مدل‌های ماده سوختنی سطحی و خطر آتش در پارک ملی گلستان

محورهای موضوعی : جنگلداری

رقیه جهدی ¹ ( استادیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران )

تاریخ دریافت : 1399/11/05 تاریخ پذیرش : 1400/03/20 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: پارک ملی گلستان, آتش‌سوزی جنگل, بار ماده سوختنی, تاب‌آوری سیمای سرزمین, ماده سوختنی سطحی,

چکیده مقاله :

تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی در بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع به منظور پیش‌بینی رفتار و گسترش آتش، مدیریت آتش و بازسازی این بوم‌سازگان‌ها بسیار مهم است. هدف این مطالعه تعیین مقدار و ساختار ماده سوختنی سطحی آماده اشتعال در علفزار، درختچه‌زار و جنگل در پارک ملی گلستان، شمال شرق ایران است. همه اطلاعات پوشش گیاهی علفی و لاشبرگ سطحی از قطعه‌ نمونه‌‌های 1×1، 10×10 و 30×30 متری به ترتیب در تیپ‌های ماده سوختنی علفزار (24 قطعه نمونه)، درختچه‌زار (8 قطعه نمونه) و جنگل (22 قطعه نمونه) بر اساس نمونه‌برداری تصادفی طبقه-بندی شده جمع‌آوری شد. رتبه‌بندی خطر آتش برای هر ماده سوختنی با ارزیابی مولفه‌های اصلی شامل بار ماده سوختنی (تن در هکتار)، عمق بستر ماده سوختنی (سانتی‌متر) و پوشش لاشبرگ (درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییرات در خطرات آتش ماده سوختنی سطحی مرتبط با طرح‌های بارهای ماده سوختنی ریز (1ساعت) است. لاشبرگ پهن‌برگان دارای بارهای ماده سوختنی ریز بیشتر و در نتیجه به صورت بالقوه خطر آتش ماده سوختنی سطحی بیشتر را دارند. تفاوت‌ها در ساختار ماده سوختنی در بین تیپ‌های ماده سوختنی موجود نیز اثر مهمی را به همراه داشت. تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی و ارزیابی خطر آتش آنها برای مدیران منابع طبیعی به منظور انتخاب روش‌های کاهش ماده سوختنی، کاهش آسیب آتش و حفظ تاب‌آوری سیمای سرزمین در برابر آتش‌سوزی‌های آتی مهم است.

چکیده انگلیسی:

Determining custom fuel models in forest and rangeland ecosystems is crucial to predict the potential fire behavior and spread, wildfire management, and ecosystem restoration. The objective of this study was to quantify the amount and structure of surface fuel available for combustion in grasslands, shrublands and forests in Golestan National Park, NE Iran. All information related herbaceous vegetation and surface litter were collected from 1m × 1m, 10m × 10m, and 30m × 30m sampling plots, respectively in the grasslands (n=24), shrublands (n=8), and forest (n=22) fuel types based on Stratified Random Sampling. A fuel hazard rating is assigned to each fuel by assessing the key attributes including fuel load (t ha-1), fuelbed depth (cm), and litter cover (%). The results revealed that variation in surface fuel hazards among fuel types corresponded to patterns of fine fuel loading (1-hr). Broadleaves litter fuels had higher total fine fuel loads resulting from greater grass dominance, potentially providing higher surface fuel hazard. Differences in fuel structure between the existing fuel types also had an important effect. Determining custom fuel models and fire risk assessment in these models is important for natural resource managers to select methods to reduce fuel loads, fire mitigation, and retain the landscape resilience to future wildfires.