تحریف در روایت «تقتله الفئة الباغیة» از صحیح بخاری

محورهای موضوعی : نقد روایات و متون حدیثی با کاربرد روشهای مطالعات تاریخی

جلال رضایی تیجی ¹ (دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.)
سید محسن موسوی ² (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/10/07 تاریخ پذیرش : 1399/12/28 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: نقد حدیث, صحیح بخاری, تحریف حدیث, عمار, جنگ صفین,

چکیده مقاله :

انگیزه‌های متعددی برای تحریف روایات در منابع عامۀ مسلمانان وجود داشته و دارد که یکی از آن‌ها حذف لغزش‌های صحابۀ رسول خدا (ص) و مشاجرات بین آن‌ها است. در کتاب صحیح بخاری روایتی وجود دارد که رسول خدا (ص) دربارۀ عمار بن یاسر جملاتی می‌فرمایند و سپس با عبارت تقتله الفئة الباغیة پیش‌گویی می‌کنند که عمار بن یاسر به دست گروهی طغیان‌گر به شهادت می‌رسد. این عبارت امروزه در برخی از نسخه‌های چاپ شده از کتاب صحیح بخاری دیده نمی‌شود. این نوشتار در صدد پاسخگویی به این سؤالات است که اولاً آیا عبارت مورد‌نظر از همان ابتدا در متن روایت کتاب صحیح بخاری وجود داشته است یا نه؟ و ثانیاً دلیلی بر اثبات تحریف عبارت مورد نظر در برخی از نسخه‌ها وجود دارد؟ طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، این عبارت توسط بخاری از متن روایت حذف گردیده، و بعدها در برخی از نسخه‌ها وارد متن کتاب شده است.

چکیده انگلیسی:

There are several motives for distorting the hadith in the religious sources of Sunni Muslims, and one of them is to eliminate the slips and mistakes of the companions of the Messenger of God (PBUH) and the disputes between them. In Ṣahih Bukhāri, there is a hadith in which the Messenger of God (PBUH) uttered a sentence about ‘Ammār ibn Yāsir and prophesied his future with the phrase "Taqtuluhu al-Fi'atu al-Bāghiya" (He will be killed by a rebellious group) according to this prediction,  ‘Ammār ibn Yāsir would be martyred by a rebellious group. This phrase does not appear in some printed versions of Ṣahih Bukhāri today. This article seeks to answer the questions that, first of all, whether the phrase in question existed in the text of the narration of Ṣahih Bukhāri from the very beginning or not? And secondly, is there a reason to prove the distortion of the phrase in some versions? According to the studies, this phrase was removed from the text of the hadith by Bukhāri, and later it was included in the text of the book in some versions.