بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاءدر اراضی ملی

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

عباس فدایی مقدم ¹ , محمد عالم زاده ² , جواد نیک نژاد ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران
2 - استادیار گروه حقوق، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائم شهر، ایران.
3 - استادیار، گروه حقوق، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران

تاریخ دریافت : 1399/10/17 تاریخ پذیرش : 1399/11/19 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: احیاء, اراضی ملی, قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع, منابع طبیعی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاء در اراضی ملی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که علی‌رغم وجود نظرات متفاوت فقهی و قواعد حقوقی، احیاء اراضی و اثر آن بر مصادیق مذکور، امری انکارناپذیر می باشد. مشخص نبودن زمان دقیق احیاء و اثر آن بر منابع مذکور و استنباط برخی از حقوق دانان مبنی بر تعیین تاریخ 16/12/1365 در ماده واحده قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع ماده 56 قانون حفاظت و بهره‌ برداری و تبصره 6 الحاقی به قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه به عنوان زمان احیاء، نه تنها ابهام موصوف را مرتفع نکرده، بلکه دو چندان نموده است. با بررسی احکام مختلف این نتیجه بدست می‌آید که اصولاً زمان احیاء و اثر آن، به تاریخ تصویب قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع برمی گردد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is jurisprudential and legal investigation of national lands restoration. The method of study is descriptive-analytic and the results indicate that despite different jurisprudential views and legal principles in this regard, the subject of restoration of lands and its effect is an irrefutable issue. The exact time of restoration and its effect on the above resources are unclear. Some jurists have inferred that setting March, the 7th, 1987 as the date of restoration in the single article for resolving disagreements over lands, as the subject of act 26 in the law of sustenance and exploitation as well as the additional note 6 attached to the law of nullification of the documents for selling rental lands, water, and endowed property, has not only decreased but also doubled the confusion in this respect. Reviewing results of different rules in this regard showed that time of restoration and its effect basically date back to the approval date of the Forests and Rangelands Nationalization Act.

منابع و مأخذ:

ابن ادریس، محمد بن منصور (1410ق). السرائر الحاوی التحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ج2.

اسدی، حسن (1389). دعاوی راجع‌به جنگل‌ها و مراتع و رسیدگی به آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور تهران.

اصغری، عبدالرضا (1391). بررسی فقهی –حقوقی مراتع و جنگل‌ها واقع در موقوفات. آموزه‌های فقه مدنی، شماره 5.

تارا، جواد (1345). فلسفه حقوق و احکام در اسلام از نظر تجزیه و تحلیل علمی. تهران: انتشارات دانشگاه، چاپ دوم.

جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). حقوق اموال. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ پنجم.

جوهری، اسمعیل بن عماد (1410ق). الصحّاح. بیروت: دارالعلم الملایین، ج3.

خدابخشی، عبدالله (1392). حقوق دعاوی قواعد عمومی دعاوی. تهران: شرکت سهامی انتشار.

خزائلی، محمد (1385). احکام قرآن. تهران: انتشارات جاویدان، چاپ سوم.

خمینی، سید روح‌الله (1379). تحریر الوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج3.

شامخی، تقی (1388). قوانین و مدیریت منابع ­طبیعی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت و گاز. تهران: نشر میزان.

طاهری، حبیب‌الله (1418ق). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.

طوسی، ابی جعفر (1390). الاستبصار. تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه، ج3.

عموزاده مهدیرجی، قدرت (1396). مجموعه حقوق منابع طبیعی. تهران: نشر دادگستر.

فراهانی‌فرد، سعید (1394). سیاست‌های مالی و ثروت‌های طبیعی. اقتصاد اسلامی، شماره 2.

فیض، علیرضا (1384). مبادی فقه و اصول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفدهم.

کاتوزیان، امیرناصر (1388). اموال و مالکیت. تهران: نشر میزان، چاپ نهم.

کردوانی، پرویز (1377). منابع ­طبیعی و ثروت­های ­طبیعی. جنگل و مرتع، شماره7.

 محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوم.

مداحی نسب، مصطفی؛ یوسف، مسلمی (1394). بررسی تطبیقی حیازت و احیای اراضی موات با قاعده تصرف در نظام حقوقی عرفی ایالات متحده امریکا. مطالعات حقوق انرژی، 1(1).

مصطفوی، سید محمدکاظم (1412ق). مائه قاعده فقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ چهارم.

منتظری، حسینعلی (1367). کتاب الخمس و الانفال. تهران: انتشارات اسلامی.

 نجفی، محمدحسین (بی­تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث، چاپ هفتم.

نظری، حسن (1385). قاعده حیازت با رویکرد اقتصادی. قم: نشر موسسه بوستان کتاب.

یزدی، ابوالقاسم (1374). ترجمه شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: دانشگاه تهران، چاپ ششم.