بررسی برخی خصوصیات شیمیایی خاک در دو توده جنگلی گلازنیشده و کمتر دست خورده در زاگرس شمالی (مطالعةموردی: جنگلهای حوزه بانه، استان کردستان)
محورهای موضوعی : منابع طبیعی
ژیان رحیمی
1
(
کارشناسی ارشد رشته جنگلداری، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
)
کیومرث محمدی سمانی
2
(
استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران. *(مسوول مکاتبات)
)
نقی شعبانیان
3
(
دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
)
محمدشفیع رحمانی
4
(
کارشناس آزمایشگاه بیولوژی گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.
)
کلید واژه: زاگرس شمالی, توده جنگلی, جنگل کمتردستخورده, عناصر غذایی خاک, گلازنی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: جنگل های بلوط زاگرس شمالی از دیرباز جهت سرشاخه زنی و تعلیف دام ﻣﻮرد استفاده بوده و در نهایت توسط مردم بومی مورد تخریب قرار گرفته است. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا تأثیر سرشاخه زنی درختان (گلازنی) بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش ها: دو منطقه جنگلی با حداقل فاصله و بیش ترین تشابه شامل منطقه کم تر دست خورده به عنوان منطقه شاهد و توده ی دیگری که هر سه سال یک بار جهت تعلیف دام سرشاخه زنی می شود، انتخاب شدند. در هر توده 10 نمونه ترکیبی خاک از عمق 15-0 سانتی متری و در زیر تاج درختان برداشت شد. درنهایت درصد کربن آلی، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم و همچنین نسبت C/N خاک این دو منطقه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد به جز نسبت C/N و میزان منیزیم، سایر عناصر در دو منطقه دارای اختلاف معنیدار بودند. میزان کلسیم و اسیدیته در منطقه گلازنی شده نسبت به شاهد بیش تر بود، در حالی که درصد کربن آلی و نیتروژن، پتاسیم، فسفر و هدایت الکتریکی نسبت به منطقه شاهد، کم تر بود. بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج بهدست آمده از این تحقیق، حفظ درختان و عدم سرشاخه زنی آن ها در منطقه شاهد، سبب شکل گیری شرایط خاکی مناسبتری در مقایسه با توده گلازنیشده می گردد. با گلازنی توده های بلوط و برداشت شاخ و برگ آن ها از جنگل و عدم برگشت آن ها به خاک جنگلی، ورود مواد آلی به خاک کاهش یافته و این بر روی عناصر غذایی خاک مناطق جنگلی تأثیر منفی گذاشته و در دراز مدت باعث فقر غذایی خاک خواهد شد.
Background and Objectives: A Northern Zagros oak forests have been pollarded since a long time ago and finally they have been destroyed by forest dwellers. This study was aimed to investigate the effect of pollarding on some soil chemical properties. Method: Two adjacent oak forest stands with similar physiography were selected including a less-disturbed area (as control stand) and pollarded stands that it periodically pollarded once every three years. 10 composite soil samples under the tree crown have been taken from 0-15 cm soil depth of each area. Finally, soil organic carbon, total nitrogen, C/N ratio, phosphorus, potassium, calcium, magnesium, pH and EC were analyzed. Findings: The results showed that all soil factors had significant differences in theses area except magnesium and C/N ratio. The amount of calcium and pH increased in pollarded area compare with control while soil organic carbon, total nitrogen, phosphorus, potassium and EC decreased. Discussion and Conclusion: The results of this study showed that preservation of trees and stop pollarding trees in control area can produce a better soil condition compare with pollard stands. People use trees foliage to feeding livestock by oak pollarding in this forest so that these pollarding activities of local dwellers can reduce the amount of soil organic matter content and soil nutrient reserves. The decreasing of soil nutrient reserves will be very harmful to conserve the soil fertility and productivity.
- Yang, K., Jun Zhua, J., Yana, Q and Sunc, O., 2010. Changes in soil p chemistry as affected by conversion of natural secondary forests to larch plantations, Forest Ecology and Management, 260 (3): 422-428.
- Haghnia, G H and Kouchaki, A.1996. Sustainable management of soilAcademic center for Education, Culture and Research - Khorasan Razavi. 204pp (In Persian)
- Sun, R., Chen, J.M and Zhaou, Y.Y., 2004, Spatial distribution of net primary productivity and evapotranspiration in Changbaishan natural reserve. China, using landsat ETM+ data, Canadian Journal of Remote Sensing, 30 (5): 731-742.
- Sagheb Talebi, Khosro, Toktam Sajedi, and Mehdi Pourhashemi. 2014. Forests of Iran : A Treasure from the Past, a Hope for the Future, Plant and Vegetation;10. Dordrecht: Springer Netherlands. 152p. (In Persian)
- Salehi, A., Mohammadi, A and Safari. A. 2011. Investigation and comparison of physical and chemical soil properties and quantitative characteristics of trees in less-damaged and damaged area of Zagross forests (Case study: Poldokhtar, Lorestan province). Iranian Journal of Forest, 3 (1): 81-89 (In Persian)
- Ghazanfari, H., Namiranian, M., Sobhani, H., Marvi Mohadjer, M. R and Pourtahmasi, K. 2005. An Estimation of Tree Diameter Growth of Lebanon Oak (Quercus libani) in Northern Zagross Forests (Case Study, Havareh khole). Iranian J. Natural Res, 57 (4): 558-662. (In Persian)
- Fattahi M, 1994. Study on Zagros oak forests and the most important their destruction causes. Institute of Forests and Rangelands Research press, Sanandaj, Iran.63p. (In Persian)
- Camping, T. J., Dahlgren R.A., TateK. Wand HorwathW. R., 2002. Changes in soil quality due to grazing and oak tree removal in California blue oak woodlands. USDA Forest Service Gen, 184 :75-85.
- Dahlgren, R., Singer, M.J., 1991. Nutrient cycling in managed and unmanaged oak woodland-grass ecosystems. USDA Forest Service Gen. 126: 337-341.
- Dahlgren, R.A., Singer, M. J and Huang, X., 1997. Oak tree and grazing impacts on soil properties and nutrients in California oak woodland. Biogeochemistry, 39; 45–64.
- Gallardo, A., 2003. Effect of tree canopy on the spatial distribution of soil nutrients in a Mediterranean Dehesa. Pedobiologia Urban and Fischer Verlag, 47:117–125.
- Moreno, G., Jesus Obrador, J. and Garcıa, A., 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and crop production in intercropped dehesas. Agriculture, Ecosystems and Environment, 119: 270–280.
- Tarrega, R., Calvo, L., Marcos E and Taboada, A., 2007. Comparison of understory plant community composition and soil characteristics in Quercus pyrenaica stands with different human uses. Forest Ecology and Management 241: 235–242.
- Zarrinkafsh, M. 2002. Forest Soils. Iran: Iran Research Institute of Forest and Rangelands Press. 361p. (In Persian)
_||_
- Yang, K., Jun Zhua, J., Yana, Q and Sunc, O., 2010. Changes in soil p chemistry as affected by conversion of natural secondary forests to larch plantations, Forest Ecology and Management, 260 (3): 422-428.
- Haghnia, G H and Kouchaki, A.1996. Sustainable management of soilAcademic center for Education, Culture and Research - Khorasan Razavi. 204pp (In Persian)
- Sun, R., Chen, J.M and Zhaou, Y.Y., 2004, Spatial distribution of net primary productivity and evapotranspiration in Changbaishan natural reserve. China, using landsat ETM+ data, Canadian Journal of Remote Sensing, 30 (5): 731-742.
- Sagheb Talebi, Khosro, Toktam Sajedi, and Mehdi Pourhashemi. 2014. Forests of Iran : A Treasure from the Past, a Hope for the Future, Plant and Vegetation;10. Dordrecht: Springer Netherlands. 152p. (In Persian)
- Salehi, A., Mohammadi, A and Safari. A. 2011. Investigation and comparison of physical and chemical soil properties and quantitative characteristics of trees in less-damaged and damaged area of Zagross forests (Case study: Poldokhtar, Lorestan province). Iranian Journal of Forest, 3 (1): 81-89 (In Persian)
- Ghazanfari, H., Namiranian, M., Sobhani, H., Marvi Mohadjer, M. R and Pourtahmasi, K. 2005. An Estimation of Tree Diameter Growth of Lebanon Oak (Quercus libani) in Northern Zagross Forests (Case Study, Havareh khole). Iranian J. Natural Res, 57 (4): 558-662. (In Persian)
- Fattahi M, 1994. Study on Zagros oak forests and the most important their destruction causes. Institute of Forests and Rangelands Research press, Sanandaj, Iran.63p. (In Persian)
- Camping, T. J., Dahlgren R.A., TateK. Wand HorwathW. R., 2002. Changes in soil quality due to grazing and oak tree removal in California blue oak woodlands. USDA Forest Service Gen, 184 :75-85.
- Dahlgren, R., Singer, M.J., 1991. Nutrient cycling in managed and unmanaged oak woodland-grass ecosystems. USDA Forest Service Gen. 126: 337-341.
- Dahlgren, R.A., Singer, M. J and Huang, X., 1997. Oak tree and grazing impacts on soil properties and nutrients in California oak woodland. Biogeochemistry, 39; 45–64.
- Gallardo, A., 2003. Effect of tree canopy on the spatial distribution of soil nutrients in a Mediterranean Dehesa. Pedobiologia Urban and Fischer Verlag, 47:117–125.
- Moreno, G., Jesus Obrador, J. and Garcıa, A., 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and crop production in intercropped dehesas. Agriculture, Ecosystems and Environment, 119: 270–280.
- Tarrega, R., Calvo, L., Marcos E and Taboada, A., 2007. Comparison of understory plant community composition and soil characteristics in Quercus pyrenaica stands with different human uses. Forest Ecology and Management 241: 235–242.
- Zarrinkafsh, M. 2002. Forest Soils. Iran: Iran Research Institute of Forest and Rangelands Press. 361p. (In Persian)