تحقیقی در گزینش‌های نو و اشعار نویافته ابن یمین فریومدی در جنگ اشعار شماره 3423 Arabic کتابخانه ملی فرانسه ( ارسال دوباره)

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

فیروزه هاشمی فشارکی ¹ , مهرداد چترایی ² , محبوبه خراسانی ³ , شهرزاد نیازی ⁴

1 - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.
3 - دانشیار گروه زبان ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه ازاد اسلامی، نجف اباد، ایران
4 - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد نجف آباد،دانشگه آزاد اسلامی، نجف اباد،ایران

تاریخ دریافت : 1402/09/18 تاریخ پذیرش : 1403/06/19 تاریخ انتشار : 1403/10/01

کلید واژه: &quot, گزینش نو&quot, , &quot, اشعار نویافته&quot, , &quot, دیوان ابن یمین فریومدی&quot, , &quot, نسخه خطی&quot, , &quot, جنگ اشعار شمارهٔ 3423 Arabic&quot, ,

چکیده مقاله :

ابن یمین فریومدی از شاعران صاحب‌نام قرن هشتم هجری قمری است. دیوان او تاکنون دومرتبه به همت سعید نفیسی و حسینعلی باستانی راد در ایران تصحیح و چاپ‌شده است. نفیسی 4 نسخه خطی را در تصحیحش استفاده کرده است که به دو نسخه، یکی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی و دیگری متعلق به کتابخانه شهرداری اصفهان اشاره‌کرده است. باستانی راد نیز جز تصحیح نفیسی از پنج نسخه استفاده کرده است که دو نسخه از آن متعلق به کتابخانه‌های مجلس و سلطنتی است و دودست نویس متعلق به خود وی بوده است. هرچند تصحیح منتشرشده از حسینعلی باستانی راد، نسبت به آنچه مرحوم نفیسی منتشر کرده است، کامل‌تر است؛ اما هنوز هم می‌توان در میان نسخ خطی فارسی تصحیح‌نشده، اشعاری از این شاعر را یافت که در دیوان‌های او نیامده است. جنگ اشعار شمارهٔ 3423 Arabic کتابخانه ملی فرانسه، متعلق به قرن نهم هجری قمری، یکی ازاین‌دست نوشته‌هاست که اشعار 156 شاعر در آن جمع‌آوری‌شده است. ابن یمین فریومدی یکی از شاعرانی است که کاتبان متعدد این جنگ 475 بیت شعر از او در این اثر ضبط کرده‌اند. در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی به مقایسه این ابیات با دو دیوان چاپ‌شده به‌وسیله باستانی راد و نفیسی پرداخته‌شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که علاوه بر وجود 26 بیت نویافته از ابن یمین فریومدی در این جنگ، می‌توان نمونه‌هایی از خوانش های نوین از اشعار این شاعر را یافت که به رفع مشکلات معنایی، وزنی و خوانش های نادرست در دیوان‌های منتشرشده از این شاعر و تکمیل آن‌ها می‌انجامد.

چکیده انگلیسی:

Ibn Yimin Freiomidi is a renowned poet of the 8th century AH. His collected have been edited and published twice in Iran by Saeed Nafisi and Hosseinali Bastani Rad. The information provided about the manuscripts used by these two editors. Nafisi used 4 manuscripts in his edition, referring to two of them, one belonging to the Islamic Consultative Assembly Library and the other to the Isfahan Municipality Library. Bastani Rad also used five manuscripts in addition to Nafisi's edition, two of which belonged to the Majles and Saltanati libraries, and two of which were his own manuscripts. Although Bastani Rad's published edition is more complete than that of Nafisi, it is still possible to find poems by this poet in unrevised Persian manuscripts that do not appear in his collected poems. One of these manuscripts is the 3423 Arabic collection of poems in the French National Library, dated to the 9th century AH. It contains poems by 156 poets, including Ibn Yimin Freiomidi. Multiple scribes of this collection have recorded 475 verses by Ibn Yimin Freiomidi. This study compares these verses to the two published collections of Ibn Yimin Freiomidi's poems by Bastani Rad and Nafisi. This study show that in addition to the existence of 26 newly discovered verses by Ibn Yimin Freiomidi in this collection, it is possible to find new readings of this poet's poems that help to resolve semantic, metrical, and misreading problems in the published collections of his poems and to complete them.

منابع و مأخذ:

بی‌نام (9 هـ. ق)، جنگ اشعار شماره 3423 Arabic. کتابخانه ملی فرانسه: پاریس.
خواند میر، غیاث الدین (1353). حبیب السیر، ج 3، تهران: خیام.
صفا، ذبیح اله (1383). تاریخ ادبیات در ایران. ج 2، تهران: فردوس.
عفیفی، رحیم (1371). مثل‌ها و حکمت‌ها در آثار شاعران قرن سوم تا یازدهم. تهران: سروش.
فاریابی، ظهیرالدین (1380). دیوان ظهیر فاریابی. به کوشش امیرحسن یزدگردی، به اهتمام دکتر اصغر دادبه، تهران: قطره.
فریومدی، ابن یمین (1318). دیوان مقطعات و رباعیات و مثنویات. به تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران: کتابفروشی مروج.
فریومدی، ابن یمین (1344). دیوان اشعار ابن یمین فریومدی. به تصحیح حسینعلی باستانی راد، تهران: سنایی.
لنبانی، رفیع الدین (1369). دیوان رفیع الدین لنبانی. به کوشش تقی بینش، تهران: پاژنگ.
مایل هروی، نجیب (1380). تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نصیری شیراز، زهرا (1396). تصحیح انتقادی دیوان مقطعات و رباعیات ابن یمین و شرح دشواری‌ها و ویژگی‌های سبکی آن. رساله دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
نصیری شیراز، زهرا (1396). «بررسی و نقد دو نسخه مصحح از دیوان ابن یمین فریومدی و ضرورت تصحیح مجدد آن»، مجله بهار ادب، شماره 2، صص 150-129.
هاشمی، فیروزه (1402). تصحیح اشعار فارسی جنگ شماره 3423 Arabic کتابخانه ملی فرانسه. رساله دکتری. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد.
هاشمی سندیلوی، احمدعلی خان (1347). تذکره مخزن الغرائب. به اهتمام محمدباقر، ج 1، لاهور: بی‌نام.

References:
Anon. (9th century AH), Collection of Poems No. 3423 Arabic. National Library of France: Paris.
Khwandamir, Ghiyath al-Din (1353). Habib al-Siyar, vol. 3. Tehran: Khayyam.
Safa, Zabihullah (1383). History of Literature in Iran, vol. 2. Tehran: Ferdows.
Afifi, Rahim (1371). Proverbs and Wisdom in the Works of Poets of the Third to Eleventh Centuries. Tehran: Soroush.
Faryabi, Zahir al-Din (1380). Divān of Zia al-Din Faryabi. Edited by Amir Hassan Yazdgardi, under the supervision of Dr. Asghar Dadbeh. Tehran: Qatra.
Firoumidi, Ibn Yamin (1318). Divān of Maqtaʿāt, Rubāʿiyāt, and Masnavīyāt. Edited and introduced by Saeed Nafisi. Tehran: Moruj Bookstore.
Firoumidi, Ibn Yamin (1344). Divān of Poems by Ibn Yamin Firoumidi. Edited by Hosein Ali Bastani Rad. Tehran: Sanai.
Lenbani, Rafiʿ al-Din (1369). Divān of Rafiʿ al-Din Lenbani. Edited by Taqi Binash. Tehran: Pazhang.
Māʿil Heravi, Najib (1380). History of Manuscript Processing and Critical Editing of Manuscripts. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Nassiri Shiraz, Zahra (1396). Critical Edition of the Divān of Maqtaʿāt and Rubāʿiyāt of Ibn Yamin and Explanation of Its Difficulties and Stylistic Features. PhD dissertation, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz.
Nassiri Shiraz, Zahra (1396). “A Study and Critique of Two Edited Versions of the Divān of Ibn Yamin Firoumidi and the Necessity of Its Re-Editing.” Bahar-e Adab Journal, no. 2, pp. 129-150.
Hashemi, Firoozeh (1402). Critical Edition of the Persian Poems of Collection No. 3423 Arabic of the National Library of France. PhD dissertation, Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University, Najafabad Branch.
Hashemi Sandili, Ahmadali Khan (1347). Tadhkirah-ye Makhzan al-Gharaib. Edited by Mohammad Baqir. Vol. 1. Lahore: Anon.