جنبش جنگل و تأثیر آن بر ادبیات معاصر

محورهای موضوعی : تاریخی (با ویژگی ادبی و هنری)

پروانه قلیزاده ¹ , سید سعید احدزاده کلوری ² , محمد رضا شاد منامن ³ , جهاندوست سبزعلیپور ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، گیلان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
4 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/09/27 تاریخ پذیرش : 1400/11/13 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: تأثیر بر ادبیات, شهادت, جنبش جنگل, دولت,

چکیده مقاله :

جنبش جنگل، در پی ناکامی انقلاب مشروطه، در آخرین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، به رهبری میرزا کوچک خان و با اهداف مبارزه با خودکامگی شاه و عمال حکومت، بیرون راندن اشغالگران روس و انگلیس از صفحات شمالی کشور و حمایت از مردم ستم دیده در برابر درباریان فاسد، مالکان ستم پیشه و تاجران مال اندوز، تشکیل گردید. عمر این نهضت، به دلیل هجوم‌های خودی و بیگانه به آن بسیار کوتاه بود. اما مردمی بودن نیروها و اهداف انسانی نهضت، سبب نفوذ باورنکردنی آن در میان کشاورزان و صنعتگران شد و در همان حال بر نهادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اثر عمیقی به جای گذاشت و زمینه ساز نوعی از ادب مقاومت در ایران گردید که در قالب شعر و ادبیات داستانی عرضه شد. داده‌های این پژوهش با روش کتابخانه ای فراهم آمده و با استفاده از ابزار تحلیل محتوا و روش کیفی، تحلیل و توصیف شده است. انجام این پژوهش از آن جهت ضرورت دارد که یکی از گره‌گاه‌های مبارزات مردم ایران نوای آزادی می‌پردازد. هدف نویسندگان نشان دادن نحوه و میزان بازتاب رویدادهای قیام جنگل در ادبیات معاصر بوده است. می‌بینیم تلاش حکومت پهلوی برای مخدوش کردن چهرۀ میرزا نهضت او، بی‌ثمر ماند و بسیاری از شاعران و نویسندگان، در تمام لحظه‌های تاریخ‌ساز، از قیام جنگل و رهبر آن سخن گفته و آن به مثابۀ وسیله‌ای برای تداوم مبارزات مردم، بهره برده‌اند.

چکیده انگلیسی:

The Jungle Uprising, following the failure of the Constitutional Revolution, occurred in the last years of the thirteenth century AH, led by Mirza Kuchak Khan, with the aim of fighting the Shah's dictatorship and overthrowing the Russian and British occupiers from the north and supporting the oppressed people against the courtiers. Corrupt, oppressive landlords and wealthy merchants were formed. The life of this movement was very short due to internal and external attacks. The common people’s support and human goals of the movement caused its incredible influence among farmers and artisans, and at the same time had a profound effect on political, social and cultural institutions and paved the way for a kind of resistance literature in Iran in the form of poetry and literature. The data of this research are provided by documentary method and are analyzed and described using content analysis tools and qualitative methods. The most important achievement of this research is that, firstly, the government and its affiliates have not hesitated to stop killing people in order to protect their interests, and secondly, the emotional impact on the movement's data on the people has been more than its historical impact.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها آرونوا، م.ر. و اشرافیان، ک.ز. (2536) دولت نادرشاه، مترجم حمید امین، تهران: شبگر. آرین‌پور‏ یحیی (1351) از صبا تا نیما، جلد 2، تهران: کتاب‌های جیبی. ابتهاج، هوشنگ (1371) آینه در آینه، به انتخاب محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: نثر چشمه. اسفندیاری، علی (1376) نامه‌های نیما، تدوین سیده مینا میرهادی (یوشیج)، تهران: نگاه. اسفندیاری، علی (نیما یوشیج)(1397) مجموعۀ کامل اشعار، تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه. تادیه، ژان ایو (1378) نقد ادبی در قرن بیستم، مترجم مهشید نونهالی، تهران: نیلوفر. ترابی، علی اکبر (1376) جامعه شناسی ادبیات فارسی، تبریز: فروغ آزادی. چدویک، چارلز (1375) سمبولیسم، مترجم مهدی سحابی، تهران: مرکز. حسینی، سیدحسن (1399) مجموعه کامل اشعار، تهران: کتاب آبی. حمیدیان، سعید (1381) داستان دگردیسی، تهران: نیلوفر. دایرةالمعارف فارسی (1383) به سرپرستی غلامحسین مصاحب، تهران: جیبی. رائین، اسماعیل (1352) حیدرخان عمواوغلی، تهران: جاویدان. رضازاده ملک، رحیم (1352) حیدرخان عمواوغلی، تهران: دنیا. رواسانی، شاپور (1389) جنبش جنگل، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد 19، تهران: انتشارات دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. سپانلو، محمدعلی (1381) بازآفرینی واقعیّت، تهران: نگاه. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380) شعر معاصر عرب، تهران: سخن. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386) زمینۀ اجتماعی شعر فارسی، تهران: اختران و زمانه. عابدینی، حسن (1369) صدسال داستان نویسی در ایران، تهران: تُندر. عبد علی، محّمد (1374) فرهنگ شعر نیما، تهران: فکر روز. علوی، بزرگ (1357) نامه‌ها، تهران: امیر کبیر و سپهر. فخرایی، ابراهیم (1353) گیلان در جنبش مشروطیت، تهران: جیبی. فخرایی، ابراهیم (1354) سردار جنگل، تهران: جاویدان. قاسم‌نژاد، علی (1376) ادبیات متعهد، فرهنگنامه ادبی فارسی، به سرپرستی حسن انوشه، تهران: ارشاد اسلامی. کریمی حکاک، احمد (1384) طلیعۀ تجدد در شعر فارسی، مترجم مسعود جعفری، تهران: مروارید. کشاورز، کریم (1347) گیلان، تهران: ابن سینا. کوش آبادی، جعفر (1357) کوچک خان، تهران: نیل. گلسرخی، خسرو (1373) ای سرزمین من، به کوشش کاوه گوهرین، تهران: نگاه. مهجوریان نمازی، علی‌اکبر (1376) فرهنگ واژه‌های مازندرانی در اشعار فارسی نیما، در «ری را»، به کوشش عباس قزوان چاهی، تهران: معین. میرزا، ایرج (2536) کلیات، به اهتمام محمّد جعفر محجوب، تهران: اندیشه. میرصادقی، جمال و ذوالقدر میمنت (1377) واژه نامۀ هنر داستان نویسی، تهران: مهناز. هال، کالوین اس و نورد بالی، ورنون جی (1375) مبانی روانشناسی تحلیلی یونگ، مترجم محمد حسین مقبل، تهران: جهاد دانشگاهی. یاحقی، محمد جعفر (1385) جویبار لحظه‌ها، تهران جامی. مقالات جدیدی، حمیدرضا، و ماهیار، عباس. (1390). فرخی یزدی و بازتاب وقایع مشروطیت در شعرش. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 3(9)، 103-124.

_||_

Books Abd Ali, Mohammad (1995) Farhang-e Sheer-e Nima, Tehran: Fekr-e Rouz. [In Persian] Abedini, Hasan (1990) One hundred years of story writing in Iran, Tehran: Tondar. [In Persian] Alavi, Bozorg (1978) The letters, Tehran: Amirkabir. [In Persian] Arounova, M.R. and Ashrafian. K.Z (1977) Dolat-e Nadershah, Trans. By Hamid Amin, Tehran: Shabgard. [In Persian] Asfanadiary, Ali (1997) Nima’s Letters, Edited by Seyedeh Mina Mirhadi (Youshij), Tehran: Negah. [In Persian] Asfanadiary, Ali (Nima Youshij) (2018) Majmoue ye kamel-e Ashaar, Edited By Sirous Tahbaz, Tehran: Negah. [In Persian] Chedvik, Charlz (1996) Sambolism, Trans. By Mehdi Sahaabi, Tehran: Markaz. [In Persian] Dayeratol Ma-aref-e Farsi (2004) Gholam Hosein Mosaheb, Tehran: Jibi. [In Persian] Ebtehaj, Houshang (1992) Mirror in the mirror, Edited by Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Nasr-e Cheshmeh. [In Persian] Fakhraei, Ebrahim (1974) Gilan in constitutional period, Tehran: Jibi. [In Persian] Fakhraei, Ebrahim (1975) Sardar-e Jangal, Tehran: Javidan. [In Persian] Ghasem Nejhad, Ali (1997) Art for society’s sake, a literary glossary, Edited by Hasan Anousheh, Tehran: Ershad-e Eslami. [In Persian] GolsorKhi, Khosro (1994) Oh my land, Edited by Kaveh Goharin, Tehran: Negah. [In Persian] Haal, Vernon ji, Kalvin Es and Nord Bali (1996) Yung’s Psychoanalytic principles, Trans. By Mohammad Hosein Moghbel, Tehran: Jahad Daneshgahi. [In Persian] Hamidian, Saeid (2002) The story of transformation, Tehran: Niloufar. [In Persian] Karimi Hakak, Ahmad (2005) Modernism in Persian literature, Trans. By Masoud Jafari, Tehran: Morvarid. [In Persian] Keshavarz, Karim (1968) Gilan, Tehan: Ebn-e Sina. [In Persian] Koush Abadi, Jafar (1978) Kouchak Khan, Tehran: Nil. [In Persian] Mahjourian Namazi, Ali Akbar (1997) Glossary of Mazani words in Nima’s poetry. Ri RA, Edited by Abbas Ghazvan Chahi, Tehran: Moein. [In Persian] Mirsadeghi, Zolghadr, & Jamal, Meimanat (1998) Glossary of short story writing, Tehran: Mahnaz. [In Persian] Mirza, Iraj (1977) Koliyat, Edited By Mohammad Jafar Mahjoub, Tehran: Andisheh. [In Persian] Raein, Esmaeil (1973) HeidarKhan Amoo oghli, Tehran: Javidan. [In Persian] Ravasaani, Shapour (2010) Jonbesh-e Jangal, Dayeratol Ma-aref Bozorg-e Eslami. Edited by Kazem Mousavi Bojnourdi, Vol 19, Tehran: Dayeratol Ma-aref Bozorg-e Eslami. [In Persian] Rezaazaadeh Malek, Rahim (1973) HeidarKhan Amoo oghli, Tehran: Donya. [In Persian] Sepanlou, Mohammad Ali (2002) The recreation of reality, Tehran: Negah. [In Persian] Shafiei Kadkani, Mohammad Reza (2001) Contemporary Arab poetry, Tehran: Sokhan. [In Persian] Shafiei Kadkani, Mohammad Reza (2007) The social background of Persian poetry, Tehran: Akhraran va Zamaneh. [In Persian] Tadieh. Jhan Iyo (1999) Literary criticism in 20th century, Trans. By Mahshid Nonahali, Tehran: Niloufar. [In Persian] Torabi, Ali Akbar (1997) Sociology of Persian literature, Tabriz: Frough-e Azadi. [In Persian] Ya Haghi, Mohammad Jafar (2006) The river of moments, Tehran: Jami. [In Persian] Article jadidi, H. R., & Mahyar, A. (2011). Farrokhi Yazdi and reflect of the events of the constitutional on his poetry. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 3(9), 103-124. [In Persian]