برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی یاسوج با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیمهرداد مرادی 1 , مهریار صدر الاشرافی 2 , رضا مقدسی 3 , سعید یزدانی 4
1 - دانش آموخته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
4 - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران
کلید واژه: ارزشگذاري مشروط, پارک جنگلی, ارزش تفریحی , یاسوج.,
چکیده مقاله :
جنگلها نقش مهمی در رفاه بشری ایفا می نمایند.بیشتر منافع جنگلی یا با قیمت پایینی ارزشگذاری شده و یا در محاسبه ارزش جنگلها وارد نمی‌شوند. چنین ارزشگذاری کمتر از حد منجر به تخصیص نابهینه منابع و اعمال مدیریت و برنامه ریزیهای نادرست می‌شود. استفاده تفریحی یکی از منافع مهم جنگلی است و استان کهگیلویه و بویر احمد دارای پوشش جنگلی وسیعی بوده که زمینه مناسبی برای استفاده تفریحی افراد جامعه فراهم نموده است.هدف بررسی حاضر برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی شهریاسوج و میزان تمایل به پرداخت بازدیدکننندگان این پارک با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط است. داده های مورد نیاز این پژوهش در سال 1388با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل پرسشنامه دو گانه دوبعدی جمع آوری گردیده است. برای تعيين عوامل موثر بر تمایل به پرداخت، مدل لاجیت به روش حداکثر راستنمایی برآورد گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، 9/86 درصد افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده تفریحی از پارک جنگلی مذکورهستند. نتايج حاصل از برآورد مدل لاجیت نشان مي‌دهد كه متغيرهاي ميزان پيشنهاد، درآمد، تحصيلات و اندازه خانوار بر پذيرش مبلغ پيشنهادي براي ارزش تفريحي اثر معنی دار داشته، در حالي كه متغيرهاي جنسيت و سن داراي اثر معني‌داري بر پذيرش مبلغ پيشنهادي نمي‌باشند. میزان تمایل به پرداخت هر بازدیدکننده برابر با73/992 ریال بوده و ارزش تفریحی كل معادل 43/7 ميليارد ریال در سال بدست آمده است.
Forests play a significant role in human beings welfare. Most of forest benefits either is valued in low price is or isnt accounted at all. This under-valuation often leads to inadequate allocation of resources and incorrect forest management and planning for forest maintance. Recreational use of forest is one of the important benefits of forest. Kohgiluye and Boyer Ahmad province has vast forests which have provided suitable grounds for recreational use of people in society. The goal of this study has been to estimate recreational value of yasouj forest park and the amount of visitor’s willingness to payment. The data for this research has been collected by occasional sampling and from questionnaires based on contingent valuation (CV) and double-bounded dichotomous choice (DC) from 188 visitors of yasouj forest park. Logit model was used to determine effective factors in individual willing to pay (WTP), based on maximum likelihood method. The findings show that 86.9 percent of visitors have accepted to pay for coming to this forest park. Results show that bid, income, education and household size variables have significant effect on WTP; however, gender and age variables statistically dont have such effect. The mean amount of willingness to pay is 992.73 RLS per visitor and total annual recreational value for yasouj forest park is 7.43 Billion RLS.
1-اميرنژاد ح. 1384. تعيين ارزش كل اقتصادي اكوسيستم جنگلهاي شمال ايران با تأكيد بر ارزشگذاري زيست محيطي ـ اكولوژيكي و ارزش‌هاي حفاظتي . رساله دوره دكتري اقتصاد كشاورزي . دانشكده كشاورزي . دانشگاه تربيت مدرس . 269ص
2-بي‌نام. 1383ب. دستورالعمل و شرح خدمات گروه جنگلداري. دفتر جنگلهاي خارج از شمال. سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور. وزارت جهاد كشاورزي
3-تاجداري پ .١٣8٦ . مقدمه اي بر آمارگيري نمونه اي . چاپ اول . انتشارات اتا . تهران . 251 ص
4-مصدق ا .1382. تخريب محيط زيسا جهاني وآينده جهان. نشرعلوم كشاورزي . چاپ اول . تهران . 198ص
5-Arrow K, Solow R, Portney P, Leamer E, Radner R and Schuman H . 1993 . Report of the NOAA Panel on Contingent Valuation. Fed. Regist, 58(10): 4602-4614.
6-Asafu-Adjaye J and Topsuwan S. 2008. A Contingent Valuation Study of Scuba Case Study in Mu Ko Similan Marin National Park. Thailand, Tourism Management. 29: 1122-1130.
7-Bartczak A, Lidjem H, Navrud S, Zandersen M and Zylick T. 2008 . Valuing Forest Recreation on the National Level in Atransition Economy: The Case of Poland. Forest Policy and Economics.10:467-472.
8-Bernath K. and Roschewitz A. 2007. Recreational Benefits of Urban Forests: Explaining Visitors Willingness to Pay in the Context of the Theory of Planned Behavior. Journal of Environmental Management. 60:1-11.
9-Chen Z.M, Chen G.Q, Chen B, Zhou J.B, Yang Z.F and Zhou Y. 2009. Net Ecosystem Services Value of Wetland: Environmental Economic Account. Commun Nonlinear Sci Numer Simulate. 14: 2837- 2843.
10-Dubgaard A. 1998. Economic Value for Recreational Benefits from Danish Forests. In: Dabbert, S, Dubgaard A, Slangen, L, Whitby M. (Eds.). The Economics of Landscape and Wildlife Conservation. CAB International. Wallingford.
11-Freer-Smith M.S.J, Broadmeadow J.M and Lyneh B. 2007. Forestry and Climate Change. Cabi Head Office. Noswhorthy Way Oxfordshire. Uk.
12-Garrod G and Willis K. 1997. The Recreational Value of Tropical Forests in Malaysia. Journal of World Forest Resource Management. 8: 183-201.
13-Hanemann W. M. 1994.Valuing the Environment Through Contingent Valuation. Journal of Economic Perspectives. 8(4): 19-43.
14-Howarth B.R and Farber S. 2002. Accounting for the Value of Ecosystem Services. Ecological Economics. 41: 421-429.
15-Judge G.G, Hill R.C, Griffithes W.E, Lukepohl H and Lee T.C. 1988. The Theory and Practice of Econometrics. 2nd Edition. Wiley. New York. USA.
16-Kluvánková T. 1999. Sustainable Tourism in the Mala Fatra National Park. the Slovak Republic. International Journal of Sustainable Development. 2 (2): 323–340.
17-Lee C and Han S. 2002. Estimating the Use and Preservation Values of National Parks Tourism Resources Using a Contingent Valuation Method. Tourism Management. 23: 531-540.
18-Lehtonen E.J, Kuuluvainen E, Pouta M, Rekola T and Li C. 2003. Non-Market Benefits of Forest Conservation in Southern Finland. Environmental Science and Policy. 6: 195-204.
19-Loomis J.B and Ekstrand E. 1998. Alternative Approaches for Incorporating Respondent Uncertainty when Estimating Willingness to Pay: the Case of Mexican Spotted Owl. Ecological Economics. 27: 29-41.
20-Loomis J.B, Gonzalez A.M, Gonzalez-Caban A. 2007. Spatial Limits of the Tcmrevisited: Island Effects. Department of Agricultural and Resource Economics. Colorado State University.
21-Maddala G.S. 1991. Introduction to Econometrics. 2nd Edition. Macmillan. New York.
22-Mathur A.S and Sachdeva A.S. 2003. Towards an Economic Approach to Sustainable Forest Development. Working Paper Series. Paper No:2.
23-Mitchell R.C and Carson R.T. 1989. Using Surveys to Value Public Goods: The Contingent Valuation Method. Washington. DC: Resource for the Future.
24-Pearce D.W and Turner R.K. 1990. Economics of Natural Resources and the
Environment. Harvester Wheatsheaf. Hertfordshire.
25-Scarpa R, Hutchinson W.G, Chilton S.M and Buongiorno J. 2000. Importance of Forest Attributes in the Willingness to Pay for Recreation: A Contingent Valuation Study of Irish Forests: Forest Policy and Economics. 1: 315-329.
26-Schaeffer P.V. 2008. Thoughts Concerning the Economic Valuation of Landscapes. Journal of Environmental Management. 89:146-154.
27-Tyrväinen L. 2001. Economic Valuation of Urban Forest Benefits in Finland. Journal of
Environmental Management. 62 (1): 75–92.
28-Venkatachalam L.2004. The Contingent Valuation Method: A Review. Environmental Impact Assessment Review. 24: 89-124
30-Voget K. A, Honea J, Voget D. J, Andreu M, Edmonds R, Sigurdardottir R and Patel_Weynand T. 2006. Forest and Socity: Sustainability and Life Cycles of Forest in Human Landscapes. Cromwell Press. Trowbridge.
31-Willis K.G, Garrod G, Scarpa R, Powe N.A, Lovett A, Bateman I.J, Hanley N and MacMillan D. 2003. The Social and Environmental Benefits of Forests in Great Britain. Social & Environmental Benefits of Forestry Phase 2. Report to Forestry Commission. Edinburgh.
برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی یاسوج با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط
1- مهرداد مرادی
دانش آموخته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
2- مهریار صدرالاشرافی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
3- رضا مقدسی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
4- سعید یزدانی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، گروه اقتصاد کشاورزی، تهران، ایران
نویسنده مسئول مقاله: مهرداد مرادی
برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی یاسوج با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط
چکیده
جنگلها نقش مهمی در رفاه بشری ایفا می نمایند.بیشتر منافع جنگلی یا با قیمت پایینی ارزشگذاری شده و یا در محاسبه ارزش جنگلها وارد نمی‌شوند. چنین ارزشگذاری کمتر از حد منجر به تخصیص نابهینه منابع و اعمال مدیریت و برنامه ریزیهای نادرست می‌شود. استفاده تفریحی یکی از منافع مهم جنگلی است و استان کهگیلویه و بویر احمد دارای پوشش جنگلی وسیعی بوده که زمینه مناسبی برای استفاده تفریحی افراد جامعه فراهم نموده است.هدف بررسی حاضر برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی شهریاسوج و میزان تمایل به پرداخت بازدیدکننندگان این پارک با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط است. داده های مورد نیاز این پژوهش در سال 1388با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل پرسشنامه دو گانه دوبعدی جمع آوری گردیده است. برای تعيين عوامل موثر بر تمایل به پرداخت، مدل لاجیت به روش حداکثر راستنمایی برآورد گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، 9/86 درصد افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده تفریحی از پارک جنگلی مذکورهستند. نتايج حاصل از برآورد مدل لاجیت نشان مي‌دهد كه متغيرهاي ميزان پيشنهاد، درآمد، تحصيلات و اندازه خانوار بر پذيرش مبلغ پيشنهادي براي ارزش تفريحي اثر معنی دار داشته، در حالي كه متغيرهاي جنسيت و سن داراي اثر معني‌داري بر پذيرش مبلغ پيشنهادي نمي‌باشند. میزان تمایل به پرداخت هر بازدیدکننده برابر با73/992 ریال بوده و ارزش تفریحی كل معادل 43/7 ميليارد ریال در سال بدست آمده است.
واژه های كليدي: ارزشگذاري مشروط، پارک جنگلی، ارزش تفریحی ،یاسوج.
مقدمه
جنگلها حدود 30 درصد سطح زمين را پوشانده‌اند و بر اساس برآوردي، حدود 800 ميليون نفر در داخل و يا اطراف جنگلها زندگي نموده و از منابع جنگلي براي سوخت، غذا، دارو و كسب درآمد استفاده مي‌نمايند. از اين تعداد، حدود 70 ميليون نفر افرادي هستند كه زندگي آنها كاملاً به منابع جنگلي وابسته است. (فريرـ اسميت و همكاران، 2007).جنگلها بعنوان منبع تأمين‌كننده محصولات غيرچوبي نظير ميوه‌جات، چوب و اراضي مورد نياز جهت استفاده‌هاي كشاورزي و صنعتي، توليد اكسيژن، جذب كربن، تنظيم جريان‌هاي آبي سطحي و افزايش سطح آبهاي زيرزميني مي‌باشند. با وجود اهميت توسعه پايدار و نقش جنگلها در اين زمينه، عدم توجه به اين منبع طبيعي تجديدشونده در برنامه ريزيهاي صحيح و اصولي، مشكلات و خطراتي را در ابعاد توسعه اقتصادي پديد مي‌آورد (متور و ساچديو، 2003).خدمات يك اكوسيستم بيانگرمنافعي است كه افراد از كاركردهاي يك اكوسيستم بدست مي آورند، با وجود روند تخريبي اكوسيستم ها ، نياز به برنامه ريزي و تصميم گيري براي حفاظت از اين اكوسيستم ها و همچنین تعيين نقش واقعي آنها در رفاه انسانها، برآورد ارزش آنها ضرورتي اجتناب ناپذير مي باشد (چن و همكاران، 2009). مي توان گفت يكي از اهداف ارزشگذاري كالا وخدمات غير بازاري آگاه ساختن مراجع دولتي و رسمي نسبت به ارزش واقعي و يا تعيين قيمت براي استفاده در مواردی همچون فعاليتهاي تفريحي است كه بدون پرداخت مبلغي صورت پذيرفته و يا مبلغ پرداختي انعكاس دهنده ارزش فعاليت مذكور نمي باشد(شافر، 2008 ).
جنگلها مكاني براي گردشگري فراهم نموده وباعث ايجاد درآمدبراي جوامع درسطوح محلي وملي مي شوند.درهمين رابطه، فرصتهاي شغلي ايجاد می شودكه مي توان به راهنمايان گردشگري،هتلداري،رستورانداري،سازندگان اشياء هنري اشاره نمود(وگت،2006). در سال 1990 در آمد توریسم در جهان 250 ميلیارد دلار بوده است و پیش بینی می شود که در سال 2010 دو برابر خواهد شد. این درآمد هر ساله حدود 15 درصد در حال افزایش است ( مصدق ، 1382).
درمورد ارزش تفریحی جنگلها مطالعات مختلفی درخارج و داخل کشور صورت پذیرفته که برخی از این موارد به شرح زیر می باشند:
برناث و روزويتز (2007)، با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط1 ) (CV و مدل لاجیت2 به این نتیجه رسیدند که مقدار تمایل به پرداخت3 (WTP) بطور معني‌داري با افزايش درآمد و عضويت در سازمانهاي زيست محيطي افزايش مي‌يابد. زمان بازديدهاي جنگلي و زمان سفر به جنگل، ارتباط معني‌داري با تمایل به پرداخت نداشتند. اسكارپا و همكاران(2000)، طي يك بررسي، نقش ويژگيهاي جنگلي را در تمایل به پرداخت افراد براي تفريح در جنگلهاي ايرلندبا استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و مدل پروبيت تعیین نمودند. نتايج نشان داد كه متغيرهاي وسعت كل جنگل، سطح تراكم جنگل، ذخاير طبيعي جنگل، قد و طول گياهان جنگل، درصد حجم آب، سطح درآمد، جنسيت، سطح تحصيلات، كيفيت جنگل و ميزان پيشنهاد در سطح 10 درصد معني دار بودند و متغيرهاي مقدار فضاي باز جنگل، درصد پوشش درختان قديمي و كهن در سطح 5 درصد معني‌دار بودند. لوميس و همكاران (2007)، با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط، ميانگين تمایل به پرداخت براي جنگل ملي كارائيب در پورتوريكو را برابر 29 دلار بدست آوردند. متغيرهاي پيشنهاد قيمت و تعداد ميزهاي تفريحي در پارك با ضريب منفي و جاده بعنوان يك فاكتور تأثيرگذار بر دسترسي به منطقه با ضريب مثبت، در برآورد حاصل از مدل، ظاهر شدند. آسافو ـ آدجاي و تاپسوان (2008)، ميانگين تمايل به پرداخت برای پارك ملي تايلند را با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و الگوی لوجیت ،در محدوده 07/27 دلار تا 64/62 دلار در هر سال براي هر نفر برآورد نمودند. كلاونكوا (1999)، طي يك بررسي ميانگين تمايل به پرداخت ساكنان و بازديدكنندگان پارك ملي مالافاترا در جمهوري چك را به ترتيب 86 و 4 دلار محاسبه نمود.بارتزاك و همكاران (2008)، میزان تمايل به پرداخت در روش كارت پرداخت را برای هر سفر بين 64/0 تا 66/0 يورو و در روش دوگانه تك‌بعدي بين 56/3 تا 69/4 يورو بدست آورد. تيرواينن (2001)، ميزان تمايل به پرداخت براي يك سفر دو ساعته به چندين جنگل شهري در فنلاند را با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط در محدوده 6/1 تا 9/2 يورو بدست آورد.
طي يك بررسي توسط ويليس و همكاران (2003)، در انگلستان با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط، ميزان ارزش تفريحي در حدود 500 ميليون يورو(219 يورو در هكتار) در سال برآورد شد. با انجام يك مطالعه در دانمارك با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط و پرسشنامه باز ـ بسته ارزش كل تفريحي جنگلهاي دانيش در حدود 68-57 ميليون يورو در سال و يا 140-117 يورو در هكتار محاسبه شد (دوبگارد، 1998).
میرزایی(1379)، ارزش تفریحی منطقه پلنگ دره قم را بر اساس روش هزینه سفر 83395 ریال در سال بدست آورد. امیرنژاد(1384)طی مطالعه ای ارزش تفریحی پارک جنگلی سی سنگان واقع درجنگلهای شمال کشوررا با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و مدل لاجیت، معادل 5/2 میلیون دلار برای هرهکتار برآورد نمود.. متغیرهای میزان پیشنهاد، درآمد و میزان تحصیلات بازدیدکنندگان بر پذیرش مبلغ پیشنهادی برای ارزش تفریحی موثر بودند درحالی که متغیرهای سن، جنسیت و اندازه خانوار تاثیر معنی داری بر پذیرش مبلغ پیشنهادی برای ارزش تفریحی نداشتند. امیرنژاد و خلیلیان (1384)، ارزش تفریحی پارک ملی گلستان را به روش ارزش گذاری مشروط حدود 18 میلیارد ریال در سال برآورد نمودند
استان كهگيلويه و بويراحمد كمتر از يك درصد سطح كل كشور را تشکیل می دهد. با این وجود 20 درصد از سطح جنگلهاي زاگرس و 8% از جنگلهاي كشور را در خود جاي داده است. مساحت جنگلهاي استان حدود 997100 هكتار مي‌باشد. از لحاظ نسبت سطح جنگل به سطح كل استان (53 درصد)، مقام اول در كشور به اين استان اختصاص دارد. همچنين سرانه جنگلي در اين استان 6/1 هكتار براي هر نفر بوده كه بيش از دو برابر سرانه جنگل در دنياست. اين استان داراي 16 پارك جنگلي بوده که تعداد 7 پارك جنگلي به شهر ياسوج تعلق دارد (بي‌نام، 1383ب). با وجود بستر مناسب از لحاظ پوشش جنگلی، برنامه ریزیهای موجود در زمینه گردشگری با برنامه ریزی مطلوب فاصله دارد و کاستی هایی مشاهده می شود.برآورد ارزش تفریحی و بررسی عوامل موثر بر تمایلات مردم می تواند گامی در جهت شناسایی اهمیت جنبه تفریحی جنگل، پیش بینی نیازها و رفع کمبودها در عرصه گردشگری باشد. یکی از مهمترین موضوعات ، ارزشی است که مردم برای استفاده از مناطق تفریحی قایل هستند و آن را با بیان مبالغ تمایل به پرداخت ابراز می نمایند. با توجه به موارد فوق، هدف اصلی این مطالعه برآورد ارزش تفريحي و تعيين عوامل مؤثر بر تمايل به پرداخت براي تفريح در پارک جنگلي مورد مطالعه می باشد.
مواد و روشها
جهت اندازه‌گيري تمايل به پرداخت افراد براي كالاها و خدمات محيطي و مانند آنها از روش ارزشگذاری مشروط استفاده مي‌شود. روش ارزشگذاری مشروط يكي از بهترين روشهاي ارزشگذاري كالاهاي عمومي و توليدات محيط زيست مي‌باشد (ميتچل و كارسون،1989؛ پيرس و ترنر،1990؛ آرو و همكاران1993؛ كاسوني،1998).اين روش بر تصميمات و رفتار مصرف كننده متكي است. در اين روش پاسخگويان بايد پاسخ دهند كه حاضر به پرداخت چه مقدار پول براي در اختيار گرفتن يك مقدار معين از كالاها و خدمات غير بازاري از جمله كالاها و خدمات زيست محيطي با فرضيات و شرايط يك بازار فرضي مي‌باشند. براي تعيين ارزش اقتصادي كالاها و خدمات زيست محيطي مراجعه به افراد مورد نياز است. به همين دليل روش ارزشگذاری مشروط را غالباَ روش ترجيح نيز مي‌نامند (ونكاتا چالام، 2004).بنابراین تمایل به پرداخت افراد بیانگر تقاضای افراد برای کالای زیست محیطی بوده که بطور عمده متاثر از شرایط اجتماعی و اقتصادی است.در نتیجه، سنجش میزان تاثیر هر یک از این عوامل بر تمایل به پرداخت در روش فوق ار اهمیت زیادی برخوردار است.در بررسي حاضر آمار و داده های لازم از راه تکمیل پرسشنامه با مراجعه حضوری به بازدیدکنندگان پارک جنگلی یاسوج در سال 1388 جمع آوری گردید.روش نمونه گیری مورد استفاده،نمونه گیری تصادفی ساده است.تعداد نمونه شامل 188 نفر بود که بر اساس فرمول کوکران(تاجداری،1386) و داده های بدست آمده از 30 پرسشنامه پیش آزمون شده بدست آمد.برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از روش ارزش گذاری مشروط، از پرسشنامه دوگانه دو بعدی استفاده شده است.این روش مستلزم تعیین و انتخاب یک پیشنهاد بیشتر نسبت به پیشنهاد اولیه است که پیشنهاد مقداربیشتر به پاسخ "بلی" و پیشنهاد کمتر به پاسخ "خیر" داده می شود. پرسشنامه شامل دو بخش بوده که بخش نخست دربرگیرنده ویژگیهای شخصی، اجتماعی و اقتصادی افراد و بخش دوم شامل پرسش های مربوط به تمایل به پرداخت بازدیدکننندگان می باشد. در این بخش سه قیمت پیشنهادی 1000، 2000 و 3000 ریالی بصورت پرسش های وابسته به هم مطرح گردیدند. در پرسش اول قیمت پیشنهادی میانی(2000ریال) مطرح شده است، در صورت پاسخ منفی ،قیمت پیشننهادی پایین تر(1000ریال) پرسش می شود و در صورت پاسخ مثبت، قیمت پیشنهادی بالاتر(3000ریال) از بازدیدکنندگان مورد پرسش قرار می گیرد. همچنین از پاسخگویان در مورد حداکثر تمایل به پرداخت آنها پرسش می شود.
پس از جمع‌آوري آمار و اطلاعات، با استفاده از آمار توصيفي، نمونه آماري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و سپس از روشهاي اقتصاد سنجي، ارزش تفريحي تعيين می گردد. بسته‌هاي نرم‌افزاري مورد استفاده در اين تحقيق ، LIMDEPT7 و EVIEWS3 مي‌باشند.
پس از جمع‌آوري اطلاعات از طريق پرسشنامه يا ساير ابزارهاي تحقيق، پيشنهادات افراد به ارزيابي جامعه از كالاي تحت بررسي تبديل مي‌شوند. يعني مجموع مبالغ پيشنهادي افراد برابر با ارزش كل اقتصادي آن جامعه خواهد بود. يكي از روشها، استفاده از مدل رگرسيون و برآورد پارامترهاي مدل مي‌باشد. در بررسي مربوط به ارزش تفريحي كه يكي از اهداف، تعيين مقدار تمایل به پرداخت مي‌باشد، پذيرش مبلغ پيشنهادي براي استفاده تفريحي بعنوان متغير وابسته مطرح مي‌باشد. در واقع متغير مورد نظر در پاسخ به سؤال مطرح شده در اين مورد كه «آيا فرد حاضر به پرداخت مبلغي براي استفاده تفريحي از پارك جنگلي مورد مطالعه مي‌باشد يا خير؟» مشخص مي‌گردد. بنابراين متغير وابسته تعريف شده، يك متغير كيفي بوده كه از مقادير صفر و يك برخوردار است. در بررسي حاضر به منظور تعيين تأثير متغيرهاي توضيحي بر ميزان تمایل به پرداخت در مورد ارزش تفريحي از مدل رگرسيون لاجيت استفاده شده است.
مدل احتمالي لاجيت از توزيع لاجستيك بهره گرفته و مقادير احتمال پيش‌بيني شده بين صفر و يك واقع مي‌شود. براي بررسي اينكه چه عواملي احتمال انتخاب يك گزينه را تحت تأثير قرار مي‌دهند، فرض مي‌شود كه متوسط مطلوبيت بدست آمده از يك انتخاب به صفات آن انتخاب كه براي افراد مختلف متفاوت است، بستگي دارد.
در مدل لاجيت احتمال اينكه i امين فرد مبلغ پيشنهادي جهت ارزش تفريحي را بپذيرد، بصورت زير به دست مي‌آيد(جودج و همكاران، 1988):
(1) 
با توجه به رابطه بالا، احتمال اينكه i امين فرد مبلغ پيشنهادي جهت ارزش تفريحي را نپذيرد، بصورت زير محاسبه مي‌گردد:
(2) 
يكي از اهداف مهم در برآورد مدل لاجيت، پيش‌بيني اثرات تغيير در متغيرهاي توضيحي بر احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي توسط فرد i مي باشد. براي ارزيابي اثرات تغيير در هر يك از متغيرهاي مستقل
روي احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي، از رابطه زیر استفاده می شود (مادالا، 1991):
(3) 
كه 
پارامتر متغير مستقل K ام مي باشد. كشش پذيري متغير توضيحي K ام از رابطه زير بدست مي‌آيد.
(4) 
براي تعيين مدل جهت اندازه‌گيري تمایل به پرداخت ، فرض شده كه فرد مبلغ پيشنهادي به عنوان قيمت ورودي براي ارزش تفريحي پارك جنگلي را براساس ماكزيمم كردن مطلوبيت خود تحت شرايط زير مي‌پذيرد يا آن را بطور ديگري رد مي‌كند (لي و هان، 2002؛ هانمن، 1994).
(5) 
U مطلوبيت غيرمستقيمي است كه فرد بدست مي‌آورد. Y و A به ترتيب درآمد فرد و مبلغ پيشنهادي و S ديگر ويژگيهاي اجتماعي ـ اقتصادي است كه تحت تأثير سليقه فردي قرار دارد. 
و 
متغيرهاي تصادفي با ميانگين صفر كه بطور برابر و مستقل توزيع شده‌اند، مي‌باشند. تفاوت مطلوبيت 
مي‌تواند به صورت زير توصيف شود:
(6) 
احتمال 
اينكه فرد، يكي از پيشنهادها (A) را بپذيرد براساس مدل لاجيت به صورت زير بيان مي‌شود (لي و هان، 2002؛ هوارث و فاربر، 2002؛ هانمن 1994):
(7) 
كه 
تابع توزيع تجمعي با يك احتمال لاجستيك استاندارد است و بعضي از متغيرهاي اجتماعي ـ اقتصادي در اين تحقيق را شامل مي‌شود. 
و 
ضرايب برآورد شده‌اي هستند كه انتظار مي‌رود 
و 
باشند (لي و هان، 2002؛ هانمن، 1994)
سه روش براي محاسبه مقدار تمایل به پرداخت وجود دارد؛ روش اول موسوم به متوسط تمایل به پرداخت است كه از آن براي محاسبه مقدار انتظاري تمایل به پرداخت بوسيله انتگرال گيري عددي در محدود صفر تا بي‌نهايت استفاده مي‌شود. روش دوم موسوم به متوسط تمایل به پرداخت كل4 است كه براي محاسبه مقدار انتظاري تمایل به پرداخت بوسيله انتگرال گيري عددي در محدوه 
تا 
بكار مي‌رودو روش سوم موسوم به متوسط تمایل به پرداخت قسمتي5 است و از آن براي محاسبه مقدار انتظاري تمایل به پرداخت به وسيله انتگرال گيري عددي در محدوده صفر تا پيشنهاد ماكزيمم (A) استفاده مي‌شود. از بين اين روشها، روش سوم بهتر است، زيرا اين روش ثبات و سازگاري محدوديت‌ها با تئوري، كارائي آماري و توانائي جمع شدن6 را حفظ مي‌كند(لي و هان، 2002؛ هانمن، 1994). بنابراين، متوسط تمایل به پرداخت قسمتي در اين تحقيق براي برآورد ارزش تفريحي پارك جنگلي ياسوج مورد استفاده قرار گرفته است.
پارامترهاي مدل لاجيت با استفاده از روش حداكثر راستنمايي7 كه رايج‌ترين تكنيك براي تخمين مدل لاجيت مي‌باشد، برآورد مي‌شوند (لتونن وهمکاران، 2003؛ لي و هان، 2002؛ جودج و همكاران، 1988) سپس مقدار تمایل به پرداخت بوسيله انتگرال گيري عددي در محدوه صفر تا بالاترين پيشنهاد (A) بصورت زير محاسبه مي‌شود:
(8) 
كه E(WTP) مقدار انتظاري تمایل به پرداخت است و 
عرض از مبدأ تعديل شده مي‌باشد كه بوسيله جمله اجتماعي ـ اقتصادي به جمله عرض از مبدأ اصلي 
اضافه شده است
.
شاخص خوبي برازش، آمار خلاصه شده‌اي است كه، همانند 
در مدل رگرسيون خطي، دقت يك مدل را در تقريب داده‌هاي مشاهده شده مشخص مي‌كند(مادالا، 1991). چندين شاخص براي خوبي برازش داده‌ها وجود دارد كه از مهمترين آنها مي‌توان R2 افرن8 و R2 مك فادن9 را نام برد.
آماره نسبت راستنمايي10، شاخص ديگري است كه خوبي برازش را نشان مي‌دهد و آماره تابع راستنمايي را در حالت مقيد (كه همه ضرايب صفر هستند) و بدون قيد مقايسه مي‌كند. اين آماره معني‌دار بودن همزمان تمام ضرايب را نشان مي‌دهد و اگر اين آماره با توجه به احتمال آماره نسبت راستنمايي11 معني‌دار باشد، مي‌توان نتيجه گرفت كه متغييرهاي توضيحي در مدل توانسته‌اند به خوبي متغير وابسته را توصيف نمايند.
شاخص ديگر خوبي برازش، درصد پيش‌بيني صحيح12 مي‌باشد و مستلزم طبقه‌بندي صحيح تصميم‌گيرندگان براساس اطلاعات متغيرهاي توضيحي است كه گزينه اول يا دوم را انتخاب مي‌كنند.
نتایج وبحث
بخش اول پرسشنامه ارزشگذاری مشروط شامل اطلاعات شخصي و اقتصادي و قسمت دوم در برگيرنده سؤالات مرتبط با ميزان تمايل به پرداخت بازديدكنندگان بوده است. قيمت‌هاي پيشنهادي در سطوح 1000، 2000 و 3000 ريال ارائه شده است. اولين سؤال با قيمت پيشنهادي مياني 2000 ريال مطرح شده است. در اينجا ضمن مطرح نمودن اين موضوع كه پارك جنگلي ياسوج فرصتي براي تفريح و استراحت شما فراهم نموده ،سئوال شده كه آيا شما تمايل به پرداخت 2000 ريال درآمد ماهيانه خود، بعنوان قيمت ورودي به اين پارك براي هر يك از اعضاي خانواده خود را داريد؟ در صورت ارائه جواب منفي قيمت پيشنهادي پايين‌تر (1000 ريال) مورد سؤال قرار مي‌گيرد و در صورت ارائه جواب مثبت، قيمت پيشنهادي بالاتر (3000 ريال) از بازديدكنندگان سؤال مي‌شود.
بر اساس نتايج آماري حاصل از 176 پرسشنامه(تعداد 12 پرسشنامه بعلت ناقص بودن حذف گردیدند)، تعداد 148 نفر از پاسخگويان، مرد (1/84 درصد) و 28 نفر از پاسخگويان، زن (9/15 درصد) بوده‌اند. ويژگيهاي اجتماعي ـ اقتصادي و آماره هاي توصيفي پاسخگويان در جدول شماره1 آمده است.
همانطور كه آمار انعكاس يافته در جدول 4 نشان مي‌دهد 81 نفر از پاسخگويان (حدود 02/46درصد) پيشنهاد اول را رد نموده، بعبارتي تمايل به پرداخت مبلغ 2000 ريال براي هر يك از اعضاء خانواده خود بعنوان قيمت ورودي پارك جنگلي جهت استفاده تفريحي را نداشتند. تعداد 90 نفر از پاسخگويان نمونه (14/51 درصد)، مبلغ فوق را پذيرفته و 5 نفر (84/2 درصد) به سؤال فوق پاسخي ندادند. در ارتباط با پيشنهاد دوم (1000 ريال)، تعداد 54 نفر (68/30 درصد) آن را پذيرفته و تعداد 32 نفر (18/18 درصد) آن را رد نمودند. پاسخگويان رد كننده اين پيشنهاد، قيمت پايين‌تري را خواستار شدند. پيشنهاد سوم (3000 ريال) براي پاسخگوياني مطرح گرديد كه پيشنهاد اول (2000 ريال) را پذيرفتند. تعداد 49 نفر (84/27 درصد) از پاسخگويان اين پيشنهاد (3000 ريال) را پذيرفته و تعداد 41 پاسخگو (3/23 درصد)پيشنهاد مزبور را نپذيرفتند.
بر اساس نتايج فوق از كل 176 پاسخگو، تعداد 153 نفر (9/86 درصد) تمايل به پرداخت مبلغي براي استفاده تفريحي از پارك جنگلي را داشته و تعداد 23 پاسخگو (1/13 درصد) تمايل به پرداخت مبلغي براي هدف فوق نداشتند.
با توجه به اينكه برخي از افراد پاسخگو در رديف مبالغ پيشنهادي فوق قرار نگرفته و مبالغ ديگري را پيشنهاد نمودند، وضعيت مبالغ پيشنهادي و ساير مبالغ مطرح شده از طرف پاسخگويان در جدول 5 آمده است. جداول 2 و3 بترتیب بیانگر توزیع فراوانی شغلی و فراوانی سطح تحصیلات نمونه مورد بررسی می باشند.
بر اساس اطلاعات حاصله، از 81 نفر افرادي كه پيشنهاد 2000 ريالي را نپذيرفته اما مبلغ 1000 ريالي را پذيرفتند تعداد 39 نفر از آنها حداكثر تمايل به پرداخت خود را 1000 ريال بيان كردند. از تعداد 32 پاسخگوياني كه پيشنهاد 1000 ريالي را نپذيرفته، اما تمايل به پرداخت مبلغي داشتند، 9 نفر حداكثر تمايل به پرداخت خود را 500 ريال اظهار نمودند. از ميان 41 نفر پاسخگوياني كه پيشنهاد 2000 ريالي را پذيرفته اما پيشنهاد 3000 ريالي را رد نمودند حدود 38 نفر حداكثر تمايل به پرداخت خود را 2000 ريال بيان كردند. از تعداد 49 پاسخگويي كه مبلغ 3000 ريال را پذيرفتند. 16 نفر از پاسخگويان حداكثر تمايل به پرداخت خود را تا 4000 ريال و 14 نفر از آنها تا 5000 ريال عنوان كردند. بر اساس اطلاعات پرسشنامه بیش از 80 درصد پاسخگویان وضعیت بهداشتی ورفاهی پارک جنگلی را ضعیف و خیلی ضعیف ارزیابی نمودند.
همانطور كه ذكر گرديد براي برآورد تمايل به پرداخت و تعيين عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت از مدل لاجيت استفاده شده است. متغيروابسته عبارت ازپذيرش مبلغ پيشنهادي كه مقاديرصفرويك اختيارمي نمايد و متغيرهاي ميزان پيشنهاد، درآمد، جنسيت، سن، اندازه خانوار و تحصيلات ،متغيرهاي مستقل مي باشند.از متغيرهاي مستقل فوق، متغيرجنسيت بصورت موهومي و متغيرسطح تحصيلات به شكل رتبه اي مي باشد.انتظار مي رود متغيرهاي ميزان پيشنهاد ودرآمد به ترتيب داراي اثرمنفي و مثبت بر پذيرش مبلغ پيشنهادي باشند. نتايج حاصل از برآورد اين مدل در جدول 6 (با استفاده از روش حداكثر راستنمايي) نشان مي‌دهد كه متغيرهاي ميزان پيشنهاد، سطح درآمد، سطح تحصيلات و اندازه خانوار بر پذيرش مبلغ پيشنهادي براي ارزش تفريحي اثر معنی دار داشته در حالي كه متغيرهاي جنسيت و سن داراي اثر معني‌داري بر پذيرش مبلغ پيشنهادي براي ارزش تفريحي پارك جنگلي نمي‌باشند.
براساس مباني نظري ومطالعات انجام شده انتظار مي رود متغير ميزان پيشنهاد داراي اثرمنفي باشد.اين متغير در مدل برآوردي داراي ضريب 1539/0- مي‌باشد كه از نظر آماري در سطح يك درصد معني‌دار و لذا مطابق با انتظارات است. علامت منفي نشان مي‌دهد كه تحت سناريوي بازار فرضي، احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي در تمايل به پرداخت، با افزايش قيمت پيشنهادي، كاهش مي‌يابد و بالعكس. ستون آخر جدول6 بيانگر تغيير در احتمال (كشش پذيري) است. مقدار كشش پذيري براي متغير پيشنهاد در حدود 0015/0- محاسبه شده كه نشان مي‌دهد افزايش يك درصد در قيمت پيشنهاد شده به پاسخگويان، احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي در تمايل به پرداخت براي ارزش تفريحي پارك جنگلي مورد مطالعه را به اندازه 0015/0 درصد كاهش مي‌يابد.
ضريب متغير درآمد مدل موردنظر 9226/0 مي‌باشد كه از نظر آماري در سطح يك درصد معني‌دار و مطابق با علامت مورد انتظار است. علامت مثبت بيان مي‌نمايد كه با افزايش سطح درآمد، احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي (يا جواب بله) در تمايل به پرداخت افزايش مي‌يابد. بر اساس مقدار كشش‌پذيري، افزايش يك درصدي درآمد باعث افزايش احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي به مقدار 001/0 درصد مي‌شود.
اندازه خانوار در مدل برآوردي داراي ضريب منفي 4322/0 مي‌باشد و از نظر آماري در سطح 10 درصد معني‌دار است. علامت منفي بيان مي‌نمايدكه با افزايش اندازه خانوار، احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي در تمايل به پرداخت كاهش مي‌يابد. ميزان تغيير در احتمال برابر 0432/0- بوده كه نشان مي‌دهد افزايش يك درصدي در اندازه خانوار احتمال پذيرش مبلغ پيشنهادي در تمايل به پرداخت براي ارزش تفريحي را حدود 04/0 درصد كاهش مي‌دهد.
سطح تحصیلات دارای اثر مثبت معنی دار در سطح 10 درصد می باشد و میزان کشش محاسباتی نشان می دهد که افزایش سطح تحصیلات احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی را حدود 04/ درصد افزایش می دهد.
آماره‌هاي ذكر شده در جدول6 بيانگر قدرت توضيح‌دهندگي مدل است. آماره نسبت راستنمايي، معني‌دار بودن همزمان تمام ضرايب را نشان مي‌دهد، بعبارتي تابع راستنمايي را در حالت مقيد (همه ضرايب صفر باشند) و نامقيد، مقايسه مي‌نمايد. معني‌داري اين آماره با توجه به احتمال آماره نسبت راستنمايي مشخص مي‌شود. در صورتيكه اين احتمال، معني‌دار بودن آماره نسبت راستنمايي را نشان دهد مي‌توان نتيجه گرفت كه متغيرهاي توضيحي مدل، متغير وابسته را بخوبي توصيف نموده‌اند. بعبارتي، نمي‌توان تمام متغيرها را بطور همزمان برابر صفر فرض نمود. براساس نتايج مقدار آماره نسبت راستنمايي برابر 62/141 است. احتمال آماره نسبت راستنمايي نشان مي‌دهد كه تغييرات توضيح داده شده توسط مدل در سطح بالاتر از يك درصد معني‌دار گرديده است. يكي ديگر از معيارهاي خوبي برازش، معيار طبقه‌بندي صحيح تصميم‌گيرندگان به پذيرش يا عدم پذيرش مبلغ پيشنهادي براي استفاده تفريحي پارك جنگلي است. درصد پيش‌بيني صحيح در مدل برآوردي برابر 24/79 درصد مي‌باشد. بر اين اساس مدل برآوردي توانسته است درصد بالايي از مقادير متغير وابسته را با توجه به متغيرهاي توضيحي موجود پيش‌بيني نمايد. بعبارتي حدود 79 درصد از پاسخگويان، تمايل به پرداخت پيش‌بيني شده بله يا خير را با ارائه يك نسبت كاملاً مناسب با اطلاعات، به درستي اختصاص داده اند.
همانطور كه در قسمت روش تحقيق ذكر گرديد مقدار انتظاري متوسط تمايل به پرداخت قسمتي، كه ارزش تفريحي پارك جنگلي را ارائه مي‌نمايد، پس از اينكه پارامترهاي مدل لاجيت با استفاده از روش حداكثر راستنمايي برآورد شدند؛ از طريق انتگرال‌گيري عددي در محدوده صفر تا ماكزيمم پيشنهاد، به شيوه زير محاسبه مي‌گردد:
(9) 
متوسط WTP ، براي هر بازديدكننده جهت استفاده تفريحي از پارك جنگلي مورد مطالعه 73/992 ريال بدست آمده است. از ضرب مقدار فوق در تعداد بازديدكنندگان پارك جنگلي مي‌توان ارزش تفريحي را براي اين پارك جنگلي بدست آورد.
تعداد بازديدكنندگان پارک جنگلی حدود 299382 نفر می باشند. بر اساس متوسط WTP حاصله در رابطه 9، تعداد كل بازديدكنندگان و مساحت پاركهاي جنگلي در استان مورد مطالعه ارزش تفريحي كل برابر 43/7 ميليارد ريال تعيين مي‌گردد.
براي بدست‌آوردن ارزش تفريحي ماهانه براي هر خانوار مي‌بايست ميانگين تعداد افراد خانوار در متوسط WTP ضرب گردد. جهت محاسبه ميانگين تعداد افراد خانوار، از حاصل تقسيم تعداد كل سرنشينان اتومبيل‌هاي وارد شده به تعداد كل اتومبيل‌هاي وارد شده به پارك استفاده شد. بر همين اساس براي يكسال داريم:
12 ماه × ميانگين افراد خانوار × متوسط WTP = متوسط ارزش تفريحي سالانه هر خانواده
50034 = 12 ×2/4 × 73/992 = متوسط ارزش تفريحي سالانه هر خانواده
بر اساس محاسبات بالا، هر خانواده براي بازديد از پارك جنگلي ياسوج، سالانه 50034 ريال پرداخت نموده كه نشان دهنده متوسط ارزش تفريحي سالانه هر خانواده براي بازديد از پارك جنگلي ياسوج مي باشد.
نتیجه گیری و پيشنهادات
دراین مطالعه با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط ميزان تمايل به پرداخت بازديدكنندگان پارک جنگلی یاسوج پس از برآورد پارامترهاي مدل رگرسيوني لاجيت براساس روش حداكثر راستنمايي واستفاده ازروش انتگرال گيري درمحدوده صفر تا پيشنهاد ماكزيمم، محاسبه شده است. براساس نتايج حاصله 9/86 درصد افراد نمونه جهت استفاده تفريحي از پارك جنگلي مورد مطالعه حاضر به پرداخت مبلغي بوده‌اند. متوسط ميزان تمايل به پرداخت بازديدكنندگان حدود 73/992 ريال و با در نظر گرفتن مساحت پاركهاي جنگلي در استان مورد مطالعه ارزش تفريحي كل برابر 43/7 ميليارد ريال تعيين مي‌گردد. از ميان متغيرهاي موجود در مدل متغيرهاي مقدار پيشنهادو درآمد در سطح یک درصد و متغیرهای تحصيلات و اندازه خانوار در سطح ده درصد داراي اثر معني‌دار منفي، مثبت، مثبت و منفي در پذيرش مبلغ پيشنهادي مربوط به ارزش تفريحي پارك جنگلي بودند، در صورتي كه متغيرهاي جنسيت و سن در پذيرش مبلغ پيشنهادي تأثير معني‌داري نداشتند.
نتايج تحقيق نشان مي دهد كه جنگلهاي استان كهگيلويه و بويراحمد در قالب پارك جنگلي و مناظر طبيعي متمايز از اين پاركها، فرصتهايي براي تفريح و آرامش افراد فراهم مي‌نمايد. بر اساس ديدگاه افراد مورد بررسي از ارزش تفريحي بالايي برخوردار مي باشد و اكثريت آنها تمايل به پرداخت مبلغي جهت تفريح درپارك مورد مطالعه را دارند، بنابراين پيشنهاد مي‌شود با انجام برنامه‌ريزي و مديريت صحيح ، مشكلات پاركهاي جنگلي موجود نظير كمبود امكانات بهداشتي، رفاهي و امنيتي مرتفع گردد. همچنين در جهت توسعه مكانهاي تفريحي بصورت احداث پاركهاي جنگلي جديد با امكانات و تجهيزات مناسب فرصتهاي بيشتري براي اوقات فراغت فراهم گردد، تا اينكه تمايل به پرداخت موجود درسطح فردي و در مجموع بهبود يابد.
يكي ازعوامل موثر و مهم بر تمايل به پرداخت افراد مورد بررسي در مطالعه حاضر براي استفاده تفريحي از پارك جنگلي مورد مطالعه عامل درآمد مي باشد. براساس نتايج حاصله افرادي كه از سطح درآمد پايين تري برخوردار هستند تمايل كمتري جهت پرداخت مبلغي براي استفاده تفريحي دارند. بنابراين اتخاذ سياستهای ارتقای سطح درآمدی و كاهش فقر در جامعه از ضروریات می باشد.
همچنان كه تبليغات و اطلاع‌رساني در دنياي امروزي نقش مهمي در بازاريابي كالا و خدمات ايفا مي‌نمايد، توليد برنامه‌ها و انجام برنامه‌ريزي‌هايي در جهت شناساندن مناطق جنگلي استان از طرق مختلف همچون رسانه‌هاي ملي، كتابچه‌ها و بروشورهاي اطلاعاتي در ابعاد گردشگري و تفريحي ضروري مي‌باشد.
منابع
1-اميرنژاد ح. 1384. تعيين ارزش كل اقتصادي اكوسيستم جنگلهاي شمال ايران با تأكيد بر ارزشگذاري زيست محيطي ـ اكولوژيكي و ارزش‌هاي حفاظتي . رساله دوره دكتري اقتصاد كشاورزي . دانشكده كشاورزي . دانشگاه تربيت مدرس . 269ص
2-بي‌نام. 1383ب. دستورالعمل و شرح خدمات گروه جنگلداري. دفتر جنگلهاي خارج از شمال. سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور. وزارت جهاد كشاورزي
3-تاجداري پ .١٣8٦ . مقدمه اي بر آمارگيري نمونه اي . چاپ اول . انتشارات اتا . تهران . 251 ص
4-مصدق ا .1382. تخريب محيط زيسا جهاني وآينده جهان. نشرعلوم كشاورزي . چاپ اول . تهران . 198ص
5-Arrow K, Solow R, Portney P, Leamer E, Radner R and Schuman H . 1993 . Report of the NOAA Panel on Contingent Valuation. Fed. Regist, 58(10): 4602-4614.
6-Asafu-Adjaye J and Topsuwan S. 2008. A Contingent Valuation Study of Scuba Case Study in Mu Ko Similan Marin National Park. Thailand, Tourism Management. 29: 1122-1130.
7-Bartczak A, Lidjem H, Navrud S, Zandersen M and Zylick T. 2008 . Valuing Forest Recreation on the National Level in Atransition Economy: The Case of Poland. Forest Policy and Economics.10:467-472.
8-Bernath K. and Roschewitz A. 2007. Recreational Benefits of Urban Forests: Explaining Visitors Willingness to Pay in the Context of the Theory of Planned Behavior. Journal of Environmental Management. 60:1-11.
9-Chen Z.M, Chen G.Q, Chen B, Zhou J.B, Yang Z.F and Zhou Y. 2009. Net Ecosystem Services Value of Wetland: Environmental Economic Account. Commun Nonlinear Sci Numer Simulate. 14: 2837- 2843.
10-Dubgaard A. 1998. Economic Value for Recreational Benefits from Danish Forests. In: Dabbert, S, Dubgaard A, Slangen, L, Whitby M. (Eds.). The Economics of Landscape and Wildlife Conservation. CAB International. Wallingford.
11-Freer-Smith M.S.J, Broadmeadow J.M and Lyneh B. 2007. Forestry and Climate Change. Cabi Head Office. Noswhorthy Way Oxfordshire. Uk.
12-Garrod G and Willis K. 1997. The Recreational Value of Tropical Forests in Malaysia. Journal of World Forest Resource Management. 8: 183-201.
13-Hanemann W. M. 1994.Valuing the Environment Through Contingent Valuation. Journal of Economic Perspectives. 8(4): 19-43.
14-Howarth B.R and Farber S. 2002. Accounting for the Value of Ecosystem Services. Ecological Economics. 41: 421-429.
15-Judge G.G, Hill R.C, Griffithes W.E, Lukepohl H and Lee T.C. 1988. The Theory and Practice of Econometrics. 2nd Edition. Wiley. New York. USA.
16-Kluvánková T. 1999. Sustainable Tourism in the Mala Fatra National Park. the Slovak Republic. International Journal of Sustainable Development. 2 (2): 323–340.
17-Lee C and Han S. 2002. Estimating the Use and Preservation Values of National Parks Tourism Resources Using a Contingent Valuation Method. Tourism Management. 23: 531-540.
18-Lehtonen E.J, Kuuluvainen E, Pouta M, Rekola T and Li C. 2003. Non-Market Benefits of Forest Conservation in Southern Finland. Environmental Science and Policy. 6: 195-204.
19-Loomis J.B and Ekstrand E. 1998. Alternative Approaches for Incorporating Respondent Uncertainty when Estimating Willingness to Pay: the Case of Mexican Spotted Owl. Ecological Economics. 27: 29-41.
20-Loomis J.B, Gonzalez A.M, Gonzalez-Caban A. 2007. Spatial Limits of the Tcmrevisited: Island Effects. Department of Agricultural and Resource Economics. Colorado State University.
21-Maddala G.S. 1991. Introduction to Econometrics. 2nd Edition. Macmillan. New York.
22-Mathur A.S and Sachdeva A.S. 2003. Towards an Economic Approach to Sustainable Forest Development. Working Paper Series. Paper No:2.
23-Mitchell R.C and Carson R.T. 1989. Using Surveys to Value Public Goods: The Contingent Valuation Method. Washington. DC: Resource for the Future.
24-Pearce D.W and Turner R.K. 1990. Economics of Natural Resources and the
Environment. Harvester Wheatsheaf. Hertfordshire.
25-Scarpa R, Hutchinson W.G, Chilton S.M and Buongiorno J. 2000. Importance of Forest Attributes in the Willingness to Pay for Recreation: A Contingent Valuation Study of Irish Forests: Forest Policy and Economics. 1: 315-329.
26-Schaeffer P.V. 2008. Thoughts Concerning the Economic Valuation of Landscapes. Journal of Environmental Management. 89:146-154.
27-Tyrväinen L. 2001. Economic Valuation of Urban Forest Benefits in Finland. Journal of
Environmental Management. 62 (1): 75–92.
28-Venkatachalam L.2004. The Contingent Valuation Method: A Review. Environmental Impact Assessment Review. 24: 89-124
30-Voget K. A, Honea J, Voget D. J, Andreu M, Edmonds R, Sigurdardottir R and Patel_Weynand T. 2006. Forest and Socity: Sustainability and Life Cycles of Forest in Human Landscapes. Cromwell Press. Trowbridge.
31-Willis K.G, Garrod G, Scarpa R, Powe N.A, Lovett A, Bateman I.J, Hanley N and MacMillan D. 2003. The Social and Environmental Benefits of Forests in Great Britain. Social & Environmental Benefits of Forestry Phase 2. Report to Forestry Commission. Edinburgh.
The Estimate of recreational value of yasouj forest park by using a contingent valuation method
Abstract
Forests play a significant role in human beings welfare. Most of forest benefits either is valued in low price is or isnt accounted at all. This under-valuation often leads to inadequate allocation of resources and incorrect forest management and planning for forest maintance. Recreational use of forest is one of the important benefits of forest. Kohgiluye and Boyer Ahmad province has vast forests which have provided suitable grounds for recreational use of people in society. The goal of this study has been to estimate recreational value of yasouj forest park and the amount of visitors willingness to payment. The data for this research has been collected by occasional sampling an from questionnaires based on contingent valuation (CV) and double-bounded dichotomous choice (DC) from 188 visitors of yasouj forest park. Logit model was used to determine effective factors in individual willing to pay (WTP), based on maximum likelihood method. The findings show that 86.9 percent of visitors have accepted to pay for coming to this forest park. Results show that bid, income, education and household size variables have significant effect on WTP; however, gender and age variables statistically dont have such effect. The mean amount of willingness to pay is 992.73 RLS per visitor and total annual recreational value for yasouj forest park is 7.43 Billion RLS.
Key Word: Contingent Valuation, Forests park, recreational value, yasouj.
جدول1-آماره‌هاي توصيفي متغيرهاي مهم اجتماعي ـ اقتصادي پاسخگويان (176=n).
متغيرها | ميانگين | انحراف معيار | حداقل | حداكثر |
سن پاسخگويان (سال) | 44/32 | 72/10 | 15 | 66 |
سال‌هاي تحصيل پاسخگويان (سال) | 52/13 | 95/2 | 5 | 22 |
اندازه خانوار (نفر) | 83/3 | 74/1 | 1 | 9 |
درآمد ماهيانه پاسخگويان (ريال) | 49/433506 | 96/693257 | 60000 | 2000000 |
مأخذ: يافته‌هاي تحقيق
جدول2- توزيع فراواني شغل بازديدكنندگان از پارك جنگلي.
شغل | كارمند دولت | مدرس | كارگر | آزاد | بازنشسته | خانه‌دار | ساير | جمع |
تعداد | 46 | 9 | 3 | 86 | 3 | 9 | 20 | 176 |
درصد | 14/26 | 11/5 | 71/1 | 86/48 | 71/1 | 11/5 | 36/11 | 100 |
مأخذ: يافته‌هاي تحقيق
جدول3- توزيع فراواني سطح تحصيل بازديدكنندگان از پارك جنگلي.
سطح تحصيل | دكتري | فوق ليسانس | ليسانس | فوق ديپلم | ديپلم | پايين‌تر از ديپلم | بي‌سواد | جمع |
تعداد | 3 | 5 | 49 | 34 | 72 | 11 | 2 | 176 |
درصد | 7/1 | 84/2 | 84/27 | 32/19 | 91/40 | 25/6 | 14/1 | 100 |
مأخذ: يافته‌هاي تحقيق
جدول 4- وضعيت پاسخگويي به سه مبلغ پيشنهادي براي ورود به پارك جنگلي.
وضعيت پذيرش
مبلغ پيشنهادي | پذيرش مبلغ پيشنهادي | عدم پذيرش مبلغ پيشنهادي | عدم پاسخگويي به پيشنهاد | جمع | ||||
تعداد | درصد | تعداد | درصد | تعداد | درصد | تعداد | درصد | |
پيشنهاد اول (2000 ريال) | 90 | 14/51 | 81 | 02/46 | 5 | 84/2 | 176 | 100 |
پيشنهاد دوم (1000 ريال) | 54 | 68/30 | 32 | 18/18 | - | - | 86 | 86/48 |
پيشنهاد‌سوم (3000 ريال) | 49 | 84/27 | 41 | 3/23 | - | - | 90 | 14/51 |
جدول 5- توزيع فراواني حداكثر تمايل به پرداخت پاسخگويان براي استفاده تفريحي از پارك جنگلي.
میزانWTP (ریال) | 500 | 1000 | 1500 | 2000 | 2500 | 3000 | 4000 | 5000 | 10000 | جمع |
تعداد | 9 | 39 | 15 | 38 | 3 | 18 | 16 | 14 | 1 | 153 |
درصد | 1/5 | 1/22 | 5/8 | 6/21 | 7/1 | 2/10 | 1/9 | 8 | 6/0 | 9/86 |
جدول6- نتايج مدل لاجيت براي برآورد ارزش تفريحي پارك جنگلي مورد مطالعه.
متغيرها | ضرايب برآورد شده | ارزش آماره t | سطح معني‌داري | تغيير در احتمال (كشش پذيري) |
ضريب ثابت | 3037/0- | 983/0- | 1254/0 | 0137/0- |
پيشنهاد | 1539/0- | 345/2- | 019/0 | 0015/0- |
درآمد | 9226/0 | 201/4 | 0000/0 | 001/0 |
جنسيت | 2103/0- | 382/1- | 1669/0 | 2103/0- |
سن | 3091/0 | 692/0 | 4891/0 | 0031/0 |
اندازه خانوار | 4322/0- | 765/1- | 0776/0 | 0432/0- |
تحصيلات | 4384/0 | 463/2 | 0138/0 | 0438/0 |
Likelihood Ratio Test (L. R. Statistic) = 141.62 Probability (L. R. Statistic) = 0.0000 Percent Of Right Prediction = 79.24
| ||||
[1] 1-Contingent Valuation Method
[2] 2-Logit Model
[3] Willingness to pay -
[4] - Overall Mean WTP
[5] - Truncated Mean WTP
[6] - Aggregation
[7] - Maximum Likelihood
[8] - Efron,s R2
[9] - Mc.Fadden,s R2
[10] -Likelihood Ratio Statistic (L.R. Statistic)
[11] - Probability (L.R. Statistic)
[12] - Percentage of Right Predictions
