ارزیابی اجرای طرح جنگلداری چندمنظوره در جنگل های استان خوزستان

محورهای موضوعی : جنگلداری

سینا عطارروشن ¹ , رمضانعلی پوررستمی ² , سیامک کاتبی فر ³ , محمدرضا تابش ⁴

1 - استادیار گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات گرد و غبار خلیج فارس، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - دانش‌آموخته دکتری رشته جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته کنترل و مبارزه با علف های هرز، پردیس علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه مدیریت محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/01/09 تاریخ پذیرش : 1401/03/17 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: آنالیز تجزیه واریانس, جنگل‌های زاگرس, ساکنین عرفی, طرح صیانت, آزمون ناپارمتریک,

چکیده مقاله :

اجرای طرح صیانت از جنگل در سال 1382 در قالب یک طرح ملی به دلیل وضعیت نامطلوب جنگل های زاگرس و با هدف صیانت و توسعه جنگل در این ناحیه از کشور آغاز شد. با توجه به ماهیت ملی طرح جنگلداری چندمنظوره و تخصیص اعتبارات ملی به آن، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی اجرای این طرح در استان خوزستان انجام شد. در این مطالعه قسمت هایی از جنگل های تحت مدیریت این طرح در شهرستان ایذه، اندیمشک، باغملک و اندیکا انتخاب شدند. در ابتدا بر مبنای ماده دو قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها، طرح صیانت در قالب سه هدف حفاظت، احیا و توسعه و البته افزایش درآمد ساکنین عرفی جنگل ها تعریف و همه پروژه های اجرایی در سطح شهرستان زیرمجموعه این اهداف قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های کمی از آنالیز تجزیه واریانس یک طرفه و از آزمون مقایسه میانگین چنددامنه ای دانکن جهت مقایسه میانگین متغیرها استفاده شد. همچنین داده های کیفی با استفاده از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس آنالیز شد و اختلاف داده ها بین مناطق مختلف مورد مطالعه بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مشخص شد از نظر کمیت و کیفیت اجرای طرح در استان خوزستان به ترتیب شهرستان ایذه بهترین عملکرد را داشته و شهرستان های اندیکا، باغملک و اندیمشک در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. همچنین نتایج نشان داد فعالیت هایی که در قالب حفاظت از جنگل های زاگرس انجام شده در بالاترین سطح کمی و کیفی قرار دارد. توسعه و احیا جنگل ها در اولویت دوم قرار دارد و کمترین برنامه ریزی و اقدام در خصوص افزایش درآمد ساکنین عرفی و کاهش وابستگی آنها به جنگل انجام شده است. به این ترتیب نمی توان انتظار داشت پروژه های اجرایی در قالب طرح صیانت از جنگل های زاگرس بدون تغییر در سطح درآمد ساکنین عرفی موفق شوند و مردم بومی و محلی همکاری لازم را با دولت در پیشبرد اهداف طرح داشته باشند.

چکیده انگلیسی:

The implementation of the forest protection plan was started in 2003 in the form of a national plan due to the unfavorable situation of the Zagros forests and with the aim of protecting and developing forests in this region of the country. Considering the national nature of the multi-purpose forestry plan and the allocation of the national budget to it, the present study was conducted with the aim of quantitative and qualitative evaluation of the implementation of the plan in Khuzestan province. In this study, some parts of the forests under the management of the plan in Izeh, Andimeshk, Baghmalek and Indika were selected. At first, the multi-purpose forestry plan was defined based on the law on the protection and utilization of forests in the form of three goals of protection, restoration, and development and, of course, increasing the income of foresters, and all executive projects were included in these goals. To analyze the quantitative data, a one-way analysis of variance and Duncan's multiple-range mean comparison test were used to compare the means of the variables. Qualitative data and data differences between different studied areas were also analyzed using the non-parametric Kruskal-Wallis test. Based on the results of this study, it was found that in Khuzestan province in terms of quantity and quality of the plan implementation, Izeh area had the best performance, and Indika, Baghmalek and Andimeshk areas were in the next rank. The results also showed that the goals in the form of protection of Zagros forests are at the highest quantitative and qualitative levels. Forest development and rehabilitation are the second priority and the least planning to increase the income of forest dwellers and reduce their dependence on forests. Therefore, it cannot be expected that the executive projects within multi-use forestry plan of Zagros forests will succeed without changing the income level of foresters and the natives of the region will have maximum cooperation in advancing the goals of the plan with the government.