اثر تغییرات کاربری اراضی بر ویژگی‌های خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مزداران)
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعیسیده سامره پیرزاده 1 , عباس احمدی 2 , علی محمدی ترکاشوند 3 , ابوالفضل معینی 4 , ابراهیم پذیرا 5
1 - کشاورزی
2 - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
3 - استادیارگروه خاکشناسی؛ واحد علوم‎ وتحقیقات؛ دانشگاه آزاداسلامی؛ تهران؛
4 - استادیار؛ گروه آبخیزداری؛ واحد علوم و تحقیقات؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ تهران؛ ایران
5 - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
کلید واژه: پوشش گیاهی, تغییر کاربری اراضی, جنگل تراشی, خصوصیات شیمیایی خاک, خصوصیات فیزیکی خاک,
چکیده مقاله :
چکیده امروزه تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی، به یکی از نگرانی‌های قابل توجه در سطح دنیا در زمینه تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم جهانی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کاربری‌های مختلف بود. بدین منظور ابتدا نقشه توپوگرافی 1:25000 از سازمان نقشه برداری کشور تهیه و مرز حوضه مشخص شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی نقشه کاربری اراضی تهیه و در هر یک از کاربری‌های مورد نظر نقاطی به منظور حفر پروفیل تعیین و در مجموع 19 پروفیل حفر شد. برخی خصوصیات خاک نظیر عمق، رنگ و غیره در منطقه تعیین و کارت تشریح برای پروفیل‌ها تکمیل گردید و از هر افق نمونه‌ای برای سایر آزمایشات برداشته و 52 نمونه به آزمایشگاه ارسال گردید. در آزمایشگاه فاکتورهای درصد رس، شن، سیلت، مواد آلی، pH و EC تعیین گردید در نهایت رابطه خصوصیات خاک و کاربری با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه تعیین گردید. به منظور مقایسه میانگین‌ها از آزمون دانکن در سطح معنی‌دار 5 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که جنگل‌تراشی و تخریب مراتع و به تبع آن کشت و کار مداوم در این اراضی منجر به تخریب برخی از ویژگی‌های بهینه فیزیکی و شیمیایی خاک می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان اظهار داشت که تغییر کاربری اراضی می‌تواند سبب کاهش کربن آلی و کاهش تخلخل خاک و بدنبال آن کاهش هدایت هیدرولیکی خاک شود. این تغییرات سبب تخریب خاک شده و آن را مستعد فرسایش می‌سازد. بنابراین تغییر کاربری با تخریب خاک، افزایش فرسایش‌پذیری و کاهش حاصلخیزی سبب ایجاد خصوصیاتی نامطلوب در خاک می‌شود..
The conversion of forests and pastures to agricultural land is one of the major concerns regarding environmental degradation and global climate change. This study aimed to investigate the changes in physical and chemical properties of soil under different land uses. Accordingly, a topographic map at a scale of 1:25000 was provided by the Iran mapping organization, and the boundaries of the catchment area were determined. Then, a land use map was prepared using satellite images and aerial photographs. Points for digging profile holes were determined for each of the desired uses, resulting in a total of 19 profiles. In the area, some soil characteristics, such as depth and color, and so on, were determined and a description map for each profile was filled in. Samples were collected from each horizon for further analysis, and 52 samples were sent to the laboratory. A laboratory test was performed to determine the percentage of clay, sand, silt, organic matter percentage, pH, and EC. Ultimately, a one-way analysis of variance was performed to determine the relationship between soil properties and land use. Duncan's test was used to compare the means at a significant level of 5%. According to the results, defforestation, destruction of pastures, and subsequent continuous cultivation of these lands destroy some of the optimal physical and chemical properties of the soil. The results of this study indicate that changes in land use can lead to a decrease in soil organic carbon and soil porosity, followed by a decrease in soil hydraulic conductivity, leading to soil degradation and making it susceptible to erosion. Overall, it can be concluded that land use changes cause undesirable soil properties through soil degradation, increased erodibility, and decreased fertility
