اخلاق جنگ در متون ادبی و حماسی فارسی

محورهای موضوعی : حماسه

محمد جعفر محلاتی ¹

1 - استاد مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا در دانشگاه اوبرلین (Oberlin) آمریکا.

تاریخ دریافت : 1385/07/12 تاریخ پذیرش : 1385/11/12 تاریخ انتشار : 1385/12/01

کلید واژه: شاهنامه, اوستا, اخلاق جنگ در ادبیات, اخلاق جنگ در تمدن اسلامی, دیپلماسی در جنگ, فرهنگ ایرانی &ndash, اسلامی, پهلوان,

چکیده مقاله :

مقاله ای که ملاحظه می فرمایید، گزیده ای مختصر از فصل پنجم کتابی است که تحت عنوان اخلاق جنگ در فرهنگهای اسلامی با نگرشی تطبیقی و منتقدانه: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دکتر محمدجعفر محلاتی تنظیم شده است و کتاب آن توسط دانشگاه هاروارد در دست انتشار است. این مقاله ضمن کاوش در فرهنگ ایرانی – اسلامی در جستجوی ریشه های فکری مبانی است که امروزه به صورت مقررات بین المللیِ انسان دوستانه در عرصه جنگ به عنوان یک دستاوردِ حقوق بشری مورد پذیرش عموم قرار گرفته است. نویسنده تلاش می کند ضمن اشاره به نوشته هایی حقوقی در اولین قرون اسلامی و سپس تمرکز بر فرهنگ پیش از اسلام، اوستا و نیز شاهکار فردوسی – شاهنامه – همچنین مثنوی مولوی نشان دهد که فرهنگ ایرانی در بنیاد، مفهوم اخلاق در عرصة جنگ را – اعم از دلایل شروع، کیفیت اداره و ادامه – با ظرافتی خاصّ مورد توجه قرار داده و آموزه هایی را در جهت تمایلات انسان دوستانه و ارج نهادن بر کرامت های انسانی به یمان آورده است.

چکیده انگلیسی:

This article is a summary of the fifth chapter of a book with the above title written by Mohammad Jafar Mahallati. It is under print by HarvardUniversity. This article is a search in the Persian-Islamic culture in order to find the roots of Medieval thoughts on international humanitarian regulations in war. With reference to legal writings in the early centuries of Islam, then focusing on the Persian culture before Islam, and bringing facts from Avesta, Shahnameh, Mowlana's Masnavi, the author attempts to show that Persian culture in essence, has delicately considered the concept of ethics in war be it the cause of war, or the quality of war. 

منابع و مأخذ:

اوستا: قدیمیترین نیایشهای ایرانی، جلیل دوست­خواه، چاپ دوم، انتشارات مروارید، 1375.

تاریخ ثعالبی، عبدالملک ثعالبی، ترجمه محمد فضائلی، نشر ثمره، 1377.

حکمت عملی و نظری در شاهنامه فردوسی، سجاد چوبینه، تهران.

دادستان مینوی خرد، احمد تفضلی، تصحیح ژالة آموزگار، تهران، انتشارات سخن، 1376.

شاهنامة فردوسی، چاپ مسکو، هرمس، 1384.

مثنوی معنوی، جلال­الدین محمد، تصحیح رینولد نیکلسون، 1314.

Poet and Hero in the Persian Book of king. Olga Davidson, cornell university press 1994.

Toshihiko Izutsu, God and Man in the Quran. Macgill university press.

Michael walzer, Just wan.