ساختار توده‌های مبتلا به بیماری زغالی بلوط در جنگل‌های دالاب ایلام

محورهای موضوعی : جنگلداری

سارا عباسی ¹ ( دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد رشته جنگل‌داری، دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. )
احمد ولی‌پور ² ( استادیار گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی و مرکز پژوهش و توسعه جنگل‌داری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. )
هدایت غضنفری ³ ( دانشیار گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع ‌طبیعی و مرکز پژوهش و توسعه جنگل‌داری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. )

تاریخ دریافت : 1400/05/19 تاریخ پذیرش : 1400/07/09 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: بیماری زغالی, ساختار جنگل, خشکیدگی بلوط, زاگرس,

چکیده مقاله :

در دو دهه اخیر گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک‌شدن سطح وسیعی از توده‌های بلوط ایرانی شده است. هدف این پژوهش شناسایی وضعیت ساختاری توده‌های مبتلا به این بیماری و ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری جنگل و مشخصه‌های درخت با میزان آلودگی به علائم بیماری زغالی بلوط بود. بدین منظور 20 قطعه نمونه 20 آری در راستای خط‌ نمونه‌ای به طول شش کیلومتر در جنگل دالاب ایلام پیاده و مشخصه‌هایی مانند قطر یقه، قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، مساحت تاج و درجه خشکیدگی درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که ترکیب گونه‌ای جنگل برودار خالص با فرم دانه و شاخه‌زاد بود. تعداد پایه‌های درختی 153 اصله و رویه‌زمینی 14/6 مترمربع در هکتار نشان‌دهنده تراکم و موجودی نسبتا زیاد جنگل است. به طور کلی 85/5 درصد پایه‌ها نشانه‌هایی از بیماری را داشتند و نسبت آلودگی پایه‌های دانه‌زاد و درختان میانسال و مسن نسبت به پایه‌های شاخه‌زاد و جوان بیشتر بود. بر پایه نتایج، مشخصه‌های درختان مانند قطر یقه، قطر برابر سینه، سطح مقطع، ارتفاع کل و مساحت تاج در سطوح مختلف بیماری به طور معنی‌داری با هم تفاوت داشتند. به منظور درک پویایی‌ ساختار توده تحت تاثیر بیماری زغالی، پایش مداوم این جنگل‌ها ضروری است. با توجه به شدت بیشتر بیماری در درختان میانسال و مسن، هرس و کوچک کردن تاج درختان بیمار برای تنظیم نسبت تاج به ریشه و همچنین قطع و خروج درختانی که قابل احیا نیستند از جمله برنامه‌های عملیاتی پیشنهادی است.

چکیده انگلیسی:

In the last two decades, the vast areas of Zagros forests especially in Ilam province have been infected by charcoal oak disease, which killed many Persian oak trees. This study aimed to recognize the structure of the infected stands and to address the relationships between structural features and the tree characteristics with the infection level to the symptoms of charcoal oak disease. For this purpose, a number of 20 sample plots was established along a 6 km transect in Dalab protected forest to collect data such as collar diameter, diameter at breast height, height, crown area, and tree drying degree were measured and recorded for each tree within the sample plots. The number of tree bases was 153 and the surface area was 14.6 m2/ha, indicating a relatively high density and inventory of forests. In general, 85.5% of the individuals had a sign of the charcoal disease and the rate of infection was higher in seed-originated trees, middle-aged and old trees than branching bases and young ones. Based on the results, tree characteristics including collar diameter, diameter at breast height, basal area, total height, and crown area were significantly different among different infection levels of the disease. To understand the dynamics of stands’ structure under the charcoal disease, continuous monitoring of the forests is necessary. Since the higher severity of the disease outbreak in middle-aged and old trees, pruning and shrinking the infected trees’ crown to adjust the crown to root ratio as well as cutting and removing the trees which are not restorable are among the proposed practical plans.