سروده های شاهان در جنگ شماره3423 کتابخانه ملی پاریس
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
فیروزه هاشمی فشارکی
1
,
مهرداد چترایی
2
,
محبوبه خراسانی
3
,
شهرزاد نیازی
4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران (نویسنده مسئول)
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران
4 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد نجف آباد، نجف آباد، ایران
کلید واژه: نسخه خطی, اشعار نویافته, شاهان شاعر, جنگ 3423 کتابخانه ملی پاریس, تصحیح.,
چکیده مقاله :
دست‌نوشته‌های به جا مانده از سده های گذشته، مشتمل بر دستاوردهای تاریخی- ادبی ارزشمندی است و تصحیح آن ها منجر به حل مشکلات و ابهامات بسیاری از متون منظوم و منثور می شود. جنگ‌ها یکی از انواع دست‌نوشته‌های خطی ادبی است که منابعی مهم برای شناسایی شاعران، احوال و آثار آنان به حساب می آیند. شناسایی شاعران ابیات، دست‌یافتن به اشعار از یاد رفته، مفقود شده و صورت‌های پیشین یا نوین اشعار شناخته شده از دیگر مزیت های تحقیق بر جنگ های ادبی است. جنگ شماره 3423 کتابخانه ملی پاریس، جنگی آمیخته به یادداشت های منثور و ابیات فارسی و عربی متعلق به قرن نهم هجری است که اطلاعات سودمندی در مورد اشعار شاعران بنام، گمنام و ناشناس در اختیار پژوهشگران قرار‌می‌دهد. بیش از یک سوم اشعار فارسی موجود در این جنگ نویافته است و خوانش‌های نوین ضبط شده در آن مرتفع کننده بسیاری از معانی مبهم و اغتشاشات وزنی ابیات موجود در آثار ادبی است. در این پژوهش ضمن معرفی مختصر این دست نوشته، برای نخستین بار اشعار فارسی شاهان شاعر آن تصحیح و ارائه شده است و با مراجعه به تذکره ها، تاریخ ادبیات ها و دواوین شعری در مورد سرایندگان آن، خوانش‌های نوین و نویافته بودن آن ها تحقیق شده است.
The manuscripts from past centuries contain valuable historical and literary achievements, and their correction leads to the solution of many problems and ambiguities in both prose and verse texts. Jongs are one type of literary manuscript that are important sources for identifying poets, their lives, and their works. Identifying the poets of verses, gaining access to forgotten, lost, and new or old forms of known poems are also other advantages of research on literary jongs. Jong No. 3423 of the National Library of Paris is a jong mixed with prose notes and Persian and Arabic verses dating back to the 9th century AH that provides researchers with useful information about the poems of famous, anonymous, and unknown poets. More than one third of the Persian poems in this jong are newly discovered, and the new readings recorded in it resolve many of the ambiguous meanings and weighty disturbances of verses in literary works. In this research, in addition to a brief introduction to this manuscript, the Persian poems of the poet kings of this manuscript have been corrected and presented for the first time. By referring to tazkiras, literary histories, and poetic collections about their poets, the new readings and their newness have been investigated.
ابن رسول، محمدرضا(1397)، «گزینشی نو وگزیده های نویافته از دیوان حافظ»، مجله پیام بهارستان، سال دهم، شماره 113، صص 82-37.
اخسیکتی، اثیر الدین(1398)، دیوان اثیر الدین اخسیکتی، به تصحیح محمود براتی، تهران: سخن.
امیدسالار، محمود(1375)، «متن یک نامه بازیافته از دوران سلطان محمود غزنوی(به یاد دانشمند فقید سعید نفیسی»، مجله ایران شناسی، سال هشتم، شماره4، صص 745-742.
اوحدی بلیانی، تقی الدین(1389)، عرفات العاشقین و عرصات العارفین، به کوشش محمد قهرمان، دوره هشت جلدی، تهران: میراث مکتوب.
باسورث، ادموند و همکاران(1379)، تاریخ ایران کمبریج، ترجمه حسن انوشه. جلد 5، تهران: امیركبیر.
بناکتی، داود بن محمد(1348)، تاریخ بناکتی، تصحیح جعفر شعار، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
بویل، جان اندرو(1387)، تاریخ ایران کمبریج؛ از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیر کبیر.
بی نام(بیتا)، جنگ اشعار شماره 3423 Arabe کتابخانه ملی پاریس: پاریس.
خاضع، اردشیر(1343)،تذکره سخنوران یزد، ج1، حیدر آباد: دایرﺓ المعارف عثمانیه.
خلیلی، خلیل‌الله(1387)، سلطنت غزنویان، تهران: امیری.
خواندمیر، غیاث الدین(1355)، دستور الوزرا، به کوشش سعید نفیسی، چاپ دوم، تهران: اقبال.
ذبیحی، رحمان، هادیف رحیم(1393)، «جستجو در احوال نصرالدین کبود جامه و تصحیح اشعار او»، مجله آیینه میراث، سال دوازدهم، شماره 3، ص189.
رودکی سمرقندی، ابوعبدالله جعفر بن محمد(1373)، دیوان رودکی، به کوشش سعید نفیسی و ی. براگینسکی، تهران: نگاه.
فضلی نژاد، احمد(1393)، «ایران زمین در تاریخ نگاری ایلخانیان وممالیک»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، سال هشتم، شماره 2، ،صص190-171.
فیروز بخش، پژمان(1393)، «پراکنده های ایرانشناسی(5)»، بخارا، سال شانزدم، شماره 103، صص 173-155.
کاشانی، نورالدین(1397).،تاریخ کشیک خانه همایون، به کوشش اصغر دادبه و مهدی صدری، تهرا: میراث مکتوب.
معزی(نیشابوری)، محمد بن عبدالملک(1362)، دیوان کامل امیر معزی، تهران: نشر مرزبان.
نخجوانی، حسین(1327)، «مسجد کبود تبریز یا عمارت مظفریه»، مجله زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال اول، شماره 3، صص20-11.
نیک طبع، پروانه(1388)، «روابط سلطان آتسز خوارزمشاه با ملک نیمروز بر اساس اسناد نویافته منشآت دیوان سلاطین ماضی»، مجله فرهنگ، سال بیست و دوم، شماره 72، صص 167-163.
وزیر، احمد بن محمد تاج الدین(1381)، بیاض تاج الدین احمد وزیر، ج1 و 2، قم: مجمع ذخایر اسلامی.
هروی، شهاب الدین(1380)، زبدﺓ التواریخ، تصحیح کمال سیدجوادی، ج 3، تهران: طبع و نشر.
همدانی، رشید الدین(1389)،جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن، مصطفی موسوی، تهران: میراث مکتوب.
یاری گلدره، سهیل و نورایی، الیاس(1392)، «تحقیق در اشعار نویافته خواجه نصیرالدین طوسی»، نشریه سبک شناسی نظم و نثر(بهار ادب)، سال ششم، شماره 4، صص 343-329.
یاری گلدره، سهیل(1392)، «اشعار نویافته ابن سینا»، کتاب ماه ادبیات، سال شانزدهم، شماره 10،صص 44-41
Ibn Rasul, Mohammadreza (2018), "A New Selection and Newly Found Selections from Hafez's Divan", Payam-e-Bahastan Journal, Vol. 10, No. 113, pp. 37-82
Akhsikaty, Athtar ad-Din (2019), Divan of Athtar ad-Din Akhsikaty, edited by Mahmoud Barati, Tehran: Sokhan
Omidsalari, Mahmoud (1996), "The Text of a Letter Recovered from the Era of Sultan Mahmud Ghaznavi (In Memory of the Late Scholar Seyyed Saeed Nafisi)", Iranshenasi Journal, Vol. 8, No. 4, pp. 742-745
Awhadi Balyani, Taqi ad-Din (2008), Urvat al-Ashiqin wa Arasat al-Arifin, edited by Mohammad Qahraman, 8 volumes, Tehran: Mirath-e-Maktub
Bosworth, Edmund et al. (1990), The Cambridge History of Iran, translated by Hassan Anoosheh, Vol. 5, Tehran: Amirkabir
Banaqti, Dawood ibn Mohammad (1955), Tarikh-e Banaqti, edited by Ja'far Sho'ara, Tehran: Selseleh-ye E'lam-e A'sare Melli
Boyle, John Andrew (2004), The Cambridge History of Iran; From the Coming of the Saljuqs to the Fall of the Ilkhanate, translated by Hassan Anoosheh, Tehran: Amirkabir
Anonymous (Poem), Collection of Poems No. 3423 Arabe, National Library of France: Paris
Khazeh, Ardeshir (1942), Tezkerat-e Sokhanvaran-e Yazd, Vol. 1, Hyderabad: Daireh-ye Ma'arif-e Osmani
Khalili, Khalilullah (2004), Saltanat-e Ghaznaviyan, Tehran: Amiri
Khvandamir, Ghiyas ad-Din (1962), Dastur al-Wuzarah, edited by Seyyed Saeed Nafisi, 2nd edition, Tehran: Iqbal
Zabihi, Rahman, Hadifi Rahim (2014), "Research on the Life of Nasreddin Kaboudjama and the Correction of His Poems", Ayeneh-ye Miras Journal, Vol. 12, No. 3, p. 189
Rudaki Samarkandi, Abu Abdullah Jafar ibn Mohammad (1974), Divan-e Rudaki, edited by Seyyed Saeed Nafisi and Y. Braginski, Tehran: Negah
Fadli Nejad, Ahmad (2014), "Iran Zameen in Tarikh-Nagari-e Ilkhaniyan va Mamlukiyan", Historical Studies of Iran and Islam, Vol. 8, No. 2, pp. 171-190
Firouzbakhsh, Peyman (2014), "Parakdaneha-ye Iranshenasi (5)", Bukhara, Vol. 16, No. 103, pp. 155-173
Kashani, Nur ad-Din (2018), Tarikh-e Kheshk-Khaneh-ye Homayun, edited by Asghar Dadba and Mehdi Sadri, Tehran: Mirath-e Maktub
Ma'azi (Nishapuri), Mohammad ibn Abdulmalik (1963), Divan-e Kamil-e Amir Ma'azi, Tehran: Nashr-e Marzban
Nakhjvani, Hossein (1946), "Masjed-e Kaboud-e Tabriz ya Emarat-e Mozafarieh", Zabanha-ye Adab-e Farsi-ye Daneshgah-e Tabriz, Vol. 1, No. 3, pp. 11-20
Nik-Tab', Parvaneh (2007), "Relaton-e Sultan Atsaz-e Khwarazmshah ba Malik-e Nimruz bar Asas-e Asnad-e Naviyaftaneh-ye Mansha'at-e Divan-e Saltanat-e Mamsi", Farhang Journal, Vol. 22, No. 72, pp. 163-167
Vazir, Ahmad bin Muhammad Taj al-Din (1992). The White Paper of Ahmad bin Muhammad Taj al-Din Vazir, Vol. 1 and 2. Qom: Majma' al-Zakhāyir al-Islāmī
Hurvy, Shihab al-Din (1991). The Essence of Histories, Edited by Kamal Sayyid-Jouadi, Vol. 3. Tehran: Tab' wa Nashr
Hamdāni, Rashid al-Din (1998). The Compendium of Histories, Edited by Mohammad Roshan and Mostafa Mousavi. Tehran: Mirath-e Maktoub
Yarī Goldareh, Soheil and Nouraei, Elias (2013). "Research on the Newly Found Poems of Khwaja Nasir al-Din Tusi," Stilistics of Poetry and Prose (Bahar-e Adab), Vol. 6, No. 4, pp. 329-343
Yarī Goldareh, Soheil (2013). "Newly Found Poems of Avicenna," Kitāb-e Māh-e Adabiyat, Vol. 16, No. 10, pp. 41-44
