تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده: 34 (2)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تعیین و آشکارسازی کاربری‌های اکوسیستم و پیش‌بینی تغییرات آنها در جنگل‌های شمال ایران (مطالعه موردی: حوضه جنگلی دوهزار-سه هزار البرز مرکزی)
محسن جوانمیری پور جلیل کرمی جلال هناره خلیانی لیلا کریمی حمیدرضا نیازی فر ناصح باباخانی

10.30495/jrnr.2021.18356

با افزایش توجه به کاربری‌های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم‌سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم‌ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش‌بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیس چکیده کامل

با افزایش توجه به کاربری‌های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم‌سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم‌ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش‌بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیستمی اهداف اصلی این پژوهش است. به منظور انجام این مطالعه، برای ارزیابی شماری از تغییرات کاربری منتخب برای حوضه جنگلی دو هزار-سه هزار از تلفیقی از روش‌های مشارکتی و مدل‌سازی استفاده شده است. برای انجام ارزیابی مهم‌ترین خدمات اکوسیستمی موجود در محدوده حوضه‌ تعیین شده، تعیین قلمروی منطقه مورد مطالعه، تعهدپذیری در قبال سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی، ارزیابی قلمروی اولیه، برنامه‌ریزی برای ارزیابی خدمات، انتخاب شیوه‌های مناسب برای زمینه‌ شناسایی شده در سایت، تعیین وضعیت بدیل متناسب با تغییر مدیریت یا سیاست برنامه‌ریزی شده، انتخاب شیوه‌های مناسب برای هر یک از خدمات اکوسیستمی شناسایی شده و تحلیل نتایج و اطلاع رسانی در مورد آنها انجام شده است. نقشه کاربری اراضی دو هزار-سه هزار برای سال‌های‌ 1987 و 2014 نشان داد که کاربری اراضی در چهار گروه اصلی جنگل، مرتع، زمین‌های زراعی و اراضی عاری از پوشش طی 27 سال دچار تغییراتی شده‌اند. به طورکلی، به ازای کاهش سطوح جنگلی، در سایر کاربری‌ها تغییراتی ایجاد شده است. نتایج به دست آمده از تفسیر تصاویر ماهواره‌ای در تلفیق با بازدیدهای میدانی و سایر مستندات موجود، نشان داد که وسعت کاربری اراضی جنگل از 33348 هکتار در سال 1987 به 24248 هکتار در سال 2014 کاهش یافته است. نتایج ارزیابی کمی نیز نشان داد که در سناریوی آینده، کاهش حدود 0/8 درصد سطح جنگل‌های متراکم و 0/58 درصد جنگل‌های نیمه متراکم قابل پیش‌بینی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - اثر تغییر کاربری جنگل به باغ چای بر خصوصیات شیمیایی خاک و جمعیت قارچ میکوریز آربوسکولار (مطالعه موردی: لاهیجان)
شیرین شفیعی علی صالحی احسان کهنه

10.30495/jrnr.2021.18358

تغییر کاربری اراضی تغییراتی را در خاک ایجاد می کند که به دنبال آن ماده آلی، مواد مغذی، موجودات خاکزی از جمله قارچ‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد. قارچ‌های میکوریز آربوسکولار (AMF) از جمله ریزجانداران خاکزی می‌باشند که با ریشه طیف گسترده‌ای از گیاهان جنگلی و غیرجنگلی، همزی چکیده کامل

تغییر کاربری اراضی تغییراتی را در خاک ایجاد می کند که به دنبال آن ماده آلی، مواد مغذی، موجودات خاکزی از جمله قارچ‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد. قارچ‌های میکوریز آربوسکولار (AMF) از جمله ریزجانداران خاکزی می‌باشند که با ریشه طیف گسترده‌ای از گیاهان جنگلی و غیرجنگلی، همزیست می‌شوند. تنوع و پراکندگی این قارچ تحت تاثیر ترکیب گونه‌های گیاهی، مشخصه‌های خاک، شرایط محیطی و ریزجانداران خاک قرار دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی از جنگل به چای بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و میزان همزیستی قارچ میکوریز آربوسکولار است. نمونه‌برداری از خاک مناطق جنگلی و چای‌کاری‌های مجاور ارتفاعات شهرستان لاهیجان به‌صورت تصادفی و به تعداد 20 عدد از هرکدام از کاربری‌ها در عمق 30-0 سانتی‌متر اطراف ریشه و در فصل پاییز انجام گرفت. همزمان نمونه‌های ریز ریشه‌ها از ریزوسفر درختان و بوته های چای تهیه شد. درصد کلونیزاسیون و تعداد اسپورهای قارچ میکوریز، کربن آلی، pH، فسفر و پتاسیم قابل ‌جذب خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کلونیزاسیون و تعداد اسپورها در خاک جنگل بیشتر از خاک باغ چای بود. بین pH و کربن آلی و پتاسیم قابل ‌جذب در خاک دو کاربری اختلاف معنی‌داری دیده شد. همبستگی منفی بین تعداد اسپورهای قارچ میکوریزا با پتاسیم قابل‌ جذب خاک (0/418-=r) و pH خاک (0/571-=r) و همبستگی مثبت بین درصد کلونیزاسیون ریشه و pH (r=0/453) دیده شد. در نهایت تغییر کاربری و پوشش گیاهی با تغییر خصوصیات شیمیایی خاک موجب کاهش میزان همزیستی و تعداد اسپورهای قارچ میکوریز در خاک شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - برآورد ارزش حفاظت از خدمات زیستگاهی جنگل‌های زاگرس شمالی به روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)
جلال هناره خلیانی سجاد قنبری مازیار حیدری محسن جوانمیری پور

10.30495/jrnr.2021.18359

تخریب روز افزون اکوسیستم جنگلی زاگرس در سال‌های اخیر ضرورت مطالعات ارزشگذاری در این حوزه را دوچندان نموده است. توسعه سریع در روش های ارزیابی اقتصادی در دهه‌های اخیر امکان استفاده از مفهوم پرداخت برای خدمات اکوسیستم را به منظور حفظ کارکردهای زیستگاهی و تنوع‌زیستی جنگل فر چکیده کامل

تخریب روز افزون اکوسیستم جنگلی زاگرس در سال‌های اخیر ضرورت مطالعات ارزشگذاری در این حوزه را دوچندان نموده است. توسعه سریع در روش های ارزیابی اقتصادی در دهه‌های اخیر امکان استفاده از مفهوم پرداخت برای خدمات اکوسیستم را به منظور حفظ کارکردهای زیستگاهی و تنوع‌زیستی جنگل فراهم نموده است. در این تحقیق، ارزش کارکرد حفاظت از خدمات زیستگاهی جنگلهای زاگرس شمالی در حوزه سروآباد استان کردستان از طریق روش ارزشگذاری مشروط و مدل لاجیت برآورد گردید. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از 260 پرسشنامه تمایل به پرداخت که بر اساس فرمول کوکران بدست آمده تکمیل شد. سازگاری درونی گویه‌ها و پایایی پرسشنامه‌ها از طریق آلفای کرونباخ (77/6) و روا‌یی گویه‌ها و پرسش‌ها نیز با داوری تعدادی از اساتید و کارشناسان آشنا به موضوع مورد تایید قرار گرفت. میزان تمایل به پرداخت افراد برای کارکرد حفاظت زیستگاه از طریق مدل رگرسیونی لاجیت و با استفاده از روش میانه تمایل به پرداخت محاسبه گردید. مقدار مورد انتظار تمایل به پرداخت برای حفاظت از ارزش زیستگاهی منطقه مورد مطالعه در این تحقیق برابر با 52825/8 ریال به دست آمد. همچنین ارزش سالانه حفاظت زیستگاه و حیات‌وحش حوزه آبخیز سروآباد برابر با 21254/6 میلیون ریال و ارزش حفاظتی و زیستگاهی سالانه کل حوزه (در هکتار) برابر با 58/6 میلیون ریال برآورد گردید. نتایج این پژوهش موید این موضوع است که احتمال پذیرش تمایل به پرداخت در افرادی که قبلاً از منطقه بازدید کرده‌اند، افرادی که عضو سازمانهای محیط‌زیستی بوده و یا گرایش محیط‌زیستی دارند به میزان قابل توجهی بیشتر از افرادی است که فاقد این ویژگی‌ها می‌باشند. ارزش برآورد شده در این پژوهش، برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران توجیه کمی و قابل قبول جهت حمایت و حفاظت از جنگلهای زاگرس خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - اثر ناهمگنی مصنوعی دانسیته بر مدول‌برشی دینامیک چوب بلوط بلند مازو (<i>Quercus castaneifolia</i>)
مصطفی کهن ترابی امیر هومن حمصی محمد طلایی پور مهران روح نیا بهزاد بازیار

10.30495/jrnr.2021.18360

در این تحقیق به بررسی تاثیر ایجاد ناهمگنی مصنوعی دانسیته در ناحیه ابتدایی و میانی تیرهای بلوط بلند مازو (Quercus castaneifolia) با بررسی تغییرات حاصل در مدول‌برشی دینامیک حاصل از روش ارتعاش خمشی آزاد در تیر دو سر آزاد پرداخته ‌شده است. بدین منظور تعداد 10 آزمونه از گون چکیده کامل

در این تحقیق به بررسی تاثیر ایجاد ناهمگنی مصنوعی دانسیته در ناحیه ابتدایی و میانی تیرهای بلوط بلند مازو (Quercus castaneifolia) با بررسی تغییرات حاصل در مدول‌برشی دینامیک حاصل از روش ارتعاش خمشی آزاد در تیر دو سر آزاد پرداخته ‌شده است. بدین منظور تعداد 10 آزمونه از گونه بلوط با ابعاد 720× 40× 20 میلی &lrm;‌ متر (طولی، شعاعی و مماسی) جهت تعیین مدول‌برشی در تیرهای اولیه مورد آزمون ارتعاش خمشی آزاد در تیر دو سر آزاد قرار گرفتند. پس ‌از آن آزمونه‌ ها به دو گروه تقسیم ‌شده و از گروه اول بلوک‌ هایی به ابعاد 40×40×20 میلی متر از قسمت ابتدایی و از گروه دوم بلوک‌ هایی با ابعاد ذکرشده از قسمت میانی استخراج ‌شده و توسط چسب پلی وینیل استات به یکدیگر متصل شده و پس از برقراری اتصال آزمون ارتعاش خمشی آزاد مجددا بر روی آزمونه‌ ها صورت پذیرفت. پس ‌از آن بلوک‌ های بلوط از محل اتصال خارج ‌شده و در دو مرحله بلوک‌هایی از دو گونه صنوبر (Populus nigra) و انجیلی (Parrotia persica) در آنها جایگزاری شده و به‌منظور تاثیر ناهمگنی ایجاد شده توسط هر یک از بلوک ‌های جایگزین شده بر مقادیر مدول‌برشی، آزمون ارتعاش خمشی بر روی آنها صورت پذیرفت. نتایج حاکی از آن بود که ایجاد ناهمگنی مصنوعی دانسیته در ناحیه ابتدایی تیر توسط هر سه گونه بلوط، صنوبر و انجیلی تاثیر معنی‌ داری بر مقادیر مدول ‌‌برشی دینامیک ندارد، درحالی‌که ایجاد ناهمگنی در قسمت میانی تیر باعث افت معنی‌ دار مقادیر حاصل از این فاکتور شده است. تیرهای ناهمگن شده توسط گونه انجیلی بیشترین و تیرهای ناهمگن شده توسط گونه بلوط با کمترین درصد افت در مقادیر مدول ‌برشی دینامیک مواجه شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - ساختار توده‌های مبتلا به بیماری زغالی بلوط در جنگل‌های دالاب ایلام
سارا عباسی احمد ولی‌پور هدایت غضنفری

10.30495/jrnr.2021.18441

در دو دهه اخیر گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک‌شدن سطح وسیعی از توده‌های بلوط ایرانی شده است. هدف این پژوهش شناسایی وضعیت ساختاری توده‌های مبتلا به این بیماری و ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری چکیده کامل

در دو دهه اخیر گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک‌شدن سطح وسیعی از توده‌های بلوط ایرانی شده است. هدف این پژوهش شناسایی وضعیت ساختاری توده‌های مبتلا به این بیماری و ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری جنگل و مشخصه‌های درخت با میزان آلودگی به علائم بیماری زغالی بلوط بود. بدین منظور 20 قطعه نمونه 20 آری در راستای خط‌ نمونه‌ای به طول شش کیلومتر در جنگل دالاب ایلام پیاده و مشخصه‌هایی مانند قطر یقه، قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، مساحت تاج و درجه خشکیدگی درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که ترکیب گونه‌ای جنگل برودار خالص با فرم دانه و شاخه‌زاد بود. تعداد پایه‌های درختی 153 اصله و رویه‌زمینی 14/6 مترمربع در هکتار نشان‌دهنده تراکم و موجودی نسبتا زیاد جنگل است. به طور کلی 85/5 درصد پایه‌ها نشانه‌هایی از بیماری را داشتند و نسبت آلودگی پایه‌های دانه‌زاد و درختان میانسال و مسن نسبت به پایه‌های شاخه‌زاد و جوان بیشتر بود. بر پایه نتایج، مشخصه‌های درختان مانند قطر یقه، قطر برابر سینه، سطح مقطع، ارتفاع کل و مساحت تاج در سطوح مختلف بیماری به طور معنی‌داری با هم تفاوت داشتند. به منظور درک پویایی‌ ساختار توده تحت تاثیر بیماری زغالی، پایش مداوم این جنگل‌ها ضروری است. با توجه به شدت بیشتر بیماری در درختان میانسال و مسن، هرس و کوچک کردن تاج درختان بیمار برای تنظیم نسبت تاج به ریشه و همچنین قطع و خروج درختانی که قابل احیا نیستند از جمله برنامه‌های عملیاتی پیشنهادی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی کاربرد فرایند کنترل کیفیت آماری در شرکت صنایع چوب کیش
هیرسا جویا اردکانی بهزاد بازیار امیر هومن حمصی مرتضی خاکزاربفروئی

10.30495/jrnr.2021.18442

در این پژوهش، کاربرد فرایند کنترل آماری کیفیت در شرکت صنایع چوب کیش مورد بررسی قرار گرفت. فرایند کنترل کیفیت آماری، شامل انواع نمودارهای کنترل و طرح های نمونه گیری به منظور پذیرش می باشد. در این مطالعه، با استفاده از جداول استاندارد بازرسی، مشخصه های کمّی و کیفی مواد او چکیده کامل

در این پژوهش، کاربرد فرایند کنترل آماری کیفیت در شرکت صنایع چوب کیش مورد بررسی قرار گرفت. فرایند کنترل کیفیت آماری، شامل انواع نمودارهای کنترل و طرح های نمونه گیری به منظور پذیرش می باشد. در این مطالعه، با استفاده از جداول استاندارد بازرسی، مشخصه های کمّی و کیفی مواد اولیه و محصولات در جریان ساخت، بررسی و همچنین نمودارهای کنترل X ̅ و R، P و U برای فرایندهای شیارزنی، سوراخ کاری، روکش کاری و نوارکاری طراحی شدند. در قسمت مواد اولیه و محصولات در جریان ساخت، بهرهای مربوط به ام دی اف 16 میلیمتر، روکش اچ پی ال، نوارلبه ای بی اس خریداری شده و فاصله سوراخ دوبل از لبه قطعه از نظر مشخصه کمّی با استفاده از جداول استاندارد نظامی 414 بررسی شدند. بهر تخته خرده چوب روکش دار خریداری شده و صحّت نوار لبه در قطعات کف کابینت از نظر مشخصه کیفی با استفاده از جداول استاندارد نظامی 105E مورد بازرسی قرار گرفت. همه موارد با سطح کیفیت قابل قبول شرکت مطابقت داشتند. قرار گرفتن نقاط بین حدود کنترل در نمودارهای کنترل بیانگر این است که هر یک از فرایندها در مقطع زمانی انجام مطالعه تحت کنترل بوده و می توان از آنها به منظور کنترل آینده فرایند استفاده کرد. با محاسبه شاخص قابلیّت فرایند مشخص شد که فرایندهای شیارزنی و سوراخ کاری قابلیّت بسیار بالایی داشته و در نتیجه درصد ضایعات در این دو فرایند بسیار پایین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی قابلیت تصاویر ماهواره‌ای Sentinel-2A در بستر Google Earth Engine برای تهیه نقشه پوشش زمین
ناصر احمدی ثانی

10.30495/jrnr.2021.19079

نقشه پوشش زمین، پراکنش مکانی چشم‌اندازهای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، آب و منابع انسان‌ساخت را نشان می‌دهد و به‌عنوان یک ابزار مهم برای مدیریت و کاهش ریسک در مسایل چالش‌برانگیز مانند خشکسالی و اثرات آن، امنیت غذایی، کنترل سیل و برنامه‌ریزی شهری ارزشمند است. به‌منظور غلب چکیده کامل

نقشه پوشش زمین، پراکنش مکانی چشم‌اندازهای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، آب و منابع انسان‌ساخت را نشان می‌دهد و به‌عنوان یک ابزار مهم برای مدیریت و کاهش ریسک در مسایل چالش‌برانگیز مانند خشکسالی و اثرات آن، امنیت غذایی، کنترل سیل و برنامه‌ریزی شهری ارزشمند است. به‌منظور غلبه بر محدودیت‌های کار میدانی در تهیه نقشه پوشش زمین، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌دلیل دارا بودن داده‌های وسیع، چندطیفی و به‌روز مناسب به نظر می‌رسد. در منطقه مورد مطالعه، وجود پدیده‌های ناهمگن مکانی نیز طبقه‌بندی پدیده‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد. هدف اصلی این پژوهش، تهیه نقشه پوشش زمین با وضوح بالا با کاربرد تصاویر Sentinel-2A در بستر Google Earth Engine است. در این رابطه، سه الگوریتم طبقه‌بندی جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان و درخت تصمیم مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. شاخص‌های متعدد با استفاده از روش‌های تبدیل و نسبت‌گیری طیفی تهیه شد. صحت نقشه‌های حاصل ‌از طبقه‌بندی در مقایسه با نقشه‌های مرجع زمینی ارزیابی شد. در رابطه با ارزیابی تک باندها، بهترین صحت کلی برابر 49 درصد با کاربرد شاخص CVI به دست آمد. بهترین صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب برابر 86 درصد و 0/82 توسط الگوریتم جنگل تصادفی حاصل شد. بنابراین ضمن تاکید بر مزایای GEE شامل دسترسی آسان به داده‌ها و قابلیت پردازش و مقایسه سریع آنها، می‌توان ادعا نمود که تصاویر Sentinel-2A برای تهیه نقشه پوشش زمین از لحاظ هزینه، زمان و دقت، کارآیی بالایی دارد و این نقشه می‌تواند برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع مختلف طبیعی و انسان ساخت در راستای توسعه پایدار بسیار مفید واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و GIS همراه با ارزیابی ریسک در جنگل‌های حوزه زاب – سردشت
ساسان بابایی کفاکی نگار مرادزاده‌آذر هادی کیادلیری عباس بانج‌شفیعی نعیمه رحیمی‌زاده

10.30495/jrnr.2021.19239

آتش بخش جدانشدنی بیشتر زیست‌بوم‌‌ ها است که دارای پیامدهای منفی زیست‌محیطی و اجتماعی است. شناسایی عوامل مؤثر در وقوع آتش‌ سوزی و پهنه‌ بندی خطر آتش‌ سوزی در جنگل، یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل و مقابله با آتش ‌سوزی است. هدف این پژوهش شناسایی عوامل چکیده کامل

آتش بخش جدانشدنی بیشتر زیست‌بوم‌‌ ها است که دارای پیامدهای منفی زیست‌محیطی و اجتماعی است. شناسایی عوامل مؤثر در وقوع آتش‌ سوزی و پهنه‌ بندی خطر آتش‌ سوزی در جنگل، یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل و مقابله با آتش ‌سوزی است. هدف این پژوهش شناسایی عوامل بوم&lrm;‌‌شناختی ‌مؤثر بر توسعه آتش‌ سوزی و ارزیابی ریسک آتش ‌سوزی در جنگل‌های منطقه سردشت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پس از انجام مطالعات پایه، واحدهای همگن زیست‌محیطی تولید و با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره به چهار طبقه تقسیم شدند. با انجام مطالعات میدانی شرایط بوم‌&lrm;شناختی مناطق دارای سابقه آتش ‌سوزی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی صورت پذیرفت و ارزیابی ریسک آتش ‌سوزی به روش خطی انجام شد. در نتیجه‌ گیری کلی پوشش گیاهی و عوامل اقلیمی، مهم‌ترین عوامل بوم&lrm;شناختی مؤثر بر توسعه آتش‌ سوزی در زیست‌بوم‌‌ جنگل بود. همچنین منطقه ازنظر خطر ریسک آتش ‌سوزی متوسط بود که بایستی برای مناطق پرخطر تمهیداتی مانند ایجاد آتش‌بر و برج دیده بانی ایجاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - بررسی سطح آگاهی جوامع محلی جنگل‌نشین در خصوص جنگل‌های شمال کشور در بلیران آمل
حسن نعیم حسنی علی شیخ الاسلامی

10.30495/jrnr.2021.19240

تحقیق حاضر به ‌منظور سنجش میزان آگاهی و تعیین سطح حساسیت مردم جنگل‌ نشین در مورد مسائل جنگل‌های شمال در حوضه آبخیز 53 واقع در شهرستان آمل (جنگل‌های بلیران) صورت گرفت. روش مطالعه در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی از طریق مطالعه اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل چکیده کامل

تحقیق حاضر به ‌منظور سنجش میزان آگاهی و تعیین سطح حساسیت مردم جنگل‌ نشین در مورد مسائل جنگل‌های شمال در حوضه آبخیز 53 واقع در شهرستان آمل (جنگل‌های بلیران) صورت گرفت. روش مطالعه در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی از طریق مطالعه اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 100 نفر از خانوارهای روستایی جنگل‌ نشین حوضه و همچنین افراد عبوری (گردشگر) بودند که جهت جمع ‌آوری داده ‌ها از روش نمونه ‌گیری تصادفی با ابزار پرسش‌نامه استفاده گردید. میزان پایایی ابزار اندازه ‌گیری با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (78/0) تائید شد. نتایج اصلی پژوهش حاکی از آن بود که در مورد فواید و نقش زیست‌محیطی جنگل‌های شمال، میزان آگاهی 89/9 درصد و در زمینه فواید اقتصادی آن، میزان آگاهی 77/7 درصد و در حد زیاد بوده است. همچنین این مطالعه نشان داد تعامل مردم با جنگل‌های منطقه چندان مطلوب و رضایت‌بخش نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - پیش‌بینی تغییرات رواناب حوزه آبخیز زرینه‌رود تحت شرایط تغییر اقلیم از طریق شبیه‌سازی هیدرولوژیک
ملیحه راهواره بهارک معتمدوزیری علی‌رضا مقدم‌نیا علی مریدی

10.30495/jrnr.2022.19241

بررسی رفتار رودخانه تحت تاثیر تغییر اقلیم، به ‌ویژه میزان رواناب در دوره‌های آینده ضروری است. این پژوهش با در نظر گرفتن مدل‌ گردش عمومی جو (GCM) تحت سناریوهای انتشار RCP 2.6 و RCP 8.5، تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه‌ زرینه‌رود (بزرگ‌ترین زیرحوضه‌ دریاچه ارومیه) را ارز چکیده کامل

بررسی رفتار رودخانه تحت تاثیر تغییر اقلیم، به ‌ویژه میزان رواناب در دوره‌های آینده ضروری است. این پژوهش با در نظر گرفتن مدل‌ گردش عمومی جو (GCM) تحت سناریوهای انتشار RCP 2.6 و RCP 8.5، تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه‌ زرینه‌رود (بزرگ‌ترین زیرحوضه‌ دریاچه ارومیه) را ارزیابی کرده است. برای این منظور با استفاده از داده‌های تغییر اقلیم مدل HadGEM2-ES طی دوره‌ 2025-2050، تغییرات دما و بارش در دوره‌های آتی در حوضه‌ زرینه‌رود بررسی گردید. جهت ریزمقیاس نمودن این داده‌ها، جعبه ابزار CCT به کار برده شد. از مدل SWAT جهت ارزیابی تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه استفاده گردید. مدل SWAT با استفاده از آمار ماهانه رواناب، اعتبارسنجی و صحت ‌سنجی شد. در ادامه با معرفی نتایج ریزمقیاس‌شده‌ مدل گردش عمومی جو، به مدل SWAT، تغییرات رواناب خروجی حوضه در طی دوره‌ 2025-2050 شبیه‌سازی گردید. نتایج نشان داد که مدل SWAT عملکردهای خوبی در شبیه‌ سازی رواناب ارایه می‌ دهد. میانگین نتایج جعبه ابزار CCT نشان داد که حداکثر و حداقل دما در دوره‌ مذکور افزایش می‌یابد. بارش سالانه 3/6 درصد افزایش تحت RCP 2.6 و 2/9 درصد کاهش تحت RCP 8.5 را نشان داد. نتیجه بررسی رواناب نشان داد که میانگین رواناب دوره‌ آتی در زمستان، بهار و تابستان کاهش می‌یابد درحالی‌ که روند افزایشی رواناب در پاییز مشهود می‌باشد. رواناب سالانه تحت RCP 2.6 و RCP 8.5 به‌ ترتیب حدود 6/5 و 30 درصد کاهش یافته است که متعاقبا باعث کاهش تخلیه این رودخانه به دریاچه ارومیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - ارزیابی اثربخشی آموزش‌های منابع طبیعی و محیط زیست در مدارس منطقه یک شهر تهران با استفاده از مدل کرک پاتریک
نسترن زهرا مرادصالح سحر رضایان

10.30495/jrnr.2022.64298.10215

پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی اثربخشی آموزش ‌های منابع طبیعی و محیط زیست در مدارس منطقه یک اداره آموزش و پرورش شهر تهران با استفاده از مدل کرک پاتریک به انجام رسیده است. بدین منظور سنجش میزان اطلاعات کتب درسی از بین دانش ‌آموزان پنج مدرسه (دخترانه و پسرانه) مقطع ابتدایی چکیده کامل

پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی اثربخشی آموزش ‌های منابع طبیعی و محیط زیست در مدارس منطقه یک اداره آموزش و پرورش شهر تهران با استفاده از مدل کرک پاتریک به انجام رسیده است. بدین منظور سنجش میزان اطلاعات کتب درسی از بین دانش ‌آموزان پنج مدرسه (دخترانه و پسرانه) مقطع ابتدایی و متوسطه دوره اول این منطقه در سال تحصیلی 1398-1397 صورت پذیرفت. با این هدف ابتدا به مطالعه کتب درسی تمام مقاطع دبستان و دوره اول دبیرستان پرداخته شد و از بین آنها مطالب مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست استخراج و دسته ‌بندی گردید و با توجه به مطالب مندرج در هر پایه و کاستی آن بسته ‌های آموزشی مناسب بر اساس متون و مستندات تهیه شده از سوی مرکز تربیت محیط‌‌‌‌‌ ‌&lrm;بان و آموزش‌ های محیط زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و در اختیار دانش‌ آموزان قرار گرفت. این موارد شامل پاورپوینت، فیلم، داستان و نمایش ‌های کوتاه مناسب با موضوع ‌های منابع طبیعی و محیط زیست هر گروه سنی و پایه تحصیلی بود. جلسات آموزشی به صورت یک، دو یا سه جلسه در مدارس داوطلب برگزار شد و در اولین جلسه اقدام به انجام پیش‌ آزمون و پس از پایان جلسات آموزشی نیز پس ‌آزمون از دانش‌ آموزان شد. نتایج بررسی ‌ها در نرم ‌افزار SPSS نسخه 22 تحلیل و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد برگزاری کلاس ‌های آموزش‌ های محیط زیست به شکل حضوری و رودررو دارای بیشترین اثربخشی بوده و نتایج نمرات پیش ‌آزمون و پس ‌آزمون و تحلیل آماری پرسشنامه‌ های سطح سوم و چهارم مدل کرک پاتریک نیز حاکی از وجود اثربخشی آموزش ‌های حضوری بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی ارتباط خشکیدگی درختان بلوط ایرانی با ساختار توده، عوامل فیزیوگرافی و خاک (مطالعه موردی جنگل‌های میان‌تنگ ایلام)
مهدی احمدی علی رستمی

10.30495/jrnr.2022.64785.10225

پدیده خشکیدگی پوشش گیاهی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک همواره به عنوان یکی از مشکلات اساسی اکوسیستم‌های مختلف مطرح بوده است. عوامل متعددی سبب بروز این پدیده در گیاهان می‌شوند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به عوامل آب و هوایی (کاهش بارندگی و افزایش دما) و حضور آفات و چکیده کامل

پدیده خشکیدگی پوشش گیاهی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک همواره به عنوان یکی از مشکلات اساسی اکوسیستم‌های مختلف مطرح بوده است. عوامل متعددی سبب بروز این پدیده در گیاهان می‌شوند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به عوامل آب و هوایی (کاهش بارندگی و افزایش دما) و حضور آفات و گیاهان نیمه‌انگلی مانند لورانتوس اشاره کرد. این مطالعه با هدف ارتباط خشکیدگی درختان جنگلی با ساختار توده، عوامل فیزیوگرافی و خاک در جنگل‌های میان‌تنگ استان ایلام انجام پذیرفت. برای این منظور پس از تلفیق نقشه‌های شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا در هر یک از واحدهای همگن یک قطعه نمونه به‌طور تصادفی پیاده و مشخصه‌های کمی و کیفی درختان در قطعات نمونه دایره‌ای شکل به مساحت ١٢آر اندازه‌گیری و در فرم‌های آماربرداری ثبت گردید. طبق نتایج به‌دست آمده مشخص شد زوال درختان بلوط در منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر ترکیبی از درختان، توده و رویشگاه است. نتایج نشان داد ٣٧/٥درصد از درختان بلوط منطقه دچار آسیب‌دیدگی در اثر پدیده خشکیدگی شده‌اند که ٥٤ درصد آنها دارای فرم رویشی شاخه‌زاد و ٥٨ درصد آسیب‌دیدگی در محل سرشاخه‌ها می‌باشند. درختان در طبقات قطری ٦٠، ٦٥ و ٥٠ سانتی‌متری و ارتفاع ٦، ٨ و ١٠متری و همچنین با قطر تاج‌پوشش ٩، ٨ و ٧ متری بیشتر دچار خسارت از ناحیه پدیده زوال بلوط شده‌اند. نتایج آنالیز ٣٠ نمونه خاک بر اساس آزمون t مستقل همچنین نشان‌دهنده معنی‌دار بودن اختلاف در برخی از خصوصیات خاکمنجمله جرم مخصوص ظاهری، هدایت الکتریکی، ماده آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در درختان خشکیده و سالم بود. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات