در سال 1394 انجام گرفت. در این تحقیق، 19 گونه از 10جنس و 3 زیر خانواده جمع ‌آوری و شنـاسایی شدند و شاخص های تنـوع زیستـی در آن ها تعییـن شـد. بر اساس نتایج چکیده کامل

این مطالعه به منظور شناسایی فون و تنوع ‌زیستی کنه‌ های خاکزی خانواده Laelapidae در زیستگاه‌ های مختلف منطقه شاهرود در سال 1394 انجام گرفت. در این تحقیق، 19 گونه از 10جنس و 3 زیر خانواده جمع ‌آوری و شنـاسایی شدند و شاخص های تنـوع زیستـی در آن ها تعییـن شـد. بر اساس نتایج به دست آمده گونه Laelaspisella berlesi دارای بیـش تـریـن فـراوانـی نسبـی (45 درصـد) و گـونـه ‌هـای Gaeolaelaps kargi، Gaeolaelaps angusta وPseudoparasitus hajiganbari کم ترین فراوانی نسبی (46/0 درصد) است. بیش ترین مقدار شاخص مارگالف و مقدار شاخص شانون مربوط به جنگل و بیش ترین مقدار شاخص عکس سیمپسون مربوط به بسطام است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

234 - معرفی، گونه‌شناسی و گاهنگاری نسبی اشیاء فلزی گورستان صرم
مریم دولتی فرناز عسکرکافی پریسا نکویی

تپه صرم یکی از مهمترین محوطه‌های عصر آهن منطقة فلات مرکزی است. این تپه در ۱۶ کیلومتری جنوب شرقی قم در بخش کهک قرار دارد. گورستان عصر آهن صرم از بزرگترین گورستان‌های شمال مرکزی ایران است. اشیاء فلزی از جمله یافته‌های مهمی هستند که از این گورستان به دست آمده است. در این پ چکیده کامل

تپه صرم یکی از مهمترین محوطه‌های عصر آهن منطقة فلات مرکزی است. این تپه در ۱۶ کیلومتری جنوب شرقی قم در بخش کهک قرار دارد. گورستان عصر آهن صرم از بزرگترین گورستان‌های شمال مرکزی ایران است. اشیاء فلزی از جمله یافته‌های مهمی هستند که از این گورستان به دست آمده است. در این پژوهش تمام اشیاء فلزی گورهای گورستان صرم که تا کنون معرفی نشده‌اند مورد مطالعه قرار گرفته‌ است. نگارندگان در پژوهش پیش رو تلاش دارند تا از طریق معرفی، گونه‌شناسی و طبقه‌بندی اشیای فلزی گورهای صرم آن‌ها را مطالعه نمایند. اشیاء فلزی این گورستان به دو گروه جنگ‌افزارها و زیورآلات تقسیم می‌شوند. جنس بیشتر این اشیاء فلزی از مفرغ بوده و درصد کمتری نیز از جنس آهن هستند. روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. پس از معرفی، توصیف و طبقه‌بندی اشیاء فلزی، به مطالعه نوع، جنس، و فراوانی آن‌ها در گورها پرداخته شد و سپس با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، این اشیاء با نمونه‌های مشابه در فلات مرکزی مقایسه شده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد اشیاء فلزی این گورستان از نظر جنس، فرم و تکنیک ساخت با اشیاء فلزی سیلک A، سیلک B، قیطریه و خوروین در عصر آهن جدید منطقة فلات مرکزی قابل مقایسه‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

235 - نقش معاهدات سری جنگ جهانی اول در فروپاشی و تجزیه خلافت عثمانی
سعید نجفی نژاد نجفی نژاد

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چکیده کامل

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چه اهداف کوتاه مدتی را در کنار هدف اصلی یعنی تجزیه عثمانی از درون این معاهدات برای خود متصور بودند مسئله دیگری است که در ارتباط با این موضوع مطرح می‌شود. در مجموع به نظر می‌رسد انعقاد قراردادهای پنهانی همکاری بین چند کشور اروپایی وهمچنین قرارداد های این دولتها با چهره‌های استقلال طلب مناطق عربی امپراتوری عثمانی و تقسیم فرضی قلمرو عثمانی پیش از آنکه موعد فروپاشی آن برسد تاثیرات فراوانی در فرایند انحلال خلافت عثمانی داشته است که با تحلیل منابع مربوط به اواخر دوران حیات دولت عثمانی و همچنین منابع ارزشمندی که در خصوص حوادث جنگ جهانی اول و پیامدهای آن در دسترس ما است می‌توانیم برداشت صحیحی از این معاهدات سری و نقش آنها در فروپاشی خلافت عثمانی داشته باشیم. واژگان کلیدی: تجزیه دولت عثمانی، معاهدات سری جنگ جهانی اول، پیمان سیفر (سور)، پیمان لوزان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

236 - ساختار و شیوه های جنگی ارتش هخامنشیان در زمان شاهنشاهی کوروش
افسانه گلی ناصر جدیدی فیض‌اله بوشاسب گوشه

امپراتوری هخامنشی بی شک بزرگ ترین امپراتوری باستان بود و 220 سال بر تمام خاورمیانه و ماوراء آن حکومت کرد. به گفته مورخان و همچنین اسناد تاریخی ارتش هخامنشی یکی از بزرگترین و پیچیده ترین ارتش های دوران باستان بود. بی‌شک رویارویی با حکومت های قدرتمندی همانند بابل و یونان چکیده کامل

امپراتوری هخامنشی بی شک بزرگ ترین امپراتوری باستان بود و 220 سال بر تمام خاورمیانه و ماوراء آن حکومت کرد. به گفته مورخان و همچنین اسناد تاریخی ارتش هخامنشی یکی از بزرگترین و پیچیده ترین ارتش های دوران باستان بود. بی‌شک رویارویی با حکومت های قدرتمندی همانند بابل و یونان که دارای تمام امکانات نظامی برای ایجاد قدرت و حفظ قلمرو بودند، نیازمند برخورداری از سپاهی منظم و سازماندهی‌شده و تاکتیک‌های جنگی ویژه‌ای بود. از اینرو در صددیم در مقاله حاضر به چگونگی شکل گیری ارتش هخامنشیان و تاکتیک و شیوه های جنگی در زمان شاهنشاهی کوروش بپردازیم. یافته های تحقیق نشان می دهد که کوروش با بهره گیری از فنون نظامی ملل مغلوب توانست ارتشی نیرومند و عظیم تشکیل دهد. در واقع یکی از ویژگی‌‌های سپاه هخامنشی که به خصوص در اوایل فرمانروایی از نقاط قوت آنها محسوب می‌شد، گردآوری نیرو از تمام سرزمین‌های تحت تسلط بود. این ارتش شامل نیروهای منظم آموزش دیده پیاده و سواره ایرانی، عمدتا مادی و پارسی بوده که از دسته های مختلف تشکیل می شد و بعدها سربازانی از ملل تابع به آن افزوده شد. ایجاد یک سواره نظام کارآمد و حرفه ای از دیگر اقدامات نظامی کوروش هخامنشی است. علاوه بر این موارد، می توان به آلات و ادوات نظامی مثل ارابه های داس دار و گردونه یا برج های چوبی که از ابداعات نظامی کوروش هخامنشی است اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

237 - بررسی علل استقرار نیروی متفقین در اصفهان و برخورد آنها با مردم در جنگ جهانی دوم
ابوالقاسم باقری علیرضا ابطحی

نیروهای متفقین، شامل نیروهای شوروی و انگلیس در شهریور 1320 ش/ سپتامبر 1941م ایران را اشغال کردند. بعد از مدتی نیروهای آمریکایی هم به آنان اضافه شدند. این نیروها پس از ورود به ایران و برای رسیدن به اهداف خود، در مناطق مختلف به‌خصوص بعضی از شهرها، از جمله اصفهان مستقر شدن چکیده کامل

نیروهای متفقین، شامل نیروهای شوروی و انگلیس در شهریور 1320 ش/ سپتامبر 1941م ایران را اشغال کردند. بعد از مدتی نیروهای آمریکایی هم به آنان اضافه شدند. این نیروها پس از ورود به ایران و برای رسیدن به اهداف خود، در مناطق مختلف به‌خصوص بعضی از شهرها، از جمله اصفهان مستقر شدند و شروع به گشت‌زنی کردند. استقرار و گشت‌زنی نیروهای متفقین در اصفهان، خواه‌ و ناخواه برخورد این نیروها با مردم اصفهان را در پی داشت. هدف پژوهش حاضر، بررسی علل استقرار و گشت‌زنی نیروهای متفقین در اصفهان و برخوردهای آنان با مردم اصفهان است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با کمک اسناد منتشر نشده و جراید مربوط به موارد استقرار نیروهای متفقین در اصفهان در جنگ جهانی دوم و همچنین دادخواست‌های مردم اصفهان به مقامات شهر در اعتراض به رفتار این نیروها استفاده شده است. یافته پژوهش حاضر نشان داد اهمیت جغرافیایی و ارتباطی اصفهان، وجود عوامل و طرفداران آلمان در آن و همسایگی با محل زندگی ایلات بختیاری و قشقایی، متفقین را به استقرار و گشت‌زنی نیروهای خود در این شهر و مناطق اطراف ملزم کرد. همچنین حضور نیروهای متفقین در شهر اصفهان، علاوه بر آنکه به شکستن شخصیت حقوقی و حقیقی مقامات و مردم اصفهان و برخوردهای برتری‌جویانۀ آنان با مردم در این شهر انجامید، در رواج پدیده‌هایی چون ناامنی و اشاعۀ فساد در شهر نیز اثر گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

238 - جنگ روانی یهود علیه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)
مریم آقایی بجستانی نعیمه موحدی

جنگ روانی شیوه‌ای است که همواره برای تأثیر بر روح و روان دشمن و غلبه بر او مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنگ‌های یهود علیه پیامبر(ص) و مسلمانان بخش مهمی از تاریخ زندگی پیامبر را تشکیل می‌دهد .یکی از شیوه‌های یهود برای غلبه بر مسلمین استفاده از انواع جنگ‌های روانی علیه پیا چکیده کامل

جنگ روانی شیوه‌ای است که همواره برای تأثیر بر روح و روان دشمن و غلبه بر او مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنگ‌های یهود علیه پیامبر(ص) و مسلمانان بخش مهمی از تاریخ زندگی پیامبر را تشکیل می‌دهد .یکی از شیوه‌های یهود برای غلبه بر مسلمین استفاده از انواع جنگ‌های روانی علیه پیامبر و جامعه نوپای مسلمان بوده است .بررسی تنوع شیوه‌های جنگ روانی علیه پیامبر و شگرد‌های ان از ان جهت حائز اهمیت است که در کنار آن موضع گیری‌های حکیمانه آن حضرت میتواند راهگشای خوبی جهت عبرت گرفتن از تاریخ و شناخت راههای مقابله با دشمن باشد در این نوشتار ضمن معرفی جنگ روانی به بررسی شیوه‌های مختلف آن و رویکرد پیامبر (ص) به این اقدامات پرداخته شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

239 - شاهنامه‌ای که پایانش خوش نبود «بررسی یک متن تاریخی دوره قاجاریه»
یوسف متولی حقیقی

فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه وی چکیده کامل

فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه ویژه شاهنامة فردوسی در زمینه های شعری وحماسی رقابت کند اما توانست نگرش رسمی دربار قاجار به کشور رسید وجنگ با این کشور را تاحدود زیادی نمایان سازد، این مجموعه که در فاصله سالهای 1228 تا 1231 قمری سروده شد فقط سالهای اولیه جنگ را تا مقطعی که پیروزی نسبی برای ایرانیان حاصل شد، دربرمی گیرد. یکی از دلایل اصلی این امر آن بود که صبا می خواست سرودة خود را در جایی به پایان برساند که آخرش خوش باشد و واگر تاریخ این جنگ ها را به پایان می رساند و شکست های ایران را یادآور می شد شاهنامه اش پایانی خوش نمی یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

240 - بررسی علل انحطاط حکومت خسروپرویز و تأثیرات آن در انحطاط سلسله ساسانیان
علی مختاری

خسروپرویز آخرین خسرو شکوهمند ایران باستان است که در نیمه اول حکومتش توانست برای آخرین بار در ایران باستان قدرت و عظمت را به امپراتوری ایران بازگرداند. خسروپرویز به دلیل بعضی رفتارها و سیاست های نادرست و اهداف بلندپروازانه ای که در پیش گرفته بود، باعث ناراحتی و نارضایتی چکیده کامل

خسروپرویز آخرین خسرو شکوهمند ایران باستان است که در نیمه اول حکومتش توانست برای آخرین بار در ایران باستان قدرت و عظمت را به امپراتوری ایران بازگرداند. خسروپرویز به دلیل بعضی رفتارها و سیاست های نادرست و اهداف بلندپروازانه ای که در پیش گرفته بود، باعث ناراحتی و نارضایتی بزرگان و نظامیان و دیگر اطرافیان خود گردید. چون وی از تدبیر درست و دوراندیشی برخوردار نبود نه تنها نتوانست آنها را راضی کند، بلکه زمینه رنجش و بدبینی هر چه بیشتر آنها را از خود فراهم کرده بود. خسروپرویز به خاطر کمک های امپراتور روم موریس و ارادتی که به وی داشت و همچنین رسیدن به اهداف سیاسی بلندپروازانه اش مجبور به حمایت ظاهری از مسیحیان در قلمرو خود گردید. این سیاست خسروپرویز نه تنها باعث تضعیف دین زرتشت شد، بلکه زمینه برتری هر چه بیشتر مسیحیان را بر آنها در دربار و ولایات غربی ساسانیان فراهم کرد. بنابراین خسروپرویز با اتخاذ برخوردها و رفتارهای تند و متکبرانه و سیاست های نادرست در ایام حکومتش نه تنها باعث انحطاط حکومت خود شد، بلکه بر پایه ها و اقتدار سلسله ساسانی ضرباتی سخت وارد نمود و این سلسله را پذیرای هر گونه خطر احتمالی کرد؛ لذا ریشه بسیاری از عوامل ضعف و انحطاط حکومت خسروپرویز در شخص وی و رفتارها و عملکردهای نادرست او خلاصه می شود که در فروپاشی سلسله ساسانی تأثیر مستقیم داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

241 - جنگ جهانی دوم و حضورمتفقین در ایران(با تاکید برنقش انگلیس)
دکتر نعمت احمدی یونس صادقی

جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر ا چکیده کامل

جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر الا شرف و حکیمی در این مقطع زمانی روی کار آمدند. فروغی به عنوان نخستین نخست‌وزیر پس از برکناری رضاشاه، نقش تعیین کننده ای در آرامش بخشیدن به اوضاع ایفا کرد. دوران نخست وزیری قوام، به بحرانهای اقتصادی ناشی از حضور متفقین در ایران و تبعات ناشی از جنگ جهانی دوم در ایران سپری شد. دوره سهیلی با کنفرانس متفقین در ایران همراه بود که به کنفرانس تهران مشهور گردید. به طور کلی ویژگی اصلی سال1320-1324 و دغدغه اصلی دولتهای ایران طی آن دوران درگیری با تبعات ناشی از حضور متفقین در ایران و مسائل مربوط به پس از جنگ در حوزه ملی و بین المللی بود. مقاله حاضر در صدد است تا با روش تاریخی و با استفاده از کتاب‌ها، اسناد و مدارک به بررسی وضعیت ایران در جریان اشغال متفقین پرداخته و تأثیر حضور متفقین به خصوص انگلیس در روند سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران را به بحث بگذارد. در این مقاله این پیش فرض مطرح است که رویکرد دولت نسبت به اشغال ایران در خیلی از موارد انفعالی و ناشی از قبول خواسته‌های متفقین بود. بنابراین موضع انفعالی دولت در سیاست خارجی و عدم ثبات سیاسی در مسایل داخلی باعث فشار اقتصادی بر مردم و بحران‌های اجتماعی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

242 - سنگ نگاره پارتی کال جنگال بیرجند
میرزا محمد حسنی

خراسان بزرگ به عنوان خاستگاه پارتیان به نحو سوال برانگیزی با فقر آثار تاریخی دوره پارتی مواجه است کشف سنگ نگاره و کتیبه پارتی کال جنگال بیرجند در سال 1330 به عنوان یکی از معدود آثار این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شده با بررسی تمامی تحقیقات صورت چکیده کامل

خراسان بزرگ به عنوان خاستگاه پارتیان به نحو سوال برانگیزی با فقر آثار تاریخی دوره پارتی مواجه است کشف سنگ نگاره و کتیبه پارتی کال جنگال بیرجند در سال 1330 به عنوان یکی از معدود آثار این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شده با بررسی تمامی تحقیقات صورت گرفته تحلیلی جدید و جامع از این اثر ارائه گردد. بنابراین با بررسی موضوعی سنگ‌نگاره که صحنه نبرد یک جنگجو با شیر را نمایش می‌دهد و موضوعی از این دست در هنر ایران باستان در دوره‌های قبل و بعد از دوره پارتی نیز رواج داشته، سعی شده است یک تحلیل جامع از موضوع سنگ‌نگاره با مقایسه آن با دیگر آثار موجود از جمله سنگ نگاره پارتی لاخ مزار و نقش برجستة الیمایی تنگ سروک صورت گیرد. همچنین با بررسی عناوین به کار رفته در کتیبه پارتی این اثر مقام سیاسی فرد دارنده این عناوین از دیدگاه نظامات سیاسی دوره پارتی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

243 - نقش اندیشه دینی در تاریخ‌نویسی (ایران و روم پیش از اسلام)
مهرانگیز کیانی

جنگ های ایران و روم در روزگار ساسانیان از حوادث مهم ایران باستـان به شمار می رود که مورد توجه مورخان در آسیا و اروپا قرار داشته است. گزارش جنـگ ها و درگیری ها و توصیف شخصیت ها و رخدادها در شرایط گوناگون مدنظر مورخان اروپایی (رومی) و ایـرانی (اسلامی) بوده است زیرا فعالیت چکیده کامل

جنگ های ایران و روم در روزگار ساسانیان از حوادث مهم ایران باستـان به شمار می رود که مورد توجه مورخان در آسیا و اروپا قرار داشته است. گزارش جنـگ ها و درگیری ها و توصیف شخصیت ها و رخدادها در شرایط گوناگون مدنظر مورخان اروپایی (رومی) و ایـرانی (اسلامی) بوده است زیرا فعالیت و خلاقیت ذهنی مورخان در رابطه با جنگ ها و اغتشاشات عمیق اجتماعی غالباً چشمگیرتر است. علاوه بر تحلیل رویدادها، آنها به چرائی، چگونگی، اظهار نظر و گاه نقد می پرداختند. مقاله حاضر، با نگاهی به برخی روایـات عواملی را که در شکل گیری تفکر تاریخـی و نوشتـه های مـورخان تأثیرگذار بودند ارائـه می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

244 - بلوچستان در جنگ جهانی اول
عباس سرافرازی

جنگ جهانی اوّل باعث درگیری هایی در مشرق زمین به ویژه ایران نیز شد، نواحی مختلف سرزمین ما خصوصاً مناطق عشایری به نحوی درگیر این جنگ شدند، آلمانی ها برای ضربه زدن و تهدید منافع انگلیسی ها در بلوچستان وارد عمل شدند و این امر باعث وارد شدن بلوچ ها در جریان های خاصی گردید که چکیده کامل

جنگ جهانی اوّل باعث درگیری هایی در مشرق زمین به ویژه ایران نیز شد، نواحی مختلف سرزمین ما خصوصاً مناطق عشایری به نحوی درگیر این جنگ شدند، آلمانی ها برای ضربه زدن و تهدید منافع انگلیسی ها در بلوچستان وارد عمل شدند و این امر باعث وارد شدن بلوچ ها در جریان های خاصی گردید که از جمله آن ها می توان به طرفداری از آلمانها و انگلیس ها و رواج قاچاق اسلحه اشاره نمود. انگلیسی ها برای حفظ منافع خود روابطی را با سران بلوچ ایجاد کردند. آنان با تشکیل هیأت مکران سعی در ایجاد روابط دوستانه با عشایر بلوچ نمودند. امّا برخی از طوایف بلوچ در مقابل انگلیسی ها مقاومت نموده، جنگ های مهمی را علیه انگلیسی ها تدارک دیدند و دشواری های بسیاری را برای آنان ایجاد نمودند. منابع انگلیسی این مقاومت ها را به تحریکات آلمانی ها نسبت می دهند. امّا اعمالی که بلوچ های ایران علیه آلمانی ها انجام دادند، نشانگر آن است که آنان برای حفظ سرزمین خود در مقابل بیگانگان می جنگیدند. موقعیت بلوچستان در جنگ جهانی اول و اقداماتی که ا نگلیس ها و آلمانی ها در این سرزمین انجام دادند از جمله مباحثی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

245 - تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش شیعیان عراق
فیروز نجفی

بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بر این باور هستند،که حرکت انقلابی و شیعی مردم عراق (جنبش شیعیان) نشأت گرفته از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. چراکه علاوه بر داشتن مرزهای طولانی و مشترکات تاریخی و فرهنگی فراوان بین دوملت ایران و عراق، وجود مذهب مشترک، دو کشور را به یکدیگر نز چکیده کامل

بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بر این باور هستند،که حرکت انقلابی و شیعی مردم عراق (جنبش شیعیان) نشأت گرفته از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. چراکه علاوه بر داشتن مرزهای طولانی و مشترکات تاریخی و فرهنگی فراوان بین دوملت ایران و عراق، وجود مذهب مشترک، دو کشور را به یکدیگر نزدیک می‌کندوازدیگر علل اصلی نزدیکی قلوب دو ملت مسلمان وجوداماکن متبرکه ومسافرت زائران به هردو کشور می باشدکه درنهایت ایجادانگیزه انقلابی در بین شیعیان عراق که اکثریت را نیز در آن کشور دارا می‌باشندباتأثیرپذیری ازانقلاب اسلامی ایران بوجودآورده است. با پشتیبانی انقلاب اسلامی ازمبارزان شیعه علیه رژیم سابق بعث این انگیزه انقلابی ادامه یافت و باحمله آمریکابه عراق(جنگ دوم خلیج فارس)و فروپاشی رژیم دیکتاتوری سابق نیز این انگیزه کمک‌های ایران چه از نظر سیاسی، اقتصادی، دیپلماسی وعلمی و پزشکی و امنیتی و. .. همچنان از طرف ملت ودولت جمهوری اسلامی ایران برای مردم مسلمان عراق ادامه دارد وادامه خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

246 - تاثیر تمدن اسلامی در تحولات فکری اروپا در سده های میانه
ابراهیم باوفای دلیوند

مسلمانان به یمن دین اسلام در طول تاریخ ، تمدنی را در ممالک اسلامی به وجود آوردند که به تمدن اسلامی نام بردار شده است. این تمدن در برهه ای از تاریخ،و در طول مدتی کوتاه،ضمن تسلط بر پهنه ی وسیعی از ممالک جهان آن روز، مرزهای علم و فرهنگ را چنان توسعه داد که، تحولی شگرف در ج چکیده کامل

مسلمانان به یمن دین اسلام در طول تاریخ ، تمدنی را در ممالک اسلامی به وجود آوردند که به تمدن اسلامی نام بردار شده است. این تمدن در برهه ای از تاریخ،و در طول مدتی کوتاه،ضمن تسلط بر پهنه ی وسیعی از ممالک جهان آن روز، مرزهای علم و فرهنگ را چنان توسعه داد که، تحولی شگرف در جهان بوجود آوردکه نمی توان عظمت وتاثیر آن را در تمدن های دیگر نادیده گرفت. این مقاله به دنبال آن است که اسباب و علل نقش آفرینی تمدن اسلامی در بیداری اروپا چه بود ؟ فلسفه اسلامی چه تاثیری بر فلسفه اروپا طی قرون وسطی گذارد و چگونه زمینه را برای رنسانس عقلی اروپا و گذار آن از سده های میانه به سوی عصر جدید فراهم کرد؟ سوال های فرعی تحقیق از این قرارند: - چه عواملی باعث رشد و شکوفایی تمدن اسلامی در آن دوران شد؟ - وضعیت علمی اروپا در سده های میانه چگونه بوده است ؟ - چگونه نهضت ترجمه در اروپا توانست آنان را با آثار و دستاوردهای متفکران اسلامی آشنا کند؟ به نظر می رسد و فرض بر این است که طی جنگ های صلیبی و سفرهای تجاری و علمی مسلمانان و اروپاییان زمینه تبادل فرهنگی و عرضه اطلاعات و دستاوردهای علمی میان این دو تمدن فراهم آمد. روش این تحقیق به اعتبار جمع آوری اطلاعات ، کتاب خانه ای و به اعتبار نوع هدف بنیادی و به اعتبار ماهیت و روش ، علی – تاریخی و نیز تحلیلی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

247 - نقش معاهدات سری جنگ جهانی اول در تجزیه و فروپاشی خلافت عثمانی
سعید نجفی نژاد

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقی چکیده کامل

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چه اهداف کوتاه مدتی را در کنار هدف اصلی یعنی تجزیه عثمانی از درون این معاهدات برای خود متصور بودند مسئله دیگری است که در ارتباط با این موضوع مطرح می‌شود. در مجموع به نظر می‌رسد انعقاد قراردادهای پنهانی همکاری بین چند کشور اروپایی و همچنین قراردادهای این دولتها با چهره‌های استقلال طلب مناطق عربی امپراتوری عثمانی و تقسیم فرضی قلمرو عثمانی پیش از آنکه موعد فروپاشی آن برسد تاثیرات فراوانی در فرایند انحلال خلافت عثمانی داشته است که با تحلیل منابع مربوط به اواخر دوران حیات دولت عثمانی و همچنین منابع ارزشمندی که در خصوص حوادث جنگ جهانی اول و پیامدهای آن در دسترس ما است می‌توانیم برداشت صحیحی از این معاهدات سری و نقش آنها در فروپاشی خلافت عثمانی داشته باشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

248 - پیامدهای منفی گسترش روابط صنعتی ایران و آلمان در آستانه جنگ دوم جهانی
محسن ملکی مرتضی نورائی

روابط ایران و آلمان که از دوره ی صفویه آغاز شده بود، در طی سلطنت رضا شاه به اوج خود رسید. در این دوره ایران توانست با کمک آلمان ها کارخانه های مختلفی را تأسیس نماید، ولی این کارخانه ها با دو مشکل اساسی روبرو بودند، اول توان تامین قطعات یدکی لازم برای دستگاه های خود را ن چکیده کامل

روابط ایران و آلمان که از دوره ی صفویه آغاز شده بود، در طی سلطنت رضا شاه به اوج خود رسید. در این دوره ایران توانست با کمک آلمان ها کارخانه های مختلفی را تأسیس نماید، ولی این کارخانه ها با دو مشکل اساسی روبرو بودند، اول توان تامین قطعات یدکی لازم برای دستگاه های خود را نداشتند، دوم متخصصان لازم برای ادامه ی کار خود در داخل کشور را نداشتند. به همین لحاظ به شرکت های بزرگ آلمانی وابسته بودند. با شروع و اوج گیری جنگ جهانی و بسته شدن راه های ارتباطی دو کشور، صنایع تازه تأسیس ایران دچار مشکلات زیادی شد. اوج این مشکلات در زمانی بود که متفقین به بهانه ی حضور متخصصان آلمانی از دو سو به ایران حمله آوردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

249 - صلح آپولونی ایمانوئل کانت یا جنگ دیونیسوسی فردریش نیچه
محمد نصیری گارینه کشیشیان سیرکی سیدعلی مرتضویان فارسانی

ااگر آپولون را نماد نظام مندی، عقلانیت و نظم بدانیم،کانت قصد دارد با راهبردی نظام‌مند بر پایه عقلانیت صلح را در جهان حکمفرما کند.کانت معتقد است جنگ باید به عنوان آخرین راه حل با نهایت احترام برای زندگی و کرامت انسانی در نظر گرفته شود. جنگ تنها زمانی باید مورد استفاده قر چکیده کامل

ااگر آپولون را نماد نظام مندی، عقلانیت و نظم بدانیم،کانت قصد دارد با راهبردی نظام‌مند بر پایه عقلانیت صلح را در جهان حکمفرما کند.کانت معتقد است جنگ باید به عنوان آخرین راه حل با نهایت احترام برای زندگی و کرامت انسانی در نظر گرفته شود. جنگ تنها زمانی باید مورد استفاده قرار گیرد که تمام ابزارهای دیگر برای حل مناقشه به پایان رسیده باشد. از دیگر سو اگر دیونیسوس را نماد سرمستی، شور و شعف، تابو شکنی بدانیم، نیچه اخلاق را یک ساختار انسانی می‌دانست که در طول تاریخ از آن برای سرکوب و کنترل مردم استفاده شده است. بنابراین صلح نشانه ضعف و انحطاط و محصول ذهنیت گله است. قدرت واقعی از درگیری و مبارزه حاصل می شود. مبارزه با قاعده‌هایی که مدرنیته با نگاه عقلانیت محض بر زندگی انسان مسلط کرده است و محصول آن انسانی ماشینی شده است. نیچه صلح را بخش ضروری زندگی می‌دانست اما‌به شرطی که مبتنی بر قدرت باشد. فهم چیستی و صورت‌بندی نقد این دو اندیشمند بر صلح و جنگ و چگونگی تفسیر آن‌ها از آن، مسأله محوری این مقاله است. نیچه معتقد بود که صلح به خودی خود یک هدف نیست، بلکه وسیله‌ای برای رسیدن به هدف است و استدلال کرد که صلح برای توسعه اشکال بالاتر فرهنگ و تمدن ضروری است، اما نباید آن را به قیمت خلاقیت و پیشرفت دنبال کرد. از آن سو کانت معتقد بود کشورها باید به سوی نظم جهانی صلح آمیزتری که در آن منازعات به جای خشونت از طریق گفتگو حل و فصل می‌شوند، تلاش کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

250 - به حاشیه‌راندگی، پیوست در فرهنگ راهبردی و شکل‌گیری بلوک تاریخی- تمدنی شرق در نظام بین‌الملل
علیرضا مسعود مهدی ذاکریان عبدالعلی قوام حمید احمدی

با تسلط نظام بین‌الملل و تمدن غربی از سال 1500 میلادی تاکنون، تمدن‌های کهن شرقی تجربه‌ای مشترک و مشابه مبنی بر به‌حاشیه‌راندگی داشته‌اند. باز تولید عناصر مشابه در فرهنگ راهبردی این تمدن‌ها، منجر به ایجاد مطالبه‌ای مشترک مبنی بر بازگشت به نقش و جایگاه پیشین خود در نظام ب چکیده کامل

با تسلط نظام بین‌الملل و تمدن غربی از سال 1500 میلادی تاکنون، تمدن‌های کهن شرقی تجربه‌ای مشترک و مشابه مبنی بر به‌حاشیه‌راندگی داشته‌اند. باز تولید عناصر مشابه در فرهنگ راهبردی این تمدن‌ها، منجر به ایجاد مطالبه‌ای مشترک مبنی بر بازگشت به نقش و جایگاه پیشین خود در نظام بین‌الملل شده است. سوال اصلی این است که چه عواملی منجر به نزدیک شدن تمدن‌های کهن شرقی تجدیدنظرطلب و شکل‌گیری بلوک تاریخی- تمدنی شرقی در نظام بین‌الملل شده است؟ نتیجه کلی پژوهش نشان ‌دهنده آن است که جنگ تمدنی دیرینه، به‌حاشیه‌راندگی و همچنین فرهنگ راهبردی مشابه میان تمدن‌های ایرانی، چینی و روسی منجر به تشکیل بلوک تاریخی- تمدنی شرق شده که به دنبال ایجاد دو نظم محدود شرقی و غربی، در مقابل نظم بین‌الملل غربی است. روش مورد استفاده در این نوشتار، توصیفی- تحلیلی و چارچوب نظری آن نیز بر پایه نظریه برخورد تمدن‌های ساموئل هانتینگتون و نظریه انتقادی رابرت کاکس قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

251 - سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و نقش آن در تحولات مهم بین الملل
محمد رضوانی راد ابوالفضل رنجبری ناصر رهبر فرش پیرا

یکی از مهمترین نگرانی کشورها چه در عرصه داخلی و چه در عرصه نظام بین الملل بحث امنیت می باشد. این باعث گردیده است که دولت ها به تبع نیازهای داخلی شرایط جغرافیایی و ژئوپلیتیک و نیز تحت تاثیر ساختار و عملکرد نظام بین المللی جهت گیری ها و استراتژی های خاصی را به منظور چکیده کامل

یکی از مهمترین نگرانی کشورها چه در عرصه داخلی و چه در عرصه نظام بین الملل بحث امنیت می باشد. این باعث گردیده است که دولت ها به تبع نیازهای داخلی شرایط جغرافیایی و ژئوپلیتیک و نیز تحت تاثیر ساختار و عملکرد نظام بین المللی جهت گیری ها و استراتژی های خاصی را به منظور حفظ امنیت و تحقق هدف ها و منافع ملی خویش برگزینند. از جمله این استراتژی ها ، استراتژی اتحاد و ائتلاف می باشد. که نمونه بارز آن، پیمان ناتو است. با این سوال که آیا ناتو می تواند نقش خود را در تحولات مهم بین المللی به خوبی ایفا نماید؟ معمولا دخالت های بی مورد ناتو در جنوب شرق آسیا و قفقاز و ادعاهای خود در خصوص داشتن سلاح های شیمیایی کذب و بی اساس بوده و سعی در سیطره ی و نفوذ خود در خاورمیانه را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

252 - دانش بومی استفاده از جنگل و مرتع در شهرستان رستم
منصور وثوقی معصومه فریدی ثانی

در این تحقیق با روش میدانی به بررسی کاربرد دانش بومی استفاده از جنگل و مرتع در شهرستان رستم پرداخته شده است. دراین تحقیق، مناطقی از بخش مرکزی شهرستان رستم انتخاب گردید و از بین آن مناطق نیز، روستاهایی که دارای دانش بومی غنی تر در استفاده از جنگل و مرتع بودند، انتخاب گ چکیده کامل

در این تحقیق با روش میدانی به بررسی کاربرد دانش بومی استفاده از جنگل و مرتع در شهرستان رستم پرداخته شده است. دراین تحقیق، مناطقی از بخش مرکزی شهرستان رستم انتخاب گردید و از بین آن مناطق نیز، روستاهایی که دارای دانش بومی غنی تر در استفاده از جنگل و مرتع بودند، انتخاب گردیدند و از این میان با روش نمونه گیری گلوله برفی، افراد مورد مطالعه انتخاب شدند. در این تحقیق از تکینیک های مشاهده مشارکتی، مشاهده آزاد و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد و در برخی موارد به ناچار، از اسناد نیز بهره برده شد. در این تحقیق مشخص شد که در منطقه مورد مطالعه از یک سو، با توجه به نظریه نوسازی مبنی بر مباینت دانش بومی و توسعه، دانش بومی در دوران هایی که حاکمیت داشته، نه تنها مباینتی با آن نداشته و به عنوان یک مانع به حساب نمی آمده است؛ بلکه از پایداری در توسعه نیز برخوردار بوده است. از سوی دیگر برنامه های مربوط به نوسازی که در کشور ما نمودش در اصلاحات ارضی بود، موجب تغییرات اساسی درساختارهای جامعه مورد مطالعه و نیز تقسیم کار کنشگران بهره بردار و قشربندی آنان گردیده است و در پی آن، با تغییر جامعه و سبک زندگی در این جامعه، بهره برداری از دانش بومی نیز رو به ضعف رفته و در حال حاضر، این دانش روبه زوال است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

253 - مطالعه جامعه‌شناختی جنگ نرم در بافت‌های شهری با تاکید بر راهبردهای رسانه ملی در شهر ایرانی- اسلامی
شهرزاد چرامی باقر ساروخانی مصطفی ازکیا

امروزه با گسترش فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوین بسیاری از مفاهیم نظیر جنگ، قدرت، پیروزی و شکست دارای معانی و راهبردهای جدیدی شده است که از تحقق حاکمیت و هژمونی نظام سلطه و استیلای فرهنگ بیگانه با استفاده از فضای رسانه ای حاکم بر جهان حکایت دارد. دستاورد جنگ نرم در با چکیده کامل

امروزه با گسترش فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوین بسیاری از مفاهیم نظیر جنگ، قدرت، پیروزی و شکست دارای معانی و راهبردهای جدیدی شده است که از تحقق حاکمیت و هژمونی نظام سلطه و استیلای فرهنگ بیگانه با استفاده از فضای رسانه ای حاکم بر جهان حکایت دارد. دستاورد جنگ نرم در بافت های شهری، توصیف کاملی از مبارزه خاموش و بی صدا با نگرش ها، گرایش ها، مفاهیم و شاخص های مذهبی است که در نهایت این عناصر به مرور زمان، رو به فراموشی رفته اند. این در حالی است که ایرانیان با توجه به فرهنگ خود، به حضور چنین فضاهایی وابسته هستند. این فضاها در گذشته روابط تعاملی و موثری با پیرامون خود داشته اند که می توانند در آینده نیز داشته باشند. حصول این امر از طریق مسئله یابی تضادهای موجود و تدوین راه حل های برخورد با آن، با اتکا به نوعی برنامه ریزی عقلایی اجتناب ناپذیر و البته امکان پذیر است که در سایه ایجاد راهبرهای رسانه شهری قابل تحقق است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با شناسایی دو گونه متفاوت (بافت پر و خالی برخوردار از عناصر شاخص مذهبی) و بهره گیری از روش های میدانی، کتابخانه ای و پیمایشی با رویکرد علی، شناختی جامع در مبانی نظری و مطالعات میدانی آن حاصل گردد و با در تقابل قراردادن این دو، به اصول سازمان دهی فضایی موثر در جهت مقاوم سازی بافت های شهری در مقابله با جنگ نرم شهری، دست یافت. مهم ترین نتایج مستخرج از این پژوهش تدوین اصول سازماندهی فضایی جنگ نرم در بافت های شهری است که 3 موضوع راهبردی به عنوان الگویی برای برنامه ریزی و طراحی بافت های شهری برخوردار از عناصر شاخص مذهبی در برابر جنگ نرم شهری ارائه می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

254 - تحلیلی بر رویکرد نظام حقوقی ایران در قبال بیوتروریسم با نگاهی اجمالی به دیدگاه فقه اسلامی
سید علی اکبر موسوی غلامحسین مسعود مسعود راعی

بیوتروریسم به عنوان ابزاری نوین، مورد توجه مراکز راهبردی نظامی، اقتصادی و بهداشتی جهان قرار گرفته است. امروزه اهمیت بیوتروریسم به حدی است که، سلاح‌های هسته‌ای خطری بالفعل برای جامعه جهانی به حساب نمی‌آیند و در حاشیه قرار گرفته‌اند. زیرا در این میان عوامل بیولوژیک را خطر چکیده کامل

بیوتروریسم به عنوان ابزاری نوین، مورد توجه مراکز راهبردی نظامی، اقتصادی و بهداشتی جهان قرار گرفته است. امروزه اهمیت بیوتروریسم به حدی است که، سلاح‌های هسته‌ای خطری بالفعل برای جامعه جهانی به حساب نمی‌آیند و در حاشیه قرار گرفته‌اند. زیرا در این میان عوامل بیولوژیک را خطرناک‌ترین تهدید علیه سلامت و امنیت بشر می‌دانند. پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی رویکرد نظام حقوقی ایران در قبال بیوتروریسم با نگاهی به دیدگاه فقه اسلامی انجام شد و با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای– اسنادی انجام گرفته است. نتایج نشان داد که در حقوق ایران جرم مستقلی تحت عنوان بیوتروریسم وجود ندارد، اما در قوانین متعدد جلوه‌هایی از مفهوم تروریسم زیستی یافت می‌شود که دامنه آن‌ها بسیار محدود بوده و از جامعیت لازم برخوردار نمی‌باشد. لذا جرم-انگاری مستقل جرایم بیوتروریستی ضروری به نظر می‌رسد. از نظر فقه اسلامی، از آنجا که رعایت حقوق انسان‌ها و حق حیات آن‌ها مورد توجه می‌باشد، استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی به هر شکلی که باشد، حرام بوده و استفاده از آن جایز نمی‌باشد. در وجوب مقابله با بیوتروریسم نیز تردیدی وجود ندارد؛ که برای برقراری شرط تناسب در دفاع بیوتروریستی بهترین حالت برای دفع تجاوز دفاع علمی و بیولوژیکی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

255 - قواعد حقوقی جنگ در فقه امامیه و کنوانسیون‌های بین‌المللی
رسول حمیدپور رازیان رحیم وکیل زاده حسن موثقی

10.3495/jiil.2022.698732

در حقوق بین الملل، جنگ شیوه اجبار همراه با اعمال قدرت و زور است. بنابراین، مقوله جنگ را می توان مجموعه ای از عملیات و اقدامات قهرآمیز مسلحانه دانست که در چهارچوب مناسبات کشورها، بین دو یا گروهی از مردم روی می‌ دهد و موجب اجرای قواعد خاصی در کل مناسبات آنها با یکدیگر می چکیده کامل

در حقوق بین الملل، جنگ شیوه اجبار همراه با اعمال قدرت و زور است. بنابراین، مقوله جنگ را می توان مجموعه ای از عملیات و اقدامات قهرآمیز مسلحانه دانست که در چهارچوب مناسبات کشورها، بین دو یا گروهی از مردم روی می‌ دهد و موجب اجرای قواعد خاصی در کل مناسبات آنها با یکدیگر می شود. در این بین اسلام تنها دین ترقی یافته در بین ادیان عالم است که برای اولین بار اوضاع جنگ را سامان بخشید و برای آن نظام بشردوستانه و قواعد حقوقی وضع کرد. پیامبر اسلام و ائمه اطهار نیز از نخستین کسانی بودند که قوانین عادلانه جنگ را به طور جامع و کامل اجرا نموده و آن را به رسمیت شناختند. در مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی سعی شده است به بازشناسایی قواعد حقوق جنگ از منظر معاهدات بین المللی و فقه امامیه پرداخته شود. چرا که قوانین مرتبط با جنگ در مقررات و معاهدات بین المللی و احکام دین اسلام منطبق با یک دیگر بوده ودر بیشتر موارد مؤلفه های اخلاقی و بشردوستانه حاکم بر قوانین بین المللی برگرفته از ارزش های دین مبین اسلام است؛ دین مبین اسلام مبانی احکام خود را بر کرامت و اصالت انسان نهاده و صیانت از آزادی و حقوق مشروع انسان را به عنوان یک اصل مورد تأیید قرار داده و بر این اساس اسلام بشریت را از جنگ و درگیری برحذر می دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

256 - الگوی روسیه از نظم در نظام بین‌الملل پساجنگ سرد «نظم موازنه محور»
علیرضا رضایی

موضوع نظریه روابط بین‌الملل، حل کردن روابط بین‌الملل یا سامان دادن به آن در پرتو مسالة نظم است. به همین جهت می‌توان علم روابط بین‌الملل را به‌عنوان علم مطالعه نظم سیستمی تعریف کرد. در بحث از نظم بین‌المللی می‌بایست بین تقاضا برای نظم و عرضه نظم تمایز قائل شویم، چرا که ب چکیده کامل

موضوع نظریه روابط بین‌الملل، حل کردن روابط بین‌الملل یا سامان دادن به آن در پرتو مسالة نظم است. به همین جهت می‌توان علم روابط بین‌الملل را به‌عنوان علم مطالعه نظم سیستمی تعریف کرد. در بحث از نظم بین‌المللی می‌بایست بین تقاضا برای نظم و عرضه نظم تمایز قائل شویم، چرا که بسیاری از بازیگران نظام بین‌الملل بیش از آنکه در ایجاد سازوکارهای نظم بین‌المللی دخیل باشند، به‌عنوان متقاضی نظم بین‌المللی عمل می‌نمایند. همچنین شایان ذکر است که در بحث بازیگران نظام بین‌المللی، نظم بیش از آنکه متکی بر افراد و بازیگران غیردولتی باشد، متکی بر دولت‌ها است. نقش و جایگاهی که قدرت‌های بزرگی نظیر ایالات متحده آمریکا، چین و روسیه و اتحادیه اروپا در عرضه نظم در عرصة نظام بین‌الملل ایفا می‌کنند، حائز اهمیت می‌باشد. این نوشتار بر آن است تا به بررسی این نکته بپردازد که الگوی روسیه از نظم در نظام بین‌الملل پسا جنگ سرد چیست؟ در پاسخ به این پرسش و در چارچوب ابعاد چهارگانه نظم بین‌المللی، الگوی روسیه از نظم بین‌المللی را در قالب مفهوم نظم موازنه محور، یعنی ایجاد موازنه سیاسی- نظامی قدرت، تحلیل خواهیم کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

257 - بررسی اثرات جایگزینی غذای زنده با غذای خشک در رشد و بازماندگی لارو ماهی جنگجو (Betta splendens)
عبدالصمد کرامت امیر کلایی محمدحسین ابراهیمی

صنعت تکثیر و پرورش ماهیان زینتی همگام با رشد آبزی پروری در جهان گسترش فوق العاده ای یافته است. مشکلات فرآروی تهیه غذای زنده برای جامعه ماهیان آکواریومی موجب توجه روزافزون پرورش دهندگان ماهیان آکواریومی به استفاده از غذای دستی شده است. هدف این آزمایش تلاش برای عادت دهی م چکیده کامل

صنعت تکثیر و پرورش ماهیان زینتی همگام با رشد آبزی پروری در جهان گسترش فوق العاده ای یافته است. مشکلات فرآروی تهیه غذای زنده برای جامعه ماهیان آکواریومی موجب توجه روزافزون پرورش دهندگان ماهیان آکواریومی به استفاده از غذای دستی شده است. هدف این آزمایش تلاش برای عادت دهی ماهی جنگجو به استفاده از غذای دستی می باشد. لاروهای ماهی جنگو در 6 ظرف استوانه ای به حجم 600 میلی لیتر نگهداری و سه تیمار غذایی شامل آرتمیای زنده، آرتمیای مرده و غذای پلت، برای تغذیه لارو این ماهیان استفاده شد. برای هر تیمار دو تکرار در نظر گرفته شد و لارو ماهیان جنگجو به تعداد 15 قطعه در ظروف آزمایش توزیع شد. نتایج نشان داد که ماهیان تغذیه شده از آرتمیای زنده یا مرده دارای رشد بالاتر (حدود 10 برابر) و همچنین درصد بازماندگی بالاتری (30 درصد) نسبت به ماهیان تغذیه شده از غذای خشک بودند (05/0P<). رفتار طبیعی این ماهیان بوسیله نوع غذای مصرفی تحت تاثیر قرار گرفت. حالت جنگجویی و پرخاشگری در ماهیان تغذیه شده از غذای زنده بیشتر از گروه ماهیان تغذیه شده از غذای دستی بود. عادت دهی ماهیان جنگجو به غذای دستی در کوتاه مدت موجب کاهش رشد و ظهور رفتار غیر عادی در لارو ماهیان جنگجو می شود که نشانگر عدم پذیرش غذای دستی در مراحل اولیه زندگی بوسیله این ماهی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

258 - برنامه‏ ریزی گسترش گردشگری جنگ در استان کردستان
فرزاد ویسی سوران منوچهری آرام کریمی

گردشگری جنگ به عنوان محصولی جدید در بازار پرسود و منفعت گردشگری، جهت بازسازی اقتصادی- اجتماعی مناطق مرزی جنگ زده مطرح شده است که گسترش مطلوب آن با توجه به چند بعدی بودن نظام گردشگری و تاثیرپذیری این نظام از عوامل محیط داخلی و خارجی، نیازمند بهره گیری از روش صحیح برنامه چکیده کامل

گردشگری جنگ به عنوان محصولی جدید در بازار پرسود و منفعت گردشگری، جهت بازسازی اقتصادی- اجتماعی مناطق مرزی جنگ زده مطرح شده است که گسترش مطلوب آن با توجه به چند بعدی بودن نظام گردشگری و تاثیرپذیری این نظام از عوامل محیط داخلی و خارجی، نیازمند بهره گیری از روش صحیح برنامه ریزی است که توانایی درک این پیچیدگی را داشته باشد. در این راستا در پژوهش حاضر، جهت گسترش گردشگری جنگ در استان کردستان که سرشار از جاذبه های گردشگری جنگ است از تکنیک تجزیه و تحلیل سوات با توجه به انطباق و توانایی مطلوب آن، در درک پیچیدگی های نظام گردشگری، بهره گرفته شد. این پژوهش کاربردی که از حیث روش، توصیفی – تحلیلی می باشد، جهت گردآوری اطلاعات آن در بخش نظری از روش اسنادی و در بخش میدانی از مصاحبه و تجزیه و تحلیل آنها با روش تحلیل محتوا و تکنیک دلفی بهره گرفته شده است. محاسبات نیز، در نرم افزارهای expert choice جهت مقایسه دودویی و تعیین اهمیت عامل ها و نرم افزار excel انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان دادند که استراتژی های تهاجمی، استراتژی های قابل قبول جهت گسترش گردشگری جنگ در منطقه هستند. واژگان کلیدی: تکنیک سوات، گردشگری سیاه، گردشگری جنگ، استان کردستان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

259 - ارزیابی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش بهترین- بدترین (BWM) (مطالعه موردی: شهرستان دوره چگنی، استان لرستان)
رقیه جهدی وحید بیرانوندی حامد امینی

به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آث چکیده کامل

به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آثار منفی شدیدتری خواهد داشت، دارد. آتش جنگل از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی در بوم‌سازگان‌های جنگلی زاگرس در غرب ایران است. این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل خطر آتش‌سوزی و بررسی عوامل موثر بر آتش‌سوزی در محدوده جنگلی شهرستان دوره چگنی انجام شد. هدف اصلی مطالعه حاضر تلاش برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با ترکیب داده‌های توپوگرافی و سایر داده‌های کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش بهترین-بدترین برای منطقه مورد مطالعه است. نقشه خطر آتش‌سوزی از طریق نمره‌دهی و وزن‌دهی لایه‌های عوامل موثر آتش‌سوزی (پوشش گیاهی، شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم و فاصله از سکونت‌گاه‌ها و جاده‌ها) بدست آمد. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه به چهار کلاسه خطر آتش‌سوزی طبقه‌بندی شد. مناطق با خطر آتش خیلی زیاد (7 درصد) و زیاد (11 درصد) در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. همچنین به ترتیب 8 و 74 درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاسه‌های خطر آتش متوسط و کم قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل به مدیران زمین در درک الگوهای آسیب‌پذیری و خطر آتش در سیمای سرزمین کمک می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج، سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط محدودیت منابع، بازسازی جنگل، تیمارهای ماده سوختنی و سایر اقدامات کاهش آسیب آتش می‌تواند در نواحی با خطر آتش‌سوزی زیاد هدف‌گذاری شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

260 - اولویت بندی عوامل موثر بر وقوع حرکات دامنه‌ای و تهیه نقشه پهنه‌ی خطر وقوع آن با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی(‌مطالعه موردی: بخشی از حوضه آبریز سد لتیان )
لیلا ابراهیمی

اولین گام مهم و اساسی در ارزیابی خطر حرکات‌دامنه‌ای تهیه نقشه‌های خطر وقوع حرکات دامنه‌ای است، این نقشه‌ها به عنوان یک محصول نهایی است که می تواند برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی مفید واقع شود. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه‌ای و پهنه‌بندی خطر چکیده کامل

اولین گام مهم و اساسی در ارزیابی خطر حرکات‌دامنه‌ای تهیه نقشه‌های خطر وقوع حرکات دامنه‌ای است، این نقشه‌ها به عنوان یک محصول نهایی است که می تواند برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی مفید واقع شود. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه‌ای و پهنه‌بندی خطر وقوع آن با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی در نقشه توپوگرافی 1:50000 لشکرک در قسمت شمالی سد لتیان می‌باشد. با توجه به ویژگی‌های هیدرولوژیکی، توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژیکی و اقلیمی منطقه مهمترین عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه ای 9 شاخص فاصله از جاده،گسل، رودخانه، لیتولوژی، میزان بارش، ارتفاع، شیب، جهت شیب و کاربری اراضی به عنوان مهم‌ترین عوامل موثر در وقوع این نوع حرکات در منطقه مد نظر قرار گرفت.نتایج تحقیق نشان می‌دهد سه عامل فاصله از گسل، جاده و میزان شیب به ترتیب جزء سه عامل مهم در وقوع حرکات دامنه‌ای در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. به منظور ارزیابی مدل تهیه شده، از منحنی تشخیص عملکرد نسبی استفاده گردید. براساس نتایج منحنی راک، مقدار سطح زیر منحنی در نقاط ‌آموزشی برابر با 826/0 و در نقاط ارزیابی برابر با 839/0 درصد برآورد گردیده است. که شکل شماره 9 ارزیابی خیلی خوب الگوریتم جنگل تصادفی در پهنه‌بندی خطر وقوع حرکات دامنه ای با استفاده از این مدل است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

261 - تهیه نقشه پتانسیل آتش سوزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی درجنگل های شمال ایران
مرتضی معدنی پور کرمانشاهی سید ارمین هاشمی امین خادمی

آتش‌سوزی و کاهش سطح جنگل‌ها به عنوان یک بحران در سال‌های اخیر مطرح می‌باشد. هر ساله حریق هایی نواحی جنگلی را در کشور ما بخصوص در جنگل های شمال تهدید و باعث کاهش سطح کمی و کیفی آن می شود در این تحقیق، ابتدا مدل رقومی ارتفاعی تهیه شد سپس ارتفاع، نقشه‌های شیب، جهت‌های جغرا چکیده کامل

آتش‌سوزی و کاهش سطح جنگل‌ها به عنوان یک بحران در سال‌های اخیر مطرح می‌باشد. هر ساله حریق هایی نواحی جنگلی را در کشور ما بخصوص در جنگل های شمال تهدید و باعث کاهش سطح کمی و کیفی آن می شود در این تحقیق، ابتدا مدل رقومی ارتفاعی تهیه شد سپس ارتفاع، نقشه‌های شیب، جهت‌های جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا تهیه شد. نقشه‌های نوع و تراکم پوشش گیاهی منطقه و نقشه‌های جاده‌ها، مناطق مسکونی و زمین‌های کشاورزی منطقه نیز تهیه شد با استفاده از توابع عضویت فازی، ارزش گذاری معیارها محدوده مورد مطالعه در هر یک از لایه‌ها در فاصله‌ای بین صفر تا یک ارزش‌گذاری شد. نتایج استفاده از مدل دانگ با روش فازی در پهنه‌بندی پتانسیل خطر وقوع آتش سوزی نشان داد در روش وزن‌دهی فازی، پهنه‌های خطر، خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد دارای مساحت به ترتیب 42/6840، 84/6605، 46/12044، 87/15922 و 89/7416 هکتار می‌باشد، براساس نقشه تهیه شده 40 درصد منطقه در طبقات خطرزیاد قرار گرفته است و خطر آتش سوزی منطقه را تهدید می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

262 - تحلیل مکانی خطر زمین‌لغزش با تأکید بر عوامل ژئومورفولوژیک با استفاده از مدل جنگل تصادفی (مطالعه موردی: شهرستان لارستان در استان فارس)
محمد ابراهیم عفیفی

با توجه به توانایی تکنیک‌های داده‌کاوی، کاربرد آن‌ها در رشته‌های علوم زمین گسترش فراوانی داشته است. هدف از پژوهش حاضر پهنه‌بندی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی، در شهرستان لارستان، استان فارس است. جنگل‌های تصادفی یک نوع مدرن از درخت - پایه هستند که ش چکیده کامل

با توجه به توانایی تکنیک‌های داده‌کاوی، کاربرد آن‌ها در رشته‌های علوم زمین گسترش فراوانی داشته است. هدف از پژوهش حاضر پهنه‌بندی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی، در شهرستان لارستان، استان فارس است. جنگل‌های تصادفی یک نوع مدرن از درخت - پایه هستند که شامل انبوهی از درخت‌های کلاس‌بندی و رگرسیونی می‌باشند. الگوریتم جنگل تصادفی مبتنی بر دسته‌ای از درخت‌های تصمیم است و در حال حاضر یکی از بهترین الگوریتم‌های یادگیری است. برای انجام پژوهش حاضر لایه‌های اطلاعاتی درجه شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، شکل شیب، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، بارندگی، لیتولوژی و کاربری اراضی به‌عنوان عوامل مؤثر بر وقوع زمین‌لغزش شناسایی و نقشه‌های آن در نرم‌افزار ArcGIS10/2 رقومی و تهیه شدند. سپس با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی، ارتباط بین عوامل مؤثر و موقعیت زمین‌لغزش‌هاو وزن هر یک از آن‌ها در نرم‌افزار آماری R محاسبه و در نهایت جهت تهیه نقشه حساسیت زمین‌لغزش منطقه مورد مطالعه به محیط GIS منتقل گردید. نتایج ارزیابی دقت روش پهنه‌بندی با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی و ۳۰ درصد نقاط لغزشی استفاده نشده در فرآیند مدل‌سازی، بیانگر دقت عالی مدل جنگل تصادفی با سطح زیر منحنی 8/98 درصد است. توصیه اجرایی جهت کاهش خطر پایدارسازی مناطق ناپایدار و دوری جستن از این مناطق است؛ و هرگونه برنامه‌ریزی در توسعه آتی عناصر کالبدی زیرساختی شهری باید با توجه به‌احتمال سانحه زمین‌لغزش صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

263 - بررسی تاثیر عوامل فیزیوگرافی بر وضعیت کمی و کیفی جنگل‌های زاگرس در منطقه سرپل ذهاب کرمانشاه
آزاده سهرابی زاده رضاحسین حیدری مازیار حیدری

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا و جهت جغرافیایی) بر مشخصه های کمی وکیفی، تعیین میزان خشکیدگی و شدت آلودگی به گیاه نیمه انگل موخور و تعیین ساختار سنی بخشی از جنگل های زاگرس میانی است. جهت اجرای این پژوهش جنگل های حدفاصل شهرستان های سرپل ذهاب و چکیده کامل

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا و جهت جغرافیایی) بر مشخصه های کمی وکیفی، تعیین میزان خشکیدگی و شدت آلودگی به گیاه نیمه انگل موخور و تعیین ساختار سنی بخشی از جنگل های زاگرس میانی است. جهت اجرای این پژوهش جنگل های حدفاصل شهرستان های سرپل ذهاب و کرندغرب انتخاب گردید وبه سه طبقه ارتفاعی 700تا1000متر،1000تا1300متر و1300تا1500متر از سطح دریا و دو جهت جغرافیایی اصلی شمالی و جنوبی تقسیم شد. 96 قطعه نمونه دایره ای شکل 10 آری به روش آماربرداری منظم-تصادفی به ابعاد شبکه 100*100متر برداشت گردید. نتایج نشان داد بیشترین مقدار میانگین مشخصه های سطح مقطع برابر سینه و درصد تاج پوشش در طبقه ارتفاعی 1300 تا 1500 متر از سطح دریا و دامنه شمالی مشاهده شد و نتایج آزمون تجزیه واریانس و تی مستقل نشان داد که بین میانگین مشخصه های کمی درختان در طبقه های ارتفاع از سطح دریا و جهت جغرافیایی اختلاف معنی دار وجود دارد. توده دارای ساختار ناهمسال جوان است، درختان واقع در دامنه شمالی و طبقه ارتفاعی 700 تا 1000 متر در طبقه های قطری بزرگتر، بیشتر پراکنش دارند. درختان با خشکیدگی شدید، در دامنه جنوبی و طبقه ارتفاعی 700 تا 1000 متر از سطح دریا مشاهده گردید، درختان با آلودگی شدید به گیاه نیمه انگل موخور در دامنه شمالی و طبقه ارتفاعی 700 تا 1000 متر از سطح دریا مشاهده شد. براساس نتایج بررسی مشخصه ها کمی و کیفی درختان، جهت مدیریت پایدار جنگل های مورد پژوهش، عملیات های احیایی پیشنهاد می شود، دامنه های جنوبی و طبقه ارتفاعی 700 تا 1000 متر بیشتر مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

264 - بررسی و ارزیابی روند تغییرات سطوح جنگل های حراء (مانگرو) با استفاده از تکنیک های سنجش از دور نمونه موردی: بندرعباس
محمد علی زنگنه اسدی ابراهیم تقوی مقدم الهه اکبری

آگاهی از تغییر و تحولات اولین و مهم‌ترین اقدام برنامه‌ریزان و متولیان محیط طبیعی و انسانی می باشد. استفاده از تصاویر ماهواره ای و تکنیک های پردازش آن ها، ابزار بسیار دقیقی برای پیمایش و ارزیابی تغییرات سطوح جنگلی محسوب میشود. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی روند تغییرا چکیده کامل

آگاهی از تغییر و تحولات اولین و مهم‌ترین اقدام برنامه‌ریزان و متولیان محیط طبیعی و انسانی می باشد. استفاده از تصاویر ماهواره ای و تکنیک های پردازش آن ها، ابزار بسیار دقیقی برای پیمایش و ارزیابی تغییرات سطوح جنگلی محسوب میشود. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی روند تغییرات سطوح جنگل های حراء بندرعباس با استفاده از تکنیک های سنجش از دور می باشد. جهت نیل به این هدف از اطلاعات و نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره‌ای سال-های 1989- 2005--2015 منطقه و الگوریتم‌های حداکثر احتمال(MLC)، حداقل فاصله(MD) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضرنشان می-دهد روش حداکثر احتمال با دقت کلی 32/98% و ضریب کاپا 978/0 نسبت به روش ماشین بردار پشتیبان و حداقل فاصله روش دقیق‌تری در تهیه نقشه تغییرات پوشش زمین و روندیابی تغییرات جنگلی می باشد. نتایج نشان می دهد مجموع سطوح جنگل‌های حراء در منطقه مزبور در سال 1989 ، 09/76 کیلومتر مربع بوده است که این رقم در سال ۲۰۰۵، به ۹۶۱/۷۴ کیلومتر مربع کاهش یافته سپس با سیر صعودی به 08/125 کیلومتر مربع در سال 2015 افزایش یافته‌است. این تغییرات چشمگیر بر اثر تحولات بیولوژیکی و هیدرودینامیک در اکوسیستم طبیعی سواحل منطقه و به خصوص تنگه هرمز می باشد به نحوی که باعث گسترش جنگلهای حراء‌ در منطقه شده است. با این وجود اتخاذ هرگونه طرح های بهره برداری از این جنگل ها، احداث تاسیساتی ساحلی و یا اقدامات حفاظتی در منطقه باید براساس روند کاهش و یا افزایش بیولوژیکی جنگل های حراء منطقه باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

265 - بررسی ساختار و زادآوری درختان جنگلی در توده‌های بهره‌برداری شده و بهره‌برداری نشده (مطالعه موردی: جنگل دارابکلای ساری)
علی شجائی شمی امین وثوقیان

با توجه به اهمیت درختان جنگلی، تأثیر شیوه جنگلشناسی اعمال شده بر ساختار و زادآوری درختان جنگلی در دو توده بهره‌برداری شده و بهره‌برداری نشده مورد بررسی قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه دارای دو قسمت برابر بهره‌برداری شده به شیوه پناهی و بهره‌برداری نشده است که بعد از گذشت 1 چکیده کامل

با توجه به اهمیت درختان جنگلی، تأثیر شیوه جنگلشناسی اعمال شده بر ساختار و زادآوری درختان جنگلی در دو توده بهره‌برداری شده و بهره‌برداری نشده مورد بررسی قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه دارای دو قسمت برابر بهره‌برداری شده به شیوه پناهی و بهره‌برداری نشده است که بعد از گذشت 10 سال از زمان بهره‌برداری مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 60 پلات (1000 مترمربعی) و میکروپلات (100 مترمربعی) به صورت تصادفی سیستماتیک در عرصه پیاده شد. مقایسه قطری درختان موجود در پلات دو توده نشان دهنده اختلاف معنی‌داری (05/0p<) می‌باشد. با مقایسه مشخصه‌های رویشی چهار درخت نزدیک به مرکز پلات مشخص شد که بین قطر برابر سینه درختان دو توده (05/0p<)، ارتفاع تنه (05/0p<)، ارتفاع تاج (01/0p<)، سطح مقطع برابر سینه (01/0p<) و حجم (05/0p<) اختلاف وجود دارد. بین ارتفاع کل، قطر کوچک و بزرگ تاج و سطح مقطع تاج اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. با مقایسه زادآوری‌های دو توده در سطح میکروپلات مشخص شد که بین فراوانی زادآوری توده‌ها در کلاسه‌های مختلف اختلاف معنی‌داری در سطح 99 درصد اطمینان وجود دارد. همچنین بین مطلوبیت زادآوری‌ها نیز اختلاف معنی‌داری در سطح 95 درصد اطمینان وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

266 - سازماندهی مکانی جنگل برای بهره‌برداری از محصولات فرعی در زاگرس میانی (مطالعه موردی : جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری)
زهرا عزیزی اصغر حسینی حامد صادقیان

امروزه تخریب های شدیدی در سطح جنگل های زاگرس به دلیل وجود مشکلات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی مشاهده می شود. بر اساس قوانین حفظ، احیاء و توسعه جنگلها مهمترین وظیفه سازمان جنگل ها حفظ جنگل است و بهترین راهکار برای این مهم، مدیریت بهینه جنگل می باشد. لذا این مطالعه با هد چکیده کامل

امروزه تخریب های شدیدی در سطح جنگل های زاگرس به دلیل وجود مشکلات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی مشاهده می شود. بر اساس قوانین حفظ، احیاء و توسعه جنگلها مهمترین وظیفه سازمان جنگل ها حفظ جنگل است و بهترین راهکار برای این مهم، مدیریت بهینه جنگل می باشد. لذا این مطالعه با هدف سازماندهی مکانی جنگل برای بهره برداری از محصولات فرعی جنگل های استان چهارمحال و بختیاری در محدوده زاگرس میانی انجام گرفت. به منظور دستیابی به هدف فوق، از رویکرد تحلیل شبکه (Analytic Network Process) استفاده شد و مهمترین معیارهای مؤثر در تعیین یکان مدیریتی در زاگرس میانی شناسایی شدند. سپس به منظور تعیین ضریب اهمیت هر یک از معیار ها در دستیابی به هدف، از کارشناسان نظرخواهی شد. با بهره گیری از نرم افزار (Super Decisions 1.6.0)، نظرات کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش بیان می کند که بهترین گزینه از بین 3 گزینه موجود، لحاظ کردن سامانه عرفی روستا به عنوان یکان مدیریتی در زاگرس میانی است. سامانه عرفی خانوار و حوزه آبخیز در درجه های بعدی اهمیت قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

267 - تاثیر برش تک‌گزینی بر تنوع زادآوری گونه‌های درختی (مطالعه موردی: جنگل ناو اسالم، غرب گیلان، ایران)
زهرا مرادی علی صالحی حسن پوربابایی جمشید اسلام دوست

در این مطالعه اثر مساحت، شیب و جهت روشنه بر تنوع زادآوری گونه‌های درختی در راشستان آمیخته، سری دو از جنگل‌های ناو اسالم استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌منظور 15روشنه با سه اندازه روشنه کوچک (200-100 مترمربع)، متوسط (300-200 مترمربع) و بزرگ (400-300 مترمربع) هرکدا چکیده کامل

در این مطالعه اثر مساحت، شیب و جهت روشنه بر تنوع زادآوری گونه‌های درختی در راشستان آمیخته، سری دو از جنگل‌های ناو اسالم استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌منظور 15روشنه با سه اندازه روشنه کوچک (200-100 مترمربع)، متوسط (300-200 مترمربع) و بزرگ (400-300 مترمربع) هرکدام با پنج تکرار انتخاب شد. نقاط شاهدی نیز با همین اندازه زیر تاج پوشش بسته در نظر گرفته شد. شیب در چهار کلاسه (30-20، 40-31، 50-41 و 50 درصد به بالا) طبقه‌بندی شد. سپس درصد زادآوری گونه‌های چوبی آن‌ها براساس مقیاس دومین در ریز قطعه نمونه‌های 4 متر مربعی ثبت شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های سیمپسون، شانون- وینر و غنا با افزایش اندازه روشنه افزایش معنی‌داری پیدا می‌کنند در حالی ‌که سطوح نقاط شاهد مجاور روشنه-ها بر شاخص‌های تنوع تأثیر معنی‌داری نداشت. در بین جهت‌های جغرافیایی و شیب‌های مورد بررسی بالاترین مقدار شاخص‌های تنوع به شاخص‌ شانون- وینر اختصاص داشته است. بر این اساس بیشترین مقدار شاخص شانون- وینر (203/2) و غنا (5) به جهت شما‌ل شرق و به شیب 50-41 درصد (18/2 و 5) اختصاص داشت. در حالی که بیشترین مقدار شاخص یکنواختی به شاخص کامارگو در جهت شرق (88/0) و به شیب 40-31 درصد (86/0) اختصاص داشته است. بر اساس نتیجه تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌داری در بین شاخص‌های مذکور در جهت‌های مختلف جغرافیایی و شیب‌های مختلف مشاهده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

268 - ارزیابی مدل های غیرخطی قطر - ارتفاع گونه توسکا در جنگل های هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل رضاییان)
انوشیروان عالمی جعفر اولادی اصغر فلاح یاسر مقصودی

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شک چکیده کامل

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شکل به‌مساحت 1000 مترمربع و به‌روش تصادفی- منظم به ابعاد شبکه 200 ×150 متر و با شدت 33/3 درصد در جنگل مورد مطالعه پیاده شد. در تمام قطعات نمونه، مشخصه‌های گونه، قطر برابر سینه تمام درختان با قطر بیشتر از 5/7 سانتیمتر و ارتفاع درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. با استفاده از 43 مدل رگرسیونی، ارتباط بین ارتفاع به‌عنوان متغیر وابسته و قطر به‌عنوان متغیر مستقل بررسی و تجزیه و تحلیل شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که نتایج معیارهای ارزیابی مدل، تفاوت زیادی با یکدیگر نداشتند و ازنظر آماری تفاوت معنیداری بین مقادیر برآوردشده با استفاده از مدل‌های مختلف و مقادیر واقعی در سطح اطمینان 99 درصد وجود نداشت. همچنین پنج مدل رگرسیونی غیرخطی هندسی، هندسی 2، هایپربولیک 3، مورگان- مرسر- فلودین و لگاریتمی با ضریب تبیین 88/0 و درصد مجذور میانگین مربعات خطای به‌ترتیب 81/7، 86/7، 88/7، 90/7و 92/7 درصد، نتایج مشابه و نزدیک به‌هم داشتند و توانایی خوبی برای برآورد ارتفاع درختان جنگلی با دقت مناسب داشتند. این مدل‌ها می‌توانند در برآورد ارتفاع درختان جنگلی در صورت تأیید و تکرار این نتایج در مناطق جنگلی شمال ایران استفاده شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

269 - بررسی صفات ریختی دانه گرده در پایه های مختلف گونه سفیدپلت در جنگل های غرب مازندران (مطالعه موردی: مرزن آباد و پارک جنگلی نور)
علی شیخ الاسلامی فاطمه باکویی

گونه در معرض انقراض سفید پلت از گونه شاخص و اندمیک در جنگل‌های هیرکانی می‌باشد که متاسفانه به علت عدم مدیریت و حفاظت مناسب در حال انقراض می‌باشد. گونه سفیدپلت جزء ذخایر ژنتیکی ارزشمند جنگل‌های هیرکانی بوده ولی با وجود نادر بودن، بومی بودن، مختص بودن، در معرض تهدید بودن چکیده کامل

گونه در معرض انقراض سفید پلت از گونه شاخص و اندمیک در جنگل‌های هیرکانی می‌باشد که متاسفانه به علت عدم مدیریت و حفاظت مناسب در حال انقراض می‌باشد. گونه سفیدپلت جزء ذخایر ژنتیکی ارزشمند جنگل‌های هیرکانی بوده ولی با وجود نادر بودن، بومی بودن، مختص بودن، در معرض تهدید بودن و نقش آن در حفظ سیمای طبیعی جنگل‌های شمال، اطلاعات کمی از شرایط اکولوژیکی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی این گونه وجود دارد، از انجا که حفظ تنوع ژنتیکی ضامن بقای گونه می‌باشد، مطالعات دانه گرده به عنوان یکی از نشانگرهای در مطالعات ژنتیکی در شناخت تنوع ژنتیکی گونه از اهمیت برخورداراست. در این تحقیق خصوصیات دانه گرده در جمعیت‌های مختلف این گونه در جنگل‌های مرزن آباد و پارک جنگلی نور بررسی گردید. خصوصیات کمی و کیفی دانه‌های گرده به وسیله میکروسکوپ نوری و الکترونی بررسی شد. نتایج نشان دهنده عدم اختلاف معنی دار در خصوصیات دانه گرده و نوع آن در جمعیت‌های مختلف این گونه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

270 - خسارت ناشی از جنگ بر خدمات اکوسیستم در استان خوزستان( تالاب هورالعظیم)
سلیمه عبادی قاجاری نغمه مبرقعی مصطفی کشتکار

جنگ به‌عنوان درگیری‌های مسلحانه بین کشورهای مختلف یا گروه‌های مختلف در یک کشور تعریف می‌شود که می‌تواند اثرات مخربی را در ابعاد مختلف از جمله محیط‌زیست به بار آورد. ازجمله اثرات جنگ بر محیط زیست می‌توان به تغییر کاربری و تخریب زیستگاه ها، آلودگی آب، خاک، هوا و صدا ناشی چکیده کامل

جنگ به‌عنوان درگیری‌های مسلحانه بین کشورهای مختلف یا گروه‌های مختلف در یک کشور تعریف می‌شود که می‌تواند اثرات مخربی را در ابعاد مختلف از جمله محیط‌زیست به بار آورد. ازجمله اثرات جنگ بر محیط زیست می‌توان به تغییر کاربری و تخریب زیستگاه ها، آلودگی آب، خاک، هوا و صدا ناشی از سلاح های بیولوژیکی، شیمیایی و هسته ای، از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری، افزایش ناگهانی تولیدات غذایی کشاورزی، تغییر در الگوی جمعیت و استراتژی های مخرب محیط زیستی اشاره کرد.هدف پژوهش حاضر تعیین ارزش اقتصادی میزان خسارت محیط‌زیستی ناشی از جنگ تحمیلی (1988-1980) بر تالاب هورالعظیم است. برای این منظور سعی شده است تا با مطالعه اسنادی، مقایسه نقشه های کاربری و پوشش اراضی قبل و بعد از جنگ با استفاده از طبقه‌بندی تصاویر ماهواه‌ای لندست 2 و 5 در سال 1977 و 1988 و روش شی‌گرا، انواع خسارات محیط زیستی ناشی از جنگ استخراج شده و شدت تخریب با استفاده از نرم‌افزارهای QGIS، ENVI وeCognition تحلیل شود. سپس با استفاده از روش ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی(انتقال منافع) میزان این خسارات و تخریب ارزش‌گذاری و خسارات ناشی از آن بر اکوسیستم تالاب هورالعظیم محاسبه شده است. درنهایت مشاهده شد که جنگ ایران و عراق سالانه خسارتی بالغ‌بر 18 میلیارد دلار معادل 3857 هزار میلیارد ریال بر محیط زیست تالاب مذکور وارد ساخته است. که مبلغ ذکر شده برای یک سال می‌باشد و برای سال‌های متمادی بر اساس تورم سالانه این مبلغ قابل تغییر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

271 - مقایسه میزان ترسیب کربن در توده های طبیعی سوزنی برگ و پهن برگ (مطالعه موردی: مرزن آباد -چالوس)
علی شیخ الاسلامی نه رمین حسینی

افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار چکیده کامل

افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار ممکن جهت کاهش ‌کربن اتمسفری محسوب می‌گردد این تحقیق در توده‌های سوزنی‌برگ خالص زربین و پهن‌برگ آمیخته در منطقه حسن‌آباد چالوس انجام گرفته و مقدار کربن ترسیب شده در بایومس (برگ و شاخه)، خاک (در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری) و لاشبرگ برآورد گردید. نتایج نشان داد که مقدار ترسیب کربن در هر یک از توده‌های سوزنی‌برگ و پهن‌برگ به ترتیب 184/57 و 222/30 تن در هکتار بود که ارزش اقتصادی آن به ازای هر هکتار به ترتیب 11437 و 60445 دلار محاسبه گردید. مقادیر قطر برابر سینه، ارتفاع، سطح مقطع برابر سینه، حجم تنه، حجم تاج‌پوشش نیز در توده خالص زربین به طور معنی‌داری (p < 0.01) بیشتر از توده‌ پهن‌برگ آمیخته بود. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که نیتروژن و درصد رطوبت اشباع خاک مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر کربن آلی خاک بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

272 - تحلیلی بر طرح‌های جنگلداری در ایران و لزوم تحول «جنگلداری اکونومیک» به «جنگلداری اکولوژیک»
حنیف رضا گلزار الهام صدیقی

نگاه اکونومیک در تدوین طرح های جنگلداری در ایران با محوریت چوب به عنوان فرآورده اصلی نمود یافته و ساختار مدیریت منابع طبیعی کشور را صرفا بر رویشگاه های دارای توان تولید چوب متمرکز نموده است. این مقاله نقدی بر تعاریف و کارکرد یکسویه جنگلداری در ایران و اثرات و پیامدهای س چکیده کامل

نگاه اکونومیک در تدوین طرح های جنگلداری در ایران با محوریت چوب به عنوان فرآورده اصلی نمود یافته و ساختار مدیریت منابع طبیعی کشور را صرفا بر رویشگاه های دارای توان تولید چوب متمرکز نموده است. این مقاله نقدی بر تعاریف و کارکرد یکسویه جنگلداری در ایران و اثرات و پیامدهای سوء آن بر جنگل هاست و همراه با آن تعریف جدیدی از مدیریت جنگل ارائه شده که در آن نگاه اکولوژیک غالب بر نگاه اکونومیک است. پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی محسوب می شود و با بررسی منابع علمی، نشست های تخصصی پیرامون موضوع و تجربیات عملی جنگلداریِ رایج در ایران حاصل شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش، مدیریت جنگل های ایران نیازمند طرح های جنگلداری اکولوژیک بجای جنگلداری اکونومیک است. در جنگلداری اکولوژیک، جنگل تنها معدن چوب نیست و تمامی کارکردها و خدمات اکوسیستمی جنگل ها نظیر ثبیت CO2 هوا و خاک، تصفیه آب، جلوگیری از فرسایش خاک، بیابانزایی و خشکسالی و غیره نیز بسیار ارزشمند هستند. بر این اساس، تنها جنگل های دارای چوب اقتصادی مد نظر نبوده و کلیه جنگل های ایران در این دیدگاه جدید جایگاه ویژه خود را خواهند داشت. همچنین، بر اساس مبانی جنگلداری اکولوژیک، رشته دانشگاهیمهندسی جنگلداری به تنهایی متولی امور جنگل نیست و نیاز است تا جنگل ها با طرح های فرارشته ای و مشارکت و حضور فعال متخصصان از رشته های مختلف مدیریت شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

273 - اثر حفاظت (قرق) بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک پارک جنگلی گیسوم و ذخیره‌گاه دکتر درستکار در استان گیلان
ساجده رضایی پور جولاندان

حضور بیش ازحددام و همچنین جنگل نشینان روستاهای اطراف جنگل ازمهمترین عواملی هستندکه روندتخریب اکوسیستم های جنگلی راتسریع کرده اند.قرق یکی ازروش های اصلاحی ساده مدیریتی است که باعث بهبودشرایط فیزیکی وشیمیایی خاک میگردد.این تحقیق به منظورتعیین اثرمدیریت چرای انواع دام(حیات چکیده کامل

حضور بیش ازحددام و همچنین جنگل نشینان روستاهای اطراف جنگل ازمهمترین عواملی هستندکه روندتخریب اکوسیستم های جنگلی راتسریع کرده اند.قرق یکی ازروش های اصلاحی ساده مدیریتی است که باعث بهبودشرایط فیزیکی وشیمیایی خاک میگردد.این تحقیق به منظورتعیین اثرمدیریت چرای انواع دام(حیات وحش و دام اهلی) وحضورانسان بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در دو منطقه حفاظت شده (ذخیرگاه دکتر درستکار) به مساحت171هکتار و حقاظت نشده (پارک جنگلی گیسوم) به مساحت 1/1123 هکتار در استان گیلان انجام شد.به منظور نمونه برداری از روش نمونه‌برداری سیستماتیک با شروع نقطه تصادفی با ابعاد شبکه 150×200 متری استفاده شد. در مجموع تعداد 60 قطعه‌نمونه در دو منطقه حفاظت‌شده و حفاظت نشده برداشت گردید.در داخل هر قطعه‌نمونه نمونه‌ای از خاک سطحی (عمق0 تا 20) برای تجزیه برخی از مهم‌ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک برداشت و در آزمایشگاه مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون دوطرفه تی- استیودنت نشان داد در رابطه با خصوصیات فیزیکی خاک دو عامل رطوبت اشباع و شن و در رابطه با خصوصیات شیمیایی خاک تنها پتاسیم در دو منطقه با یکدیگر اختلاف معنی‌داری را نشان دادند.به طور کلی مقدار میانگین جرم مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، رس، سیلت، کربن آلی و پتاسیم درمنطقه حفاظت نشده بیشترازمنطقه حفاظت‌شده به‌دست‌آمده و میزان تخلخل، شن، اسیدیته و فسفر در منطقه حفاظت‌شده دارای مقدار میانگین بیشتری نسبت به منطقه حفاظت نشده بودند.به طورکلی نتایج نشان داد که در منطقه قرق با اعمال قرق،خصوصیات خاک در مسیر توالی و رسیدن به شرایط ایده-آل قرار گرفته است اماهمچنان این منطقه نیازبه توجه و ادامه حفاظت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

274 - بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر الگوی پراکنش گیاهان در جنگل های زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل‌ آموزشی، پژوهشی دانشگاه رازی کرمانشاه)
آزاده سهرابی زاده رضاحسین حیدری مازیار حیدری

برای استقرار گونه های گیاهی و پراکنش آن ها عوامل بوم شناسی نقش تعیین کننده دارند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر الگوی پراکنش گیاهان در جنگل‌های استان کرمانشاه است. به این منظور سه کلاسه ارتفاعی 700-1000، 1000-1300 و 1300-1500 متر انتخاب شد. در هر ار چکیده کامل

برای استقرار گونه های گیاهی و پراکنش آن ها عوامل بوم شناسی نقش تعیین کننده دارند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر الگوی پراکنش گیاهان در جنگل‌های استان کرمانشاه است. به این منظور سه کلاسه ارتفاعی 700-1000، 1000-1300 و 1300-1500 متر انتخاب شد. در هر ارتفاع 32 قطعه نمونه دایره‌ای شکل ده آری با الگوی آماربرداری منظم تصادفی در شبکه آماربرداری 100*100 متر پیاده و در هر قطعه نمونه تعداد درختان ثبت شد و در هر قطعه نمونه دایره ای یک پلات 5*5 متر برای بررسی درختچه ها و یک پلات 1*1 متر برای بررسی پوشش علفی پیاده شد. در بررسی الگوی پراکنش مکانی گیاهان از شاخص‌های مبتنی بر کوادرات استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین میانگین شاخص های نسبت وارایانس به میانگین، موریسیتا، موریسیتای استاندارد شده، خوشه بندی دیوید – مور و گرین در کلاسه ارتفاعی 1000 تا 1500 متر مشاهده شد. در مورد درختچه‌ها و گیاهان بیشترین مقدار میانگین شاخص‌های مورد پژوهش در ارتفاع بیشتر از 1500 متر مشاهده شد. نتایج نشان داد که اختلاف بین میانگین شاخص‌های الگوی مکانی در کلاسه‌های ارتفاع از سطح دریا در سه لایه درختی، درختچه‌ای و گیاهی معنی‌دار است و تغییرات ارتفاع از سطح دریا بر الگوی پراکنش درختان تاثیر دارد. نتایج نشان داد ارتفاع بیشتر از 1500 متر از سطح دریا دارای بیشترین مقدار (پراکنش درختان بیشتر کپه‌ای است) و ارتفاع کمتر از 1000 متر دارای کمترین مقدار میانگین شاخص‌های مورد پژوهش بوده است. ارتفاع از سطح دریا بر الگوی پراکنش گیاهان در جنگل‌های فوق تاثیر دارد و کلاسه 1000-1500 متر کپه‌ای تر هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

275 - مدل‌های ماده سوختنی سطحی و خطر آتش در پارک ملی گلستان
رقیه جهدی

تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی در بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع به منظور پیش‌بینی رفتار و گسترش آتش، مدیریت آتش و بازسازی این بوم‌سازگان‌ها بسیار مهم است. هدف این مطالعه تعیین مقدار و ساختار ماده سوختنی سطحی آماده اشتعال در علفزار، درختچه‌زار و جنگل در پارک ملی گلستان، شما چکیده کامل

تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی در بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع به منظور پیش‌بینی رفتار و گسترش آتش، مدیریت آتش و بازسازی این بوم‌سازگان‌ها بسیار مهم است. هدف این مطالعه تعیین مقدار و ساختار ماده سوختنی سطحی آماده اشتعال در علفزار، درختچه‌زار و جنگل در پارک ملی گلستان، شمال شرق ایران است. همه اطلاعات پوشش گیاهی علفی و لاشبرگ سطحی از قطعه‌ نمونه‌‌های 1×1، 10×10 و 30×30 متری به ترتیب در تیپ‌های ماده سوختنی علفزار (24 قطعه نمونه)، درختچه‌زار (8 قطعه نمونه) و جنگل (22 قطعه نمونه) بر اساس نمونه‌برداری تصادفی طبقه-بندی شده جمع‌آوری شد. رتبه‌بندی خطر آتش برای هر ماده سوختنی با ارزیابی مولفه‌های اصلی شامل بار ماده سوختنی (تن در هکتار)، عمق بستر ماده سوختنی (سانتی‌متر) و پوشش لاشبرگ (درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییرات در خطرات آتش ماده سوختنی سطحی مرتبط با طرح‌های بارهای ماده سوختنی ریز (1ساعت) است. لاشبرگ پهن‌برگان دارای بارهای ماده سوختنی ریز بیشتر و در نتیجه به صورت بالقوه خطر آتش ماده سوختنی سطحی بیشتر را دارند. تفاوت‌ها در ساختار ماده سوختنی در بین تیپ‌های ماده سوختنی موجود نیز اثر مهمی را به همراه داشت. تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی و ارزیابی خطر آتش آنها برای مدیران منابع طبیعی به منظور انتخاب روش‌های کاهش ماده سوختنی، کاهش آسیب آتش و حفظ تاب‌آوری سیمای سرزمین در برابر آتش‌سوزی‌های آتی مهم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

276 - مقایسه کارایی برخی مدل‌های نفوذ آب به خاک بر اساس داده‌های حاصل از استوانه‌های مضاعف در کاربری‌‌های مختلف اراضی‌(مطالعه موردی: حوزه آبخیز میخساز)
راضیه کجوری محمدرضا جوادی

فرآیند نفوذ آب به خاک نقش بسیار مهمی در چرخه آبی در طبیعت دارد. اهمیت این پدیده منجر به تمرکز مطالعه محققین زیادی در این رابطه شده است تا اینکه بتوانند از طریق ارائه مدلی مناسب اقدام به برآورد آن نمایند. ازآنجا که انجام مطالعات نفوذ در عرصه، هزینه‌بر و مستلزم صرف زمان ز چکیده کامل

فرآیند نفوذ آب به خاک نقش بسیار مهمی در چرخه آبی در طبیعت دارد. اهمیت این پدیده منجر به تمرکز مطالعه محققین زیادی در این رابطه شده است تا اینکه بتوانند از طریق ارائه مدلی مناسب اقدام به برآورد آن نمایند. ازآنجا که انجام مطالعات نفوذ در عرصه، هزینه‌بر و مستلزم صرف زمان زیاد است، لذا از مدل‌های مختلف، جهت برآورد مقدار نفوذ استفاده می‌گردد که هر یک از این مدل‌ها در شرایط خاص، برازش مناسبی را با داده‌های تجربی از خود نشان می‌دهند. در پژوهش حاضر، ابتدا با استفاده از روش استوانه‌های مضاعف در کاربری‌های جنگلی، مرتعی و زراعی اقدام به ‌اندازه‌گیری نفوذ در حوزه آبخیز میخساز شد. سپس داده‌های مقادیر نفوذ حاصل از مدل‌های کوستیاکوف، هورتون، گرین-آمپت، سازمان حفاظت خاک آمریکا و فلیپ با استفاده از ضریب کفایت ناش-ساتکلیف، ضریب تبیین و معیار میانگین خطا به منظور تشخیص مناسب‌ترین مدل برآورد نفوذ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کاربری زراعی؛ مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا(با میانگین 890/0=2R و 8/1=ME و 805/0=NSE)، در کاربری‌ مرتعی؛ مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا(با میانگین 927/0=2R و 837/0=ME و 936/0=NSE) و در کاربری جنگلی مدل فلیپ(با میانگین 991/0=2R و 946/0=ME و 893/0=NSE) به‌عنوان مناسب‌ترین مدل در تعیین برآورد مقادیر نفوذ معرفی گردیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

277 - بررسی دیدگاه جوامع جنگل‌نشین نسبت به علل ایجاد و توسعه بحران آتش‌سوزی در جنگل‌های حوزه آبخیز چهل‌چای استان گلستان
محمد رضا شهرکی احسان زمانی شورابی خدیجه مهدوی

امروزه، نقش و اهمیت منابع طبیعی تجدیدشونده به ویژه عرصه های جنگلی بر کسی پوشیده نیست. پیشگیری و یا کنترل آتش سوزی در جنگل یکی از مسائل اصلی در مدیریت منابع جنگلی است. عوامل زیادی در ایجاد و تشدید آتش سوزی ها در جنگل مؤثرند که شناسایی هر یک از آن ها می تواند در مدیریت بح چکیده کامل

امروزه، نقش و اهمیت منابع طبیعی تجدیدشونده به ویژه عرصه های جنگلی بر کسی پوشیده نیست. پیشگیری و یا کنترل آتش سوزی در جنگل یکی از مسائل اصلی در مدیریت منابع جنگلی است. عوامل زیادی در ایجاد و تشدید آتش سوزی ها در جنگل مؤثرند که شناسایی هر یک از آن ها می تواند در مدیریت بحران آتش سوزی و همچنین پایداری مدیریت جنگل ها نقش بسزایی داشته باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد بحران آتش سوزی و همچنین تشدید و توسعه آن در جنگل های حوزه آبخیز اوغان استان گلستان بود. این تحقیق از نوع توصیفی-کاربردی بوده و به صورت پیمایشی، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده صورت گرفت. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و متخصصان در این زمینه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای اصلی تحقیق مورد بررسی قرار گرفت (859/0). جامعه آماری تحقیق نیز شامل خانوارهای روستایی در سه روستای دروک، ترسه و چمانی در حوزه آبخیز چهل چای در استان بود (400= N) که با استفاده از فرمول کوکران، 200 نفر به عنوان حجم نمونه مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های حاصل از تحقیق حاکی از آن است که پاسخگویان با 5/74 درصد وابستگی درآمدی به جنگل، 5/57 درصد با کارشناسان منابع طبیعی ارتباط داشتند. نتایج نشان داد که خشکی شدید گیاهان و دمای زیاد هوا، در بین عوامل طبیعی، و باقی ماندن آتش و زغال در جنگل و انداختن ته سیگار روشن در جنگل در بین عوامل انسانی، به ترتیب با میانگین 63/4 و 36/4، بیشترین تأثیر را در ایجاد آتش سوزی ها در جنگل داشته اند. ضمن این که پاسخگویان شاخص های طبیعی را نسبت به شاخص های انسانی در ایجاد آتش سوزی مؤثرتر می دانند. همان طور که نتایج نشان می دهد، نوع و تراکم پوشش گیاهی، اندازه آتش، فصل سال و آموزش جلوگیری از حریق برای مردم، به ترتیب با بیشترین میانگین یعنی 77/4، 37/4، 59/4 و 32/4 از سوی پاسخگویان به عنوان مهم ترین متغیرها در تشدید و توسعه آتش سوزی در جنگل های منطقه ارزیابی شدند. همچنین یافته ها گویای آن است که، وضعیت طبیعی محل آتش سوزی، بیشترین تاثیر و نیروی انسانی و امکانات مبارزه با حریق کمترین تأثیر را در تشدید و توسعه آتش سوزی در منطقه مورد مطالعه داشته اند. با توجه به بحران حریق در منطقۀ مورد مطالعه که اغلب برگرفته از چالش های اقتصادی و اجتماعی می باشد، شناسایی دیدگاه و نظرات جوامع محلی در راستای علل و توسعۀ آتش سوزی می تواند در برنامه ریزی مدیریت بحران حریق در جنگل های استان به کار گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

278 - تحلیل مسئولیت مدنی اشخاص ذیمدخل در طرح‌های جنگلداری در حقوق داخلی و اسناد بین الملل
زینب کریمی منش

مسئولیت مدنی در راستای طرح های جنگلداری یکی از موضوعات بسیار مهمی است که همواره در اسناد بین الملل و حقوق داخلی مورد توجه قرار گرفته است. مهم ترین تفاوتی که در راستای مسئولیت مدنی اشخاص ذیمدخل در طرح های جنگلداری در حقوق داخلی و مقایسه آن با حقوق بین الملل دیده می شود، چکیده کامل

مسئولیت مدنی در راستای طرح های جنگلداری یکی از موضوعات بسیار مهمی است که همواره در اسناد بین الملل و حقوق داخلی مورد توجه قرار گرفته است. مهم ترین تفاوتی که در راستای مسئولیت مدنی اشخاص ذیمدخل در طرح های جنگلداری در حقوق داخلی و مقایسه آن با حقوق بین الملل دیده می شود، تفاوت در مبانی و شرایط این نوع مسئولیت است. به طوری که مبنای این نوع مسئولیت در حقوق ایران متخذ از فقه و حقوق است که اساس این موضوع در اسناد بین الملل را می توان رویه حاکم عنوان داشت. در مباحث این نوع مسئولیت در حقوق ایران و اسناد بین الملل می توان مقررات مختلفی مورد بررسی قرار داد که از جمله قانونگذار ایران در سال 1341 با تصویب قانون ملی شدن جنگل ها مسئولیت حفظ و حراست از آن ها را بر عهده دولت و در سال 1346 با تصویب قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع دولت را مکلف به تهیه طرح های جنگلداری نموده تا نسبت به حفاظت و حراست از آن اهتمام ورزد و اشخاصی که بر خلاف آن اقدام نمایند مسئول شناخته شوند. در عرصه حقوق بین الملل نیز می توان به بیانیه های استکهلم 1972، ریو 1992 و ژوهانسبورگ 2002 اشاره نمود. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی مبانی مسئولیت مدنی اشخاص ذیمدخل در طرح های جنگلداری در حقوق داخلی و اسناد بین الملل به روش تحلیلی- توصیفی و تطبیقی مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مقایسه و تحلیل های انجام شده، نتایج گویای آن است که مبنای مسئولیت مدنی اشخاص مذکور در حقوق ایران و بین الملل متفاوت بوده و در هدف و آثار که حفاظت از جنگل ها و جبران خسارت می باشد، مشترک هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

279 - الگوی پراکنش مکانی و حجم خشکه دارها در راشستان های شمال ایران (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)
زهرا نوری جهانگیر فقهی محمدرضا مروی مهاجر

پژوهش حاضر به مطالعه و کمی نمودن برخی از مهمترین خصوصیات خشکه دارها از جمله الگوی پراکنش مکانی، حجم و مراحل پوسیدگی آنها در یک جنگل راش می پردازد. به این منظور پارسل 319 بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود به مساحت 48 هکتار که تا زمان آماربرداری در آن هیچ گونه عملیات چکیده کامل

پژوهش حاضر به مطالعه و کمی نمودن برخی از مهمترین خصوصیات خشکه دارها از جمله الگوی پراکنش مکانی، حجم و مراحل پوسیدگی آنها در یک جنگل راش می پردازد. به این منظور پارسل 319 بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود به مساحت 48 هکتار که تا زمان آماربرداری در آن هیچ گونه عملیات مدیریتی در قالب طرح های جنگلداری انجام نگرفته به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد و گونه، قطر برابر سینه و ارتفاع خشکه دارهای سرپا مورد اندازه گیری قرار گرفت. در خشکه دارهای افتاده نیز گونه درختی، قطر میانی و طول آنها ثبت شد. همچنین به منظور مطالعه الگوی مکانی خشکه دارها، موقعیت هر یک از خشکه دارها با روش آزیموت- فاصله و با استفاده از دستگاه فاصله یاب لیزری بدست آمد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد حجم در هکتار خشکه دارها در منطقه مورد مطالعه 93/34 متر مکعب در هکتار می‌باشد که حجم خشکه دارهای افتاده و سرپا به ترتیب 835/28 و 622/6 مترمکعب در هکتار است. بیشترین درصد خشکه دارها متعلق به درجه پوسیدگی نرم درجه یک می‌باشد که 44 درصد از کل حجم خشکه دارها را به خود اختصاص داده است. استفاده از تابع K-Ripley نشان داد الگوی پراکنش خشکه دارهای افتاده، سرپا و همچنین کل خشکه دارهای موجود در منطقه مورد مطالعه کپه ای می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

280 - ارزیابی قابلیت داده‌های ماهواره‌ای ETM+ و LISSIII در تهیه نقشه تراکم جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل‌های قلاجه استان کرمانشاه)
شعبان شتایی جواد سوسنی

به منظور ارزیابی و مقایسه تصاویر ماهواره‌ای ETM+ و LISSIII در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش در جنگل‌های زاگرس، پنجره‌ای از تصاویر چندطیفی و پانکروماتیک سنجنده های ETM+ ماهواره Landsat7 و LISSIII ماهواره IRS-P6 از جنگل‌های قلاجه استان کرمانشاه انتخاب گردید. پس از انتخاب نمونه چکیده کامل

به منظور ارزیابی و مقایسه تصاویر ماهواره‌ای ETM+ و LISSIII در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش در جنگل‌های زاگرس، پنجره‌ای از تصاویر چندطیفی و پانکروماتیک سنجنده های ETM+ ماهواره Landsat7 و LISSIII ماهواره IRS-P6 از جنگل‌های قلاجه استان کرمانشاه انتخاب گردید. پس از انتخاب نمونه‌های تعلیمی و مجموعه باندهای مناسب، اقدام به طبقه‌بندی داده‌ها به روش نظارت‌شده و با استفاده از روش‌های حداقل فاصله از میانگین، الگوریتم حداکثر تشابه و متوازی‌السطوح انجام گردید. نتایج ارزیابی نشان داد که میزان صحت کلی و ضریب کاپا برای چهار طبقه تراکمی برای تصاویر ETM+، به ترتیب 52 % و 25/0 و برای تصاویر LISSIII، 61 % و 32/0 بود. به دلیل عدم تفکیک‌پذیری مناسب طبقات 1 و 2 و همچنین طبقات 3 و 4 با هم ادغام و مقدار صحت کلی و ضریب کاپا به ترتیب معادل 71 % و 39/0 برای ETM+ و 75 % و 46/0 برای LISSIII با استفاده از باندهای اصلی به دست آمد. باز بودن تاج پوشش و همچنین اختلاط بازتاب خاک و پوشش گیاهی در این منطقه مانع از دستیابی به نتایج مطلوب‌تر گردید. نتایج نشان‌دهنده قابلیت نسبتاً بهتر داده‌های سنجنده LISSIII در مقایسه با ETM+ می‌باشد و انجام تحقیقات مشابه در مناطق مختلف و استفاده از داده‌های با قدرت تفکیک طیفی بالاتر توصیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

281 - تعیین گسترشگاه تیپ های درختی و درختچه ای ناحیه رویشی ایران - تورانی (مطالعه موردی: حوزه بیک پولاد)
زهرا عزیزی حمدالله صادقی افشین حاجی میرزایی

شناخت پوشش گیاهی هر منطقه اساس مطالعات اکولوژیک و برنامه ریزی های زیست محیطی را تشکیل می دهد. این پژوهش با هدف شناسایی و معرفی تیپ های درختی و درختچه ای منطقه بیک پولاد واقع در استان خراسان شمالی انجام گرفت. بدین منظور ابتدا نقشه مناطق جنگلی و درختچه‌زارهای منطقه با است چکیده کامل

شناخت پوشش گیاهی هر منطقه اساس مطالعات اکولوژیک و برنامه ریزی های زیست محیطی را تشکیل می دهد. این پژوهش با هدف شناسایی و معرفی تیپ های درختی و درختچه ای منطقه بیک پولاد واقع در استان خراسان شمالی انجام گرفت. بدین منظور ابتدا نقشه مناطق جنگلی و درختچه‌زارهای منطقه با استفاده از تفسیر چشمی تصاویر ماهواره‌ای IRS-P6 و تصاویر پایگاه google earth بصورت لابه وکتوری تهیه گردید. در این لایه قطعات پوشش درختی و درختچه‌ای بر حسب طیقات تراکمی جداسازی شد. سپس با مراجعه به عرصه و بازدید میدانی برای هر پلی‌گون با سطح حداقل نیم هکتار تیپ غالب شناسایی گردید. برای بهبود دقت برداشت‌های مربوط به سطح هر پلی‌گون، بر روی نقشه وکتوری تعداد 65 خط نمونه بصورت تصادفی سیستماتیک در محدوده‌های دارای پوشش درختی و درختچه‌ای طراحی شد. سپس با عملیات زمینی اطلاعاتی شامل نوع گونه و درصد تاج پوشش هر گونه در خط نمونه‌ها جمع‌آوری گردید و در تصحیح اطلاعات نهایی نام‌گذاری تیپ‌ پوششی هر قطعه از جنگل یا درختچه‌زارها بکار گرفته شد. در این مطالعه 25 گونه درختی و درختچه ای در غالب 35 تیپ شناسایی شدند. گونه های شناسایی شده اصلی تیپ یعنی گونه هایی که به عنوان گونه اول ظاهر شده اند شامل: ارس با 11 تیپ، افرا با 7 تیپ، سیاه‌تلو با 9 تیپ، شن با 2 تیپ و زرشک با تشکیل 2 تیپ بود. بیشترین طبقه تراکمی که تیپ ارس یا ارس و گونه‌های همراه آن تشکیل داده بودند طبقه 75-50 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

282 - اثر گرادیان ارتفاع از سطح دریا بر تنوع گونه های درختی در جنگل‌های بلوط هیانان ایلام
احمد حسینی

چکیده: برای بررسی ارتباط خصوصیات ساختاری توده با تنوع گونه های درختی و چگونگی تغییرات تنوع گونه ای در امتداد گرادیان ارتفاع از سطح دریا، منطقه ای به وسعت 450 هکتار از جنگل های هیانان در شمال شرق شهر ایلام انتخاب شد. تعداد 46 قطعه نمونه 2000 مترمربعی با استفاده از تران چکیده کامل

چکیده: برای بررسی ارتباط خصوصیات ساختاری توده با تنوع گونه های درختی و چگونگی تغییرات تنوع گونه ای در امتداد گرادیان ارتفاع از سطح دریا، منطقه ای به وسعت 450 هکتار از جنگل های هیانان در شمال شرق شهر ایلام انتخاب شد. تعداد 46 قطعه نمونه 2000 مترمربعی با استفاده از ترانسکت های ممتد به صورت تصادفی سیستماتیک در عرصه پیاده گردید. در هر قطعه نمونه قطر برابر سینه، قطر حداقل و حداکثر تاج درختان و جست گروه ها و تعداد آنها به تفکیک گونه و نیز ارتفاع از سطح دریا ثبت گردید. مقادیر 5 شاخص تنوع زیستی به وسیله نرم افزار PAST برای هر قطعه نمونه محاسبه و سپس آنالیز آماری شدند. در مجموع 6 گونه درختی در سطح قطعات نمونه حضور داشتند که بیشترین درصد حضور متعلق به گونه بلوط بود. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه ای اشکوب درختی تاثیر معنی دار داشته و طبقات ارتفاعی میانی (2100-2000متر) بالاترین تنوع و غنای گونه ای را دارد. یکنواختی با افزایش ارتفاع روند افزایشی داشته ولی در طبقه ارتفاعی 2300 متر کاهش می یابد. همچنین تاج پوشش با غنای گونه ای همبستگی مثبت و با یکنواختی همبستگی منفی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

283 - بررسی ارتباط بین شاخص سطح برگ و میزان ترسیب کربن در خاک توده‌های جنگلی خالص و آمیخته دست‌کاشت بلندمازو (مطالعه موردی: جنگلهای جلگه‌ای چمستان)
عین اله روحی مقدم

چکیده این تحقیق به منظور بررسی وجود رابطه میان شاخص سطح برگ با مقدار ترسیب کربن در خاک در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان در قالب یک طرح کاملاً تصادفی صورت گرفته است که در آن گونه بلند مازو به صورت خالص و آمیخته با هر یک از گونه‌های آزاد، پلت، داغداغان و ممرز در سال چکیده کامل

چکیده این تحقیق به منظور بررسی وجود رابطه میان شاخص سطح برگ با مقدار ترسیب کربن در خاک در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان در قالب یک طرح کاملاً تصادفی صورت گرفته است که در آن گونه بلند مازو به صورت خالص و آمیخته با هر یک از گونه‌های آزاد، پلت، داغداغان و ممرز در سال 1373 جنگل‌کاری شده است. برای نمونه‌برداری برگ‌ها شش درخت از هر گونه در هر تیمار انتخاب گردید. میزان شاخص سطح برگ به روش مستقیم وزنی محاسبه شد. میزان اثربخشی هر یک از توده‌های جنگلی بر میزان ترسیب کربن خاک در دو عمق 20-0 سانتی متر و 60-21 سانتی متر مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که توده آمیخته بلندمازو و افرا با 96/5 و توده آمیخته بلندمازو و آزاد با 63/3 به ترتیب بیشترین و کمترین شاخص سطح برگ را داشته‌اند. درختان بلوط در حالت آمیخته با افرا کمترین شاخص سطح برگ را دارا می‌باشند. در عمق اول خاک میزان ترسیب کربن در خاک در توده خالص بلوط به مقدار 8/92 تن در هکتار برآورد گردید و توده آمیخته بلوط ممرز بیشترین (16/120 تن در هکتار) و تیمار شاهد بدون جنگل‌کاری شده کمترین (0/75 تن در هکتار) ترسیب کربن در خاک را به خود اختصاص داده‌اند. در عمق 40 سانتی متری دوم این میزان از 56/96 تا 86/145 تن در هکتار متغیر بوده و توده‌های مختلف اختلاف معنی‌داری از این نظر نداشته‌اند. ضریب پیرسون همبستگی معنی‌داری میان شاخص سطح برگ با میزان ترسیب کربن در خاک را تا به این سن از جنگل‌کاری‌ها نشان نداده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

284 - برآورد میزان چوب قابل بهره برداری از جنگل لوه با رعایت اصول و مفاهیم ظرفیت برد اکولوژیک
آرمان شیخ علی جعفری حمید جلیلوند انوشیروان عالمی

به منظور کاهش صدمات وارده به توده سرپا و زادآوری جنگل، برداشت چوب بر اساس پتانسیل تولیدی آن، اهمیت زیادی پیدا می کند. در این تحقیق تلاش شده تا به منظور تولید مستمر چوب و حداقل آسیب به اکوسیستم جنگل، برای بهره برداری از گونه های ممرز، توسکا و بلوط در پارسل 327 جنگل لوه د چکیده کامل

به منظور کاهش صدمات وارده به توده سرپا و زادآوری جنگل، برداشت چوب بر اساس پتانسیل تولیدی آن، اهمیت زیادی پیدا می کند. در این تحقیق تلاش شده تا به منظور تولید مستمر چوب و حداقل آسیب به اکوسیستم جنگل، برای بهره برداری از گونه های ممرز، توسکا و بلوط در پارسل 327 جنگل لوه در استان گلستان به مساحت 56 هکتار حدی تعیین شود. برای این منظور از انواع تکنیک های ظرفیت برد استفاده گردید. ظرفیت برد فیزیکی، بر اساس تعداد درخت قابل برداشت، محاسبه گردید. ظرفیت برد اکولوژیک، با اعمال محدودیت هایی بر ظرفیت برد فیزیکی برآورد می گردد. ظرفیت برد مدیریتی بر اساس فراهم بودن زمینه بهره برداری مانند ماشین آلات و نیروی انسانی مورد نیاز، بر حسب درصدی از ظرفیت برد اکولوژیک قابل محاسبه است. نتایج نشان می دهد که ظرفیت برد فیزیکی برای گونه های ممرز، توسکا و بلوط بر حسب تعداد به ترتیب 2700، 1184و 246 پایه و بر حسب میزان چوب تولیدی آنها به ترتیب 15822، 7341 و 1740 مترمکعب می باشد. ظرفیت برد اکولوژیکی این سه گونه به ترتیب برابر با 1835، 829 و 174 پایه و بر حسب میزان چوب تولیدی 10753، 5140 و 1230 مترمکعب در هر دوره بهره برداری می باشد. همچنین با توجه به توان مدیریتی موجود بر حسب تجهیزات و نیروی انسانی، در حال حاضر امکان عملی نمودن 60 درصد ظرفیت برد اکولوژیک به ترتیب 6452، 3081 و 735 متر مکعب تحت عنوان ظرفیت برد مدیریتی برای این سه گونه وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

285 - تأثیر مشخصه‌های روشنه‌های پوشش تاجی بر تجدید حیات درختان راش در جنگل‌های آمیخته راش
کیومرث سفیدی محمدرضا مروی مهاجر وحید اعتماد راینهارد موزاندل

این پژوهش باهدف بررسی ویژگی‌های روشنه‌ها به‌عنوان آشوب اثرگذار در فرایند تجدید حیات طبیعی توده‌های راش در بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام گرفت و تمامی مشخصه‌های روشنه‌ها و نیز سایر مشخصه‌های توده که در ارتباط با روشنه‌ها هستند، اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان د چکیده کامل

این پژوهش باهدف بررسی ویژگی‌های روشنه‌ها به‌عنوان آشوب اثرگذار در فرایند تجدید حیات طبیعی توده‌های راش در بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام گرفت و تمامی مشخصه‌های روشنه‌ها و نیز سایر مشخصه‌های توده که در ارتباط با روشنه‌ها هستند، اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد به‌طور متوسط 3 روشنه در هر هکتار وجود دارد که مساحت آن‌ها از 19 تا 1250 مترمربع تغییر می‌کند و درمجموع 3/9% از سطح کل توده‌های جنگلی موردمطالعه را شامل می‌شود، اغلب روشنه‌ها (58%) دارای سطحی کمتر از 200 مترمربع بودند و روشنه‌هایی با مساحت بیش از 400 مترمربع دارای شکل نامنظم بودند، اما روشنه‌های بزرگ‌تر از آن تفاوت معنی‌داری را با هندسی دایره نشان نمی‌دهند. 41% از روشنه‌ها با افتادن یک درخت تشکیل و گونه راش شرقی 63% از گونه‌های درختی روشنه ساز و 93% از گونه‌های درختی پرکننده روشنه را به خود اختصاص می‌دهد. فراوانی و تنوع نهال‌ها در داخل روشنه‌ها ارتباط معنی‌داری با مساحت روشنه‌ها نشان نمی‌دهد. حداقل مساحتی که در آن نهال راش به مرحله خال می‌رسد 7/23 مترمربع ثبت، مدیان آن 206 و بزرگ‌ترین روشنه 1808 مترمربع ثبت گردید. بر اساس نتایج این پژوهش شیوه‌های جنگل‌شناسی که منجر به ایجاد روشنه‌های با ابعاد کوچک یا متوسط در پوشش تاجی درختان می‌شوند را به ‌طور یقین جزو شیوه‌های جنگل‌شناسی نزدیک به طبیعت محسوب شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

286 - تعیین قابلیت توان طبیعت گردی جنگل های سامان عرفی قوری قلعه با تاکید بر فاکتور منابع آبی
زینب خلیلی جعفر اولادی قادیکلایی سید محمد حسینی نصر جاهده تکیه خواه

چکیده ارزیابی توان طبیعت گردی به معنای تعیین قابلیت سرزمین برای کاربری اکوتوریسم و تفرج است. با توجه به اهمیت پارک جنگلی ارزیابی توان طبیعت گردی و شناسایی محدوده های مستعد تفرجی در آنها ضروری و لازم است. در این تحقیق با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی و سیستم اطلاع چکیده کامل

چکیده ارزیابی توان طبیعت گردی به معنای تعیین قابلیت سرزمین برای کاربری اکوتوریسم و تفرج است. با توجه به اهمیت پارک جنگلی ارزیابی توان طبیعت گردی و شناسایی محدوده های مستعد تفرجی در آنها ضروری و لازم است. در این تحقیق با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مناطق مناسب برای طرح های گردشگری و طبیعت گردی در سامان عرفی قوری قلعه واقع در شمال غربی شهرستان پاوه با مساحت 46/2498 هکتار شناسایی شد. نتایج حاصل نشان داد منطقه مورد مطالعه فاقد تفرج متمرکز طبقه یک است. 29درصد مساحت منطقه توان تفرج طبقه دو، 38 درصد مساحت منطقه توان تفرج گسترده طبقه یک و توان تفرج گسترده طبقه دو 33 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه را در برمی گیرد. به منظور بررسی تأثیر منابع آبی بر تفرج در منطقه از روش دلفی استفاده شد. به این منظور تعداد 100 پرسشنامه بین گردشگران در شهرستان کرمانشاه و سامان عرفی قوری قلعه توزیع شد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد نوع و درجات مختلف تفرج به منابع آبی بستگی دارد. به منظور بررسی تأثیر فاکتور منابع آبی بر تفرج، نقشهبافرمنابع آبی تهیه شد و با نقشه توان تفرجی اولیه (حاصل از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی) تلفیق و نقشه توان تفرجی نهایی بدست آمد. نتایج ارزیابی توان تفرجی نهایی نشان داد 6 درصد از مساحت منطقه توان تفرج متمرکز طبقه یک، 28 درصد از مساحت منطقه توان تفرج متمرکز طبقه دو، 35 درصد مساحت منطقه توان تفرج گسترده طبقه یک و توان تفرج گسترده طبقه دو 31 درصد مساحت منطقه را در برمی گیرد. با انجام این کار و مقایسه بین دو نقشه توان تفرجی اولیه و نهایی، تأثیرگذاری فاکتور منابع آبی در توان تفرجی منطقه مشخص شد. این نتایج بیانگر این مطلب است که فاکتور منابع آبی نسبت به فاکتورهای فیزیکی بیشترین تأثیر بر فرآیند ارزیابی توان تفرجی در منطقه مورد مطالعه را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

287 - ارزیابی پایداری سه ذخیره گاه جنگلی سمیرم اصفهان
محسن الهی مسلم اکبری نیا

امروزه بسیاری از کشورها در پی یافتن راهی برای مدیریت پایدار جنگل هایشان هستند. جهت دستیابی به این مهم نیاز است منابع جنگلی موجود از نظر معیارهای پایداری مورد مطالعه قرار گیرند. مقایسه ی سه ذخیره گاه جنگلی شهرستان سمیرم با توجه به معیارهای پایداری و اولویت بندی این ذخیره چکیده کامل

امروزه بسیاری از کشورها در پی یافتن راهی برای مدیریت پایدار جنگل هایشان هستند. جهت دستیابی به این مهم نیاز است منابع جنگلی موجود از نظر معیارهای پایداری مورد مطالعه قرار گیرند. مقایسه ی سه ذخیره گاه جنگلی شهرستان سمیرم با توجه به معیارهای پایداری و اولویت بندی این ذخیره گاه ها، رسیدن به مدیریت پایدار این منابع را سهل تر می سازد. جهت مقایسه ی این ذخیره گاه های جنگلی هشت معیار وسعت، تنوع زیستی، سلامتی و زنده مانی، نقش های تولیدی، فرسایش، مسائل اقتصادی– اجتماعی، چارچوب های قانونی، خط مشی های تشکیلاتی و کیفیت در نظر گرفته شد که این معیارها به طور کلی 19 زیر معیار را شامل می شوند، لذا به علت پیچیدگی مسأله از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره (AHP) استفاده شده است. سلسله مراتبی در 4 سطح هدف، معیارها، زیر معیارها و گزینه ها تشکیل شد. برخی از معیارها و به تبع آن برخی از زیر معیارها کیفی بودند که جهت دستیابی به نتایج منطقی و جامع، از همکاری و تشریک مساعی گروهی از متخصصین استفاده شد. نتایج حاصل از قضاوت متخصصین، معیار مسائل اقتصادی - اجتماعی را نسبت به سایر معیارها در اولویت نشان داد. همچنین نتایج نهایی تحلیل سلسله مراتبی گویای ارجحیت ذخیره گاه جنگلی چالقفا از لحاظ معیارهای پایداری منابع جنگلی نسبت به ذخیره گاه های جنگلی داغباشی و تنگ خشک بود. با توجه به نتیجه ای که حاصل شد پیشنهاد می شود ذخیره گاه جنگلی چالقفا به عنوان الگو مد نظر قرار گیرد و معیار هایی که دستخوش تغییر انسان می شوند، برای سایر منابع جنگلی و یا ذخایر جنگلی شهرستان، مطابق با این ذخیره گاه تغییر داده شود که این خود باعث مدیریت پایدار جنگل می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

288 - تأثیر تاج پوشش و ریشه دوانی گونه‌های 43 ساله جنگل‌کاری حسن‌آباد سنندج بر تغییر ویژگی‌های خاک
شتاو ساعدی هاشم حبشی وحید حسینی

بمنظور بررسی اثرات تاج پوشش و ریشه دوانی درختان بر روی تغییرات ویژگی های خاک، چهار گونه کاج سیاه، سرونقره ای، زبان گنجشک و اقاقیا در جنگلکاری 43 ساله حسن آباد سنندج انتخاب گردید. با انتخاب 22 قطعه نمونه 900 مترمربعی، اطلاعات آلومتریک درختان مورد نظرشامل قطربرابرسینه، ار چکیده کامل

بمنظور بررسی اثرات تاج پوشش و ریشه دوانی درختان بر روی تغییرات ویژگی های خاک، چهار گونه کاج سیاه، سرونقره ای، زبان گنجشک و اقاقیا در جنگلکاری 43 ساله حسن آباد سنندج انتخاب گردید. با انتخاب 22 قطعه نمونه 900 مترمربعی، اطلاعات آلومتریک درختان مورد نظرشامل قطربرابرسینه، ارتفاع درختان و قطرتاج آنها در هر قطعه اندازه گیری و با محاسبه میزان رویش قطری و ارتفاعی سالیانه، درصد تاج پوشش گونه ها تعیین گردید. سپس 112 نمونه خاک در دو عمق 20-0 و 40-20 سانتی متر در اطراف درختان مورد منتخب برداشت گردید و آزمایش های فیزیکی و شیمیایی بر روی آنها انجام گرفت. ریشه های درختان به روش شستشو از نمونه های خاک جدا نموده و حجم، قطر، وزن خشک و وزن تر آنها محاسبه گردید . نتایج حاصل از مقایسه میانگین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در زیر تاج هر کدام از درختان با میانگین ویژگی های خاک در خارج از تاج آنها در جهات نمونه برداری نشان داد که برای اکثر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک بر اساس فاصله از تاج درخت و وضعیت ریشه دوانی درختان تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. لذا در طی 43 سال سن جنگلکاری با توجه به تراکم کم تاج پوشش و وضعیت ضعیف ریشه دوانی ، تاج پوشش و ریشه دوانی درختان در مورد خصوصیات مورد بررسی خاک تاثیرات زیادی در ایجاد تغییرات ویژگی های خاک مورد بررسی درمنطقه نداشته اند. در نهایت کاج سیاه به عنوان موفق ترین جنگلکاری و سازگارترین گونه معرفی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

289 - بررسی خطرآفرینی درختان کاج ایرانی (Pinus eldarica Medw.) حاشیه خیابان‌ها (مطالعه موردی: شهرستان بابل)
محمدرضا پورمجیدیان حامد آقاجانی اصغر فلاح مازیار حیدری

خیابان مشخصه مهم حیطه عمومی است و درختان خیابانی نوعی پایش جنگل شهری را نشان می دهند. فضای سبز شهری به دلیل ارزش های زیست محیطی از مشخصه های مهم هر شهر است، بطوریکه اولین قدم برای برنامه ریزی و مدیریت فضای سبز شهری، دانستن اطلاعاتی در مورد درختان خیابانی اولین قدم برای چکیده کامل

خیابان مشخصه مهم حیطه عمومی است و درختان خیابانی نوعی پایش جنگل شهری را نشان می دهند. فضای سبز شهری به دلیل ارزش های زیست محیطی از مشخصه های مهم هر شهر است، بطوریکه اولین قدم برای برنامه ریزی و مدیریت فضای سبز شهری، دانستن اطلاعاتی در مورد درختان خیابانی اولین قدم برای مدیریت صحیح می باشد. با توجه به اتفاقات اخیر صورت گرفته خطر آفرینی درختان در شهرستان بابل، در این پژوهش میزان خطرآفرینی درختان کاج ایرانی (Pinus eldarica Medw.)در دو سمت خیابان در بخشی از خیابان فلسطین تا دانشکده علوم پزشکی و مسیر دوم از چهارراه فرهنگ تا میدان قاضی کتی شهرستان بابل با روش آماربرداری صددرصد و با استفاده از معیارهای خطر آفرینی مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع 120 اصله درخت اندازه گیری شد و پس از تجزیه و تحلیل داده ها، سهم هر یک از معیارهای خطرآفرین در آنها مشخص و طبقه بندی میزان خطرات انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که دو معیار شاخه و سرشاخه های خشکیده و مشکلات ریشه (به ترتیب با 75 و 65 درصد از تعداد کل درختان) بیشترین سهم را در خطرآفرینی درختان کاج دارند در حالی که معیار شاخه دهی نامناسب کم اهمیت ترین عامل است. وزن دهی معیارهای خطرآفرین نشان داد که 12 درخت (10 درصد کل درختان) در طبقة بسیار خطرناک قرار دارند و باید قطع شوند. در مورد سایر درختان نیز باید اقدامات اصلاحی از جمله هرس تاج انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

290 - اثر تاج درختان و پستی و بلندی بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک جنگل (مطالعه موردی: تنگ دالاب استان ایلام)
مهناز کرمیان وحید حسینی

از آنجا که پایداری طولانی مدت اکوسیستم های جنگلی وابسته به حفظ کیفیت خاک است، آگاهی از وضعیت خاکهای مناطق جنگلی و بررسی آثار فعالیت های مختلف صورت گرفته بر خصوصیات خاک بسیار مهم بوده و در مدیریت جنگل مؤثر است. تخریب فزاینده جنگلهای زاگرس سبب می شود که اهمیت حفظ، نگهداری چکیده کامل

از آنجا که پایداری طولانی مدت اکوسیستم های جنگلی وابسته به حفظ کیفیت خاک است، آگاهی از وضعیت خاکهای مناطق جنگلی و بررسی آثار فعالیت های مختلف صورت گرفته بر خصوصیات خاک بسیار مهم بوده و در مدیریت جنگل مؤثر است. تخریب فزاینده جنگلهای زاگرس سبب می شود که اهمیت حفظ، نگهداری و احیاء این جنگلهای با ارزش بیشتر شود. هدف از این مطالعه یافتن ارتباط بین ارتفاع از سطح دریا، میزان شیب و تاج پوشش بر برخی از خصوصیات شیمیایی خاک است. نمونه برداری از خاک در منطقه تنگ دالاب استان ایلام روی دامنه شمالی با سه ترانسکت ارتفاعی در زیر گونه بلوط ایرانی انجام شد. نمونه برداری روی هر ترانسکت به فواصل 50 متری از یکدیگر انجام شد. در هر ترانسکت از عمق 0 تا 20 سانتی متری خاک، 10 نمونه از زیر تاج درخت و 10 نمونه از خارج تاج درخت و در مجموع 60 نمونه خاک در سه ترانسکت برداشت شد. در هر محل نمونه برداری، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب نیز ثبت شد. مطابق نتایج به دست آمده پتاسیم تبادلی، منیزیم تبادلی و هدایت الکتریکی در هر دو موقعیت زیر و خارج تاج با افزایش ارتفاع کاهش یافتند ولی اسیدیته با ارتفاع از سطح دریا رابطه ای مستقیم از خود نشان داد. همچنین با افزایش میزان شیب پتاسیم تبادلی، منیزیم تبادلی، هدایت الکتریکی و اسیدیته در هر دو موقعیت زیر و خارج تاج کاهش یافت در صورتی که کلسیم تبادلی زیر تاج با افزایش ارتفاع و شیب رابطه ای معکوس ولی خارج تاج با این عوامل رابطه ای مستقیم نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

291 - ارزیابی پتانسیل آب دریای خزر به منظور استفاده در نهالستان های جنگلی شمال کشور (مطالعه موردی: داغداغان، زبان‌گنجشک, کاج سیاه, گلابی وحشی, زیتون, بلوط و اکالیپتوس)
مهرداد زرافشار علی ستاریان بهرام ناصری بنت الهدی اسفندیاری پیمان اشکاوند

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

292 - بررسی ساختار توده‌های بنه (Pistacia atlantica) در مناطق قرق و غیر قرق ( منطقه حفاظت شده باغ شادی یزد)
یونس گراوند سید محسن حسینی کورش احمدی علی قمی اویلی علیرضا احمدی

مطالعه ساختار جنگل، امروزه از مباحث مورد توجه و ضروری به ویژه در راستای اهداف جنگل شناسی نزدیک به طبیعت است. پژوهش حاضر به منظور بررسی ساختار توده های بنه (Pistacia atlantica) در منطقه حفاظت شده باغ شادی در استان یزد صورت گرفت. در این پژوهش از روش آماربرداری با قطعات نم چکیده کامل

مطالعه ساختار جنگل، امروزه از مباحث مورد توجه و ضروری به ویژه در راستای اهداف جنگل شناسی نزدیک به طبیعت است. پژوهش حاضر به منظور بررسی ساختار توده های بنه (Pistacia atlantica) در منطقه حفاظت شده باغ شادی در استان یزد صورت گرفت. در این پژوهش از روش آماربرداری با قطعات نمونه دارای مساحت ثابت استفاده شد. در مجموع تعداد 76 قطعه نمونه دایره ای در دو منطقه قرق و غیرقرق برداشت شد و در هر قطعه نمونه خصوصیات درختان از قبیل نوع گونه، تعداد، ارتفاع، زادآوری، قطر تاج، قطر برابر سینه و سطح مقطع اندازه گیری و ثبت شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Spss و Excel و ساختار توده ها با استفاده از نرم افزار SVS ترسیم شد. نتایج این پژوهش نشان داد که گونه بنه در هر دو منطقه قرق و غیرقرق به عنوان گونه اصلی و غالب حضور دارد. درختان بنه در منطقه قرق شاداب تر از منطقه غیرقرق می باشند. به نحوی که در منطقه قرق میانگین قطر برابر سینه درختان بنه 02/42 سانتیمتر، میانگین حجم 8/8 سیلو در هکتار و میانگین ارتفاع 54/6 متر برآورد شد. ساختار توده در منطقه قرق ناهمسال و در منطقه غیرقرق همسال می باشد، که در منطقه قرق این توده ها از پشتوانه خوبی برخوردار می باشند. همچنین زادآوری در منطقه قرق به خوبی صورت گرفته ولی در منطقه غیرقرق زادآوری به ندرت صورت می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

293 - بررسی تغییرات گستره جنگل های زاگرس میانی با استفاده از تفسیر عکس های هوایی و بهره گیری از GIS (مطالعه موردی: منطقه کاکا رضا، استان لرستان)
آرش دریکوندی مهری خسروی مجتبی تاسه امین حیدرپور منفرد

چکیده این تحقیق با هدف بررسی تغییرات سطح و تراکم تاج پوشش منطقه در شیب ها و ارتفاع های مختلف با استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی سال 1334 (1:55000) و سال 1376 (1:40000) و بهره‌گیری از GIS انجام شد. بدین منظور ابتدا تصحیحات هندسی بر روی عکس های هوایی ذکر شده انجام شد، سپس چکیده کامل

چکیده این تحقیق با هدف بررسی تغییرات سطح و تراکم تاج پوشش منطقه در شیب ها و ارتفاع های مختلف با استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی سال 1334 (1:55000) و سال 1376 (1:40000) و بهره‌گیری از GIS انجام شد. بدین منظور ابتدا تصحیحات هندسی بر روی عکس های هوایی ذکر شده انجام شد، سپس طبقات تراکمی تاج پوشش با استفاده از یک شبکه نقطه چین 2 میلی متری تعیین شدند و مرز طبقات تفکیک شده به صورت پلی گون های بسته ترسیم و مساحت هر پلی گون به طور مجزا تعیین و در هر مرحله از عکس ها، با هم مقایسه شد، در ادامه، اقدام به تهیه نقشه های شیب و ارتفاع در سه کلاسه مختلف در محیط نرم افزار ArcView شد و از تلفیق هر کدام از این نقشه ها با نقشه تراکمی سال های 1334 و1376، میزان تغییرات جنگل در طبقات مختلف شیب و ارتفاع مشخص شد. نتایج نشان می دهد که طبقات انبوه (F1) و نیمه انبوه (F2) در طبقه شیب (60-30 درصد) دارای بیشترین میزان مساحت و در طبقه شیب (30-0 درصد) کمترین میزان مساحت را دارند، اما در طبقه تراکمی تنک (F3) بیشترین میزان مساحت در شیب (60-30 درصد) و کمترین آن در طبقه شیب (30-0 درصد) است. همچنین نتایج نشان می دهد که بیشترین مساحت طبقات تراکمی انبوه (F1) و نیمه انبوه (F2) و تنک (F3) در ارتفاع (2000-1700 متر) و کمترین مقدار مساحت آن ها در ارتفاع (بیشتر از 2000 متر) است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

294 - شاخص‌های کمی و محتوای رنگدانه‌ای برگ راش‌های (Fagus orientalis Lipsky) کهنسال در دو توده خالص و آمیخته (مطالعه موردی: جنگل‌های ناو اسالم گیلان)
میر مظفر فلاح چای مهدی سیمایی نیلوفر محمدزاده

راش (Fagus orientalis Lipsky) از گونه‌های نخبه و بسیار با‌ارزش جنگل‌های شمال ایران است که بررسی شاخص‌های کمی آن در دو توده خالص و آمیخته می‌تواند مشخص‌کننده روند بهبود یا تخریب یک توده جنگلی تلقی‌شود. بدین منظور پس‌از جنگل‌گردشی و مطالعه میدانی از جنگل‌های ناو اسالم، دو چکیده کامل

راش (Fagus orientalis Lipsky) از گونه‌های نخبه و بسیار با‌ارزش جنگل‌های شمال ایران است که بررسی شاخص‌های کمی آن در دو توده خالص و آمیخته می‌تواند مشخص‌کننده روند بهبود یا تخریب یک توده جنگلی تلقی‌شود. بدین منظور پس‌از جنگل‌گردشی و مطالعه میدانی از جنگل‌های ناو اسالم، دو توده خالص و آمیخته از پارسل 319 به مساحت 54 هکتار که دارای شرایط رویشگاهی و جنگل‌شناسی تقریبا مشابهی هستند مدنظر قرارگرفتند. سپس تعداد 30 اصله از درختان راش کهنسال قطورتر از یک‌متر در آنها به‌صورت تصادفی انتخاب و برخی مشخصه‌های کمی و کیفی آنها مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد اختلاف معنی‌دار بین راش‌های دو توده از نظر قطر‌ برابر‌ سینه، ارتفاع کل، طول تنه و درصد طول تنه بدون شاخه وجود نداشت. همچنین متغیرهای کیفی تقارن ‌تاجی در دو نوع متقارن و نامتقارن، پیچیدگی ‌تنه در سه حالت فاقد ‌پیچیدگی، پیچیدگی ‌محسوس به سمت‌ راست، پیچیدگی ‌نامحسوس به سمت ‌چپ و وضعیت شاخه‌دوانی روی تنه‌ی درخت راش با تقسیم‌بندی‌های فاقد‌ شاخه، کم‌شاخه و پرشاخه در سطح احتمال 95 درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. علاوه ‌براین عملکرد دگرآسیبی ناشی از انواع گونه‌های درختی مجاور گونه راش در توده آمیخته منجر به کاهش معنی‌دار محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها شد. در‌حالی‌که غلظت رنگدانه‌های فلاوونوئیدی گونه راش در توده آمیخته افزایش قابل‌ ملاحظه‌ای نسبت به توده خالص نشان داد. نتایج این تحقیق همچنین بیان نمود که درصد تقارن‌ تاج ‌درختان در توده ‌خالص بیشتر شد اما بالا‌بودن میانگین ارتفاع ‌درخت و تاج ‌نامتقارن در توده‌ آمیخته می‌تواند به‌علت وجود گونه‌های دیگر و رقابت برای کسب‌ نور باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

295 - اثر کود سیلیکا بر رشد، زی‌توده و جذب عناصر غذایی در نهال های گلدانی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)
مهرداد زرافشار سید کاظم بردبار محمد متینی زاده علیرضا عباسی محمد رضا نگهدار صابر شهرام احمدی سعید بهرامی حسن رضایی

مطالعه فاکتورهای مختلف اثرگذار در جهت ارتقاء رشد نهال های موجود در نهالستان و عرصه های جنگل‌کاری از اهمیت زیادی برخوردار است. از طرفی، با وجود اینکه سیلیکون به عنوان یک عنصر ضروری در گیاهان شناخته نشده، اما اثرات مفید فراوانی بر گیاهان دارد. به همین منظور آزمایشی در قال چکیده کامل

مطالعه فاکتورهای مختلف اثرگذار در جهت ارتقاء رشد نهال های موجود در نهالستان و عرصه های جنگل‌کاری از اهمیت زیادی برخوردار است. از طرفی، با وجود اینکه سیلیکون به عنوان یک عنصر ضروری در گیاهان شناخته نشده، اما اثرات مفید فراوانی بر گیاهان دارد. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در 5 سطح تیمار برای ارزیابی غلظت های مختلف سیلیکا بر برخی پارامترهای رشد و جذب عناصر غذایی در نهال های بلوط ایرانی طراحی و اجرا گردید. برای هر تیمار 10 گلدان در نظر گرفته شد و تیمارهای اعمال شده شامل سطوح شاهد و آبیاری با غلظت های 50، 150، 350 و 500 میلی گرم در لیتر سیلیکا (بر اساس ظرفیت زراعی) صورت گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که اگرچه سیلیکا بر مقدار قطر طوقه نهال ها تاثیر معنی دار آماری نداشت، اما حجم ریشه و قطر ساقه نهال های تیمار شده با 500 میلی گرم در لیتر سیلیکا تا بیش از 50% بیشتر از نهال های شاهد بود. از سوی دیگر، نهال هایی کوددهی شده با غلظت 500 میلی گرم در لیتر سیلیکا دارای بیشترین زی‌توده خشک نسبت به شاهد و دیگر تیمارها بودند به طوری که حدود 68 تا 80 درصد افزایش در زی توده برگ، ساقه و ریشه این نهال ها نسبت به نهال های شاهد مشاهده شد. بیشترین جذب عناصر نیتروژن، پتاسیم و کلسیم مربوط به تیمار 150 میلی‌گرم در لیتر بود. با این وجود، سیلیکا در غلظت های پایین سبب کاهش جذب عناصر منگنز، مس و روی شد و در کل مقدار جذب آهن در حضور سیلیکا کاهش یافت. در نهایت می توان اذعان داشت که استفاده از کود سیلیکا در این پژوهش سبب افزایش زی‌توده کل نهال‌های بلوط و همچنین افزایش جذب ماکروالمنت ها شد که این یافته می تواند در نهالستان های جنگلی برای تولید نهال مورد عنایت قرار گیرد. با این وجود برای درک مکانیسم آن مطالعات تکمیلی از جمله آنالیز بیان ژن و پروتئین‌ها مورد نیاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

296 - بررسی برخی از شاخص‌های رشد و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی گیلاس وحشی (Cerasus arium L.) با توجه به نقش اکولوژیک ارتفاع از سطح دریا در جنگل‌های مدیریت شده رامسر
میر مظفر فلاح چای رزا خلعتبری علیرضا اسلامی

گیلاس وحشیL. Cerasus avium از گونه‌های پهن برگ و بومی بسیار با ارزشی است که به صورت پراکنده یا به صورت گروه‌های کوچک در جنگل‌های شمال ایران حضور دارد. این تحقیق به منظور مطالعه اثر ارتفاع از سطح دریا بر روی برخی از ویژگی‌های رشد گونه گیلاس وحشی در طبقات ارتفاعی مختلف صو چکیده کامل

گیلاس وحشیL. Cerasus avium از گونه‌های پهن برگ و بومی بسیار با ارزشی است که به صورت پراکنده یا به صورت گروه‌های کوچک در جنگل‌های شمال ایران حضور دارد. این تحقیق به منظور مطالعه اثر ارتفاع از سطح دریا بر روی برخی از ویژگی‌های رشد گونه گیلاس وحشی در طبقات ارتفاعی مختلف صورت گرفت. بدین‌منظور بعد از جنگل گردشی‌های متعدد در سری‌های 1 و 3 جنگل‌های نسارود رامسر تعداد 60 پایه گیلاس قطورتر از 20 سانتی‌متر بعلّت عدم فراوانی مناسب در سایر ارتفاعات در سه طبقه ارتفاعی 400-200، 800-600 و 1400-1200 متر از سطح دریا به‌صورت انتخابی مشخص شدند. در این مطالعه برخی ویژگی‌های کمی و کیفی پایه‌های مورد نظر اندازه‌گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که مشخصه‌های کمی رشد قطر برابر سنیه در طبقات ارتفاعی مختلف دارای اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بود. همچنین مشخص شد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و افزایش شدت نور به ویژه تابش مستقیم اشعه ماوراء بنفش میزان فلاونوئیدهای برگ و غلظت آنتوسیانین‌های موجود در میوه گیلاس وحشی که باعث پیدایش رنگ قرمز می‌شود افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

297 - آنالیز اجزای اسانس مریم گلی (Salvia nemorosa L.) مناطق اهر و ارومیه در مراحل رشد رویشی و گل دهی به روش GC/MS
الهام قافیه‌سنج کمال الدین دیلمقانی نادر چاپارزاده سارا سعادتمند

10.30495/iper.2022.1943401.1740

هدف از تحقیق حاضر بررسی اجزای اسانس گیاهان مریم گلی جنگلی (Salvia nemorosa L.) دو منطقه اهر و ارومیه در دو مرحله فنولوژیکی، رویشی و گل‌دهی، بود. بخش‌های هوایی گیاهان در این دو مرحله جمع‌آوری و خشکانده شده و اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام شد. اسانس‌ها با چکیده کامل

هدف از تحقیق حاضر بررسی اجزای اسانس گیاهان مریم گلی جنگلی (Salvia nemorosa L.) دو منطقه اهر و ارومیه در دو مرحله فنولوژیکی، رویشی و گل‌دهی، بود. بخش‌های هوایی گیاهان در این دو مرحله جمع‌آوری و خشکانده شده و اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام شد. اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS و با محاسبه شاخص بازداری کواتس تجزیه و شناسایی شدند. نتایج نشان دادند که درصد اسانس سرشاخه‌های گل‌دار در هر دو منطقه اهر و ارومیه در مقایسه با برگ‌های مرحله رویشی بالاتر بود. بیش‌ترین درصد و اجزای اسانس در سرشاخه‌های گل‌دار و در برگ مرحله رویشی در گیاهان منطقه اهر و کم‌ترین میزان درصد اسانس در سرشاخه‌های گل‌دار و در برگ مرحله رویشی در گیاهان منطقه ارومیه مشاهده شد. کریوفیلن اکساید در اسانس سرشاخه‌های گل‌دار و در برگ مرحله رویشی گیاهان هر دو منطقه ترکیب اصلی بود. درصد کریوفیلن اکساید در اسانس سرشاخه‌های گل‌دار گیاهان ارومیه (41/26 درصد) نسبت به اسانس برگ مرحله رویشی (19/18 درصد) بیش‌تر و برعکس، درصد این ماده در برگ مرحله رویشی گیاهان اهر (37/28 درصد) در مقایسه با سرشاخه‌های گل‌دار این گیاهان (79/12درصد) بالاتر بود. علاوه بر کریوفیلن اکساید، ترکیباتی مانند اسپاتولنول، ترانس- ‌بتا-کریوفیلن، پاراسیمن، 1-اکتن3-ال و ترپینن-4-ال با درصدهای متفاوت در اسانس سرشاخه گل‌دار در گیاهان هر دو منطقه و ترانس–بتا کریوفیلن، بتا-ایونن و کامفور در اسانس برگ مرحله رویشی گیاهان اهر وجود داشتند. سزکوئی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار در اسانس سرشاخه گل‌دار و برگ مرحله رویشی در گیاهان هر دو منطقه در مقایسه با سایر گروه‌های شیمیایی اسانس بالاترین مقدار را نشان دادند. مقدار سزکوئی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار در اسانس سرشاخه‌های گل‌دار گیاهان جمع‌آوری شده از منطقه ارومیه (31/46%) و اسانس برگ مرحله رویشی گیاهان اهر (3/34%) بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

298 - بررسی پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده سفیدکوه در غرب ایران
عصری ی م قربانلی م مهرنیا

منطقه حفاظت شده سفیدکوه در غرب ایران قرار دارد. این منطقه یکی از اکوسیستم‌های ناشناخته رشته کوه‌های زاگرس است. پوشش گیاهی بخشی از این منطقه به روش براون بلانکه مورد مطالعه قرار گرفته است. در جوامع مختلف این منطقه 86 رولوه صورت گرفته است. داده‌های جامعه‌شناسی گیاهی به کم چکیده کامل

منطقه حفاظت شده سفیدکوه در غرب ایران قرار دارد. این منطقه یکی از اکوسیستم‌های ناشناخته رشته کوه‌های زاگرس است. پوشش گیاهی بخشی از این منطقه به روش براون بلانکه مورد مطالعه قرار گرفته است. در جوامع مختلف این منطقه 86 رولوه صورت گرفته است. داده‌های جامعه‌شناسی گیاهی به کمک برنامه آنافیتو به دو روش تجزیه و تحلیل ارتباط‌های عاملی (AFC) و رده‌بندی سلسله مراتب بالارونده (CAH) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این بررسی، 18 جامعه و 6 زیرجامعه تشخیص داده شد. این اجتماعات به جنگل‌های استپی Quercetea persicae و Quercetalia persicae تعلق دارند. نواربندی پوشش گیاهی منطقه اساساً تحت تاثیر عوامل پستی و بلندی و خاکی قرار گرفته است. بین عوامل مطالعه شده ارتفاع نسبت به سطح دریا، جهت و اهمیت شیب، مقدار سنگ‌ریزه، رطوبت، بافت و عمق زمین نقش مهمی در استقرار جوامع در نواحی با ارتفاع مختلف داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

299 - بررسی مناسب ترین سن نهال و فاصله کاشت بلندمازو (C.A.Mey. Quercus castaneifolia) جهت جنگل‌کاری در طرح جنگلداری لوه استان گلستان
ناصر مهاجر سیدزیدا... میرکاظمی

به منظور دسترسی به مناسبترین سن انتقال نهال و فاصله کاشت بلندمازو جهت جنگل‌کاری در نقاط خالی جنگل، نهال‌های 1 و 2 ساله این گونه در 4 فاصله کاشت (5/0×5/0، 5/0×1، 75/0×1 و 1×1) متر در قالب روش آماری کرت‌های خرد شده و طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 ت چکیده کامل

به منظور دسترسی به مناسبترین سن انتقال نهال و فاصله کاشت بلندمازو جهت جنگل‌کاری در نقاط خالی جنگل، نهال‌های 1 و 2 ساله این گونه در 4 فاصله کاشت (5/0×5/0، 5/0×1، 75/0×1 و 1×1) متر در قالب روش آماری کرت‌های خرد شده و طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در طرح جنگلداری لوه کشت گردیدند. در این تحقیق صفاتی از قبیل درصد زنده مانی، رشد ارتفاعی، رشد قطری یقه و وضعیت شاخه دوانی اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس و مقایسه بین میانگین‌ها (آزمون دانکن) در مورد صفات ذکر شده به عمل آمد. نتایج این بررسی نشان داد که نهال 1 ساله بلند مازو با فاصله کاشت (1×1) متر با 78/77 درصد بیشترین درصد زنده مانی را داشته است، اثر سن و فاصله کاشت بر روی رشد قطری یقه نهال‌ها نشانگر آن است که نهال 1 ساله با فاصله کاشت (1×1) متر رشد قطری یقه آن نسبت به نهال‌های 2 ساله و سایر فاصله کاشت بهتر بوده است. نهال‌های 1 ساله با میانگین 33/99 سانتی‌متر رشد ارتفاعی نسبت به نهال‌های 2 ساله رشد بیشتری داشته‌اند و بین میانگین‌های رشد ارتفاعی نهال‌ها اختلاف معنی‌دار بوده و بیشترین رشد ارتفاعی اختصاص به فاصله کاشت (5/0×5/0) متر دارد. با کم شدن فاصله کاشت به رشد ارتفاعی نهال‌ها افزوده شده و همچنین از تعداد شاخه‌های جانبی آن کاسته شده است، ولی رابطه مناسبی بین رشد قطری و ارتفاعی وجود ندارد و نمی‌توان به آینده نهال‌هایی که با فاصله کم گشت گردیده است امیدوار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

300 - بررسی فلور و شکل زیستی گیاهان در جنگل‌های طبیعی حوزه آبخیز سراب ایوان در استان ایلام
علی رستمی

به منظور بررسی فلور و شکل زیستی گونه‌های گیاهی در جنگل‌های شمال شهرستان ایلام منطقه ای به مساحت 4300 هکتار در روی نقشه توپوگرافی 50000/1 محصور گردید. ابتدا جهت تعیین مساحت قطعات نمونه از روش حداقل سطح استفاده شد. طبق این روش حداقل سطح قطعه نمونه در منطقه مورد مطالعه 400 چکیده کامل

به منظور بررسی فلور و شکل زیستی گونه‌های گیاهی در جنگل‌های شمال شهرستان ایلام منطقه ای به مساحت 4300 هکتار در روی نقشه توپوگرافی 50000/1 محصور گردید. ابتدا جهت تعیین مساحت قطعات نمونه از روش حداقل سطح استفاده شد. طبق این روش حداقل سطح قطعه نمونه در منطقه مورد مطالعه 400 مترمربع تعیین گردید. سپس اقدام به پیاده کردن قطعات نمونه به روش سیستماتیک تصادفی در منطقه مورد مطالعه نموده و گونه‌های گیاهی حاضر در سطح قطعات نمونه جمع‌آوری و مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته و شکل زیستی آنها بر اساس روش رانکیه تعیین گردید. در مورد نمونه‌های گیاهی که در شناسایی آنها ابهام وجود داشت به بخش گیاه‌شناسی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع جهت شناسایی فرستاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده حضور 188 گونه گیاهی متعلق به 150 جنس و 45 خانواده در منطقه مورد مطالعه بوده که تیره‌های Poaceae و Asteraceae به‌ترتیب با 28 و 26 گونه معادل 89/14 و 83/13 درصد غنی ترین تیره‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و بعد از آنها تیره Lamiaceae و Fabaceae با 16 و 15 گونه معادل 51/8 و 98/7 درصد قرار دارند. بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی فلور منطقه با توجه به اشکال زیستی رانکیه 98/7 درصد از گونه‌های گیاهی موجود در منطقه فانروفیت، 04/9 درصد کامفیت، 66/27 درصد همی کریپتوفیت، 21/45 درصد تروفیت و 11/10 درصد ژئوفیت می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

301 - مقایسه مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی میوه گیاه دارویی خرمندی (Diospyros lotus L.) در سه منطقه از جنگل‌های هیرکانی
محمد عمادالدینی اسماعیل سیفی

جنگل‌های هیرکانی اکوسیستم منحصربه‌فرد و باستانی در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر هستند. بررسی تنوع گیاهان دارویی موجود در این جنگل‌ها، ازجمله خرمندی یا خرمالوی وحشی (Diospyros lotus L.)، کمک زیادی به حفظ ذخایر ژنتیکی آنها می‌کند. هدف از این پژوهش ارزیابی میوه خرمندی بومی چکیده کامل

جنگل‌های هیرکانی اکوسیستم منحصربه‌فرد و باستانی در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر هستند. بررسی تنوع گیاهان دارویی موجود در این جنگل‌ها، ازجمله خرمندی یا خرمالوی وحشی (Diospyros lotus L.)، کمک زیادی به حفظ ذخایر ژنتیکی آنها می‌کند. هدف از این پژوهش ارزیابی میوه خرمندی بومی جنگل‌های هیرکانی از سه منطقه حومه گرگان و علی‌آباد در استان گلستان و حومه بهشهر در استان مازندران ازنظر صفات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی بود. بدین منظور، نمونه‌های میوه در آذر 1400 در زمان برداشت تجاری-بومی جمع‌آوری و مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، بیشترین وزن، قطر و حجم میوه به منطقه بهشهر و کمترین وزن، طول، قطر و حجم میوه به منطقه گرگان اختصاص یافت. ازنظر شکل ظاهری میوه، نمونه‌های منطقه بهشهر نسبت به گرگان و علی‌آباد کشیده‌تر بودند. مقایسه صفات کیفی میوه‌ها نشان داد که بیشترین میزان ویتامین ث و اسیدیته میوه به منطقه بهشهر، بیشترین pH و مواد جامد محلول به منطقه گرگان، بیشترین میزان فنول و فلاونوئید کل به مناطق علی‌آباد و بهشهر و بیشترین میزان آنتوسیانین ‌کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی به منطقه گرگان اختصاص یافت. بررسی همبستگی بین صفات نشان داد که وزن میوه با اسیدیته همبستگی مثبت معنی‌دار داشت، ولی با pH و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی همبستگی منفی معنی‌دار نشان داد. اسیدیته با ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و آنتوسیانین کل همبستگی منفی معنی‌دار داشت. در مقابل، pH و مواد جامد محلول با آنتوسیانین کل همبستگی مثبت معنی‌دار نشان دادند. به‌طورکلی، تنوع زیادی بین میوه دارویی خرمندی وحشی در سه ناحیه از جنگل‌های هیرکانی ازنظر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

302 - بازتاب های فضایی جنگ ایران وعراق بر شبکه شهری و نظام سلسله مراتب شهرهای استان کرمانشاه براساس مدل حد اختلاف طبقاتی
طاهره شهبازی عباس ملک حسینی

طی سال های اخیر، به دلایل متعددی جمعیت ومراکز شهری ایران دچار تحولات فضایی شدیدی شده که حاصل آن افزایش شهرهای کوچک ومتوسط وعدم تعادل در سلسله مراتب شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی سلسله مراتب شهری وتحولات مربوط به آن در شهرهای استان کرمانشاه طی سال های 1355 تا 139 چکیده کامل

طی سال های اخیر، به دلایل متعددی جمعیت ومراکز شهری ایران دچار تحولات فضایی شدیدی شده که حاصل آن افزایش شهرهای کوچک ومتوسط وعدم تعادل در سلسله مراتب شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی سلسله مراتب شهری وتحولات مربوط به آن در شهرهای استان کرمانشاه طی سال های 1355 تا 1395 و بازتاب های فضایی جنگ تحمیلی بر شبکه شهری و نظام سلسله مراتبی استان صورت گرفته است و در آن از روش تحقیقی با بهره گیری از مدل های حد اختلاف طبقه ای، ضریب آنتروپی، مدل کشش پذیری، مورد بررسی وتحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری در استان کرمانشاه نامتعادل بوده و جنگ تحمیلی بر عدم تعادل تأثیر به سزایی داشته و شهر کرمانشاه به علت عملکرد های متنوع وحوزه عملکردی قوی ویا جذب جمعیت نواحی اطراف واستان های دیگر به خصوص در دوران جنگ به صورت یک شهر مسلط موجب ناموزونی نظام شهری استان شده و جهت ایجاد تعادل در نظام سلسله مراتبی شهری تمرکز زدایی از شهر مرکز و تعریف کارکرد و نقش های تخصیصی به شهرهای دیگر استان پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

303 - تأثیر جنگ تحمیلی بر شکل‌گیری و گسترش مناطق حاشیه‌نشین مطالعه موردی: منطقه ملاشیه اهواز
علی موحد حسین کرملا چعب عباس محمدی

حاشیه‌نشینی یکی از پدیده های جغرافیایی شهرهای بزرگ و متوسط ایران است و جنگ تحمیلی بر این پدیده بی تاثیر نبوده است. هدف این مقاله شناسایی و درک صحیح از نحوه تأثیرگذاری پدیده جنگ در تحرکات جمعیتی در زمان وقوع جنگ و بعد از خاتمه آن در گرایش به مهاجرت در شهر اهواز و رشد منا چکیده کامل

حاشیه‌نشینی یکی از پدیده های جغرافیایی شهرهای بزرگ و متوسط ایران است و جنگ تحمیلی بر این پدیده بی تاثیر نبوده است. هدف این مقاله شناسایی و درک صحیح از نحوه تأثیرگذاری پدیده جنگ در تحرکات جمعیتی در زمان وقوع جنگ و بعد از خاتمه آن در گرایش به مهاجرت در شهر اهواز و رشد مناطق حاشیه‌ای است. تمرکز جمعیتی و به خصوص اسکان مهاجرین در این شهر در سال‌های اخیر باعث بروز مشکلات متعددی شده است. در این مقاله سعی شده به ریشه‌یابی علت حاشیه‌نشینی در یکی از نقاط حاشیه شهر اهواز با نام روستای ملاشیه پرداخته شود. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و با گردآوری داده‌های پرسشنامه‌ای و کتابخانه‌ای و استفاده از نرم‌افزار GIS و SPSS به سنجش فرضیه و نتیجه‌گیری پرداخته می‌شود. بر اساس نتایج به دست آمده رشد منطقه ی مورد مطالعه به سه دوره ی زمانی تقسیم می‌شود. دو مرحله از آن که بیش ترین رشد مربوط به آن‌هاست اختصاص به جنگ و تأثیراتی که این پدیده بر ساکنان مناطق جنگ‌زده داشته، دارد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد عامل جنگ در شکل‌گیری و گسترش روستای ملاشیه نقش بارزی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

304 - بررسی عوامل دینی شکست ساسانیان در مقابل اعراب مسلمان
علی چگنی شکوه السادات اعرابی هاشمی فیض اله بوشاسب گوشه

در دوره ساسانی حکومتی شدن دین و یکسویه بودن ساختار سیاسی و اجتماعی سبب شده بود، دین کاملاً در خدمت سیاست قرار گیرد. دستگاه فاسد موبدان، اعمال و رفتارهای شاهان ستم پیشه، نظام طبقاتی و کاستی جامعه عصر ساسانی را توجیه می کرد مجاهدان مسلمان برای گسترش اسلام به سوی ایران حرک چکیده کامل

در دوره ساسانی حکومتی شدن دین و یکسویه بودن ساختار سیاسی و اجتماعی سبب شده بود، دین کاملاً در خدمت سیاست قرار گیرد. دستگاه فاسد موبدان، اعمال و رفتارهای شاهان ستم پیشه، نظام طبقاتی و کاستی جامعه عصر ساسانی را توجیه می کرد مجاهدان مسلمان برای گسترش اسلام به سوی ایران حرکت کردند ، با توجه به اوضاع و احوالی که در این دوره بر ایرانیان مسلط شده بود ایرانیان با دین جامع و کاملی روبه رو شدند که بر مساوات، عدالت و برابری تاکید فراوانی داشت. این تحقیق با هدف بررسی عوامل دینی شکست ساسانیان در مقابل اعراب مسلمان با رویکرد انتقادی به روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد موجود انجام شده است. لذا بر اساس نتایج تحقیق، عوامل دینی که در شکست ایرانیان از اعراب مؤثر بود می توان به اوضاع و شرایط آشفته عصر ساسانی، نفوذ و قدرت گیری روحانیان یا مغان در درباره ساسانی اشاره کرد. در خصوص دین زرتشتی در دوره ساسانی باید دانست که این دین حول یک محور کتاب اوستا می‌گردید این کتاب نه کتابی مشتمل بر احکام دینی صرف بوده، بلکه حکم دایره المعارف بزرگی داشته، که در آن علوم مختلف مندرج بوده است و همچنین روحانیان دین زرتشت را از حالت اولیه خارج کرده بودند. اندیشه ایرانشهری، وقوع جنگ هایی مانند ذی قار، روحانیون سیاست های دینی ساسانیان در مقابل یهودیان و مسیحیان و ظهور دین اسلام، از جمله عوامل دینی و اعتقادی موثر در شکست ساسانیان از اعراب به شمار می آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

305 - نقش جغرافیای سیاسی ایران در دو جنگ جهانی قرن بیستم
محمد گرشاسبی محمود سید

یکی از مطرح ترین چالش های دنیای کهن و عصر مدرن رقابت بر سر منابع سرزمین های دور و نزدیک بوده است. رقابتی که به جنگ های تمام عیاری منجر می شد تا جانب فاتح جنگ بر همه مولفه های جغرافیای سیاسی یک اقلیم اعم از فضا، منابع اقتصادی و نیروی انسانی آن سیطره داشته باشد. پس از این چکیده کامل

یکی از مطرح ترین چالش های دنیای کهن و عصر مدرن رقابت بر سر منابع سرزمین های دور و نزدیک بوده است. رقابتی که به جنگ های تمام عیاری منجر می شد تا جانب فاتح جنگ بر همه مولفه های جغرافیای سیاسی یک اقلیم اعم از فضا، منابع اقتصادی و نیروی انسانی آن سیطره داشته باشد. پس از این رو اقلیم ها نقش بارزی در آتش افروزی جنگ ها داشته و خواهند داشت. بررسی این موضوع از زاویه علم تاریخ و ژئوپلیتیک و انطباق آن با آنچه که بین سالهای 1914 تا 1945 بر سرزمین ایران رفت، محک و میزان قابل انعکاسی برای مقایسه و هدف گذاری در ارتباط با چگونگی ویژگیهای ژئوپلیتیک ایران با شروع دو جنگ جهانی بزرگ نیمه قرن بیستم مقابل پژوهشگر قرار می دهد. با نظر به اینکه علم ژئوپلیتیک مفهوم نسبتا جدیدی است و در چهارچوب علوم تاریخ، جغرافیا و سیاست قرار دارد و پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد و نیز خلق شدن مفاهیمی چون هارتلند و ریملند قوام بیشتری پیدا کرده است، بر اساس آن می توان ریشه بسیاری از جنگ های تاریخ خاصه جنگ های قرون 19 و 20 را مورد بررسی قرار داد. ژئوپلیتیک گرچه همه اقلیم های جهان را مورد مطالعه قرار می دهد، اما اقلیم هایی مانند ایران، مصر، شبه قاره هند، شبه جزیره ایبری، شبه جزیره بالکان و ... همواره از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چرا که بیشترین تقابل های بشری در آنها روی داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

306 - مناسبات محمدرضا شاه درطی جنگ سرد
فرشید رهی معصومه قره داغی محمد یوسفی جویباری نازلی اسکندری نژاد

ایران ازموقعیت فوق العاده استراتژیک در خاورمیانه برخوردار بوده و وسعت آن پس از عربستان بی همتا است و دارای مرزهای طولانی با مناطق محوری است. بریکی ازمهم ترین تنگه های جهان تسلط کامل دارد و جهت گیری ارتفاعات آن، موقعیت دفاعی مناسبی را پدید آورده است. الگوی سیاست خارجی ای چکیده کامل

ایران ازموقعیت فوق العاده استراتژیک در خاورمیانه برخوردار بوده و وسعت آن پس از عربستان بی همتا است و دارای مرزهای طولانی با مناطق محوری است. بریکی ازمهم ترین تنگه های جهان تسلط کامل دارد و جهت گیری ارتفاعات آن، موقعیت دفاعی مناسبی را پدید آورده است. الگوی سیاست خارجی ایران دردوران پس ازمشروطه، الگوی بی طرفی قرار گرفت. منظورازاین الگو بی طرفی الگوی تنش زدایی. دررقابت قدرت های بزرگ واستفاده ازرقابت آنها برای تأمین امنیت وتمامیت ارضی ایران بود. این الگو تا سال 1332 هـ .ش تداوم یافت.بعد از کودتای 28 مرداد1332 وتثبیت موقعیت شاه به عنوان تنها سکان دار سیاست خارجی ایران، الگوی بی طرفی جای خود را به الگوی انطباق رضایت آمیزداد. در این دوره که مقارن با شدت یافتن جنگ سرد میان دوابرقدرت بود، سیاست خارجی ایران ذیل اتحادوائتلاف باغرب شکل گرفت.سیاست خارجی محمدرضاشاه دراین دوره نزدیکی به امریکا بود.البته به دلیل همسایگی باشوروی ایران روابط سیاسی واقتصادی بااین کشور هم داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

307 - فرایند شکل‌گیری سنة الوفود و پیامدهای آن
احمد رضایی نیا مصطفی ناصری راد حسین قدمی بشری دلریش

تبلیغ مستمر و دشوار اسلام درمکه ازسوی پیامبر اسلام (ص)؛ هجرت آن حضرت به مدینه، جنگ های بدر، احد و احزاب، فتح مکه و پیکار با امپراطوری روم درقالب جنگ‌های موته و تبوک، به تدریج قبایل ساکن در دور و نزدیک شبه جزیره را به اتخاذ مواضع درخصوص اسلام سوق داد و هرکدام از آن‌ها را چکیده کامل

تبلیغ مستمر و دشوار اسلام درمکه ازسوی پیامبر اسلام (ص)؛ هجرت آن حضرت به مدینه، جنگ های بدر، احد و احزاب، فتح مکه و پیکار با امپراطوری روم درقالب جنگ‌های موته و تبوک، به تدریج قبایل ساکن در دور و نزدیک شبه جزیره را به اتخاذ مواضع درخصوص اسلام سوق داد و هرکدام از آن‌ها را به نوعی متوجه قدرت اسلام ساخت. این فراز و فرودها و عوامل موجب گردید، تا قبایل گوناگون از جمله ثقیف، بنی‌تمیم، بنی اسد و سایر قبایل که تا یکصد قبیله نیز ذکر شده‌اند به منظور مصالحه و تفاهم با قدرت نوظهور اسلام به مدینه روانه شوند. این مقاله با عنوان، فرایند شکل گیری سنه الوفود و پیامدهای آن در صدد است تا به تشریح موارد ذیل بپردازد: الف) هرچند جریان شتابناک حضور سفرا از قبایل مختلف در مدینه؛ به پیامدهای سقوط مکه درسال هشتم هجری و لشکرکشی تبوک مربوط می‌شود، ولی مقدمات آن دست کم از سال پنجم هجری با آمدن سفرای بنی اسد رقم خورده بود. ب) دریک نگاه کلی اسلام پذیری قبایل مختلف از رهگذر حضور سفرا و بزرگانشان در مدینه، منافعی نظیر به رسمیت شناختن بعضی مالکیت ها، تضمین امنیت این قبایل در مقابل قبایل متخاصم و همچنین تثبیت ریاست روسای این قبایل را در پی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

308 - نظم و امنیت اجتماعی در دوران آل بویه بر پایه سپاه کارآمد
جمیله میرزاخانی حسین خسروی سهراب اسلامی

سپاه در نزد سلاطین آل بویه از آن جهت که خود ویژگی‌های نظامی گری داشتند و به دلیل حفظ متصرفات و جنگ با مدعیان حکومت، دارای اهمیت بسیاری بود. از اینرو شناخت جایگاه، نقش و کارکرد سپاه در عهد بویه امری در جهت بازشناسایی ساختار حکومت و به تبع آن نظم و امنیت جامعه عصر آل بویه چکیده کامل

سپاه در نزد سلاطین آل بویه از آن جهت که خود ویژگی‌های نظامی گری داشتند و به دلیل حفظ متصرفات و جنگ با مدعیان حکومت، دارای اهمیت بسیاری بود. از اینرو شناخت جایگاه، نقش و کارکرد سپاه در عهد بویه امری در جهت بازشناسایی ساختار حکومت و به تبع آن نظم و امنیت جامعه عصر آل بویه محسوب می‌گردد. در این راستا، سؤال محوری پژوهش حاضر این است که استراتژی نظامی سپاه در عهد آل بویه چگونه بوده است و از چه ویژگی هایی برخوردار بوده است؟ فرضیه مطرح شده این است که ترکیب و استراتژی نظامی این دوره از بخش‌های ناهمگون تشکیل شده بود: این استراتژی تا زمانی که امرای مقتدری در راس قدرت بودند، منجر به نظم و امنیت کشور می شد و با شروع ضعف امرا، موجی از ناامنی نیز کشور را فرا می گرفت. در جستار حاضر تلاش بر آن است تا نقش سپاه بر فرایند نظم و امنیت اجتماعی در دوره حکومت آل بویه با روش توصیفی تحلیلی با رویکردی تاریخی و تکیه بر مطالعات کتابخانه ای تبیین شود.واژگان کلیدی: آل بویه، نظم و امنیت اجتماعی، سپاه بویه، استراتژی نظامی، فنون جنگی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

309 - تأثیر حملات ترکمانان سلجوقی و غُز بر امنیت غذایی فلات ایران ( در قرن پنجم هجری)
محسن مومنی امنه فرهنگ دیزج

وررد ترکمانان سلجوقی به قلمرو غزنویان در اوایل قرن پنجم هجری قمری سرآغاز تحولات مهمی در فلات ایران بود. ترکان سلجوقی که به هنگام ورود به قلمرو غزنویان ساختاری ایلی داشتند و این درحالی بود که خراسان، به عنوان دروازه ورود آنان به قلمرو غزنویان، ساختاری یکجانشین و ترکیبی ا چکیده کامل

وررد ترکمانان سلجوقی به قلمرو غزنویان در اوایل قرن پنجم هجری قمری سرآغاز تحولات مهمی در فلات ایران بود. ترکان سلجوقی که به هنگام ورود به قلمرو غزنویان ساختاری ایلی داشتند و این درحالی بود که خراسان، به عنوان دروازه ورود آنان به قلمرو غزنویان، ساختاری یکجانشین و ترکیبی از روستا و شهر بود. تازه واردان به خراسان و بعدها قلمروهای غربی تر به لحاظ اعتقادی و مذهبی مسلمان بودند. اما در کنار ورود این عناصر ایلی، مهاجرت گسترده ای از قبایل ترکمان را شاهد هستیم. شیوه معیشت و گذران زندگی این قبایل ترکمان چالش هایی را برای جمعیت یکجانشین این مناطق به دنبال داشت. پژوهش حاضر با تکیه بر داده ها و گزارش های تاریخی در این دوران به دنبال تحلیل و بررسی وضعیت امنیت غذایی قبل و بعد از ورود ترکمانان سلجوقی به فلات ایران می باشد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد، ترکمانان سلجوقی و قبایلی که همراه آنان در این مهاجرت بودند با اقدامات منفی که در ابتدا آنها مرتکب شدند نه تنها امنیت کلی بلکه امنیت غذایی را تهدید کردند. بدنبال از بین رفتن امنیت، مشکلات متعدد دیگری گریبان گیر مردم ایالات مختلف شد. پژوهش حاضر با روش و رویکرد توصیفی- تحلیلی با طرح این پرسش، که چه عواملی برامنیت غذایی مردم در دوره سلجوقیان تأثیر گذار بوده است؟ سعی دارد به بررسی امنیت غذایی، نوع خوراک و محصولات متنوع مناطق مختلف بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

310 - جایگاه واقعی دولتشاه در سپهر سیاسی ایران دوره قاجار
جواد عباسی کنگوری امیر تیمور رفیعی رضا شعبانی صمغ آبادی

جایگاه واقعی دولتشاه در سپهر سیاسی ایران دوره قاجارچکیده: در ربع اول قرن نوزدهم میلادی، وقایع مهمی پیرامون ایران شکل گرفت که منجر به باز شدن پای قدرتهای بزرگ اروپایی و بروز چالش‌های سیاسی، نظامی و امنیتی برای ایران گردید. فتحعلیشاه از فرزند ارشد خود دولتشاه در این منازع چکیده کامل

جایگاه واقعی دولتشاه در سپهر سیاسی ایران دوره قاجارچکیده: در ربع اول قرن نوزدهم میلادی، وقایع مهمی پیرامون ایران شکل گرفت که منجر به باز شدن پای قدرتهای بزرگ اروپایی و بروز چالش‌های سیاسی، نظامی و امنیتی برای ایران گردید. فتحعلیشاه از فرزند ارشد خود دولتشاه در این منازعات بهره جست در حالیکه ذیل فضاسازیهای گسترده به نفع ولیعهد، او در مرتبه پایین تری قرار داشت. ولی او خوش درخشید و علیرغم تلاشهایی که برای تاریخ‌نگاری وارونه علیه او صورت گرفت، حتی با مرگ پر رمز و راز او در آستانه فتح بغداد، دولتشاه و تأثیرگذاریهایش بر تاریخ ایران هیچگاه قابل کتمان باقی نماند. البته دولتشاه هیچگاه آنگونه که بود شناخته نشد. در این تحقیق که در هدفگیری و پردازش اطلاعات در نوع خود اولین است تلاش گردید که تأثیرگذاری اجانب و عوامل هدایت شده آنها در ایجاد تحریف در مورد دولتشاه مورد توجه قرار گیرد و قدر و شأن دولتشاه با بیان واقعیت های تاریخی و شناسایی عوامل مشکوکی که با برنامه به او نزدیک شده بوده و احتمالا باعث مرگ او شدند، روشن گردد. در این تحقیق از روش تاریخی(استقرایی) و شیوه نگارش و تدوین توصیفی تحلیلی استفاده و داده ها به صورت کتابخانه ای و اسنادی استخراج شده اند.واژگان کلیدی: دولتشاه، احسایی، جنگهای قاجار، شاهزادگان قاجار، انگلیس. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

311 - پیامدهای فرهنگی جنگ جهانی دوم در همدان (1320- 1325 هـ ش.)
مجید فروتن کیوان شافعی محمدقربان کیانی انور خالندی

چکیده:اشغال همدان توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال داشت. فعالیت‌های فرهنگی- آموزشی منطقه در این دوره دستخوش تغییرات و تحولات موقت و زودگذر گردید و تاثیرات جنگ باعث ایجاد شرایطی چون چند پارگی برنامه‌های فعالان ف چکیده کامل

چکیده:اشغال همدان توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال داشت. فعالیت‌های فرهنگی- آموزشی منطقه در این دوره دستخوش تغییرات و تحولات موقت و زودگذر گردید و تاثیرات جنگ باعث ایجاد شرایطی چون چند پارگی برنامه‌های فعالان فرهنگی، فترت فعالیت مطبوعاتی، رکود در عملکرد انجمن‌های ادبی، کم رونق شدن فعالیت‌های سینما و تئاتر، تعلیق آموزش رسمی در مدارس و تعطیلی برخی از آنها در همدان شد. موضوع این تحقیق بررسی پیامدهای فرهنگی جنگ جهانی دوم در همدان است. پژوهش حاضر روش و رویکردی توصیفی– تحلیلی دارد و اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی و بر اساس گزارش‌های موجود گردآوری شده است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که حادث شدن جنگ جهانی دوم و اشغال همدان چه پیامدها و تاثیراتی بر اوضاع فرهنگی منطقه داشته و عوامل بروز این پیامدها چه بوده است؟ یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد؛ اغلب پیامدهای فرهنگی- آموزشی به صورت ناپایدار و محدود به دوران اشغال همدان بوده که به تدریج با تخلیه شهر توسط متفقین کارکردهای مراکز فرهنگی-آموزشی دوباره احیاء و فعالیت‌های گذشته خیلی سریع از سر گرفته شده است. این پیامدهای منفی در حوزه فرهنگی-آموزشی جزو پیامدهای کوتاه مدت جنگ محسوب می‌شد. در زمان جنگ اولویت اول مردم رفع نیازهای اقتصادی بود و نیازهای فرهنگی- آموزشی در آن دوران اولویت مردم محسوب نمی‌شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

312 - ایران در آستانه جنگ جهانی اول و تاثیر جنگ بر تجارت حوزه شرق ایران
مجید خالق نیا منیژه صدری سید یوسف متولی حقیقی منیره کاظمی راشد

جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زی چکیده کامل

جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زیادی به جا نگذاشته بود، از سوی دیگر، به تخت نشستن احمد شاه نوجوان و تضعیف بیش از پیش دولت مرکزی، ایران را عملاً به حکومتی خان خانی بدل کرده بود. دولت توان جمع‌آوری مالیات را نداشت و خزانه هر روز خالی‌تر از قبل می‌شد. با توجه به اهمیت شناخت دقیق از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای، با تکیه بر اسناد متعبر و با رویکردی توصیفی، تحلیلی در تلاش است تصویری شفاف از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول و همچنین تاثیر جنگ بر تجارت مشهد را ارائه دهد. روشن نمودن وضعیت اجتماعی ایران طی سالهای جنگ، برخی دیگراز نتایج پژوهش می‌باشد. هدف از پژوهش، تبیین و بررسی اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول می‌باشد. ؛ آشفتگی ایران در آستانه جنگ و تنازع قدرت‌ها، کاهش سطح داد وستد بازرگانی در حوزه شرق ایران و کاهش درآمد گمرکات ایران از نتایج پژوهش می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

313 - تحلیل تاریخی و علل شکل گیری جنگ تروا و پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن
محمدمسیح هاشمی نیا فاطمه جان احمدی ابراهیم خراسانی پاریزی

یونان در بستر تاریخ فراز و نشیب های فراوانی داشته است. گاهی در اوج قدرت بوده و گاهی رو به تباهی مینهاده است. از رویدادهای مهم یونان که توانست نظر تاریخ نویسان و باستان شناسان فراوانی را به خود جلب کند، جنگ ترواست. حتی جنگ تروا عامل آفرینش اثر حماسی و کهنترین اثر از جمله چکیده کامل

یونان در بستر تاریخ فراز و نشیب های فراوانی داشته است. گاهی در اوج قدرت بوده و گاهی رو به تباهی مینهاده است. از رویدادهای مهم یونان که توانست نظر تاریخ نویسان و باستان شناسان فراوانی را به خود جلب کند، جنگ ترواست. حتی جنگ تروا عامل آفرینش اثر حماسی و کهنترین اثر از جمله ایلیاد شد که ادبیات کلاسیک یونان را تحت الشعاع قرار داد. برخی جنگ تروا را با توجه به آنچه در ادبیات یونان آمده است، افسانه قلمداد نمودهاند اما تاریخ نویسانی چون هرودوت و توسیدید آن را یک واقعه تاریخی میدانند. همچنین کشفیات باستان شناس بزرگ شلیمان که در سال ۱۸۷۶ م عزم خود را بر آن داشت تا محتوای ایلیاد را به گونهای دیگر تایید کند، بازگوکننده این است که جنگ تروا یک واقعیت تاریخی بودهاست. درواقع جنگ تروا جنگی میان یونان و تروا است که شاعری چون هومر عامل اصلی شکلگیری آن را ربوده شدن هلن توسط پاریس معرفی نمودهاست اما با ورق زدن تاریخ این علت به آن اندازه محکم و قوی نیست که بتواند جنگی ده ساله را دلیل شود و در این جستار برآن شدیم تا علل شکلگیری جنگ تروا و پیامدهای سیاسی و اقتصادی آن را مورد پژوهش قرار دهیم. آنچه ویل دورانت بیان نمودهاست میتوان به جرات گفت که علل اقتصادی و سیاسی مهمترین دلایل شکلگیری جنگ تروا بودهاند. در جنگ تروا علاوه بر پهلوانان، خدایان نقشآفرینی کردند و حتی این خدایان بودند که جنگ را پیش بردند و در جنگ هر کدام از آنان حامیان گروه مختلفی بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

314 - واکاوی مناسبات ایران و ژاپن از نهضت مشروطه تا پایان سلسله پهلوی
محمد بیدگلی اصغر رجبی ده برزوئی

بی تردید ظرفیت‌های دو کشور ایران و ژاپن در زمینه‌های مختلف سیاسی، تجاری و فرهنگی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است. در واقع این دو کشور بزرگ با روابط دیرینه و تاریخی که همواره مورد احترام و علاقه ‌مندی ملت و مردم هر دو کشور بوده است بستر ساز توسعه در همه زمینه‌ها در ط چکیده کامل

بی تردید ظرفیت‌های دو کشور ایران و ژاپن در زمینه‌های مختلف سیاسی، تجاری و فرهنگی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است. در واقع این دو کشور بزرگ با روابط دیرینه و تاریخی که همواره مورد احترام و علاقه ‌مندی ملت و مردم هر دو کشور بوده است بستر ساز توسعه در همه زمینه‌ها در طول تاریخ بوده اند. هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سئوال اساسی است که مناسبات ایران و ژاپن از نهضت مشروطه تا پایان سلسله پهلوی چگونه بوده است ؟ پژوهشگران در این مقاله با استفاده از روش اسنادی با اتکا به منابع مکتوب کتابخانه ای و مقالات به بررسی این موضوع می پردازند. نتایج پژوهش حاضرنشان می دهد که به جز مقطعی در جنگ جهانی دوم که با فشار متفقین بر دولت ایران که مجبور به قطع رابطه با ژاپن گردید ، در دیگر مقاطع تاریخی مناسبات سیاسی ، تجاری و فرهنگی ایران و ژاپن همواره و به تدریج در حال رشد و گسترش بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

315 - پیامدهای اقتصادی جنگ جهانی دوم در همدان(1320-1325ش.)
مجید فروتن کیوان شافعی محمدقربان کیانی انور خالندی

چکیده:اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای ایران بوجود آورد. یکی از این تاثیرات، پیامدهای اقتصادی بود که شرایطی چون قحطی و کمبود ارزاق، تورم و رکود، گرانی، کم رونق شدن دادوستد، تعطیلی مراکز تولیدی را به چکیده کامل

چکیده:اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای ایران بوجود آورد. یکی از این تاثیرات، پیامدهای اقتصادی بود که شرایطی چون قحطی و کمبود ارزاق، تورم و رکود، گرانی، کم رونق شدن دادوستد، تعطیلی مراکز تولیدی را به بار آورد. موضوع این تحقیق بررسی پیامدهای اقتصادی جنگ جهانی دوم در همدان است. در انجام این تحقیق از روش توصیفی– تحلیلی بهره جسته و اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی و بر اساس گزارش‌های موجود گردآوری شده است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که جنگ جهانی دوم و اشغال همدان چه پیامدها و تاثیرات اقتصادی بر این منطقه داشته است؟ یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد؛ عوامل متعددی در بروز مشکلات اقتصادی منطقه در دوران جنگ نقش داشته و اغلب این پیامدها به صورت کوتاه مدت و ناپایدار و محدود به دوران اشغال همدان می‌شده است. به علت این که وضعیت نامناسب اقتصادی همدان در فاصله سال‌های 1325-1320هـ ش از پیامدهای عینی و ملموس زمان جنگ محسوب می‌گردید، رفع این مشکلات در اولویت مردم منطقه بوده است. حادث شدن جنگ جهانی دوم در حوزه اقتصادی صرفاً پیامدهای متعدد منفی و مخرب برای منطقه به بار نیاورد بلکه نتایج مثبتی چون احداث و بهسازی راه‌های ارتباطی، برپایی مراکز تعمیرگاهی به خصوص وسایل نقلیه نظامی و تعلیم استادکار نیز به همراه داشته است. کلید واژه‌ها: همدان، جنگ جهانی دوم، متفقین، پیامدهای اقتصادی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

316 - تحلیل علل اقتصادی و سیاسی در شکل گیری جنگ های پلوپونز و پیامدهای آن
محمد مسیح هاشمی نیا فاطمه جان احمدی ابراهیم خراسانی پاریزی

تاریخ یونان اتفاقات زیادی را در خود رقم زده است و آنچنان دارای تاریخ پرباری است که تمامی ابعاد فرهنگی، تاریخی و سیاسی و نظامی و اقتصادی را در خود گنجانده است. یونان در بستر تاریخی خود شاهد جنگ های مختلفی بوده است و این جنگ ها گاه در خارج مرز و گاه در داخل مرز شکل می گرف چکیده کامل

تاریخ یونان اتفاقات زیادی را در خود رقم زده است و آنچنان دارای تاریخ پرباری است که تمامی ابعاد فرهنگی، تاریخی و سیاسی و نظامی و اقتصادی را در خود گنجانده است. یونان در بستر تاریخی خود شاهد جنگ های مختلفی بوده است و این جنگ ها گاه در خارج مرز و گاه در داخل مرز شکل می گرفتند. از جمله جنگ های داخلی که در یونان رخ داد، جنگ میان دولت شهرهای آتن و اسپارت بوده است که به جنگ های پلوپونز مشهور گشتند. این جنگ ها در سه دوره تاریخی رخ نمودند که علل های شکل گیری آن از عوامل سیاسی و اقتصادی بوده اند. از نتایج مهم این جنگ این بود که به انحطاط آتن که از مراکز تمدن یونان محسوب می شد، منجر شد و در پی آن به انحطاط یونان بعد از مدت ها گردید. در مقاله برآنیم تا عوامل سیاسی و اقتصادی را در شکل گیری جنگ های پلوپونز تحلیل نماییم و هم چنین پیامدها و نتایج جنگ ها را تشریح نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

317 - دیدگاه عبدالله ابن زبیر نسبت به حکومت حضرت علی (ع)
حیدر عباسی فر غفار پوربختیار منصور امانی

علی ابن ابیطالب، بعد از قیام مسلمانان علیه خلیفۀ سوم عثمان، با انتخاب مردم جامعه اسلامی بعنوان خلیفه چهارم تعیین گردید. هنگام این انتخاب، جبهۀ مخالفین بلافاصله در مقابل آن قرار گرفت، اتحاد گروه اشراف قریش در رأس این مخالفین قرار داشت. در این جبهه نقش عبدالله بن زبیر در چکیده کامل

علی ابن ابیطالب، بعد از قیام مسلمانان علیه خلیفۀ سوم عثمان، با انتخاب مردم جامعه اسلامی بعنوان خلیفه چهارم تعیین گردید. هنگام این انتخاب، جبهۀ مخالفین بلافاصله در مقابل آن قرار گرفت، اتحاد گروه اشراف قریش در رأس این مخالفین قرار داشت. در این جبهه نقش عبدالله بن زبیر در کنار پدر و شریک پدرش طلحه و خاله او عایشه بسیار مشهود و عیان است. اهمیت تحقیق بررسی مخالفت ابن زبیر و دلایل آن و سرانجام این مخالفت، هدف تحقیق پی بردن به این مخالفت با طرح این سؤال: نقش عبدالله ابن زبیر در مقابله با خلافت امام علی(ع) چگونه بود؟ فرضیه مطروحه: عبدالله ابن زبیر بر اساس لجاجت، حسادت، عناد و جاه طلبی و قدرت طلبی و مخالفت با برنامه سیاسی و اقتصادی امام علی(ع) به مقابله برخاست، اما در این امر شکست خورد. دستاورد مقاله: عبدالله ابن زبیر به عنوان یک فرد جاه طلب که در طلب قدرت و رسیدن به رأس هرم خلافت بود، تمام اهتمام خود را بر آن قرار داد تا با ایجاد یک جبهه متحد خلیفه علی ابن ابیطالب را از قدرت براندازد، جنگی را علیه امام ترتیب داد. وی در این جنگ شکست خورده و در اهدف خود ناکام ماند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

318 - تحلیل عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر وضعیت سیاسی-اجتماعی تبریز در جنگ جهانی اول
علی تاروردی نسب معصومه قره داغی عباس قدیمی قیداری نازلی اسکندری نژاد

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی خود در طول تاریخ محل مناقشه دولتهای بزرگ جهانی بوده است. در جنگ جهانی اول علیرغم اینکه دولت ایران به صراحت اعلام بی طرفی کرد اما همین ویژگی های استراتژیک ایران سبب شد کشور درگیر مناسبات سیاسی نیروهای درگیر جنگ شود. در این چکیده کامل

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی خود در طول تاریخ محل مناقشه دولتهای بزرگ جهانی بوده است. در جنگ جهانی اول علیرغم اینکه دولت ایران به صراحت اعلام بی طرفی کرد اما همین ویژگی های استراتژیک ایران سبب شد کشور درگیر مناسبات سیاسی نیروهای درگیر جنگ شود. در این مناسبات سه عامل جریانات هویت گرا، وابستگی ایران به دولتهای بیگانه و ضعف سیاسی و اقتصادی دولت مرکزی تعیین کننده بوده است. در این دوره تبریز به دلیل موقعیت جغرافیایی، ساختار اجتماعی و فرهنگی خود عرصه مناقشه بین نیروهای عثمانی و روس بود. دولتهای عثمانی و آلمان با کوبیدن بر طبل احساسات هویت طلبانه گروه های نژادی، قومی و مذهبی سعی کردند موقعیت خود را در منطقه تثبت کنند و از طرفی دیگر نفوذ و قدرت دولت روسیه و وابستگی و ضعف دولت مرکزی در برابر آنها سبب شد آذربایجان و بویژه شهر تبریز در این دوران شاهد رویدادهایی همچون فعالیت پانترکها، مقابله ملی گراها در برابر هویت طلبان ، اختلافات مذهبی و دینی و مانع تراشی دولت روسیه در برابر احیاء سنت ولیعهد نشینی تبریز باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

319 - نقش امیرعلیشیر نوایی در سیاست های اعمال شده سلطان حسین بایقرا
امیر نعمتی لیمائی عطاءالله حسنی

چکیده: امیرعلیشیر‌نوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهره‌جستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطان‌حسین‌بایقرا، چه اندازه بو چکیده کامل

چکیده: امیرعلیشیر‌نوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهره‌جستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطان‌حسین‌بایقرا، چه اندازه بوده و چه تأثیری بر چند و چون کنش ها و واکنش های سیاسی رخ داده در آن عهد نهاده است. آنچه هویدا می نماید، بررسی مجموعه داده های تاریخی و آگاهی های موجود نشان داد که نوایی نه تنها در تصمیم گیری های سیاسی سلطان تأثیرگذار بود، بلکه در ترکیب و آرایش نیروهای سیاسی و فراز و فرود موقعیت آنان هم حضوری مؤثر داشت. افزون بر این، برای وی در فرونشاندن و یا برکشیدن آتش نبردهای داخلی این روزگار نیز سهم به سزایی درنظر باید گرفت. واژگان کلیدی: امیر علیشیر‌نوایی، سلطان‌حسین بایقرا، جنگ های داخلی، نیروهای سیاسی، سیاستهای حکومتی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

320 - تبیین مبانی فکری نازیسم و علل و عوامل موثر در هژمونی آن بعد از جنگ جهانی اول در آلمان
کرامت عبدلی طاهره بیژنی

چکیده: نازیسم که بواسطه هیتلر و حزب ناسیونال سوسیالیسم بعد از جنگ جهانی اول در آلمان سربرآورد. یکی از دهشتناکترین حکومتهای تاریخ می باشد، که نه تنها در آلمان و اروپا بلکه سایه هراس انگیز و رعب آور آن در سراسر جهان قرن بیستم، ملت ها و دولتهای مختلف را متاثر ساخت. و چکیده کامل

چکیده: نازیسم که بواسطه هیتلر و حزب ناسیونال سوسیالیسم بعد از جنگ جهانی اول در آلمان سربرآورد. یکی از دهشتناکترین حکومتهای تاریخ می باشد، که نه تنها در آلمان و اروپا بلکه سایه هراس انگیز و رعب آور آن در سراسر جهان قرن بیستم، ملت ها و دولتهای مختلف را متاثر ساخت. و با شعله ور ساختن جنگ جهانی دوم صحنه های تاریکی را در تاریخرقم زد. چرایی سر بر آوردن چنین حکومتی مطلقه و تمامیت خواه و تبیین علل و عوامل موثر بر ظهور آن در کشوری پیشرفته و مدرن همانند آلمان، همراه با بررسی زمینه های فکری و اوضاع سیاسی و اقتصادی موثر در شکل گیری نازیسم مهمترین مسئله ی مطرح شده در این مقاله می باشد که نگارندگان آن معتقدند؛ وجود و پرورش اندیشه سیاسی اقتدارگرا و تمامیت خواه در فلسفه سیاسی آلمان که خواهان دولتی مطلقه و یکپارچه می باشد، همراه با ضعف و انحطاطی که بر دولت و اوضاع سیاسی و اقتصادی آلمان بعد از جنگ جهانی اول مستولی شده بود، راه را برای هژمونی نازیسم هموار می ساخت. واژگان کلیدی: نازیسم، هیتلر، آلمان، توتالیتاریانیسم، جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

321 - ورود متفقین به ایران و مسئله آلمان ها
دکتر نعمت احمدی یونس صادقی

چکیده: رابطه ایران و آلمان در دوره رضا شاه از پرتنش ترین مسائل سیاسی آن روز به حساب می آمد. چرا که رابطه مستحکم بین دو کشور، به خصوص در حوزه مسائل اقتصادی، نگرانیهای عمده ای را در ذهن دولتمردان متفقین نسبت به ایران و شخص رضا شاه ایجاد کرده بود. این رابطه به نوعی اصلی چکیده کامل

چکیده: رابطه ایران و آلمان در دوره رضا شاه از پرتنش ترین مسائل سیاسی آن روز به حساب می آمد. چرا که رابطه مستحکم بین دو کشور، به خصوص در حوزه مسائل اقتصادی، نگرانیهای عمده ای را در ذهن دولتمردان متفقین نسبت به ایران و شخص رضا شاه ایجاد کرده بود. این رابطه به نوعی اصلی ترین دلیل اشغال ایران از سوی متفقین عنوان شده است. چرایی حضور آلمان ها در ایران و حساسیتی که متفقین در حین جنگ جهانیدوم نسبت به این موضوع از خود نشان دادند نیاز به واکاوی اساسی در روابط بین دو کشور و همچنین نگاه کشورهای دیگر به این موضوع دارد. این مسئله به قدری در روابط خارجی ایران مهم بود که با شروع جنگ جهانی دوم، ایران را وادار به سیاست بی طرف در جنگ نمود. اما پس از اینکه آلمان ها در موضع برتری در جنگ قرار گرفتند، ایران رویه بی طرفی خود را کنار گذاشت و به سمت آلمان متمایل شد. این مسئله با التیماتوم شدید متفقین به ایران روبرو شد. اما وقتی جواب دولتمردان ایرانی،متفقین را قانع نکرد آنها در شهریور 1320 ایران را اشغال کرده و صدمات جبران ناپذیری بر کشور تحمیل نمودند.سوال اصلی این مقاله نوع رابطه رضاشاه با آلمانها در آستانه جنگ جهانی دوم است و پیش فرضی که مطرح می شود ناظر بر یک رابطه مستحکم در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که منجر به اقدامات متفقین و سقوط رضاشاه می شود. واژگان کلیدی:رضاشاه، آلمان، متفقین، جنگ جهانی دوم، ایران پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

322 - رویکردی تحلیلی-تاریخی بر زمینه های ظهور و هژمونی فاشیسم ایتالیا بعد از جنگ جهانی اول
دکتر فریدون الهیاری طاهره بیژنی

چکیده در پی جویی مجسم ترین نمود عینی توتالیتاریانیسم علاوه بر حکومت های کمونیستی می توان به حکومت های نازیسم و فاشیسم اشاره کرد که با مولفه هایی از قبیل؛ تک حزبی بودن، بکارگیری پلیس مخفی تروریستی و قتل و کشتار مخالفان، سرکوب آزادی های مدنی، ایدئولوژی فراگیر، انحصار رس چکیده کامل

چکیده در پی جویی مجسم ترین نمود عینی توتالیتاریانیسم علاوه بر حکومت های کمونیستی می توان به حکومت های نازیسم و فاشیسم اشاره کرد که با مولفه هایی از قبیل؛ تک حزبی بودن، بکارگیری پلیس مخفی تروریستی و قتل و کشتار مخالفان، سرکوب آزادی های مدنی، ایدئولوژی فراگیر، انحصار رسانه های گروهی و ستایش جنگ و توسعه طلبی نظامی و تقبیح صلح و دوستی، و بسیاری ویژگی هایی که مورد نفرت و سرزنش بشریت می باشد، بعد از جنگ جهانی اول در برخی از کشورهای جهان همانند روسیه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و ژاپن و برخی از دیگر نقاط جهان، ظهور یافتند. این مقاله باروش توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای بر پایه چنین نگرشی به بررسی عواملموثر بر ظهور و هژمونی موسولینی و حزب فاشیست ایتالیا پس از جنگ جهانی اول ، از سه دیدگاه؛ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می پردازد. در این مقاله پس از مقدمه و مفاهیم به بررسی عوامل اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی ظهور و سلطه فاشیسم پرداخته می شود. واژگان کلیدی : فاشیسم، موسولینی،ایتالیا، توتالیتاریانیسم، جنگ جهانی اول پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

323 - حوزه تا جنگل مروری بر زندگی میرزا کوچک خان جنگلی در عصر مشروطه
دکتر امیر تیمور رفیعی دکتر کیوان لؤلوئی حامد کاشی‌زاده

چکیده در طول تاریخ ایران زمین جنبش های مردمی وانقلابی زیادی به وقوع پیوسته است که بیشتر این جنبش ها هدفی جز مبارزه با استعمار واستبداد حاکمان زمانه خود نداشته اند در طول این تاریخ پر فرازو نشیب رهبران این جنبش ها دارای مقام واعتبار بالایی بوده اند جنبش جنگل یکی از این چکیده کامل

چکیده در طول تاریخ ایران زمین جنبش های مردمی وانقلابی زیادی به وقوع پیوسته است که بیشتر این جنبش ها هدفی جز مبارزه با استعمار واستبداد حاکمان زمانه خود نداشته اند در طول این تاریخ پر فرازو نشیب رهبران این جنبش ها دارای مقام واعتبار بالایی بوده اند جنبش جنگل یکی از این جنبش های انقلابی مردمی است که به رهبری میرزا کوچک خان جنگلیدر زمان مشروطه به وقوع پیوست ونسبت به دیگر جنبش های این دوره مانند(جنبش محمد خیابانی،کلنل محمد تقی پسیان،ستار خان)ازلحاظ مدت ومکان نهضت از اهمیت بالایی برخوردار است. واژگان کلیدی:جنبش جنگل،میرزا کوچک خان جنگلی،مشروطه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

324 - مکاتبات بین سران ایران وروم دردوره ساسانی ونقش آن دردیپلماسی جهان کهن
دکتر محسن ابوالقاسمی مهرانگیز کیانی

چکیده: در این مقاله به بررسی نامه های ارسال شده بین سران ایران و روم در دوران ساسانی پرداخته شده، و انگیزهتأثیر و پیامدهای این مکاتبات مورد تحلیل قرار گرفته است. درغالب نامه ها، منافع ملی، اقتصادی، ایدئولوژیکی، عمومی وتبلیغاتی دو طرف مورد نظر بوده است. ادبیات به کار چکیده کامل

چکیده: در این مقاله به بررسی نامه های ارسال شده بین سران ایران و روم در دوران ساسانی پرداخته شده، و انگیزهتأثیر و پیامدهای این مکاتبات مورد تحلیل قرار گرفته است. درغالب نامه ها، منافع ملی، اقتصادی، ایدئولوژیکی، عمومی وتبلیغاتی دو طرف مورد نظر بوده است. ادبیات به کار رفتهدرنامه ها نشئت یافته از موضع ضعف یا قدرت نویسنده وموقعیت سیاسی او بود. این نامه ها به عنوان سندی مکتوب درتاریخ دو کشور برجای ماندند و منعکس کننده بخشی از روابط سیاسی ایندو قدرت درطی دوران چهارصد ساله پر فراز ونشیب آن است. واژگان کلیدی: نامه ، ایران، روم، ساسانیان، جنگ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

325 - بررسی چالش های سیاسی اجتماعی روند گذار به عصر رنسانس
دکتر کیوان لؤلویی مصطفی فرهناک

چکیده در قرن 11 الی 14 میلادی که اواخر قرون وسطی ( 1453 – 395 م ) نامیده می شود پاپ ها یا خلیفه های اعظم مسیحیت همچنان بر سرزمین اروپا استیلاء مطلق داشتند. که همگی سران آن بلاد گوش به فرمان ایشان بوده و اوامر او را مطیع و اجراء می کردند. فئودالیسم به عنوان یکی چکیده کامل

چکیده در قرن 11 الی 14 میلادی که اواخر قرون وسطی ( 1453 – 395 م ) نامیده می شود پاپ ها یا خلیفه های اعظم مسیحیت همچنان بر سرزمین اروپا استیلاء مطلق داشتند. که همگی سران آن بلاد گوش به فرمان ایشان بوده و اوامر او را مطیع و اجراء می کردند. فئودالیسم به عنوان یکی از قدرت های بازوی پاپ از آن جمله بودند که دسترنج زارعین و رعیت را به نفع پاپها به یغما برده و در نظام کشاورزی آن دوران وضعیت سختی را تحمیل می نمودند. تأثیر شکست بی نتیجه و جانسوز جنگهای صلیبی در اذهان مردم، ناکارآمدی نظامی خصوصاً دریانوردی، مدیریتی، پزشکی و علوم دیگر، بیسوادی و فقدان صنعت چاپ، دادگاههای تفتیش عقائد و کشتارهای نا به حق، تضعیف زنان از یک طرف و از طرف دیگر اقتدار روز افزون حکومت عثمانی مدعی دین اسلام در فتح قسطنطنیه ( 1453 ) و فرو ریختن پایه های هزار ساله نظام امپراطوری روم شرقی (تشکیل شده از 395 م ) مدعی مسیحیت به عنوان بازوی پاپ و همچنین جریان اصلاحات مذهب مسیحیت ( پروتستان ) همگی دست به دست هم داده تا اینکه انتقال قدرت به مِنَصَّه ظهور رسید. پاپها خلع سلاح شده و در پشت دیواره های غیر نظامی واتیکان سکنا گزیدند.و سرانجام استحکامات خرافه پرستی راهی دره اضمحلال شد، مطالعه، تجربه، تحقیق، تلاش، آزادی و عدالت سر لوحه برنامه سران اروپا قرار گرفت و نام آنرا " نوآوری یا رنسانس" نامیدند. واژگان کلیدی :چالش، قرون وسطی، رنسانس، پاپ و کلیسا، اروپا، جنگ های صلیبی، اصلاحات، اکتشافات، اقتصاد،سیاست،استعمار، مذهب، هنر، ادبیات و علوم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

326 - چنگیز خان مغول ونقش سبتای بهادر و جبه نویان در لشکر کشی به غرب امپراتوری
اسد اصغری سولا

چکیده در این پژوهش، ابتدا زادگاه مغول ها و چگونگی زندگی آنان و اقوام مختلفی که در آن حیطه بودند، سخن به میان آمده است. بعد از آن در مورد چنگیزخان که قومشان باج گذار چین بود و خودش در کودکی پدرش را از دست داده بود، مورد تحقیق قرار گرفته که او با عقل و درایت و تلاش ب چکیده کامل

چکیده در این پژوهش، ابتدا زادگاه مغول ها و چگونگی زندگی آنان و اقوام مختلفی که در آن حیطه بودند، سخن به میان آمده است. بعد از آن در مورد چنگیزخان که قومشان باج گذار چین بود و خودش در کودکی پدرش را از دست داده بود، مورد تحقیق قرار گرفته که او با عقل و درایت و تلاش بی وقفه اش خود را به رأس قوم خود رسانده و با اقوام مغول و همسایگانش با سیاست رفتار نموده است و در نهایت با تقویت اقوام مغول و بررسی ضعف همسایگان به آنها فایق گشته است. در ادامه، انتخاب دو نفر از مجرب ترین و داناترین سردار مغولی از طرف چنگیزخان یعنی یمه یا جبه نویان و سبتای یا سوبدای بهادر برای تعقیب سلطان محمد خوارزمشاه و بعد از مرگ سلطان محمد، فتح شهرهای ایران و روسیه مورد پژوهش قرار گرفته که این دو سردار با هم فکری خود و فریب بزرگان شهر و سرداران بلندپایه پیروزی درخشانی را برای مغول ها به ارمغان آورده اند. درنهایت به مراجعت چنگیزخان به همراه دو سردارش به مغولستان و هجوم دوم مغول به غرب امپراطوری، سلطنت کیوک خان و سلطنت شعبه دوم چنگیزی اشاره شده است. واژگان کلیدی: مغول،چنگیز خان، جنگ،سبتای بهادر،جبه نویان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

327 - پیش آیندها و پس آیندهای روان‌شناختی شکست ایرانیان در جنگ‌های ایران و روس
محمّدرضا جلالی سکینه سلیمی حسن امین اسماعیلی

چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های چکیده کامل

چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های استعماری را نیز تعقیب می کردند همراه با ضعف شدید حکومت قاجاری در زمان فتحعلی شاه، ایران را در وضعیّتی کاملاً طُمع گونه برای این دولت ها قرار داد. تاریخ معاصر ایران از این زمان به این سوی تماماً حکایتِ تعدّی و چپـاولی است که دوسویه ی زیاده خواهی بیرونی و مقهور بودگی درونی دارد. در این میان امپراطوری روسیه که در رقابت با امپراطوری بریتانیا از گذشته ی دورهدف های توسعه ارضی در ایران را دنبال می کرده است ضعف و بی خبری حاکمیّت و نابسامانی و عقب ماندگی کشور را مناسب قصدمندی تعدّی طلبانه خویش دانست و به غفلت دربار ایران این کشور را دچار جنگی ساخت که از ابتدا عقلا و اهل خِرَد سرانجامش می دانسته و می شناختند. سران حکومت نیز در اوان و اواسط جنگ دریافتند که در مهلکه ای پر فاصله که به تدریج شناخته بودند افتاده اند. ساختار ماهیّتاً متمایز نظامی و مدرن حرفه ای روسیه با ساختی کاملاً ایلیاتی سنّتی ایران درگیر دو جنگ طولانی شد. عواملی همچون درگیری روسیه در دو جبهه دیگر، منازعات جنگ اوّل را طولانی ساخت؛ با این حال این کشور به عمده خواسته های تصرف گرایانه و اشغال گرایانه‌اش دست یافت. در جنگ دوم روسیه آن منازعات با فرانسه و عثمانی را نداشت، تجربه ی شکست در جنگ پیشین نیز به مصداق درماندگی آموخته شده سلب جرأت از ایرانیان کرده بود و اطّلاع نسبی بر فاجعه و خطر پیش رو که اینک دیگر برای فتحعلی شاه و عبّاس میرزا نیز درونی شده بود، بدون تجهیزات مقابله ای جنگی، تنها بر ترس و اضطراب و ناامنی و تزلـزل می افزود. از این رو در این جنگ سرعت پیروزی روسیه برق آسا بود و عهدنامه ترکمان چای محصول این مقابله ی کاملاً نابرابر بود که به مراتب نسبت به جنگ اوّل قابل اجتناب می نمود. در این مطالعه ضمن مقایسه دو سیستم نظامی کاملاً متفاوت ایران و روسیه، به شرایط دو کشور و نقش دیگر نیروهای مداخله گر که در تناسب با هدف‌های استعماری خود به موضوع جنگ ها می نگریستند، و قدرت راهبری جنگ در دو کشور، و تحلیل ثمرات این دو رخداد شوم مبادرت شده است. واژگان کلیدی: جنگ‌های ایران و روس ـ فتحعلی شاه ـ عبّاس میرزا ـ اصلاحات نظامی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

328 - مطالعه تطبیقی تحلیلی دیدگاه فریقین درباره زمینه ها و دلایل صلح امام حسن مجتبی (ع)
مرضیه ورمزیار سید اکبر حسینی قلعه بهمن

امام، امت و مصالح هر جامعه، سه عنصر اساسی در تشکیل یک جامعه آرمانی هستند و هر کدام از آنها در موفقیت یاانحطاط آن جامعه بطور مستقیم تاثیرگذار است. جامعه حسنی از آن دسته جوامعی است که در آن عدم بیعت جبههمقابل با امام، با وجود دعوت امام به بیعت، سبب میشود زمینههای جنگ در آ چکیده کامل

امام، امت و مصالح هر جامعه، سه عنصر اساسی در تشکیل یک جامعه آرمانی هستند و هر کدام از آنها در موفقیت یاانحطاط آن جامعه بطور مستقیم تاثیرگذار است. جامعه حسنی از آن دسته جوامعی است که در آن عدم بیعت جبههمقابل با امام، با وجود دعوت امام به بیعت، سبب میشود زمینههای جنگ در آن جامعه فراهم گردد و امام به مقدماتجهاد و مبارزه بپردازد. اقداماتی همچون تعیین فرماندهان، مشخص نمودن پایگاه نظامی و ..،. از سوی امام، حاکی ازاین تصمیم است؛ اما حوادث فراوانی همچون اختلاف نیات سپاه امام (ع،) پیوستن با وی در جنگ، خیانت خواص و ازجمله فرماندهان، شایعه پراکنی و تضعیف روحیه سپاه امام و ... که در این بین واقع میشود، باعث پذیرش صلحیناخواسته میگردد. این نوشتار با مطالعه تطبیقی، تحلیلی، شرایط جامعه حسنی و زمینههای صلح از نگاه فریقین، ایندلایل را بررسی نموده و بر میشمارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

329 - عوامل ایجاد شوک‌های قیمت نفت با تاکید بر رفتار تولیدکنندگان بزرگ
جلال دهنوی میر حسین موسوی

10.30495/eco.2022.1951429.2621

هدف مقاله عرضه رهیافتی نوین برای بررسی شوک های قیمت نفت و بالطبع، تببین بهتر جنگ های نفتی است. برای دست‌یابی به هدف، مدل خودرگرسیون برداری ساختاری مبتنی بر مدل کیلیان (2009) با هدف مدل سازی شوک های بازار نفت طی دوره زمانی 1985 - 2019 استفاده شده است. نتایج نشان داد جنگ چکیده کامل

هدف مقاله عرضه رهیافتی نوین برای بررسی شوک های قیمت نفت و بالطبع، تببین بهتر جنگ های نفتی است. برای دست‌یابی به هدف، مدل خودرگرسیون برداری ساختاری مبتنی بر مدل کیلیان (2009) با هدف مدل سازی شوک های بازار نفت طی دوره زمانی 1985 - 2019 استفاده شده است. نتایج نشان داد جنگ قیمتی اخیر، به‌دلیل رشد قابل توجه عرضه نفت آمریکا (شوک عرضه) و هم‌زمانی آن با شیوع ویروس کرونا (شوک تقاضا) باعث کاهش شدید قیمت نفت و کوتاه شدن دوران جنگ قیمتی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

330 - کارکرد کنایه در «جنگنامۀ نادر» الماس‌خان کَندوله‌ای
زهرا غریب حسینی حمید جعفری مریم کریانی

10.30495/irll.2021.1920118.1410

تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز مبانی اصلی بلاغت سنّتی هستند که شاعر را در ساختن تصاویر مخیّل یاری می‌رسانند. در این میان کنایه به دلیل پیوندی که با زبان عامۀ مردم دارد و از آبشخورهای آداب و رسوم و باورهای مردم بهره می‌گیرد، در انتقال اندیشه ها و تجارب، شگردی کاراتر و اثر چکیده کامل

تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز مبانی اصلی بلاغت سنّتی هستند که شاعر را در ساختن تصاویر مخیّل یاری می‌رسانند. در این میان کنایه به دلیل پیوندی که با زبان عامۀ مردم دارد و از آبشخورهای آداب و رسوم و باورهای مردم بهره می‌گیرد، در انتقال اندیشه ها و تجارب، شگردی کاراتر و اثرگذارتر است. اساساً اعتبارسنجی کنایه در کنار تصویرآفرینی‌‌ای که دارد، به محتوای فکری آن وابسته است که می تواند اندوخته های ارزشمندی را در اختیار مخاطب خود قرار دهد. در این پژوهش به‌منظور بررسی و شناساندن بهتر کنایه در فرهنگ مردم، جنگنامۀ نادر، از الماس خان کندوله‌ای به‌روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. این منظومه در قرن دوازده هجری سروده شده است و اثری حماسی در زبان کُردی محسوب می‌شود. بررسی کنایه در منظومۀ جنگنامۀ نادر نشان می‌دهد که الماس خان کندوله ای با آگاهی از نقش کم نظیر کنایه در گسترش زبان و انتقال افکار و باورها، و حفظ آداب و رسوم اجتماعی به گونه ای گسترده از این شگرد ادبی بهره برده است. کنایاتی که برخی دستاورد ادبی خود او بوده و زبان شعر او را مایه ورتر کرده است. نکتۀ درخور تأمّل این است که بیشتر کنایاتی که از عواطف انسانی سرچشمه گرفته اند یا ژرف ساختی اسطوره ای، اعتقادی و اجتماعی دارند، نیز در تقویت جنبه های حماسی اثر یاری رسانده اند و این موضوع نشان می‌دهد که سراینده از این دلالت های کنایه غافل نبوده و عمداً آن ها را در سروده های خود به کار بسته است. همچنین پایبندی سراینده به اصول دینی سبب شده بسیاری از کنایاتی که ژرف‌ساخت اعتقادی دارند، در شعر او راه یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

331 - ارائه مدل پیش بینی ریسک ورشکستگی مالی شرکت های بورسی و فرابورسی با بهره گیری از الگوریتم های یادگیری ماشین
محسن عالی سید علیرضا میرعرب بایگی نیما فرجیان

ورشکستگی یا شکست کسب و کار می تواند تاثیر منفی هم روی خود شرکت و هم اقتصاد جهانی داشته باشد. در این پژوهش ارائه پیش بینی ریسک ورشکستگی مالی شرکت های بورسی و فرابورسی با بهره گیری از الگوریتم های یادگیری ماشین صورت گرفته است، که در آن هدف پیش بینی نهایی ریسک ورشکستگی مال چکیده کامل

ورشکستگی یا شکست کسب و کار می تواند تاثیر منفی هم روی خود شرکت و هم اقتصاد جهانی داشته باشد. در این پژوهش ارائه پیش بینی ریسک ورشکستگی مالی شرکت های بورسی و فرابورسی با بهره گیری از الگوریتم های یادگیری ماشین صورت گرفته است، که در آن هدف پیش بینی نهایی ریسک ورشکستگی مالی شرکت های بورسی و شرکت های فرابورسی است. یادگیری جمعی، حوزه ای از یادگیری ماشین هست که در آن به جای اینکه از یک مدل برای حل یک مسئله استفاده کنند، از چندین مدل به صورت ترکیبی استفاده می کنند تا توان تخمین خروجی مدل را بالاتر ببرند. هر مدل با بهره گیری از ویژگی های بهینه مورد آموزش مجدد قرار می گیرد. در نتیجه دقت پیش بینی مدل یادگیری ماشین به روش Stacking که یکی از قوی ترین تکنیک های یادگیری جمعی است، برای پیش بینی ریسک ورشکستگی مالی از روش های مشابه بالاتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

332 - چالش‌های کاربرد حقوق بین‌الملل بشردوستانه در جنگهای سایبری
حسن موثقی

10.30495/cyberlaw.2022.693894

از هر زاویه‌ای به جنگ بنگریم آن را پدیده‌ای سهمگین و خشونت‌آمیز خواهیم یافت. در عین حال در طول تاریخ، جنگ و مخاصمات مسلحانه هزاران بار اتفاق افتاده و در آینده نیز اتفاق خواهد افتاد و بشریت را از آن گریزی نیست اما می‌تواند قانون و اخلاق را بر آن حاکم سازد تا جنگ که در حق چکیده کامل

از هر زاویه‌ای به جنگ بنگریم آن را پدیده‌ای سهمگین و خشونت‌آمیز خواهیم یافت. در عین حال در طول تاریخ، جنگ و مخاصمات مسلحانه هزاران بار اتفاق افتاده و در آینده نیز اتفاق خواهد افتاد و بشریت را از آن گریزی نیست اما می‌تواند قانون و اخلاق را بر آن حاکم سازد تا جنگ که در حقیقت نشانگر تعارض منافع است به توحش و جنایت مبدل نشود. اما در هزاره سوم ماهیت و شکل جنگها در حال تغییر است و این شامل قواعد حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه نیز می گردد به همان نحوی در دستورالعمل تالین 1 و 2 از سوی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تصریح شده است روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و نتایج تحقیق ثابت می‌کند که امکان اعمال موازین انسانی حقوق بین‌الملل بشردوستانه در جنگهای سایبری نیز وجود دارد زیرا جنگ پدیده‌ای است که همه اقشار یک کشور را مخاطب قرار می‌دهد و آسیب‌های جدی و تأثیرگذار را بر حق حیات و دیگر نسل‌های حقوق بشر می‌گذارد چرا که مخاطب اولین مرحله جنگهای سایبری، اطلاعات طبقه بندی نظامی و امنیتی بوده و در مرحله بعد نوبت به تخریب، انتقال، تغییر و تحریف اطلاعات و داده‌های مربوط به مردم و شهروندان غیرنظامی دشمن می‌رسد و چون غیرنظامیان رزمنده به حساب نمی‌آیند بنابراین نباید مخاطب حملات و جنگهای سایبری قرار بگیرند و می‌بایست حقوق بین‌الملل بشردوستانه که جزو ارزشهای مشترک بشری است در مورد آنها رعایت شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

333 - بررسی راه کارهای تقلیل حملات سایبری از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه
هادی محمودی علیرضا انصاری مهیاری

10.30495/cyberlaw.2022.696600

پیشرفت‌ انسان در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را ایجاد می‌کند و یکی از این چالش‌ها، حملات سایبری است که باتوجه‌به گسترش روزافزون فناوری و توسعه فضای مجازی در نقاط مختلف جهان، تهدیدی برای زندگی انسان‌ها محسوب می‌شود. هدف از این مقاله، بررسی راه چکیده کامل

پیشرفت‌ انسان در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را ایجاد می‌کند و یکی از این چالش‌ها، حملات سایبری است که باتوجه‌به گسترش روزافزون فناوری و توسعه فضای مجازی در نقاط مختلف جهان، تهدیدی برای زندگی انسان‌ها محسوب می‌شود. هدف از این مقاله، بررسی راه کارهای تقلیل حملات سایبری از منظر حقوق بین‌المللی بشردوستانه است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی، انجام شده است و باتوجه‌به بررسی‌های انجام شده، نگارندگان به این نتیجه می‌رسند که قواعد و مقررات حقوق بین‌الملل بشردوستانه تمام چارچوب جنگ سایبری و حمله سایبری را پوشش نمی‌دهد اما به دلیل فلسفه وجودی حقوق بشردوستانه، حمایت از جمعیت غیرنظامی و اصول دیگری همچون اصل تناسب و تمایز را مدنظر دارد، لذا این اصول و مقررات همچنان کاربرد داشته و هرجا که مقرراتی وجود نداشته باشد لازم است که به حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی و اصولی استناد کرده و در آن وضعیت خاص، حقوق بین‌الملل بشردوستانه را اجرا و اعمال نمود. از سوی دیگر به دلیل عدم اجماع جامعه جهانی و ابهام در نحوه ی اجرای برخی از این اصول و قواعد، با توسعه تدریجی در حوزه قواعد قراردادی و عرفیِ فعلی، ابهامات موجود نیز قابل‌حل هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

334 - حق بر «دفاع مشروع» در قبال حملات سایبری با تاکید بر حملات ایالات متحده آمریکا
سعید عیدکشایش حسین ثریائی اذر جهانگیر باقری

10.30495/cyberlaw.2023.701877

اقدامات خصمانه و توسل به‌زور در فضای سایبر موضوع بسیار مهمی است که توانایی مواجه کردن حقوق بین الملل با چالش هایی اساسی را دارد؛ چراکه دولت های مختلف فضای مذکور را به‌عنوان میدان جنگ تلقی نموده و در راستای ایراد خسارت به دیگرانی هستند که آن را دشمن خود خطاب می نمایند، ی چکیده کامل

اقدامات خصمانه و توسل به‌زور در فضای سایبر موضوع بسیار مهمی است که توانایی مواجه کردن حقوق بین الملل با چالش هایی اساسی را دارد؛ چراکه دولت های مختلف فضای مذکور را به‌عنوان میدان جنگ تلقی نموده و در راستای ایراد خسارت به دیگرانی هستند که آن را دشمن خود خطاب می نمایند، یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین این کشورها ایالات‌متحده‌ آمریکا است که با استفاده از تجهیزات فوق پیشرفته خود به این اقدامات علیه دولت های دیگر دست می‌یا زد. در این راستا ضرورت انجام دفاع مشروع در مقابل این حملات اجتناب ناپذیر جلوه می‌نماید؛ اما سؤال اساسی آن است که با توجه به قواعد موجود بین المللی و به‌طور خاص ماده 51 منشور ملل متحد می توان به این اقدام دست یازید و از آن به دفاع مشروع سایبری یادکرد یا خیر. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی به مطالعه منابع مرتبط با موضوع و گردآوری اطلاعات پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در صورت انجام حمله سایبری از جانب بازیگر دولتی یا انتساب آن به دولت با رعایت شرایط دفاع مشروع درزمینه‌ انتساب، شدت درجه نقض اصل عدم توسل به‌زور و گزارش به شورای امنیت سازمان ملل متحد؛ می توان به دفاع مشروع سایبری دست یازید؛ البته در مسیر دفاع مشروع باید اصل تناسب به‌عنوان ضابطه اصلی رعایت گردیده و به‌محض ورود مؤثر شورای امنیت در بحران، دفاع خاتمه یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

335 - تحلیل و شبیه سازی گیرنده DIFM و روش اندازه‌گیری لحظه‌ای فرکانس در سیستم‌های پشتیبان جنگ الکترونیک
افسانه اصغرزاده محمد میرزائی

فرکانس حامل مهم‌ترین پارامتر‌های شناسایی و دسته‌بندی سیگنال‌ها در سیستم‌های جنگ الکترونیک است و اندازه‌گیری آن از مهم‌ترین وظایف یک سیستم پشتیبان جنگ الکترونیک (ESM) است. برای این منظور تاکنون ساختار‌های گیرنده گوناگونی با قابلیت‌ها و ویژگی‌های متفاوت ارائه شده است. ب چکیده کامل

فرکانس حامل مهم‌ترین پارامتر‌های شناسایی و دسته‌بندی سیگنال‌ها در سیستم‌های جنگ الکترونیک است و اندازه‌گیری آن از مهم‌ترین وظایف یک سیستم پشتیبان جنگ الکترونیک (ESM) است. برای این منظور تاکنون ساختار‌های گیرنده گوناگونی با قابلیت‌ها و ویژگی‌های متفاوت ارائه شده است. با این حال، با در نظر گرفتن تکنولوژی موجود، معمولاً لازم است که ترکیبی از ساختار‌های مختلف برای دستیابی به گیرنده‌ ای با مشخصات و عملکرد داده شده مورد استفاده قرار گیرد. گیرنده‌های آنالوگ محدودیتی نسبت به حساسیت و دقت دارند. از این‌رو گیرنده‌های دیجیتال با برطرف شدن محدودیت‌ها، یک نشانه خوب در چنین سیستم‌هایی ایجاد کرده‌اند. افزودن قابلیت‌های تشخیص حضور چند سیگنال هم‌زمان و تشخیص حضور سیگنال CW به ساختار گیرنده از جمله دیگر فعالیت‌های صورت گرفته در تکمیل طراحی مفهومی گیرنده است. در این مقاله به بررسی اصول عملکرد، تحلیل خطا و در نهایت شبیه‌سازی گیرنده اندازه‌گیری لحظه‌ای فرکانس (DIFM) بر اساس مشخصات داده می‌پردازیم. پس از مروری جامع بر گیرنده‌های مطرح سیستم‌های پشتیبان جنگ الکترونیک، به‌منظور رسیدن به گیرنده‌ای با پارامتر‌های مناسب ساختار کلی گیرنده پیشنهاد می‌شود و روابطی جهت محاسبه عملکرد آن ارائه می‌گردد. هم‌چنین به‌وسیله شبیه‌سازی با استفاده از نرم افزار متلب، تخمین‌گر مناسب انتخاب می‌شود. سپس، با جمع‌بندی مطالب بیان شده، ساختار گیرنده نهایی معرفی می‌شود و پس از مدل‌سازی ریاضی مناسب، عملکرد کلی سیستم تعیین می‌گردد. همانگونه که نشان داده شده، ساختار گیرنده معرفی شده به خوبی قادر است مشخصات گیرنده مطلوب در پروژه تعریف شده را برآورده سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

336 - بررسی مشکلات توسعه گردشگری روستایی بزکویه، روستا حاشیه جنگل از توابع رودسر در استان گیلان
پریسا محمدپور قاسم حبیبی بی بالانی

این تحقیق، مطالعه میدانی برای بررسی توسعه گردشگری در روستای بزکویه شهرستان رودسر در شرق استان گیلان انجام گردید. برای شناسایی عوامل مختلف مورد نیاز، تعیین نقاط قوت و کمبود منطقه از روش تکمیل پرسشنامه استفاده گردید. با استفاده از آزمون کوکران تعداد 100 نمونه برای تحقیق ج چکیده کامل

این تحقیق، مطالعه میدانی برای بررسی توسعه گردشگری در روستای بزکویه شهرستان رودسر در شرق استان گیلان انجام گردید. برای شناسایی عوامل مختلف مورد نیاز، تعیین نقاط قوت و کمبود منطقه از روش تکمیل پرسشنامه استفاده گردید. با استفاده از آزمون کوکران تعداد 100 نمونه برای تحقیق جمع آوری شده و از این تعداد 77 نمونه مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه های این تحقیق در بهار سال 1399 در بین افرادی که از این منطقه بازدید داشته اند به صورت تصادفی توزیع گردید. در این مطالعه از روش تعیین ضریب آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی پرسشنامه استفاده گردید که به منظور تعیین و محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. نرم افزار مورد استفاده جهت محاسبه ضریب آلفای کرونباخ این پژوهش، نرم افزار SPSS بود و نتایج این آزمون برای تعداد 77 نمونه، ضریب آلفای 75/0 تعیین گردید. به منظور گسترش و توسعه گردشگری این منطقه دارای نقاط ضعف نیز می باشد که از جمله ای موارد بر اساس این تحقیق می توان به وضعیت راه دسترسی نامناسب و نیز وضعیت نور و روشنایی در شب نام برد که بیان گر آن است که این روستا فاقد سیاست مشخص برای توسعه گردشگری بوده و گردشگران بدون هیچ ضابطه ای و گاها با ایجاد مشکلاتی هم برای خود و هم برای بومیان و ساکنین می گردند که به تدریج می تواند عدم همکاری بومیان در اجرای طرح های گردشگری مدون و علمی تهیه شده در آینده به به بوجود آورد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

337 - نقش اِلمان های گردشگری جنگ در افزایش نرخ بازدید گردشگران از موزه جنگ خرمشهر
حیدر محمدی سید محمد موسوی جد شبنم صالحی سارا ساعدی

جنگ تحمیلی با تمام ویرانی ها و سختی هایی که برای مردمان مناطق مرزی کشور ایران به ارمغان آورد، حس غرور و افتخار را نیز برای کشورمان نیز بر جای گذاشت حال مردم از سراسر کشور و خارج از کشور برای دیدن این مناطق و آثار بر جای مانده از جنگ سفر می نمایند و همین امر منجر به رونق چکیده کامل

جنگ تحمیلی با تمام ویرانی ها و سختی هایی که برای مردمان مناطق مرزی کشور ایران به ارمغان آورد، حس غرور و افتخار را نیز برای کشورمان نیز بر جای گذاشت حال مردم از سراسر کشور و خارج از کشور برای دیدن این مناطق و آثار بر جای مانده از جنگ سفر می نمایند و همین امر منجر به رونق گردشگری جنگ در این مناطق شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و از حیث انجام پژوهش توصیفی - پیمایشی می باشد. ابزار اصلی جهت جمع آوری داده در این پژوهش پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش را گردشگرانی تشکیل می دهند که به دیدن موزه جنگ شهر خرمشهر رفته بودند. با توجه به این که حجم دقیقی از جامعه در اختیار پژوهشگران قرار نداشت، بر اساس اصل اشباع داده‌ها و دریافت کثرت نظرات اعضای نمونه تعداد ۲۴۰ نفر بر اساس نظر پژوهشگران به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی ساده بدون جایگزین می باشد. پس از توزیع و جمع آوری پرسشنامه های پژوهش با استفاده از نرم افزار Spss و آزمون T تک نمونه ای مستقل به بررسی فرضیه های پژوهش پرداخته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که محرک های گردشگری جنگ با افزایش نرخ بازدید گردشگران رابطه مثبت و معناداری دارد و پیشنهاد می شود که دولت در حیطه روابط بین الملل، و موزه جنگ خرمشهر در حیطه تبلیغات و رسانه ها تلاش مضاعفی جهت جذب گردشگر داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

338 - عوامل بررسی مدیریت گردشگری و پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع
ثربا نصیری فروزان الهیاری

صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پاک و اشتغال‌زا، در سال&lrm;های اخیر جزء درآمدزاترین صنایع جهان بوده و همواره مورد توجه سیاست&lrm;ها و برنامه&lrm;های توسعه‌گرانه می&lrm;باشد. دولت&lrm;ها و بخش&lrm;های خصوصی در سطوح کلان تا خرد جهت توسعه و بقاء در بخش گردشگری نیازمند پیش&l چکیده کامل

صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پاک و اشتغال‌زا، در سال&lrm;های اخیر جزء درآمدزاترین صنایع جهان بوده و همواره مورد توجه سیاست&lrm;ها و برنامه&lrm;های توسعه‌گرانه می&lrm;باشد. دولت&lrm;ها و بخش&lrm;های خصوصی در سطوح کلان تا خرد جهت توسعه و بقاء در بخش گردشگری نیازمند پیش&lrm;بینی تقاضا در این بخش می&lrm;باشند. امروزه آتش‌سوزی جنگل از بلایای طبیعی پیشرو بوده و همه کشورها را در رابطه با اثرات آن نگران کرده است. آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌ها از مصادیق بحران‌های طبیعی است و مقابله با آن مدیریت بحران می‌باشد. در این پژوهش عوامل بررسی مدیریت گردشگری و پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع پرداخته می شود که برای محافظت از جنگل‌ها و مراتع در مقابل خطر آتش‌سوزی یکی از اولین استراتژی‌هایی که مورد توجه قرار می‌گیرد، تعیین مناطق مستعد وقوع آتش‌سوزی است و از دیگر راهبردها برای این منظور می‌توان به تهیه و اجرای طرح‌های جنگل‌داری، یافتن سریع آتش و واکنش همه‌جانبه با تمام اقدامات حفاظتی‌، برنامه‌ریزی منظم و فرهنگ‌سازی درست در جهت حفظ منابع طبیعی، استفاده از دانش بومی مردم در مدیریت جنگل، ایجاد یک مرکزیت بحران آتش‌سوزی در جنگل‌ها جهت سرویس‌دهی به مناطق جنگلی در معرض خطر، هماهنگی نیروهای آتش‌نشانی با نیروهای امداد مردمی در جهت مقابله با آتش‌سوزی، آموزش نیروهای انسانی و به کارگیری تجهیزات مؤثر و به‌روز، استفاده از تجربه کشورهای می‌شود. در نتیجه گردشگران و ساکنان بومی نباید نباید در جنگل ها و و مراتع آتش سوزی و سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزراع هم خوداری کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

339 - نقد مقالۀ «جنگ» در دائرة‌المعارف قرآن لایدن و بررسی میزان هم‌آوایی آن با مطالعات معاصران
مریم فرضی عباس همامی

مدخل جنگ در دائرةالمعارف قرآن لایدن توسط پاتریشیا کرونه نگارش شده است. نویسنده به معرفی مشتقات جنگ‌های تاریخی در قرآن پرداخته و موضوعاتی چون توجیه جنگ در قرآن، شأن اخلاقی جنگ و نیز طرح انگیزه‌های آیاتی چون سیف و جزیه را مورد پژوهش قرار داده است. پژوهش حاضر در پاسخ به ای چکیده کامل

مدخل جنگ در دائرةالمعارف قرآن لایدن توسط پاتریشیا کرونه نگارش شده است. نویسنده به معرفی مشتقات جنگ‌های تاریخی در قرآن پرداخته و موضوعاتی چون توجیه جنگ در قرآن، شأن اخلاقی جنگ و نیز طرح انگیزه‌های آیاتی چون سیف و جزیه را مورد پژوهش قرار داده است. پژوهش حاضر در پاسخ به این پرسش که آرای کرونه در مدخل جنگ با سایر متون تفسیری چه هم‌آوایی دارد؟ به روش تحلیلی رویکرد این مدخل را بررسی کرده و با مراجعه به متون تفسیری و مبانی عقلی، چالش‌های مدخل را بازشناسی و مورد بررسی هم‌آوایی قرار داده است. کرونه با درکی که از مفهوم ظاهری این دسته از آیات قرآن به دست می‌آورد نکاتی نادرست را تقریر می‌کند. پژوهش بدست داده است که بین این مدخل با سایر مقالات لایدن و برخی مستشرقان هم‌سویی معناداری وجود دارد که از آن به هم‌آوایی تعبیر شده است. کرونه در برداشت‌های خود از آیات جنگ در قرآن شرایط زمان و مکان و همین‌طور سیاق آیات را منظور نکرده و با غفلت از آن‌ها در برداشت خود مسیر غیرقابل‌اعتمادی را طی کرده است. نمادی از هم‌آوایی اشکالات ستیزه‌جویانه بودن وتعارض در آیات جنگ با اندیشه‌های سایر خاورشناسان مشاهده می‌شود که خاستگاه اظهار نظرهای پاتریشیا کرونه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

340 - تحریف در روایت «تقتله الفئة الباغیة» از صحیح بخاری
جلال رضایی تیجی سید محسن موسوی

انگیزه‌های متعددی برای تحریف روایات در منابع عامۀ مسلمانان وجود داشته و دارد که یکی از آن‌ها حذف لغزش‌های صحابۀ رسول خدا (ص) و مشاجرات بین آن‌ها است. در کتاب صحیح بخاری روایتی وجود دارد که رسول خدا (ص) دربارۀ عمار بن یاسر جملاتی می‌فرمایند و سپس با عبارت تقتله الفئة الب چکیده کامل

انگیزه‌های متعددی برای تحریف روایات در منابع عامۀ مسلمانان وجود داشته و دارد که یکی از آن‌ها حذف لغزش‌های صحابۀ رسول خدا (ص) و مشاجرات بین آن‌ها است. در کتاب صحیح بخاری روایتی وجود دارد که رسول خدا (ص) دربارۀ عمار بن یاسر جملاتی می‌فرمایند و سپس با عبارت تقتله الفئة الباغیة پیش‌گویی می‌کنند که عمار بن یاسر به دست گروهی طغیان‌گر به شهادت می‌رسد. این عبارت امروزه در برخی از نسخه‌های چاپ شده از کتاب صحیح بخاری دیده نمی‌شود. این نوشتار در صدد پاسخگویی به این سؤالات است که اولاً آیا عبارت مورد‌نظر از همان ابتدا در متن روایت کتاب صحیح بخاری وجود داشته است یا نه؟ و ثانیاً دلیلی بر اثبات تحریف عبارت مورد نظر در برخی از نسخه‌ها وجود دارد؟ طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، این عبارت توسط بخاری از متن روایت حذف گردیده، و بعدها در برخی از نسخه‌ها وارد متن کتاب شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

341 - Assessment of use traditional and native medicinal plants in the North of Iran (case study: series 81 and 83 forestry project of natural resources department of Mazandaran-Sari)
سید زکریا علوی الهه ربیعی حمیدرضا سعیدی گراغانی قهرمان قوردویی میلان

Background & Aim: In recent years, Iran and other countries pay special attention to side effects of chemical plants. This interest in plants and their derivatives leads to business of medicinal plants. In Caspian region, in forestry projects there are many plant sp چکیده کامل

Background & Aim: In recent years, Iran and other countries pay special attention to side effects of chemical plants. This interest in plants and their derivatives leads to business of medicinal plants. In Caspian region, in forestry projects there are many plant species with medicinal uses from which the locale indigenous used due to traditional experience without any especial processing in past centuries. In this regard, the forestry projects of the 83th area (series one, two and three) including 25429 hectares located at 80 km from south part of Behshahr and the 81th area including 14528 hectares located at 70 km from south part of Neka were selected to be studied. Experimental: In order to introduce the species of medicinal and aromatic plants, the collected ones from the region have been identified after transferring to herbarium by using various floras. Then, using the local data obtained from direct interviews and questionnaires and related books, their pharmacological profile were recorded and, the processing and analysis were performed on raw data. Results & Discussion: The results of this study showed that there are 210 species which belong to 47 families in the studied area, among which 30 families have 76 species from which 24 species of rangeland plant and 6 species of tree and shrub are used by local people. This study showed that local people used these plants after converting some useable parts of them into nectars, jams, pickles sauce, or boiled plants. Also, using the green parts of plants as edible vegetables and food flavoring is of great importance. Industrial and practical recommendations: Research on understanding and how to use rangeland medicinal plants can be helpful so to pharmaceutical industry. So the supportive actions to identify preserve and increase the valuable species of medicinal plants in this region are recommended. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

342 - سیاست‌گذاری رسانه‌ای آمریکا علیه روسیه؛ هالیوود، جنگ سرد نوین و احیای روسیه هراسی
بشیر اسماعیلی سید حسن ملائکه

چکیده در طول دوران جنگ سرد، علاوه بر رقابت تسلیحاتی و ایدئولوژیک میان آمریکا و شوروی که با موازنه قوای مبتنی بر بلوک‌بندی‌های آن دوره توأم بود، ایالات متحده توانست با بهره‌مندی از برتری در تولیدات فرهنگی؛ به‌ویژه در قالب سینمای هالیوود، قدرت نرم خود را از طریق جنگ رسانه چکیده کامل

چکیده در طول دوران جنگ سرد، علاوه بر رقابت تسلیحاتی و ایدئولوژیک میان آمریکا و شوروی که با موازنه قوای مبتنی بر بلوک‌بندی‌های آن دوره توأم بود، ایالات متحده توانست با بهره‌مندی از برتری در تولیدات فرهنگی؛ به‌ویژه در قالب سینمای هالیوود، قدرت نرم خود را از طریق جنگ رسانه‌ای و بازنمایی فرهنگی پیش ببرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، رفته‌رفته تمرکز جنگ رسانه‌ای آمریکا از کمونیسم به اسلام و خاورمیانه تغییر جهت داد. این روند پس از وقوع حوادث 11 سپتامبر تشدید شد و موجی از محصولات فرهنگی با محتوای اسلام‌ هراسی تولید شد؛ اما همزمان با بسط دوباره نفوذ روسیه در بعضی از نقاط جهان و شکل‌گیری موازنه‌های جدید قدرت که پاره‌ای از صاحبنظران از آن به جنگ سرد نوین تعبیر می‌کنند ، به نظر می‌رسد جنگ رسانه‌ای آمریکا علیه این کشور مجدداً در حال فعال شدن است. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا تحولات در روابط خارجی آمریکا با روسیه، بر سیاست‌گذاری رسانه‌ای ایالات‌متحده علیه روسیه تأثیرگذار بوده است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در واکنش به توفیقات روسیه در نقاط استراتژیک جهان؛ اهداف سیاست‌گذاری رسانه‌ای آمریکا پس از یک دوره تمرکز بر اسلام‌هراسی و بازنمایی علیه مسلمانان، درحال چرخش به سوی روسیه‌هراسی است. روش تحقیق در این مقاله بر پایه روش تفسیری و مقایسه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

343 - بازهویت‌یابی دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی آمریکا پس از 11 سپتامبر
سید اصغر کیوان حسینی علی اردکانیان

چکیده دیپلماسی عمومی که از دهه 1960 برای توصیف جنبه‌های جدید دیپلماسی بین‌المللی وارد حوزه روابط بین‌الملل شد؛ حلقه‌ای از زنجیره‌ تحول تکاملی دیپلماسی در دوره‌های زمانی گوناگون محسوب شده است. از سوی دیگر، آمریکا را باید از معدود قدرت‌های بزرگ دانست که از ابتدای ورود به چکیده کامل

چکیده دیپلماسی عمومی که از دهه 1960 برای توصیف جنبه‌های جدید دیپلماسی بین‌المللی وارد حوزه روابط بین‌الملل شد؛ حلقه‌ای از زنجیره‌ تحول تکاملی دیپلماسی در دوره‌های زمانی گوناگون محسوب شده است. از سوی دیگر، آمریکا را باید از معدود قدرت‌های بزرگ دانست که از ابتدای ورود به عرصه‌ نقش‌آفرینی در محیط بین‌المللی، از دیپلماسی یادشده بهره برده و همواره به شیوه‌ها و ابزارهای جدید و نوآورانه برای تحقق اهداف موردنظر متعهد بوده است. در این نگارش، در راستای توجه به تجارب گسترده‌ حاصل از کاربست دیپلماسی عمومی در دوره‌ جنگ سرد و دهه‌ پایانی قرن بیستم، تمرکز اصلی بر سال‌های پس از یازدهم سپتامبر بوده و سعی می‌شود که ابعاد کمّی و کیفی رویکرد کابینه‌های بوش دوم و اوباما در مورد استفاده از دیپلماسی عمومی در فضای مبارزه با تروریسم تشریح شود. پرسش اصلی اینکه حادثه 11 سپتامبر از چه تأثیری بر روند تحولی دیپلماسی عمومی ایالات‌متحده برخوردار بوده است؟ در پاسخ به پرسش یادشده، فرضیه‌ موردنظر عبارت است از اینکه در چارچوب رویکرد محوری مبارزه با تروریسم، دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی آمریکا به‌ویژه در دوره‌ بوش از ابعاد بودجه‌ای، نهادی و ...، اهمیت بالاتری در مقایسه با مقطع پیش از آن برخوردار شده است. به‌منظور یافتن پاسخ مناسب و بررسی فرضیه مطرح‌شده از روش کتابخانه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

344 - تبیین روابط ایران و عربستان در چارچوب مفهومی جنگ سرد
نوذر شفیعی فرهاد قنبری

چکیده سؤالی که این مقاله در پی پاسخ به آن است، این است که آیا رقابت ایران و عربستان، آنها را به‌سوی جنگ سرد در منطقه خاورمیانه کشانده است؟ فرضیه مقاله آن است که رقابت های منطقه ای عربستان و ایران و کوشش آن دو برای برقراری تعادل و توازن استراتژیک در منطقه، عملا آنها را چکیده کامل

چکیده سؤالی که این مقاله در پی پاسخ به آن است، این است که آیا رقابت ایران و عربستان، آنها را به‌سوی جنگ سرد در منطقه خاورمیانه کشانده است؟ فرضیه مقاله آن است که رقابت های منطقه ای عربستان و ایران و کوشش آن دو برای برقراری تعادل و توازن استراتژیک در منطقه، عملا آنها را در قالب رقابتی از نوع جنگ سرد قرار داده است. برای اثبات فرضیه از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. یافته نظری مقاله نشان داد که ایران و عربستان عملا در جنگ سرد به سر می‌برند و لذا جنگ سرد می تواند از یک سو بین دو دولت و نه الزاماً در سطح وسیع بین دو بلوک و دو ابرقدرت، و در سطح منطقه‌ای و نه الزاماً در سطح سیستمی نیز اتفاق افتد. یافته عملی مقاله نیز به این پیشنهاد منجر شد که ایران و عربستان نباید باب مذاکره را ببندند؛ زیرا در غیاب دیپلماسی ممکن است مدیریت روابط از کنترل سیاستمداران خارج شود و به‌دست نظامیان بیفتد که در این صورت، دو کشور با اوضاع دشوار و پیش بینی نشده ای روبه رو خواهند شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

345 - مطالعه‌ی وضعیت حمایت از حقوق رزمندگان در فقه و اسناد بشردوستانه
کیامرث منصوری عصمت سوادی هرمز اسدی کوه باد

نوشتار حاضر باهدف مطالعه‌ی وضعیت حمایت ازحقوق رزمندگان درفقه و حقوق بشردوستانه به روش کتابخانه‌ای به انجام رسید. فرهنگ نظام‌مند کردن تحقق حقوق رزمندگان وزنده نگه‌داشتن یاد و نام آنان بخشی مهمی از ارزش‌های فرهنگی جوامع مختلف است. لذا باید تلاش کرد این حقوق وارزش‌ها را در چکیده کامل

نوشتار حاضر باهدف مطالعه‌ی وضعیت حمایت ازحقوق رزمندگان درفقه و حقوق بشردوستانه به روش کتابخانه‌ای به انجام رسید. فرهنگ نظام‌مند کردن تحقق حقوق رزمندگان وزنده نگه‌داشتن یاد و نام آنان بخشی مهمی از ارزش‌های فرهنگی جوامع مختلف است. لذا باید تلاش کرد این حقوق وارزش‌ها را دربطن جامعه جاری ساخت در جریان هر جنگ سیاست‌هایی اتخاذ می‌گردد که آثار نامطلوب و ناخواسته جنگ را به حداقل برساند و در هرجنگ این موارد پیش‌بینی می‌گردد. یافته‌ها حاکی ازآن است که، تقسیم‌بندی‌های مختلفی را می‌توان برای مجموعه‌ی حقوق رزمنده در نظر گرفت؛ ازجمله مقسم غالب را می‌توان حقوق، در حین جنگ و بعد ازاتمام جنگ برشمرد؛ حق دفاع یکی ازموارد حقوق رزمنده درحین جنگ است حق برخورداری از وضعیت اسیران جنگی ازجمله حقوق وی بعد از اتمام جنگ می‌باشد و مربوط به وضعیت ثانویه‌ی رزمنده است؛ رسیدگی و دسترسی رزمندگان به خدمات درمانی هم از جمله حقوق این قشر است که در حین جنگ و بعد از آن می بایست مورد توجه باشد. دیگر حقوق رزمندگان که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت حقوق اقتصادی و حقوق اجتماعی هستند. این امور در حقوق بشردوستانه و اسلام مورد تاکید قرار از باب نمونه سهم فی سبیل الله (زکات)، به آن‌ها تعلق می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

346 - سناریوهای محتمل درباره ‏ی استفاده ‏ی روسیه از تسلیحات هسته‏ ای در جنگ اوکراین
محمدحامد کیانی محمدرضا اقارب پرست بشیر اسمعیلی گنهرانی

10.30495/pir.2024.1998899.3686

درگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله ی حاضر این است که در صو چکیده کامل

درگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله ی حاضر این است که در صورت استفاده ی روسیه از تسلیحات هسته ای، چه سناریوهایی را می توان متصور شد؟ فرضیه ای که به دنبال سئوال مزبور مطرح می شود این است که استفاده از تسلیحات هسته ای توسط روسیه، در کوتاه مدت و بلندمدت تاثیرات ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکِ عمده ای برای امنیت جهانی به وجود خواهد آمد. مقاله ی حاضر تلاش می کند تا در چارچوب سناریونویسی و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، بعضی از سناریوهای محتمل را در ارتباط با آینده ی این جنگ و تاثیرات آن بر نظام بین الملل با تاکید بر مولفه ی تسلیحات هسته ای، تحلیل نماید. برای این منظور، رئالیسم تهاجمی به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است تا از طریق آن رفتار دولت روسیه در جنگ اوکراین بهتر تبیین شود. یافته های تحقیق نشان می دهند که استفاده ی روسیه از سلاح های هسته ای می تواند از یک طرف، واکنش متقابل آمریکا و ناتو را به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر، به جای کمک به خلع تسلیحات هسته ای به اشاعه ی آن منجر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

347 - بررسی دگرگونی آماری اختلافات داخلی و بین‌المللی با بهره‌گیری از مطالعات صلح اپسالا و هایدلبرگ
مهرداد گنجعلی دارانی ستار عزیزی

این مقاله به تحلیل انواع، میزان و شدت بحرانها و مخاصمات داخلی و بین‌المللی در پنج دهه اخیر اختصاص دارد. مساله اصلی پژوهش، ارائه تصویری کامل و مبتنی بر آمار از میزان اختلافات و مخاصمات داخلی و بین‌المللی است. هدف از انجام پژوهش، ارائه آمار عینی از تفاوت مخاصمات داخلی و چکیده کامل

این مقاله به تحلیل انواع، میزان و شدت بحرانها و مخاصمات داخلی و بین‌المللی در پنج دهه اخیر اختصاص دارد. مساله اصلی پژوهش، ارائه تصویری کامل و مبتنی بر آمار از میزان اختلافات و مخاصمات داخلی و بین‌المللی است. هدف از انجام پژوهش، ارائه آمار عینی از تفاوت مخاصمات داخلی و بین‌المللی بدور از تحلیلهای انتزاعی است. سوال اصلی پژوهش آن است که چرا تعداد مخاصمات و اختلافات داخلی از زمان جنگ دوم جهانی و حتی پس از خاتمه استعمار سنتی در سال 1975 به این سو، فزونی گرفته است؟ روش تحقیق، تحلیلی-توصیفی است و نوآوری مهم تحقیق، تحلیل اختلافات و بحرانهای بین‌المللی با تکیه بر آمار عینی و پرهیز از تکیه بر مطالعات صرفاً تئوریک در خصوص علل و زمینه‌های بروز اختلافات و مخاصمات می‌باشد. یافته پژوهش آن است که تلاشهای نهادینه شده سازمان ملل متحد جهت جلوگیری از وقوع جنگ خانمان سوز دیگر پس از جنگ دوم جهانی و آمره شدن قواعد منع توسل به زور در روابط بین‌المللی، به کاهش مخاصمات در سطح بین‌المللی انجامیده اما فقدان ممنوعیت توسل به زور در سطح داخلی باعث تسری رقابتهای دولتها به جنگهای نیابتی و و افزایش مخاصمات داخلی گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

348 - تاثیر تحولات فناورانه و بحران‏های منطقه‏ای بر سازماندهی چتر دفاع موشکی آمریکا
ابراهیم متقی

سازماندهی چتر دفاع موشکی آمریکا تابعی از قابلیتهای فناورانه و همچنین توانمندی نیروی انسانی آن کشور است. اگر نظام بین الملل در شرایط آشوب زدگی قرار داشته باشد، بحرانهای امنیتی می تواند عامل مکمل ابزارهای فناورانه باشد. در این مقاله تلاش می شود تا رفتار راهبردی آمریکا برا چکیده کامل

سازماندهی چتر دفاع موشکی آمریکا تابعی از قابلیتهای فناورانه و همچنین توانمندی نیروی انسانی آن کشور است. اگر نظام بین الملل در شرایط آشوب زدگی قرار داشته باشد، بحرانهای امنیتی می تواند عامل مکمل ابزارهای فناورانه باشد. در این مقاله تلاش می شود تا رفتار راهبردی آمریکا براساس مؤلفه هایی مانند فناوری در حوزه دفاع استراتژیک بررسی شود. موضوع سپر دفاع موشکی اولین بار در اوایل دهه 1980 مطرح شد. رونالد ریگان رئیس جمهور آمریکا بر این اعتقاد بود که باید در برخورد با اتحاد شوروی به بازدارندگی مطلق دست یافت. این امر به مفهوم بهره گیری از ابزار و فناوری هایی بود که زمینه مقابله با تهدیدات استراتژیک اتحاد شوروی علیه اروپا، آمریکا و جهان غرب را فراهم می آورد. براساس چنین رویکردی زمینه برای تبیین ابتکار دفاع استراتژیک فراهم شد. جورج شولتز وزیر امور خارجه آمریکا (88-1983) را می توان در زمره اصلی ترین کارگزاران چنین رهیافتی دانست. برنامه ریزی دفاعی آمریکا در دهه 1990 زمانی که گروههای محافظه کار به تدریج موقعیت خود را در ساختار قدرت آمریکا تثبیت نمودند؛ زمینه برای بازسازی و اعاده طرحهای دفاعی دوران جنگ سرد به وجود آمد. این افراد اعتقاد داشتند که قدرت نظامی در زمره ابزار غیرقابل چشم پوشی در سیاست بین المللی محسوب می شود. رویکرد قدرت محور بار دیگر بر ادراک و نگرش راهبردی آمریکا تاثیر به جا گذاشت. پرسش اصلی مقاله این است که چرا اهداف راهبردی آمریکا در زمینه چتر دفاع موشکی تداوم یافته است؟ فرضیه پژوهش بر این امر تاکید دارد که برنامه ریزان (استراتژیست های) محافظه کار، برنامه های دفاعی خود را در جهت مقابله با تهدیدات بین المللی تنظیم نمودند، از سوی دیگر، نسبت به ایران دیدگاه بدبینانه ای ابراز داشته و آن را عامل بی ثباتی در حوزه سیاست بین المللی می دانستند. به این ترتیب، برنامه ریزی دفاعی آمریکا ماهیت دو شاخه ای پیدا نمود. از یک سو، در نقطه مقابل اهداف امنیتی و استراتژیک ایران قرار داشت و از سوی دیگر در برابر نشانه های قدرت یابی مجدد روسیه نقش بازدارنده را ایفا می کرد. در این شرایط بار دیگر موضوع سپر دفاع موشکی در دستور کار برنامه ریزان راهبردی آمریکا قرار گرفت. طرح جدید با عنوان دفاع موشکی ملی مورد توجه قرار گرفت. این امر نشان می دهد که اهداف راهبردی آمریکا ثابت باقی مانده اما مخاطبان آن تغییر یافته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

349 - تبیین نقش نفت در تحولات (آغاز، استمرار و پایان)جنگ ایران وعراق
سعید میرترابی مهرانگیز سمیعی اسماعیل ربیعی

صاحب نظران مسایل نفت و سیاست بر این باورند که در هر کشوری که جنگی رخ دهد و ذخایر نفتی در آنجا وجود داشته باشد، جنگ مذکور را نم یتوان با نفت مرتبط ندانست. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میان دو کشور عمد هی صادرکنند هی نفت در منطقه خلیج فارس که به مخزن انرژی جهان شهرت دارد، ر چکیده کامل

صاحب نظران مسایل نفت و سیاست بر این باورند که در هر کشوری که جنگی رخ دهد و ذخایر نفتی در آنجا وجود داشته باشد، جنگ مذکور را نم یتوان با نفت مرتبط ندانست. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میان دو کشور عمد هی صادرکنند هی نفت در منطقه خلیج فارس که به مخزن انرژی جهان شهرت دارد، رخ داد. با این حساب می توان از پیوند این جنگ با ثروت و درآمدهای نفت هر دو کشور و حتی نفت منطقه خلیج فارس سخن گفت. مقاله ی حاضر کوشیده است، رابطه ی میان نفت وتحولات مرتبط با آغاز، استمرار و پایان جنگ تحمیلی را به طور مشخص و منظم مورد بررسی قرار دهد. مقاله تأثیر درآمدهای نفت و پیامدهای ناشی از تغییر موازن هی نفتی در منطقه خلیج فارس پس از پیروزی انقلاب را بر روند سیاسی و محاسبات دولتمردان عراق بررسی کرده و نشان می دهد نفت چگونه از این طریق به آغاز جنگ توسط عراق کمک کرد. در ادامه ، مقاله نقش نفت در تأمین هزین ههای جنگ و سرپا نگه داشتن اقتصاد در هر دو کشور ایران و عراق و پیامدهای ناشی از بروز سومین شوک نفتی و تشدید جنگ نفت کش ها را بررسی کرده تا نشان دهد، این شرایط چگونه به ترتیب بر استمرار و پایان جنگ تأثیر گذاشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

350 - اهداف و پیامدهای جنگ 22 روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه
علیرضا سبزیان موسی آبادی هانیه مظفری

در 27 دسامبر 2008 حمله رژیم صهیونیستی به غزه با هجوم 100 جنگنده رژیم صهیونیستی آغاز شد. جنگ، 22 روز ادامه یافت و در این میان بیش از 7000 فلسطینی به شهادت رسیدند و یا زخمی شدند. موضوع این مقاله، بررسی اهداف و پیامدهای جنگ 22روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه است. بنابراین نخست چکیده کامل

در 27 دسامبر 2008 حمله رژیم صهیونیستی به غزه با هجوم 100 جنگنده رژیم صهیونیستی آغاز شد. جنگ، 22 روز ادامه یافت و در این میان بیش از 7000 فلسطینی به شهادت رسیدند و یا زخمی شدند. موضوع این مقاله، بررسی اهداف و پیامدهای جنگ 22روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه است. بنابراین نخست در صدد بررسی اهداف رژیم صهیونیستی در جنگ علیه غزه هستیم، سپس به بررسی آثار و پیامدهای داخلی، منطقه ای و بین المللی این جنگ خواهیم پرداخت. فرضیه های مورد بررسی در این مقاله عبارت اند از: 1. فرضیه معطوف به اهداف: نابودی حماس و اشغال غزه یکی از اهداف اصلی رژیم صهیونیستی در جنگ 22 روزه علیه غزه است. 2. فرضیه معطوف به پیامد: جنگ 22 روزه، ناتوانی رژیم صهیونیستی در سرکوب مقاومت فلسطین را به اثبات رساند و در سطح بین الملل باعث شناخت مظلومیت مردم فلسطین و بسیج افکار عمومی جهان علیه رژیم صهیونیستی شد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است، بدین معنا که ابتدا با روش توصیفی به ابعاد جنگ 22 روزه اشاره می شود و سپس اهداف و پیامدهای جنگ مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. از نتایج به دست آمده در این تحقیق این است که مقاومت اسلامی فلسطین طی 22 روز جنگ و محاصره شدید دریایی و زمینی در مقابل رژیم صهیونیستی ثابت کرد که می تواند باز هم به مقاومت و پایداری ادامه دهد، اما در مقابل، رژیم صهیونیستی نتوانست به هیچ هدفی از اهداف از پیش تعیین شده خود در حمله به غزه برسد و این بزرگترین دستاورد برای ملت فلسطین است؛ بنابراین آنچه در نوار غزه اتفاق افتاد یک پیروزی تاریخی برای مقاومت اسلامی فلسطین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

351 - سامانه دفاع ضد موشکی آمریکا و بازدارندگی هسته ای
علی اصغر کاظمی محمد حسین زاده

گسترش سامانه های دفاع ضد موشکی ایالات متحده آمریکا موجب بروز واکنش-های مختلفی شده است. برخی کشورها و به ویژه متحدین واشنگتن استقرار آنها را تامین کننده امنیت خود و ثبات امنیت بینالملل می دانند. در مقابل، کشورهایی همچون چین و به ویژه روسیه این سامانه ها را موجب بی ثباتی چکیده کامل

گسترش سامانه های دفاع ضد موشکی ایالات متحده آمریکا موجب بروز واکنش-های مختلفی شده است. برخی کشورها و به ویژه متحدین واشنگتن استقرار آنها را تامین کننده امنیت خود و ثبات امنیت بینالملل می دانند. در مقابل، کشورهایی همچون چین و به ویژه روسیه این سامانه ها را موجب بی ثباتی امنیت بین الملل،از میان رفتن بازدارندگی هسته ای و ناقض امنیت ملی خود دانسته اند. مقاله توصیفی-تحلیلی حاضر رابطه میان دفاع ضد موشکی و بازدارندگی هسته ای را مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور، به تعریف و واکاوی ویژگی های استراتژی بازدارندگی هسته ای و دفاع موشکی پرداخته و پس از آن رابطه این دو مفهوم را در دوره جنگ سرد و بعد از آن مورد بررسی قرار داده است. در نهایت این نتیجه حاصل شده است که سامانه های ضد موشکی در دوره جنگ سرد در راستای تثبیت موازنه و از این رو موجد ثبات بودند. اما در دوره پس از جنگ سرد دفاع به مثابه تهاجم و در راستای ایجاد تفوق نظامی-هسته ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

352 - تاثیر جنگ 33 روزه لبنان بر موقعیت منطقه ای ایران
نوذر شفیعی احمد مرادی

تهاجم وسیع و همه جانبه اسرائیل به لبنان در ژوئیه 2006 / تیرماه 1385 که 33 روز به طول انجامید، نقطه عطفی در منازعات اعراب و اسرائیل است. جنگ 33 روزه که در واقع ششمین جنگ اسرائیل و اعراب به شمار می رود، در مقایسه با جنگهای پیشین اسرائیل طولانی تر و در نوع خود بی نظیر و از چکیده کامل

تهاجم وسیع و همه جانبه اسرائیل به لبنان در ژوئیه 2006 / تیرماه 1385 که 33 روز به طول انجامید، نقطه عطفی در منازعات اعراب و اسرائیل است. جنگ 33 روزه که در واقع ششمین جنگ اسرائیل و اعراب به شمار می رود، در مقایسه با جنگهای پیشین اسرائیل طولانی تر و در نوع خود بی نظیر و از ابعاد مختلف و متفاوتی دارای اهمیتی فوق العاده و منحصر به فرد است. زیرا در این نبرد سنگین و همه جانبه اسرائیل به اهدافی که پیش از جنگ با هماهنگی و حمایت آمریکا برای خود معین کرده بود دست نیافت، که نمونه بارزی از تکرار به مراتب سخت تر شکست و ناکامی سال 2000 در عقب نشینی از جنوب لبنان بود. بنابراین تهاجم گسترده اسرائیل با پیروزی رزمندگان مقاومت اسلامی پایان یافت و به تبع این موفقیت، معادلات داخلی لبنان، اسرائیل و منطقه دستخوش تغییر و تحولات جدید و اساسی گردید. در این میان جمهوری اسلامی ایران برمبنای روابط سیاسی و معنوی ویژه ای که از بدو شکل گیری حزب الله با این جنبش داشت، بی تاثیر و به دور از آثار و پیامدهای این جنگ در ابعاد مختلف سیاسی ـ نظامی نماند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

353 - تبیین راهبرد امنیتی ایالات متحده آمریکا در قبال عربستان سعودی در دوران پساجنگ سرد
علی آدمی الهه پیروزیان

این مقاله به بررسی راهبرد امنیتی آمریکا در قبال عربستان سعودی از جنگ سرد تا پس از 11 سپتامبر 2001 و متأثر از وقایع و قیامهای کنونی منطقه ی خاورمیانه میپردازد. آنچه به دوستی و همکاری و حتی نوعی اتحاد آمریکا با عربستان در این دوران مشهور است، خالی از تنشهای جدی نبوده است. چکیده کامل

این مقاله به بررسی راهبرد امنیتی آمریکا در قبال عربستان سعودی از جنگ سرد تا پس از 11 سپتامبر 2001 و متأثر از وقایع و قیامهای کنونی منطقه ی خاورمیانه میپردازد. آنچه به دوستی و همکاری و حتی نوعی اتحاد آمریکا با عربستان در این دوران مشهور است، خالی از تنشهای جدی نبوده است. انتظارات عربستان در مورد دریافت اسلحه و عدم حمایت آمریکا از اسراییل و انتظارات آمریکا مبنی بر رعایت حقوق بشر در عربستان و تأمین پایگاه های هوایی برای ارتش آمریکا از سوی سعودیها و نیز مسأل هی تأمین نفت از عواملی بوده است که روابط دوستی و همکاری را دچار بحرانهای شدید می کرده است. بر خلاف ظواهر، رابطه ی جنگ سردی آمریکا با عربستان در چارچوب ترکیبی از رئالیسم - ایده آلیسم، و ناگزیر از تضاد این ترکیب، غالباً دستخوش بحران بوده است. این رابطه از نگاه دو طرف، اتحادی بسیار ضروری، اما کاملاً هم، شکننده بوده است. مقاله ی حاضر در پی تقویت این فرضیه است که راهبرد امنیتی آمریکا در قبال عربستان سعودی پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 با تغییراتی روبرو شد و از همکاری پرتنش به سیاست مهار-سرکوب تغییر جهت داد، اما این راهبرد طولانی نشد و نمیتوانست باشد. پس از فرونشستن غلیان احساسات ناشی از 11 سپتامبر، نظر به اهداف و منافعی که وضعیت آمریکا ایجاب میکرد از حالت تهاجمی به حالت تعدیل یافتهتری که پیشتر وجود داشت بازگشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

354 - تعامل هم افزای قدرت نرم با دیپلماسی عمومی در برابرجنگ نرم
مسعود جعفری نژاد افسانه خسروی محمد نعمت پور

دیپلماسی عمومی از آن جهت که تلاش دارد مردم را اقناع کند تا به نحو خاصی فکر کنند، شبیه تبلیغات سیاسی است، اما از طرف دیگر چون دیپلماسی عمومی به حرف‌هایی که مردم برای گفتن دارند نیز گوش فرا می‌دهد، اساساً با تبلیغات سیاسی متفاوت است در این مقاله تلاش می شود ضمن بررسی مبان چکیده کامل

دیپلماسی عمومی از آن جهت که تلاش دارد مردم را اقناع کند تا به نحو خاصی فکر کنند، شبیه تبلیغات سیاسی است، اما از طرف دیگر چون دیپلماسی عمومی به حرف‌هایی که مردم برای گفتن دارند نیز گوش فرا می‌دهد، اساساً با تبلیغات سیاسی متفاوت است در این مقاله تلاش می شود ضمن بررسی مبانی ،کارکرد و ابعاد دیپلماسی عمومی به این سوال اصلی پاسخ داده شود که ایا مبانی دیپلماسی عمومی امریکا با به کارگیری جنگ نرم قابل جمع است و قدرت نرم چه تعاملی با این شکل از دیپلماسی دارد؟ بر این مبنا فرض پژوهش بر این اساس است : تفاوت میان دیپلماسی عمومی و جنگ نرم در الگوی ارتباط نهفته است ،از این رو قدرت نرم در یک تعامل هم افزا ، بسترساز اجرای دیپلماسی عمومی محسوب می شود . هدف اصلی در این مقاله تاکید بر وجه قدرت نرم دیپلماسی عمومی است دراین راستا مبانی دیپلماسی عمومی با به کارگیری جنگ نرم قابل جمع نیست افزون بر این، دیپلماسی عمومی در سه بعد قابل تعریف است که محیط توان‌بخشی را برای سیاست‌های خارجی حکومت ها فراهم می کند دیپلماسی عمومی مخالف جنگ نرم است چرا که جنگ نرم در فضای واقع‌گرا فکر می‌کند و درصدد است با استفاده از تبلیغات و عملیات روانی بر مخاطبان به نحو ناخودآگاه اثر بگذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

355 - رژیم امنیتی حوزه دریای خزر پس از فروپاشی اتحاد شوروی تا 2009 موانع و چالشها
حسین احمدی داراب جلیل پیران

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 ، کشورهای حوزهی خزر استقلال یافتند. ا ن ی شورها از نظر ژئوپل ت یی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی موقعیت ویژه ای پیدا کردند. نظام ک ک ی بینالملل با تولد کشورهای متعدد در حوزهی خزر روبهرو شد و کشورهای پیرامون این منطقه و دولتهای بزرگ در مو چکیده کامل

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 ، کشورهای حوزهی خزر استقلال یافتند. ا ن ی شورها از نظر ژئوپل ت یی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی موقعیت ویژه ای پیدا کردند. نظام ک ک ی بینالملل با تولد کشورهای متعدد در حوزهی خزر روبهرو شد و کشورهای پیرامون این منطقه و دولتهای بزرگ در مواجه با مسائل جدید قرار گرفتند. در ضمن حضور قدرتهای بزرگ ب رون منطقه به خصوص آمریکا و همپیمانانش )اسرائیل، ترکیه و آذربایجان و...( در ی بحث گسترش ناتو و ساماندهی سپر دفاع موش ی در اروپای شرقی برای افزایش نفوذ در ک حوزهی خزر و موضعگیریهای روسیه، چین و ایران منشاء تحولاتی در منطقه بوده است. به طوری ه برخی محقق ن از آن به عنوان جنگ سرد جد د اد می نند. پرسش اصلی ا ن ک ک ی ی ی ی مقاله ا ن است ه موانع و چالشهای فراروی رژ م امن تی حوزهی خزر دامند؟ فرض ه ک ک ی ی ی ی پژوهش بر ا ن امر تأ کد دارد ه رقابت ایالات متحده، روسیه، چ ن و ایران، تحقق طرح ی ک ی ی رژ م امنیتی حوزهی خزر را با موانع و مشکلاتی روبهرو کرده است. در ا ن پژوهش آثار ی ی این رقابتها به عنوان چالشی بر روند شکلگیری رژیم امنیتی دریای خزر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

356 - کاربرد شیوه های تبلیغی در روند اجرای عملیات روانی و نقش روحیه ملی کشور مورد هجوم در کارایی و یا عدم کارایی آن
عزیزاله شهبازی روح الله شهابی

اصطلاح جنگ روانی به مجموعه عملیاتی اطلاق میشد که در جنگ های نظامی به کار میرفت,امادر وضعیت جدیدآن ،مقاصد گوناگونی همچون تضعیف روحیه سربازان در جبهه های نبرد،تضعیف و گمراه نمودن مردم کشورهای درگیر جنگ،نیروهای تبلیغاتی برای حفظ برتری در جبهه، گسترش شایعات برای ایجاد ترس و چکیده کامل

اصطلاح جنگ روانی به مجموعه عملیاتی اطلاق میشد که در جنگ های نظامی به کار میرفت,امادر وضعیت جدیدآن ،مقاصد گوناگونی همچون تضعیف روحیه سربازان در جبهه های نبرد،تضعیف و گمراه نمودن مردم کشورهای درگیر جنگ،نیروهای تبلیغاتی برای حفظ برتری در جبهه، گسترش شایعات برای ایجاد ترس و......را در بر میگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

357 - نظم ایده محور: الگوی ایالات متحده آمریکا از نظم در نظام بین الملل پساجنگ سرد
علیرضا رضایی

زمانی ه ساختار قدرت در سیاست بینالملل تغییر م ىیابد، امکان و بستر همکار ىها و ک چالش ها جدید به وجود آمده و الگو روابط بین بازیگران، خارج از ساختار سنت ى ى ى ى تنظیم خواهد شد. در گذار از ساختار دوقطب ، آمریکای ىها خود را پیروز جنگ سرد دانسته ى و تلاش نمودند تا موقعیت خو چکیده کامل

زمانی ه ساختار قدرت در سیاست بینالملل تغییر م ىیابد، امکان و بستر همکار ىها و ک چالش ها جدید به وجود آمده و الگو روابط بین بازیگران، خارج از ساختار سنت ى ى ى ى تنظیم خواهد شد. در گذار از ساختار دوقطب ، آمریکای ىها خود را پیروز جنگ سرد دانسته ى و تلاش نمودند تا موقعیت خود را در نظام بینالملل تثبیت نند. دوران پساجنگ سرد، ک عرصهی مناسبی برای اجرای مقاصد استراتژیک ایالات متحده آمریکا به عنوان تکقطب باقیمانده فراهم نمود. این امر به مفهوم تلاش دولتمردان آمریکای برا تثبیت هژمونیشان ى ى در نظام بینالملل پساجنگ سرد بود. پرسش این است ه الگوی ایالات متحده آمریکا از نظم بینالمللی در دوران پساجنگ سرد را چگونه میتوان تبیین نمود؟ در پاسخ باید گفت، ه ک الگوی ایالات متحده آمریکا از نظم در نظام بینالملل پساجنگ سرد را میتوان در چارچوب آنچه بدان نظم ایده محور میگوییم، تبیین نمود. در نظم ایدهمحور هژمونیک گرایی تکقطب، پویشهای جهانی، منطقهای و حتی محلی را ترسیم و مدیریت می کند. بینالمللی در دوران پساجنگ سرد را چگونه میتوان تبیین نمود؟ در پاسخ باید گفت، ه ک الگوی ایالات متحده آمریکا از نظم در نظام بینالملل پساجنگ سرد را میتوان در چارچوب آنچه بدان نظم ایدهمحور میگوییم، تبیین نمود. در نظم ایده محور هژمونیک گرایی تک قطب، پویشهای جهانی، منطقه ای و حتی محلی را ترسیم و مدیریت می کند. بینالمللی در دوران پساجنگ سرد را چگونه میتوان تبیین نمود؟ در پاسخ باید گفت، ه ک الگوی ایالات متحده آمریکا از نظم در نظام بینالملل پساجنگ سرد را میتوان در چارچوب آنچه بدان نظم ایدهمحور میگوییم، تبیین نمود. در نظم ایده محور هژمونیک گرایی تک قطب، پویش های جهانی، منطقه ای و حتی محلی را ترسیم و مدیریت می کند. نظم ایده محور مبتنی بر یک سری هنجارها، رویه ها، الگوها، قوانین و معیارها ی است که بازیگر مسلط جهانی، تدوین، توجیه و پیاده سازی آنها را به لحاظ ضرورت تأمین منافع ملی خود، هدا یت میکند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

358 - صلح دموکراتیک و چندگونگی فرهنگی مردمان
مهدی براتعلی پور

چکیده الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به مردمان و تمایزگذاری بین جوامع لیبرال دموکرات، پایگانی شریف، تحت فشار، دیکتاتوری‌های خیرخواه و دولت‌های قانون‌شکن در عرصه بین‌المللی، عدالت جهانی را در راستای معقولیت در روابط بین کشورها به تصویر می‌کشد. این مفهوم ا چکیده کامل

چکیده الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به مردمان و تمایزگذاری بین جوامع لیبرال دموکرات، پایگانی شریف، تحت فشار، دیکتاتوری‌های خیرخواه و دولت‌های قانون‌شکن در عرصه بین‌المللی، عدالت جهانی را در راستای معقولیت در روابط بین کشورها به تصویر می‌کشد. این مفهوم از عدالت، بنیاد‌های اخلاقی جهان‌شمول را به نفع اجماع همپوشان سیاسی کنار می‌نهد. این الگو می‌کوشد این چندگونگی را با بهره‌گیری از مفاهیم کثرت‌گرایی معقول، اجماع همپوشان سیاسی و دموکراسی جهان‌شهری شناسایی کند. اکنون پرسش این است که آیا الگوی صلح دموکراتیک توجیه مناسبی برای شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان در عرصه بین‌المللی به‌شمار می‌آید. در نگاهی انتقادی، این الگو از آموزه جامعی سردرمی‌آورد که همچنان با اولویت بخشیدن به ارزش‌های خاص لیبرالی، تصویری فراگیر و جهان‌شمول از بنیاد‌های اخلاقی برای جامعه بین‌المللی بسامان درسرمی‌پروراند؛ به‌گونه‌ای که بر اساس آن، می‌توان به مداخلات بشردوستانه و تجویز جنگ عادلانه علیه دیگری دون‌مرتبه دست‌یازید. دستاورد این پژوهش آن است که می‌توان با ایجاد تعدیلاتی در الگوی صلح دموکراتیک، آن را در شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان کامیاب دانست. بنابراین تعدیلات، صلح دموکراتیک با ارایه رویکردی حداقلی، ذات‌گروی مفهومی و نگاهی اتوپیایی-واقع‌گرا سمت‌وسوی رادیکالی نسبی‌گرایی فرهنگی و جهان‌شمول‌گرایی لیبرالی را در سیاستگذاری جهانی بی‌اثر می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

359 - بررسی انگیزه‌های گردشگری بازدیدکنندگان پارک‌های جنگلی
محمدرضا رضوانی 1 سیّد محمّد میرتقیان رودسری

چکیده افزایش تقاضا برای حضور در فعالیت های گردشگری مبتنی بر جنگل، شناخت عوامل انگیزشی مؤثر بر انتخاب این مقصدها را ضروری ساخته است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی انگیزه های کششی گردشگران در مقصد گردشگری جنگل در پارک های جنگلی دالخانی و صفارود شهرستان رامسر می با چکیده کامل

چکیده افزایش تقاضا برای حضور در فعالیت های گردشگری مبتنی بر جنگل، شناخت عوامل انگیزشی مؤثر بر انتخاب این مقصدها را ضروری ساخته است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی انگیزه های کششی گردشگران در مقصد گردشگری جنگل در پارک های جنگلی دالخانی و صفارود شهرستان رامسر می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را متخصصان و کارشناسان گردشگری و نیز گردشگران پارک های جنگلی صفارود و دالخانی تشکیل دادند. حجم نمونه متخصصان و کارشناسان گردشگری 30 نفر و روش نمونه گیری قضاوتی بود. همچنین حجم نمونه گردشگران 400 نفر محاسبه گردید و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام شد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. روایی پرسشنامه از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ که برابر با 885/0 بود، تأیید شد. داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل ضریب تغییرات با استفاده از نرم افزار SPSS24 ارزیابی شدند. نتایج مشخص ساخت که عوامل کششی مؤثر بر گردشگری مبتنی بر جنگل دارای 17 بُعد و 5 عامل هستند که به ترتیب اولویت برای گرشگران شامل عوامل دسترسی پذیری، منابع گردشگری، خدمات مکمل، بوم شناختی و چارچوب های حقوقی و قانونی می باشند. باید در نظر داشت تمام ویژگی های مقصد گردشگری جنگل در عوامل انتخاب مقصد توسط گردشگر، به یک اندازه مهم نیستند، از این رو پیشنهادات لازم در این زمینه ارائه گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

360 - تحلیل عدالت جغرافیایی در نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد بر اساس نظریه جان رالز
داود قربانی حسن عیوض زاده مالک ذوالقدر مهدی خوش خطی

چکیده جان رالز اندیشه ی سیاسی خود را حول محور عدالت و طراحی جامعه ای عادل (جامعه ی بسامان) بیان نموده است. در این راستا وی از جایگاه برجسته ای در تبیین مفهوم عدالت در عرصه داخلی جوامع معتقد به لیبرال دموکراسی برخوردار است و به همین جهت به اعتقاد بسیاری، بزرگ‌ترین فیلسوف چکیده کامل

چکیده جان رالز اندیشه ی سیاسی خود را حول محور عدالت و طراحی جامعه ای عادل (جامعه ی بسامان) بیان نموده است. در این راستا وی از جایگاه برجسته ای در تبیین مفهوم عدالت در عرصه داخلی جوامع معتقد به لیبرال دموکراسی برخوردار است و به همین جهت به اعتقاد بسیاری، بزرگ‌ترین فیلسوف اخلاقی- سیاسی قرن بیستم لقب گرفته که سعی نموده ایده عدالت به مثابه انصاف را به عنوان یک آرمان عام بشری تبیین و به مرحله اجرا در آورد. بنا بر تفکر رالز، اگر جوامع، لیبرال دموکراتیک باشند جهان صلح‌آمیزتر خواهد بود و این امر به سطح نظام بین‌الملل نیز کشیده خواهد شد. سؤال اصلی مقاله این است که بر اساس نظریه جان رالز عدالت جغرافیایی در نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد در چه سطحی قرار دارد؟ فرضیه ای را که برای پاسخ گویی به این سؤال اصلی در صدد بررسی آن هستیم این است که به نظر می رسد توسعه اقتصادی در قرن بیست و یکم در میان این کشورها ناموزون و نامتناسب و با عدالت بین‌المللی جان رالز همخوانی نداشته باشد. نتایج مقاله نشان می‌دهد که نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد از نظر عدالت جغرافیایی نامتوازن است زیرا برخی کشورها با داشتن امکانات و توانایی های مالی و تکنولوژیک، مراحل جدیدی از رشد و توسعه را خواهند پیمود و عده ای دیگر نیروی خود را برای تهیه نیازهای اولیه بسیج خواهند نمود. امروزه دولت‌ها می بایست ضمن تأمین امنیت سیاسی و نظامی خود، به دنبال امنیت اقتصادی و انباشت سرمایه و ثروت باشند، اما برخی از دولت‌ها در عرصه نظام بین‌المللی از چنین توانایی برخوردار نیستند، این کشورها عمدتاً کشورهای درحال توسعه هستند؛ که از اصطلاحات دیگری هم چون فقیر و جنوب جهت توصیف کشورهای مذکور نام برده می‌شود؛ بنابراین برخلاف نظریه عدالت جان رالز ما در دوران پسا جنگ سرد با رویدادها و آمارهایی در سطح جهان مواجه می‌شویم که نشانگر بی‌عدالتی و نابرابری‌های ژرف در جهان است. این رویدادها و آمارها می توانند درباره خشونت، فقر، بیماری و نابرابری میان انسان‌ها باشند. بی‌تردید نظام ناعادلانه جهانی با منافع کشورهای ثروتمند و شهروندانشان گره خورده است و در برابر اصلاحات ساختاری مقاومت می‌کند. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شیوه گرداوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای و استفاده از مقالات علمی و پژوهش خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

361 - بررسی پدافند غیرعامل در منطقه 4شهرداری، شهر تهران
رضا پنام آزیتا رجبی بختیار عزت پناه

چکیده پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که انجام می شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد به بیان دیگر هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و چکیده کامل

چکیده پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که انجام می شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد به بیان دیگر هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غیرعامل گفته می شود. این تحقیق با هدف تحلیل و ارزیابی مراکز مهم ،حیاتی و حساس منطقه 4 شهر تهران از منظر پدافند غیرعامل انجام شده است. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. متغیرهای مورد بررسی شامل شناسایی مکان‌های حیاتی، حساس و مهم منطقه 4 شهر تهران، به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از حملات دشمن، بالا بردن قدرت دفاعی‌، آستانه مقاومت ملی، بازدارندگی و شهرسازی دفاعی است. روش جمع‌آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه‌ای بوده و با توجه به نوع تحقیق از مطالعات میدانی(مصاحبه) نیز استفاده شده است. در تحلیل و تهیه نقشه های مربوطه، از نرم افزار ARC_GIS و EXCEL استفاده شده است. در این مقاله از تکنیک ماتریسی برای بررسی انطباق نظام شهری منطقه 4شهر تهران با اصول پدافند غیرعامل استفاده شده است که به شناسایی مراکز مهم، حیاتی و حساس منطقه پرداخته شده است. نتایج پژوهش بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل در این منطقه است. بدین طریق می‌توان قبل از وقوع جنگ برای کاهش خسارات جانی و مالی نقاط استراتژیک شهر، جایی که ادامه حیات شهر و مقاومت آن وابسته به این مراکز است اقدام نمود. * نویسنده مسئول [1] - Passive Defense پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

362 - نقد جُنگ شرف
وحید برزگر

جنگ شرف مجموعه‌ای است که دربردارنده اشعار شاعران قرن پنجم تا اواخر قرن دهم است. نگارنده آن عبدالرحمان بن شرف است. این مجموعه را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد، نخست غزلیاتی که سروده شاعران قرن نهم و دهم هستند. بخش دیگر این مجموعه شامل غزلیات جامی است که به واسطه توجه کاتب چکیده کامل

جنگ شرف مجموعه‌ای است که دربردارنده اشعار شاعران قرن پنجم تا اواخر قرن دهم است. نگارنده آن عبدالرحمان بن شرف است. این مجموعه را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد، نخست غزلیاتی که سروده شاعران قرن نهم و دهم هستند. بخش دیگر این مجموعه شامل غزلیات جامی است که به واسطه توجه کاتب به جامی به شکلی ویژه در نسخه قرار گرفته‌اند و قسمت پایانی دربردارنده منظومه یوسف و زلیخای جامی است که البته کامل نیست. نشانه‌های سبک هندی، مکتب وقوع و طرز واسوخت را در این مجموعه می‌توان یافت. اهمیت این جنگ در نوع انتخاب‌های کاتب است که سلیقه شعری مردم قرن دهم را در دل خود دارد، وجود شعرایی که از آن‌ها اطلاعی نداریم، نمونه شعرهای خاص، از جمله یک شعر با ردیف هندی و نمونه‌هایی از این دست به اهمیت موضوع افزوده است. در این تحقیق می‌کوشیم تا این جنگ را از نظر سبک‌شناسی و نقد ادبی مورد بررسی قرار داده و نگاه کاتب را در انتخاب اشعار مورد بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

363 - Incidence of Mutation for Silver Coat Color in Black Forest Horses
اس. ممکه آر. اسچریمپف سی. دایرکس او. دیستل

Black Forest horses are typically chestnut colored with flaxen mane and tail. However, as their coat color can get very dark, they are sometimes also indicated as silver, a color depending on a black base color. To analyse if the silver allele is present in the Black Fo چکیده کامل

Black Forest horses are typically chestnut colored with flaxen mane and tail. However, as their coat color can get very dark, they are sometimes also indicated as silver, a color depending on a black base color. To analyse if the silver allele is present in the Black Forest horse population, we genotyped 250 horses of this breed for formerly reported coat color mutations within MC1R and SILV. As a result, all Black Forest horses of this study were chestnut colored due to MC1R genotyping. Surprisingly, the silver mutation (SILV-1852C>T) occurred with a prevalence of 0.8%. As chestnut coat color is predominant in this breed, the silver mutation is expected to have very few to no phenotypic appearance in Black Forest horses and presumably results from incrossing of another breed. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

364 - بررسی سبک‌شناسی لایه‌ای دیوان حسن آتشی و معرفی نسخ خطی آن
هاجر علیپور مهدی فاموری محمدهادی خالق زاده

جنگ‌نامۀ میرزا حسن آتشی (سدۀ سیزدهم قمری)، منظومه‌ای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسۀ دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگ‌نامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانۀ جامع گوهرشاد چکیده کامل

جنگ‌نامۀ میرزا حسن آتشی (سدۀ سیزدهم قمری)، منظومه‌ای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسۀ دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگ‌نامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانۀ جامع گوهرشاد وجود دارد. تاریخ کتابت آن 1225ق و دارای 335 برگ و 6000 بیت است. کاتب آن مشخص نشده و با توجه به رسم‌الخط آن، احتمالاً بیش از یک کاتب داشته است. نسخۀ دوم در کتابخانۀ آستان قدس با 132 برگ که نسخۀ ناقص جنگ‌نامه است. نسخ خطی به‌عنوان یک پل ارتباطی بین زبان و فرهنگ گذشته و حال، ایفای نقش می‌کنند و تجربه‌های گذشته را به این دوران انتقال می‌دهند. هدف از نوشتن این مقاله، بررسی ویژگی‌های سبکی و معرفی نسخۀ خطی این منظومۀ حماسی است و محقق به دنبال جواب این پرسش است که ویژگی‌های شاخص سبکی دیوان حسن آتشی چیست؟ روش کار، توصیفی‌تحلیلی و از نوع کتابخانه‌ای است. حاصل پژوهش نشان می‌دهد شعر آتشی در سطح فکری به منقبت پیامبر(ص) و امام علی(ع)، اشاره به اساطیر ایرانی، منقبت ائمه، روحیۀ حماسی، استناد به آیات و احادیث می‌پردازد. در سطح زبانی نیز ویژگی‌های تسکین متحرک، کاربرد الف اطلاق، تخفیف واژه و به کار بردن واژه‌های عربی دیده می‌شود. در حوزۀ بیان، بدیع، انواع آرایه‌های ادبی (تشبیه، ایهام، مجاز، استعاره، جناس و...) در شعر آتشی یافت می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

365 - معرفی نویافته‌های جنگ بتخانۀ ملا محمد صوفی مازندرانی
محدثه فرخی

نسخ خطی گنجینه‌های گران‌بهایی هستند که به‌واسطۀ آن‌ها بخش عمده‌ای از فرهنگ و ادب این مرزوبوم به دست ما رسیده است. امروزه یکی از‌ منابع‌ ناگزیر برای هر مصححی، تذکره‌ها و سفینه‌های شعری است. جامعان چنین مجموعه‌هایی با در دست داشتن دست‌نویس‌هایی‌ که‌ گاه در تصاریف روزگار ا چکیده کامل

نسخ خطی گنجینه‌های گران‌بهایی هستند که به‌واسطۀ آن‌ها بخش عمده‌ای از فرهنگ و ادب این مرزوبوم به دست ما رسیده است. امروزه یکی از‌ منابع‌ ناگزیر برای هر مصححی، تذکره‌ها و سفینه‌های شعری است. جامعان چنین مجموعه‌هایی با در دست داشتن دست‌نویس‌هایی‌ که‌ گاه در تصاریف روزگار از بین رفته است‌، به‌ نام‌ و اشعار‌ شاعرانی‌ اشاره‌ می‌کنند که امروزه برای محققان قلمرو شعر و ادب فارسی نویافته و بیگانه می‌نماید و این امر ضرورت بررسی این نوشته‌های خطی را نشان می‌دهد. تذکرۀ بتخانه نسخۀ خطی ارزشمند و درخور توجهی در حوزۀ ادبیات کلاسیک است که با تصحیح از گمنامی به در آمد. تصحیح این تذکرۀ شعری هم تصحیح کامل‌تری از بعضی ابیات شاعران و اشعار تازه‌یاب آن‌ها به دست می‌دهد و هم دستیابی به آثار شعرای گمنام را مقدور می‌سازد. نویسندۀ این مقاله، ضمن معرفی نسخۀ خطی جنگ بتخانه و تدوین‌کنندۀ آن، به معرفی شاعر گمنامی همچون مطهر که هزار بیت از اشعارش در این مجموعه ثبت شده که در هیچ دیوانی نیامده است و همچنین با مقابلۀ اشعار ثبت‌شده از ازرقی هروی، مجیرالدین بیلقانی، سید حسن اشرفی سمرقندی، ادیب صابر ترمذی، اثیر اخسیکتی در جنگ مذکور با منابع دیگر، ابیاتی به گنجینۀ دیوان این شاعران بزرگ پارسی‌گوی افزوده می‌شود و همچنین ضبط‌های تازه‌ای که از شعر بعضی از این شاعران ارائه می‌دهد، که به تصحیح و تکمیل دیوان آنان کمک می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

366 - بایدها و نبایدهای اخلاقی جنگ در آداب الحرب و الشجاعه
علی ابوترابی مریم محمودی پریسا داوری

10.30495/pars.2023.702806

کتاب آداب الحرب و الشجاعه یکی از آثار ادبی و تاریخی است که علاوه‌بر ارائة اطلاعات ارزشمند دربارة جنگ، در بررسی مسائل مرتبط با اخلاقِ جنگ نیز بسیار ارزشمند است. این کتاب تألیف فخر مُدبّر (قرن ششم، اوایل قرن هفتم) است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که فخر مدبّر در آداب ‌الحر چکیده کامل

کتاب آداب الحرب و الشجاعه یکی از آثار ادبی و تاریخی است که علاوه‌بر ارائة اطلاعات ارزشمند دربارة جنگ، در بررسی مسائل مرتبط با اخلاقِ جنگ نیز بسیار ارزشمند است. این کتاب تألیف فخر مُدبّر (قرن ششم، اوایل قرن هفتم) است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که فخر مدبّر در آداب ‌الحرب و الشجاعه به کدام یک از آداب جنگ و بایدها و نبایدهای اخلاقی آن توجه داشته است؟. براساس این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، برتری صلح بر جنگ، پایبندی و احترام به صلح و پیمان‌نشکستن، خوش‌رفتاری با اسرای جنگی، مشورت‌کردن در جنگ، کوچک و خوار نشمردن دشمن، رعایت حقوق لشکریان و حق‌گزاری از آنان، پرهیز از دشنام‌دادن، رازداری و پوشاندن اسرار نظامی، تیمارداشت و رعایت حقوق رعیت، رعایت حقوق غیرنظامیان، منع از آسیب‌رساندن به مزارع و کشتزارها، پرهیز از ترس و ناامیدی ازنظر فخر مدبّر، ازجمله اخلاق جنگ شمرده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

367 - تأثیر جنگ تحمیلی بر روند رشد و توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان‌قصر شیرین)
قدیر فیروزنیا الهام جاسمی بهروز قرنی آرانی

جنگ علاوه بر آثاری که در زمان وقوع بر جای می‌گذارد می‌تواند آثار درازمدتی بر روند رشد و توسعهء اقتصادی سکونتگاه‌ها برجا گذارد. که بعضاً اثر درازمدت آن بیش از آثاری است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در زمان وقوع بر جای گذاشته است. در تحقیق حاضر سعی شده است که تأثیر بروز چکیده کامل

جنگ علاوه بر آثاری که در زمان وقوع بر جای می‌گذارد می‌تواند آثار درازمدتی بر روند رشد و توسعهء اقتصادی سکونتگاه‌ها برجا گذارد. که بعضاً اثر درازمدت آن بیش از آثاری است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در زمان وقوع بر جای گذاشته است. در تحقیق حاضر سعی شده است که تأثیر بروز جنگ تحمیلی بر روند توسعهء اقتصادی روستاهای منتخب شهرستان مرزی قصرشیرین بررسی شود. این پژوهش که مبتنی بر روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و با تکمیل 214 پرسشنامه خانوار و افراد خبره محلی و شورای اسلامی در روستاهای جنگ‌زده مورد مطالعه انجام پذیرفته است، مشخص می‌سازد که جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سبب بروز تغییرات شدیدی در ابعاد اقتصادی بویژه اشتغال، رکود فعالیت‌های اقتصادی، تخریب زیرساخت‌ها و همچنین عدم امکان استفاده از اراضی کشاورزی و کاهش جمعیت داشته و در مقابل روند توسعه کالبدی روستاها در نتیجه اجرای برنامهء بازسازی در روستاهایی که بازسازی شده تسریع شده است. اما در مجموع می‌توان اذعان داشت که بروز جنگ تحمیلی سبب کندی روند رشد و توسعهء شهرستان قصرشیرین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

368 - The Effect of Cold and Acid Scarification on Seed Germination of Three Green Space Tree Species
Bahareh Deltalab Nayyere Naziri Moghaddam Mojtaba Khorrami Raad Behzad Kaviani

Seed germination of some woody species is done with difficulty and at a low rate due to various reasons, including physiological and mechanical dormancy and the presence of inhibitory substances in the seed tissues. Priming is one of the most important treatments to inc چکیده کامل

Seed germination of some woody species is done with difficulty and at a low rate due to various reasons, including physiological and mechanical dormancy and the presence of inhibitory substances in the seed tissues. Priming is one of the most important treatments to increase the germination capacity of seeds. The purpose of this study was to investigate the effect of different treatments of stratification and sulfuric acid on the growth and germination percentage of Robinia pseudoacacia, Ailanthus altissima and Fraxinus excelsior seeds. This research was done as factorial in the randomized completely block design with two factors; plant and stratification in four replications. The results showed that the highest percentage of germination (72%) was obtained in the 50% sulfuric acid treatment on R. pseudoacacia, seeds and the lowest one (18 and 12%) in the control and 95% sulfuric acid treatments on F. excelsior seeds, respectively. The overall results of this research showed that the best stratification treatment for most of the measured traits was 50% sulfuric acid and 3°C cold for 20 days. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

369 - Micropropagation of English Yew, an Ornamental-Medicinal Tree
Ali Sahari Moghadam Behzad Kaviani Ali Mohammadi Torkashvand Vahid Abdossi Alireza Eslami

An in vitro propagation method of English yew (Taxus baccata L.) through organogenesis method using kinetin (Kin) and indole 3-butyric acid (IBA) as plant growth regulators and apical bud as explant is presented. Apical buds excised from mother plants were inoculated on چکیده کامل

An in vitro propagation method of English yew (Taxus baccata L.) through organogenesis method using kinetin (Kin) and indole 3-butyric acid (IBA) as plant growth regulators and apical bud as explant is presented. Apical buds excised from mother plants were inoculated on Murashige and Skoog (MS) medium supplemented with different concentrations and combinations of Kin (0.00, 0.50, 1.00 and 2.00 mg l–1) as a cytokinin and IBA (0.00, 0.50, 1.00 and 2.00 mg l–1) as an auxin. Results showed that the highest number of node (6.75) was obtained on MS medium containing 2.00 mg l–1 Kin. The maximum shoot number (5.00) was obtained on MS medium supplemented with 1.00 mg l–1 Kin together with 1.00 mg l–1 IBA. The largest number of root (6.50) was produced on explants grown on medium enriched with 2.00 mg l–1 Kin together with 1.00 mg l–1 IBA. Plantlets were transferred to pots filled with perlite and peat moss in equal proportions for acclimatization. These plantlets were acclimated and successfully established in cultivation beds. . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

370 - Social Capital Components of Forest Dwellers of Forestry Cooperatives in Iran (Case of Siahkal County)
محمدعلی زارع علی رضا اسلامی

The aim of this study was to compare the social capital indicators of members and non-members of cooperatives in Siahkal County. The sample size was calculated by the Cochran formula to include300individuals (150 member cooperatives and 150 non-members of the cooperativ چکیده کامل

The aim of this study was to compare the social capital indicators of members and non-members of cooperatives in Siahkal County. The sample size was calculated by the Cochran formula to include300individuals (150 member cooperatives and 150 non-members of the cooperative) that were selected by the stratified random sampling method. The main tool employed in this study was a questionnaire that evaluated the reliability of internal consistency using Cronbach’s alpha was calculated. In this research, correlation coefficients, t-test, Mann-Whitney test and multivariate regression were used for testing hypotheses. Results obtained from inferential findings indicated that there was a significant positive relationship at 1 percent level between the variables of social cooperation and social interaction, social cooperation and social conflict, social cooperation and informal relations network, social cooperation and trust in others, social cooperation and trust in institutions, social cooperation and social partnership, and finally social conflict and informal relations network. Based on the t-test results, most individual indices of members and non-members of forestry cooperatives showed a significant difference with each other at 1 percent level. Results showed that there was a significant difference between members and non-members of the cooperative in terms of social capital components of forest dwellers except for the component of trust in institutions, which lacked a significant difference. This analysis shows that about 68% of the variation of the dependent variable is determined by independent variables which were significant here. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

371 - The Effect of Forest Road Construction on Soil Organic Carbon Stock in Mountainous Catchment in Northern Iran
کاظم نصرتی سعید جلالی

The main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel چکیده کامل

The main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel bank, pasture and forest land and soil organic carbon concentration and bulk density were measured in the samples and SOCS were calculated. The results showed that the forest road construction reduce SOCS. SOC stock was greatest in the forest land use and the total SOC stock under different land uses varied in order forest, pasture, cultivate, channel bank and road construction with 143, 136, 128, 36 and 29 Mgha−1, respectively (p<0.001). Therefore, these results can be useful as a scientific basis for selecting the proper soil erosion control methods as a simple and low-cost approach to mitigate the SOC loss. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

372 - واپسین گرایش سیاسی بهار و قصیده ی جغد جنگ
علی میرانصاری

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

373 - Syrian Crisis: An Analysis of Political and Security Strategies of Involved Actors
احسان تقی زاده سالاری

In one of the bloodiest developments in the Middle East, a severe crisis has gripped Syria and the region since 2011. In the meantime, each of the regional actors or supra-regional powers, according to their weight and position and based on their interests and considera چکیده کامل

In one of the bloodiest developments in the Middle East, a severe crisis has gripped Syria and the region since 2011. In the meantime, each of the regional actors or supra-regional powers, according to their weight and position and based on their interests and considerations, have intervened, played a role or at least taken a stance in this crisis. This article seeks to identify the reasons and factors affecting these policies by examining the political and security strategies of regional and supra-regional actors vis-à-vis the Syrian crisis and study the approaches and tactics adopted by these actors. To this end, three theories of “structuralism”, “Copenhagen School” and “defensive realism” have been used as the theoretical framework. Moreover, by using filing tools, library and internet documents and existing writings, this hypothesis has been substantiated that due to the existence of three types of parallel, mutual and overlapping interests, the behavioral pattern of the actors involved in the Syrian crisis shows three levels of cooperation, competition and confrontation in the Syrian political and military scenes. In this respect, each of the parties involved attempts to have the upper hand by increasing their power and influence, while maintaining and promoting their national interests and controlling and limiting the influence and presence of the other parties پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

374 - نگاه قرآن به مدیریت بحران در جنگهای صدر اسلام؛ با تأکید بر سوره‌های آل‌عمران و انفال
احمدرضا طاوسی امیر احمدنژاد

مدیریت بحران، از مباحث مهم در علوم سیاسی و مدیریتی است. پس از هجرت پیامبر اکرم به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، تهدید کفار و مشرکان مکه بر علیه مسلمانان همچنان ادامه داشت و همین زمینه‌ساز چند جنگ بزرگ شد. بررسی آیات قرآن حاکی از آن است که خداوند در هنگام مواجهه مسلمانان ب چکیده کامل

مدیریت بحران، از مباحث مهم در علوم سیاسی و مدیریتی است. پس از هجرت پیامبر اکرم به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، تهدید کفار و مشرکان مکه بر علیه مسلمانان همچنان ادامه داشت و همین زمینه‌ساز چند جنگ بزرگ شد. بررسی آیات قرآن حاکی از آن است که خداوند در هنگام مواجهه مسلمانان با این بحرانها، به گونه‌های متفاوت، از سپاه اسلام حمایت کرده است. پژوهش حاضر بر اساس مطالعه ادبیات موضوع و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، مهمترین اصول مدیریت بحران در جنگهای صدر اسلام را با تأکید بر سوره‌های آل‌عمران و انفال و بر اساس تقسیم‌بندی مراحل معروف سه‌گانه در مدیریت بحران دسته‌بندی نموده و این مدل تحلیل را می‌توان از دستاوردهای نوشتار حاضر برشمرد. برآیند تحلیل آیات مرتبط، نموداری است که نقاط برجسته آن را می‌توان در تلاش برای برقراری صلح و امنیت پایدار، رعایت عدالت حتی در بحبوحه جنگ و همچنین پذیرش توبه نادمان خلاصه کرد.کلمات کلیدی : مدیریت بحران، قرآن، جنگ، کفار، مشرکان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

375 - واکاوی نقش راه‌آهن ایران در پشتیبانی از رزمندگان و مدیریت انقلابی حمل و نقل و ارتباطات ریلی در 8 سال جنگ تحمیلی
نوروز هاشم زهی رسول یاحی

دفاع مقدس از جمله مهم‌ترین رخدادهای تاریخی ایران است که بسیاری از فداکاری‌ها در پاسداری از میهن متجلی شد. در این دوران اگرچه همه افراد به طور مؤثر در مقابل ارتش بعثی عراق ایستادگی کردند؛ اما برخی از دستگاه‌ها به‌صورت سازمان یافته به ایفای نقش پرداختند. یکی از این سازمان چکیده کامل

دفاع مقدس از جمله مهم‌ترین رخدادهای تاریخی ایران است که بسیاری از فداکاری‌ها در پاسداری از میهن متجلی شد. در این دوران اگرچه همه افراد به طور مؤثر در مقابل ارتش بعثی عراق ایستادگی کردند؛ اما برخی از دستگاه‌ها به‌صورت سازمان یافته به ایفای نقش پرداختند. یکی از این سازمان‌ها، راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بود که به واکاوی فعالیت‌های آن پرداخته می‌شود. رویکرد اصلی پژوهش در این مقاله کیفی توصیفی می‌باشد و داده‌ها به کمک تکنیک اسنادی و فیش-برداری از منابع دست اول و دوم و اخذ روایت شفاهی جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد که راه‌آهن در پشتیبانی از جنگ در دو بخش تخصصی و عمومی نقش داشته است. اعزام کارکنان به جبهه‌های جنگ، جمع‌آوری و اهداء کمک‌های نقدی، جمع‌آوری و ارسال ماشین‌آلات و وسایل نقلیه، تشکیل پایگاه‌های هشت‌گانه، تشکیل کلاس‌های آموزشی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی و امداد آسیب‌دیدگان حملات موشکی، ایجاد پناهگاه عمومی، استفاده از ساختمان‌ها و اماکن نزدیک به خطوط راه‌آهن به عنوان بیمارستان از مهمترین گونه‌های عملکرد عمومی سازمان می‌باشد. راه‌آهن در بخش انتقال گونه‌های عملکرد تخصصی سازمان راه‌آهن بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

376 - تبیین تاریخی نقش وزارت اقتصاد در جنگ هشت ساله
نوروز هاشم زهی رسول یاحی سمیه هاشم زهی

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یک مقطع برجسته در تاریخ معاصر است. در دفاع ایران در این هشت سال، سازمان‌های مختلف غیرنظامی نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. این مقاله به تحلیل عملکرد وزارت اقتصاد و دارایی در کمک و پشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367 پرداخته است. چکیده کامل

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یک مقطع برجسته در تاریخ معاصر است. در دفاع ایران در این هشت سال، سازمان‌های مختلف غیرنظامی نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. این مقاله به تحلیل عملکرد وزارت اقتصاد و دارایی در کمک و پشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367 پرداخته است. رویکرد اصلی پژوهش کیفی می‌باشد و داده‌ها با تکنیک اسنادی و فیش‌برداری از منابع دست اول و دوم جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد، وزارت اقتصاد و دارایی اقداماتی شامل، اعزام کارکنان به جبهه‌های جنگ، جمع‌آوری و اهداء کمک‌های نقدی، اعزام ماشین‌آلات و وسایل نقلیه اهدایی، اسکان موقت به جنگزدگان و پرداخت مستمری به مهاجرین جنگ تحمیلی انجام داده که از مهمترین گونه‌های عملکرد عمومی وزارت می‌باشد. کنترل قیمت‌ها در دوران جنگ، تشکیل ستاد بسیج اقتصادی، ایجاد اعتماد اقتصادی، نگهداری از بودجه جنگ، ایجاد نقدینگی، نظارت بر مالیات مستقیم و غیرمستقیم، نظارت بر سیاست‌های ارزی، افزایش رشد بهره‌وری تولید، کاهش رانت‌خواری، همکاری با بیمه ایران نیز از مهمترین گونه‌های عملکرد تخصصی این وزارتخانه بوده است. همچنین عملکرد ابزارهای پولی بانک مرکزی و آثار اقتصادی در دوران جنگ که شامل تحریم‌های اقتصادی و خسارات وارده می‌شود، در این مقاله مورد بحث قرار گرفته اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

377 - انکار مهدویت: یکی از مؤلفه‌های اصلی جنگ نرم دشمنان اسلام
مریم رضایی غلامحسین تاجری نسب

رشد روزافزون دین اسلام در طول تاریخ، موجب تلاش‌های گوناگون دشمنان اسلام برای نابود کردن آن شده و یکی از راهکارهای آن‌ در طول تاریخ جنگ نرم بوده و انکار مهدویت نیز از مؤلفه‌های اصلی آن است. دشمنان در این مسیر قدم‌های بسیاری برداشته‌ و سعی نموده اند از راههای مختلف به مسئ چکیده کامل

رشد روزافزون دین اسلام در طول تاریخ، موجب تلاش‌های گوناگون دشمنان اسلام برای نابود کردن آن شده و یکی از راهکارهای آن‌ در طول تاریخ جنگ نرم بوده و انکار مهدویت نیز از مؤلفه‌های اصلی آن است. دشمنان در این مسیر قدم‌های بسیاری برداشته‌ و سعی نموده اند از راههای مختلف به مسئله مهدویت ضربه وارد کنند که یکی از آن راهها، انکار مهدویت است. در این مقاله، ضمن تعریف و تبیین جنگ نرم به معرفی انکار مهدویت به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی جنگ نرم پرداخته شده و شبهات منکرین مهدویت بیان گردیده و برپایه ضوابط عقلی و توصیفی تحلیل شده است؛ با این هدف که با این معرفت افزایی گامی در جهت تقویت معارف شیعی برداشته شود و یکی از ابزارهایی را که برای ضربه زدن به مهدویت و در نهایت اسلام مورد استفاده قرار گرفته را تبدیل به قدرت نرم نموده و در جهت منافع اسلام از آن بهره برده و اهداف استعماری دشمنان اسلام تبیین و معرفی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

378 - عمده‌ترین روش‌های «نفوذ راهبردی» دشمن در نظام دینی از منظر آموزهای قرآنی - روایی
مهدی گرجی ازندریانی مریم حاجی عبدالباقی مهدی ایزدی محمد هادی همایون

نزاع تاریخی جبهه حق و جبهه باطل، از آغازین حضور انسان شکل گرفته است. یک طرف دین الهی و سویه دیگر، جبهه باطل اعم از دستگاه شیطان تا صف بلند منافقین، کفار، مشرکان، نظام سلطه و غیره. هرچند ابزارها و روش های دشمن در ادوار تاریخی تغییر کرده اما هدف و محتوای آن هماره ثابت بود چکیده کامل

نزاع تاریخی جبهه حق و جبهه باطل، از آغازین حضور انسان شکل گرفته است. یک طرف دین الهی و سویه دیگر، جبهه باطل اعم از دستگاه شیطان تا صف بلند منافقین، کفار، مشرکان، نظام سلطه و غیره. هرچند ابزارها و روش های دشمن در ادوار تاریخی تغییر کرده اما هدف و محتوای آن هماره ثابت بوده است: برچیدن جبهه حق در هر قالب فردی و اجتماعی. نفوذ راهبردی از جمله مهم ترین تهدیدات نرم علیه حاکمیت جبهه حق و نظام دینی است. پژوهش حاضر – که به نگره روزآمدی و کارکردی سازی معارف دینی یاری می رساند - شناسایی عمده ترین روش های نفوذ راهبردی دشمن در نظام دینی از منظر آموزه های قرآنی – روایی است. پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی به روش کتابخانه ای و مبتنی بر تفسیر اجتهادی با گرایش تفسیر موضوعی است که تلاش می کند در کنار شناسایی شیوه ها، برای آن ها معاد ل یابی تطبیقی، تحلیل محتوا و مفهوم سازی نماید. پژوهش نشان می دهد دشمنان در فرآیند نفوذ راهبردی که عمدتاً بر پایه جنگ شناختی – ادراکی استوار است ابعاد بینشی، نگرشی، انگیزشی، منشی و کنشی نظام دینی را در سطوح مختلف ساختار، رهبری، حاکمان، نخبگان و خواص و تودم مردم هدف تهاجم قرار می دهند.حاصل پژوهش بیانگر آن است که برپایه آموزه های قرآنی – روایی، دشمنان در راستای نفوذ راهبردی از شیوه های مختلف و پیچیده ای همانند احتناک؛ اجلاب؛ استحفاظ؛ استحواذ؛ استفزار؛ انساء؛ اضلال؛ اغواء؛ القاء؛ تخویف؛ تحریف؛ تزیین؛ تسلط؛ تسویل؛ تضلیل؛ تطمیع؛ تطویع؛ تهدید؛ خدعه؛ کید؛مس؛ نزغ؛ وحی؛ وسوسه و... بهره می جویند که متناسب با شرایط، اقتضائات و جامعه هدف، گاه از تاکتیک های موردی و در بسیاری موارد از روش های ترکیبی استفاده می شود. پیداست که نتیجه چنین هجمه ای، فریب راهبردی و استحاله نظام دینی از درون خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

379 - ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اسطوره‌پردازی در رمان‌ جنگ
محمد علیجانی محمد آهی

اسطوره و اسطوره‌پردازی از تمهیداتی اساسی‌ است که مناسبت قابل توجهی با پدیدۀ جنگ دارد و نویسندگان جنگ با توسل بدان می‌توانند آثار ادبی ماندگاری خلق کنند. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اسطوره‌پردازی در رمان‌های جنگ بررسی شده است. نگارندگان با چکیده کامل

اسطوره و اسطوره‌پردازی از تمهیداتی اساسی‌ است که مناسبت قابل توجهی با پدیدۀ جنگ دارد و نویسندگان جنگ با توسل بدان می‌توانند آثار ادبی ماندگاری خلق کنند. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اسطوره‌پردازی در رمان‌های جنگ بررسی شده است. نگارندگان با تأمل در ساختارهای سیاسی، اجتماعی، روان‌شناختی، فرهنگی و... مسلط در دوران جنگ، به کشف و واکاوی بسترها و موانع اسطوره‌پردازی در رمان‌های جنگ پرداخته‌اند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، ظرفیت‌هایی مانند تأثیرپذیری و الگوبرداری جنگ از انقلاب اسلامی و تأثیر انقلاب در به کارگیری اسطوره‌، تأثیر دین در خلق و بازپیدایی اسطوره‌ها، شباهت ساختار روایت انقلاب و جنگ با ساختار کلان‌ پایۀ اسطورۀ ایرانی؛ یعنی تقابل خیر و شر و...، می‌توانستند محل توجه نویسندگان برای خلق رمان‌های اسطوره‌ای ماندگار باشند؛ از سوی دیگر، محدودیت‌هایی مثل نگاه تک‌ساحتی و احساس استغنای بسیاری از نویسندگان نسبت به شناخت اساطیر ایران و اساطیر دیگر ملل، و همچنین عواملی از این دست، در گرایش نویسندگان جنگ به اسطوره موانعی به وجود آورده‌ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

380 - شناسایی و تحلیل فصول چهار‌گانه در شاهنامه‌نگاری بر اساس نظریۀ میتوس نورتروپ فرای
ساناز اسدی نادیا معقولی

10.30495/mmlq.2021.681900

نقد اسطوره‌ای رویکردی، میان رشته‌ای بر پایة انسان‌شناختی، روان‌شناسی، تاریخ ادیان و تاریخ تمدن است که به تأویل اثر و بن‌مایه‌های موجود در آن می‌پردازد. این مقاله با روش تحلیلی ـ تطبیقی و رویکرد نقد اسطوره‌ای، به تفسیر و تحلیل نگاره‌های شاهنامة شاملو بر اساس الگوهای ساخت چکیده کامل

نقد اسطوره‌ای رویکردی، میان رشته‌ای بر پایة انسان‌شناختی، روان‌شناسی، تاریخ ادیان و تاریخ تمدن است که به تأویل اثر و بن‌مایه‌های موجود در آن می‌پردازد. این مقاله با روش تحلیلی ـ تطبیقی و رویکرد نقد اسطوره‌ای، به تفسیر و تحلیل نگاره‌های شاهنامة شاملو بر اساس الگوهای ساختارگرایانه نورتروپ فرای، پرداخته است. کمبود پژوهش‌های اسطوره‌ای در آثار هنری، ضرورت این تحقیق را نمایان می‌کند. بیشتر این تحقیقات در زمینة ادبیات و متون ادبی شاهنامه بوده و تا کنون پژوهشی با استفاده از نظریات فرای بر روی آثار هنری صورت نگرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی نمادها و کهن‌الگوهای موجود در نگاره‌های شاهنامة شاملو و قرار دادن آن در نظریۀ میتوس فرای، بر اساس روش نقد اسطوره‌ای است و از این میان، هشت نگارة مرتبط با جنگ بزرگ کیخسرو تحلیل شده است. نتایج بدست آمده نشان از آن دارد که در روایت جنگ بزرگ کیخسرو، بیشترین نزدیکی را در چرخة فصول با میتوس رمانس و کمدی و کمترین ارتباط را با گونة تراژدی و هزل دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

381 - نظام‌های مغزی-رفتاری و احساس تنهایی: نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی
پوریا حیدری محترم نعمت طاوسی

این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‌های مغزی‌ـ رفتاری و احساس تنهایی با طرح همبستگی انجام شد.479 دانشجوی کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران (293 زن، 186 مرد) با روش نمونه‌برداری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه احساس تنهایی ایرا چکیده کامل

این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‌های مغزی‌ـ رفتاری و احساس تنهایی با طرح همبستگی انجام شد.479 دانشجوی کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران (293 زن، 186 مرد) با روش نمونه‌برداری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه احساس تنهایی ایرانی (رحیم‌زاده، 1390)، سیاهه هراس اجتماعی (کانر و دیگران، 2000) و مقیاس‌های نظام بازداری رفتاری/ فعال‌سازی رفتاری (کارور و وایت، 1994) پاسخ دادند. نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داداثر مستقیم نظام‌هایبازداری رفتاری و جنگ‌ـ گریز‌ـ بهت به‌صورت مثبت و اثر مستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر اضطراب اجتماعی، اثر مستقیم اضطراب اجتماعی و نظام جنگ‌ـ گریز‌ـ بهت به‌صورت مثبت و اثر مستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر احساس تنهایی معنادار است، اما اثر مستقیم نظام بازداری رفتاری بر احساس تنهایی معنادار نیست. همچنین، اثر غیرمستقیم نظام بازداری رفتاری و نظام جنگ‌ـ گریز‌ـ بهت به‌صورت مثبت و اثر غیرمستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر احساس تنهایی با واسطه اضطراب اجتماعی معنادار بود.افزون بر آن، نتایج آشکار کرد اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‌های مغزی‌ـ رفتاری و احساس تنهایی نقش واسطه‌ای دارد و 21 درصد از واریانس اضطراب اجتماعی از طریق نظام‌های مغزی‌ـ رفتاری، و 27 درصد از واریانس احساس تنهایی از طریق نظام‌های مغزی‌ـ رفتاری و اضطراب اجتماعی تبیین‌پذیر است. بر اساس این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت با کاهش اضطراب اجتماعی در افرادی که از حساسیت بیشتر نظام بازداری رفتاری برخوردارند، تجربه احساس تنهایی کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

382 - ساختار عاملی، اعتبار و روایی پرسشنامه نظریه حساسیت به تقویت تجدید نظر شده: فرم کودکان
طیبه شاهمرادی&lrm; فر حسین کارسازی علی فتحی آشتیانی

هدفاین پژوهش تهیه نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان(کوپر، استیرلینگ، داو، پاگناقی و کور، ۲۰۱۷)و بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی آن در جامعه ایرانی بود.نسخه انگلیسی پرسشنامه حساسیت به تقویت پس از آماده&lrm;سازی، روی314نفر(179دختر،135پسر)از دانش&lrm;آموزان پای چکیده کامل

هدفاین پژوهش تهیه نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان(کوپر، استیرلینگ، داو، پاگناقی و کور، ۲۰۱۷)و بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی آن در جامعه ایرانی بود.نسخه انگلیسی پرسشنامه حساسیت به تقویت پس از آماده&lrm;سازی، روی314نفر(179دختر،135پسر)از دانش&lrm;آموزان پایه&lrm;‌های سوم تا ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی1396-1395اجرا شد و اعتبار نسخه پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان از طریق همسانی درونی و همبستگی مجموعه مادّه‌ها بررسی شد.ساختار عاملی مقیاس با شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و روش استخراج مؤلفه‌‌های اصلی ارزیابی شد و روایی این پرسشنامه از طریق همبستگی بین زیرمقیاس&lrm;ها و روایی ملاکی بررسی شد.بررسی ساختار عاملی اکتشافی پرسشنامه از الگوی3عاملی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان حمایت کرد که78/37درصد از واریانس را تبیین کرد.عامل‌ها شامل نظام فعال‌سازی رفتاری، نظام بازداری رفتاری و نظام جنگ/گریز/بهت بود.نتایج نشان داد، سه زیرمقیاس نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان، همسانی درونی خوبی داشتند و دامنه اکثر همبستگی‌‌های مجموعه مادّه&lrm;ها بیشتر از40/0بود و تنها مادّه18به علت داشتن بار عاملی کمتر از30/0از پرسشنامه حذف شد.همچنین، الگوی ضرایب همبستگی زیرمقیاس&lrm;ها و روایی همگرای پرسشنامه با پرسشنامه نظم&lrm;جویی شناختی هیجان‌ـ‌فرم کودکان(گارنفسکی، رافی، جلسما، ترواگ و کرایج،2007)بیانگر روایی مطلوب این ابزار بود.با توجه به نتایج این پژوهش می&lrm;توان گفت، نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان در جامعه ایران اعتبار و روایی مناسب دارد و ابزار مناسبی برای تشخیص رگه‌های انگیزشی و هیجانی اساسی کودکان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

383 - ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه بوالحسن دزفول به منظوراستقرار کاربری گردشگری به روش تصمیم گیری چند معیاره
سید علی جوزی نسرین مرادی مجد هدی عبداللهی

منطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال شرقی شهرستان دزفولواقع شده است. این منطقه جزء جنگل های طبیعی و مناطق گردشگری در شهرستان دزفول می باشد. این منطقه از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. توریسم یکی از بزرگترین و سریعتر چکیده کامل

منطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال شرقی شهرستان دزفولواقع شده است. این منطقه جزء جنگل های طبیعی و مناطق گردشگری در شهرستان دزفول می باشد. این منطقه از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. توریسم یکی از بزرگترین و سریعترین صنایع در حال رشد جهان است. در توسعه سریع صنعت توریسم، سریع ترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 5/2 تا 7 درصد سریع تر از سایر بخش های توریسم توسعه یافته است. صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا با ویژگی های توسعه مدارانه خود نقش مهمی در اقتصاد کشورهای جهان ایفا می نماید. رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه مدیریتی مؤثر است. ارزیابی توان اکولوژیکی مناطق در راستای کاربری توریسم به عنوان ابزاری برای حصول به این هدف شناخته شده است. در این راستا و با توجه به ویژگی اکولوژیکی منطقه بوالحسن ارزیابی منطقه مورد مطالعه با استفاده از وزن دهی به معیارها با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار Expert Choice به انجام رسید. در این تحقیق با کمک تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی ارزشیابی معیارها صورت گرفته و با استفاده از این روش و انتقال داده ها وضعیت توان اکولوژیکی را برروی نقشه نشان داده شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در حدود 18/74% معادل 4419هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم گسترده، 21/18% معادل 1232هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و7/7% معادل 84هکتار دارای توان نامطلوب و87/32% معادل 1881هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم متمرکز،6/15% معادل 882هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و61/51% معادل 2970هکتار دارای توان نامطلوب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

384 - تجزیه زیستی فلورانتن به وسیله باکتری های بومی جدا شده از رسوبات جنگل های حرای خلیج فارس
فرشید کفیل زاده پروین امیری عاطفه رضایی نرگس احمدی

سابقه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای گروهی از ترکیبات آلی هستند که دارای دو یا چند حلقه آروماتیک می باشند. تقریباً 90% از این ترکیبات سرطان زا هستند. برای حذف این آلودگی ها از محیط زیست روش های مختلفی استفاده می شود اما استفاده از میکروارگانیسم ها برای پاکساز چکیده کامل

سابقه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای گروهی از ترکیبات آلی هستند که دارای دو یا چند حلقه آروماتیک می باشند. تقریباً 90% از این ترکیبات سرطان زا هستند. برای حذف این آلودگی ها از محیط زیست روش های مختلفی استفاده می شود اما استفاده از میکروارگانیسم ها برای پاکسازی این آلودگی ها مؤثرتر و ارزان تر می باشد. این پژوهش با هدف جداسازی باکتری های بومی تجزیه کننده فلورانتن از رسوبات جنگل های حرای خلیج فارس انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت مقطعی بر روی رسوبات جنگل های حرا خلیج فارس انجام شد. تعداد باکتری ها در محیط کشت حاوی فلورانتن و محیط کشت فاقد فلورانتن شمارش گردید. جداسازی باکتری های تجزیه کننده فلورانتن با کشت نمونه ها بر روی محیط پایه معدنی MSM و MSM آگار صورت گرفت. ارزیابی قدرت تجزیه کنندگی باکتری ها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) انجام شد. در نهایت شناسایی مولکولی سویه های برتر با استفاده از روش 16S rRNA انجام گرفت. یافته ها: تعداد باکتری های در محیط بدون فلورانتن بالاتر از محیط حاوی فلورانتن گزارش شد. از بین باکتری های جدا شده باسیلوس سیرکولانس، آلکالیژنز فکالیس، انتروباکتر، لیستریا و استافیلوکوکوس بیشترین توانایی را تجزیه فلورانتن داشتند. اما باکتری باسیلوس سیرکولانس و آلکالیژنز فکالیس با توانایی تجزیه کنندگی 73/4% و 71% بیشترین تجزیه و رشد را در حضور فلورانتن از خود نشان دادند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که رسوبات جنگل های حرای خلیج فارس دارای تعداد زیادی از باکتری های تجزیه کننده فلورانتن می باشند. این مساله ضرورت توجه به باکتری های بومی به منظور زیست پالایی آلاینده ای نفتی را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

385 - پدیده جنگجویان خارجی از منظر حقوق بین الملل
افشین یوسفی علیرضا آرش پور مسعود راعی دهقی

موضوع جنگجویان خارجی هرچند از منظر تاریخی موضوع جدیدی محسوب نمی شود اما در ادبیات حقوق بین الملل موضوعی است که به تازگی و بنا به ضرورت ها بدان توجه نشان داده شده است. وجه ممیزه جنگجوی خارجی و مزدور بر اساس تعاریفی که از آنها به دست آمد در تفاوت انگیزه ها است. مزدور با ا چکیده کامل

موضوع جنگجویان خارجی هرچند از منظر تاریخی موضوع جدیدی محسوب نمی شود اما در ادبیات حقوق بین الملل موضوعی است که به تازگی و بنا به ضرورت ها بدان توجه نشان داده شده است. وجه ممیزه جنگجوی خارجی و مزدور بر اساس تعاریفی که از آنها به دست آمد در تفاوت انگیزه ها است. مزدور با انگیزه مادی که می تواند پول یا بهره مندی از امتیازات مادی و مانند آن باشد اما انگیزه جنگجویان خارجی انگیزه ایدئولوژی، دینی و یا قومی است.این مقاله باهدف بررسی پدیده جنگجویان خارجی از منظر حقوق بین الملل نگاشته شده و با روش توصیفی وتحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای تدوین گردید .یافته ها نشان داده است در قوانین مخاصمات مسلحانه غیربین المللی ، جنگجویان خارجی ممکن است به گروه‌های مسلح شورشی یا نیروهای مسلح کشوری که در خاک آن کشور درگیری روی داده است؛بپیوندند.مروری بر هنجارها و استانداردهای بین‌المللی نشان داده است که اصالت یا ملیت خارجی افرادی که به ناحیه مورد مخاصمه برای شرکت در درگیری سفر می کنند، می تواند اثر واقعی بر جایگاه قانونی آنان قرار دهد و نباید از نظر غافل بماند. با نگاه به قوانین مخاصمات مسلحانه بین المللی ، جنگجویان خارجی می توانند از اعضای تمام عیار نیروهای مسلح یکی از دولت‌های متخاصم باشند یا به آن تبدیل شوند. در این حالت، ملیت آنان اهمیتی نخواهد داشت؛ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

386 - صلاحیت و نحوه رسیدگی کمیسیون موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع
کیومرث کمری داود قاسمی

10.30495/alr.2020.671459

مقاله حاضر به بررسی صلاحیت و آیین دادرسی کمیسیون تخصصی موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع پرداخته است. آنچه سبب شده بررسی کمیسیون موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع از اهمیت بالایی برخوردار باشد این است که موضوعات مورد اختلاف در کمیسیون از یک سو به جنگل‌ها و مراتع به چکیده کامل

مقاله حاضر به بررسی صلاحیت و آیین دادرسی کمیسیون تخصصی موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع پرداخته است. آنچه سبب شده بررسی کمیسیون موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع از اهمیت بالایی برخوردار باشد این است که موضوعات مورد اختلاف در کمیسیون از یک سو به جنگل‌ها و مراتع به عنوان ثروت ملی اختصاص دارد و از سوی مربوط حقوق و مالکیت خصوصی است که ناضر بر حقوق شهروندی افراد است. سوال اساسی که در این خصوص مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است که کمیسیون تخصصی موضوع ماده 56 قانون جنگل ها و مراتع داری چه صلاحیتی بوده و آیین دادرسی در این کمیسیون چگونه قابل ارزیابی است و تا چه اندازه با دادرسی عادلانه مطابقت دارد؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده وبا استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داد که کمیسیون ماده 56 قانون جنگلها و مراتع کشور صلاحیت رسیدگی به اعتراض زارعین صاحب اراضی نسقی و مالکین و صاحبان باغات و تاسیسات در خارج از محدوده قانونی شهرها و حریم روستاها دارد. در خصوص آیین دادرسی کمیسیون نیز نتایج تحقیق بیانگر این امر است که در برخی موارد همچون مستند و مستدل بودن آراء اصل دادرسی عادلانه رعایت شده اما در برخی موارد نظیر علنی بودن دادرسی و بی طرفی آن گونه که باید با دادرسی عادلانه مطابقت ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

387 - نگاهی به وضعیت یمن از منظر دادگاه کیفری بین المللی
محسن حمیدی پور

10.30495/alr.2021.1943792.2202

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی چکیده کامل

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی این حملات قحطی، سوء تغذیه و مشکلات شدید بهداشتی مردم غیرنظامی این کشور را فراگرفته و آن را تبدیل به بحرانی‌ترین فاجعه انسانی در قرن جدید نموده است.روش: در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌های به وضعیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی در کشور یمن پرداخته شده است.یافته ها و نتایج: با توجه به اینکه دیوان کیفری بین‌المللی برای جلوگیری تمامیت‌خواهی انسان‌های خودکامه و پاسداشت کرامت انسانی به وجود آمده و برای این منظور دادگاه با توجه به ماده 5 اساسنامه دارای صلاحیت رسیدگی به جرائم شدید چهارگانه نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جرائم جنگی و تجاوز ارضی است. با این اوصاف حملات سعودی‌ها نقض صلح و امنیت بین‌المللی بوده است و شورای امنیت می‌تواند در این زمینه با استناد به ماده 13 اساسنامه وضعیت را به دیوان ارجاع دهد، حتی اگر طرفین درگیری عضو اساسنامه رم نباشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

388 - حملات سایبری و لزوم رعایت اصول اساسی حقوق بشر دوستانه در آنها
آذر گیوکی محمد علی کفایی فر محمد تقی رضایی

10.30495/alr.2021.1872408.1562

زمینه و هدف: همزمان با پیشرفت های روزافزون علوم ارتباطات و فناوری اطلاعات، شاهد تغییر جبهه‌های نبرد، از سرزمین به مفهوم سنتی آن به سرزمین در مفهوم مجازی و اعمال توسل به زور و اقدامات خصمانه در فضای سایبری از طریق حملات سایبری هستیم. حملات سایبری، همچون سایر حملات به روش چکیده کامل

زمینه و هدف: همزمان با پیشرفت های روزافزون علوم ارتباطات و فناوری اطلاعات، شاهد تغییر جبهه‌های نبرد، از سرزمین به مفهوم سنتی آن به سرزمین در مفهوم مجازی و اعمال توسل به زور و اقدامات خصمانه در فضای سایبری از طریق حملات سایبری هستیم. حملات سایبری، همچون سایر حملات به روش های سنتی، به عنوان مظهر قوه قهریه کشورها علیه یکدیگر شناسایی شده و با توجه به آثار مخرب و گاه، فاجعه‌بار آنها، لزوم رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه در آنها، موضوعی بااهمیت است که مورد توجه محققان زیادی بوده و در اسنادی چون دستورالعمل های تالین، بررسی شده است. روش: این تحقیق، با نگاهی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از شیوه مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها و نتایج: در این تحقیق، تلاش شده است اصول اساسی حقوق بشردوستانه بین المللی، در ارتباط با حملات و جنگ های سایبری، پس از بیان تعاریفی از اصول اساسی حقوق بین الملل بشردوستانه و بررسی این اصول در اسناد مرتبط و نیز، دستورالعمل های تالین، به عنوان سندی غیرالزام‌آور در راستای عرفی‌کردن حقوق بین المللی مربوط به حملات سایبری، هدف تحقیق، یعنی، لزوم رعایت این اصول با توجه به شرایط قابل‌پیش‌بینی در حملات سایبری را اثبات نموده و به شیوه تعمیم این اصول اساسی، به حملات سایبری پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

389 - برسی جنایت وارده در منظقه دارفور و وضعیت حقوقی حاکم بر آن
امین امیریان فارسانی

10.30495/alr.2021.1944226.2209

زمینه و هدف: جنگ‌های داخلی سودان پس از استقلال این کشور در سال 1956، میان اعراب مستقر در شمال، مسیحیان و دیگر اقوام جنوب کشور آغاز شد که هر یک آثاری دهشتناک برجای گذاشت و تراژدی دارفور به‌عنوان جدیدترین بخش این ددمنشی‌ها و خشونت‌ها، مهلک‌ترین آنها نیز نام گرفت. بر این ا چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگ‌های داخلی سودان پس از استقلال این کشور در سال 1956، میان اعراب مستقر در شمال، مسیحیان و دیگر اقوام جنوب کشور آغاز شد که هر یک آثاری دهشتناک برجای گذاشت و تراژدی دارفور به‌عنوان جدیدترین بخش این ددمنشی‌ها و خشونت‌ها، مهلک‌ترین آنها نیز نام گرفت. بر این اساس در این مقاله به بررسی ابعاد حقوق جنایات وارده در منطقه دارفور خواهیم پرداخت. روش: از نظر هدف کاربردی و به لحاظ گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و از طریق مطالعه قوانین و منابع معتبر انجام‌شده و اطلاعات به‌دست‌آمده به‌صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها و نتایج: دادستانی دیوان پس از بررسی‌های به‌عمل‌آمده، اعلان داشت که مدارک موجود مؤید مسئولیت کیفری برخی اشخاص به‌واسطه ارتکاب جنایات فاحش بین‌المللی در دارفور، می‌باشد. اشخاص مزبور متهم به ارتکاب جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت از جمله تعقیب و آزار، شکنجه، قتل و تجاوز به عنف می‌باشند. با توجه به اینکه اساسنامه دیوان رسیدگی به جرائم سران دولت‌ها را تجویز می‌کند، آقای عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان دارای مسئولیت کیفری در قبال جنایات دارفور شناخته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

390 - مقابله موثر با جرائم بین المللی در پرتو گسترش همکاری های دیوان کیفری بین المللی و اینترپل
عطااله صالحی امید محمدی نیا

زمینه و هدف: رشد جرائم بین المللی عاملی مهم علیه امنیت بین المللی محسوب می شود. اما همواره اجماع بر سر جدی و خطرناک بودن این جرائم میان دولتها به یک چالش مهم بدل گردیده و این امر مقابله با این جرائم را با سختی مواجه نموده است. در این راستا سازمانهای مختلفی بین المللی ما چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد جرائم بین المللی عاملی مهم علیه امنیت بین المللی محسوب می شود. اما همواره اجماع بر سر جدی و خطرناک بودن این جرائم میان دولتها به یک چالش مهم بدل گردیده و این امر مقابله با این جرائم را با سختی مواجه نموده است. در این راستا سازمانهای مختلفی بین المللی مانند دیوان کیفری بین المللی و اینترپل از سوی دولت‌ها برای مقابله با جرائم بین المللی ایجاد گردیده اند که مناسبات و حدود همکاری آنها چالش این پژوهش می باشد. روش: این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته است. یافته ها و نتایج: اگرچه جرائم بین المللی متعددی در عرصه بین المللی وجود دارد و دولتها در مواجه با آنها دچار چالش هستند اما لزوما تمام آنها در فرآیند تاسیس دیوان کیفری بین المللی مورد توجه موسسین قرار نگرفت. به علاوه آنچه که تحقیق و تعقیب پیرامون جنایات صورت گرفته توسط دیوان کیفری بین المللی را با چالش مواجه می سازد، محدودیت های صلاحیتی این دادگاه می باشد که شامل صلاحیت موضوعی، زمانی، مکانی، تکمیلی و شخصی می باشد. در این میان نقش اینترپل در مقابله با جرائم بین المللی رو به گسترش می باشد. با آنکه میان دولتها در خصوص جرائم بین المللی به اجماع نرسیده اند اما اینترپل در تعقیب جرائم متعدد با محدودیت های دیوان کیفری بین المللی مواجه نیست و امکان پیگرد قانونی جرائم متعدد را برخلاف دیوان کیفری بین المللی دارا می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

391 - تقابل حق دعوت به مداخله، حق تعیین سرنوشت مردم، دموکراسی، جنگ داخلی، مشروعیت
رضا نصیری لاریمی

چکیده موضوع دعوت به مداخله و ارتباط آن با حق تعیین سرنوشت مردم از جمله موضوعات بحث برانگیز در حقوق بین الملل معاصر است. جنگ‌های داخلی اخیر در خاورمیانه و برخی کشورهای شمال آفریقا نیز بر اهمیت این موضوع افزوده است.با توجه به این که برخی اسناد بین المللی، آرایی از دیوان ب چکیده کامل

چکیده موضوع دعوت به مداخله و ارتباط آن با حق تعیین سرنوشت مردم از جمله موضوعات بحث برانگیز در حقوق بین الملل معاصر است. جنگ‌های داخلی اخیر در خاورمیانه و برخی کشورهای شمال آفریقا نیز بر اهمیت این موضوع افزوده است.با توجه به این که برخی اسناد بین المللی، آرایی از دیوان بین المللی دادگستری و رویه ی اکثر دولتها، مداخله نظامی ‌دولتهای ثالث، جهت حمایت از دولت حاکم، که در حال نبرد با شورشیان است را به رسمیت شناخته اند، اما نمیتوان ارتباط چنین مداخلاتی را با جنبه داخلی حق تعیین سرنوشت مردم و حقی که مردم یک جامعه برای مشارکت و تاثیرگذاری در امور حاکمیتی دارند نادیده انگاشت؛ حقی که به موجب آن اراده مردم را به سمت و سوی دموکراسی و حاکمیت قانون در جامعه بین المللی سوق می‌دهد. از آن جایی که در سایه مداخلی خارجی ممکن است به اعتبار این حق خدشه وارد شود، لذا به همان نسبت که این مداخلات مشروع و قانونی جلوه‌گر شود، ضمن مشروعیت بخشیدن به چنین مداخلاتی، در تطابق بیشتر با حق تعیین سرنوشت مردمخواهد بود. لذا در این مقاله نگارنده به دنبال به تصویر کشاندن تقابل حق دعوت به مداخله دولت حاکم از یک سو و جنبه داخلی حق تعیین سرنوشت مردم از سوی دیگر، تاثیرات متقابل آن با یکدیگر، شناسایی تعارضات احتمالی و تعیین قواعد حقوقی حاکم بر آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

392 - بررسی و تحلیل بازتاب جنگ جهانی دوم در دو رمان سووشون و المصابیح الزرق
سعید بزرگ بیگدلی حسینعلی قبادی حلوه صالح

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، چکیده کامل

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درون‌مایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیت‌پردازی بررسی و تحلیل شوند. در این مقاله رمان المصابیح الزرق نوشتۀ"حنَّا مینه"رمان‌نویس مشهور سوری و رمان سووشون نوشتۀ"سیمین دانشور"رمان‌نویس مشهور ایرانی، از منظر تأثیر استعمار بر دو جامعه ایران و سوریه بررسی و کوشش شده است با بهره‌گیری از نظریه تحلیل گفتمان فرکلاف به تحلیل آن&lrm;ها پرداخته شده شباهت‌ها و تفاوت‌های آن&lrm;ها بیان شوند. نتیجه‌ بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که پیامدهای هجوم استعمار به این دو سرزمین و بازتاب‌های آن مشابهت&lrm;های فراوان با یکدیگر داشته است و تفاوت&lrm;ها اندک است که در این مقاله به هر دو جنبه پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

393 - مقایسه ی ادبیات ضد جنگ در آثار اریش ماریا رمارک و ولفگانگ بورشرت
پرویز معتمدی نسرین ظهیری فرد

آلمان نقش بسزایی در جنگ های جهانی اول و دوم داشته است و بیشترین پیامدهای این جنگ نیز دامنگیر این کشور بوده است. از این رو طبیعی است که جنگ و پدیده های مرتبط به آن از مضامین مهم در تاریخ ادبیات این کشور محسوب شود. از جمله نویسندگان بنام که در ادبیات آلمان با آثار فوق الع چکیده کامل

آلمان نقش بسزایی در جنگ های جهانی اول و دوم داشته است و بیشترین پیامدهای این جنگ نیز دامنگیر این کشور بوده است. از این رو طبیعی است که جنگ و پدیده های مرتبط به آن از مضامین مهم در تاریخ ادبیات این کشور محسوب شود. از جمله نویسندگان بنام که در ادبیات آلمان با آثار فوق العاده ی خود به شرح جنگ پرداختند اریش ماریا رمارک3 و ولفگانگ بورشرت4 بودند. رمارک و بورشرت توانستند با سبک جدید و ویژۀ خود تحولی در ادبیات بعد از این دو جنگ ایجاد کنند. این دو نویسندۀ جوان بی رحمی و عاقبت جنگ های جهانی را تجربه کرده بودند، بنابراین آن ها موضوع جنگ را در آثار خود از دیدگاه یک سرباز توصیف کردند. موضوع اصلی آثار این دو نویسنده جنگ، حس بازگشت به وطن و مشکلات آن ها در جامعه ی جدید پس از جنگ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

394 - سیر تحول " ماتیو دولارو" در " راه های آزادی" اثر ژان پل سارتر
همایون کتایون نیلوفری

ژان پل سارتر ( 1905-1980) یکی از معروفترین فیلسوفان معاصر فرانسوی با تفکری ژرف بر مفهوم بنیادی فلسفه " اصالت وجود" آثاری در خور توجه به زیور طبع آراسته است . اثر سه گانه " راه های آزادی" که پس از جنگ جهانی دوم منتشر شد مجموعه ای از تفکرات سارتر را دراین خصوص دربردارد که چکیده کامل

ژان پل سارتر ( 1905-1980) یکی از معروفترین فیلسوفان معاصر فرانسوی با تفکری ژرف بر مفهوم بنیادی فلسفه " اصالت وجود" آثاری در خور توجه به زیور طبع آراسته است . اثر سه گانه " راه های آزادی" که پس از جنگ جهانی دوم منتشر شد مجموعه ای از تفکرات سارتر را دراین خصوص دربردارد که رابطه درونی اندیشه و عمل نویسنده را بر ما آشکار می سازد. نویسنده نمی تواند از موقعیت بگریزد و تعهد او موردی خاص از مفهوم مسئولیت می باشد که بر آزادی تکیه دارد. زیرا این آزادی است که فرمان انتخاب را به ما ارزانی می دارد. در واقع ٬ قهرمان این اثر " ماتیو دولارو" به عنوان برادر تخیلی نویسنده معرفی شده و سارتر با تایید این نظریه که انسان آزاد است تا همواره راه تازه ای را برگزیند شخصیت رمان خویش را به چالش می کشد . در این اثر سه گانه خواهیم دید که چگونه قهرمان داستان در جستجوی آزادی از نویسنده فراتر می رود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

395 - عوامل مؤثر بر صنعت گردشگری در منطقه مرکز، جنوب و غرب آسیا
نارسیس امین رشتی فاطمه فهیمی فر ابراهیم صیامی عراقی

قاره اسیا از دیر باز به دلیل برخورداری از تاریخ کهن و گونه های طبیعی متنوع خاص خود،جهانگردان را از سراسر دنیا به سوی خود جذب کرده است،اما به دلیل ناامنی در مناطق مختلف آن از قبیل جنگهای داخلی و خارجی،تروریسم،نبود امکانات مناسب در ارائه خدمات به جهانگردان،محدودیتهای گونا چکیده کامل

قاره اسیا از دیر باز به دلیل برخورداری از تاریخ کهن و گونه های طبیعی متنوع خاص خود،جهانگردان را از سراسر دنیا به سوی خود جذب کرده است،اما به دلیل ناامنی در مناطق مختلف آن از قبیل جنگهای داخلی و خارجی،تروریسم،نبود امکانات مناسب در ارائه خدمات به جهانگردان،محدودیتهای گوناگون در خصوص،تعصبهای قومی و قبیله ای و غیره همواره سهم اندکی از گردشگری جهانی را به خود اختصاص داده است. به رغم وجود تمرکز ذخایر عظیم نفت و گاز در برخی از کشورهای این منطقه و وجود درآمدهای بالا در این حوزه،صنعت گردشگری در این منطقه مغفول مانده و توجه شایسته و درخور به آن نشده است.این مقاله قصد دارد عوامل موثر برگردشگری منطقه جنوب،غرب و مرکز آسیا را مورد مطالعه قرار داده و همچنین با توجه به شرایط جهانی و درگیریهای اخیر نظامی در منطقه،این اثرها را بر صنعت گردشگری تحلیل کند.علاوه بر هدف های یاد شده ،هدف مهم دیگر این مقاله بررسی اثر جاذبه های طبیعی مانند انقراض گونه های گیاهان ،پرندگان،پستانداران و ماهیان بر جذب گردشگر است.در این جا روش داده های تابلویی در دوره زمانی 1995-2008 استفاده شده است.از نتایج این پژوهش می توان به عوامل ناامنی و عدم ثبات در منطقه جغرافیایی مانند جنگ اشاره کرد که بر میزان آمار گردشگر اثر منفی گذاشته و عوامل ایجاد کننده اکوتوریسم می تواند اثر مثبت بر تعداد گردشگران داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

396 - وضعیت اقتصادی کردستان در جنگ جهانی اول (احتکار و بحران غله)
کیهان مشیرپناهی محمد شیخ احمدی عثمان یوسفی محمد قربان کیانی

10.30495/fed.2024.709382

چکیده با شروع جنگ جهانی اول و ورود عثمانی‌ به عرصه نبردها، دامنه جنگ به کردستان نیز کشیده شد. حضور یافتن قشون دولت های متخاصم در کردستان، منافع شخصی حاکمان محلی وخوانین با احتکارنمودن غلات موجب بحران غله در کردستان گردید وپیامدهای اجتماعی نظیر فقر، گرسنگی، فساد، ف چکیده کامل

چکیده با شروع جنگ جهانی اول و ورود عثمانی‌ به عرصه نبردها، دامنه جنگ به کردستان نیز کشیده شد. حضور یافتن قشون دولت های متخاصم در کردستان، منافع شخصی حاکمان محلی وخوانین با احتکارنمودن غلات موجب بحران غله در کردستان گردید وپیامدهای اجتماعی نظیر فقر، گرسنگی، فساد، فحشا، کوچ افراد از شهرها و تخریب روستاها را به دنبال داشت. کردستان از سال های قبل ازجنگ جهانی دچار تشتت سیاسی،ناامنی وپریشانی شده بوددر این برهه نیز از لحاظ اقتصادی وضعیت نامناسب و آشفته ای یافت.هرکدام از نیروهای درگیر جنگ به بهانه ای به منطقه کردستان که بخشی از عرصه نبرد های آنان بود آمدند وکردستان را در آن وضعیت بهم ریختگی سیاسی وناامنی به سوی وضعیت بحرانی اقتصادی کشاندند. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر با تکیه بر منابع تاریخی از قبیل کتب، اسناد و مطبوعات بارویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است. هدف&lrm;:&lrm; بررسی احتکار و بحران غله درکردستان، فعالیت وعملکرد حاکمان محلی درجنگ جهانی اول. یافته‌ها و نتیجه گیری: حضور نیروهای درگیر جنگ جهانی اول در کردستان انتظام اقتصادی منطقه را برهم زده، تأمین آذوقه این نیروها از محصولات محلی، کم شدن مواد غذایی ضروری مردم و نیز احتکار غلات توسط مالکان، عملکرد منفی ونامناسب حاکمان محلی و در کنار مشکلات و معضلات بسیار زیاد به وجود آمده از سوی نیروهای نظامی درگیر جنگ در منطقه کردستان به خاطر منفعت خود و بقای قدرتشان عاملی برای بیشتر شدن آسیب اقتصادی و اجتماعی منطقه شده و در نهایت به احتکارو بحران غله در کردستان انجامیده و موجب فقر، گرسنگی، قحطی و دیگر آثار ناگوار در کردستان گردید. &lrm; &lrm;&lrm; &lrm; پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

397 - نقش برنامه‌ریزی در توسعه پایدار روستاهای منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری پارک جنگلی دالخانی
آزاده کاویانی علی نوری کرمانی

مناطق نمونه گردشگری در کشور، طی چندسال اخیر بسیار مورد توجه برنامهریزان و مدیران گردشگری قرار گرفته است و به همین جهت برنام ههای مختلفی برای هر یک از این مناطق تدوین و اجرا شده است . این مناطق در محدوده خود، سکونتگاهها، روستاها و شهرهای مختلفی را در بر میگیرند که برنامه چکیده کامل

مناطق نمونه گردشگری در کشور، طی چندسال اخیر بسیار مورد توجه برنامهریزان و مدیران گردشگری قرار گرفته است و به همین جهت برنام ههای مختلفی برای هر یک از این مناطق تدوین و اجرا شده است . این مناطق در محدوده خود، سکونتگاهها، روستاها و شهرهای مختلفی را در بر میگیرند که برنامهریزی دقیق منطبق با توانهای اکولوژیکی هر منطقه، میتواند موجبات پیشرفت و جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم آورد . این تحقیق به دنبال بررسی نقش برنامهریزی در توسعه گردشگری در منطقه نمونه دالخانی میباشد. با وجود اینکه پارک جنگلی دالخانی از جمله مناطق نمونه گردشگری کشور با سطح عملکردی ملی میباشد، روستاهای حوزه نفوذ این منطقه به دلیل عدم برنامهریزی جامع و کارآمد توسعه گردشگری از توسعه گردشگری مناسبی برخوردار نمیباشند . بدین منظور این مقاله به بررسی تحولات گردشگری ناشی از یک برنامهریزی جامع و کارآمد در روستاهای حوزه نفوذ پارک جنگلی دالخانی میپردازد و نقش یک برنامهریزی مدون علمی را در افزایش میزان جذب گردشگران و افزایش مدت اقامت آنها میسنجد. در این تحقیق با بهرهگیری از روشهای اسنادی - کتابخانهای و پیمایش میدانی، دادهها و اطلاعات مورد نظر گردآوری شده است که در روش میدانی، سه جامعه آماری شامل مردم محلی، مسئولین و صاحبنظران و گردشگران تعیین گردید و ه برای هریک، پرسشنامههای مرتبط تهیه و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرمافزارSPSS صورت گرفته است . نتایج نشان میدهد که میان برنامهریزی کارآمد و توسعه گردشگری روستاهای حوزه نفوذ این منطقه رابطه معناداری وجود دارد و برنامهریزی توسعه گردشگری در افزایش جذب گردشگران و افزایش مدت اقامت آنها بسیار موثر است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

398 - جنگ جهانی علیه تروریسم از منظر حقوق بین الملل بشر‌دوستانه
مهدی حیدری فرد علی پورقصاب امیری

یکی از شاخص‌های مهم جنگ‌های امروزی ورود نهادهای غیر‌دولتی و فروملی، در نتیجه ساختار نامتوازن مخاصمات است. طی دهه های اخیر، تحت تاثیر پیشرفت‌های سریع فن‌آوری‌های تولید سلاح، شاهد افزایش فاصله طرفین درگیری از لحاظ ظرفیت‌های نظامی، بر هم خوردن توازن قوا و تقسیم آنها به طرف چکیده کامل

یکی از شاخص‌های مهم جنگ‌های امروزی ورود نهادهای غیر‌دولتی و فروملی، در نتیجه ساختار نامتوازن مخاصمات است. طی دهه های اخیر، تحت تاثیر پیشرفت‌های سریع فن‌آوری‌های تولید سلاح، شاهد افزایش فاصله طرفین درگیری از لحاظ ظرفیت‌های نظامی، بر هم خوردن توازن قوا و تقسیم آنها به طرف قوی وضعیف بوده‌ایم که پیامد طبیعی چنین وضعیتی، ابداع شیوه های جنگی نامتقارن ، بدون ساختار و مبتنی بر کاربرد ابزار و شیوه های نامتعارفی چون توسل به اقدامات تروریستی بوده‌است. ظهور شیوه های مذکور باعث کشیده شدن دامنه درگیری نظامی به جوامع شهروندی و کاهش پایبندی طرفین مخاصمه به اصول اساسی حقوق بشردوستانه بین المللی به عنوان یگانه ابزار حقوقی حفظ جان افراد و اموال غیرنظامی در برابر آثار سوء حملات نظامی گردیده است. از آن گذشته تغییر ماهیت جنگ های امروزی و رفتن به سوی درگیری های غیردولتی با اهداف قومی، مذهبی و هویت طلبانه توسعه میدان نبرد و ورود افراد غیرنظامی به عنوان جنگجو را بدنبال داشته که مرز تشخیص بین نظامیان و افراد غیرنظامی را تا حد زیادی تیره و تار می نماید. در نهایت نبود اجماع بین المللی در خصوص تعریف تروریسم و مصادیق آن، برخورد سیاسی کشورها و بعضا استفاده ابزاری آنها از گروه های تروریستی، انحصار اعمال اصول حقوق بشردوستانه بر وضعیت های جنگی در حالی که بخشی از اقدامات تروریستی خارج از صحنه نبرد روی می دهد و... از عواملی هستند که چالش مذکور را تشدید نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

399 - گذار به موازنه گری هیبریدی در سیاست خارجی چین در قبال ایالات متحده
عبدالمجید سیفی

چین را می توان مهم ترین قدرت بزرگی تلقی کرد که در دوران پس از جنگ سرد و به ویژه در دو دهه اخیر چالش اساسی برای جایگاه ایالات متحده ایجاد نموده است. رشد قابل توجه اقتصادی چین و مبدل شدن به دومین اقتصاد بزرگ جهان، پیشرفت قابل توجه در حوزه نظامی و فضایی و بسط نفوذ در مناطق چکیده کامل

چین را می توان مهم ترین قدرت بزرگی تلقی کرد که در دوران پس از جنگ سرد و به ویژه در دو دهه اخیر چالش اساسی برای جایگاه ایالات متحده ایجاد نموده است. رشد قابل توجه اقتصادی چین و مبدل شدن به دومین اقتصاد بزرگ جهان، پیشرفت قابل توجه در حوزه نظامی و فضایی و بسط نفوذ در مناطق مختلف دنیا سبب تقویت چشم انداز گسترش این چالش شده است. ایالات متحده در راستای راهبرد کلان موازنه گری از دور از یک سو، تلاش داشته تا بخشی از مسئولیت مهار چین را به دولت هایی که دارای تمایل و توان برای مهار چین احاله نماید و از سوی دیگر، اقدام به موازنه گری مستقیم می کند. موازنه گری مستقیم ایالات متحده در قالب نوعی جنگ هیبریدی است. پیچیدگی و چندبعدی بودن رهیافت ایالات متحده در این جنگ هیبریدی سبب شده پاسخ چین به این جنگ دارای ابعاد چندگانه ای باشد که می توان آن را قالب رهیافت موازنه گری هیبریدی مفصل بندی کرد. از این منظر پرسش اصلی این پژوهش مطرح می‌گردد که راهبرد چین برای مقابله با جنگ هیبریدی ایالات متحده چیست؟ در پاسخ، نوشتار حاضر بر این ادعاست که پاسخ چین به جنگ هیبریدی ایالات متحده مبتنی بر موازنه گری هیبریدی است که در سه بعد موازنه گری سیاسی، اقتصادی و اطلاعاتی صورت می پذیرد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

400 - تحلیل روش و اهداف سیاسی مداخله سایبری عناصر منسوب به روسیه در انتخابات ریاست جمهوری2016 آمریکا
سعیده مرادی فر علی امیدی

DOR:20.1001.1.24234974.1398.12.47.1.6

چکیده با استناد به شواهدی که برخی منابع آمریکایی‌ ارائه می‌کنند روسیه با تکیه بر توان سایبری و عملیاتی از پیش طراحی شده توانست بر انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا اثرگذار باشد و با بکارگیری تکنولوژی‌های فضای سایبری، اهداف سیاسی خود را در زمانی که به آن عصر پساحقیقت می چکیده کامل

چکیده با استناد به شواهدی که برخی منابع آمریکایی‌ ارائه می‌کنند روسیه با تکیه بر توان سایبری و عملیاتی از پیش طراحی شده توانست بر انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا اثرگذار باشد و با بکارگیری تکنولوژی‌های فضای سایبری، اهداف سیاسی خود را در زمانی که به آن عصر پساحقیقت می‌گویند تعقیب نماید. از اینرو پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که روسیه چگونه در انتخابات 2016 ریاست جمهوری آمریکا مداخله کرده و اساسا هدف روسیه از این مداخله چیست؟ فرضیه مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی بررسی جعلی و اطلاعات گزینشی بر روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اثرگذار بوده و فرصت پیروزی هیلاری کلینتون را کاهش و شانس ترامپ شده این است که از نظر کارشناسان و نهادهای اطلاعاتی آمریکا، عناصری در روسیه با بکارگیری فناوری‌های فضای مجازی نظیر رسانه‌های اجتماعی، ربات‌ها و ترول‌ها و با نشر اخبار را افزایش داده، که این مهم به نوبه خود موجب تضعیف اعتماد مردم به نهادهای سیاسی آمریکا و همچنین تشدید رقابت مسکو-واشنگتن شده است. هر چند روسیه رسما و مکررا چنین مداخله‌ای را از سوی منابع دولتی تکذیب کرده؛ ولی نگارندگان با توجه به شواهد ارائه شده از جامعه اطلاعاتی آمریکا و مدیر اطلاعات ملی آمریکا در 2016 و همچنین گزارش رسمی رابرت مولر در سال 2019 که در آن 26 شخص و سه نهاد روس را متهم به مداخله سایبری کرد فرض بر مداخله عناصری از خاک روسیه (نه ضرورتا دولت روسیه) در انتخابات مزبور می‌گذارند. این مقاله، چگونگی و پیامدهای این مداخله را می‌کاود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

401 - تهاجم نظامی آمریکا به عراق و ﺗﺄثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محمد سهرابی

چکیده تجاوز نظامی آمریکا به عراق و اشغال آن در مارس 2003 که منجر به سقوط رژیم بعثی شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با عراق گردید. فروپاشی حکومت صدام، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. اگرچه این اشغال باع چکیده کامل

چکیده تجاوز نظامی آمریکا به عراق و اشغال آن در مارس 2003 که منجر به سقوط رژیم بعثی شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با عراق گردید. فروپاشی حکومت صدام، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. اگرچه این اشغال باعث تضعیف عراق و رفع تهدید مستقیم و جدّی از امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شد ولی تداوم حضور قدرت های فرامنطقه ای، بی ثباتی داخلی در عراق، آینده مبهم شمال عراق و افزایش نقش منطقه ای ترکیه، عربستان، قطر و سایر کشورهای منطقه و مهم تر از تمامی این موارد تداوم سیاست پر فراز و نشیب دستگاه سیاست گذاری خارجی ما نسبت به سایر رقبای منطقه ای، تهدید علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را افزایش داد به طوری که با افزایش نقش منطقه ای عربستان، ترکیه و اسرائیل و پیمان نظامی مشترک دو کشور اخیر، اسراییل این امکان را یافته است که خود را از نظر جغرافیایی به ایران نزدیک کرده و با حضور در شمال عراق به اهداف خود در مقابله با ایران نزدیک تر شود. در این مقاله عوامل و عناصر ﺗﺄثیرگذار بر امنیت ملی ایران بعد از اشغال عراق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

402 - آمریکا و روسیه، رقابت و منازعه
داود آقایی علیرضا ثمود ی مهدی موسوی

چکیده با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تصور می شد رقابت میان این دو ابرقدرت به پایان رسیده است و تضاد و رقابت جای خود را به همکاری خواهد داد،اما پس از مدتی این خوش بینی ازصحنه بین المللی رخت بر بست و دوران جدیدی از رویارویی میان این دو کشور آغاز شد. این تقابل و رویارویی چکیده کامل

چکیده با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تصور می شد رقابت میان این دو ابرقدرت به پایان رسیده است و تضاد و رقابت جای خود را به همکاری خواهد داد،اما پس از مدتی این خوش بینی ازصحنه بین المللی رخت بر بست و دوران جدیدی از رویارویی میان این دو کشور آغاز شد. این تقابل و رویارویی اگر چه همانند گذشته نبود، ولی از شکل گیری منازعه و رقابت جدیدی در روابط دو کشور حکایت می کرد. رقابت و منازعه جدید را می توان در زمینه موضوعاتی همچون همسایگان روسیه (آسیای مرکزی و قفقاز) ،دفاع موشکی وکنترل تسلیحات و ایران ملاحظه کرد. این مقاله به دنبال توضیح جنگ سرد جدید بر مبنای موضوعات مذکور است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

403 - نسبت میان سیاست خارجی درون‏گرا/برون‏گرا با ظهور و سقوط هژمون‏های جهانی
مجتبی تویسرکانی ابومحمد عسگرخانی

DOR:20.1001.1.24234974.1398.12.46.2.5

هرچند الگوهای مربوط به ظهور و افول قدرت ها طی قرن های متمادی تکرار شده اند، اما به طور شگفت آوری حتی امروزه نیز شواهد قاطعی برای پاسخ به این پرسش که دلیل پیدایش و سقوط قدرت ها چیست؟ در دست نیست. تلاش هایی که تا به امروز به منظور به نظم درآوردن الگوهای ظهور و سقوط قدرت ه چکیده کامل

هرچند الگوهای مربوط به ظهور و افول قدرت ها طی قرن های متمادی تکرار شده اند، اما به طور شگفت آوری حتی امروزه نیز شواهد قاطعی برای پاسخ به این پرسش که دلیل پیدایش و سقوط قدرت ها چیست؟ در دست نیست. تلاش هایی که تا به امروز به منظور به نظم درآوردن الگوهای ظهور و سقوط قدرت های جهانی انجام شده است پیوندی تنگاتنگ میان الگوهای تناوبی پیدایش (و افول) نظم های جهانی با چرخه های ظهور (و سقوط) هژمون های جهانی برقرار نموده اند که هر دوی آنها نیز شدیداً متأثر از امواج جنگ های سراسری هستند. مقاله پیش رو، با بهره گیری از ادبیات موجود در این زمینه و ارائه مفاهیم جدیدی ازجمله درون گرایی (جستجوی منابع قدرت در داخل) و برون گرایی (درون گرایی+جستجوی منابع قدرت در خارج از مرزها)، در پاسخ به پرسش آغازین بالا این فرضیه را به آزمون گذاشته است که کسب منزلت هژمونی جهانی ازسوی قدرت های بزرگ مستلزم اتخاذ رویکرد درون گرایی تا زمان ورود هژمون مستقر به مرحله افول و سپس گذار به رویکرد برون گرایی است. ازسوی دیگر، درپیش گرفتن رویکرد درون گرایی ازسوی هژمون مستقر منجر به کوتاه شدن چرخه هژمونی و سقوط هژمون خواهد شد. این پژوهش از نوع اکتشافی بوده و برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از روش علّی یا پس رویدادی استفاده شده است. یافته های پژوهش نیز ضمن تأیید فرضیه بالا، این نتیجه را درپی دارند که اگرچه گریزی از تکرار چرخه هژمونی و نظم جهانی نیست، اما تطویل یک چرخه هژمونی ممکن و منوط به درپیش گرفتن رویکرد برون گرایی ازسوی هژمون درعین حفظ تعادل میان افزایش تعهدات و مسئولیت های بین المللی و افزایش قدرت اقتصادی، نظامی و هنجاری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

404 - نظم نوین جهانی و تاثیر آن بر منطقه خاورمیانه بین سال‌های 1991 تا 2000
رضا جلالی مهدی مجد

چکیده تغییراتی که در سال هاى پایانى دهه هشتاد روى داد، تأثیرى عمده بر جغرافیاى سیاسى جهان و سیستم بین الملل داشت. این تغییر موجب حذف اتحاد جماهیر شوروى و پدیدار شدن کشورهاى جدیدى در نقشه جغرافیایى دنیا شد. با خاتمه جنگ سرد، نظم جهانى متحول شده و به پیدایش تفکر نظم نوین چکیده کامل

چکیده تغییراتی که در سال هاى پایانى دهه هشتاد روى داد، تأثیرى عمده بر جغرافیاى سیاسى جهان و سیستم بین الملل داشت. این تغییر موجب حذف اتحاد جماهیر شوروى و پدیدار شدن کشورهاى جدیدى در نقشه جغرافیایى دنیا شد. با خاتمه جنگ سرد، نظم جهانى متحول شده و به پیدایش تفکر نظم نوین جهانى منتهی شد. این پژوهش به چیستی این موضوع و تاثیر آن بر خاورمیانه در بازه زمانی بین 1991 تا 2000 می پردازد. پیروزى ایالات متحده در جنگ خلیج فارس، بهترین فرصت را براى آمریکا فراهم آورد تا از آن به صورت یک جانبه در جهت حفظ نفوذ خود در خاورمیانه و تحقق ایده نظم نوین جهانى بهره بردارى کند. در برداشت آمریکایى ها، جهان مطیع قدرت آمریکاست و چنین جهانى با تفکر مذکور هماهنگ و داراى نظم نوین خواهد بود. مورد خاورمیانه، تأیید کننده این ادعاست. اینکه ایالات متحده با نفوذترین کشور در منطقه مى باشد، چیزى است که به آن اجازه مى دهد منازعات را مدیریت کند و نظم و هماهنگى را حکمفرما سازد. سوال اصلی مطرح شده در این پژوهش بدین شکل است که اتخاذ نظم نوین جهانی توسط آمریکا چه تاثیری در منطقه خاورمیانه در بین سال‌های 1991 تا 2000 داشته است؟ در پاسخ به این سوال، فرضیه ای بدین ترتیب مطرح گردیده است که اتخاذ سیاست نظم نوین جهانی پس از جنگ سرد موجب گسترش نفوذ آمریکا در خاورمیانه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

405 - سیاست دفاعی و امنیتی آلمان در دوره پس از جنگ سرد: از راهبرد ملی تا مسئولیت منطقه ای و بین المللی
سید محمد طباطبایی جبار خدادوست

چکیده با وحدت آلمان، فروپاشی نظام دو قطبی و تحولات پس از پایان جنگ سرد، سیاست خارجی و امنیتی این کشور نیز دچار تغییر و تحول گسترده ای گردید و با توجه به قدرت اقتصادی، جمعیت و موقعیت ژئوپلیتیکی آلمان، شرایط و موقعیت کاملاً جدیدی نیز برای ایفای نقش فعالتر این کشور درعرصه چکیده کامل

چکیده با وحدت آلمان، فروپاشی نظام دو قطبی و تحولات پس از پایان جنگ سرد، سیاست خارجی و امنیتی این کشور نیز دچار تغییر و تحول گسترده ای گردید و با توجه به قدرت اقتصادی، جمعیت و موقعیت ژئوپلیتیکی آلمان، شرایط و موقعیت کاملاً جدیدی نیز برای ایفای نقش فعالتر این کشور درعرصه تحولات اقتصادی، سیاسی، دفاعی و امنیتی منطقه ای و بین المللی فراهم آمد. این پژوهش قصد دارد با استفاده از روش تحقیق تبیینی - تحلیلی و گردآوری منابع به روش کتابخانه ای، به بررسی تغییر و تحول در سیاست دفاعی و امنیتی آلمان در دوره پس از جنگ سرد بپردازد. فرضیه پژوهش بر این ادعا است که فضای حاصله پس از جنگ سرد و تحولات بوجود آمده در سطح منطقه ای و بین المللی نظیر بحران بالکان، حمله عراق به کویت و بحران 11 سپتامبر 2001 منجر به تغییر و تحول اساسی در سیاست دفاعی و امنیتی آلمان گردیده و این کشور را به سوی اتخاذ یک راهبرد منطقه ای و بین المللی فعال و برون گرا در جهت ایجاد و حفظ صلح و ثبات جهانی و ﺗﺄمین هر چه بهتر منافعش سوق داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

406 - جنگ سرد نوین در روابط روسیه و آمریکا
جهانبخش محبی نیا منصور صالحی

پس از سپری شدن دو دهه جنگ سرد میان روسیه و آمریکا هم چنان شاهد عرصه-های جدی رقابت بین این دو قدرت بر سر موضوعات گوناگونی هستیم که ریشه در نگاه رقابت آمیز جنگ سردی است که نه تعامل و همکاری بلکه نشان ازتعارضات ایده ای در نگاه به مسائل پیرامون و نحوه مدیریت سیاست بین الملل چکیده کامل

پس از سپری شدن دو دهه جنگ سرد میان روسیه و آمریکا هم چنان شاهد عرصه-های جدی رقابت بین این دو قدرت بر سر موضوعات گوناگونی هستیم که ریشه در نگاه رقابت آمیز جنگ سردی است که نه تعامل و همکاری بلکه نشان ازتعارضات ایده ای در نگاه به مسائل پیرامون و نحوه مدیریت سیاست بین الملل است. با خاتمه یافتن دوران جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا یکّه تازی در جهان را آغاز نمود تا خود را به عنوان تنها قدرت جهان به سایر ملت¬ها تحمیل کند. روسیه به دلیل قدرت هسته ای اش، سرمایه عظیم انسانی اش، مهارت¬هایش در فناوری های سایبری، نزدیکی اش به اروپا و نیز پتانسیل مثل اتحاد با چین منابعی در دست خواهد داشت که بتواند در مقابل قدرت امریکا عرض اندام کند. در حالی که مسائلی چون مسئله‌ سوریه و پرونده‌ هسته‌ای ایران، قانون "ماگنیتسکی" و قانون "دیمایاکولوف"، پرونده اسنودن در سال‌های اخیر، چالش‌ها در روابط تنش‌آمیز روسیه و آمریکا را به نقطه‌ حساسی رسانده است؛ این رویداد اتفاقی دیگر در روابط دو کشور است که به دامنه‌دارتر شدن اختلافات میان آن‌ها کمک می‌کند. اختلافاتی که در تداوم فضای جنگ سرد بی¬اعتمادی و رقابت موجود میان دو کشور را دامن خواهد زد. واکنش مقامات روسی به سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی، تعلیق عضویت روسیه در CFP، اخراج دیپلمات‌های انگلیسی در تلافی اقدام انگلیس، رقابت با آمریکا بر سر قطب شمال و اعلام شروع به کار ناوگان هواپیمایی قاره پیمای روسی، همگی نشان از سیاست جدید روسیه در قبال تحولات جهانی دارد. برخی این تحولات را چه در داخل و چه در خارج به وضعیت جنگ سرد جدید تعبیر می‌کنند و البته برخی دیگر با این تفکر مخالف هستند. برخی معتقدند این اقدامات واکنشی به کوشش‌های آمریکا برای ایجاد تغییرات اساسی در موازنه استراتژیک میان آمریکا و روسیه می‌باشد. اما آیا این اقدامات می‌تواند فضای عمومی روابط دو کشور را به سمت مسابقه تسلیحاتی جدید و تقابل استراتژیک از نوع جنگ سردی آن بکشاند؟ با توجه به فقدان ایدوئولوژی متعارض، روسیه و آمریکا، دوره‌ای از رقابت و همکاری در حوزه‌های مختلف را تجربه خواهند کرد که بحران اوکراین یکی از آنهاست. با آغاز بروز بحران اوکراین (مارس 2014) و خارج شدن کنترل و حاکمیت شبه جزیره کریمه از حاکمیت کیف، شاهد بروز دور تازه ای از کشاکش های سیاسی بین غرب به رهبری آمریکا و روسیه هستیم. با توجه به سر باز کردن رقابت های مسکو- واشنگتن در موضوعاتی چون لیبی، سوریه، طرح سپر موشکی و غیره، عده ای بر این باورند که بحران اوکراین را باید به مثابه تقسیم برلین بعد از جنگ جهانی دوم و طلایه جنگ سرد جدید قلمداد کنیم. در چنین وضعیتی شاهد تغییر پارادایم در نظام جهانی بوده و روسیه نقش عمده ای را در شکل گیری روابط جدید بین المللی به عهده گرفته به طوری که این مقاله سعی دارد تا سیاست روسیه را در تطابق با سیاست آمریکا در حوزه های مورد اختلاف بررسی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

407 - روابط سینوسی ایران و انگلیس پس از انقلاب اسلامی
جهانبخش محبی نیا علیرضا امینی حسن صنعتی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و انگلیس شاهد تنگناهای منحصر به ‌فردی بوده که دلیل عمده آن عدم پذیرش واقعیات جدید بعد از انقلاب توسط انگلیسی‌ها بوده است. در تحلیل این موضوع می توان به دیدگاه تقابلی این کشور در ارتباط با ایران اشاره نمود. از آنجایی که ظهور جمهوری چکیده کامل

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و انگلیس شاهد تنگناهای منحصر به ‌فردی بوده که دلیل عمده آن عدم پذیرش واقعیات جدید بعد از انقلاب توسط انگلیسی‌ها بوده است. در تحلیل این موضوع می توان به دیدگاه تقابلی این کشور در ارتباط با ایران اشاره نمود. از آنجایی که ظهور جمهوری اسلامی ایران در منطقه و سطح بین‌الملل مبتنی بر منافع بریتانیا نبود و ایران از ظرفیت تأثیرگذاری بر زیاده‌خواهی‌های انگلستان در منطقه برخوردار بوده است، این کشور همواره اهتمام خود را برای تضعیف کشورمان یا تشدید فشار بر ایران به کار بسته است و این رویه خصومت‌آمیز همچنان با شدت ادامه دارد. از مهم‌ترین موارد می‌توان به برنامه‌های دولت وقت انگلیس برای حمایت از عراق در جریان جنگ عراق علیه ایران، ماجرای سلمان رشدی، بیانیه اتحادیه اروپا و پیشگامی دولت های انگلیس و امریکا در اقدامات برضد ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد و سنگ اندازی در تحقق حقوق مشروع و قانونی ملت ایران نسبت به دستیابی فن آوری صلح آمیز هسته ای اشاره نمود. در این مقاله سعی شده تا به بررسی افت و خیز روابط ایران و انگلستان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

408 - جنگ سرد نوین و رقابت بین قدرت های جهانی در فضای سایبری
محمدرضا مایلی محمدسعید بهمنی

چکیده اگر تا همین چند سال پیش، جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی دو قدرت بزرگ غرب و شرق، دل نگرانی اول حاکمان و مردمان جهان بود؛ اما امروزه، جنگ سایبری و رقابت تسلیحات سایبری، آن هم نه در دو جبهه که در تمامی کره زمین، به موضوع راهبردی جهان بدل گشته است. در این فضا ممکن است که ش چکیده کامل

چکیده اگر تا همین چند سال پیش، جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی دو قدرت بزرگ غرب و شرق، دل نگرانی اول حاکمان و مردمان جهان بود؛ اما امروزه، جنگ سایبری و رقابت تسلیحات سایبری، آن هم نه در دو جبهه که در تمامی کره زمین، به موضوع راهبردی جهان بدل گشته است. در این فضا ممکن است که شما از ابزارهایی بهره ببرید و ندانید که آنان علیه شما به کار گرفته خواهند شد. برای مثال دقیقا از‌‌‌ همان ابزاری که شما از آن استفاده می‌کنید، برای جاسوسی علیه شما استفاده می شود و شما متوجه این موضوع نمی گردید که قربانی اصلی خودتان هستید. در این فضا شما نمی‌توانید مطمئن باشید که کسی شما را تعقیب نمی‌کند و ممکن است از این ابزار علیه شما و برای رسیدن به اهداف خشن‌تری استفاده کند. مفاهیم قدرت و جنگ نرم، پس از یک دوره انباشت ادبیات آن در طول جنگ سرد در واپسین سالهای قرن بیستم و آغازین روزهای هزاره جدید به پارادایم حوزه های سیاسی-امنیتی-فرهنگی تبدیل شد. در این میان اینترنت را باید بزرگترین سامانه ای دانست که تا کنون به دست انسان طراحی، مهندسی و اجرا شده است. این سامانه، شبکه ای عظیم از میلیون ها رایانه است که کاربران مختلف و اهداف متعددی دارد؛ ولی در نهایت بصورت یک شبکه جهان شمول، واحد و در مقیاس جهانی به هم متصل است و نقش این کاربر رسانه ای و نقش آن در تهییج جنبش های اجتماعی که به سرعت مرزهای کشور را در می نوردد و موجب ناهنجاری های اجتماعی می شود، قابل چشم پوشی نیست. لذا امروزه اهمیت و جایگاه اینترنت را در فضای سایبری برای کشورها دو چندان کرده است. این مقاله به بررسی و تحلیل پیرامون جنگ سرد نوین و رقابت بین قدرت های جهانی در فضای سایبری می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

409 - مبانی نظری تداوم ناتو پس از جنگ سرد
حسین سلیمی حسن عیوض زاده

چکیده شکل گیری و تداوم سازمان آتلانتیک شمالی ناتو در دوره جنگ سرد، به ویژه پس از پایان جنگ سرد، یکی از موضوع های اساسی و در عین حال بحث برانگیز در نزد محققان رشته روابط بین الملل محسوب می شود. تبیین علل شکل گیری و تداوم این سازمان که در قالب سه نظریه پراستفاده دربارۀ ر چکیده کامل

چکیده شکل گیری و تداوم سازمان آتلانتیک شمالی ناتو در دوره جنگ سرد، به ویژه پس از پایان جنگ سرد، یکی از موضوع های اساسی و در عین حال بحث برانگیز در نزد محققان رشته روابط بین الملل محسوب می شود. تبیین علل شکل گیری و تداوم این سازمان که در قالب سه نظریه پراستفاده دربارۀ روابط بین الملل یعنی واقع گرایی اعم از کلاسیک و جدید، لیبرالیسم کلاسیک و جدید و سازه انگاری اجتماعی در جریان بود، به گونه های متفاوتی شکل گرفته است. این مقاله ضمن بررسی قدرت تبیین هر سه جریان نظری، درصدد ارائه یک چهارچوب نظری تلفیقی است که قادر به توضیح کارآمدتری از تداوم ناتو به ویژه پس از جنگ سرد می باشد. بر مبنای چهارچوب تلفیقی، در تحلیل چرایی تداوم و توسعه این سازمان هم، بایستی به عوامل سطح تحلیل کلان مانند: ساختار آنارشیک نظام بین الملل، قطبیت نظام بین الملل، نقش قدرت های بزرگ در این نظام و جایگاه نهادهای بین المللی توجه کرد و هم به عوامل و نیروهای درونی و سیاست های داخلی در فرایند شکل گیری و تداوم اتحادیه هایی چون ناتو پرداخت. در عین حال باید پدیده های ذهنی و عوامل مادی را درکنار هم سنجید و به همراه هم تأثیر آنها را مورد بررسی قرار داد. در این نوع تبیین، عوامل مختلف در سطوح گوناگون برای فهم روند تداوم ناتو مورد توجه قرار می گیرند. در نهایت، در تبیین این مسأله به نقش و جایگاه هویت به ویژه فرایند هویت سازی که براساس آن هویت غربی با برداشت و تفسیری خاص از ارزش های دموکراتیک در مقابل هویت های غیرغربی با انگاره ها و ارزش هایی متفاوت، مورد توجه قرار می گیرد. در واقع این دوگانگی هویتی به عامل تداوم سازمان هایی مانند ناتو منجر می شود که هدف آن، حفظ هویت برساخته شده در مقابل دگر هویتی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

410 - نقض حقوق بشردوستانه در جنگ سی و سه روزه بر مبنای مقررات بین الملل
بیژن نیری علیرضا متولی

چکیده به دنبال گروگان گیری دو سرباز اسرائیلی توسط نیروهای حزب الله، ارتش رژیم صهیونیستی حملات گسترده ای را از 12 ژوئیه 2006 علیه لبنان آغاز کرد. اسرائیل با این تهاجم، حقوق بشر به خصوص کنوانسیون های 1949 ژنو، دو پروتکل الحافی آن و قطعنامه ای شورای امنیت سازمان ملل متحد چکیده کامل

چکیده به دنبال گروگان گیری دو سرباز اسرائیلی توسط نیروهای حزب الله، ارتش رژیم صهیونیستی حملات گسترده ای را از 12 ژوئیه 2006 علیه لبنان آغاز کرد. اسرائیل با این تهاجم، حقوق بشر به خصوص کنوانسیون های 1949 ژنو، دو پروتکل الحافی آن و قطعنامه ای شورای امنیت سازمان ملل متحد را به تمسخر گرفت و بدان ها وقعی ننهاد. اسرائیل نام این تهاجم را حق دفاع از خود نهاد تا کار خود را توجیه کند.این تهاجم به کشته شدن صدها زن و کودک لبنانی که کوچک ترین دخالتی در جنگ نداشتند و ویرانی بسیاری از مناطق دور از صحنه درگیری انجامید. جنگ 33 روزه که با تهاجم اسرائیل به لبنان آغاز شد و با تصویب قطعنامه 1701 شورای امنیت و پذیرش آتش بس بین حزب الله و اسرائیل پایان یافت، از ابعاد مختلفی قابل بررسی، تحلیل و ارزیابی است. عملیات دفاعی و پیروزی درخشان مقاومت اسلامی لبنان به رهبری حزب الله در مقابل تهاجم گسترده و بی رحمانه رژیم صهیونیستی، نمادی از برجسته ترین و بدیع ترین منازعه در عصر حاضر از لحاظ نوآوری های پسامدرن جنبشی مردمی علیه رژیمی مجهز به پیشرفته ترین فناوری های تسلیحاتی است. جنگی که گمان می رفت در مدتی کوتاه به سود رژیم صهیونیستی پایان ابد، به بزرگترین شکست این رژیم تبدیل شد و ارکان دکترین امنیتی و استراتژی جنگ برق آسای آن را متزلزل کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

411 - ساخت موضوعی امنیت از دیدگاه سازه‌انگاری
حسن عیوض زاده اردبیلی

چکیده سازه انگاری به عنوان دیدگاهی بدیع در روابط بین الملل معاصر از قابلیت های بسیاری جهت ارزیابی مقولات رشتۀ روابط بین الملل برخوردار است. این دیدگاه به مثابۀ بدیلی برای جریان اصلی می تواند به مؤلفه هایی که چشم اندازهای نظری خردگرا از آنها فروگذار کرده اند بپردازد. در چکیده کامل

چکیده سازه انگاری به عنوان دیدگاهی بدیع در روابط بین الملل معاصر از قابلیت های بسیاری جهت ارزیابی مقولات رشتۀ روابط بین الملل برخوردار است. این دیدگاه به مثابۀ بدیلی برای جریان اصلی می تواند به مؤلفه هایی که چشم اندازهای نظری خردگرا از آنها فروگذار کرده اند بپردازد. در این میان مقولۀ امنیت با توجه به روند تحول آن پس از جنگ سرد از جملۀ مقولات مورد نظر است. ارزیابی نویسنده از مقولۀ امنیت در دیدگاه سازه انگاری چنین نشان می دهد که مقولۀ امنیت در تعامل میان هویت های مختلف و با ایجاد قواعد و هنجارهای میان ذهنی در جهان فرهنگی شدۀ روابط بین الملل معاصر تکوین می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

412 - مناقشات مرزی عراق با همسایگان خود با تکیه بر جنگ دوم خلیج فارس
محمود سید فاطمه زارع

چکیده جنگ دوم خلیج‌فارس را می‌توان اولین بحران بزرگ بین‌الملل پس از جنگ سرد نامید که در منطقه‌ای حساس و استراتژیک، میان جمع زیادی از بازیگران بین‌الملل و عراق متجاوز به خاک کویت به وقوع پیوست. اختلافات مرزی سرزمین‌های خلیج‌فارس در مرزکشی‌های شکننده میان کشورها ریشه دا چکیده کامل

چکیده جنگ دوم خلیج‌فارس را می‌توان اولین بحران بزرگ بین‌الملل پس از جنگ سرد نامید که در منطقه‌ای حساس و استراتژیک، میان جمع زیادی از بازیگران بین‌الملل و عراق متجاوز به خاک کویت به وقوع پیوست. اختلافات مرزی سرزمین‌های خلیج‌فارس در مرزکشی‌های شکننده میان کشورها ریشه دارد. برای عراق، خوزستان ایران و کویت دو هدف مهم و استراتژیک توسعه‌طلبانه هستند. پس از ناکامی در تجزیه خوزستان، طبیعی بود که عراق به‌سوی دستیابی به هدف دوم خود یعنی کویت پیش رود. پس از برقراری آتش‌بس در جنگ ایران و عراق نگرانی فزاینده‌ای نسبت به سیاست‌های توسعه‌طلبانه عراق، دولت کویت و سایر دولت‌های خلیج‌فارس را فرا گرفت. قدرت نظامی عراق و داشتن چهارمین ارتش قدرتمند جهان، مشکلات مالی با کشورهای عربی و تهدیدات صدام، مسائلی بود که منطقه خلیج‌فارس را در آن زمان ناامن کرده بود. از سوی دیگر جهان پس از جنگ سرد که منطقه خلیج‌فارس را به‌عنوان قلب انرژی جهان شناخته بود؛ درپی آن بود که در این جنگ سرنوشت قدرت جهانی را مشخص کند. آمریکا در نبود رقیبی هم‌سنگ چون اتحاد شوروی درپی آن بود تا نقش تازه خود را در جهانی که ادعا می‌شود تنها حول محور یک ابرقدرت شکل خواهد یافت در قالب نظم نوین جهانی تثبیت کند. جنگ دوم خلیج‌فارس برای ایالات متحده آمریکا فرصت ایده‌آلی بود تا این کشور نه تنها به تقویت مواضع خود نسبت به رقبای اقتصادیش چون اتحادیه اروپا و ژاپن بپردازد بلکه تغییر و تحولات جهانی را نیز تحت کنترل خود در آورد و به‌عنوان قیم و پدر معنوی کشورهای عربی تولید‌کننده نفت از این پس نبض اقتصاد و قدرت جهان را در دست بگیرد. سرانجام بتواند به‌عنوان ابر قدرت بی‌رقیب جهانی پس از پایان جنگ دوم خلیج‌فارس سر برآورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

413 - تحلیل مداخله مسلحانه عربستان در یمن از منظر پاردایم حقوق بین الملل
محمدجواد حیدریان دولت آبادی رسول مظاهری کوهانستانی

در حمله نظامی ائتلاف عربی به رهبری عربستان به یمن و آتش گشودن به اهداف غیرنظامی، با توجیهی نامشروع بوده و مصداق بارز تجاوز به تمامیت ارضی یمن است. ایحاد حق دفاع مشروع برای مردم یمن و همچنین مسئولیت بین المللی برای عربستان از جمله نتایج این تجاوز از منظر حقوق بین الملل م چکیده کامل

در حمله نظامی ائتلاف عربی به رهبری عربستان به یمن و آتش گشودن به اهداف غیرنظامی، با توجیهی نامشروع بوده و مصداق بارز تجاوز به تمامیت ارضی یمن است. ایحاد حق دفاع مشروع برای مردم یمن و همچنین مسئولیت بین المللی برای عربستان از جمله نتایج این تجاوز از منظر حقوق بین الملل می باشد. جنایات سعودی‌ها در یمن از منظر حقوق بین‌الملل کیفری قابل پیگیری است زیرا ناقض اصل تفکیک و عدم حمله به غیرنظامیان و اموال غیرنظامی، عدم استفاده از سلاح های ممنوعه و ممانعت به عمل آوردن از ارسال کمک های بشردوستانه وفق هنجارهای حقوق بشردوستانه می باشد که مانند اعمال، نقض کنوانسیون های چهارگانه ژنو بوده و می تواند از مصادیق جنایت جنگی محسوب شود. همچنین می ‌توان با توجه به تشکیل ائتلاف و سیستماتیک بودن و نظام‌مند بودن حمله عربستان و کشتار وسیع مردم یمن به دلیل مذهب آنها، عناصر تشکیل دهنده جرم بین‌المللی نسل‌کشی را می توان مشاهده نمود . دخالت غیرقانونی عربستان در حمله به یمن حتی اگر از منظر دفاع از رئیس جمهور مستعفی آن کشور مشروع تلقی گردد و آن را به یک مخاصمه مسلحانه غیر بین المللی مبدل سازد، باز هم نقض حقوق بشردوستانه نظامیان و غیرنظامیان قابل توجیه نیست. در این رهگذر تمرکزی بر دو موضوع تحولات میدانی جنگ و افزایش روز افزون خسارت ها و تلفات انسانی ناشی از آن بر اساس آخرین آمار تحلیلی و هم چنین موقعیت و پایگاه مردمی و میزان قلمرو سرزمینی در اختیار حوثی ها که به تَبَع آن مؤید جایگاه حقوقی آنان در دولت یمن می باشد، شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

414 - طراحی الگویی برای بازشناسی جهاد تبیین بر اساس منظومه فکری مقام معظم رهبری (مُدَّظِلُّهُ ‌الْعالی)
احد نوروززاده

جهاد تبیین یکی از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده که بارها و در مقاطع گوناگون برای مقابله با هرگونه انحراف و تحریف در گفتمان و ارزش‌های انقلاب اسلامی به آن تأکید کرده‌اند. در پژوهش حاضر نیز تلاش گردید الگویی برای بازشناسی جهاد تبیین بر اساس منظومه فکری ایشا چکیده کامل

جهاد تبیین یکی از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده که بارها و در مقاطع گوناگون برای مقابله با هرگونه انحراف و تحریف در گفتمان و ارزش‌های انقلاب اسلامی به آن تأکید کرده‌اند. در پژوهش حاضر نیز تلاش گردید الگویی برای بازشناسی جهاد تبیین بر اساس منظومه فکری ایشان و با دو رویکرد کیفی و کمّی ترسیم گردد. جامعه آماری در مرحله کیفی که از روش داده‌بنیاد استفاده شده است، 30 نفر از خبرگان فرهنگی و اساتید دانشگاه‌های استان اردبیل که با روش ارجاع زنجیره‌ای (گلوله‌برفی) انتخاب که بعد از اشباع نظری در مصاحبه، فرآیند کدگذاری انجام گرفت. در بخش کمّی نیز بر اساس جدول مورگان تعداد 169 نفر از مدیران فرهنگی استان مطالعه قرار گرفتند. بعد از فرآیند کدگذاری و بهره‌گیری از نرم‌افزار MaxQDA، مجموعه داده‌ها در 86 کد باز، 77 مفهوم، 15 مقوله و 6 طبقه (شرایط عِلّی، شرایط مداخله‌گر، شرایط زمینه‌ای، مقوله محوری، راهبردها و پیامدها) دسته‌بندی شدند. بر اساس نتایج پژوهش و خروجی نرم‌افزار Smatr PLS، شاخص‌های شکل‌گیری هویت ایرانی - اسلامی مردم، ساخت‌های صنعتی، همگامی و همترازی و تناسب فرم و محتوا، فضای آزاد و نقد و اصلاح، تبیین برای عموم مردم و همه اقشار و شاخص توسعه صنعتی به عنوان مهمترین شاخص‌های الگوی بازشناسی جهاد تبیین بر اساس منظومه فکری مقام معظم رهبری شناسایی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

415 - جلوه های نقض سلامت اجتماعی با جنگ شناختی و جرم انگاری آن در ایران
جمال بیگی فاطمه احدی سید رضا احسان پور مهدی عمانی

10.30495/hpsbjourna.2023.1981478.1154

یکی از مهمترین مولفه های برقراری نظم و امنیت در هر جامعه و در نتیجه تضمین حقوق افراد آن، وجود سلامت اجتماعی است. به همین خاطر یکی از مهمترین وظایف دولت ها برقراری سلامت اجتماعی بوده و قوانینی را برای حفظ آن وضع نموده اند. ولی با وجود آن، در برخی اوقات افرادی با سوء استف چکیده کامل

یکی از مهمترین مولفه های برقراری نظم و امنیت در هر جامعه و در نتیجه تضمین حقوق افراد آن، وجود سلامت اجتماعی است. به همین خاطر یکی از مهمترین وظایف دولت ها برقراری سلامت اجتماعی بوده و قوانینی را برای حفظ آن وضع نموده اند. ولی با وجود آن، در برخی اوقات افرادی با سوء استفاده از ضعف قوه تفکر و تشخیص افراد، با استفاده از ابزارهای جنگ شناختی و با القائات روانی سعی در نقض سلامت اجتماعی داشته و در نتیجه فضای جامعه را ملتهب و باعث ایجاد ناامنی و آشوب در جامعه می شوند. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی نقض سلامت اجتماعی به واسطه ابزارهای جنگ شناختی بوده که سیاست تقنینی ایران نیز در قبال آن بررسی خواهد شد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات نیز به صورت فیش برداری می باشد. نحوه انجام پژوهش کیفی بوده و یافته های تحقیق حاکی از این مطلب است که جنگ شناختی به عنوان ابزاری نو برای نقض سلامت اجتماعی بوده و بزهکاران از این طریق جامعه را به سمت و سوی بی نظمی و آشوب کشانده و باعث ایجاد نا امنی در جامعه می شوند که مقنن جمهوری اسلامی ایران در سال 1399 با الحاق ماده 500 مکرر به قانون مجازات اسلامی، رویکرد نوینی را برای مقابله با جنگ شناختی اتخاذ کرده و از این طریق توانسته است گامی درست برای برقراری نظم و حفظ سلامت اجتماعی شهروندان بردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

416 - رهبری عدالت‌ محورانه امام علی(ع) در جنگ جمل
اکرم سادات حسینی

چکیده: شناخت رفتار عدالت‌محورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت می‌تواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجسته‌تر بنمایاند. علی (ع) عدالت‌گستری را نه آن‌گاه ‌که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد می‌کند که در رأس حکومت قرار دارد. امام چکیده کامل

چکیده: شناخت رفتار عدالت‌محورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت می‌تواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجسته‌تر بنمایاند. علی (ع) عدالت‌گستری را نه آن‌گاه ‌که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد می‌کند که در رأس حکومت قرار دارد. امام علی (ع) اولین اقدام خود پس از به دست گرفتن حکومت را عدالت و برابری اعلان می‌کند و تا پایان حکومت خود بر این امر مهم پافشاری دارد. او در جنگ جمل ابتدا می‌کوشد که از بروز جنگ جلوگیری کند؛ پس از جنگ نیز تلاش می‌کند که با فرمان عفو عمومی نشان دهد که عدالت هیچ منافاتی با گذشت و ایثار ندارد.این پژوهش درصدد بررسی رهبری عدالت‌محورانه و راهکارهای امام علی (ع) در مواجهه با اصحاب جنگ جمل است. در این مقاله، نگارنده با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی، بدین نتایج دست‌یافته است که: اجرای عدالت با استفاده از راهکارهای مناسب برای جلوگیری از جنگ و خونریزی، بخشش به هنگام قدرت، حفظ کرامت انسانی و پاسداشت حقوق افراد مخالف، کمک شایانی به بسط عدالت در جامعه و دفع عوامل فساد و انحراف می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

417 - بسترهای منازعات بشر در سیمای قرآن
محمد امین مویدی بنان

هدف کلّی در این مقاله، بررسی زمینه های منازعات بشری از منظر قرآن کریم است. محقق سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که چه زمینه های اصلی از منظر قرآن باعث وقوع منازعات می شود؟ در پژوهش های بعمل آمده در آیات نورانی قرآن، مشخص گردید آنچه بعنوان منازعات و اصطلاحات مشابه آن آمده چکیده کامل

هدف کلّی در این مقاله، بررسی زمینه های منازعات بشری از منظر قرآن کریم است. محقق سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که چه زمینه های اصلی از منظر قرآن باعث وقوع منازعات می شود؟ در پژوهش های بعمل آمده در آیات نورانی قرآن، مشخص گردید آنچه بعنوان منازعات و اصطلاحات مشابه آن آمده بر افراد و جوامع انسانی وارد می‌شود و موجبات ناتوانی‌اش را فراهم می‌کند. زمینه های اصلی را دارد، که در دو ناحیه فرد و جامعه او نِمود می یابد همچون؛ اختلاف عقیده، دشمنی، اخبار دروغ، و دنیا طلبی که زیر بنای دیگر عوامل جنگ افروزی را تشکیل می دهد. بدیهی است که همه اهداف آمده در پرتو آیات وحیانی و با بهره‌گیری از احادیث به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته به این معنی که محقّق با استفاده از منابع و کُتب مرجع و معتبر، اطلاعات را جمع‌آوری و پردازش نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

418 - انتخاب بهینه سهام با استفاده از الگوریتم خفاش و جنگل تصادفی
حسین رستمخانی بهروز خدارحمی آزیتا جهانشاد

هدف این تحقیق انتخاب بهینه سهام با استفاده از الگوریتم خفاش و جنگل تصادفی است. در این پژوهش براساس تحلیل۶ متغیر: نسبت قیمت سهام بر سود هر سهم، نرخ رشد سود سالانه، نرخ رشد فروش سالانه، بازده دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و سهام شناور آزاد استخراج شده از 181 شرکت پذیر چکیده کامل

هدف این تحقیق انتخاب بهینه سهام با استفاده از الگوریتم خفاش و جنگل تصادفی است. در این پژوهش براساس تحلیل۶ متغیر: نسبت قیمت سهام بر سود هر سهم، نرخ رشد سود سالانه، نرخ رشد فروش سالانه، بازده دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و سهام شناور آزاد استخراج شده از 181 شرکت پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران، در طی دوره زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ استفاده شده است. ۶ سناریو به منظور برآورد دقت دو الگوریتم در نظر گرفته شده است به طوریکه برای سناریوهای ۱ تا ۶ از الگوریتم‌ها خواسته شده است تا به ترتیب ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ شرکت پیدا کند. نتایج نشان می‌دهد که ماهیت الگوریتم جنگل تصادفی نیاز به آموزش و انتخاب ویژگی‌ها دارد که باعث می‌شود سرعت الگوریتم پایین‌تر باشد و زمان همگرایی را بالا می‌برد. یکی از علت اساسی دقت بالا‌تر الگوریتم جنگل تصادفی در سناریوهای ۱ تا ۳ این مورد می‌تواند باشد. در سناریوها ۴ تا ۶ به علت افزایش پیچیدگی مساله دقت الگوریتم جنگل تصادفی کاهش پیدا می‌کند ولی به دلیل ماهیت تصادفی بودن الگوریتم خفاش دقت آن تفاوت چندانی ندارد و می‌تواند پایداری در انتخاب خود را حفظ نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

419 - پیش بینی روند قیمت در بازار سهام با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی
الهام غلامیان سید محمدرضا داودی

فعالان بورس درصدد دستیابی و به کارگیری روش هایی هستند تا بتوانند با پیش بینی آتی قیمت سهام، سود سرمایه خود را افزایش دهند .بنابراین، ضروری به نظر می رسد که روش های مناسب، صحیح و متکی به اصول علمی در تعیین قیمت آینده سهام فرآروی افراد سرمایه گذار قرار گیرد. تاکنون روش ها چکیده کامل

فعالان بورس درصدد دستیابی و به کارگیری روش هایی هستند تا بتوانند با پیش بینی آتی قیمت سهام، سود سرمایه خود را افزایش دهند .بنابراین، ضروری به نظر می رسد که روش های مناسب، صحیح و متکی به اصول علمی در تعیین قیمت آینده سهام فرآروی افراد سرمایه گذار قرار گیرد. تاکنون روش های مختلفی جهت نیل به این هدف معرفی شده اند که اغلب روش های آماری و هوش مصنوعی هستند. در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد جنگل تصادفی که در زمره روش های طبقه بندی هوش مصنوعی می باشد، به همراه شاخص های فنی: شاخص قدرت نسبی قیمت، استوکاستیک، حجم تعادل موازنه شده، ویلیامز R%، بازده ی روزانه و شاخص سری مک دی به دنبال پیش بینی روند قیمت در بازار سهام و مقایسه آن با روش‌های موجود است. نتیجه ی پژوهش بر روی داده های روزانه شاخص بورس اوراق بهادار تهران در سالهای 1393 تا 1395 نشان می دهد که دقت روش پیشنهادی در برآورد روند بازار 64 درصد می باشد و نسبت به دو روش مقایسه شده رگرسیون لجستیک و روش کاملا تصادفی از دقت بالاتری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

420 - آزمون عملکرد الگوریتم جنگل های تصادفی و الگوریتم شبکه عصبی عمیق در استراتژی آربیتراژ آماری
علیرضا فضل زاده جعفر حقیقت فرانک پورکیوان وحید احمدیان

در این تحقیق به آنالیز اثر بخشی الگوریتم جنگل های تصادفی در زمینه آربیتراژ آماری پرداخته شده است، همچنین برای سنجش عملکرد الگوریتم جنگل های تصادفی در زمینه آربیتراژ آماری نسبت به دیگر مدل های ارائه شده در پژوهش های پیشین، مقایسه نتایج بدست آمده از کاربرد این الگوریتم با چکیده کامل

در این تحقیق به آنالیز اثر بخشی الگوریتم جنگل های تصادفی در زمینه آربیتراژ آماری پرداخته شده است، همچنین برای سنجش عملکرد الگوریتم جنگل های تصادفی در زمینه آربیتراژ آماری نسبت به دیگر مدل های ارائه شده در پژوهش های پیشین، مقایسه نتایج بدست آمده از کاربرد این الگوریتم با الگوریتم شبکه های عصبی عمیق انجام شده است. مدل های مورد نظر با اطلاعات مربوط به قیمت سهام آموزش داده شده و خروجی بدست آمده از این تکنیک، سهام را بر اساس موقعیت خرید و فروش طبقه بندی کرده است. با استفاده از این استراتژی موقعیت های سودآوری در بازار سهام برای کسب سود شناسایی می شود. نتایج نشان داد مدل جنگل های تصادفی دارای خطای طبقه بندی کمتری نسبت به مدل شبکه عصبی عمیق می باشد، بنابراین مدل جنگل های تصادفی روش مناسب تری برای استفاده در استراتژی آربیتراژ آماری و کسب سود می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

421 - ارائه الگوی توسعه یافته مدل بنیش با تأکید بر ویژگی‌های خاص شرکت با استفاده از شبکه عصبی، ماشین بردار و جنگل تصادفی
کیومرث پور قدیمی سعید جبارزاده کنگر لویی جمال بحری ثالث

10.30495/jdaa.2023.698893

چکیدهبا پیچیده شدن فرایند کسب و کار خطر انحراف صورت های مالی هر روز بیشتر می شود. در این راستا پژوهشگران به دنبال مدل هایی برای کشف تقلب در صورت های مالی بوده اند. هدف پژوهش ارائه مدل بسط یافته بنیش بر اساس ویژگی‌های خاص شرکت است. بنیش (1997) با استفاده از نسبت‌های مالی چکیده کامل

چکیدهبا پیچیده شدن فرایند کسب و کار خطر انحراف صورت های مالی هر روز بیشتر می شود. در این راستا پژوهشگران به دنبال مدل هایی برای کشف تقلب در صورت های مالی بوده اند. هدف پژوهش ارائه مدل بسط یافته بنیش بر اساس ویژگی‌های خاص شرکت است. بنیش (1997) با استفاده از نسبت‌های مالی و اقلام تعهدی شـیوه های دستکاری سود را پیش بینی نمود. از آنجایی که ویژگی‌های شرکت به عنوان عامل مؤثر بر عملکرد شرکت مطرح می شود، در این پژوهش مدل بنیش بر اساس ویژگی های خاص شرکت بسط داده می شود که عبارتند از قیمت سهام به جریان نقدی، نسبت جریان نقدی، نسبت سود تقسیمی و رقابت در بازار محصول. از برازش مدل ماشین‌بردار و جنگل تصادفی و شبکه عصبی جهت برازش مدل بسط یافته بهره گرفته شده است. نتایج نشان‌دهنده دقت ضرایب بدست آمده از مدل جنگل تصادفی 99 درصد و بیشتر از دو مدل شبکه عصبی و ماشین‌بردار 94 درصد است. همچنین مدل بسط یافته نسبت به مدل پایه دقت بیشتری دارد. ویژگی های شرکت در پیش بینی تقلب در صورت های مالی تأثیرگذار است و بهتر است توسط مشارکت‌کنندگان بازار سرمایه در نظر گرفته شود. یافته های پژوهش می تواند در بهبود پیش بینی تقلب در صورت های مالی مؤثر باشد و همچنین توجه استفاده کنندگان را به ترکیب اطلاعات صورت های مالی و ویژگی های گزارش حسابرس در پیش بینی تقلب جلب می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

422 - تأثیر پدیده زوال بلوط بر ترکیبات ثانویه در برگ بلوط ایرانی (Quercus brantii) مطالعه موردی: جنگل‌های زاگرس- استان لرستان
ضیاالدین باده یان شهرام کرمی مرضیه رشیدی محسن رجبی

در طی سالیان اخیر پدیده زوال و خشکیدگی درختان بلوط در نواحی زاگرس مرکزی گسترش فراوانی داشته است. درختان بلوط ایرانی که گونه غالب جنگل‌های استان لرستان هستند، در اثر پدیده زوال دچار خشکیدگی شده و این امر سبب گردیده سطح وسیعی از جنگل‌های استان لرستان تخریب شوند. درختان بل چکیده کامل

در طی سالیان اخیر پدیده زوال و خشکیدگی درختان بلوط در نواحی زاگرس مرکزی گسترش فراوانی داشته است. درختان بلوط ایرانی که گونه غالب جنگل‌های استان لرستان هستند، در اثر پدیده زوال دچار خشکیدگی شده و این امر سبب گردیده سطح وسیعی از جنگل‌های استان لرستان تخریب شوند. درختان بلوط دارای انواع مختلفی از ترکیبات ثانویه می‌باشند. این ترکیبات ثانویه درون برگ درختان به‌عنوان مکانیسم دفاعی در برابر شرایط تنش‌زا عمل می‌کنند. در این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر زوال بر روی ترکیبات ثانویه از قبیل میزان تانن کل، تانن متراکم، آنتی‌اکسیدان، قند نامحلول و قند محلول، نمونه‌هایی از برگ درختان سالم و درختان مبتلابه زوال در سه منطقه میانکوه، مله شبان و ابوالوفاء در استان لرستان جمع‌آوری گردید. پس از انجام مراحل آزمایشگاهی مختلف، آنالیز داده‌های به‌دست‌آمده، در قالب طرح فاکتوریل و آزمون تی مستقل با استفاده نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتایج بررسی نشان داد که میزان تانن کل، قند نامحلول، قند اصلی محلول، تانن متراکم، در پایه‌های مبتلا‌ به ‌زوال و پایه&lrm;های سالم در مناطق میانکوه، مله شبان و ابوالوفاء تفاوت معنی‌داری داشته ولی میزان آنتی‌اکسیدان تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. همچنین میزان تانن متراکم تفاوت معنی‌داری را در مناطق مورد ‌بررسی نشان داد. با توجه به نتایج این بررسی می&lrm;توان بیان کرد که شرایط تنش‌زا مانند زوال، سبب ایجاد تغییر در مقدار ترکیبات ثانویه در برگ درختان بلوط ایرانی می‌شوند که با بررسی این موضوع می&lrm;توان به شیوع و کنترل شرایط تنش‌زا پی برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

423 - کارایی روش کریجینگ در پهنه‌بندی تراکم، تاج پوشش و تنوع گونه‌های درختی در جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: ذخیره گاه جنگلی ارغوان، استان ایلام)
جواد میرزایی نیشتمان خسروپور شایسته غلامی

اطلاعات کمی در خصوص الگوی پراکنش مکانی تراکم، تاج پوشش و تنوع گونه‌های درختی وجود دارد. آگاهی از این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی جنگل بسیار مفید است. این تحقیق به منظور بررسی الگوی مکانی تراکم، تاج پوشش و تنوع گونه‌های درختی و امکان استفاده از روش کریجینگ در پهن چکیده کامل

اطلاعات کمی در خصوص الگوی پراکنش مکانی تراکم، تاج پوشش و تنوع گونه‌های درختی وجود دارد. آگاهی از این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی جنگل بسیار مفید است. این تحقیق به منظور بررسی الگوی مکانی تراکم، تاج پوشش و تنوع گونه‌های درختی و امکان استفاده از روش کریجینگ در پهنه‌بندی و تهیۀ نقشه آن‌ها در عرصه‌ای به مساحت 200 هکتار در جنگل‌های تنگه ارغوان در استان ایلام انجام گرفت. نمونه‌برداری به صورت تصادفی روی ترانسکت‌هایی موازی که با فاصله 300 متر از یکدیگر قرار داشتند انجام شد. سپس با توجه به ساختار مکانی مناسب واریوگرام‌های تجربی برای متغیرهای تراکم، تاج پوشش، تنوع، یکنواختی و غنا محاسبه شدند. نتایج مربوط به اعتبار سنجی نشان داد که نمی‌توان نقشۀ کریجینگ را برای متغیرهای تاج پوشش، تراکم، تنوع، یکنواختی و غنا ایجاد کرد. علاوه بر این، نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از روش کریجینگ برای تهیۀ نقشه‌های زمین مرجع مدیریتی مفید، کارایی زیادی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

424 - بررسی نیاز رویشگاهی گونه بارانک(.Sorbus torminalis Crantz. (L در جنگلهای ارسباران، آذربایجان شرقی (ایران)
توحید ابراهیمی گجوتی ژیلا بالائی یوسف ایمانی دیزج یکان اکبر عبدی قاضی جهانی

تحقیق حاضر به منظور شناخت نیاز رویشگاهی گونه Sorbus torminalis Crantz. (L.) در سال 1392 در جنگل‌های ارسباران (شمال‌غرب ایران) انجام گردیده‌است. مساحت منطقه مورد مطالعه 14000 هکتار تعیین گردید که شامل زیر حوزه ستن چای از حوزه کلیبرچای به مساحت 13335هکتار و قسمتی از حوزه چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور شناخت نیاز رویشگاهی گونه Sorbus torminalis Crantz. (L.) در سال 1392 در جنگل‌های ارسباران (شمال‌غرب ایران) انجام گردیده‌است. مساحت منطقه مورد مطالعه 14000 هکتار تعیین گردید که شامل زیر حوزه ستن چای از حوزه کلیبرچای به مساحت 13335هکتار و قسمتی از حوزه ایلگنه چای به مساحت 665 هکتار می‌باشد. در منطقه مورد نظر در داخل فرمهای مختلف زمین ‌و در جهات جغرافیایی متفاوت، تعداد 6 قطعه نمونه 1000متر مربعی انتخاب گردید . جهت تعیین مهمترین عوامل موثر در استقرار گونه بارانک در ارسباران آنالیز مولفه های اصلی (PCA) بکار گرفته شد. برای این منظور از نرم‌ افزار آماری SPSS (نسخه شماره 9) استفاده گردید. انتشار این گونه در محدوده ارتفاعی1020 تا 1715 متر بوده و درجنگل‌های ارسباران به عنوان گونه همراه جامعه جنگلی ممرزCarpinetum betuli L. یافت می‌شود. بلندترین درختان برای گونه بارانک در فرم دامنه و در جهت شمالی (78/11 متر) قرار داشتند و قطر برابر سینه درختان بارانک از 1/5 تا 4/14 سانتی متر در فرمهای مختلف زمین و در جهات جغرافیایی متفاوت در نوسان می‌باشد.بر اساس نتایج این تحقیق گونه بارانک در طبقه ارتفاعی بالابند(2000-1500 متر) از جنبه حداکثر و میانگین قطر برابر سینه در وضعیت برتری قرار دارد. ضمنا نتایج آزمون PCA نشان می‌دهد که فاکتورهای درصد آهک و درصد مواد آلی با مولفه اول و فاکتورهای جهت جغرافیایی و درصد سیلت با مولفه دوم همبستگی بیشتری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

425 - ارزیابی شرایط رویشگاهی بادام کوهی Amygdalus scoparia در منطقه بوالحسن دزفول به روش تصمیم‌گیری چندمعیاره
سید علی جوزی نسرین مرادی مجد

منطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال‌شرقی شهرستان دزفول جزء جنگل‌های طبیعی می‌باشد. با توجه به گونه با ارزش بادام کوهی (Amygdalus scoparia) که بیشتر عرصه را در برگرفته است، پرداختن به بهره‌برداری اصولی و توسعه و احیاء آن ضروری می‌باشد. براین اساس آگاهی از نیا چکیده کامل

منطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال‌شرقی شهرستان دزفول جزء جنگل‌های طبیعی می‌باشد. با توجه به گونه با ارزش بادام کوهی (Amygdalus scoparia) که بیشتر عرصه را در برگرفته است، پرداختن به بهره‌برداری اصولی و توسعه و احیاء آن ضروری می‌باشد. براین اساس آگاهی از نیاز رویشگاهی این گونه و تعیین مشخصه‌های کمی و کیفی آن می‌تواند کمک شایانی برای استفاده مناسب از این گونه به‌همراه داشته باشد. به منظور اجرای این تحقیق پس از جنگل‌گردشی و بررسی مقدماتی منطقه، محدوده رویشگاه بوالحسن روی نقشه 1:25000 مشخص شد. سپس با تلفیق نقشه‌های شیب، ارتفاع از سطح دریا و جهت جغرافیایی نقشه واحدهای شکل زمین تهیه و 36 واحد کاری مختلف تعیین شد. در هر واحد کاری صفات کمی و کیفی شامل ارتفاع، تاج پوشش، قطر متوسط هر اصله بادام و تراکم متوسط بادام اندازه گیری شد. ارزیابی توان اکولوژیک رویشگاه این گونه نیز با استفاده از وزن‌دهی به معیارهای اصلی و فرعی با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP در محیط نرم افزار Expert Choice انجام شد. در این تحقیق با کمک تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی ارزشیابی معیارها صورت گرفت و با استفاده از این روش و انتقال داده‌ها وضعیت توان اکولوژیکی برروی نقشه نشان داده شد. در این مطالعه جهت شمالی، طبقه ارتفاعی800 تا1100 از سطح دریا و شیب 15-0 درصد بهترین محدوده رویشی برای گونه بادام‌کوهی شناسایی شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که در حدود 1988 هکتار معادل 72/34% از منطقه جنگلی بوالحسن در وضعیت عالی،1577 هکتار معادل 55/27% در وضعیت خوب و 2160 هکتار معادل 73/37% در وضعیت ضعیف بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

426 - بررسی نقش مدیریت مشارکتی بر میزان اثر بخشی مدیران از دید گاه کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها و مراتع کشور
مهسا امینی سید مهدی میردامادی

این تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی و به روش همبستگی و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 371 نفر از کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها بوده است. حجم نمونه های مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبی استفاده گردید. جمع‌آوری اط چکیده کامل

این تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی و به روش همبستگی و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 371 نفر از کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها بوده است. حجم نمونه های مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبی استفاده گردید. جمع‌آوری اطلاعات به دو روش مرسوم کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی انجام شده است. روایی صوری پرسشنامه به تایید اساتید و محققان رسیده است. نتایج اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ برای پرسش های مربوط به مدیریت مشارکتی برابر93/0 و برای پرسش های مربوط به اثربخشی رفتار سازمانی مدیران برابر91/0 تعیین گردید. ضریب همبستگی بین متغیرهای تحقیق نشان داد که رابطه بین متغیر مدیریت مشارکتی با متغیرهای اثربخشی رفتارسازمانی، افزایش سطح مهارتهای شغلی، تحقق سریعتر اهداف سازمان، افزایش کمیت وکیفیت فعالیتها، ایجاد دانش تخصصی در کارشناسان، ارتقای سطح نگرش شغلی کارشناسان، ایجاد خلاقیت و نوآوری در کارشناسان، انعطاف پذیری، روابط انسانی و ایجاد گروههای کاری مثبت و معنی دار می باشد. نتایج رگرسیون چند گانه نشان می دهد که متغیرهای ایجاد زمینه های مشارکت فعال کارشناسان در جلسات، موافقت مدیر با نظرات کارشناسان در ارزشیابی کارکنان، اقدام مدیر به تشکیل جلسه با کارشناسان، سعی مدیر در حل مشکلات به وسیله اقدامات گروهی و تاکید مدیر بر عملکرد گروهی در ارزیابی و نظارت کارکنان نقش مثبتی ومعنی داری بر اثربخشی رفتار سازمانی مدیران داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

427 - ارائه الگوی توسعه‌یافته مدل بنیش با تأکید بر ویژگی‌های کیفیت حسابرسی با استفاده از شبکه عصبی، ماشین بردار و جنگل تصادفی
کیومرث پورقدیمی جمال بحری ثالث سعید جبارزاده کنگرلویی اکبر زواری رضائی

10.30495/afi.2022.1949904.1098

هدف: با پیچیده شدن فرایند کسب‌وکار خطر انحراف صورت های مالی هر روز بیشتر می شود. در این راستا پژوهشگران به دنبال مدل هایی برای کشف تقلب در صورت های مالی بوده اند. هدف پژوهش ارائه مدل بسط یافته بنیش بر اساس ویژگی‌های کیفیت حسابرس است.روش‌شناسی پژوهش: بنیش (1997) با استفا چکیده کامل

هدف: با پیچیده شدن فرایند کسب‌وکار خطر انحراف صورت های مالی هر روز بیشتر می شود. در این راستا پژوهشگران به دنبال مدل هایی برای کشف تقلب در صورت های مالی بوده اند. هدف پژوهش ارائه مدل بسط یافته بنیش بر اساس ویژگی‌های کیفیت حسابرس است.روش‌شناسی پژوهش: بنیش (1997) با استفاده از نسبت های مالی و اقلام تعهدی شیوه های دست‌کاری سود را پیش بینی نمود. از آنجایی‌که حسابرسان به‌عنوان نظارت خارجی در ساختار راهبری شرکت ها بر عملکرد شرکت مطرح می شود، در این پژوهش مدل بنیش بر اساس ویژگی های کیفی حسابرس بسط داده می شود که عبارت‌اند از اندازه حسابرس، دوره تصدی حسابرس، تأخیر در گزارش حسابرس، طبقه حسابرس و تغییر حسابرس. از برازش مدل ماشین بردار و جنگل تصادفی و شبکه عصبی جهت برازش مدل بسط یافته بهره گرفته شده است.یافته‌ها: نتایج نشان‌دهنده دقت ضرایب به‌دست‌آمده از مدل جنگل تصادفی 4/98 درصد و بیشتر از دو مدل شبکه عصبی و ماشین بردار 93 درصد است. همچنین مدل بسط یافته نسبت به مدل پایه دقت بیشتری دارد. ویژگی های حسابرسی در پیش بینی تقلب در صورت های مالی تأثیرگذار است و بهتر است توسط مشارکت‌کنندگان بازار سرمایه در نظر گرفته شود.اصالت / ارزش افزوده علمی: یافته های پژوهش می تواند در بهبود پیش بینی تقلب در صورت های مالی مؤثر باشد و همچنین توجه استفاده کنندگان را به ترکیب اطلاعات صورت های مالی و ویژگی های گزارش حسابرس در پیش بینی تقلب جلب می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

428 - توانایی الگوریتم‌های یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی مصنوعی در پیش‌بینی محتوای اطلاعاتی سود حسابداری قبل از اعلان آن
حسین علیزاده مجید زنجیردار غلامعلی حاجی

10.30495/afi.2023.1962857.1137

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی توانایی شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین شامل ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی در پیش‌بینی محتوای اطلاعاتی سود حسابداری قبل از اعلان آن در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سال‌های 1394الی 1399می چکیده کامل

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی توانایی شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین شامل ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی در پیش‌بینی محتوای اطلاعاتی سود حسابداری قبل از اعلان آن در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سال‌های 1394الی 1399می‌باشد.روش‌شناسی پژوهش: برای جمع‌آوری داده‌های روزانه موردنیاز پژوهش از نرم‌افزار ره‌آورد نوین استفاده شده است و با استفاده از روش نمونه‌گیری حذفی سیستماتیک 88 شرکت انتخاب شدند. از نرم‌افزار متلب به‌منظور مدل‌سازی شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین استفاده شده است و به‌منظور محاسبه بازده غیرعادی در شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین از کد نوشته شده در نرم‌افزار پایتون استفاده شده است. محتوای اطلاعاتی سود از طریق آزمون ارتباط بین سود و بازده غیرعادی و بر اساس مدل پورتی و همکاران (Poretti et al., 2018) سنجیده شده است. متغیرهای ورودی شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین اندیکاتورها تحلیل تکنیکال می‌باشند. به‌منظور ارزیابی عملکرد طبقه‌بندی، از معیارهای صحت، دقت، فراخوانی و اندازه F استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از پیش‌بینی سه مدل شبکه‌های عصبی مصنوعی، ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی نشان داد که ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی از دقت بالاتری نسبت به شبکه‌های عصبی مصنوعی، در پیش‌بینی استراتژی خرید، فروش و نگهداری برخوردار بوده‌اند و تنها ماشین بردار پشتیبان از سه مدل مذکور توان پیش‌بینی محتوای اطلاعاتی سود را داشته است.اصالت / ارزش‌افزوده علمی: طراحی مدل پیش‌بینی جهت حرکت قیمت سهام در روز آتی معاملاتی، با سه روش شبکه‌های عصبی مصنوعی، ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی به‌عنوان اصلی‌ترین نوآوری پژوهش می‌باشد و همچنین یافته‌های پژوهش می‌تواند سرعت انتقال اطلاعات به بازار و جذب آن را افزایش دهد که این عامل منجر به کاهش اثر عدم تقارن اطلاعاتی و معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی و در نهایت افزایش کارایی بازار خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

429 - حماسه و پایداری یکی از خصایص غزل‌های سیمین بهبهانی
جعفر محمدی آرش مشفقی

چکیده از آن جایی که یکی از مهم‌ّترین رسالت های شاعر در دوران جنگ و بیداد، ایستادگی و مقاومت در مقابل زشتی و پلشتی است، کمتر شاعری را می توان یافت که در چنین دورانی زیسته باشد امّا در زمینة ادبیّات پایداری، نوشته ای از خود به یادگار نگذاشته باشد. سرشت انسان، بدی را برنم چکیده کامل

چکیده از آن جایی که یکی از مهم‌ّترین رسالت های شاعر در دوران جنگ و بیداد، ایستادگی و مقاومت در مقابل زشتی و پلشتی است، کمتر شاعری را می توان یافت که در چنین دورانی زیسته باشد امّا در زمینة ادبیّات پایداری، نوشته ای از خود به یادگار نگذاشته باشد. سرشت انسان، بدی را برنمی تابد، از این رو ناسازگاری اش با بیداد و جور و ستم، به اشکال مختلفی بروز می یابد. جنبش‌های انقلابی در سال های 56 و 57، زمینه را تا حدّی برای صراحت و روشنگری در گفتار نویسندگان و شاعران ایرانی میسّر ساخت. سیمین بهبهانی یکی از غزل سرایان معاصری است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حوادثی را که به طور مستقیم در شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به پیروزی رسیدن آن تأثیر مهمّی داشته، به صراحت بیان نموده است. او در بحبوحة به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی ایران، غزل هایش را آیینه حوادث و وقایع روز قرار داده است. بهبهانی پس از انقلاب نیز به بیان موضوعاتی دیگر در زمینه ادبیّات پایداری پرداخته است که در این پژوهش اهمّ شاخص‌های ادبیّات پایداری در غزل های سیمین بهبهانی، در زمان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، پس از پیروزی آن و زمان وقوع جنگ ایران و عراق مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

430 - فرقه‌گرایی، برخورد تمدن‌ها و مدیریت بحران در جهان اسلام
نجمه ملکیان بروجنی نوذر شفیعی محمدرضا دهشیری

بحران در جهان اسلام عوامل و اشکال زیادی دارد و بسیاری ریشۀ آن را از دریچۀ فرقه‌گرایی مورد تحلیل قرار می‌دهند؛ به‌نحوی‌که فرقه‌گرایی را چه به‌صورت فعال و یا غیرفعال، شاخص‌ترین بحران در دنیای اسلام قلمداد می‌کنند. هدف اصلی این مقاله بررسی منشأ فعال شدن فرقه‌گرایی در دنیای چکیده کامل

بحران در جهان اسلام عوامل و اشکال زیادی دارد و بسیاری ریشۀ آن را از دریچۀ فرقه‌گرایی مورد تحلیل قرار می‌دهند؛ به‌نحوی‌که فرقه‌گرایی را چه به‌صورت فعال و یا غیرفعال، شاخص‌ترین بحران در دنیای اسلام قلمداد می‌کنند. هدف اصلی این مقاله بررسی منشأ فعال شدن فرقه‌گرایی در دنیای اسلام در سطح کلان است. این پژوهش با طرح این سؤال که چه عواملی باعث فعال شدن فرقه‌گرایی و ظهور و بروز آن در شکل درگیری‌های فرقه‌ای در جهان اسلام شده به‌گونه‌ای که آن را به یک بحران مسلط در این پهنه تبدیل کرده است؟ به ارزیابی این فرضیه می پردازد که نظم سیاسی بین‌المللی اقتضا می کند فرقه‌گرایی به‌عنوان یک بحران مزمن (غیرفعال) در دنیای اسلام در راستای اهداف نظم سیاسی بین‌المللی فعال شود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش تحلیلی- تبیینی است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیش‌برداری و پرسشنامه و روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات کمی و کیفی و بر اساس چارچوب نظری جنگ تمدن‌های هانتینگتون و طیف لیکرت استخراج‌شده است. یافته نظری پژوهش آن است که پدیده‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی قابل دست‌کاری و مدیریت هستند و یافته کاربردی هم به این موضوع برمی‌گردد که جهان اسلام باید با تقسیم و توزیع قدرت سیاسی متناسب با بافت اجتماعی کشورها که نزدیک‌ترین راه‌حل به نظر می‌رسد در جهت رفع این عارضه اقدام کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

431 - تحلیل گفتمان نقاشی دفاع مقدس
نیره السادات مبینی پور محمدرضا شریف زاده محمدعلی خبری

نقاشی جنگ که تأثیر بسزایی در روند شکل‌گیری جریان‌های پس از خود دارد، در یک متن گفتمانی خاصّی پدید آمده است. در این مقاله به‌صورت توامان متن و بافت مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. به جهت مناسب بودن موضوع و قابلیّت فوق‌العاده نظریه گفتمان لاکلاوموف در تبیین تمامی امور و پدیده چکیده کامل

نقاشی جنگ که تأثیر بسزایی در روند شکل‌گیری جریان‌های پس از خود دارد، در یک متن گفتمانی خاصّی پدید آمده است. در این مقاله به‌صورت توامان متن و بافت مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. به جهت مناسب بودن موضوع و قابلیّت فوق‌العاده نظریه گفتمان لاکلاوموف در تبیین تمامی امور و پدیده‌های سیاسی ـ اجتماعی این نظریه به عنوان چارچوب نظری در نظر گرفته شده و نقاشی‌های دفاع مقدس و بازنمایی جنگ در آنها و تولید گفتمان جدید پرداخته شده است. از آنجا که نقاشی‌ها به عنوان منبع مهمی برای بازنمایی وضعیت دورۀ جنگ هستند، تعدادی از آثار هنرمندان در طول دوران دفاع مقدس و پس از آن تحلیل گفتمان شده و با انتخاب نمونه‌هایی مشخّص از نقاشی‌های دوره جنگ و پساجنگ اقدام به خوانش بافت و متن شده است.داده های این پژوهش نقاشی های دوران جنگ و پساجنگ هستند که از بین آن ها چند نمونه انتخاب شده است. برای انتخاب نمونه ها از گردآوری اطلاعات مبتنی بر اسناد تحلیل گفتمان و تحلیل متن و در انتخاب جمعیّت نمونه از شیوه نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. این پژوهش نشان می دهد که مفاهیم ولایت، شهادت، شهید، دفاع، مقاومت، جهاد و.... در فرهنگ ایرانی که آمیخته با فرهنگ اسلامی است به شکل مقدس در جنگ مورد توجّه قرار گرفته و توسط گفتمان بار تولید شده است. همچنین با اشاره به این مفاهیم و المان‌ها نشانه‌های اسطوره‌ای موجود در تصاویر، چگونگی بازتولید مفهوم مقدس و تحلیل دال‌های مرکزی آثار برخی هنرمندان کلیدی در این دو دوره در روند این پژوهش آشکار شد.گفتمان نقاشی انقلاب در طی گذار به گفتمان جنگ تحت تأثیر عوامل سیاسی ـ اجتماعی و جابجایی روابط قدرت با تحولات بنیادینی در شیوه بازنمایاندن جنگ و پیرامون آن مواجه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

432 - مطالعة تأثیر جنگ و تروریسم بر وجهة ورزش خاورمیانه
حمیدرضا جلیلی علی همتی عفیف نیما ماجدی مهدی نادری نسب

پژوهش حاضر با هدف مطالعة تأثیر جنگ و تروریسم بر وجهة ورزش خاورمیانه انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر از نظر روش گردآوری داده ها همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان آگاه به موضوع ورزش و سیاست بودند به منظور شناسایی این نمونه ها، از روش نمونه گیری هدفمند استفاد چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف مطالعة تأثیر جنگ و تروریسم بر وجهة ورزش خاورمیانه انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر از نظر روش گردآوری داده ها همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان آگاه به موضوع ورزش و سیاست بودند به منظور شناسایی این نمونه ها، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده گردید. این نمونه گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و در نهایت تعداد 52 نفر به عنوان نمونه مشخص گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش حاضر از روش معادلات ساختاری استفاده گردید. کلیة روند تجزیه و تحلیل داده های پژوهش حاضر در نرم افزار SPSS و PLS انجام گردید. نتایج پژوهش نشان داد که جنگ نظامی بر وجهه ورزش خاورمیانه دارای تأثیری به میزان 198/0- می باشد. همچنین جنگ روانی بر وجهة ورزش خاورمیانه دارای تأثیری به میزان 387/0- می باشد. نتایج پژوهش حاضر مشخص نمود که تروریسم بر وجهه ورزش خاورمیانه دارای تأثیری به میزان 540/0- می باشد. پژوهش حاضر مشخص نمود که جنگ اقتصادی و جنگ سایبریک بر وجهه ورزش خاورمیانه تأثیر معناداری ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

433 - اقدامات و اهداف داعش در فضای رسانه‌ای: درسهایی برای مقابله با آن
محمد کمالی گوکی اردشیر کاظمی محمدجواد سلطانی

تروریسم و خشونت در جهان امروز پیوندی نا گسستنی با رسانه‌های جدید دارد. اگر انحصار رسانه‌ای دولت در زمانی سبب می‌شد این بازیگر پابند حاکمیت بر تأثیر اقدامات گروه‌های تروریستی روی افکار عمومی موانعی ایجاد کند، ظهور رسانه‌های جدید و دسترسی همگانی به آن‌ها این سانسور را به‌ چکیده کامل

تروریسم و خشونت در جهان امروز پیوندی نا گسستنی با رسانه‌های جدید دارد. اگر انحصار رسانه‌ای دولت در زمانی سبب می‌شد این بازیگر پابند حاکمیت بر تأثیر اقدامات گروه‌های تروریستی روی افکار عمومی موانعی ایجاد کند، ظهور رسانه‌های جدید و دسترسی همگانی به آن‌ها این سانسور را به‌ شدت محدود کرده است و فضای ناامن کننده را تا عمق زندگی شهروندان تسری داده است. این پژوهش سعی دارد شیوه‌‌های استفاده داعش از فضای رسانه‌ای را توضیح، سپس به تحلیل اهداف آن در این حوزه بپردازد. بر این اساس سوال اصلی که به دنبال پاسخ آن هستیم این است که اقدامات و اهداف داعش در فضای رسانه‌ای چیست؟ و پاسخی که در قالب فرضیه به آن داده می‌شود این است که داعش با تاسیس شبکه‌های تلویزیونی و حضور موثر در شبکه‌های اجتماعی درصدد جذب نیرو و تبلیغات برای ایدئولوژی خود می‌باشد. انجام اقدامات تروریستی در یک فضای جغرافیای فقط مردمان همان منطقه را متأثر می‌کند، اما تأثیر بر افکار عمومی در سطح وسیع‌تر چه برای ایجاد ارعاب، تبلیغ و چه برای جذب نیرو و اعلان موجودیت از طریق رسانه صورت گرفته است. بنابراین این پژوهش سعی دارد با نگاهی متفاوت به به تروریسم تکفیری داعش بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

434 - هئیت اتحاد اسلام و نقش آن در سیاستهای دول محور در جریان جنگ جهانی اول
علیرضا رسته غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزش

اتحاد اسلام نام سازمانی است که جایگاه آن در استانبول بود. این سازمان از آغاز دهه‌ی ۱۸۹۰ توسط برخی نویسندگان و مذهبیون هم چون سید جمال الدین اسد آبادی پدید آمد. اتحاد اسلام به دنبال جلب حمایت مسلمانان از خلافت اسلامی(عثمانی) و مبارزه با کشورهای استعمارگر بود. هیئت اتحاد چکیده کامل

اتحاد اسلام نام سازمانی است که جایگاه آن در استانبول بود. این سازمان از آغاز دهه‌ی ۱۸۹۰ توسط برخی نویسندگان و مذهبیون هم چون سید جمال الدین اسد آبادی پدید آمد. اتحاد اسلام به دنبال جلب حمایت مسلمانان از خلافت اسلامی(عثمانی) و مبارزه با کشورهای استعمارگر بود. هیئت اتحاد اسلام، نام گروهی است که با آغاز جنگ نخست جهانی و تجاوز روسیه، بریتانیا و عثمانی به خاک ایران، توسط ناسیونالیست‌های دین مدار تاسیس گردید. نقطه عطف فعالیت هیأت اتحاد اسلام در سازماندهی و راهبری جنبش جنگل به فرماندهی میرزا کوچک خان بود. اما این قیام بومی فقط اسمی از اتحاد اسلام را با خود همراه کرده بود و در سیاستهای نهضت جنگل نمودی از پایبندی به مرام اتحاد اسلامی به چشم نمی خورد. جنگلی‌ها به فرماندهی میرزا کوچک‌خان در برخورد با نیروهای نظامی عثمانی نه تنها به آنها کمک نکردند بلکه عثمانی ها را در ردیف روسیه به چشم دشمن نگریستند و در مقابل نیروهای عثمانی در ایران به کارشکنی پرداختند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

435 - تهدیدهای جنگ سایبری وامنیت ملی ایران
بهروز نصیری قاسم ترابی علیرضا رضایی

10.30495/psq.2023.1984579.2198

فضای سایبربستراصلی اطلاعات محسوب می شود.ضرورت توجه به امنیت فضای سایبرنگاه ویژه ای رامی طلبد.بدون شک امروزه زیرساخت های اصلی کشوراعم ازاقتصادی،صنعتی،اطلاعاتی،امنیتی و...دراین فضاقرارگرفته اندوگریزی ازآن نیست وهرروزه شاهدافزایش کاربردنرم افزارهادربستراین فضا هستیم.بنابرا چکیده کامل

فضای سایبربستراصلی اطلاعات محسوب می شود.ضرورت توجه به امنیت فضای سایبرنگاه ویژه ای رامی طلبد.بدون شک امروزه زیرساخت های اصلی کشوراعم ازاقتصادی،صنعتی،اطلاعاتی،امنیتی و...دراین فضاقرارگرفته اندوگریزی ازآن نیست وهرروزه شاهدافزایش کاربردنرم افزارهادربستراین فضا هستیم.بنابراین هر گونه مشکل امنیتی دراین فضاباعث تهدیدجدی درامنیت ملی کشور خواهدشد.جنگ های پیش رو،درفضای مجازی شکل می گیرد.فضای مجازی رابه عنوان پنجمین میدان جنگ پس ازدریا،زمین، هواوفضانامیده اند.برخی معتقدندجنگ درفضای مجازی می تواندبه سمتی پیش برودکه درعرض یک لحظه سامانه‌های کنترلی یک کشوریاچندکشورازدست دولت‌های آن کشورهاخارج شده ودنیای مدرن امروزی درکمترازچندثانیه ازحرکت وپویایی بازایستدوفاجعه ای بسیارمصیبت بارتراز فاجعه اتمی پیش آورد.درهرجنگی،شرط اولیه شناخت صحنه نبرداست.ابتداصحنه وفضای سایبررابایدبه درستی بشناسیم تابتوانیم درآن صحنه قدرت مانور،جنگ ودفاع داشته باشیم.هدف ازاین پژوهش،بررسی تاثیرات فضای سایبری برامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران درحوزه های مختلف بویژه حوزه های سیاسی-امنیتی می باشد.همچنین کشف نقاط ضعف ویاکاستی‌های موجوددرحوزه امنیت سایبری باتوجه به تهدیدات موجوددرفضای مجازی ازدیگراهداف پژوهش حاضرمی باشدکه بصورت روش تحلیلی-توصیفی به این پرسش اساسی میخواهدپاسخ دهدکه تهدیدات سایبری چگونه برامنیت جمهوری اسلامی ایران تأثیر می گذارد؟امری که یافته های تحقیق بیانگر ان است که جمهوری اسلامی ایران یکی ازمهمترین کشورهای هدف حملات سایبری درحوزه های مختلف بوده وازاین نظرتسریع درتجهیززیرساختهاوسرمایه گذاری درحوزه مقابله باتهدیدات سایبری ازجمله رویکردهای راهبردی ایران دراین حوزه بشمارمی رودکه دراین پژوهش به واکاوی ابعادبیشترآن پرداخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

436 - سیر تحول سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان بر اساس نظریات ژئوپلتیک
محمدجعفر جوادی‌ارجمند مائده کریمی قهرودی محسن اخباری

افغانستان به عنوان دولت حائل میان روسیه و اقیانوس هند و راه ترانزیت کالا از جنوب آسیا به آسیای مرکزی و اروپا از دیرباز در نظریات ژئوپلتیک اهمیت ویژه‌ای داشته به طوری که مورد توجه قدرت‌های زمان بوده است. با طرح دکترین انزواگرایی توسط مونروئه در سال 1823، آمریکا تا جنگ جه چکیده کامل

افغانستان به عنوان دولت حائل میان روسیه و اقیانوس هند و راه ترانزیت کالا از جنوب آسیا به آسیای مرکزی و اروپا از دیرباز در نظریات ژئوپلتیک اهمیت ویژه‌ای داشته به طوری که مورد توجه قدرت‌های زمان بوده است. با طرح دکترین انزواگرایی توسط مونروئه در سال 1823، آمریکا تا جنگ جهانی اول وارد تحولات بین‌المللی نگردید. با خروج ایالات متحده آمریکا از انزواگرایی و ورود به صحنه نظام بین‌الملل، این کشور نیز نه تنها با پی بردن به شاخصه‌های مادی ژئوپلتیک افغانستان، سیاست‌های خود را در این منطقه تنظیم نموده، بلکه با تکیه بر جنبه‌های نوین ژئوپلتیک اهمیت مضاعفی به افغانستان بخشیده است. این پژوهش سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان را بر اساس شاخصه های ژئوپلتیک در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار داده و نشان خواهد داد که آمریکا برای حفظ جایگاه خود در افغانستان از یک سو و رهایی از مفهوم استعمار سنتی کشورها مبتنی بر مولفه های جغرافیایی و اقتصادی ژئوپلتیک از سوی دیگر، به خلق مفهوم هارتلند ایدئولوژیک منطبق بر افغانستان پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

437 - عملکرد بنیادگرایی اسلامی در برابر جهان غرب
جمیل حسن‌پور محمد قنبری

در حالی که در دوره جنگ سرد، نظام سرمایه‌داری و ایالات متحده به منظور اعمال قدرت و نفوذ خود در سطح جهانی همیشه نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی را به عنوان دشمن ایدئولوژیکی، سیاسی، نظامی و اقتصادی در برابر خود می‌دیدند، اما با فروپاشی نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی چکیده کامل

در حالی که در دوره جنگ سرد، نظام سرمایه‌داری و ایالات متحده به منظور اعمال قدرت و نفوذ خود در سطح جهانی همیشه نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی را به عنوان دشمن ایدئولوژیکی، سیاسی، نظامی و اقتصادی در برابر خود می‌دیدند، اما با فروپاشی نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی و ضعف این کشور به عنوان یک رقیب دیرینه اما در عین حال هویت‌ساز، باعث گردید که پس از پایان دوره جنگ سرد، ایالات متحده به جهت خلاء ایجاد شده به دنبال رقیبی هویت‌ساز باشد. لذا نظریه‌پردازان آمریکایی برای ایجاد یک رقیب و دشمن ایدئولوژیک مباحثی همچون جنگ تمدن‌ها و جنگ‌های صلیبی را مطرح نمودند. و با توجه به شکل‌گیری ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران طرح چنین مباحثی را تسریع نمود. اما بنیادگرایی اسلامی چه به عنوان پروسه و یا پروژه، به دلایلی همچون عدم برخورداری از پتانسیل هویت‌سازی،عدم همگرایی و اتحاد در بین جوامع اسلامی و فقدان توانمندی‌های لازم سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی نمی‌تواند به عنوان یک منبع قدرت ایدئولوژیک و هویت‌ساز همچون ایدئولوژی کمونیسم در برابر ایدئولوژی سرمایه‌داری و جهان غرب موفق باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

438 - تاثیر اینترنت بر نگرش سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 1393-1392
لیلا خدابخشی

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر اینترنت بر نگرش سیاسی دانشجویان انجام گردیده است. روش تحقیق، از نوع کاربردی، توصیفی- همبستگی و نمونه پژوهش آن، شامل 90 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت از پرس چکیده کامل

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر اینترنت بر نگرش سیاسی دانشجویان انجام گردیده است. روش تحقیق، از نوع کاربردی، توصیفی- همبستگی و نمونه پژوهش آن، شامل 90 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت از پرسشنامه محقق ساخته با برآورد آلفای (69/0) بود. تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد، متغرهای داشتن وبلاگ شخصی و میزان جوابگو بودن اینترنت به نیاز فرد، 47 درصد واریانس تأثیر اینترنت بر نگرش سیاسی فرد را پیش‌بینی می‌کنند (05/0>P). در مجموع نتایج این پژوهش نشان داده است که تاثیر اینترنت فراتر از آن است که بتوان آن را کنترل نمود، بلکه بایستی جهت حفظ امنیت سیاسی کشور، آموزش‌های لازمه به کاربران برای آگاه‌سازی از تاثیرات پنهان اینترنت در جهت اهداف دشمن داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

439 - نگرشی بر اقتصاد روستایی در بهره‌برداری از محصولات جنگل
نازی حیدری ظهیری حمید امیرنژاد سید علی حسینی یکانی

درآمدهای حاصل از فعالیت بخش غیر کشاورزی در نواحی روستایی سهم به سزایی از کل درآمد خانوار را به خود اختصاص می دهد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت امرار معاش روستاییان حاشیه جنگل منطقه هزارجریب بهشهر در سال 1392، تعداد 160 خانوار را به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و مورد چکیده کامل

درآمدهای حاصل از فعالیت بخش غیر کشاورزی در نواحی روستایی سهم به سزایی از کل درآمد خانوار را به خود اختصاص می دهد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت امرار معاش روستاییان حاشیه جنگل منطقه هزارجریب بهشهر در سال 1392، تعداد 160 خانوار را به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار داده است. از لحاظ روش، تحقیق کاربردی و از نظر داده ها یک پژوهش میدانی و از جنبه نظری توصیفی و کمی است. ابزار جمع آوری اطلاعات تحقیق پرسشنامه است که با انجام مصاحبه حضوری با نمونه های مورد بررسی، تکمیل گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد درآمد حاصل از فعالیت دام-طیور بیشترین سهم را در بین منابع درآمدی خانوار غنی داشته است (2/36 درصد). درآمد جنگل در مرتبه بعدی 4/24 درصد درآمد کل سالانه خانوار غنی را شامل می شود. همچنین، درآمد جنگل بیشترین سهم درآمدی را در بین خانوار فقیر به خود اختصاص داده است (4/43 درصد) و درآمد حاصل از فعالیت های دام- طیور در مرتبه دوم در درآمد کل خانوار فقیر نقش دارند (14/27 درصد). افزایش درآمد خانوار باعث افزایش فرصت های اشتغال می شود به‌طوری‌که کاهش وابستگی به منابع جنگل و کاهش درآمد نسبی حاصل از منابع جنگل را در پی خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

440 - جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی ایالت متحده آمریکا (با تاکید بر مسئله فلسطین)
سحر آخوند فیض خسرو وفائی سعدی

چکیده نوشته حاضر در سه گفتاری که در پی می¬آید، سیاست خارجی آمریکا در قرن بیستم و بیست و یکم، و در جریان نظام¬های بین¬الملل چند قطبی، دوقطبی و تک قطبی را مورد بحث قرار داده است و جایگاه اصول حقوقی به¬طور کلی، و حقوق بشر به¬طور خاص را در این سیاست¬های بررسی نموده است. بر چکیده کامل

چکیده نوشته حاضر در سه گفتاری که در پی می¬آید، سیاست خارجی آمریکا در قرن بیستم و بیست و یکم، و در جریان نظام¬های بین¬الملل چند قطبی، دوقطبی و تک قطبی را مورد بحث قرار داده است و جایگاه اصول حقوقی به¬طور کلی، و حقوق بشر به¬طور خاص را در این سیاست¬های بررسی نموده است. بر اساس آنچه در مقاله پیش¬رو خواهد آمد، آمریکا طی سال¬های بین دو جنگ جهانی اول و دوم توجه ویژه¬ای به امر اصول حقوقی ناظر بر روابط بین¬الملل، و ارزش¬های سیاسی همچون دموکراسی و آزادی در روابط بین¬الملل داشته است، اما در جریان جنگ جهانی دوم و پس از آن تا به امروز، آرمان¬ها و ارزش¬های سیاسی همچون حقوق بین¬الملل، حقوق بشر، دموکراسی، و آزادی، به¬عنوان اموری ابزاری را، تحت¬الشعاع قدرت ملی و منافع ملی قرار داده است.حقوق بشر نه تنها در مقابل رقیب قدرتمند قرن بیستمی یعنی شوروی و بلوک شرق به¬عنوان ابزار سیاست خارجی مورد بهره¬برداری ابزاری قرار گرفته است، بلکه در جهان سوم و جهان اسلام نیز همین جایگاه را داشته است، با این حال، این رویکرد ابزاری نسبت به روابط اسرائیل – اعراب یا اسرائیل- فلسطین، به¬طور خاص و بی¬سابقه¬ای حاکمیت یافته است. در مواجهه اسرائیل- فلسطین، به¬ویژه در جنگ اسرائیل علیه غزه، حداکثر بی¬اعتنائی به موازین حقوقی و حقوق بشری اتفاق افتاده است. به¬طوری که آمریکا در مقابل «جنایت جنگی»، و «نسل¬کشی» جاری در فلسطینی، جانی اسرائیل را گرفته است و اسرائیل از حمایت همه جانبه آمریکا برخوردار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

441 - تجزیه و تحلیل روابط ایران با بیگانگان در دوران کیانیان بر پایه شاهنامه فردوسی
الهام حسین‌خانی سیدجواد امام جمعه زاده

تجزیه و تحلیل روابط ایران با بیگانگان در دوران کیانیان بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی الهام حسین خانی* دانش جوی دکتری گروه روابط بین‌الملل، واحد اصفهان، دانش گاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. سیدجواد امام‌جمعه زاده** دانش یارِ گروه علوم سیاسی دانش گاه اصفهان، اصفهان، ایران ( چکیده کامل

تجزیه و تحلیل روابط ایران با بیگانگان در دوران کیانیان بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی الهام حسین خانی* دانش جوی دکتری گروه روابط بین‌الملل، واحد اصفهان، دانش گاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. سیدجواد امام‌جمعه زاده** دانش یارِ گروه علوم سیاسی دانش گاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسؤول). تاریخ دریافت: 12/6/1396 تاریخ پذیرش: 28/9/1396 چکیده ایران سرزمینی کهن است که آغاز آن به دوران پیشاتاریخی باز می‌گردد. این آغاز پیدایش، در اساطیر ضبط شده و از راهِ متن شاهنامه، انتقال یافته است. شکل گرفتن یک سرزمین، در چارچوب کشوری با وجود یک پادشاهی، به ناچار منجر به رابطه با مردمان سرزمین‌های هم سایه و پادشاهان آن‌ها، به عنوان بیگانگان، می‌شود. این روابط، در دو گونۀ جنگ و صلح و زیرمجموعه‌های آن‌ها شکل گرفته و موجب غیریت‌بخشی به سرزمین و منافع خودی در قبال بیگانگانِ غیر می‌شود. بر این پایه، نویسنده در این مقاله می کوشد تا استواری سیاست شهریاری در برابر بیگانگان را بر پایۀ دال‌های برآمده از گفتمان سیاسی ایران‌شهری نشان داده و فرآیند تجربی این روابط میان ایران با بیگانگان را با واکای آن در دورۀ کیانیان (کی‌قباد، کی‌کاووس و کی‌خسرو)، بر اساس بخش حماسی شاهنامه، توصیف کند. روش انجام این مقاله، تحلیل گفتمان است و به عنوان نتیجۀ کلی، پیامد تمامی این روابط، پیدایی و نگه‌داشت کشوری به نام ایران، مرزبندی آن با بیگانگانِ غیر و امنیت آن، بر پایۀ اصل بقا است. * . ehoseinkhani@yahoo.com ** . javademam@yahoo.com پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

442 - ماه هاماوران یا شاه هاماوران؟
سجاد آیدنلو

در داستان رستم و اسفندیار کتایون برای این که مانعِ رفتنِ پسرش اسفندیار به سیستان و رویارویی با رستم بشود خدمات و پهلوانی های رستم را یادآوری می کند و از جمله می گوید: همان ماه هاماوران را بکشت/نیارست گفتن کس او را درشت در این بیت منظور از ترکیب ماه هاماوران سودابه است و چکیده کامل

در داستان رستم و اسفندیار کتایون برای این که مانعِ رفتنِ پسرش اسفندیار به سیستان و رویارویی با رستم بشود خدمات و پهلوانی های رستم را یادآوری می کند و از جمله می گوید: همان ماه هاماوران را بکشت/نیارست گفتن کس او را درشت در این بیت منظور از ترکیب ماه هاماوران سودابه است و با این که فقط در یک نسخه (لندن/ بریتانیا 675 ه.ق) آمده در همۀ چاپ های معتبر و نیمه معتبرِ شاهنامه انتخاب شده است، امّا نگاشتۀ بیش ترِ دست نویس ها، شـاه هاماوران است کـه فقـط در بعضی چاپ های سنگی و کم اعتبارترِ شاهنامه دیده می شود. چون در گزارش نبرد هاماوران در شاهنامه، شاه هاماوران از رستم زنهار می خواهد و به دست او کشته نمی شود مصحّحان، وجهِ شاه هاماوران را نادرست انگاشته و رها کرده اند، در حالی که بررسیِ منابعِ متعدّدِ فارسی و عربی نشان می دهد که از داستان جنگ هاماوران چند روایت (حدّاقل سه گزارش) مختلف وجود دارد که در بعضی از آن هـا شاه هـامـاوران زنده می ماند و در برخی دیگر به دست رستم کشته می شود. مأخذِ اشارۀ بیتِ مذکور دستۀ دوم از روایاتِ مربوط به عاقبت کار پادشاه هاماوران و مستند بر مآخذ اصیل و حتّا کهن تر از شاهنامه است که اتّفاقاً در بیتی دیگر از داستان رستم و اسفندیار هم بازتاب یافته است. بر این اساس ضبط شاه هاماوران که بِظاهر نادرست می نماید به لحاظِ داستانی معتبر است و از نظر ضوابط تصحیح متن نیز به دلیلِ استناد بر اکثر نسخ و دشوارتر بودن نسبت به وجه ماه هاماوران باید در متنِ نهاییِ شاهنامه بیاید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

443 - اخلاق جنگ در متون ادبی و حماسی فارسی
محمد جعفر محلاتی

مقاله ای که ملاحظه می فرمایید، گزیده ای مختصر از فصل پنجم کتابی است که تحت عنوان اخلاق جنگ در فرهنگهای اسلامی با نگرشی تطبیقی و منتقدانه: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دکتر محمدجعفر محلاتی تنظیم شده است و کتاب آن توسط دا چکیده کامل

مقاله ای که ملاحظه می فرمایید، گزیده ای مختصر از فصل پنجم کتابی است که تحت عنوان اخلاق جنگ در فرهنگهای اسلامی با نگرشی تطبیقی و منتقدانه: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دکتر محمدجعفر محلاتی تنظیم شده است و کتاب آن توسط دانشگاه هاروارد در دست انتشار است. این مقاله ضمن کاوش در فرهنگ ایرانی – اسلامی در جستجوی ریشه های فکری مبانی است که امروزه به صورت مقررات بین المللیِ انسان دوستانه در عرصه جنگ به عنوان یک دستاوردِ حقوق بشری مورد پذیرش عموم قرار گرفته است. نویسنده تلاش می کند ضمن اشاره به نوشته هایی حقوقی در اولین قرون اسلامی و سپس تمرکز بر فرهنگ پیش از اسلام، اوستا و نیز شاهکار فردوسی – شاهنامه – همچنین مثنوی مولوی نشان دهد که فرهنگ ایرانی در بنیاد، مفهوم اخلاق در عرصة جنگ را – اعم از دلایل شروع، کیفیت اداره و ادامه – با ظرافتی خاصّ مورد توجه قرار داده و آموزه هایی را در جهت تمایلات انسان دوستانه و ارج نهادن بر کرامت های انسانی به یمان آورده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

444 - از واژه تا گواژه
حمیدرضا قربانی فاطمه جمالی

یکی از مهم&zwnj;ترین ابعاد مبارزة پهلوانان و جنگجویان شاهنامه، گواژه زنی و رجز خوانی&zwnj;&zwnj;هایی است که در قالب نوعی جنگ نرم مطرح می&zwnj;شود. پهلوانان در بیش&zwnj;تر مبارزات تن به تن با بیان ویژگی&zwnj;های پهلوانانه و جنگجویانة خود، در برابر حریف، او را به استهزا م چکیده کامل

یکی از مهم&zwnj;ترین ابعاد مبارزة پهلوانان و جنگجویان شاهنامه، گواژه زنی و رجز خوانی&zwnj;&zwnj;هایی است که در قالب نوعی جنگ نرم مطرح می&zwnj;شود. پهلوانان در بیش&zwnj;تر مبارزات تن به تن با بیان ویژگی&zwnj;های پهلوانانه و جنگجویانة خود، در برابر حریف، او را به استهزا می&zwnj;گیرند. این جدال کلامیِ هم&zwnj;راه با تحقیر و تمسخر گاهی خود شخص و گاه خانواده و نژاد او را در بر می&zwnj;گیرد. نکتة مهم آن&zwnj;که؛ فردوسی با مهارت خاص و با شگردهای متعدد و متنوع واژه&zwnj;ها را در قالب ابیات منظم کرده و با لحنی استهزا آمیز و گواژه آلود بر زبان پهلوان جاری می&zwnj;سازد. کمتر پهلوانی در شاهنامه دیده می&zwnj;شود که به گواژه زنی نپردازد. در این میان رستم نقشی شاخص در گواژه زنی حریفان دارد و تا حدی به شرافت و اصالت خود پایبند است که کم&zwnj;ترین توهین را برنمی تابد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل ابعاد مختلف ساخت و محتوای گواژه زنی&zwnj;ها در بخش پهلوانی شاهنامه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

445 - واکاوی نقش شورای امنیت سازمان ملل برای پیشگری از وقوع جنگ در خاور میانه
سمیرا کهن خاکی بهزاد غفاری بنام

شورای امنیت با حدود اختیاراتی که توسط منشور ملل متحد برایش تعریف شده است مجری نظام امنیت مشترک می باشد و مسئول استقرار نظم و امنیت در جهان گردیده. این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت بسزای نقش شورای امنیت سازمان ملل در راستای عدم وقوع جنگ در خاورمیانه است از این رو برای پا چکیده کامل

شورای امنیت با حدود اختیاراتی که توسط منشور ملل متحد برایش تعریف شده است مجری نظام امنیت مشترک می باشد و مسئول استقرار نظم و امنیت در جهان گردیده. این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت بسزای نقش شورای امنیت سازمان ملل در راستای عدم وقوع جنگ در خاورمیانه است از این رو برای پاسخ به این سوال، ابتدا به نقش شورای امنیت سازمان ملل برای پیشگیری از جنگ در خاورمیانه پرداخته که هدف آن تبیین ابزارهای شواری امنیت سازمان ملل متحد در پیشگری از وقوع جنگ با تمرکز بر خاورمیانه می باشد. روش شناسی مقاله توصیفی - تحلیلی با شیوه استدلالی تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه¬ای به پرسش طرح شده پاسخ علمی می¬دهد. و سپس با تشریح عوامل موثر در تقویت نقش شورای امنیت و افزایش کارایی در پیشگیری از جنگ در خاور میانه و بیان اهمیت آن، به این نتایج می رسیم که بین نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور پیشگیری از جنگ در خاور میانه ارتباط انکار ناپذیر و رابطه ناگسستنی وجود دارد که متاسفانه انجام نمی شود. پرونده مقاله

فهرست مقالات جنگ

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی