اثر تغییرات کاربری اراضی بر ویژگی‌های خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مزداران)

الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی

سیده سامره پیرزاده ¹

1 - کشاورزی

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 17 الثلاثاء , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: پوشش گیاهی, تغییر کاربری اراضی, جنگل تراشی, خصوصیات شیمیایی خاک, خصوصیات فیزیکی خاک,

ملخص المقالة :

چکیده امروزه تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی، به یکی از نگرانی‌های قابل توجه در سطح دنیا در زمینه تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم جهانی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کاربری‌های مختلف بود. بدین منظور ابتدا نقشه توپوگرافی 1:25000 از سازمان نقشه برداری کشور تهیه و مرز حوضه مشخص شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی نقشه کاربری اراضی تهیه و در هر یک از کاربری‌های مورد نظر نقاطی به منظور حفر پروفیل تعیین و در مجموع 19 پروفیل حفر شد. برخی خصوصیات خاک نظیر عمق‌، رنگ و غیره در منطقه تعیین و کارت تشریح برای پروفیل‌ها تکمیل گردید و از هر افق نمونه‌ای برای سایر آزمایشات برداشته و 52 نمونه به آزمایشگاه ارسال گردید. در آزمایشگاه فاکتورهای درصد رس، شن‌، سیلت، مواد آلی، pH و EC تعیین گردید در نهایت رابطه خصوصیات خاک و کاربری با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه تعیین گردید. به ‌منظور مقایسه میانگین‌ها از آزمون دانکن در سطح معنی‌دار 5 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که جنگل‌تراشی و تخریب مراتع و به تبع آن کشت و کار مداوم در این اراضی منجر به تخریب برخی از ویژگی‌های بهینه فیزیکی و شیمیایی خاک می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان اظهار داشت که تغییر کاربری اراضی می‌تواند سبب کاهش کربن آلی و کاهش تخلخل خاک و بدنبال آن کاهش هدایت هیدرولیکی خاک شود. این تغییرات سبب تخریب خاک شده و آن‌ را مستعد فرسایش می‌سازد. بنابراین تغییر کاربری با تخریب خاک، افزایش فرسایش‌پذیری و کاهش حاصلخیزی سبب ایجاد خصوصیاتی نامطلوب در خاک می‌شود..