آینده روابط ایران و آذربایجان (پس از جنگ دوم قره باغ) با تاکید بر نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای
محورهای موضوعی : علوم سیاسی- روابط بین الملل
1 - عضو هیات علمی
کلید واژه: بازیگران منطقه, پان ترکیسم, جنگ دوم قره باغ, سناریو نویسی.,
چکیده مقاله :
روابط ایران و آذربایجان طی سه دهه گذشته تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر جنگ، انقلاب و تغییرات در موازنه ی قدرت، دچار تحولات زیادی شده است. زمینه هایی نظیر اشتراکات دینی و مذهبی، اشتراکات فرهنگی و تاریخی، مرزهای طولانی آبی و زمینی و احداث پروژه های سدسازی مشترک، بسترهای همگرایی دو کشور را فراهم آورده است. در مقابل، روابط با آمریکا و رژیم صهیونیستی، پان ترکیسم، بحران قره باغ، حذف ایران از مسیر انتقال نفت آذربایجان به بازارهای جهانی و اقدام های تحریک آمیز علیه امنیت ملی ایران، موجب ایجاد تنش در روابط دو کشور شده است. هدف از این مطالعه، تحلیل آینده روابط ایران و آذربایجان با تاکید بر نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای پس از جنگ دوم قره باغ است. بدین منظور، از روش سناریونویسی که در مجموعه کلی تر از مطالعات آینده پژوهی جای دارد، استفاده شد و از روش های کیفی برای سناریو پردازی استفاده شد. سناریوهای محتمل درباره آینده روابط ایران و آذربایجان عبارتند از: گسترش مناسبات ایران و آذربایجان، گشایش کریدور زنگه زور، حذف ایران از ترانزیت انرژی آذربایجان، دامن زدن به اقدامات تجزیه طلبانه آذربایجان در استان های مرزی ایران، تشدید اختلاف بر سر رژیم حقوقی دریای خزر و اقدامات امنیتی-جاسوسی آذربایجان علیه ایران. در بررسی این سناریوها، مواضع بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بررسی شد.
Relations between Iran and Azerbaijan have changes during the past three decades under the influence of various factors such as war, revolution and changes in the balance of power. Areas such as religious, cultural and historical commonalities, long water and land borders have provided the platforms for the convergence of the two countries. On the other hand, relations with US and Israel, pan-Turkism, the Karabakh crisis, the removal of Iran from the route of transferring Azerbaijani oil and provocative actions against Iran's national security have caused tension in the relations between the two countries. The purpose is to analyze the future of relations between Iran and Azerbaijan, emphasizing the role of regional and extra-regional players after the Second Karabakh War. For this purpose, scenario writing method was used and qualitative methods were used for scenario development. Possible scenarios about the future of Iran-Azerbaijan relations include: the expansion of Iran-Azerbaijan relations, the opening of the Zange Zor Corridor, the removal of Iran from Azerbaijan's energy transit, the fueling of Azerbaijan's separatist actions in Iran's border provinces, the intensification of the dispute over the legal regime of the Caspian Sea, and security-espionage measures of Azerbaijan against Iran.
