سنگ

حرية الوصول المقاله

1 - کاروانسرای گمشده میانجوب
سیاوش دورودیان

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می͘کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه͘ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد أکثر

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می͘کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه͘ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد، که نام میانجوب، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شده است. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشته است. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفته است. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشه͘های تاریخی و بررسی عکس͘های هوایی قدیمی، فرض محل استقرار آن به تایید رسیده است. نتیجه این مطالعه نشان میدهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران می‌رفته، میانجوب نامیده شده است. یافته های این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - تنوع و تکامل پرتابه های جنگی در دوره اسلامی
محمد نورمحمدی حسین بیاتلو

شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهم أکثر

شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهمنجنیق کارایی بسیار داشت؛ اما افزون بر سلاح، نوع پرتابه های جنگ افزارها نیز در دستیابی به موفقیتتأثیری بسزا می گذاشت. پرتابه های منجنیق که در ابتدا سنگی بود، با گذشت زمان تحول و تکامل یافت.در دوره های بعد پرتابه های انفجاری با قدرت تخریبی چشمگیرتر ابداع شد که می توانست حصار شهرهارا در هم بکوبد. در این مقاله، پس از مروری کوتاه بر تحولات پرتابههای منجنیق، به انواع این پرتابه ها وعملکردشان می پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - بهینه کردن کارکرد انرژی دیوارهای بدون بازشو در جبهه‌های آفتابگیر
زهرا سخندان سرخابی محمد علی خانمحمدی

در این مقاله راهکاری نوین برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشو در جبهه های آفتابگیر و مجاور آن ارائه می شود. در زمستان چنانچه یکی از جبهه های آفتابگیر به دلایلی مانند باد نامطلوب قابلیت ایجاد سطوح شیشه خور را نداشته باشد، گرمایش طبیعی بنا مختل خواهد شد، بنابرای أکثر

در این مقاله راهکاری نوین برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشو در جبهه های آفتابگیر و مجاور آن ارائه می شود. در زمستان چنانچه یکی از جبهه های آفتابگیر به دلایلی مانند باد نامطلوب قابلیت ایجاد سطوح شیشه خور را نداشته باشد، گرمایش طبیعی بنا مختل خواهد شد، بنابراین نیاز است تا راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشوی سه جبهه ارائه شود. در روش پیشنهادی به بررسی سامانه های جذب مستقیم، غیرمستقیم و دیوار ترومب پرداخته می‌شود و با استفاده از قابلیت های دیوار ترومب آبی و جرم حرارتی دیوار سنگی، سامانه ای با قابلیت توسعه، با لوله های آب گرم طراحی می شود. در نتایج آزمایش‌های عملی، گرمایش مازاد دیوار ترومب در دیوارسنگی برای شب ذخیره شده و بازده گرمایشی مناسب تری به دست می‌آید، عیوب گرمایشی دیوار ترومب آبی رفع شده و هدر رفت حرارتی به حداقل رسیده، به نحوی که دیوار سنگی را از فضای حائل باد به منبع گرمایشی مؤثری تبدیل کرده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - تاثیر شرط عدم مسئولیت بر معافیت بانک‏ها در اعتبارات اسنادی
محمد رضا باقری جعفر جمالی علی زارع

10.30495/jlap.2022.20407

با توجه به اهمیت و کاربرد این شرط در قراردادهای بانکی و تاثیر آن در تحقق مسئولیت یا معافیت بانک ها، بررسی مفهوم، آثار و دامنه و امکان یا عدم امکان استناد به این شرط ضروری است. سوال این است که با توجه به ید امانی بانک، چنین شرطی الزام آور، شناخته می شود؟ چگونگی جمع آن با أکثر

با توجه به اهمیت و کاربرد این شرط در قراردادهای بانکی و تاثیر آن در تحقق مسئولیت یا معافیت بانک ها، بررسی مفهوم، آثار و دامنه و امکان یا عدم امکان استناد به این شرط ضروری است. سوال این است که با توجه به ید امانی بانک، چنین شرطی الزام آور، شناخته می شود؟ چگونگی جمع آن با وظایف امانی و تعهد ذاتی بانک ها مبنی بر رعایت مصلحت مشتری نیز ابهامی است که راجع به آن تحقیق جامع و مستقلی انجام نشده و در عین حال، پاسخ آن در تحقق مسئولیت یا معافیت بانک ها و حقوق مشتری، موثر است. مبهم ماندن این شرط و تحمیلی بودن آن قابل انتقاد و زمینه ساز طرح دعاوی متعدد است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ گردآوری مطالب، کتابخانه ای است. با عنایت به مبنای مسئولیت مدنی بانک ها، در هر مورد که شرط مذکور با وظیفه امانی و تعهد ذاتی بانک ها در بررسی اسناد و پرداخت وجه اعتبار، تعارض داشته باشد، در عدم توجه به این شرط و عدول از آن نباید تردید نمود و شرط مذکور نمی تواند مستندی برای نقض یا عدم توجه تعهد، به بانک و معافیت از مسئولیت باشد و با توجه به تعدد بانک ها و رقابت برای تحصیل کارمزد گشایش اعتبار، نمی توان با اندیشه های سنتی مبنی بر عدم استقبال بانک ها و کندی تجارت، مسئولیت مشتری را بیشتر نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - شناسایی و اولوی تبندی بازارهای هدف صادراتی محصول پل یاتیلن سنگین ایران
علی حاجیها مهدی حقیقی کفاش مونا مانیان

شناخت و اولویت بندی بازارهای هدف محصولات، از ضروریات تدوین استراتژی بازاریابی کارآمداست. این امر از یک سو از اتلاف هزین ههای آن دسته از صادرکنندگانی که قصد حضور مستمر در بازار رادارند، جلوگیری می کند و از سوی دیگر، در ارتباط با برنامه ریزان صادراتی با ارایه جنبه واقع گر أکثر

شناخت و اولویت بندی بازارهای هدف محصولات، از ضروریات تدوین استراتژی بازاریابی کارآمداست. این امر از یک سو از اتلاف هزین ههای آن دسته از صادرکنندگانی که قصد حضور مستمر در بازار رادارند، جلوگیری می کند و از سوی دیگر، در ارتباط با برنامه ریزان صادراتی با ارایه جنبه واقع گرایانهمی تواند نقش ارزند های در کمک به مسئولین اجرایی در تدوین استراتژی بازرگانی و انجام مذاکرات تجاری دوجانبه داشته باشد. در تحقیق حاضر اقدام به شناسایی و اولویت بندی بازارها از طریق تعیین جذابیت آنها براساسمناسب ترین شاخ صهای در دسترس از نظر خبرگان شده است. این کار با در نظر گرفتن قابلیت ها، منابعو از همه مهم تر، اهداف مورد نظر شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران انجام شده است. در واقع هدف نهایی از انجام این تحقیق را می توان کمک در پاسخ به سوال چگونگی حرکت مناسب محصول پل یاتیلن سنگین در بین بازارهای هدف صادراتی با توجه به اهداف، منابع و قابلی تهای سازمان دانست. برای انجام این کار پس از گردآوری اطلاعات و آمار مستند، مناس بترین بازارهای صادراتی شناسایی و با استفاده از شاخص های پتانسیل وارداتی و تکنیک های آماری غربال شده اند. سپس با جمع آوری نظر کارشناسان فعال در صنعت، اقدام به شناسایی مهم ترین شاخ صهای جاذبه بازار و ضرایب اهمیت آنها به منظور اولویت بندی بازارهای هدف محصول مورد نظر شده است. در نهایت با استفاده از شاخص های جاذبه بازار و به کارگیری ترکیبی از روش های تاکسونومی عددی و تحلیل عاملی و بر اساس آمار و اطلاعات ارایه شده توسط مرکز تجارت بین الملل، به اولویت بندی بازارهای هدف صادراتی محصول پلی اتیلن سنگین پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بازارهای دارای اولویت بالاتر برای صادرات محصولپلی اتیلن سنگین ایران بر اساس شاخص های به کار گرفته شده بعد از کشورهای چین و هنگ کنگ کهبازارهای هدف بدیهی برای صادرات این محصول هستند به ترتیب عبارتند از اکراین، ترکیه، اسپانیا،مالزی، یونان، امریکا، پاکستان، اندونزی و لهستان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - بررسی تاثیر سنگربندی مدیرعامل بر فشار اجتماعی ذینفعان: نقد نظریه ثبات هژمونیک
پرویز میری قدرت اله طالب نیا فائق احمدی حمیدرضا وکیلی فرد

ثبات در سیستم‌های اداری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با تدوین برنامه‌ها و استراتژی‌های منسجم، اهداف شرکت‌ها، قابل دستیابی‌تر باشند. یکی از تئوری‌های مرتبط با این عرصه تئوری ثبات هژمونیک است که ریشه در لایه‌های اقتصادی نظام‌های کلان‌تر اداری دارد. این پژوهش تلاش نمود تا برمب أکثر

ثبات در سیستم‌های اداری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با تدوین برنامه‌ها و استراتژی‌های منسجم، اهداف شرکت‌ها، قابل دستیابی‌تر باشند. یکی از تئوری‌های مرتبط با این عرصه تئوری ثبات هژمونیک است که ریشه در لایه‌های اقتصادی نظام‌های کلان‌تر اداری دارد. این پژوهش تلاش نمود تا برمبنای نظریه ثبات هژمونیک، تاثیر سنگربندی مدیرعامل بر فشارهای اجتماعی ذینفعان را مورد بررسی قرار دهد. براین مبنا به منظور سنجش فشارهای اجتماعی از دو تحلیل فراتلفیق و دلفی استفاده شد که در نهایت با مشارکت خبرگان پژوهش، پرسشنامه‌های در قالب مقیاس لیکرت ۵ گزینه‌ای تدوین شد. همچنین به منظور سنجش سنگربندی مدیرعامل از سه معیار دوره تصدی، مالکیت مدیریتی و دوگانگی وظیفه براساس تعریف شاخص‌های مجازی ۰ و ۱ استفاده گردید. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 139۸ بود که تعداد ۱۰۹ پرسشنامه با مشارکت مدیران عامل شرکت‌های فوق از طریق تحلیل حداقل مربعات جزئی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آزمون فرضیه پژوهش نشان داد، سنگربندی مدیرعامل بر فشارهای اجتماعی تاثیر مثبت و معناداری دارد. این نتیجه در واقع نقد نظریه ثبات هژمونیک در سطح تئوری‌های نمایندگی در شرکت‌های بازار سرمایه می‌باشد و بیان کننده‌ی این واقعیت است که وجود سنگربندی به منظور ثبات مدیرعامل در راس حاکمیت و تصمیم‌گیری شرکت همسو با ثبات هژمونیک، نمی‌تواند عاملی برای کنترل فشارهای اجتماعی ذینفعان باشد، چراکه وجود انگیزه‌های فرصت‌طلبانه مدیران باعث خواهد شد تا کارکردهای اثربخش و کارا در مسیر توسعه شرکت، مختل شود، و ذینفعان از طرق مختلف فشارهای زیادی را برای حفاظت از منافع خود بر شرکت وارد نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - جذب عناصر سنگین و دیگر عناصر از پساب‌های صنعتی و شهری با استفاده از خاک اره و لینتر پنبه
ملیحه اختری* مهدی عارف خانی

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر برخی مواد سلولزی مانند خاک اره و آلفا سلولز (لینتر پنبه) جهت تصفیه پساب های صنعتی و شهری و جذب برخی ترکیبات (نیترات، سدیم و پتاسیم) و فلزات سنگین (کادمیوم، کروم و روی) موجود در این نوع پساب ها انجام پذیرفت. با توجه به مقادیر بسیار اندک کرو أکثر

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر برخی مواد سلولزی مانند خاک اره و آلفا سلولز (لینتر پنبه) جهت تصفیه پساب های صنعتی و شهری و جذب برخی ترکیبات (نیترات، سدیم و پتاسیم) و فلزات سنگین (کادمیوم، کروم و روی) موجود در این نوع پساب ها انجام پذیرفت. با توجه به مقادیر بسیار اندک کروم، کادمیوم و نیترات در نمونه پساب های مورد مطالعه از محلول کلراید کروم و کادمیوم با غلظت 20 قسمت در میلیون و محلول نیترات سدیم با غلظت 60 قسمت در میلیون جهت اندازه گیری هر یک استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در بین جاذب ها، مخلوط خاک اره و آلفا سلولز تاثیر مشابهی در جذب سدیم و روی در مقایسه با خاک اره تنها دارد. جاذب ها بر جذب پتاسیم از پساب ها چندان موثر نبودند، اما تاثیر قابل توجهی در مقدار جذب کروم و کادمیوم داشتند، به طوری که مقدار کروم در نمونه شاهد از 27 میلی گرم در لیتر به مقدار 76/3 میلی گرم در لیتر پس از تحت تاثیر قرار گرفتن با جاذب خاک اره و 48/4 میلی گرم در لیتر در جاذب خاک اره و لینتر رسید. مقدار کادمیوم در نمونه شاهد از 22 میلی گرم در لیتر به مقدار 5/1 میلی گرم در لیتر و ضریب جذب 18/93 درصد پس از تحت تاثیر قرار گرفتن با جاذب مخلوط خاک اره و آلفا سلولز رسید، در حالی که تنها تحت تاثیر خاک اره به 88/0 میلی گرم در لیتر با ضریب جذب 96 درصد رسیده بود. جاذب ها نیز تاثیر چندانی در مقدار جذب نیترات در محلول نیترات سدیم نداشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - مقایسه اثرات زمان در عملکرد آنتی‌اکسیدان طبیعی و مصنوعی (اسید آسکوربیک و بوتیل هیدروکسی آنیزول) بر فیله ماهی خنو خاکستری (Diagramma pictum) در طول دوره انجماد
سحر جلیلی* معالم عربی

ماهیان به دلیل میزان بالای اسیدهای چرب چندغیراشباع در بافت چربی بسیار فسادپذیر بوده و لذا جلوگیری یا کنترل این پدیده تا زمان مصرف ضرروی است. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه اثر آنتی اکسیدان اسید اسکوربیک و بوتیل هیدروکسی آنیزول بر شاخص های بیوشیمیایی فساد و شاخص های چشای أکثر

ماهیان به دلیل میزان بالای اسیدهای چرب چندغیراشباع در بافت چربی بسیار فسادپذیر بوده و لذا جلوگیری یا کنترل این پدیده تا زمان مصرف ضرروی است. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه اثر آنتی اکسیدان اسید اسکوربیک و بوتیل هیدروکسی آنیزول بر شاخص های بیوشیمیایی فساد و شاخص های چشایی فیله ماهی خنوی خاکستری (Diagramma pictum)در شرایط انجماد (18- درجه سانتی گراد) به مدت 4 ماه بود. فیله ماهی در تیمار اسید اسکوربیک 5/1 درصد، بوتیل هیدروکسی آنیزول 5/1 درصد و یک تیمار ترکیبی با غلظت 5/0 درصد از هر دو نوع آنتی اکسیدان آغشته گردید و شاخص های فساد چربی شامل پراکسید، اسید چرب آزاد، اسید تیوباربیتوریک، بازهای ازته فرار و همچنین ارزیابی حسی در زمان های 1، 2، 3 و 4 ماه در شرایط انجماد اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که میزان پراکسید در پایان دوره در تیمار بوتیل هیدروکسی آنیزول 5/1 درصد و اسید اسکوربیک 5/1 درصد بیش از تیمار ترکیبی بود. با این وجود میزان پراکسید در تمام تیمارها به حد مجاز 10 میلی اکی والان بر کیلوگرم نرسید. حداقل میانگین شاخص اسید تیوباربیتوریک در تیمار ترکیبی ثبت شد و نشان داد که استفاده همزمان بوتیل هیدروکسی آنیزول و اسید اسکوربیک در کنترل این شاخص فساد معنی دار بوده است (05/0p<). شاخص اسیدهای چرب آزاد در تیمار اسید اسکوربیک 5/۱ درصد به شکل معنی داری بیش از سایر تیمارها بود (05/0p<). تیمار ترکیبی در انتهای مدت نگهداری توانست مقدار مواد ازته فرار را در سطح پایین تری نسبت به سایر تیمارها نگه دارد (05/0p<). حداکثر میزان بازهای ازته فرار در تیمار بوتیل هیدروکسی انیزول 5/1 درصد با ۸۰۵/۲۱ میلی گرم در 100 گرم ثبت شد، درحالی که میزان آن در تمام تیمارها به حد مجاز 35-30 میلی گرم در 100 گرم نرسید. نتایج نشان داد که تیمار ترکیبی به دلیل اثر سینرژیک هر دو آنتی اکسیدان توانسته است شاخص های فساد چربی را بهتر از سایر تیمارها مهار کند. همچنین بهترین تیمار در انتهای دوره نگهداری از نظر ارزیابی حسی مربوط به تیمار ترکیبی (اسید اسکوربیک 5/0 درصد + بوتیل هیدروکسی آنیزول 5/0 درصد) بود که اختلاف معنی داری در سه فاکتور طعم، بافت و رنگ نشان داد (05/0p<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - بررسی اثر سازگارکنندگی پلی‌پروپیلن اکسیدشده در فاز مذاب بر خواص مکانیکی، فیزیکی و ریخت‌شناسی چندسازه حاصل از آرد گیاه نی-پلی‌اتیلن سنگین
محمد شمسیان محمد دهمرده قلعه نو فاطمه دهدست سیده راحیل چالاکه

این تحقیق با هدف بررسی امکان ساخت چندسازه الیاف نی-پلی اتیلن سنگین با استفاده از پلی پروپیلن اکسید شده به عنوان سازگارکننده انجام گردید. برای این منظور آرد گیاه نی، پلی اتیلن سنگین و سازگارکننده پلی پروپیلن اکسید شده به مقدار تعیین شده در داخل دستگاه مخلوط کن داخلی به أکثر

این تحقیق با هدف بررسی امکان ساخت چندسازه الیاف نی-پلی اتیلن سنگین با استفاده از پلی پروپیلن اکسید شده به عنوان سازگارکننده انجام گردید. برای این منظور آرد گیاه نی، پلی اتیلن سنگین و سازگارکننده پلی پروپیلن اکسید شده به مقدار تعیین شده در داخل دستگاه مخلوط کن داخلی به مدت 6 مخلوط شدند و پس از آن ماده بی شکل به دست آمده توسط آسیاب آزمایشگاهی به گرانول تبدیل شد. در نهایت گرانول ها توسط پرس گرم به صفحات الیاف نی-پلاستیک تبدیل شدند. آزمون های مکانیکی شامل مقاومت های خمشی و کششی و مدول های الاستیسیته خمشی و کششی و خواص فیزیکی شامل جذب آب و واکشیدگی ضخامت 2 و 24 ساعت بودند. برای بررسی میزان اصلاح پروپیلن اکسید شده از دستگاه طیف سنجی مادون قرمز و برای مطالعه ریخت شناسی چندسازه ها از تصاویر میکروسکوپ الکترونی استفاده گردید. نتایج نشان داد که با افزایش ماده سازگارکننده خواص مکانیکی به صورت خطی افزایش یافته، در حالی که جذب آب و واکشیدگی ضخامت کاهش یافتند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی حاکی از بهبود چسبندگی در فصل مشترک بین الیاف نی و پلیمر بود. طیف سنجی مادون قرمز نیز نشان داد که در اثر اکسیداسیون پلی پروپیلن، نواحی آبدوست در آن تشکیل شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - مقایسه گونه‌های گلسنگ پوست‌زی با هدف ارائه معرف های زیستی در توده‌های بهره‌برداری شده و شاهد جنگل‌های طبیعی راش در منطقه نوشهر
مریم حسینی نژاد اسداله متاجی مجید اسحق نیموری

نظر به اهمیت و گسترش بهره مندی از گونه های معرف در برآورد پویایی و پایداری زیست بوم های طبیعی، این پژوهش با هدف ارزیابی و اندازه گیری گلسنگ های پوست زی به عنوان شاخص زیستی در جنگل های شمال در منطقه نوشهر صورت پذیرفت. بدین منظور، گونه های گلسنگ در توده های بهره أکثر

نظر به اهمیت و گسترش بهره مندی از گونه های معرف در برآورد پویایی و پایداری زیست بوم های طبیعی، این پژوهش با هدف ارزیابی و اندازه گیری گلسنگ های پوست زی به عنوان شاخص زیستی در جنگل های شمال در منطقه نوشهر صورت پذیرفت. بدین منظور، گونه های گلسنگ در توده های بهره برداری شده و مدیریت نشده (شاهد) راش در سه پارسل 209، 234 و 241 از بخش 2 شوراب از طرح جنگل داری گلبند در شهرستان نوشهر (استان مازندران) مورد بررسی قرار گرفت. در اجرای این تحقیق از قاب هایی با ابعاد 40×60 سانتی متری برای برداشت نمونه های گلسنگ پوست زی در سطح هر پایه درختی استفاده گردید. سپس با استفاده از تحلیل گونه های شاخص (IV)، میزان تعلق پذیری گونه های گلسنگ در هر توده بررسی و تفکیک شد. نتایج این پژوهش نشان داد که 8 گونه گلسنگ متعلق به 7 جنس و 5 خانواده در جنگل های بهره برداری شده و 15 گونه گلسنگ متعلق به 13 جنس و 10 خانواده در توده مدیریت نشده ثبت گردید. گونه های گلسنگی Graphis scripta، Pertusaria albescens، Opegrapha vulgata، Lepraria lobificansو Parmotrema perlatum به عنوان معرف توده های شاهد و گونه هایLecanora thysanophora ، Flavoparmelia caperata و Ramalina thrausta معرف توده های بهره برداری شده در این پژوهش تفکیک و معرفی گردیدند. بر این اساس حضور یا عدم حضور این گونه ها در زیست بوم های طبیعی می تواند شاخص مناسبی در ارزیابی اقدامات مدیریتی در جنگل های راش در منطقه مورد بررسی باشد. در یک نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که گونه های معرف در توده های بهره برداری شده و شاهد متفاوت بودند که نشان می دهد بهره برداری جنگل سبب تغییر شرایط محیطی و عدم حضور برخی عناصر رویشی گلسنگی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - بررسی وضعیت آلودگی درختان صنوبر اطراف کارخانه سرب و روی زنجان با استفاده از دوایر رویش سالیانه (Populous nigra)
توفیق احمدی مریم میاحی ویلما بایرام‌زاده منوچهر زرین‌کفش وحیدرضا صفدری

یکی از جدیدترین راه ها جهت تعیین مقدار و نوع بسیاری از آلاینده های محیطی استفاده از زیست ردیابی طبیعی است. در مناطق معتدله هر ساله یک لایه چوب به درخت اضافه می شود که در آن شرایط رویشگاهی همان سال ضبط شده و گزینه خوبی برای زیست ردیابی در طول زمان هستند. بنابراین در این أکثر

یکی از جدیدترین راه ها جهت تعیین مقدار و نوع بسیاری از آلاینده های محیطی استفاده از زیست ردیابی طبیعی است. در مناطق معتدله هر ساله یک لایه چوب به درخت اضافه می شود که در آن شرایط رویشگاهی همان سال ضبط شده و گزینه خوبی برای زیست ردیابی در طول زمان هستند. بنابراین در این پژوهش سعی شده است از درخت صنوبر که به فراوانی در اطراف کارخانه سرب و روی زنجان کشت می شود به عنوان زیست ردیاب استفاده کرده و روند آلودگی خاک اطراف نشان داده شود. به همین منظور 2 درخت از فواصل 5 و10 کیلومتری کارخانه سرب و روی زنجان تهیه شد و از خاک های مجاور هر درخت نمونه برداری انجام گرفت. در نمونه های چوب دوایر سالیانه سن یابی و از هم جدا گردید و غلظت سرب و روی در هر یک از دوایر سالیانه و نمونه های خاک تعیین شد. نتایج حاصل نشان داد که میزان آلودگی هم در نمونه های خاک و هم در نمونه های چوب در نزدیک کارخانه بالاتر از نمونه دیگر بوده است. میزان سرب و روی در دوایر سالیانه درخت صنوبر در هر دو نمونه از سال 1370 تا 1389 روند افزایشی را نشان داد، ولی این افزایش در درختی که به کارخانه نزدیک تر بود به میزان چشمگیرتری خود را نشان داد. در ضمن آنالیزهای آماری همبستگی معنی داری را بین میزان سرب و روی و سال های مورد مطالعه در سطح 01/0 نشان داد. این یافته نشان می دهد میزان سرب و روی خاک و در نتیجه میزان سرب و روی در گیاه مورد مطالعه هر ساله، افزایش داشته است. در ضمن بحث حرکت آلاینده ها بین دوایر هم با توجه به نتایج آماری (خودهمبستگی) نفی می شود، زیرا مقدار همبستگی در وقفه های مطالعه شده از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که صنوبر را می توان به عنوان زیست ردیاب برای خاک های آلوده به سرب و روی در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - بررسی خصوصیات فیزیکی و مقاومت به ضربه چندسازه آردچوب-ضایعات ماهی- پلی‌اتیلن سنگین
علی کاظمی تبریزی مصطفی سفیدروح میثم مهدی نیا

در این پژوهش، اثر مقدار ماده افزودنی ضایعات آرد ماهی و همچنین مقدار ماده جفت&lrm;کننده (MAPE) بر مقاومت به ضربه فاق&lrm;دار و ویژگی‌های فیزیکی چندسازه‌های چوب&lrm; پلاستیک مورد بررسی قرار گرفت. آرد چوب برای این منظور در سطح 40 درصد با پلی‌اتیلن سنگین (HDPE) 60 درصد مخلو أکثر

در این پژوهش، اثر مقدار ماده افزودنی ضایعات آرد ماهی و همچنین مقدار ماده جفت&lrm;کننده (MAPE) بر مقاومت به ضربه فاق&lrm;دار و ویژگی‌های فیزیکی چندسازه‌های چوب&lrm; پلاستیک مورد بررسی قرار گرفت. آرد چوب برای این منظور در سطح 40 درصد با پلی‌اتیلن سنگین (HDPE) 60 درصد مخلوط شد. آرد ماهی در سه سطح (5، 10 و 15 درصد) نسبت به آرد چوب و جفت&lrm;کننده در سه سطح (0، 2 و 4 درصد) نسبت به پلی‌اتیلن در یک مخلوط‌کن داخلی در دمای 180 درجه سانتی‌گراد و سرعت 60 دور در دقیقه با یکدیگر مخلوط شدند. نمونه‌های آزمودنی استاندارد با استفاده از روش قالب‌گیری تزریقی ساخته شدند. سپس مقاومت به ضربه فاقدار و همچنین خواص فیزیکی شامل جذب آب و واکشیدگی ضخامت پس از 2 و 24 ساعت اندازه‌گیری شد. نتایج حاصله حاکی از این موضوع بود که با افزایش ضایعات آرد ماهی تا 15 درصد بیشترین میزان مقاومت به ضربه و کمترین مقدار جذب آب و واکشیدگی ضخامت به دست آمد. مقاومت به ضربه با افزایش میزان درصد جفت&lrm;کننده تا 4 درصد افزایش یافته و خواص فیزیکی بهبود یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - پالایش سبز فلز روی توسط درختچه بیابانی آکاسیا ویکتوریا (.Acacia victoriae Benth)
خدیجه خرمن دار علی مهدوی

در این پژوهش به ‌منظور بررسی اثر جذب فلز روی بر نهال‌های یک‌ساله Acacia victoriae در سه تکرار و به‌ صورت یک‌ طرح کاملا تصادفی با چهار غلظت از محلول سولفات روی (0، 50، 250 و 500 میلی‌گرم بر لیتر) نهال‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس برخی ‌از صفت‌های مورفولوژی و فیزیولوژ أکثر

در این پژوهش به ‌منظور بررسی اثر جذب فلز روی بر نهال‌های یک‌ساله Acacia victoriae در سه تکرار و به‌ صورت یک‌ طرح کاملا تصادفی با چهار غلظت از محلول سولفات روی (0، 50، 250 و 500 میلی‌گرم بر لیتر) نهال‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس برخی ‌از صفت‌های مورفولوژی و فیزیولوژی گیاه (ارتفاع گیاه، قطر یقه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن ‌‌‌تر و خشک‌ گیاه، ارزش ‌تحمل، میزان مهار رشد و میزان کلروفیل) و همچنین مقدار ‌تجمع فلز روی در اندام‌های‌ ‌مختلف ‌آن برآورد شد. نتایج نشان داد صفت‌های مورد بررسی به ‌طور معنی‌داری تحت تاثیر فلز روی قرار گرفتند و حضور روی در غلظت بالا سبب کاهش جزیی این‌‌ صفت‌ها شد که تاثیر عمده‌ای بر گیاه نداشت و علایم سمیت با فلز روی در این ‌نهال‌ها مشاهده نشد. میزان تجمع روی نیز در ریشه‌ها بیشتر از قسمت‌های هوایی گیاه بود، به ‌طوری ‌که در حدود 80 درصد (50/4794 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در ریشه‌ها‌، بیش ‌از 13 درصد (90/797 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در ساقه‌ها و در حدود 7 درصد (35/488 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در برگ‌های این‌‌‌‌ گونه تجمع یافتند. همچنین فاکتور تجمع زیستی و انتقال آن نیز به ترتیب بزرگ‌تر و ‌کوچک‌تر از یک ارزیابی شد. با توجه به ‌‌اینکه عنصر روی اختلال جدی در رشد نهال‌های A. victoriae به‌ وجود نیاورد و بیشترین تجمع فلز روی در ریشه‌ها صورت گرفت، بنابراین می‌توان از این ‌‌‌درختچه بیابانی جهت کاهش آلودگی در خاک‌های آلوده به ‌فلز روی به ‌روش تثبیت ‌گیاهی بهره برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - تعیین مقادیر فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید (Liza klunzingeri) در بندر بوشهر
تیرداد مقصودلو عبدالرحیم پذیرا رزاق عبیدی

پژوهش حاضر در فصل بهار سال 1396 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید (Liza klunzingeri) صید شده از آب های خلیج فارس در بندر بوشهر صورت گرفت. بدین منظور تعداد 30 قطعه ماهی مید با میانگین وزنی 230/53 گرم و میانگین طول کل 05/17 سانتی متر تهی أکثر

پژوهش حاضر در فصل بهار سال 1396 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید (Liza klunzingeri) صید شده از آب های خلیج فارس در بندر بوشهر صورت گرفت. بدین منظور تعداد 30 قطعه ماهی مید با میانگین وزنی 230/53 گرم و میانگین طول کل 05/17 سانتی متر تهیه شد. پس از انجام عملیات زیست سنجی نمونه ها را با آب مقطر شستشو داده و مقداری از بافت عضله خالص جداسازی گردید. میزان 1 گرم از نمونه بافتی و پودر شده بعد از خشک کردن رطوبت و آب موجود در فضای میان بافتی نمونه‌ها با 10 میلی‌لیتر اسید نیتریک غلیظ با روش Moopam هضم گردید. برای اندازه گیری سطح فلزات سنگین نیکل و کادمیوم از دستگاه جذب اتمی مجهز به کوره گرافیتی استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده میانگین غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید به ترتیب 611/0 ± 638/6 و 292/0 ± 201/3 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک محاسبه شد. مقایسه نتایج میزان فلزات نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید در بندر بوشهر با استاندارد های جهانی نشان دهنده بیشتر بودن مقدار غلظت فلزات سنگین با مقدار مجاز استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان جهانی غذا و کشاورزی (FAO)، مرکز ملی بهداشت و پزشکی استرالیا (NHMRC) و وزارت شیلات و کشاورزی انگلستان (MAFF) بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - نظام رهبانیّت در آئین بودایی
طاهره توکّلی

رهبانیّت از مهمترین اصول دستیابی به رست گاری در دین بودائی به شمار می رود؛ تا بدانجا که می توانگفت بودا رسیدن به نجات را بدون ترک زندگی معمول دنیوی و در پی ش گرفتن اعمال مرتاضانه ناممکنمی دانسته است . "سنگهه" نمود عینی همین مفهوم است که از زمان خود بودا شکل گرفت و با تش أکثر

رهبانیّت از مهمترین اصول دستیابی به رست گاری در دین بودائی به شمار می رود؛ تا بدانجا که می توانگفت بودا رسیدن به نجات را بدون ترک زندگی معمول دنیوی و در پی ش گرفتن اعمال مرتاضانه ناممکنمی دانسته است . "سنگهه" نمود عینی همین مفهوم است که از زمان خود بودا شکل گرفت و با تشکیلجمعی متحد و همسان جایگاهی را برای اجرای نظام و دستورات رهبان ی و نیز آموزش و انتقال دهرمه فراهمکرد. در اهمی ت بسیار سنگهه از جنبه اعتقادی همین بس که سنگهه به عنوان یکی از سه گوهر یا سه پناهبودائی در کنار دو گوهر دیگر یعنی "بودا" و "دهرمه" و همچون حافظ این دو اصل مطرح می شود . از بعدجامعه شناختی نیز سنگهه همچون هر نهاد اجتماعی - اعتقادی دیگری ، با وجود در برداشتن عناصر وکارکردهای مشترک خود در بعد فردی و جمعی ، در هر جامعه ای به صورت خاص خود در آمد . معرفیاحکام و قوانین س نگهه و کتب مربوط به آنها، همراه با تحلیل و بررسی ویژگی ها و کارکردهای مشترکسنگهه موضوعات اصلی این نوشتار را تشکیل م یدهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - ارزیابی آلودگی هوا و صوت در منطقه گردشگری کوه سنگی مشهد
علی انتظاری باقر مرسل

امروزه کوهها یکی از پرتقاضاترین کانون‌های گذران اوقات فراغت محسوب می‌شوند.هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت بررسی پراکنش آلاینده ها در منطقه گردشگری کوه سنگی مشهد می باشد.این تحقیق به لحاظ زمان اجرا از نوع مقطعی و به لحاظ خروجی‌ها از نوع کاربردی است و به لحاظ تجزیه و تحلیل أکثر

امروزه کوهها یکی از پرتقاضاترین کانون‌های گذران اوقات فراغت محسوب می‌شوند.هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت بررسی پراکنش آلاینده ها در منطقه گردشگری کوه سنگی مشهد می باشد.این تحقیق به لحاظ زمان اجرا از نوع مقطعی و به لحاظ خروجی‌ها از نوع کاربردی است و به لحاظ تجزیه و تحلیل از نوع توصیفی تحلیل و نیز تطبیقی است. داده‌های مربوط به ۶ آلاینده‌ شاخص هوا (منواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، دی‌اکسید ازت، ‌ازن و ذرات معلق) و آلودگی صوت در سطح محدوده تحقیق جمع‌آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. طراز فشار صوت در منطقه در نوبت های مختلف ثبت گردید برای بررسی وضعیت ازروش ارزیابی ریسک آلودگی در منطقه ازتکنیک ارزیابی ریسک کمی روش ویلیام فاین استفاده شد.یافته نتایج نشان داد که آلودگی هوا و آلودگی صوت در منطقه گردشگری کوهسنگی مشهد در حد نامناسب قرار دارد و این زنگ خطری برای مسئولان منطقه کوهسنگی می باشد . بنابراین گردشگری کوهستان کوهسنگی از پتانسیلهاى لازم برخوردار است ولی در مجموع یکسرى موانع وجود دارد که با تشکیل کمیته طبیعت گردى و ارائه راهکارهاى منطقی براى توسعه این صنعت با تشکیل جلسات منظم با عضویت کارشناسان جغرافیا، مشکلات منطقه کوهسنگی، قابل حل خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - بررسی اثر بلاکینگ بر رخداد برف های سنگین و مداوم ایران
فاطمه درگاهیان بهلول علیجانی

با وجودی که وقوع بارش هر برف سنگینی ممکن است ناشی از رخداد پدیده بلاکینگ نباشد اما وقوعبرف های مداوم و سنگین ( 4 روز و بیشتر) می تواند با رخداد پدیده بلاکینگ مرتبط باشد. به منظورشناخت و بررسی الگوهای بلاکینگ موثر بر بارش برف سنگین و مداوم ایران، داده های روزانه ارتفاعژئ أکثر

با وجودی که وقوع بارش هر برف سنگینی ممکن است ناشی از رخداد پدیده بلاکینگ نباشد اما وقوعبرف های مداوم و سنگین ( 4 روز و بیشتر) می تواند با رخداد پدیده بلاکینگ مرتبط باشد. به منظورشناخت و بررسی الگوهای بلاکینگ موثر بر بارش برف سنگین و مداوم ایران، داده های روزانه ارتفاعژئوپتانسیلی سطح 500 هکتوپاسکال در فصل سرد (اکتبر تا مارس)، دریک دوره 60 ساله در یک شبکهافقی با قدرت تفکیک فضایی 2/5*2/5NCEP-NCARبرای 40 درجه غربی تا 100 درجهiشرقی طول جغرافیایی و 20 تا 80 درجه شمالی عرض جغرافیایی اخذ گردید. به منظور استخراج رخداد بلاکینگ، داده ها براساس یک شاخص کمی اقلیم شناختی، به نام شاخص آشکارکننده دو بعدی درمحیط نرم افزارMAT LABبراساس شروط آشکارسازی رخداد بلاکینگ برنامه نویسی شدند. سپس تمامی رخدادهای بلاکینگ با تداوم 4 روزه و بیشتر استخراج گردید. با توجه به حجم داده ها از طریقتکنیک مولفه های اصلی و خوشه بندی اقدام به استخراج الگوهای غالب بلاکینگ گردید. در بینالگوهای غالب بلاکینگ 4 الگو بر بارش موثر بودند که از این چهار الگو تنها یک الگو بر بارش برفمداوم و شدید موثر بود. نتایج نشان داد که در بین الگوهای موثر بر بارش، تنها الگوی بلاکینگ امگاتراف سمت راست منجر به بارش برف مداوم و سنگین می شود و ریزش هوای سرد از عرض های بالاسبب تقویت سامانه بارشی شده و فراهم بودن سایر شرایط سینوپتیکی لازم، از قبیل وجود پرفشار قویدرسطح زمین، موقعیت خط همدمای صفر درجه سانتیگراد در سطح 850 هکتوپاسکال و ضخامت لایه500 تا 1000 در نقشه های هم ضخامت در حضور رخداد پدیده بلاکینگ، منجر به ریزش برف مداوم وسنگین می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - محیط مجاور یخچالی 1 و مرز تحتانی آن در کوهستان سبلان
عبدالحمید رجائی علی دلال اوغلی

محیط مجاور یخچالی سبلان با زمین های نقش دار و برفساب، اشکال حاصل از حرکت توده ای مانند یخچالسنگی 2 و سولیفلاکشن 3، تشکیل تالوس و پرتگاه های سنگی بریده مشخص می شود. این منطقه تا داخل منطقهیخچالی نیز ادامه می یابد. بالاتر از مرز پایین پریگلاسیر نمای اساسی پوشش گیاهی عبارت أکثر

محیط مجاور یخچالی سبلان با زمین های نقش دار و برفساب، اشکال حاصل از حرکت توده ای مانند یخچالسنگی 2 و سولیفلاکشن 3، تشکیل تالوس و پرتگاه های سنگی بریده مشخص می شود. این منطقه تا داخل منطقهیخچالی نیز ادامه می یابد. بالاتر از مرز پایین پریگلاسیر نمای اساسی پوشش گیاهی عبارت از تیپ اروسیبری 4است . روش های متعددی برای تعیین مرز پایین مجاور یخچالی وجود دارد و مقایسه نتایج حاصل از رو ش هایمختلف نشان می دهد که تکنیک های مختلف برای کوه سبلان می توانند نتایج متفاوت داشته باشند . ارتفاع حاصل ازروش های مختلف برای مرز پایین پریگلاسیر بین 2800 تا 3655 متر تغییر می کند، امّا در رابطه با میانگین دمایسالیانه هوا مرز پایین فعالیت مجاور یخچالی حدود 3000 متر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - تحلیل مورفوتکتونیکی تاقدیس نار (شمال غرب لامرد)
سید احمد علوی رضا درخشانی علی حق شناس

از نظر تقسیمات زمین شناختی، منطقة مورد مطالعه در کمربند چین خورده راندة زاگرس قرار دارد . در اینمطالعه از روش های کمی و کیفی ریخت زمین ساخت و زمی نشناسی ساختمانی به همراه یکدیگر استفاده شدهاست. عکس های هوایی، تصاویر ماهوار های، نقشه های زمین شناسی و نقشه های توپوگرافی م أکثر

از نظر تقسیمات زمین شناختی، منطقة مورد مطالعه در کمربند چین خورده راندة زاگرس قرار دارد . در اینمطالعه از روش های کمی و کیفی ریخت زمین ساخت و زمی نشناسی ساختمانی به همراه یکدیگر استفاده شدهاست. عکس های هوایی، تصاویر ماهوار های، نقشه های زمین شناسی و نقشه های توپوگرافی مطالعه و تفسیر شده اندبر اساس روش های کمی و کیفی مورفوتکتونیکی (شاخص های ریخت سنجی ، درصد رخدار شدن پیشانی کوهستان، پیچ و خم پیشانی کوهستان، نسبت V و نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن ) و زمین ساختی (تهیه نقشه های خطوط هم پایه، خط واره ها؛ هم تعدادشکستگی ،(Isofracture) چگالی خط واره، چگالی تقاطع خط واره) در محدوده مورد مطالعه، حاکی از عملکرد تکتونیک جنبا و تشکیل ساختارهای مورفوتکتونیکی ویژه ای همچوندره های خطی، آبراه ه های منحرف شده، پرتگا ههای گسله، چشمه های آب، آبرفت های بادبزنی و حوضه های آبراهه های کشیده می باشد. این تاقدیس همچنین دچار یک دگر شکلی (به شکل Z ) گشته است که علت بروز چنین تغییر شکل را شاید بتوان ناشی از گذر یک گسل پی سنگی با امتدادی شمالی جنوبی از زیر این تاقدیس دانست .این گسل می تواند موجب تغییر شکل تاقدیس و بروز ناهنجاری در آبراهه ها، وضعیت تن شها، خط واره ها و ... شدهباشد. وجود یک گنبد نمکی در زیر این تاقدیس نیز می تواند در بروز این تغییر شکل نقش مؤثری داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - تحلیل و ارزیابی سهم عوامل تاثیرگذار در وقوع ریزش های سنگی، با استفاده از روش دو متغیره مطالعه موردی: حوضه قرنقوچای (واقع در دامنه شرقی توده کوهستانی سهند، شمال غرب ایران )
دکتر مریم بیاتی خطیبی

در حوضه قرنقوچای، واقع در دامنه های شرقی سهند (با مختصات جغرافیائی از' 27 / ° 46 تا' 42/ ° 47 طول شرقی و از '58 / °36 تا' 44 / ° 37 عرض شمالی)، به عنوان بزرگترین و پرآب ترین حوضه توده کوهستانی سهند،که روستاهای زیادی رادرخودجای داده است. وقوع ریزش های سنگ أکثر

در حوضه قرنقوچای، واقع در دامنه های شرقی سهند (با مختصات جغرافیائی از' 27 / ° 46 تا' 42/ ° 47 طول شرقی و از '58 / °36 تا' 44 / ° 37 عرض شمالی)، به عنوان بزرگترین و پرآب ترین حوضه توده کوهستانی سهند،که روستاهای زیادی رادرخودجای داده است. وقوع ریزش های سنگی و افتان ها، در محدوده مذکور، به عنوان یکی از پیامدهای طبیعی از فعالیت فرآیندهای مختلف، با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، بویژه جاده های کوهستانی را مورد تهدید خود قرارمی دهند. در این مطالعه، به منظور ارزیابی سهم عوامل تاثیرگذار در وقوع ریزش های سنگی و پهنه بندی محدوده های مستعد به وقوع این پدیده ها، ابتدا عوامل احتمالی مختلف دخیل در وقوع آنها شناسائی و با هدف تعیین سهم عوامل، ابتدا 10 لایه از نقشه های مربوط به پراکندگی عوامل مختلف تهیه و سپس این نقشه ها روقومی شده و پس از تجزیه و تحلیل با روش دومتغیره، و وزن دهی به عوامل مختلف در روی واحدهای ویژه، نقشه پهنه بندی ریزش های سنگی با استفاده از نرم افزار ARC/VIEW برای حوضه قرنقوچای ترسیم شده است. این نقشه ترسیمی نشان می دهد که، دامنه های متشکل از مواد آذرین (داسیت و آندزیت)، بویژه گدازه های میوسن، بیشترین تکه های سنگی را در اختیار پای دامنه ها قرار می دهند و در طول سال، اغلب سطح جاده هایی که از این دامنه ها عبور داده می شوند از این تکه سنگ ها پرشده و در عبور و مرور، اختلالاتی را ایجاد می کنند و به هنگام وقوع در مواردی به مساکنین واقع در پای چنین دامنه هایی، خسارات زیادی وارد می سازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - تحلیل همدیدی بارش سنگین 21 نوامبر 2011 استان کهکیلویه و بویراحمد (لیکک)
دکترمجید منتظری محمدحسن نامی حمیده دالایی

بارش سنگین و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر روی زندگی انسان ها و فعالیت های انسانی نه تنهالزوم توجه به این پدیده محیطی را توجیه می کند. بلکه راه را برای پیش بینی رخداد آنها در آینده فراهممی سازد. دراین پژوهش معیار بارش سنگین، بارش بالای 100 میلی متر در یک روز و از روی أکثر

بارش سنگین و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر روی زندگی انسان ها و فعالیت های انسانی نه تنهالزوم توجه به این پدیده محیطی را توجیه می کند. بلکه راه را برای پیش بینی رخداد آنها در آینده فراهممی سازد. دراین پژوهش معیار بارش سنگین، بارش بالای 100 میلی متر در یک روز و از رویکرد محیطیبه گردشی استفاده شد شرایط همدیدی در زمان این رویداد ( 21 نوامبر 2011 ) بررسی گردید. جامعه آماریدر این پژوهش دارای دو پایگاه می باشد. نتایج نشان می دهد پیشروی کم فشار سودانی از سمت جنوبو پرفشار اروپایی از سمت شمال و تشکیل جبهه در غرب و جنوب غرب کشور و در تراز میانی جو نیزعمیق تر شدن فرود مدیترانه و حرکت شرق سوی آن و وجود رطوبت زیاد وقرار گیری هسته سرعترودباد جنب حاره ای بر روی دریای سرخ و شمال عربستان سبب بارش سنگین شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - شناسایی اشکال ژئومورفیک رودخانه ای - بخش اول 1 مروری بر اشکال بستری ( مطالعه موردی: رودخانه های حوضه شمالی البرز مرکزی – چالوس تا تالار )
محمد مهدی حسین زاده رضا اسماعیلی صدرالدین متولی

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اش أکثر

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اشکال آن هاعبارتند از : آبشارها، چالاب سنگی، تندآب، کاسکاد، سکو - چالاب، بستر هموار، چالاب -خیزاب و چین وشکن ها و تپه های ماسه ای رودخانه ای. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در واحدهای ژئومورفیکرودخانه ای فراهم می آورد که نمونه ها و اشکال آن ها از حوضه های شمالی البرز مرکزی تهیه شده است .بررسی این واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای درک ساده ای را از رژیم حمل آب و رسوب و رفتار رود فراهممی آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - سنجش آلاینده‌های شیمیایی در کفپوش‌های مورد استفاده در اماکن ورزشی شهر شاهرود
سحر رزازان باقر مرسل علی فهیمی نژاد هومن بهمن‌پور

10.30495/ums.2023.22986

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه کیفیت محیطی به عنوان یکی از پارامترهای مهم در مدیریت فضاهای ورزشی مطرح است. وجود آلاینده‌های محیطی می‌تواند بر سلامت و راندمان ورزشکاران اثرگذار باشد. هدف تحقیق، سنجش عناصر و ترکیبات سمی موجود در کفپوش‌های گرانولی مورد استفاده در اماکن ورزشی شه أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه کیفیت محیطی به عنوان یکی از پارامترهای مهم در مدیریت فضاهای ورزشی مطرح است. وجود آلاینده‌های محیطی می‌تواند بر سلامت و راندمان ورزشکاران اثرگذار باشد. هدف تحقیق، سنجش عناصر و ترکیبات سمی موجود در کفپوش‌های گرانولی مورد استفاده در اماکن ورزشی شهر شاهرود است.روش پژوهش: این تحقیق از نوع کاربردی و به روش آزمایشگاهی است. عناصر سنگین، منومر، هیدروکربن آزاد و ترکیبات فنولی اندازه‌گیری شدند. برای سنجش آلاینده‌ها از دستگاههای اسپکترومتر نشر اتمی پلاسما(ICP-OES) مدلVista Pro و اسپکتروفتومتر اشعه مرئی و ماورائ‌بنفش مدل 1240 mini استفاده شد. آزمایشات سه مرتبه تکرار شدند. برای تعیین حد مجاز مواجهه، از شاخص متوسط وزنی زمانی (OEL-TWA) استفاده شد.یافته‌ها: ایزوپرن آزاد با ppm 3400 و سپس، دی‌اکتیل فتالات با ppm 3280 بیشترین میزان ترکیبات را شامل شدند. بالاترین میزان عنصر به ترتیب متعلق به فلز سنگین قلع برابر ppm 125000 و مس با ppm 75280 بود. نتایج نشان داد که اختلاف زیادی میان استاندارد و حد مجاز آلاینده‌ها با اعداد حاصل از آزمایشات وجود دارد. 2 آلاینده آرسنیک و کروم با قابلیت سرطان‌زایی تایید شده انسانی در ساختار کفپوش پلی‌اورتان شناسایی شدند. سیلیس نیز به عنوان آلاینده‌های مشکوک به سرطان‌زایی در انسان، شناسایی شد. سرب نیز به عنوان سرطان‌زایی تایید شده برای حیوان با ارتباط ناشناخته بر انسان شناسایی شد و 12 مورد به عنوان غیرقابل طبقه‌بندی به عنوان یک عامل سرطان‌زای انسانی سنجش شدند. نتیجه‌گیری: برخی از عناصر و ترکیبات موجود در ساختار کفپوش‌های ورزشی، دارای رنجی بالاتر از استانداردها و حدود مجاز مواجهه هستند که این امر می‌تواند بر سلامت کاربران تاثیرگذار باشد و از سوی دیگر، امکان آسیب‌رسانی به محیط زیست را دارا است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - اولین گزارش از بررسی شیوع سنگ کیسه صفرادر بزهای کشتارگاههای اطراف تهران
زهره خاکی ایرج سهرابی حقدوست

در این بررسی از کیسه صفرای164 راس بز (24 راس نابالغ وما بقی بالغ )در کشتارگاههای اطراف تهران نمونه برداری شد و پس از بلز کردن آنها با اسکالپل ، محتویات آنها از نظر سنگ مورد توجه قرار گرفت و اجرامی با قطر 1 میلیمتر و بیشتر جمع آوری گردیدند. سپس آنالیز شیمیایی سنگ های صفر أکثر

در این بررسی از کیسه صفرای164 راس بز (24 راس نابالغ وما بقی بالغ )در کشتارگاههای اطراف تهران نمونه برداری شد و پس از بلز کردن آنها با اسکالپل ، محتویات آنها از نظر سنگ مورد توجه قرار گرفت و اجرامی با قطر 1 میلیمتر و بیشتر جمع آوری گردیدند. سپس آنالیز شیمیایی سنگ های صفراوی در آزمایشگاه با کیت مرک صورت گرفت. در 9 راس از بزها سنگ کیسه صفرا مشاهده شد(5/48%) که از این تعداد فقط یک مورد مربوط به بز زیر یکسال و جنس سنگ ها از بیلیروبینات کلسیم (15±65 %)، کلسترول (10±21 %) و کربنات کلسیم (6±14 %) بوده است.سنگ ها به صورت چندتایی وسیاهرنگ و باقوام سخت و به قطر 5-5/0 میلیمتر مشاهده شدندو بنابراین نوع آنها از نوع رنگدانه ای تشخیص داده شد . هیچ اختلاف معنی داری مابین ترکیبات سنگ های صفراوی دام های نر و ماده وجود نداشت. این اولین گزارش از ایران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - مطالعه تجربی ضریب دبی شیار بالادست سد سنگریزه ای با رویه بتنی (با استفاده از مدلهای هیدرولیکی)
زهرا رحیمی نژاد سید حبیب موسوی جهرمی امیر خسروجردی حسین حسن پور درویشی جمال محمدولی سامانی

10.30495/wsrcj.2021.18081

با در نظر گرفتن نقشی که سدهای ناهمگن می توانند در مهار سیلاب و همچنین ذخیره آب داشته باشند توجه به هیدرولیک جریان در آنها از اهمیت زیادی برخوردار است و از طرفی طراحی صحیح سدهای سنگریزه ای مستلزم بررسی دقیق رفتار جریان در این سد ها می باشد. در این راستا در تحقیق حاضر با أکثر

با در نظر گرفتن نقشی که سدهای ناهمگن می توانند در مهار سیلاب و همچنین ذخیره آب داشته باشند توجه به هیدرولیک جریان در آنها از اهمیت زیادی برخوردار است و از طرفی طراحی صحیح سدهای سنگریزه ای مستلزم بررسی دقیق رفتار جریان در این سد ها می باشد. در این راستا در تحقیق حاضر با مطالعه بر روی سدهای سنگریزه ای با رویه بتنی (CFRD)، از طریق ایجاد شکافهای مختلف برروی رویه بتنی سد در مدل آزمایشگاهی، رفتار نفوذ آب درون بدنه سد بررسی شد. ترکهای عرضی دال بتنی روی سدهای سنگریزه ای با رویه بتنی و جریان آب و نحوه کنترل آن در سدهای سنگریزه ای یکی از مهمترین مسائلی است که در طراحی سدها مورد توجه متخصصین قرار میگیرد. تعیین ضریب دبی عبوری از شیار جهت تخمین دبی عبوری امری مهم و اجتناب ناپذیر می باشد. هدف از این تحقیق محاسبه ضریب دبی شیار مستطیلی واقع در سدهای CFRD در هر دو حالت شرایط مستغرق و آزاد می باشد. پارامترهای هندسی متغیر در این مطالعه شامل ارتفاع شیار از بستر، زاویه شیار واقع شده در رویه بالادست نسبت به افق و پارامترهای هیدرولیکی متغیر شامل ارتفاع هد آب بالادست سد سنگریزه ای می باشند. در پایان با استفاده از آنالیز ابعادی و آنالیز معادلات غیرخطی دو معادله برای پیش بینی ضریب دبی عبوری از شیار بالادست سد CFRD در دو حالت آزاد و مستغرق توسعه داده شد. معادلات توسعه داده شده تطابق خوبی (ضریب همبستگی 0.988 (جریان آزاد) و 0.984 (جریان مستغرق)) با نتایج آزمایشگاهی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - پیش‌بینی عمق آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با استفاده از ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها
ابراهیم شهبازبیگی فریبرز یوسفوند بهروز یعقوبی سعید شعبانلو احمد رجبی

10.30495/wsrcj.2021.18542

در این مطالعه، الگوی آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با شکل‌های I، U و J درون کانال‌های خم توسط یک روش هوش مصنوعی نوین تحت عنوان ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها(GSGMDH) شبیه‌سازی شد. در مقایسه با روش(GMDH) گروه دسته‌بندی داده‌ها روش GSGMDH یک روش منعطف‌تر أکثر

در این مطالعه، الگوی آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با شکل‌های I، U و J درون کانال‌های خم توسط یک روش هوش مصنوعی نوین تحت عنوان ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها(GSGMDH) شبیه‌سازی شد. در مقایسه با روش(GMDH) گروه دسته‌بندی داده‌ها روش GSGMDH یک روش منعطف‌تر و دقیق‌تر است که در آن گره‌ها می-توانند از لایه‌های غیرهمجوار ورودی بگیرند. در ابتدا، کلیه پارامترهای موثر بر روی عمق آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی شناسایی گردید و سپس با استفاده از این پارامترها، برای هر یک از روش‌های GMDH و GSGMDH شش مدل مختلف تعریف گردید. با تجزیه و تحلیل نتایج مدل‌های هوش مصنوعی مدل-های برتر معرفی گردید. مدل‌های برتر GMDH و GSGMDH مقادیر آبشستگی‌ها را بر حسب کلیه پارامترهای ورودی تخمین زدند. علاوه بر این، دقت مدل‌های GSGMDH از مدل‌های GMDH بیشتر بود. به‌عنوان مثال، برای مدل‌های برتر GMDH و GSGMDH مقدار شاخص عملکرد در وضعیت تست به‌ترتیب مساوی با 075/73 و 408/86 محاسبه شدند. همچنین، مدل برتر مقادیر تابع هدف را با دقت خوبی پیش‌بینی نمود. به‌عنوان مثال، مقادیر ضریب همبستگی (R)، شاخص پراکندگی(SI) و ضریب نش (NSC) برای مدل برتر GSGMDH در شرایط آموزش به‌ترتیب مساوی با 913/0، 214/0 و 800/0 تخمین زده شدند. با توجه به نتایج تحلیل حساسیت، پارامترهای پارامترهای ضریب شکل سرریزهای سنگی (φ)، نسبت اختلاف عمق جریان در بالادست و پائین‌دست تله سنگی برابر به ارتفاع سازه (y/hstΔ) و عدد فرود تراکمی (Fd) به‌عنوان موثرترین پارامترهای ورودی معرفی گردیدند. تحلیل عدم قطعیت نشان داد که مدل GSGMDH برتر دارای یک عملکرد کمتر از واقعی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - ارزیابی توان بیش اندوزی گیاه شاهی برای پالایش گیاهی خاک های آلوده به کادمیم
فرانک محمدی‌پور صفورا اسدی کپورچال

آلودگی خاک با فلزات سنگین یکی از چالش های مهم در ارتباط با حفاظت منابع آب و خاک است. کادمیم یکی از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی است که با توجه به تحرک خیلی زیاد در چرخه خاک- گیاه- انسان و اثرات نامطلوبی که بر انسان و حیوان دارد، پالایش آن از خاک های آلوده بسیار ضروری أکثر

آلودگی خاک با فلزات سنگین یکی از چالش های مهم در ارتباط با حفاظت منابع آب و خاک است. کادمیم یکی از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی است که با توجه به تحرک خیلی زیاد در چرخه خاک- گیاه- انسان و اثرات نامطلوبی که بر انسان و حیوان دارد، پالایش آن از خاک های آلوده بسیار ضروری است. یکی از راه های آلودگی زدایی خاک گیاه پالایی است که در آن از گیاهان بیش اندوز برای جذب آلاینده ها از خاک های آلوده استفاده می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان آلودگی زدایی کادمیم از خاک با استفاده از گیاه شاهی بود. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار شامل شاهد، 3، 5، 10، 25 و 50 میلی گرم کادمیم در هر کیلوگرم خاک و 4 تکرار در گلخانه اجرا گردید. پس از طی دوره رشد، گیاهان از خاک برداشت و غلظت کادمیم تجمع یافته در اندام های هوایی و ریشه گیاه و همچنین خاک تیمارهای مختلف اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در تمام تیمارها با افزایش غلظت کادمیم در خاک، مقدار جذب کادمیم در ریشه افزایش می یابد. با افزایش غلظت کادمیم در خاک، غلظت کادمیم در اندام هوایی 3/19 و در ریشه حدود 34 برابر شد. این نتایج نشان دهنده توانایی زیاد ریشه و اندام هوایی شاهی برای جذب کادمیم از خاک های آلوده است. مجموع میانگین مقادیر کادمیم جذب شده در ریشه 18/65 و در اندام هوایی 86/60 میلی گرم بر کیلوگرم بود. همچنین، با افزایش غلظت کادمیم، زمان لازم برای پالایش گیاهی نیز افزایش یافته و کمترین زمان لازم مربوط به پالایش غلظت 3 میلی گرم بر کیلوگرم بود. بنابراین با توجه به اینکه شاهی گیاهی با دوره رشد نسبتاً کوتاه و عملکرد بالا می باشد، می توان از این گیاه به عنوان گیاهی بیش اندوز برای پالایش خاک های آلوده به کادمیم استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - گیاه پالایی خاک های آلوده به برخی فلزات سنگین به وسیله چند گیاه بومی منطقه حفاظت شده ارسباران
فاطمه اکبرپور سراسکانرود فرهاد صدری داریوش گل علیزاده

فلزات سنگین از مهم ترین آلاینده های خاک و محیط زیست می باشند. در سال های اخیر محققان زیادی جذب فلزات سنگین توسط جلبک ها، قارچ ها، باکتری ها و گیاهان مورد بررسی قرار دادند. گیاه پالایی یکی از شیوه های مناسب برای پالایش خاک از فلزات سنگین است. بعد از عملیات آماده سازی خاک أکثر

فلزات سنگین از مهم ترین آلاینده های خاک و محیط زیست می باشند. در سال های اخیر محققان زیادی جذب فلزات سنگین توسط جلبک ها، قارچ ها، باکتری ها و گیاهان مورد بررسی قرار دادند. گیاه پالایی یکی از شیوه های مناسب برای پالایش خاک از فلزات سنگین است. بعد از عملیات آماده سازی خاک های آلوده بذرهای گیاهان قدومه کوهی (Arabis arenosa) و گیاه تاج خروس وحشی (Amaranthus retroflexus) و گیاه علف مرغ (Agropyron repens) در گلدان های 10 کیلوگرمی کشت گردید. پس از برداشت و خشک کردن در آون با دمای 85 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت به ترتیب با روش های اکسیداسیون تر و هضم با اسید نیتریک عصاره گیری و با دستگاه های جذب اتمی و کوره گرافیتی اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که غلظت سرب و کادمیم در خاک در ریشه بیش از ساقه و برگ بوده و همچنین غلظت سرب در اندام های زیرزمینی و روی در اندام های هوایی بالاتر بوده است. نتایج به دست آمده بالاترین غلظت روی را در اندام هوایی گیاه علف مرغ به میزان mg/Kg 65/262 و بیشترین غلظت سرب را در اندام های زیرزمینی گیاه تاج خروس وحشی به میزانmg/Kg 25/71 از خاک نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - کاربرد روش‌های آماری چند‌متغیره و شاخص‌های زیست‌محیطی در ارزیابی توزیع فلزات سنگین
هاشم شمس‌الدین وحیدرضا جلالی اعظم جعفری

تکنیک‌های آماری چند‌متغیره مانند تجزیه ضریب همبستگی، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ای برای غلظت کل فلزات سنگین در خاک های اطراف مجتمع مس سرچشمه که یکی از بزرگترین معادن مس میوسن جهان می باشد به کار گرفته شد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاک‌های اطراف معدن و مجتمع فرآ أکثر

تکنیک‌های آماری چند‌متغیره مانند تجزیه ضریب همبستگی، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ای برای غلظت کل فلزات سنگین در خاک های اطراف مجتمع مس سرچشمه که یکی از بزرگترین معادن مس میوسن جهان می باشد به کار گرفته شد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاک‌های اطراف معدن و مجتمع فرآوری، برداشت و با استفاده از روش هضم چهار اسید و به کمک دستگاه (ICP-OES) غلظت کل فلزات سنگین اندازه گیری گردید. شاخص های زمین انباشتگی و فاکتور غنی‌شدگی جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد مطالعه، بکار برده شد. شاخص زمین انباشتگی، خطرناک ترین عنصر را کادمیوم و کم خطرترین عنصر را روی نشان داد. فاکتور آلودگی برای کادمیوم، بیشترین آلودگی و برای کبالت، کمترین آلودگی را در منطقه نشان داد. نتایج تجزیه چندمتغیره نشان داد که همبستگی معنی داری بین سرب، روی، کادمیوم، مس، کبالت، آهن و منگنز وجود دارد. این عناصر رابطه قوی در PCA و CA با هم داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - قوانین و آئین پاتیمکّهه (پراتی موکشه) در رهبانیت بودایی
محمدرضا عدلی

رهبانیت بودایی (سنگهه) مانند هر طریقة رهبانی دیگری آئین های جمعی خاص خود را دارد. البتهواژة آئین ممکن است موجب سوء تعبیر شود زیرا بودا از منتقدان سرسخت آئی نگرایی بود. اما بایدگفت که اگرچه آئی نهای سنگهه آئی نهایی رسمی هستند اما همگی ماهیتی کاربردی دارند. در واقعهستند ک أکثر

رهبانیت بودایی (سنگهه) مانند هر طریقة رهبانی دیگری آئین های جمعی خاص خود را دارد. البتهواژة آئین ممکن است موجب سوء تعبیر شود زیرا بودا از منتقدان سرسخت آئی نگرایی بود. اما بایدگفت که اگرچه آئی نهای سنگهه آئی نهایی رسمی هستند اما همگی ماهیتی کاربردی دارند. در واقعهستند که تا به امروز بدون هیچگونه تشریفات اضافی در قوانین سنگهه این آئین ها مرورصومعه ها برگزار م یشود. در این میان دو آئین اهمیت فراوانی دارد: آئین تشرف کامل و آئیناعتراف (پاتیمکّهه). در آئین اعتراف که هر دو هفته یکبار در هر ماه، در ایام ماه نو و ماه تمام،برگزار م یشده است بخشی از کتاب وینیه قرائت م یشود و راهبان بر وفاداری خود به سنگهه وقوانین آن تأکید م یکنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - ساخت اجتماعی سنگهه در جوامع بودایی تهرَوادهای
ارسطو میرانی

سنگهه به معنای نظامی رهبانی مبتنی بر زندگی گروه راهبان یا راهبه های بودایی است که با هم جمع شده وجماعت مشخصی را در صومعه بنابر اصول وینیه برپا می دارند. این نظام، مهمترین نهاد دینی در جوامعتهرَوادهای و مبتنی بر روابط میان اعضاء و رابطۀ متقابل اعضاء آن با عوام جامعه است. أکثر

سنگهه به معنای نظامی رهبانی مبتنی بر زندگی گروه راهبان یا راهبه های بودایی است که با هم جمع شده وجماعت مشخصی را در صومعه بنابر اصول وینیه برپا می دارند. این نظام، مهمترین نهاد دینی در جوامعتهرَوادهای و مبتنی بر روابط میان اعضاء و رابطۀ متقابل اعضاء آن با عوام جامعه است. درون سنگهه راهبان ازمنزلت و مزایای نسبتاً برابری برخوردارند اما میان راهبان و راهبه ها از جنبه های متعددی تبعیض وجود دارد.ممنوعیت فعالیت اقتصادی راهبان تداوم حیات سنگهه را به حمای تهای مالی عوام وابسته می کند و سنگههبرای حفظ این حمای تها، از یک سوی کارکردهای اجتماعی خاصی را برعهده گرفته و از سوی دیگر، به رغمتأکید مذهب تهرَواده بر راست کیشی و بدعت گریزی، باورهایی را در میان عوام مطرح نموده است که باتعالیم منتسب به بودا تفاوت و حتی مغایرت دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - بررسی مقادیر فلزات سنگین و ریز مغذی های مهم در شیر خشک و غذای کودک متداول در سطح بازار تهران
مهدیه خزایی شیوا دهقان آبکنار نازنین خاکی پور

10.30495/jftn.2022.65970.11192

مقدمه: در حال حاضر شیر خشک یا مواد غذایی کمکی علیرغم اهمیت تغذیه با شیر مادر، در تامین غذای کودکان در جهان نقش قابل توجهی دارند. هدف از این مطالعه اندازه گیری میزان فلزات سنگین و ریز مغذی ها در شیر خشک و غذای کودک می باشد. فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک بالاترین عوارض أکثر

مقدمه: در حال حاضر شیر خشک یا مواد غذایی کمکی علیرغم اهمیت تغذیه با شیر مادر، در تامین غذای کودکان در جهان نقش قابل توجهی دارند. هدف از این مطالعه اندازه گیری میزان فلزات سنگین و ریز مغذی ها در شیر خشک و غذای کودک می باشد. فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک بالاترین عوارض را در انسان بویژه در کودکان ایجاد می کنند و Fe، Mg،Ca و Zn از ریزمغذی های مهم هستند که در صورت کمبود در مواد غذایی منجر به اثرات سوئی بر سلامت کودکان می شوند. مواد وروشها: این مطالعه بر روی 8 نمونه غذای کودک از 6 محصول تجاری رایج در بازارانجام شد. نمونه ها توسط اسید نیتریک هضم و سپس مقدار عناصر موجود در آن ها آنالیز و به طور کمی اندازه گیری شد .نمونه برداری به روش سرشماری و اندازه گیری به روش های نشر القایی پلاسما انجام شد. نتایج با روش آمار توصیفی گزارش گردید. نتایج نشان داد که دامنه آرسنیک از 8- 1/2میکروگرم بر گرم بوده و در همه نمونه ها مقدار آن بیش از حد مجاز بوده است. مقدار کادمیوم ناچیز و دامنه سرب از 103/0 - 012/0 میکروگرم بر گرم و در حد مجاز می باشد. دامنه مقدار کلسیم 6409- 3195 میکروگرم بر گرم می باشد و تنها در تیمارهای شماره 3 و4 در حد استاندارد بوده است. دامنه آهن در نمونه ها 115- 19 و منیزیم 949- 385 میکروگرم بر گرم بوده و هر دو عنصر در حد استاندارد می باشد، دامنه روی 26- 0 میکروگرم بر گرم و کمتر از حد ضروری بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این تحقیق مقادیر آرسنیک در نمونه های شیر خشک و غذای کودک بالاتر از حد مجاز تعیین شده است و برخی تیمارهای کلسیم و روی کمتر از حد استاندارد هستند که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - بررسی کارایی پوست انار در حذف نیکل و کروم از پساب صنعتی و طراحی آزمایش به روش سطح پاسخ
نسرین هاشمی مسعود هنرور الهه قره خانی

چکیده آلودگی آب با فلزات سنگین سمی در اثر تخلیه فاضلاب صنعتی یک مشکل زیست محیطی در سراسر جهان است. حذف فلزات سنگین از پساب صنعتی موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند نیکل، کادمیوم، کروم، کبالت، مس، سرب، جی أکثر

چکیده آلودگی آب با فلزات سنگین سمی در اثر تخلیه فاضلاب صنعتی یک مشکل زیست محیطی در سراسر جهان است. حذف فلزات سنگین از پساب صنعتی موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند نیکل، کادمیوم، کروم، کبالت، مس، سرب، جیوه و روی به میزان قابل توجهی سمی می باشند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر پوست انار به عنوان یک جاذب ارزان قیمت در حذف فلزات نیکل و کروم می باشد. پوست های انار ابتدا با محلول سود 1/0 نرمال اصلاح شد و توانایی جذب بررسی گردید. تاثیر سود بر روی جاذب توسط تکنیک های CHN، FT-IR، و SEM مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اصلاح جاذب با سود در حذف یون‌های کروم و نیکل از پساب صنعتی موثر بوده است. آزمایشات جذب در غلظت های مختلف جاذب، زمان، دما و pH های مختلف انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده&lrm;ها نشان می&lrm;دهد که شرایط بهینه برای یون نیکل (II) g/L 4.5 از جاذب، 6pH=، دما308.15 K و زمان 60 دقیقه و شرایط بهینه برای یون کروم (VI)، g/L 4 از جاذب، 5.5pH= ، دمای300.65K و زمان 100 دقیقه می باشد. تحقیقات صورت گرفته و نتایج حاصل از آن با توجه به مزایای بالقوه، استفاده از این جاذب به عنوان جاذب زیستی جهت حذف نیکل و کروم در پساب صنعتی را به عنوان چشم اندازی امیدوار کننده و دوستدار محیط زیست پیشنهاد می کند. واژه های کلیدی: آلودگی، فلزات سنگین، پوست انار، فاضلاب، جذب تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - بررسی تاثیر روش های پخت نان های سنتی ایران در میزان فلزات سنگین
مهدیس طورچی مهدی سیدین اردبیلی رضا عزیزی نژاد فرشته نعمت الهی

مقدمه: فلزات سنگین از جمله آلاینده های زیست محیطی هستند که مواجهه انسان با بعضی از آنها از طریق آب و مواد غذایی می تواندمسمومیت های مزمن و بعضا حاد ایجاد نماید. بر این مبنا پروژه حاضر به اندازه گیری و ارزیابی 4 فلز سنگین آهن، مس، سرب و کروم در50 نمونه خمیر و نان سنتی پر أکثر

مقدمه: فلزات سنگین از جمله آلاینده های زیست محیطی هستند که مواجهه انسان با بعضی از آنها از طریق آب و مواد غذایی می تواندمسمومیت های مزمن و بعضا حاد ایجاد نماید. بر این مبنا پروژه حاضر به اندازه گیری و ارزیابی 4 فلز سنگین آهن، مس، سرب و کروم در50 نمونه خمیر و نان سنتی پرداخته و تاثیر نوع فر )فر سنتی و دوار(، دما و زمان پخت، سطح و pH خمیر را در میزان این فلزات موردبررسی قرار داده است.مواد و روش ها: نمونه برداری نان بطور اتفاقی از سطح شهر تهران انجام شد و مقدار فلزات با دستگاه طیف سنجی جذب اتمیاندازه گیری گردید. نتایج حاصل، در مقایسه با دو استاندارد مبنا ]ایران) ISIRI ( و جهانی) WHO/FAO ([ و با بهره گیری از نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج ارزیابی نشان داد مقدار کروم در تمام نمونه ها کمتر از حد قابل تشخیص دستگاه بود. افزایش مقدار فلز سرب پس از پختدر هیچکدام از نمونه ها از نظر آماری اختلاف معن ادار نداشت ) P>0.05 (. افزایش مقادیر آهن در نمونه های پخته شده در فر دوار و سنتی وافزایش مس در نمونه های نان لواش و تافتون پخته شده در فر سنتی از نظر آماری اختلاف معنا دار داشت (P<0.05) .نتیجه گیری: نتایج آنالیز بیانگر این بود که میانگین میزان فلز سرب و آهن )بدلیل غنی سازی آرد در ایران( در نمونه ها کمی بیش تر ازمقادیر مشخص شده توسط /FAO WHO بود. همچنین با تعیین میزان دریافت روزانه قابل تحمل (PTDI) سرب، کروم، آهن و مستوسط مصرف نان این میزان کمتر از مقادیر استاندارد مشخص شده توسط /FAO WHO می باشد. ولی خاصیت تجمعی فلزات سنگین دربدن و اثرات سوء آن مسئله مهمی است که لازم است مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - اندازه‌گیری و ارزیابی فلزات سنگین در کنسروهای ماهی تون تولید شده از منابع مختلف صید در سال 1390
میترا داودی اورنگ عیوض‌زاده محمدرضا سویزی کاظم کریمی

مقدمه: ارزیابی آلودگی&zwnj; مواد غذایی بویژه ماهی&zwnj; تون و فراورده&zwnj;های آن به فلزات سنگین بدلیل پدیده تجمع&zwnj;پذیری و به عنوان شاخصی از میزان آلودگی آبها اهمیت فراوانی دارد. در پژوهش حاضر اندازه&zwnj;گیری و ارزیابی سه فلز سنگین جیوه، کادمیم و سرب در کنسرو ماهی أکثر

مقدمه: ارزیابی آلودگی&zwnj; مواد غذایی بویژه ماهی&zwnj; تون و فراورده&zwnj;های آن به فلزات سنگین بدلیل پدیده تجمع&zwnj;پذیری و به عنوان شاخصی از میزان آلودگی آبها اهمیت فراوانی دارد. در پژوهش حاضر اندازه&zwnj;گیری و ارزیابی سه فلز سنگین جیوه، کادمیم و سرب در کنسرو ماهی تون تولید شده از چهار منبع اصلی تأمین ماهی تون کشور مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش&zwnj;ها: برای این منظور از چهار نقطه جغرافیایی دریای عمان، سواحل کشورهای هند، سیشل و غنا، نمونه&zwnj;هایی از کنسرو ماهی تون تولیدی یکی از کارخانجات معتبر داخل کشور تهیه شد و پس از آماده&zwnj;سازی و هضم نمونه&zwnj;ها، مقدار جیوه با بهره&zwnj;گیری از تکنیک بخار سرد روش طیف&zwnj;سنجی جذب اتمی(AAS) و مقدار دو فلز کادمیوم و سرب با روش پلاسمای جفت شده القایی- طیف&zwnj;سنجی نشر اتمی (ICP-AES) اندازه&zwnj;گیری شد. نتایج حاصل، در مقایسه با سه استاندارد مبنا [ایران (ISIRI)، جهانی (WHO/FAO) و اروپا (EC)] و با استفاده از روش آنالیز واریانس (ANOVA) با بهره&zwnj;گیری از نرم&zwnj;افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته&zwnj;ها: نتایج ارزیابی&zwnj;ها نشان داد در 4 سری نمونه&zwnj;های&zwnj; مورد آزمایش، میانگین جیوه ppm 082/0±2/0 (100% نمونه&zwnj;ها در محدوده&zwnj;ی مجاز استاندارد)، میانگین کادمیوم اندازه&zwnj;گیری شده ppm 375/0±614/0 (75% نمونه&zwnj;ها بالاتر از محدوده&zwnj;ی مجاز استاندارد) و میانگین سرب ppm 132/0±5/0 (50% نمونه&zwnj;ها در محدوده&zwnj;ی مجاز استاندارد) می&zwnj;باشد. نتیجه&zwnj;گیری: صیدهای منطقه&zwnj;ی چا&zwnj;بهار از صیدگاه دریای عمان دارای بیشترین و صیدهای سواحل غنا دارای کمترین مقادیر آلودگی به فلزات سنگین تعیین شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - تأثیر فرایند تصفیه بر میزان فلزات سنگین در روغن سویا
لیلا صداقت بروجنی محمد حجت الاسلامی مریم قراچورلو

مقدمه: غلظت فلزات سنگین در روغن های گیاهی یک معیار مهم برای ارزیابی کیفیت روغن شامل تازگی، خواص نگهداری، ذخیره سازی و تأثیر آنها بر تغذیه و سلامت انسان می باشد. با توجه به تأثیر فلزات سنگین کم مقدار بر سرعت اکسیداسیون روغن، شناسایی آنها ضروری می باشد. مواد و روشها: در ا أکثر

مقدمه: غلظت فلزات سنگین در روغن های گیاهی یک معیار مهم برای ارزیابی کیفیت روغن شامل تازگی، خواص نگهداری، ذخیره سازی و تأثیر آنها بر تغذیه و سلامت انسان می باشد. با توجه به تأثیر فلزات سنگین کم مقدار بر سرعت اکسیداسیون روغن، شناسایی آنها ضروری می باشد. مواد و روشها: در این مطالعه غلظت فلزات سنگین شامل سرب، کادمیوم، جیوه، آرسنیک در مراحل مختلف تصفیه روغن سویا بررسی شد. فلزات سنگین در نمونه های روغن با استفاده از دستگاه جذب اتمیک اندازه گیری شدند. یافتهها: نتایج نشان داد که مهمترین فرآیند در حذف آرسنیک از روغن مربوط به مرحله خنثی سازی است که ۶۰ درصد کل آرسنیک خروجی از روغن را شامل می شود. بیشترین حذف جیوه مربوط به مرحله اضافه کردن گیرنده های فلزات و آنتی اکسیدان ها است که احتمالا مربوط به چلاته کردن اسیدسیتریک می باشد. قسمت اعظم سرب در مرحله خنثی سازی به علت ایجاد صابون نامحلول از روغن در مرحله سانتریفوژ کردن خارج شده است. همچنین مرحله خنثی‌سازی تاثیر قابل توجهی در حذف کادمیوم از روغن داشته است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های فوق می توان دریافت که مراحل خنثی سازی و اضافه کردن آنتی اکسیدان ها و گیرنده های فلزات دو مرحله مهم در حذف فلزات سنگین از روغن می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - ارزیابی مقدار برخی از عناصر معدنی و فلزات سنگین در کلزا، یونجه و اسفناج پس از آبیاری با درجات مختلف فاضلاب خانگی
حمید مظفری امیر حسین شیرانی راد جهانفر دانشیان

مقدمه: به منظور بررسی تاثیر استفاده از فاضلاب خانگی بر میزان عناصر معدنی از قبیل پتاسیم، فسفر و سدیم و فلزات سنگین کادمیم و سرب در سه گیاه کلزا، یونجه و اسفناج، آزمایشی در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس اجراء گردید. مواد و روش&zwnj;ها: این آ أکثر

مقدمه: به منظور بررسی تاثیر استفاده از فاضلاب خانگی بر میزان عناصر معدنی از قبیل پتاسیم، فسفر و سدیم و فلزات سنگین کادمیم و سرب در سه گیاه کلزا، یونجه و اسفناج، آزمایشی در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس اجراء گردید. مواد و روش&zwnj;ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک&zwnj;های کامل تصادفی با سه تکرار اجراء گردید. فاکتورهای آزمایش شامل فاکتور (A) آب آبیاری با درجات مختلف آلودگی در چهار سطح شامل سطح اول فاضلاب خانگی، سطح دوم زه آب اولیه، سطح سوم زه آب ثانویه و سطح چهارم آبیاری با آب معمولی (چاه) به عنوان تیمار شاهد، همچنین فاکتور دوم (B) نوع گیاه که شامل کلزا، یونجه و اسفناج می&zwnj;باشد. یافته&zwnj;ها: نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که بین تیمارها در رابطه با تاثیر بر میزان عناصر پتاسیم، فسفر و سدیم در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و بیشترین میزان عناصر در هر سه گیاه در آبیاری با فاضلاب خانگی مشاهده گردید که نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد، همچنین مقادیر این عناصر در سه گیاه مورد آزمایش متفاوت مشاهده گردید. همچنین در بین تیمارها از نظر کادمیم و سرب هیچگونه اختلاف معنی&zwnj;داری با تیمار شاهد مشاهده نگردید. نتیجه&zwnj;گیری: آبیاری با فاضلاب خانگی تصفیه شده باعث افزایش عناصر غذایی در گیاهان مورد آزمایش گردید ضمن اینکه در رابطه با وجود فلزات سنگین سرب و کادمیم اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - بررسی میزان فلزات سنگین، آفلاتوکسین و آلودگی میکروبی در محصول خرمای سایر
روح الله شیرعلی پور مریم البرزی الناز فتحی زاده

مقدمه: مطابق مطالعات تغذیه ای، خرما ارزش غذایی زیادی دارد و از طرف دیگر به دلیل تولید زیاد آن در کشور قابلیت تبدیل به یک محصول صادراتی استراتژیک را دارد. خرما سهم قابل توجهی را در سبد غذایی انسان ها در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به خود اختصاص داده است. از این أکثر

مقدمه: مطابق مطالعات تغذیه ای، خرما ارزش غذایی زیادی دارد و از طرف دیگر به دلیل تولید زیاد آن در کشور قابلیت تبدیل به یک محصول صادراتی استراتژیک را دارد. خرما سهم قابل توجهی را در سبد غذایی انسان ها در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به خود اختصاص داده است. از این رو، پایش کیفیت و سلامت این محصول طبیعی امری ضروری می باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، 15 نمونه از خرمای سایر با علامتهای تجاری مختلف عرضه شده در سطح شهرستان اهواز در پاییز 1391 برای بررسی میزان فلزات سنگین شامل سرب و کادمیم، ریز مغذی ها شامل آهن، مس و روی، سموم قارچی آفلاتوکسین B و G و آلودگی میکروبی شامل مخمر و کپک گردآوری شد. آماده سازی نمونه ها و اندازه گیری های انجام شده بر اساس روش‌های استاندارد انجام شد. یافته ها: مقدار میانگین عناصر سرب، کادمیم، آهن، روی و مس به ترتیب برابر با 062/0، 040/0، 6/4، 5/1 و 5/2 میکروگرم بر گرم به دست آمد. مطابق آزمایش های انجام شده، در هیچکدام از نمونه های گردآوری شده افلاتوکسین تشخیص داده نشد. همچنین، نتایج به دست آمده از آزمایش‌های میکروبی وجود مخمر و کپک را در هیچکدام از نمونه‌ها، بجز یکی از آنها که میزان کپک در آن بالاتر از حد مجاز بود، اثبات ننمود. نتیجه‌گیری: مطابق نتایج به دست آمده، خرمای سایر توزیع شده در اهواز با ضریب اطمینان خوبی سالم و ایمن برای استفاده تشخیص داده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - بررسی ویژگی‌های تکنولوژیکی لاکتوباسیل‌های جداسازی شده از پنیرهای گوسفندی و گاوی سنتی سنگسر
مریم حسنی سید علی مرتضوی مهدیه حسنی ندا احمدی کمازانی معصومه قطبی

مقدمه: جنس لاکتوباسیل متعلق به گروه بزرگ باکتری های اسید لاکتیک می باشد. این ارگانیسم ها همگی گرم مثبت بوده و بوسیله تخمیر، اسید لاکتیک تولید می کنند. از آنجایی که این باکتری ها بطور طبیعی در مواد غذایی مختلف وجود دارند از زمان های قدیم به عنوان نگهدارنده های طبیعی در غ أکثر

مقدمه: جنس لاکتوباسیل متعلق به گروه بزرگ باکتری های اسید لاکتیک می باشد. این ارگانیسم ها همگی گرم مثبت بوده و بوسیله تخمیر، اسید لاکتیک تولید می کنند. از آنجایی که این باکتری ها بطور طبیعی در مواد غذایی مختلف وجود دارند از زمان های قدیم به عنوان نگهدارنده های طبیعی در غذاهای سنتی مورد توجه بوده اند.هدف از این تحقیق، بررسی ویژگی های تکنولوژیکی و قابلیت استفاده از لاکتوباسیل های جدا شده از پنیر های سنتی گاوی و گوسفندی به عنوان استارتر در پنیر و سایر محصولات تخمیری می باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق 12 سویه مختلف لاکتوباسیل از 6 پنیر سنتی تهیه شده از شیر گاو و شیر گوسفند، تولیدی در منطقه سنگسر واقع در استان سمنان جدا گردید. لاکتوباسیل بودن سویه ها توسط آزمون های فنوتیپی تایید شد. پس از آن سویه های جداشده به منظور استفاده به عنوان استارتر توسط آزمون های تکنولوژیکی نظیر میزان رشد، تولید اسید، فعالیت پروتئولیتیکی، فعالیت آمیلولیتیکی و فعالیت اتولیتیکی ارزیابی گردیدند. یافته ها: اپتیمم دمای رشد برای همه سویه های جداسازی شده C˚30 بود و بیشترین میزان رشد مربوط به 2 سویه جداسازی شده از پنیر گاوی (LB2-5و LB2-1) بود. فعالیت پروتئولیتیکی در سه سویه جداسازی شده از پنیرهای گاوی (LB2-6، LB2-4 و LB2-1) و یک سویه جداسازی شده از پنیرهای گوسفندی (LB1-3) مشاهده شد. در هیچ یک از سویه های جداسازی شده فعالیت آمیلولیتیکی دیده نشد و بالاترین میزان تولید اسید و فعالیت اتولیتیکی به ترتیب در یک سویه جداسازی شده از پنیرهای گاوی (LB2-2) و یک سویه جداسازی شده از پنیرهای گوسفندی (LB1-1) مشاهده گردید. نتیجه گیری: از آنجایی که لاکتوباسیل های جداسازی شده از پنیر سنتی سنگسر در این مطالعه ویژگی های تکنولوژیکی مطلوبی از خود نشان دادند، توانایی بالایی برای استفاده به عنوان استارتر دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - بررسی آزمایشگاهی و عددی قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین سرب توسط نانورس کلوزایتNa+
محمد امیری مرتضی دیرانلو

10.22034/jest.2018.8714

زمینه و هدف: در سال⁫های اخیر در موضوع اندرکنش خاک و آلودگی تحقیقات وسیعی صورت گرفته، اما در زمینه فرایند اندرکنش آلاینده⁫های فلز سنگین و نانورس⁫ها تحقیقات قابل توجهی انجام نشده است. آلاینده فلز سنگین سرب، به عنوان یکی از آلاینده های فلز سنگین متداول در پروژه های ژئوتکنی أکثر

زمینه و هدف: در سال⁫های اخیر در موضوع اندرکنش خاک و آلودگی تحقیقات وسیعی صورت گرفته، اما در زمینه فرایند اندرکنش آلاینده⁫های فلز سنگین و نانورس⁫ها تحقیقات قابل توجهی انجام نشده است. آلاینده فلز سنگین سرب، به عنوان یکی از آلاینده های فلز سنگین متداول در پروژه های ژئوتکنیک زیست محیطی شناخته شده است. از سوی دیگر هر چند برای قابلیت نگه داری آلاینده های فلزی توسط خاک از سوی پژوهش گران معادلاتی ارایه شده است، اما در زمینه قابلیت نگه داری، نانورس ها و هم چنین تأثیر حضور کربنات بر معادلات قابلیت نگه داری مطالعه ای صورت نگرفته است. بر این اساس هدف این پژوهش مطالعه رفتار ژئوتکنیک زیست محیطی نانورس ها و نانورس های اصلاح شده با کربنات از نظر قابلیت جذب آلاینده فلز سنگین سرب و ارایه معادلاتی برای قابلیت نگه داری آلاینده ها بوده است. روش بررسی: برای دست یابی به هدف مذکور، با انجام یک سری آزمایش های ژئوتکنیک زیست محیطی، ساز و کار نگه داری آلاینده فلز سرب توسط بررسی تغییرات pH، قابلیت نگه داری آلاینده و ارزیابی پراش اشعه ایکس (XRD) مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. هم چنین با ارایه یک سری معادلات خطی و غیر خطی به بررسی قابلیت نگه داری آلاینده فلز سنگین سرب توسط نانورس کلوزایتNa+ با تغییر pH محیط و نیز تغییر میزان کربنات نمونه پرداخته شده است. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر بیان گر آن است که میزان کربنات یک عامل تأثیر گذار بر قابلیت نگه داری است و این پارامتر باید در معادلات عددی ظاهر شود. هم چنین حضور پارامتر تغییر pH در معادلات موجب افزایش ضریب هم بستگی در معادلات ارایه شده می شود. بحث و نتیجه گیری: معادلات عددی ارایه شده می توانند جایگزین مناسبی برای روش های آزمایشگاهی باشند و در طراحی مراکز دفن زباله مورد استفاده قرار گیرند. . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - ارزیابی ریسک سرطان‌زایی و غیر سرطان‌زایی در مواجهه با فلزات سنگین هوا
سید رضا کریمی نبی اله منصوری لعبت تقوی مظاهر معین الدینی

10.30495/jest.2022.66896.5664

زمینه و هدف: برخی از فلزات سنگین هوا به دلیل ویژگی‌های بزرگنمایی زیستی، پایداری و اثرات مخرب بر روی سلامت انسان اهمیت بسیار زیادی دارند. هدف اصلی از پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی ریسک فلزات سنگینی است که پتانسیل سرطان‌زایی و غیر سرطان‌زایی را برای مردم منطقه 21 به همراه أکثر

زمینه و هدف: برخی از فلزات سنگین هوا به دلیل ویژگی‌های بزرگنمایی زیستی، پایداری و اثرات مخرب بر روی سلامت انسان اهمیت بسیار زیادی دارند. هدف اصلی از پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی ریسک فلزات سنگینی است که پتانسیل سرطان‌زایی و غیر سرطان‌زایی را برای مردم منطقه 21 به همراه دارد. روش بررسی: منطقه 21 تهران به دلیل داشتن کاربری‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی به‌عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شد. طبق استاندارد ASTM و EPA با استفاده از پمپ حجم بالا 50 نمونه از هوا به کمک فیلترهای فایبرگلاس از کاربری‌های مختلف منطقه 21 در سال 1400 برداشت شد. تعیین غلظت فلزات سنگین با استفاده از دستگاه ICP-OES صورت گرفت. همچنین با استفاده از روش سیستم اطلاعات یکپارچه ریسک IRIS ارزیابی ریسک سرطان و غیر سرطان محاسبه شد. یافته‌ها: میانگین غلظت فلزات سنگین به ترتیب روند کاهشی شامل Li<Ti<W<Pb<Sr<Mg<Fe<Zn<Cr<Al است که آلومینیوم با 87/58 g/m3 µ بیشترین غلظت و لیتیم با 01/0 g/m3 µ کمترین غلظت را دارد. همچنین نتایج ارزیابی ریسک تنفسی بیانگر آن است که HQ آلومینیوم با 01 E + 13/1 ریسک غیر سرطانی و Cr سرب با 05-E 49/1 ریسک سرطانی دارد. بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه میزان سرب با استاندارد ملی آمریکا نشان می‌دهد که غلظت سرب در سطح مناسبی قرار ندارد. یافته‌های این پژوهش می‌تواند در تدوین استراتژی‌های مناسب توسط مدیران شهری و اولویت‌بندی کنترل ریسک فلزات سنگین هوا کمک شایانی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - سهم منابع طبیعی و انسان ساخت در توزیع عناصرسنگین در خاک های اطراف معدن منگنز ونارچ قم
مریم رفعتی آرمیتا تقوی عبدالرضا کرباسی

10.22034/jest.1970.14657

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی خاک های اطراف معدن منگنز ونارچ قم به فلزات سنگین منگنز ، نیکل ، سرب و مقایسه روش های مولر و کرباسی در تعیین شاخص آلودگی و تعیین سهم طبیعی و انسان ساخت عناصرمذکور درمنطقه مورد مطالعه است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه 3 أکثر

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی خاک های اطراف معدن منگنز ونارچ قم به فلزات سنگین منگنز ، نیکل ، سرب و مقایسه روش های مولر و کرباسی در تعیین شاخص آلودگی و تعیین سهم طبیعی و انسان ساخت عناصرمذکور درمنطقه مورد مطالعه است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه 3 نمونه به صورت سیستماتیک از عمق 5- 25 سانتی متری خاک برداشت و مخلوط شده و یک نمونه مرکب به آزمایشگاه منتقل گردید تا غلظت کل فلزات منگنز، نیکل و سرب با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در نمونه مذکور اندازه گیری گردد. سپس شاخص های زمین انباشتگی مولر ((Igeo و کرباسی ((Ipoll جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که غلظت منگنزو نیکل، کم تر و غلظت سرب بیش تراز حداکثر میانگین غلظت قابل قبول در پوسته زمین و شیل بود. میزان Igeo برای همه فلزات بین 0 تا1 بود و میزان Ipoll بین 1 تا 2 بود،که نشان می دهد آلودگی خاک به ترتیب در رده غیرآلوده و کمی آلوده است. بحث و نتیجه گیری : شاخص ژئوشیمیایی کرباسی درتعیین آلودگی منطقه کارآمدتر ازشاخص ژئوشیمیایی مولر بوده و سهم فاز انسان ساخت عناصر سنگین به صورت سرب(16 درصد)> نیکل(8 درصد)> منگنز( 5 درصد) محاسبه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - مطالعه ایزوترم و سینتیک جذب فلز سنگین روی از محلول‌های آبی با استفاده از میکروجلبک سندسموس
منا ظلی بوری آبادی سید عباس حسینی سید علی اکبر هدایتی افشین عادلی حسن رضائی

10.22034/jest.2021.27538.3660

زمینه و هدف : روی یک عنصر فراوان در پوسته زمین با مقدار تقریبی 04/0 گرم به کیلوگرم می باشد. روی در طبیعت بیش تر به صورت سولفید روی یافت می شود. همچنین جذب روی توسط ته نشست ها نیز مقدار روی محلول در محلول های آبی را کاهش می دهد. در این مطالعه، به بررسی حذف فلز روی توسط أکثر

زمینه و هدف : روی یک عنصر فراوان در پوسته زمین با مقدار تقریبی 04/0 گرم به کیلوگرم می باشد. روی در طبیعت بیش تر به صورت سولفید روی یافت می شود. همچنین جذب روی توسط ته نشست ها نیز مقدار روی محلول در محلول های آبی را کاهش می دهد. در این مطالعه، به بررسی حذف فلز روی توسط جلبک سندسموس پرداخته شد. روش بررسی : جهت تعیین میزان جذب فلز روی توسط جاذب سندسموس تحت شرایط مختلف غلظت آلاینده، دوز جاذب، زمان تماس، pH تماس داده و با دستگاه جذب اتمی مقدار باقی مانده اندازه گیری شد. ایزوترم های جذب و مدل سازی سینتیکی یون های فلزی بر روی جاذب بر اساس آزمون مدل های ایزوترم لانگمیر، فروندلیچ و سینتیک های شبه درجه اول و شبه درجه دوم تعیین شدند. یافته ها: جذب به وسیله مدل های ایزوترم لانگمویر و فروندلیچ و سینتیک جذب توسط مدل های شبه مرتبه اول و شبه مرتبه دوم شرح داده شدند. نتایج نشان داد ضریب همبستگی، سینتیک جذب از مدل شبه مرتبه دوم با مقدار برابر 1 و تعادل توسط ایزوترم فروندلیچ با مقدار 7926/0 توصیف شدند. بحث و نتیجه گیری: فرآیند جذب در این مطالعه نشان داد با توجه به ضریب همبستگی بالا جلبکScenedesmus spقابلیت خوبی در حذف فلز روی دارد و می تواند به عنوان پیشنهادی مناسب جهت حذف روی از پساب ها مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - تأثیر جنگل‌کاری با گونه‌های درختی بر ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز در خاک(مطالعه موردی: توده‌های جنگلی اطراف کارخانه سیمان ایلام)
امین پناه عبدالعلی کرمشاهی جواد میرزایی

10.22034/jest.2018.29035.3767

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و من أکثر

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز بر خاک هفت توده جنگل کاری شده اطراف کارخانه سیمان ایلام انجام گرفته است.روش بررسی: در هر توده، پلات هایی به ابعاد 10×10 متر تصادفی سیستماتیک پیاده شد. نمونه برداری از اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری خاک توده ها انجام یافت. همچنین عناصر سنگین موجود در نمونه های خاک و نمونه های الکتروفیلتر نیز اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد میزان ترسیب کادمیوم در الکتروفیلتر کارخانه و خاک توده های جنگلی تقریبأ برابر است. اما میزان ترسیب فلز روی، سرب و منگنز در الکتروفیلتر کارخانه بیشتر از میزان ترسیب این عناصر در خاک(اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری) توده ها می باشد. با افزایش عمق خاک، میزان ترسیب سرب کاهش می یابد. همچنین بر اساس نتایج، در توده بلوط طبیعی، بیشترین میزان ترسیب کادمیوم در عمق 10-0 سانتی متری، فلز روی در عمق 20-10 سانتی متری خاک و بیشترین میزان ترسیب منگنز در هر دو عمق مشاهده شد.بحث و نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین درجه آمیختگی گونه های جنگلی و میزان ترسیب عناصر سنگین ارتباط مستقیم وجود دارد. علاوه بر این، در توده ای که بلوط طبیعی حضور داشت، میزان ترسیب عناصر سنگین بیشتر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

45 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رخساره‌های شیمیایی سازند گچساران در ناحیه گیلانغرب، باختر کرمانشاه
بهنام سخاوتی مصطفی یوسفی راد محمودرضا مجیدی فرد علی سلگی زهرا ملکی

10.30495/jest.2022.48568.4871

زمینه و هدف: تعیین میزان پراکندگی فلزات سنگین در واحد های سنگی و بررسی آلودگی های ناشی از آن ها، از مباحث ضروری زیست محیطی است که آگاهی و شناخت آن ها، در مدیریت و کنترل آلاینده ها اهمیت فراونی داشته و از اهداف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: جهت تعیین غلظت فلزات سنگین ا أکثر

زمینه و هدف: تعیین میزان پراکندگی فلزات سنگین در واحد های سنگی و بررسی آلودگی های ناشی از آن ها، از مباحث ضروری زیست محیطی است که آگاهی و شناخت آن ها، در مدیریت و کنترل آلاینده ها اهمیت فراونی داشته و از اهداف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: جهت تعیین غلظت فلزات سنگین از تکنیک XRFوICP-mass بهره گرفته و با استفاده از نرم افزار های آماری و شاخص های آلودگی، به بررسی میزان آلایندگی این فلزات در تاریخ ۲۰ اسفند ماه سال ۹۶ بر روی رخساره های شیمیایی سازند گچساران در نواحی باختری استان کرمانشاه، پرداخته شد. یافته ها: یافته ها حاکی از میزان بالای غلظت کادمیوم در رسوبات سازند گچساران با میانگین غلظت (۳/۳) ppm بود که بالاتر از (3/0)ppm غلظت آن در پوسته می باشد. هر سه شاخص مورد استفاده (شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی شدگی، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی) آلودگی کادمیوم در رسوبات مورد مطالعه را نشان دادند اما فلزات مولبیدن، آلومینیوم، کبالت و آهن، آلودگی را در رسوبات نشان ندادند. همچنین مقادیر دو شاخصCF و EF روند مشابهی را در مورد وضعیت عناصر آلاینده، در رسوبات نشان دادند. بحث و نتیجه گیری: وجود مقادیر قابل توجه عنصر کادمیوم درتوالی های سازند گچساران، می تواند تحت تاثیر فرایند انحلال سنگ ها و رسوبات توسط آب های سطحی و زیرزمینی، همچنین فعالیت های بیولوژیکی (کشاورزی و معدن کاری) بیشتر شده و اثرات نامطلوب زیست محیطی بر جای گذارد. لذا پیش بینی و انجام تمهیدات لازم در این خصوص، ضروری به نظر می رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

46 - قابلیت جذب فلزات سنگین توسط برخی گونه‌های درختی و درختچه‌ای مورد استفاده در فضای سبز شهرکرد
فاطمه مصطفوی محسن بهمنی رسول زمانی احمد محمودی علی جعفری

10.22034/jest.2020.29748.3834

زمینه و هدف: پایش زیستی یکی از روش های ارزان و ساده برای بررسی کیفیت محیط زیست است. فعالیت های ناشی از ترافیک وسایل نقلیه باعث ورود مقادیر فراوانی از فلزات سنگین به اتمسفر می شود. استفاده از گونه های گیاهی به عنوان شاخص پایش زیستی می تواند در ارزیابی و کاهش آلودگی هوا و أکثر

زمینه و هدف: پایش زیستی یکی از روش های ارزان و ساده برای بررسی کیفیت محیط زیست است. فعالیت های ناشی از ترافیک وسایل نقلیه باعث ورود مقادیر فراوانی از فلزات سنگین به اتمسفر می شود. استفاده از گونه های گیاهی به عنوان شاخص پایش زیستی می تواند در ارزیابی و کاهش آلودگی هوا و فلزات سنگین مؤثر باشد. هدف از این مطالعه بررسی انتخاب بهترین گونه های چوبی جاذب فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در برگ گونه های درختی و درختچه‌ای سرو خمره ای، نارون، زبان گنجشک و برگ نو در چهار منطقه با سطوح ترافیکی مختلف در سطح شهرستان شهرکرد است.ب-روش بررسی: برای این منظور از درختان واقع در خیابان های با ترافیک بالا (خیابان کاشانی، خیابان سعدی، ترمینال مسافربری) به عنوان مناطق آلوده و دانشگاه شهرکرد به عنوان منطقه شاهد در دو مقطع زمانی متفاوت (اواخر بهار و اواخر تابستان) اقدام به نمونه برداری از برگ های درختان مذکور شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقدار تجمع فلزات سنگین در منطقه آلوده (خیابان کاشانی) با اختلاف معنی داری در سطح 99 درصد بیش‌تر از مناطق دیگر می باشد. همچنین بیش‌ترین مقدار انباشت فلز سرب و روی در برگ گونه ی برگ نو با مقادیر 47/ 5 و 68/32 میلی گرم بر کیلوگرم و کادمیوم با مقدار 84/1 میلی گرم بر کیلوگرم در برگ گونه ی سرو خمره‌ای مشاهده گردید.بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، گونه های برگ نو، سروخمره ای، نارون و زبان گنجشک به عنوان بهترین گونه های چوبی جاذب فلزات سنگین، در فضای سبز شهرکرد معرفی می شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

47 - بررسی اثرات زیست محیطی و زمین پزشکی عناصر سنگین با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و ژئوشیمی )مطالعه موردی منطقه پلنگ دره و کانسار دالی واقع در استان مرکزی(
رها صالحی علیرضا قراگوزلو سارا یوسفی فر

10.22034/jest.2021.22633.3192

زمینه و هدف: غلظت بالای عناصر بویژه عناصر سنگین در محیط زیست همواره مشکلات فراوانی را به دنبال دارد که تهدیدی برای جانوران و گیاهان محسوب می شود به همین دلیل تعیین غلظت عناصرسنگین برای ارزیابی کیفیت محیط زیست و ایجاد محیط امن تر در منطقه لازم وضروری است. بالای عناصر سنگ أکثر

زمینه و هدف: غلظت بالای عناصر بویژه عناصر سنگین در محیط زیست همواره مشکلات فراوانی را به دنبال دارد که تهدیدی برای جانوران و گیاهان محسوب می شود به همین دلیل تعیین غلظت عناصرسنگین برای ارزیابی کیفیت محیط زیست و ایجاد محیط امن تر در منطقه لازم وضروری است. بالای عناصر سنگین به صورت زمین زاد (ژئوژنیک) و انتشار آن در منطقه بویژه در مناطق حفاظت شده، لطمات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد میسازد. روش بررسی: در این پژوهش مطالعات دورسنجی با توجه به داده های ETM و ASTER برای تعیین آلتراسیون های منطقه و ساختارها و همچنین مطالعات ژئوشیمیایی به منظور تعیین نحوه گسترش و علل پراکندگی عناصر سنگین زیست محیطی و انتشار آن ها در منطقه پلنگ دره و معدن دالی و نهایتا تفسیر زیست محیطی انجام شده است. حدود 471 نمونه‌ مورد پردازش قرار گرفته که 62 نمونه در منطقه پلنگ دره قـرار داشت. آنـالیز مربـوط به نمونه های منطقه پلنگ دره به روش ICP-OES، ICPانجام شده است. یافته ها: پس از پردازش داده های شیمیـایـی و تجزیـه و تحلیل آمـاری، نمـودارها و نقشـه های آنومـالی عنـاصر رسم شده اند و در نـهایت جوامع آماری نسبت بـه معیار جهـانیWHO (World Health Organization)مورد بررسی قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: در نهایت مشخص شده است که میزان بالای عناصر در منطقه به صورت زمین زاد می باشد. لذا با توجه به اینکه این منطقه بعنوان محل حفاظت شده حصار کشی شده است و معدن دالی نیز در این منطقه می باشد، از لحاظ زمین شناسی پزشکی بررسی و راهکارهای مناسب جهت کاهش عوامل محیطی و انسانی ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

48 - قابلیت گیاه یونجه در پالایش خاک آلوده به نیکل و سرب
صمد ظاهرمند محمود وفاییان محمد حسین بازیار

10.30495/jest.2019.31761.4031

زمینه و هدف: در دهه اخیر مسئله آلودگی خاک به فلزات سنگین ازجمله نیکل و سرب، یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی به شمار می‌رود. بر اساس داده‌های آژانس حفاظت محیط‌زیست، نیکل در مقدار زیاد مضر و آلاینده‌ای خطرناک و سرب مهم‌ترین فلز آلاینده محیط می‌باشد. این مطالعه به‌منظور أکثر

زمینه و هدف: در دهه اخیر مسئله آلودگی خاک به فلزات سنگین ازجمله نیکل و سرب، یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی به شمار می‌رود. بر اساس داده‌های آژانس حفاظت محیط‌زیست، نیکل در مقدار زیاد مضر و آلاینده‌ای خطرناک و سرب مهم‌ترین فلز آلاینده محیط می‌باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی وضعیت آلودگی خاک پالایشگاه گچساران با استفاده از شاخص‌های زیست‌محیطی ضریب آلودگی، شاخص درجه آلودگی و شاخص اصلاح ‌شده درجه آلودگی و بررسی پتانسیل گیاه‌پالایی یونجه که بومی منطقه گچساران است.روش بررسی: از خاک پالایشگاه گچساران در سال 1396 بعنوان مرکز آلودگی، چهار محدوده 500-0 متر، 1000-500 متر، 1500-1000 متر و 2000-1500 متر انتخاب گردید. در هر محدوده 5 نمونه خاک از عمق 0 تا 30 سانتیمتر سطح خاک برداشت گردید. برای اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه ICP-OES استفاده شد. از نرم‌افزار SPSS برای تجزیه آماری استفاده شد.یافته‌ها: آنالیز شاخص‌های زیست‌محیطی منطقه موردمطالعه را نسبت به عنصر نیکل با درجه آلودگی قابل‌توجه و نسبت به عنصر سرب با آلودگی بسیار بالا نشان می‌دهد. مقایسه میانگین غلظت نیکل و سرب در نمونه‌های خاک کشت‌شده با گیاه یونجه اختلاف معنی‌داری با میانگین غلظت نیکل و سرب در محدوده موردبررسی دارد.بحث و نتیجه‌گیری: به‌طورکلی گیاه یونجه به‌عنوان گیاه بومی منطقه می‌تواند در شرایط نامناسب آلودگی باعث جذب و استخراج نیکل و سرب از خاک شود. نتایج نهایی این پژوهش نشان می‌دهد که توانایی گیاه یونجه در گیاه‌پالایی عنصر نیکل در خاک آلوده به مواد نفتی بیشتر از عنصر سرب در محدوده پالایشگاه گچساران می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

49 - ارزیابی پتانسیل تولید زهاب اسیدی باطله‌های کارخانه فرآوری مجتمع سنگ آهن سنگان
علی بهنام فرد اسماعیل خفاجه رسول علائی

10.22034/jest.2018.18007.2685

زمینه و هدف: زهاب اسیدی معدن مهم ترین مشکل محیط زیستی ایجاد شده در اثر فرآیندهای معدن کاری است. زهاب اسیدی به واسطه اکسیداسیون کانی های سولفیدی موجود در باطله های معدنی در نتیجه تماس آن ها با آب و اکسیژن ایجاد می شود. کارخانه فرآوری سنگان سالیانه 6/2 میلیون تن کنسانتره أکثر

زمینه و هدف: زهاب اسیدی معدن مهم ترین مشکل محیط زیستی ایجاد شده در اثر فرآیندهای معدن کاری است. زهاب اسیدی به واسطه اکسیداسیون کانی های سولفیدی موجود در باطله های معدنی در نتیجه تماس آن ها با آب و اکسیژن ایجاد می شود. کارخانه فرآوری سنگان سالیانه 6/2 میلیون تن کنسانتره با عیار آهن بیشتر از 66% تولید می نماید. در طی این عمل آوری سالیانه در حدود 3/1 میلیون تن باطله با عیار گوگرد در حدود 4% تولید می شود که به سد باطله ریخته می شود. حضور کانی های سولفیدی به همراه آب و اکسیژن در سد باطله می تواند زهاب اسیدی تولید نماید. هدف از انجام این تحقیق بررسی پتانسیل تولید زهاب اسیدی باطله کارخانه است. روش بررسی: به منظور پیش بینی قابلیت تولید زهاب اسیدی، از باطله کلی (به عبارتی مخلوط جریان های مختلف باطله کارخانه) و همچنین به طور جداگانه از جریان های مختلف باطله کارخانه نمونه برداری شد. سپس پتانسیل تولید زهاب اسیدی نمونه ها به روش تست استاتیکی اسید باز اصلاحی تعیین گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که نسبت پتانسیل خنثی سازی به پتانسیل تولید اسید باطله نهایی ورودی به سد باطله برابر با 04/2 است. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که باطله کارخانه فرآوری سنگ آهن سنگان در محدوده نامشخص به لحاظ تولید اسید قرار دارد. بنابراین باید آزمایشات سینتیکی تکمیلی به منظور اطمینان یافتن از عدم تشکیل زهاب اسیدی به انجام رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

50 - بررسی غلظت فلزات سنگین روی، سرب و کادمیوم در برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان
شیما اکبری مهرداد چراغی

10.22034/jest.2020.16352.3260

چکیده زمینه و هدف: با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف بررسی عناصر روی، سرب و کادمیوم در محصول برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. روش بررسی: بدین منظور از 10 نوع محصول برنج موجود در بازار سطح شهر همدان نمونه برداری مطابق روش استاندارد ان أکثر

چکیده زمینه و هدف: با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف بررسی عناصر روی، سرب و کادمیوم در محصول برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. روش بررسی: بدین منظور از 10 نوع محصول برنج موجود در بازار سطح شهر همدان نمونه برداری مطابق روش استاندارد انجام شد. پس از انجام مراحل آماده سازی نمونه‌ها به روش هضم اسیدی، غلظت عناصر در آن ها توسط دستگاه نشر اتمی قرائت شد. پردازش آماری داده ها نیز توسط نرم افزار SPSS انجام یافت. یافته ها: نتایج بیان گر آن بود که کمینه و بیشینه میانگین غلظت عناصر در نمونه های برنج بر حسب میلی گرم در کیلوگرم برای روی با 0002/0±0862/0 و 00781/0±02/1 به ترتیب مربوط به برنج B و C، برای سرب با 00529/0±226/0 و 00529/0±894/4 به ترتیب مربوط به برنج A و H و برای کادمیوم با 001/0± 006/0 و 00436/0± 043/0 به ترتیب مربوط به برنج H و A می باشد. همچنین نتایج بیان گر اختلاف معنی دار آماری میانگین غلظت تجمع یافته فلزات سنگین در نمونه‌های برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان با رهنمود WHO می باشد، به طوری که میانگین غلظت عناصر روی و کادمیوم کم تر و میانگین غلظت عنصر سرب بیش تر از حد مجاز می باشد. بحث و نتیجه گیری: در نهایت می توان عنوان کرد گرچه در حال حاضر محصول برنج مصرفی شهر همدان در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلز سنگین سرب می باشد، تماس بیش از حد با سرب می تواندمنجر به بیماری های غیرمنتظره، مشکلات روانی و رفتاری گردد و تبعات بهداشتی غیر قابل جبرانی را نیز برای مصرف کنندگان به دنبال داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

51 - بررسی کارایی سنتز پودر کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات Fe3O4 جهت حذف فلز کادمیوم از محلول های آبی با روش پاسخ-سطح مدل باکس بنکن
خوشناز پاینده صادق قاسمی

10.22034/jest.2017.21191.3018

زمینه و هدف : روش جداسازی مغناطیسی به دلیل هزینه کم، سادگی و سرعت بالای جداسازی و همچنین راندمان بالا به طور گسترده ای در حذف آلاینده ها و رفع معضلات پیرامون محیط زیست استفاده شده است. هدف از این مطالعه سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات اکسید آهن مغناطیسی Fe3O4 ج أکثر

زمینه و هدف : روش جداسازی مغناطیسی به دلیل هزینه کم، سادگی و سرعت بالای جداسازی و همچنین راندمان بالا به طور گسترده ای در حذف آلاینده ها و رفع معضلات پیرامون محیط زیست استفاده شده است. هدف از این مطالعه سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات اکسید آهن مغناطیسی Fe3O4 جهت حذف فلز سمی کادمیوم از محیط های آبی می باشد . روش بررسی: جاذب مغناطیسی با استفاده از روش هم ترسیبی آماده شد و مشخصات فیزیکی و ساختاری جاذب سنتز شده با تکنیک های XRD، TEM و SEM مورد آنالیز قرار گرفت. برای بهینه سازی متغیرها، آزمایش ها با روش پاسخ سطح با کاربرد مدل باکس بنکن توسط نرم افزارMinitab 17 طراحی شدند. متغیرهای (9-5) pH، دما (45-25 درجه سانتی گراد) و مقدار جاذب (2-5/0 گرم) بررسی شدند و تعداد 15 آزمایش طراحی شد. یافته ها: شرایط بهینه بدست آمده جهت حذف کادمیوم با سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات Fe3O4 ، pH=7، دمای 45 درجه سانتی گراد و مقدار 2 گرم جاذب بود . بحث و نتیجه گیری : مطالعه حاضر نشان داد که کربن فعال مغناطیسی پتانسیل بالایی جهت حذف آلاینده کادمیوم دارد. لذا انتظار می رود که مغناطیسی کردن پودر کربن فعال با حفظ خصوصیات فیزیکی و سطحی آن یک روش مناسب برای رفع مشکلات وابسته به آن به ویژه جداسازی و فیلتراسیون باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

52 - بررسی میزان هیدروکربن های آروماتیک حلقوی(PAHs) در رسوبات سطحی سواحل سیسنگان – بخش جنوبی دریای خزر
حسین باقری کاظم درویش بسطامی علی حمزه پور

10.22034/jest.2019.9691

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAHs) از مهم ترین آلاینده های محیط زیستی هستند که از منابع مختلفی تولید می گردند و در آب و خصوصاً در رسوبات بسیار پایدار بوده و تجزیه آنان به کندی صورت می گیرد. تعداد 16 ترکیب این آلاینده ها از سوی آژانس بین المللی حفاظت محیط ز أکثر

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAHs) از مهم ترین آلاینده های محیط زیستی هستند که از منابع مختلفی تولید می گردند و در آب و خصوصاً در رسوبات بسیار پایدار بوده و تجزیه آنان به کندی صورت می گیرد. تعداد 16 ترکیب این آلاینده ها از سوی آژانس بین المللی حفاظت محیط زیست (EPA) جزء ترکیبات خطرناک سرطان زا معرفی شده اند. در این مطالعه میزان 16ترکیب هیدروکربن حلقوی آروماتیک (PAHs) در رسوبات سطحی سواحل سیسنگان (بخش جنوبی دریای خزر) بررسی گردید. روش بررسی: 12نمونه رسوب از چهار ترانسکت به کمک نمونه بردار ون وین برداشت گردید. آنالیز ترکیبات PAHs با استفاده از دستگاه HPLC (کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا) انجام شد و غلظت هر یک از ترکیبات(16ترکیب) در هر ایستگاه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: غلظت کل PAH ها در رسوب از 55/94 تا 33/336 نانوگرم بر گرم وزن خشک رسوب متغیر بود. بیش ترین غلظت فردی PAHs مربوط به بنزو(b) فلورانتن و فلورانتن با 132و5/97 نانو گرم بر گرم بود و ترکیبات بنزو(k) فلورانتن، دی بنزو (a,h) انتراسن، بنزو (g,h,i) پریلن، اسنافتیلن، بنزو (a) پیرن و ایندینو در هیچ کدام از ایستگاه ها مشاهده نشد. ماده آلی بین 95/9-65/1 درصد متغیر بود. نتیجه گیری: رسوبات منطقه سیسنگان دارای آلودگی کم تا متوسط بوده و منشا ترکیبات PAHs در رسوبات این منطقه (سیسنگان) بخشی پایروژنیک (منبع فسیلی) و بخشی نیز پتروژنیک می باشد. از مقایسه مقادیرPAHs به دست آمده در این منطقه با مقادیراستاندارد(ISQGs, NOAA) مشخص گردید آلودگی رسوبات در حال حاضر اثر سویی برای موجودات ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

53 - تأثیر عامل وراثت و فرآیندهای تشکیل خاک بر توزیع عناصر سنگین و ویژگی-های فیزیکی و شیمیایی خاک‌ها
علی افشاری کامران مروج پریسا علمداری

10.22034/jest.2017.17667.2637

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و توزیع عناصر سنگین در خاک های با مواد مادری متفاوت در بخش مرکزی استان زنجان انجام گرفت. روش بررسی: در این پژوهش 15 خاک رخ تحول یافته بر روی سنگ های گرانیت، بازالت، آندزیت، پورفیریت، توف های آتشفشانی، س أکثر

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و توزیع عناصر سنگین در خاک های با مواد مادری متفاوت در بخش مرکزی استان زنجان انجام گرفت. روش بررسی: در این پژوهش 15 خاک رخ تحول یافته بر روی سنگ های گرانیت، بازالت، آندزیت، پورفیریت، توف های آتشفشانی، سنگ آهک، کنگلومرا-شیل، شیل، فیلیت، ماسه سنگ، دولومیت و رسوبات آبرفتی حفر شد. سپس خاک رخ ها با توجه به دستورالعمل اداره حفاظت خاک وزارت کشاورزی آمریکا تشریح گردیدند و افق های مشخصه و رده بندی آن ها تا سطح گروه بزرگ، مطابق با استانداردهای رده بندی آمریکایی (2014) تعیین شد. خاک ها در سه رده مالی سول، اینسپتی سول و انتی سول طبقه بندی شدند. از تمامی افق های ژنتیکی خاک رخ ها و سنگ بستر آن ها (به غیر از مواد آبرفتی) نمونه برداری صورت گرفت. کلیه تجزیه های مربوط به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و عناصر سنگین با روش های متداول آزمایشگاهی انجام شد. یافته ها: در خاک های آهکی مقدار آهک (3/49%) و اسیدیته (0/8)، در خاک های آندزیتی مقدار ماده آلی (6/1%)، در خاک های پورفیریتی، ظرفیت تبادل کاتیونی (cmol(+)kg soil-1) 0/26، در خاک های با مواد مادریِ توف، مقدار رس (4/24%) و در خاک های دولومیتی، مقدار سیلت (9/61%) مشاهده شد که حداکثر مقدار را داشتند. مقدار متوسط نیکل، سرب و کادمیم در خاک های دولومیتی (به ترتیب 0/56، 1/74 و 23/0 میلی گرم بر کیلوگرم خاک)، کروم و آهن در خاک های حاصل از شیل (به ترتیب 3/41، 34800 و 5/27 میلی گرم بر کیلوگرم خاک)، مس در خاک های پورفیریتی و روی و کبالت در خاک های بازالتی (به ترتیب 2/47، 3/130 و 3/28 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) بیش ترین مقدار را نشان داد. بحث و نتیجه گیری: الگوریتم تحلیل خوشه ای، افق های ژنتیکی A و B را در سه گروه طبقه بندی کرد: گروه اول خاک های حاصل از ترکیب کنگلومرا - شیل، شیل و سنگ آهک است. گروه دوم خاک های پورفیریتی، بازالتی، آندزیتی و گرانیتی می باشد و گروه سوم خاک های حاصل از توف، فیلیت و آبرفتی است. نتایج با اضافه کردن افق های مواد مادری (C و Cr) تغییر نکرد. لذا محتوی عناصر اصلی مذکور در افق های خاک ساز تا حد بسیار زیادی تحت کنترل عامل وراثت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

54 - ارزیابی فرآیند انعقاد و لخته سازی در حذف فلزات سنگین از پساب شیمیایی مجتمع فولاد مبارکه
مسعود طاهریون علیرضا معماری پور

10.22034/jest.2019.7721.1635

زمینه و هدف: پساب حاصل از صنایع فولاد به عنوان یکی از منابع آلاینده فلزات سنگین نقش به سزایی در آلوده‌سازی محیط ایفا می‌نماید. لذا تصفیه بهینه و حذف این آلاینده‌ها جهت حفظ محیط‌زیست و رسیدن به استانداردهای تخلیه بسیار اهمیت دارد. در مجتمع فولاد مبارکه طی فرآیند تولید ور أکثر

زمینه و هدف: پساب حاصل از صنایع فولاد به عنوان یکی از منابع آلاینده فلزات سنگین نقش به سزایی در آلوده‌سازی محیط ایفا می‌نماید. لذا تصفیه بهینه و حذف این آلاینده‌ها جهت حفظ محیط‌زیست و رسیدن به استانداردهای تخلیه بسیار اهمیت دارد. در مجتمع فولاد مبارکه طی فرآیند تولید ورق‌های فولادی گالوانیزه و قلع اندود، پسابی تولید می‌شود که حاوی غلظت‌های بالایی از فلزات آهن و کروم می‌باشد. در این تحقیق به ارزیابی کارآیی فرآیند انعقاد و لخته سازی در حذف این فلزات از پساب تصفیه‌خانه شیمیایی مجتمع فولاد مبارکه پرداخته می‌شود. روش بررسی: جهت طراحی آزمایش‌ها از روش طراحی مرکب مرکزی که متداول‌ترین نوع طراحی در روش رویه پاسخ است، استفاده می‌شود. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق چهار عامل pH، کدورت ورودی، غلظت منعقدکننده و غلظت کمک منعقدکننده می‌باشد که هر یک در پنج سطح مورد مطالعه قرار گرفته است. برای هر یک از فلزات مورد بررسی یک مدل رگرسیونی درصد حذف بر حسب عوامل موثر به دست آمده است. یافته ها: نتایج مرحله مدل‌سازی نشان می‌دهد pH تاثیرگذارترین عامل بر غلظت آهن خروجی و کدورت ورودی تاثیرگذارترین عامل بر درصد حذف کروم بوده است. نتایج مرحله‌ی بهینه‌سازی نشان می‌دهد غلظت بهینه منعقدکننده مورد استفاده (کلرور فریک) 397 میلی‌گرم بر لیتر، غلظت کمک منعقدکننده (پلی الکترولایت) 06/0 میلی‌گرم بر لیتر، pH بهینه 25/10 و کدورت ورودی بهینه 103 NTU می‌باشد بحث و نتیجه گیری: رویه پاسخ روش موثری در طراحی آزمایش‌ها است که با ساخت مدل رگرسیونی مرتبه دوم از فرآیند انعقاد ولخته سازی، امکان پیش بینی شرایط مختلف بهره برداری و تاثیر هم‌زمان عوامل بر پاسخ فراهم می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

55 - ارتباط جذب فلز سنگین جیوه بامقدار کلرفیل و تولید قند در نهال های گونه درختی چنار
سحر طبیبیان سید آرمین هاشمی

10.22034/jest.2017.26805.3574

زمینه و هدف: از چالش های اساسی در زمینه محیط زیست، افزایش تدریجی غلظت فلزات سنگین در خاک می باشد. در این پژوهش، توانایی گونه چنار برای جذب فلز سنگین جیوه مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: نهال‌های دو ‌ساله گونه‌چنار از نهالستان تهیه شد، غلظت‌های صفر و صد میلی‌گرم در لیتر أکثر

زمینه و هدف: از چالش های اساسی در زمینه محیط زیست، افزایش تدریجی غلظت فلزات سنگین در خاک می باشد. در این پژوهش، توانایی گونه چنار برای جذب فلز سنگین جیوه مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: نهال‌های دو ‌ساله گونه‌چنار از نهالستان تهیه شد، غلظت‌های صفر و صد میلی‌گرم در لیتر محلول کلرید جیوه پس از محاسبه به خاک گل دان‌های نهال‌ها اضافه شد و پس از گذشت یک دوره شش ماهه از رشد نهال‌ها اندام هوایی و ریشه جدا شد سپس میزان غلظت فلزجیوه در نمونه‌ها تعیین شدو داده‌ها موردبررسی قرار گرفت. یافته ها : نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها نشان داد که بیشترین مقدار انباشت جیوه در اندام هوایی ،95 /64 میلی گرم در کیلوگرم در ریشه 94/117 میلی گرم در کیلوگرم و در خاک33/21 میلی گرم در کیلوگرم تعیین گردید، و مقدار کلروفیل کل و قند به ترتیب مقدار 66/4 میلی گرم بر گرم و 552/0 میلی گرم بر گرم می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل شده از این پژوهش گونه درختی چنار نسبتاً مناسب جهت پالایش خاک های آلوده به فلز جیوه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

56 - مقایسه تأثیر کربنات، ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه بر قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین در بنتونیت، کائولینیت و نانو رس
محمد امیری وحیدرضا اوحدی

10.22034/jest.2018.15062.2357

زمینه و هدف: سه عامل کربنات، ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه نقش قابل توجه ای در نگهداری آلاینده های فلز سنگین توسط خاک ایجاد می کنند. از سوی دیگر میزان و نقش هرکدام از این سه عامل در قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین به وضوح مشخص نیست. بر این اساس، هدف این تحقیق مطالعه آ أکثر

زمینه و هدف: سه عامل کربنات، ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه نقش قابل توجه ای در نگهداری آلاینده های فلز سنگین توسط خاک ایجاد می کنند. از سوی دیگر میزان و نقش هرکدام از این سه عامل در قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین به وضوح مشخص نیست. بر این اساس، هدف این تحقیق مطالعه آزمایشگاهی نقش هر کدام از عوامل فوق در قابلیت خاک به نگهداری آلاینده های فلز سنگین برای استفاده در پروژه های ژئوتکنیک زیست محیطی است. در این مقاله با استفاده از نمونه های رسی بنتونیت (با حضور 8% کربنات طبیعی، سطح ویژه قابل توجه و ظرفیت تبادل کاتیونی زیاد)، کائولینیت (با حضور 4% کربنات طبیعی، سطح ویژه کوچک و ظرفیت تبادل کاتیونی کم)، نانو رس صنعتی کلوزایتNa+ (عدم حضور کربنات، سطح ویژه بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی قابل توجه)، نانو رس صنعتی کلوزایتB30 (عدم حضور کربنات، سطح ویژه بسیار بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی کم)، و نمونه نانو رس آزمایشگاهی اس-ال-بی (SLB) (عدم حضور کربنات، سطح ویژه بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی قابل توجه)، بررسی سه عامل تاثیر گذار فوق بر قابلیت خاک های رسی در نگهداری آلاینده فلز سنگین مورد ارزیابی آزمایشگاهی قرار گرفته است. روش بررسی: در این پژوهش با انجام یک سری آزمایش های ژئوتکنیک زیست محیطی، فرایند اندرکنش نمونه های رسی کائولینیت و بنتونیت و نانورس های صنعتی کلوزایتNa+ و کلوزایتB30 و نانو رس آزمایشگاهی با نام اخـتـصــار اس-ال-بی (SLB) با آلایـنده های فلز سنگین سرب و مس مورد مطالعه، تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: بررسی ظرفیت بافرینگ، پراش اشعه ایکس و میزان نگهداری فلزات سنگین سرب و مس به وسیله نانوذرات اصلاح شده نشان می دهد که در مقایسه ظرفیت تبادل کاتیونی، سطح ویژه و کربنات، بخش قابل توجهی از ظرفیت بافرینگ خاک ناشی از حضور کربنات است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر مشخص شد که ترتیب تأثیر عوامل حضور کربنات، ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه در قابلیت نگهداری آلودگی خاک را می توان به شرح ذیل نتیجه گیری نمود: کربنات > ظرفیت تبادل کاتیونی > سطح مخصوص تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

57 - تجمع فلزات سنگین در بافت های سه گونه ماهی در آبهای خلیج فارس و ارتباط آن با برخی مشخصات زیست سنجی
مهرنوش نوروزی محمد مهدی صادقی مصطفی باقری توانی هدیه زندآور

10.22034/jest.2019.9469.1810

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان تجمع فلزات سنگین و سمی سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک، در بافت های عضله، پوست و آبشش در سه گونه گیش گوژپشت (Alectis indicus)، هامور منقوط قهوه ای (Epinephelus chlorostima) و سرخو مخطط زرد (Lutjanus imniscatus) بود. همچنین تا أکثر

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان تجمع فلزات سنگین و سمی سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک، در بافت های عضله، پوست و آبشش در سه گونه گیش گوژپشت (Alectis indicus)، هامور منقوط قهوه ای (Epinephelus chlorostima) و سرخو مخطط زرد (Lutjanus imniscatus) بود. همچنین تاثیر 4 عامل وزن، طول کل و طول استاندارد بر میزان تجمع این فلزات در بافت عضله این ماهیان بررسی شد. روش بررسی: نمونه گیری از ماهیان سه گونه، در ماه های (مهر و آبان) در سواحل بوشهر در آبهای خلیج فارس انجام شد. پس از زیست سنجی، جهت اندازه گیری غلظت فلزات سنگین (Pb, Cd, Hg, As) بافت های عضله، پوست و آبشش هر یک از ماهیان تفکیک گردید. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد نظر از روش هضم با استفاده از مخلوط اسید استفاده شد. تعیین غلظت بوسیله دستگاه جذب اتمی مجهز به سیستم کوره گرافیتی انجام شد. یافته ها: نتایج، حاکی از وجود رابطه خطی منفی معنی دار بین میزان تجمع فلزات Pb, Cd, Hg با طول استاندارد بود. فلز آرسنیک با وزن و طول کل رابطه خطی مثبت معنی دار نشان داد. بیشترین میزان تجمع فلزات در بافت آبشش و کمترین آن در بافت عضله مشاهده شد و این اختلاف معنی دار بود. بیشترین تجمع فلزات سرب و کادمیوم بین سه گونه، در گیش گوژپشت و بیشترین تجمع فلزات جیوه و آرسنیک در سرخو مخطط زرد و کمترین آن در هامور منقوط قهوه ای بود و این اختلاف معنی دار بود. بحثونتیجهگیری: طبق دادهای ثبت شده و مقایسه با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی، سازمان کشاورزی و غذایی سازمان ملل و اداره محیط زیست امریکا هر 4 فلز سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک بالا تر از حد مجاز استاندارد بود و برای سلامتی انسان مضر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

58 - کاربرد هم‌زمان گزینش‌های دوگانه‌ی دوحدی و یک‌ونیم حدی در ارزش‌گذاری پارک جنگلی سی‌سنگان
کمال عطایی سلوط احمدعلی کیخا

10.22034/jest.2020.29652.3820

زمینه و هدف: ارزشگذاری کالاهای عمومی ‌در دهه‌ی اخیر به صورت قابل ملاحظه‌ای مورد توجه قرار گرفته ‌است. امروزه کشورهایی که بیش‌تر به توسعه‌ی اقتصادی خود می‌اندیشند به صنعت گردشگری به عنوان یک ضرورت می‌نگرند و از آنجا که طبیعت‌گردی یا ‌اکوتوریسم از شاخه‌های مهم گردشگری است أکثر

زمینه و هدف: ارزشگذاری کالاهای عمومی ‌در دهه‌ی اخیر به صورت قابل ملاحظه‌ای مورد توجه قرار گرفته ‌است. امروزه کشورهایی که بیش‌تر به توسعه‌ی اقتصادی خود می‌اندیشند به صنعت گردشگری به عنوان یک ضرورت می‌نگرند و از آنجا که طبیعت‌گردی یا ‌اکوتوریسم از شاخه‌های مهم گردشگری است از این روی به آن توجه جدی می‌نمایند. هدف از این مطالعه، بررسی کاربرد هم‌زمان دو نوع گزینش دوگانه‌ی دوحدی (DBDC) و یک ونیم حدی (OOHB) در تعیین ارزش تفرجی پارک جنگلی سی سنگان به روش ارزش‌گذاری مشروط در سال 1392 است. روش بررسی: برای این کار، با توجه به ادبیات نظری هر یک از گزینش ها، پرسش‌نامه ای برای هر یک از گزینش ها تهیه و اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد. سپس با استفاده از الگوی لاجیت و روش حداکثر درست‌نمایی، پارامترهای مؤثر بر ارزش تفرجی پارک مورد مطالعه تعیین و ارزش تفرجی برآورد شد. یافته ها: بر اساس یافته های تحقیق، تعداد دفعات بازدید سالیانه ، اخلاق‌گرا یا پیامدگرا بودن و درآمد ماهیانه ی خانوار پاسخ‌گو از متغیرهایی است که در هر دو نوع گزینش، تأثیر معنی داری بر پذیرش مبلغ پیشنهادی به بازدیدکنندگان برای تفرج در این پارک است. تمایل به پرداخت انتظاری در گزینش دوگانه ی دوحدی به طور نسبی 2/12 درصد بیش‌تر از میزان مشابه آن در گزینش یک ونیم حدی است. بر اساس نتایج، ارزش تفرجی پارک جنگلی سی‌سنگان با استفاده از گزینش دوگانه ی دوحدی و یک ونیم حدی به ترتیب 14949 و 11324 میلیون ریال در سال 1392 برآورد می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: هر چند که نمی توان نتایج این تحقیق را به عنوان یک قانون کلی بیان کرد، اما می توان گفت که بر اساس اطلاعات جمع آوری شده توسط گزینش های DBDC و OOHB در نمونه های مورد مطالعه، الگویی که توسط گزینش OOHB برآورد شده است به لحاظ شاخص های خوبی برازش بهتر بوده و ارزش تفرجی پارک را تعدیل شده تر از الگویی برآورد کرده که از گزینش DBDC استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

59 - ارزیابی آلودگی به عناصر سمی و سنگین خاک های اطراف نیروگاه حرارتی شازند به روش تحلیل آماری و زمین آماری
فریدون قدیمی محمد قمی الهه محمدی ولی کندی الهه محمدی ولی کندی

10.22034/jest.2019.9068

چکیدهزمینه و هدف:توسعه شگرف علم و فناوری در دنیای امروز موجبات رفاه و آسایش در زندگی امروز را فراهم آورده است. اما همین توسعه یافتگی با ایجاد آلودگی در محیط زیست باعث بروز مشکلات عدیده ای برای انسان و سایر موجودات زنده شده است. فلزات سنگین به دلیل غیر قابل تجزیه بودن و أکثر

چکیدهزمینه و هدف:توسعه شگرف علم و فناوری در دنیای امروز موجبات رفاه و آسایش در زندگی امروز را فراهم آورده است. اما همین توسعه یافتگی با ایجاد آلودگی در محیط زیست باعث بروز مشکلات عدیده ای برای انسان و سایر موجودات زنده شده است. فلزات سنگین به دلیل غیر قابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیکی آنها بر موجودات زنده و انسان حتی در غلظت های کم حائز اهمیت شناخته شده اند، که از جمله این عناصر می توان به سرب، روی، مس، کبالت، کروم و کادمیوم اشاره کرد که توسط فعالیت های صنعتی به خاک اضافه می شوند.روش بررسی:در این مطالعه سعی شده با استفاده از روش های دقیق ژئوشیمی زیست محیطی، روش های آماری و نیز زمین آمار، پراکنش فلزات سنگین و سمی در خاک مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نیروگاه حرارتی شازند با قرارگیری در جوار شهرهای اراک، مهاجران و شازند و نیز قرارگیری صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی در جوار آن از اهمیت ویژه ای در ایجاد آلودگی در این مناطق برخوردار است. یافته ها:این بررسی نشان داد از بین عناصرPb، Zn، Cr، Cd، Co و Cu ، خاک های منطقه تنها از نظر Cdآلودگی نشان می دهند. نتیجه گیری:از آنجا که Cd در مازوت ایران (مورد مصرف در نیرو گاه ها)به طور طبیعی بالاست، بخشی از این آلودگی به دود انتقال یافته توسط باد و تجمع آن در خاک منطقه است .ضمن اینکه جهت باد نیز هم جهت با توزیع آلودگی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

60 - بررسی غلظت فلزات سنگین ( Ni / Pb / Cd ) در اسفناج (Spinacia oleraceae) با تأثیر پذیری از نزولات خشک اتمسفری(مطالعه موردی: بالا دست و پایین دست نیروگاه رامین اهواز)
علی کریمی شوشتری مریم محمدی روزبهانی

10.30495/jest.2022.30289.3877

زمینه و هدف: آلودگی گیاهان به عناصر سنگین به عنوان یکی از مشکلات زیست محیطی فراروی بشر، در چند دهه گذشته مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است. فرآیندهای هوازدگی مواد مادری و خاکسازی و فعالیتهای انسان بر روی کره زمین، شامل کاربرد کودهای شیمیایی، لجن فاضلاب، سوخت های فسی أکثر

زمینه و هدف: آلودگی گیاهان به عناصر سنگین به عنوان یکی از مشکلات زیست محیطی فراروی بشر، در چند دهه گذشته مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است. فرآیندهای هوازدگی مواد مادری و خاکسازی و فعالیتهای انسان بر روی کره زمین، شامل کاربرد کودهای شیمیایی، لجن فاضلاب، سوخت های فسیلی و از طرفی فرو نشست های اتمسفری، باعث شده تا غلظت فلزات سنگین در خاک به طور روز افزون افزایش یابد. هدف از این مطالعه تعیین غلظت کادمیوم، سرب، و نیکل در سبزی اسفناج و خاک برداشت شده از مزارع بالادست و پایین دست نیروگاه رامین می باشد.روش بررسی: 99 نمونه سبزی و خاک در پاییز 94 جمع آوری شد، که پس از هضم شیمیایی ( برای خاک به روش EPA 3050 و برای گیاه به روش جکسون 1980 ) و آماده سازی توسط دستگاه پلاسمای جفت شده القایی طیف سنجی نشر نوری (ICP-OES) فلزات سنگین اندازه گیری شدند؛ سپس نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزارSPSS20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد غلظت Cd، Pb و Ni در اسفناج و خاک پایین دست نیروگاه به ترتیب 76/17، 89/20 و 68/43 mg/kg ، 09/0، 0/1، 52/2 mg/kg و در اسفناج و خاک بالا دست نیروگاه رامین به ترتیب 81/6، 94/17 و 32/28 mg/kg ، 08/0، 8/0 و 85/1 mg/kg اندازه گیری شده که با توجه به حد استاندارد، غلظت کادمیوم، نیکل و سرب در اسفناج بالاتر و در خاک پایین تر از حد استاندارد بوده است. غلظت هر سه فلز در تمامی نمونه های سبزی بالاتر از حد استاندارد بود. الگوی کلی غلظت فلزات در سبزیجات و خاک منطقه به صورت Ni>Pb>Cd می باشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به مقدار بالای تجمع فلزات سنگین در سبزی اسفناج و تآثیرپذیری از نزولات خشک اتمسفری در منطقه ، تمرکز بر خطر بالقوه در رفع آلودگی فلزات سنگین برای ایمنی مواد غذایی و سلامت انسان در خاک های کشاورزی و سبزیجات بالادست و پایین دست نیروگاه رامین بسیار لازم است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

61 - ارزیابی توان گیاه درمنه دشتی در گیاه پالایی سرب و نیکل در منطقه دفن پسماند محمدآباد قزوین
ساناز خرمی پور رویا مافی غلامی علی جهانی

10.22034/jest.2020.29728.3824

زمینه و هدف: این پژوهش در مرکز دفن زباله محمدآباد قزوین با هدف بررسی تعیین غلظت فلزات سنگین (سرب و نیکل) در گیاه درمنه دشتی ((Artemisia sieberi و خاک منطقه صورت گرفت. روش بررسی: به منظور انجام مطالعه سه پلات استقرار یافت. در هر پلات از گیاه مورد مطالعه با ۱۰ تکرار نمون أکثر

زمینه و هدف: این پژوهش در مرکز دفن زباله محمدآباد قزوین با هدف بررسی تعیین غلظت فلزات سنگین (سرب و نیکل) در گیاه درمنه دشتی ((Artemisia sieberi و خاک منطقه صورت گرفت. روش بررسی: به منظور انجام مطالعه سه پلات استقرار یافت. در هر پلات از گیاه مورد مطالعه با ۱۰ تکرار نمونه برداری انجام گردید. همچنین ۱۰ نمونه از خاک نیز تهیه گردید. به منظور بررسی تفاوت معنی دار غلظت فلزات، داده ها مورد تجزیه واریانس دو طرفه برای گیاه و تجزیه واریانس یک طرفه برای خاک قرار گرفتند. برای مقایسه میانگین ها نیز از آزمون دانکن استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که خاک سه پلات از نظر غلظت فلزات تفاوت معنی داری ندارند. همچنین با انجام آزمون t غیرجفتی این نتیجه حاصل گردید که بین اندام هوایی و ریشه گونه از نظر غلظت سرب تفاوت معنی داری وجود ندارد اما از نظر غلظت نیکل این اختلاف در سطح ۵ درصد معنی دار گردید. میانگین غلظت سرب در اندام های هوایی و ریشه A.sieberi به ترتیب (mgkg-1) 35/2 و (mgkg-1) 19/3 و برای فلز نیکل (mgkg-1) 44/ 2و (mgkg-1) 99/ 2 می باشد. بحث و نتیجه گیری: فاکتورهای تجمع و انتقال نشان داد که گیاه مورد مطالعه با 33/0و10/1=BCF و 81/0و78/0=TF به ترتیب برای فلزات سرب و نیکل، برای پالایش فلز سرب از خاک های آلوده مناسب است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

62 - کاربرد کریجینگ بیزین تجربی در پهنه‌بندی آلودگی خاک به فلزات سنگین (مطالعه موردی: شهرستان اسفراین)
صفیه تیمورزاده روح اله میرزایی محمدآبادی محسن محمدی

10.22034/jest.2018.15735.2423

چکیده زمینه و هدف: روش‌های کریجینگ به‌ویژه کریجینگ معمولی در بین روش‌های درون‌یابی به دلیل ایجاد خطای کم‌تر و تولید حداقل واریانس ممکن، محبوبیت بیش‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارند؛ بااین‌وجود، پیچیدگی‌های مختلف موجود در این روش، استفاده از آن را محدود می‌کند؛ از این رو کر أکثر

چکیده زمینه و هدف: روش‌های کریجینگ به‌ویژه کریجینگ معمولی در بین روش‌های درون‌یابی به دلیل ایجاد خطای کم‌تر و تولید حداقل واریانس ممکن، محبوبیت بیش‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارند؛ بااین‌وجود، پیچیدگی‌های مختلف موجود در این روش، استفاده از آن را محدود می‌کند؛ از این رو کریجینگ بیزین تجربی برای غلبه بر مشکلات کریجینگ معمولی معرفی شده است. روش بررسی: در این پژوهش، کارایی کریجینگ معمولی و بیزین تجربی برای تعیین الگوی مکانی عناصر نیکل، مس و روی در خاک سطحی اطراف مجتمع صنعتی اسفراین بررسی شده است. بدین منظور ۳۵ نمونه خاک سطحی (cm۲۰-0) در منطقه‌ای به وسعت تقریبی 87 کیلومترمربع برداشت شد و غلظت فلزات در نمونه ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله تعیین گردید. دو روش کریجینگ معمولی و بیزین تجربی برای درون یابی استفاده شد و ارزیابی متقابل به همراه آماره های ارزیابیRMSE ، NSE و PBIASبرای سنجش صحت و مقایسه کارایی دو روش استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از توصیف آماری نشان داد که میانگین غلظت عناصر نیکل، روی و مس در منطقه به ترتیب 61/23، 47/58 و 51/12 میلی‌گرم بر کیلوگرم بوده و در مقایسه با غلظت زمینه طبیعی، میانگین غلظت دو عنصر روی و مس بیش‌تر و در مورد عنصر نیکل این مقدار کم‌تر از غلظت طبیعی آن‌ها می‌باشد. بحث و نتیجه گیری: در روش کریجینگ معمولی مدل‌های نمایی (مس و روی) و کروی (نیکل) بهترین مدل‌هایی بودند که به داده ها برازش داده شدند. نتایج ارزیابی متقابل نشان داد که روش کریجینگ بیزین تجربی نسبت به کریجینگ معمولی دارای کارایی بیش‌تری در برآورد غلظت عناصر مورد مطالعه بوده است اگرچه این تفاوت بسیار زیاد نبود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

63 - ارزیابی زیست محیطی آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های منطقه شوراب (جنوب کاشمر- خراسان رضوی)
نفیسه ابراهیمی کارگرشیرازی سعید سعادت محمد جوانبخت

10.22034/jest.2020.35224.4236

زمینه و هدف: در منطقه شوراب واقع در جنوب کاشمر نشانه هایی از ذخایر معدنی جیوه، سرب، آهن و مس گزارش شده که می تواند زمینه ساز آلودگی زیست محیطی باشد. هدف این تحقیق بررسی نحوه توزیع فلزات سنگین و ارزیابی فاکتورهای زمین انباشت و آلودگی برای این عناصر در رسوبات رودخانه ای م أکثر

زمینه و هدف: در منطقه شوراب واقع در جنوب کاشمر نشانه هایی از ذخایر معدنی جیوه، سرب، آهن و مس گزارش شده که می تواند زمینه ساز آلودگی زیست محیطی باشد. هدف این تحقیق بررسی نحوه توزیع فلزات سنگین و ارزیابی فاکتورهای زمین انباشت و آلودگی برای این عناصر در رسوبات رودخانه ای منطقه شوراب کاشمر است. روش بررسی: پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و پردازش تصاویر ماهواره ای، بررسی های زمین شناسی انجام گرفت و نهایتاً 21 نمونه از رسوبات رودخانه ای منطقه برداشت گردید. پس از تعیین بافت خاک و پارامترهای شوری،pH ،EC ، 14 نمونه برای بررسی غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه ICP-OS در آزمایشگاه زرآزما آزمایش شد. نتایج به دست آمده توسط نرم افزارهای GIS , Excel ,SPSS پردازش و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: به استثنای عناصر نقره، مس، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل که تا حدی آلودگی نشان می دهند، بقیه عناصر در منطقه به طور جدی نقش آلوده کننده ای ندارند. میزان pH از 5/7 تا 2/8 و میزان EC از 3 تا 5µs/cm و شوری 150 تا 2500 متناسب با هدایت الکتریکی متغیر است. بحث و نتیجه گیری: الگوی پراکندگی عناصر نیکل و کبالت و تا حدودی کروم در رسوبات رودخانه ای منطقه انطباق معینی با یکدیگر نشان می دهند. این امر می تواند با ترکیب سنگ شناسی بالا دست آبراهه ها که عمدتاً سنگ های ولکانیکی آندزیتی هستند، مرتبط باشد. عناصر سرب و روی عمدتاً در آبراهه ها و رسوبات بخش های شمالی و شرقی منطقه و عناصر آرسنیک و آنتیموان نیز در رسوبات شمال و شمال غربی تمرکز بیشتری نشان می دهند. این امر ممکن است مرتبط با کانی سازی های این نواحی باشد که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

64 - بررسی تجمع عناصر کروم و نیکل در خاک‌ اطراف شهرک صنعتی شماره 3 اراک
سید امیر احمدی سهیل سبحان اردکانی

10.22034/jest.2021.5270.1437

زمینه و هدف: بررسی توزیع مکانی آلاینده ها به منظور پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت محیط‌زیست امری ضروری است. لذا این پژوهش با هدفتعیین تجمع کروم و نیکل و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر در خاک‌ اطراف شهرک صنعتی شماره 3 اراک در سال 1392 انجام شده است. روش بررسی: بدین منظور، پس أکثر

زمینه و هدف: بررسی توزیع مکانی آلاینده ها به منظور پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت محیط‌زیست امری ضروری است. لذا این پژوهش با هدفتعیین تجمع کروم و نیکل و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر در خاک‌ اطراف شهرک صنعتی شماره 3 اراک در سال 1392 انجام شده است. روش بررسی: بدین منظور، پس از انتخاب 10 ایستگاه در شعاع 5 کیلومتری شهرک، در مجموع 20 نمونه خاک سطحی و عمقی برداشت شد. پس از تعیین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نسبت به هضم اسیدی نمونه‌ها و قرائت غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمی اقدام شد. پردازش آماری داده‌ها و تهیه نقشه پهنه بندی عناصر نیز به‌ترتیب توسط نرم‌افزارهای SPSS و ArcGIS انجام یافت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت کروم در نمونه‌های خاک سطحی و عمقی (میلی‌گرم در کیلوگرم) با 97/1±50/15 و 65/1±00/13 به‌ترتیب مربوط به ایستگاه 2 و بیشینه میانگین غلظت نیکل در خاک سطحی و عمقی (میلی‌گرم در کیلوگرم) با 90/1±25/19 و 02/2±50/18 به‌ترتیب مربوط به ایستگاه‌های 9 و 2 بوده است. نتایج مقایسه میانگین غلظت تجمع‌یافته کروم و نیکل در نمونه های خاک سطحی و عمقی با رهنمود WHO نشان داد که میانگین غلظت هر دو عنصر در نمونه ها کوچک‌تر از بیشینه رواداری WHO بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: عدم تجاوز میانگین غلظت عناصر کروم و نیکل در نمونه ها از بیشینه رواداری WHO را می‌توان با عواملی همچون اعمال مدیریت محیط‌زیستی در واحدهای مستقر در شهرک، جهت وزش باد غالب که عمدتاً به سمت اراضی بایر سمت غرب منطقه است، وسعت اندک اختصاص یافته به کاربری کشت آبی و به‌تبع آن عدم استفاده بیش از حد از نهاده‌های کشاورزی مرتبط دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

65 - ارزیابی آماری فلزات سنگین و عناصر رادیواکتیو موجود در رسوبات و نمک‌های برجای مانده در بستر خشک شده دریاچه ارومیه
اصغر اصغری مقدم فاطمه نظری محسن مؤذن وارطان سیمونز

10.22034/jest.2021.27336.3639

زمینه و هدف: در سال های اخیر، سطح آب دریاچه ارومیه، به طور فزاینده ای کاهش یافته و حجم عظیمی از رسوبات و نمک در بستر آن برجای مانده است. با توجه به زمین شناسی اطراف دریاچه و نیز پساب ها و فاضلاب هایی که به دریاچه وارد شد ه اند، عناصر مضری وارد آب دریاچه شده است. با پس‌ر أکثر

زمینه و هدف: در سال های اخیر، سطح آب دریاچه ارومیه، به طور فزاینده ای کاهش یافته و حجم عظیمی از رسوبات و نمک در بستر آن برجای مانده است. با توجه به زمین شناسی اطراف دریاچه و نیز پساب ها و فاضلاب هایی که به دریاچه وارد شد ه اند، عناصر مضری وارد آب دریاچه شده است. با پس‌روی دریاچه آلودگی های مجتمع در آب، به رسوبات و نمک های بستر دریاچه منتقل شده است که در صورت تبدیل احتمالی این رسوبات و نمک های حاوی عناصر خطرناک به ریزگرد، مناطق اطراف را تحت تأثیر قرار خواهند داد. در این مطالعه، محتوای فلزات مضر سنگین (As، Cr، Ni، Cu، Pb، Zn، Co، Mn، V، Cd و Hg) و مواد رادیواکتیو (Th و U) در رسوبات و نمک‌های بستر دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این پژوهش، شناسایی و مطالعه منشا آلودگی عناصر مضر موجود در رسوبات و نمک های برجای مانده در بستر خشک شده قسمت نیمه شرقی و میان گذر دریاچه ارومیه می باشد. روش بررسی: جهت بررسی، نمونه برداری از رسوبات و نمک های سطحی دریاچه، از قسمت شرقی و میان گذر دریاچه صورت گرفت و نمونه ها مورد ارزیابی ژئوشیمیایی و آنالیز آماری قرار گرفتند. یافته ها: مقایسه نتایج غلظت‌های به‌دست‌آمده با متوسط پوسته‌ای نشان داد که عناصر As، Cu، Ni،Co ، Hg، Cd، Th و U در منطقه بیش تر از متوسط پوسته‌ای هستند. بحث و نتیجه گیری: عناصر مورد مطالعه با ارزیابی های آماری هم چون ضریب همبستگی، تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از هر سه روش تاییدکننده یکدیگر بود. طبق این نتایج، منشأ عناصر U و Hg، زمین‌شناسی و منشأ سایر عناصر انسانی می‌باشد. منابع اصلی آلودگی انسانی ناشی از پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری و صنعتی مناطق اطراف دریاچه می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

66 - بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb و Cu) در رسوبات سطحی سواحل جزر ومدی بندر دیلم - خلیج فارس
جواد سیدی لاله موسوی ده موردی اسحاق خاکی

10.30495/jest.2018.10902.1947

زمینه و هدف: بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb,Cu) در رسوبات سواحل جزرومدی بندر دیلم و ارزیابی خطرات زیست محیطی این آلودگی ها با توجه به موقعیت این بندر و ارتباط مستقیم مردم این بندر با دریا بسیار مهم است.روش بررسی: در این مطالعه از رسوبات سطحی 5 ایستگاه در بندر دیلم در پا أکثر

زمینه و هدف: بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb,Cu) در رسوبات سواحل جزرومدی بندر دیلم و ارزیابی خطرات زیست محیطی این آلودگی ها با توجه به موقعیت این بندر و ارتباط مستقیم مردم این بندر با دریا بسیار مهم است.روش بررسی: در این مطالعه از رسوبات سطحی 5 ایستگاه در بندر دیلم در پاییز 1393 نمونه برداری شد. پس از خشک کردن و هضم اسیدی نمونه ها توسط اسید نیتریک و اسید پرکلریک ، میزان غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داده که دامنه سطوح فلزات سنگین در رسوبات ایستگاه های مختلف بر اساس میکروگرم بر گرم وزن خشک40/6-1/2 مس، 18/21-4/10 سرب و 8/2-1/1کادمیوم است .در بین ایستگاه های مورد مطالعه ایستگاه پارک ساحلی کمترین آلودگی به فلزات مورد مطالعه را داشته است. ایستگاه بندر امام حسن و بندر لیلتین بیشترین میزان آلودگی به این فلزات را دارا بودند.بحث و نتیجه گیری: مقایسه میزان این فلزات با استانداردهای جهانی نشان داد که غلظت فلز مس و سرب ازغلظت استانداردهای جهانی کمتر است ولی میزان این فلزات بیشتر از استاندارد USEPAبوده است. و میزان کادمیوم از میزان استاندرادهای USEPA، کیفیت رسوب آمریکا(NOAA) و کیفیت رسوب کانادا(ISQGS) بیشتر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

67 - تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک سطحی و زیرسطحی
عیسی سلگی مهدی شاهوردی نیک مهدی رمضانی

10.22034/jest.2018.22585.3165

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی أکثر

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی برای سلامت انسان و امنیت غذایی است. هـدف از انجـام ایـن پژوهش بررسی اثر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع سرب، کادمیوم مس و روی در خاک سطحی و زیرسطحی و ویژگی های خاک سطحی بود. روش بررسی :در تحقیق حاضر به منظور برداشت نمونه های خاک سطحی (0-20 سانتی متر) و زیر سطحی (20-40 سانتی متر) از اراضی کشاورزی جنوب شهر بروجرد، 13 مزرعه آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری و 7 مزرعه آبیاری شده با آب چاه که بافت خاک مشابهی داشتند انتخاب شدند. نمونه های خاک برای اندازه گیری سرب، کادمیوم، مس ، روی،pH ، EC و مواد آلی خاک طبق روش های استاندارد آنالیز شدند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین غلظت همه فلزات سنگین در خاک سطحی (بجز مس) و زیرسطحی آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری در مقایسه با خاک آبیاری شده با آب چاه بیشتر بود. روند تغییرات عمقی فلزات در خاک آبیاری شده به این شکل بود: 1-با فاضلاب شهری: سرب و مس خاک زیرسطحی>خاک سطحی ؛ کادمیوم و روی خاک سطحی>خاک زیرسطحی و 2-با آب چاه: سرب و مس خاک سطحی>خاک زیرسطحی ؛ کادمیوم و روی خاک زیرسطحی > خاک سطحی. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد بافت سبک خاک سبب انتقال این فلزات به لایه های پایین خاک شده است. به طور کلی، غلظت سرب، مس و روی پایین تر از استاندار FAO/WHO و کادمیوم بالاتر از آن بود. بنابراین، به منظور حصول اطمینان از ایمنی غذایی و استفاده از فاضلاب برای آبیاری، نظارت مستمر و کنترل آلودگی مورد نیاز است. در ضمن چنانچه تصفیه فاضلاب به طور مناسب انجام شود، تجمع فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی کمتر اتفاق خواهد افتاد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

68 - ارزیابی آلودگی خاک‌های اطراف کارخانه آلومینیوم‌سازی اراک به عناصر آلومینیوم، آهن، منگنز و سرب
هانیه صابری کرهرودی احمد گلچین پریسا علمداری

10.22034/jest.2020.9340

زمینه و هدف : با صنعتی شدن شهرها و افزایش تعداد کارخانجات، آلودگی خاک رو به گسترش بوده و یکی از مشکلات زیست محیطی قرن حاضر به حساب می آید. با توجه به اهمیت شهر اراک از نظر فعالیت های صنعتی، هدف این پژوهش، بررسی شدت آلودگی خاک به عناصر فلزی در اطراف کارخانه آلومینیوم ساز أکثر

زمینه و هدف : با صنعتی شدن شهرها و افزایش تعداد کارخانجات، آلودگی خاک رو به گسترش بوده و یکی از مشکلات زیست محیطی قرن حاضر به حساب می آید. با توجه به اهمیت شهر اراک از نظر فعالیت های صنعتی، هدف این پژوهش، بررسی شدت آلودگی خاک به عناصر فلزی در اطراف کارخانه آلومینیوم سازی این شهر می باشد. روش بررسی: ده نمونه مرکب خاک از عمق صفر تا 15 سانتی متری و در دو جهت شمال شرقی و شمال غربی تا شعاع 5 کیلومتری از کارخانه برداشته شد. جهت اندازه گیری شدت آلودگی خاک به عناصر فلزی، غلظت های کل عناصر آلومینیوم، آهن، منگنز و سرب در نمونه های خاک پس از عصاره گیری با اسید توسط دستگاهICP تعیین گردیدند. جهت برآورد شدت آلودگی از ضریب و درجه آلودگی، شاخص ژئو انباشت و ضریب غنی شدگی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که شدت آلودگی خاک به عناصرآلومینیوم، آهن، منگنز و سرب در جهت شمال غربی کارخانه بیش تر از جهت شمال شرقی بوده و مقدار این عناصر به ترتیب برابر با 5/41316، 1/23282، 138/567 و 0375/71 میلی گرم بر کیلوگرم خاک اندازه گیری گردید. بحث و نتیجه گیری: بر اساس شاخص ضریب آلودگی، شدت آلودگی خاک های منطقه در جهت شمال شرقی به عنصر آلومینیوم قابل توجه و به عناصر آهن، منگنز و سرب، در حد متوسط بود که نشان می دهد که فعالیت کارخانه آلومینیوم سازی اراک باعث آلودگی خاک منطقه به عناصر فلزی در حد متوسط شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

69 - مطالعه غلظت برخی از عناصر سنگین در گندم، گوجه‌فرنگی و ذرت و ارزیابی ریسک کمی غیر سرطانزایی: حاشیه رودخانه کشف رود، مشهد
قاسم ذوالفقاری مهری دلسوز آمنه سازگار زهره اخگری سنگ آتش

10.22034/jest.2018.21938.3102

زمینه و هدف: گندم، ذرت، و گوجه فرنگی از مهم ترین محصولات غذایی هستند. این مطالعه اولین اطلاعات کمی از تجمع فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و آرسنیک) را در خاک، ریشه، و برگ/دانه گیاهان گندم، ذرت و گوجه‌فرنگی در زمین‌های کشاورزی اطراف رودخانه کشف رود مشهد فراهم می‌کند. روش برر أکثر

زمینه و هدف: گندم، ذرت، و گوجه فرنگی از مهم ترین محصولات غذایی هستند. این مطالعه اولین اطلاعات کمی از تجمع فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و آرسنیک) را در خاک، ریشه، و برگ/دانه گیاهان گندم، ذرت و گوجه‌فرنگی در زمین‌های کشاورزی اطراف رودخانه کشف رود مشهد فراهم می‌کند. روش بررسی: غلظت سرب، کادمیوم، و آرسنیک توسط دستگاه جذب اتمی مجهز به کوره گرافیتی مدل GBC GF3000 آنالیز شد. یافته‌ها: آنالیزهای آماری نشان داد که میان تجمع فلز سنگین کادمیوم بین خاک، ریشه و برگ/دانه گیاهان مختلف تفاوت معنی‌داری وجود دارد (01/0>p برای گندم و ذرت و 0004/0=p برای گوجه فرنگی). بین تجمع فلز سنگین سرب بین خاک، ریشه و دانه گندم تفاوت معنی داری وجود نداشت ولی در مورد سایر گیاهان تفاوت معنی دار بود (01/0>p). نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه‌های خاک و ریشه و دانه گندم در مورد آرسنیک وجود ندارد اما این تفاوت در مورد گوجه‌فرنگی معنی دار بود (026/0=p). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه با استانداردهای جهانی مقایسه شده است. این پایش چند گونه‌ای در راستای ارزیابی ریسک سلامت مصرف‌کنندگان به روش EPA/WHO صورت گرفته است. غلظت های سرب، کادمیوم، و آرسنیک گونه های گندم، ذرت، و گوجه‌فرنگی زیر محدوده پیشنهادی SMEWW EPA،WHO و EU هستند. نتایج مطالعه حاضر کمک کرد تا داده‌هایی از حوزه اطراف رودخانه کشف‌رود مشهد به عنوان شاخص اثرات طبیعی و انسانی روی اکوسیستم‌های آبی تهیه شود و همچنین نمایه خطرات انسانی مرتبط با مصرف گندم ارزیابی شود. ریسک سلامت ناشی از دریافت آلاینده‌های فلزی از گندم با استفاده از خارج قسمت خطر (THQ) ارزشیابی گردید. در این مطالعه THQ کم تر از یک می‌باشد که نشان می‌دهد هیچ خطر سلامتی بالقوه معنی‌داری مرتبط با مصرف گندم در زمین‌های کشاورزی اطراف رودخانه کشف‌رود مشهد وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

70 - بررسی غلظت سرب و کادمیوم در برخی محصولات گلخانه‌ای و تأثیر آن بر سلامت انسان
صالح سنجری ناصر برومند مجتبی مقبلی

10.30495/jest.2018.17345.2603

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت استفاده از سبزیجات سالم، کنترل غلظت عناصر سنگین جهت حفظ سلامتی مصرف کننده حائز اهمیت است. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی خطرات فلزات سنگین بر سلامت انسان از طریق مصرف محصولات کشاورزی انجام گرفته است. روش بررسی: نمونه ها شامل بادمجان، گوجه فر أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت استفاده از سبزیجات سالم، کنترل غلظت عناصر سنگین جهت حفظ سلامتی مصرف کننده حائز اهمیت است. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی خطرات فلزات سنگین بر سلامت انسان از طریق مصرف محصولات کشاورزی انجام گرفته است. روش بررسی: نمونه ها شامل بادمجان، گوجه فرنگی، خیار گلخانه ای و توت فرنگی بودند که به صورت تصادفی از گلخانه های جیرفت جمع آوری شدند و غلظت عناصر سرب و کادمیوم در محصول و میوه این گیاهان اندازه گیری شد و مقدار دریافت روزانه هر عنصر (EDI) برای هر محصول با توجه به مقدار مصرف روزانه هر محصول مشخص گردید.یافته ها: میانگین غلظت سرب و کادمیوم در محصولات نمونه برداری شده با یکدیگر متفاوت بود، بیشترین و کمترین مقدار کادمیوم به ترتیب مربوط به بادمجان و خیار گلخانه ای بود. نتایج نشان داد که مقدار سرب و کادمیوم در محصولات بادمجان، گوجه فرنگی و توت فرنگی بیشتر از محدوده استاندارد ارائه شده براساس توصیه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سازمان جهانی بهداشت و خوار و بار و کشاورزی بوده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد در اغلب محصولات نمونه برداری شده مقدار فلزات سنگین سرب و کادمیوم بیش از حد مجاز است. با این حال مقدار دریافت روزانه هر عنصر (EDI) نشان داد همه محصولات مورد آزمایش، دارای EDI کمتر از میزان دریافت قابل تحمل روزانه موقتی (PTDI) که از طرف موسسه استاندارد ایران گزارش شده است، می باشند. در مجموع، با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که مصرف این محصولات هیچ تأثیر منفی بر سلامت مصرف کنندگان ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

71 - مطالعه خصوصیات فیزیکی، ژئوشیمیایی و مینرالوژیکی گردوغبار در استان لرستان (مطالعه موردی: حوزه کوهدشت)
حمید علیپور کاظم طالشی

10.30495/jest.2022.62952.5490

زمینه و هدف: پدیده گردوغبار در ردیف بزرگترین مشکلات جدی محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است. بیش از دو سوم ایران در این اقلیم قرار گرفته است. این پدیده می تواند به زیرساخت ها و محصولات کشاورزی آسیب بزند و باعث آسیب های اقتصادی زیادی شود. لذا از آنجایی که منطقه مطالعاتی در أکثر

زمینه و هدف: پدیده گردوغبار در ردیف بزرگترین مشکلات جدی محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است. بیش از دو سوم ایران در این اقلیم قرار گرفته است. این پدیده می تواند به زیرساخت ها و محصولات کشاورزی آسیب بزند و باعث آسیب های اقتصادی زیادی شود. لذا از آنجایی که منطقه مطالعاتی در بخش غربی کشور ایران بوده و در معرض شدید گردوغبار می باشد. و از طرفی، تاکنون مطالعه¬ی جامعی در این زمینه در منطقه صورت نگرفته، لذا این پژوهش یک ضرورت به شمار می رود. اهداف علمی و کاربردی تحقیق در برگیرنده: بررسی تنوع خاک های منطقه و ارتباط آنها با لندفرم های منطقه، بررسی تغییرات توزیع زمانی خصوصیات گردوغبار منطقه، بررسی خصوصیات خاک منطقه مطالعاتی و تالاب هورالعظیم خوزستان، بررسی توان محلی و برون مرزی تولید ذرات و فلزات سنگین گردوغبار و ارائه راهکارها و پیشنهادات جهت مهار این پدیده است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه، حوزه¬ی کوهدشت با مساحت 456 کیلومتر مربع واقع در غرب ایران و جنوب غربی استان لرستان در نظر گرفته شد. 12 تله شیشه ای با ابعاد یک متر مربع جهت به دام انداختن ریزگردها در ارتفاع حدود 5/2 متری از سطح زمین در منطقه نصب شد و نمونه های گردوغبار فصلی طی سال 1394 تهیه گردید. برای منشایابی از خاک سطحی منطقه و تالاب هورالعظیم نمونه برداری انجام گرفت. برای تعیین غلظت فلزات سنگین، مرحله هضم شیمیایی توسط دستگاه مایکروویو مدل ETHOS 1 ساخت کشور ایتالیا انجام شد. سپس برای تعیین غلظت عناصر از دستگاه جذب اتمی (Perkin Elmer Analyst, 3030) با حد تشخیص در حد ppm و ppb و تکنیک شعله و برای غلظت فلز کادمیوم از طریق تکنیک کوره گرافیتی استفاده شد. در این میان گلباد منطقه توسط نرم¬افزار WRPLOT, 7.0.0 ترسیم شد. یافته ها : بیشترین میزان نرخ فرونشست گردوغبار در فصل بهار و کمترین در پاییز است. متوسط نرخ فرونشست سالانه منطقه، 51/11 تن بر کیلومتر مربع در سال است. کلاس بافتی ذرات گردوغبار لوم سیلتی و شاخص انتقال ذرات از مناطق با فواصل متوسط تا زیاد است. متوسط غلظت فلزات سنگین در گردوغبار بیشتر از خاک منطقه است. در مجموع نتایج نشان داد که عناصر کادمیوم و روی دارای فاکتور آلودگی بسیار زیاد، نیکل و سرب دارای آلودگی قابل توجه و عناصر منگنز و مس دارای آلودگی کم می¬باشند. عناصر کادمیوم، روی و نیکل که دارای فاکتور غنی شدگی بیش از 10 هستند، منشاء انسانی دارند ولی عنصر سرب منشاء طبیعی و انسانی باهم و عناصر منگنز و مس منشاء طبیعی در منطقه را دارند. شباهت کانی ها و وجود کانی های تبخیری موجود در ریزگردها این فرضیه را تقویت می کند که بخشی از منشاء ذرات تالابی و برون مرزی می باشد. البته بررسی خصوصیات شیمیایی بیانگر نقش منابع محلی در ایجاد گردوغبار را نشان می دهد. بحث و نتيجه گيری: شارش اصلی گردوغبار در تمام فصول در منطقه مطالعاتی از مناطق فرامرزی است. میزان گردوغبار در فصل بهار بیشترین و در سایر فصول کمتر است که در فصل پاییز کمترین است. کلاس توزیع اندازه ذرات، لومی سیلتی می¬باشد که وجود منابع در فاصله متوسط تا نسبتآ نزدیک به منطقه را نشان داد. میزان نرخ فرونشست در منطقه بیان گر، نوع گردوغبار منطقه ای است. میزان غلظت فلزات سنگین گردوغبار در فصل زمستان زیاد و عنصر روی بیشترین میزان را دارد. میزان شاخص آلودگی تمام عناصر بیان گر گسترش آلودگی در منطقه است. کانی¬شناسی رسی نشان داد که وجود کانی های تبخیری فرضیه منشا تالابی و فرامرزی بودن را تقویت می بخشد. در مجموع این مطالعه نشان داد که بیابان های کشور های همسایه مذکور و منابع گردوغبار استان خوزستان (واقع در جنوب منطقه) از اصلی ترین منابع تولید کننده گردوغبار در منطقه می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

72 - بررسی و مقایسه آزمایش‌ها و مدل‌های ریاضی انتشار گازهای سنگین
نرجس همتی علم اسلام کاشی راضیه حبیب پور

10.30495/jest.2019.21912.3126

زمینه و هدف :رهایش و پراکندگی ابر گازهای سمی و آتشگیر در جو یکی از حوادث حائز اهمیت در ایمنی فرآیندهاست. پیش بینی نحوه انتشار گازها پس از رهایش آن ها به عنوان یک حادثه خطر زا برای جمعیت های انسانی مجاور صنایع یا محیط زیست برای کاهش خسارات ناشی از آن دارای اهمیت ویژه ای أکثر

زمینه و هدف :رهایش و پراکندگی ابر گازهای سمی و آتشگیر در جو یکی از حوادث حائز اهمیت در ایمنی فرآیندهاست. پیش بینی نحوه انتشار گازها پس از رهایش آن ها به عنوان یک حادثه خطر زا برای جمعیت های انسانی مجاور صنایع یا محیط زیست برای کاهش خسارات ناشی از آن دارای اهمیت ویژه ای می باشد. آنالیز ریسک معمولاً با نرم افزارهایی که بر پایه آزمایش های تجربی و روش های ریاضی استوارند، انجام می شوند.روش بررسی: برای به دست آوردن مدل ها و ارزیابی مدل های ارائه شده چندین آزمایش در تحقیقات مختلف انجام گرفته است. آزمایش های انجام یافته در زمینه انتشار گاز را می توان به دو دسته اصلی آزمایش های میدانی و آزمایش های در تونل باد تقسیم بندی کرد. از جمله آزمایش های میدانی مهم می توان به آزمایش های Kit Fox، Thorney Island ، Coyote اشاره کرد. آزمایش های گروه PREP، EMU از جمله آزمایش های صورت گرفته ی مهم در تونل باد می باشند. در بسیاری از موارد به دلیل آن که حادثه بیشتر در فضای باز رخ می دهد، بررسی انتشار گاز در فضای باز بدون حضور مانع و یا در حضور مانع به نمایندگی از ساختمان ها و تجهیزات فرآیندی انجام یافته است. در برخی از مطالعات نیز انتشار گاز در فضای بسته و ساختمان های بزرگ صورت گرفته است. در مدل‌سازی انتشار گاز، ابتدا مدل های ساده با عنوان مدل های جعبه ای، مدل های پلوم پایدار، مدل های انتگرالی و بعد مدل های پیشرفته تر مانند مدل های لاگرانژی و مدل های لاگرانژی گوسی ارائه شده است. در سال های اخیر نیز استفاده از روش های دینامیک سیالات محاسباتی مورد توجه است. مدل های LES، RANSوDNS از جمله مدل های بکار برده شده در روش CFD می باشند.یافته ها: گازها و سناریوهای رهایش گوناگونی در کارهای یاد شده مورد مطالعه قرار گرفته اند. از دیگر موارد تاثیر گذار بر انتشار گاز می توان به توپوگرافی محل رهایش و بستر انتشار گاز اشاره کرد که در آزمایش ها و شبیه سازی های عددی مورد بررسی قرار گرفته اند.بحث و نتیجه گیری: در زمان استفاده و استناد به آزمایش ها و مدل‌های ارائه شده، تا حد ممکن بایستی شرایط سناریو با آزمایش و مدل نزدیک باشد. از این شرایط می‌توان به نوع گاز، بستر انتشار گاز، نحوه برون ریزی و نشت گاز ( آنی یا پیوسته) و شرایط محیطی دیگر اشاره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

73 - وضعیت خاک های منطقه 21 شهرداری تهران از نظر آلودگی به برخی فلزات سنگین
فتانه ولی نژاد آزاده اربابی سبزواری رضا برنا

10.30495/jest.2021.58981.5303

زمینه و هدف: افزایش مصرف ترکیبات شیمیایی در فرایندهای صنعتی سبب تجمع آلاینده ها از جمله فلزات سنگین شده است، که حذف آنها از محیط زیست بسیار هزینه بر و سخت می باشد. هدف این پژوهش کاربردی بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین کادمیم، کرم و سرب در خاک غرب تهران با استفاده از شاخص أکثر

زمینه و هدف: افزایش مصرف ترکیبات شیمیایی در فرایندهای صنعتی سبب تجمع آلاینده ها از جمله فلزات سنگین شده است، که حذف آنها از محیط زیست بسیار هزینه بر و سخت می باشد. هدف این پژوهش کاربردی بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین کادمیم، کرم و سرب در خاک غرب تهران با استفاده از شاخص های آلودگی، غنی سازی و زمین انباشت و فاکتور آلودگی می باشد.روش بررسی: به منظور ارزیابی میزان غلظت عناصر سنگین در منطقه مورد بررسی، نمونه برداری در هر سه ناحیه از منطقه 21 شهرداری تهران صورت گرفته و از هر ناحیه 10 نمونه با سه تکرار و در مجموع 90 نمونه در بهار 1399 تهیه شده و غلظت عناصر کادمیم، سرب و کروم در عصاره تیزاب سلطانی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. تحقیق حاضر از نوح تحقیقات توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از نوع اولیه بوده که به دو روش اسنادی و مطالعات میدانی تهیه گردیده است.یافته ها: نتایج نشان داد که تجمعی از این عناصر در خاک سطحی ایجاد شده است. میانگین غلظت عناصر مورد بررسی در ناحیه دو و سه بیشتر از ناحیه یک بود. خاک سطحی ناحیه سه مقادیر بیشتری سرب، کادمیم و کروم نسبت به دو ناحیه دیگر داشت اما این مقادیر اختلاف معنی داری با ناحیه دو نداشت. میانگین مقدار سرب، کروم و کادمیم برای کل منطقه به ترتیب برابر با 1/38، 1/9 و 6/1 میلی گرم بر کیلوگرم بود. شاخص غنی سازی در نواحی دو و سه بیشتر از یک بود اما مقدار عددی این شاخص در ناحیه یک کمتر از یک بود. مقادیر شاخص زمین انباشتگی برای عنصر سرب در هر سه ناحیه کلاس غیر آلوده تا کمی آلوده و برای کادمیم و کروم کلاس غیر آلوده را نشان داد. مقدار عددی فاکتور آلودگی به جز در مورد کادمیم و در ناحیه یک، در سایر موارد یک و بیشتر از یک بوده که نشانگر غلظت بالای این عناصر نسبت به غلظت زمینه در منطقه مورد بررسی است.بحث و نتیجه گیری: در اثر فعالیت های صنعتی و ترافیکی، تجمع مقادیر مازاد عناصر انسان پدید در محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

74 - بررسی فصلی غلظت فلز روی موجود در گردو غبار های اتمسفری شهر تهران و بررسی ریسک سلامت
مریم سامانی احمد گلچین حسینعلی علیخانی احمد بایبوردی

10.30495/jest.2020.56573.5212

زمینه و هدف: عوامل متعددی در آلودگی هوا نقش دارند که ذرات معلق یکی از مهم ترین آن هاست. و اثرات سلامت آن به عوامل مختلف از قبیل اندازه، غلظت، ترکیب شیمیایی و سمیت آن ها بستگی دارد. ذرات گرد و غبار به عنوان یکی از مضرترین اجزای محیط زیست شناخته شده اند. تحقیق حاضر با هدف أکثر

زمینه و هدف: عوامل متعددی در آلودگی هوا نقش دارند که ذرات معلق یکی از مهم ترین آن هاست. و اثرات سلامت آن به عوامل مختلف از قبیل اندازه، غلظت، ترکیب شیمیایی و سمیت آن ها بستگی دارد. ذرات گرد و غبار به عنوان یکی از مضرترین اجزای محیط زیست شناخته شده اند. تحقیق حاضر با هدف تعیین غلظت فلز روی در گردوغبارهای اتمسفری و ارزیابی ریسک سلامت آن ، طی زمستان 1397 تا پاییز 1398در مناطق 9، 10، 11 و 12 شهرداری تهران انجام گرفته است..روش بررسی: برای این منظور دو نقطه در غرب و شرق منطقه 9 و یک نقطه در شرق مناطق 11،10 و 12 (نقاط غرب مناطق 10، 11 و 12 هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعیین و گردوغبارهای اتمسفری به صورت ماهانه در طی یک سال جمع آوری شدند. یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل مکان نمونه برداری و زمان(فصول) نمونه برداری بود. غلظت روی بعد از عصاره گیری با اسید کلریدریک و اسید نیتریک غلیظ (با نسبت 3:1) تعیین شد.یافته ها: نتایج نشان داد کمترین غلظت فلز روی در فصل زمستان و در نقطه 9W (تهرانسر) و 23/558 و بیشترین غلظت فلز روی در فصل پاییز و در نقطه 11E (خیابان وحدت اسلامی) 3/1835 میلی گرم بر کیلوگرم بود. غلظت روی و مقدار گردوغبارهای اتمسفری از غرب به شرق و با عبور از زمستان به سمت پاییز افزایش یافت. ارزیابی ریسک سلامت بر پایه روش توسعه یافته آژانس حفاظت محیط زیست EPA ایالات متحده آمریکا صورت گرفت.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد بلعیدن گردوغبارهای اتمسفری اصلی ترین راه قرار گرفتن در معرض روی بوده است و بیش از 90 درصد از شاخص خطر بیماری های غیر سرطانی فلز روی، مربوط به HQ[1](معادله خطر) بلع بوده است. در فصل زمستان مقدار HQ و HI[2] (شاخص تجمعی خطر بیماری های غیر سرطانی) برای روی و برای افراد بالغ و کودکان کمتر از حد مجاز بود و خطری سلامت افراد را تهدید نمی کرد.[1]- Hazard Quitient[2]- Hazard Index تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

75 - بررسی ترافیک شهری بر تجمع عناصر سنگین سرب و کادمیوم در گیاه رزماریRosmarinus) officinalis L.) و تاثیر همزیستی قارچ مایکوریزا گونه (Glomus mossea) برآن
زهرا علی نژاد سید علی ابطحی مجتبی جعفری نیا جعفر یثربی

10.30495/jest.2023.60908.5394

زمینه و هدف: امروزه آلودگی به فلزات سنگین به یک مشکل جدی زیست محیطی تبدیل شده است. به منظور حفظ محیط زیست، یکی از روش های رو به گسترش و کم هزینه، پالایش در محیط به کمک گیاه پالایی یعنی بهره گیری از گیاهان برای حذف، کاهش و تثبیت آلاینده هاست. در این راستا استفاده از قارچ أکثر

زمینه و هدف: امروزه آلودگی به فلزات سنگین به یک مشکل جدی زیست محیطی تبدیل شده است. به منظور حفظ محیط زیست، یکی از روش های رو به گسترش و کم هزینه، پالایش در محیط به کمک گیاه پالایی یعنی بهره گیری از گیاهان برای حذف، کاهش و تثبیت آلاینده هاست. در این راستا استفاده از قارچ‌های همزیست با گیاه، می تواند سبب افزایش کارایی گیاه پالایی، کاهش مدت زمان لازم برای زدودن آلودگی و توسعۀ کاربرد آن شود . روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر ترافیک بر تجمع سرب و کادمیوم در گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و همزیستی قارچ گونه ( Glomus mossea) بر آن، آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و سه فاکتور انجام گردید. عامل اول شامل همزیستی مایکوریزا (شاهد و تلقیح)، عامل دوم ترافیک (شاهد، 120، 300، 600، 950، 1200، 1800، 2400، 3000 ، 3600 و 4200 اتومبیل در ساعت) و عامل سوم نوع گلدان (شاهد و گلدان‌هایی که سطح خاک جز در محل نشاءها پوشیده شده‌اند) بود که با سه تکرار در سال 1399-1398 و در کلان شهر شیراز انجام شد. در این آزمایش صفات وزن ریشه، کادمیوم خاک، کادمیوم اندام هوایی، کادمیوم ریشه، طول ساقه، طول ریشه اصلی، وزن خشک گیاه، سرب ریشه، اندام هوایی و خاک و فاکتور انتقال کادمیوم و سرب مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تلقیح گیاهان با قارچ مایکوریزا حاکی از بالاتر بودن سرب بافت ریشه نسبت به اندام هوایی و خاک درترافیک 4200 اتومبیل در ساعت نسبت به شاهد بود. همزیستی با قارج مایکوریزا سبب افزایش وزن ریشه و وزن خشک گیاه، طول ساقه، طول ریشه اصلی در مقایسه با شاهد به ترتیب به میزان 93/23، 97/18، 82/0 و 87/30 درصد در ترافیک 4200 اتومیبل در ساعت گردید. همچنین نتایج نشان داد که تیمار گلدان‌های سربسته و تلقیح قارچ مایکوریزا سبب افزایش پارامترهای رشدی و کاهش کادمیوم و سرب شد. بحث و نتیجه‌گیری: کاهش غلظت کادمیوم و سرب در گیاه رزماری تلقیح شده با مایکوریزا نشان می دهد که گیاه رزماری می‌تواند در خاک‌های آلوده به کادمیوم و سرب رشدکند و توانایی پالایش عناصر سنگین بخصوص عنصر سرب با توجه به TF بزرگتر از 1را دارد و در این راستا همزیستی مایکوریزا به این توانایی کمک می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

76 - بررسی عملکرد فرآیند الکتروکواگولاسیون درحذف فلزات سنگین سرب،کادمیوم و کروم از آب
فرزاد هاشم زاده سید مهدی برقعی

10.30495/jest.2019.45891.4754

زمینه و هدف : استفاده روز افزون از فلزات سنگین در صنایع مختلف باعث افزایش تخلیه آن ها به محیط زیست شده است. الکتروکوآگولاسیون فرآیند پیچیده ای با چندین مکانیسم عملیاتی برای حذف آلاینده ها می باشد که این فرآیند به عنوان روشی مؤثر و مقرون به صرفه جهت حذف فلزات سنگین از آب أکثر

زمینه و هدف : استفاده روز افزون از فلزات سنگین در صنایع مختلف باعث افزایش تخلیه آن ها به محیط زیست شده است. الکتروکوآگولاسیون فرآیند پیچیده ای با چندین مکانیسم عملیاتی برای حذف آلاینده ها می باشد که این فرآیند به عنوان روشی مؤثر و مقرون به صرفه جهت حذف فلزات سنگین از آب معرفی شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عملکرد فرآیند الکتروکواگولاسیون درحذف فلزات سنگین سرب،کادمیوم و کروم ازآب انجام گرفته است.روش بررسی : در این پژوهش، متغییرهای مورد مطالعه عبارتند از مدت زمان واکنش، فاصله الکترودها ازیکدیگر، غلظت اولیه فلزات سنگین، جنس الکترودها و ولتاژ ورودی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت انجام این تحقیق ازیک پایلوت با حجم 4/5 لیتر از جنس پلکسی گلاس به طول 20، عرض 15، ارتفاع 18 سانتی متر و با الکترودهایی از جنس آهن، آلومینیم و استیل به طول و عرض 15 و ضخامت 2/0 سانتی متر، محدوده ولتاژ 0 تا 48 ولت ویک منبع تغذیه جریان مستقیم (DC) استفاده شد.یافته ها : راندمان حذف در فرآیند الکترو کوآگولاسیون با افزایش ولتاژ و زمان واکنش رابطه مستقیم دارد به طوری که بهترین راندمان حذف در ولتاژ 40 ولت، زمان واکنش 40 دقیقه رخ داده است. با افزایش غلظت اولیه فلزات سنگین از 1 به 50 میلی گرم بر لیتر درصد حذف برای فلزات سرب، کادمیوم و کروم کاهشیافته است. بیشترین درصدهای حذف نیز توسط جفت الکترودهای آهن آلومینیوم که فاصله الکترودها 5 سانتی متر و pH برابر 3، به دست آمده است.بحث و نتیجه گیری : با توجه به کارایی بسیار خوب فرایند الکتروکواگولاسیون در حذف فلزات سنگین کروم، سرب و کادمیوم، امکان سنجی حذف فلزات مورد نظر توسط این فرآیند مناسب ارزیابی شده و به عنوان راهکاری نوین در حذفیون فلزات از پساب های صنعتی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

77 - تعیین پراکنش مکانی برخی عناصر سنگین خاک و تأثیر آن بر عملکرد گیاه سویا در منطقه ساری
فاطمه تقوی قاسمخیلی همت اله پیردشتی مصطفی عمادی محمدعلی تاجیک قنبری

10.30495/jest.2022.17387.2607

زمینه و هدف: آلودگی خاک به عناصر سنگین به‌عنوان یکی از عوارض مهم به‌هم خوردن تعادل و توازن طبیعت، در چند دهه گذشته مورد توجه پژوهشگران زیادی قرار گرفته است. لذا، این پژوهش به‌منظور بررسی احتمال آلودگی برخی عناصر سنگین در خاک محدوده کارخانه ام دی اف سازی واقع در شهرستان أکثر

زمینه و هدف: آلودگی خاک به عناصر سنگین به‌عنوان یکی از عوارض مهم به‌هم خوردن تعادل و توازن طبیعت، در چند دهه گذشته مورد توجه پژوهشگران زیادی قرار گرفته است. لذا، این پژوهش به‌منظور بررسی احتمال آلودگی برخی عناصر سنگین در خاک محدوده کارخانه ام دی اف سازی واقع در شهرستان ساری و تأثیر آن بر عملکرد گیاه سویا انجام انجام گرفته است. روش بررسی: این پژوهش در تابستان 1393 در یک مزرعه سویا با وسعت 3600 متر مربع در مجاورت کارخانه ام‌دی‌اف‌سازی (آرین سینا) شهرستان ساری انجام شد. برای این منظور، در منطقه‌ای به وسعت 3600 متر مربع، 32 نمونه خاک از 16 نقطه (عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متر) و 48 نمونه‌ گیاهی جمع‌آوری شد. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه مقادیر قابل جذب عناصر سنگین خاک اندازه‌گیری گردید. همبستگی بین عملکرد و اجزای عملکرد با مقادیر عناصر سنگین نیز صورت گرفت. یافته‌ها: با توجه به نقشه پراکنش عناصر و رگرسیون گام به گام، مشخص شد عنصر کادمیوم تأثیر معنی‌داری بر افزایش تعداد غلاف پوک در بوته داشت به‌گونه‌ای که با افزایش هر واحد کادمیوم، تعداد غلاف پوک در بوته به‌میزان 5/0 عدد در هر واحد افزایش یافت. همچنین برهمکنش معنی داری بین دو عنصر کادمیوم و آهن در کاهش وزن هزار دانه مشاهده شد. بر همین اساس، بیشترین وزن هزار دانه (131 گرم) در نقاطی با کمترین غلظت کادمیوم و آهن مشاهده شد. همچنین با روی‌هم اندازی نقشه پراکنش عنصر روی و تعداد دانه پوک در بوته مشخص گردید که این صفت بیشتر تحت کنترل عنصر روی قرار دارد، به‌طوریکه با افزایش هر واحد روی در خاک، تعداد دانه پوک در بوته 53/0 واحد افزایش نشان داد. بحث و نتیجه‌گیری: در مجموع، با تعیین نقشه پراکنش عناصر سنگین و تطبیق آن با عملکرد و اجزای عملکرد گیاه می‌توان به شناسایی مناطق آلوده و عوامل مؤثر در کنترل و گسترش فلزات سنگین در خاک‌ها و بررسی اثرات آن‌ها بر عملکرد گیاه پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

78 - بررسی غلظت فلزات سنگین (سرب، کروم، روی، نیکل) در خاک محل دفن زباله شهری سرایان با استفاده از شاخص های آلودگی
مهدی کارگر قاسم ذوالفقاری

زمينه و هدف: نحوه تولید زباله های شهری در اکثر مناطق شهری در ایران نگران کننده است. افزایش تراکم جمعیت، صنعتی شدن و میزان زباله های تولید شده، از اهمیت زیادی برخوردار است. ورود فلزات سنگین از طریق زباله های شهری به اکوسیستم های طبیعی، به ویژه خاک ها یکی از مهمترین نگران أکثر

زمينه و هدف: نحوه تولید زباله های شهری در اکثر مناطق شهری در ایران نگران کننده است. افزایش تراکم جمعیت، صنعتی شدن و میزان زباله های تولید شده، از اهمیت زیادی برخوردار است. ورود فلزات سنگین از طریق زباله های شهری به اکوسیستم های طبیعی، به ویژه خاک ها یکی از مهمترین نگرانی های زیست محیطی است. هدف از این تحقیق، تعیین غلظت برخی از فلزات سنگین ( سرب، کروم، روی، نیکل) در خاک محل دفن زباله شهری سرایان می باشد. روش بررسی: بدین منظور 20 نمونه خاک از محل دفن زباله شهری در سال 1396 جمع آوری گردید و در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه جذب اتمی Contraa 700 آنالیز شد. سپس داده ها با تکنیک های آماری و نرم افزارهای Excel و IBM SPSS statistics نسخه 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد مطالعه، از شاخص های فاکتور آلودگی (CF) و زمين انباشتگي (Igeo) استفاده گردید. يافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین مقدار فاکتور آلودگی مربوط کروم سطحی و کمترین آن مربوط به سرب سطحی است و ميزان شاخص زمين انباشتگي (Igeo) براي فلز کروم بين 1 تا 3 به دست آمد. بحث و نتيجه گيری: با توجه به بررسی های انجام شده فلز کروم در طبقات کمی آلوده و خیلی آلوده و سایر نمونه های جمع آوری شده فلزات در کلاس غیر آلوده تا کمی آلوده قرار گرفته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

79 - بررسی اثر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در گندم (مطالعه موردی:مزارع شهر ری)
نرگس روزبه شهرزاد خرم نژادیان سعیدرضا عاصمی زواره کیوان صائب

10.30495/jest.2021.43380.4625

زمینه و هدف: با کاهش منابع آب، استفاده از آبهای بازیابی شده افزایش یافته است که برخی از آنها تصفیه درستی نداشته اند.\ افزایش جمعیت و کاهش منابع آب، سبب افزایش استفاده از آبهای نامتعارفی شده است که در بخشهای مختلف تولید میگردند. پژوهش حاضر در راستای تأثیر آبیاری با فاضلا أکثر

زمینه و هدف: با کاهش منابع آب، استفاده از آبهای بازیابی شده افزایش یافته است که برخی از آنها تصفیه درستی نداشته اند.\ افزایش جمعیت و کاهش منابع آب، سبب افزایش استفاده از آبهای نامتعارفی شده است که در بخشهای مختلف تولید میگردند. پژوهش حاضر در راستای تأثیر آبیاری با فاضلاب‌های شهری بر غلظت دو فلز نیکل و کادمیوم در خاک و اثرات آنها بر ریشه، اندام هوایی، بذر و برخی خصوصیات عملکردی گندم مانند: وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، وزن هزار دانه، تعداد سنبله و تعداد بذر در سنبله، صورت گرفته است.روش بررسی: نمونه‌برداری از خاک به صورت تصادفی در عمق صفر تا 20 سانتی‌متر و نمونه برداری گندم در زمان برداشت دقیقاً در محل نمونه برداری خاک، در مساحت یک متر مربعی با ابعادm 1×1 ، با 20 نمونه برای هر فلز صورت پذیرفته است.یافته ها: میانگین غلظت کادمیوم و نیکل در بین نمونه‌های خاک، به ترتیب 6 /10 و 43/49 (mg/Kg) بوده که منجر به تجمع آنها در اندام‌های مختلف گندم شده است. افزایش میزان غلظت کادمیوم و نیکل در خاک موجب افزایش تجمع آنها در ریشه، اندام هوایی و دانه گیاه گندم می‌شود. افزایش غلظت کادمیوم و نیکل در خاک موجب کاهش وزن خشک ریشه، اندام هوایی و وزن هزار دانه می‌گردد. در عین حال تأثیری معنی‌داری بر دو صفت، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متر مربع نداشتند.تأثیر غلظت فلز کادمیوم بر میزان تجمع آن در اندام‌های مختلف گندم و خصوصیات رویشی و عملکردی بیشتر از فلز نیکل برآورد گردید.بحث و نتیجه گیری: افزایش یک میلیگرم غلظت کادمیوم در خاک به ترتیب منجر به افزایش6/0، 56/0، 081/0 میلیگرم کادمیوم در ریشه، اندام هوایی و دانه گندم می شود. در مورد نیکل نیز افزایش 1 میلیگرم غلظت در خاک به ترتیب منجر به افزایش 29/0، 29/0، 11/0 میلیگرم نیکل در ریشه، اندام هوایی و دانه گندم می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

80 - بررسی غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم نزولات جوی مناطق پرترافیک شهر همدان
بهاره بهارمستیان سهیل سبحان اردکانی سعید جامه بزرگی

10.22034/jest.2018.14308.2291

زمینه و هدف: بدون شک یکی از مهم ترین مسایل محیط زیستی تهدیدکننده سلامت افراد در کلان شهرهای ایران ، مشکل آلودگی هوا است. نزولات جوی مؤثرترین راه زدایش آلاینده ها از اتمسفر است و فلزات سنگین موجود در آن می تواند به خوبی نمایان‌گر وضعیت آلودگی محیطی در نواحی مخ أکثر

زمینه و هدف: بدون شک یکی از مهم ترین مسایل محیط زیستی تهدیدکننده سلامت افراد در کلان شهرهای ایران ، مشکل آلودگی هوا است. نزولات جوی مؤثرترین راه زدایش آلاینده ها از اتمسفر است و فلزات سنگین موجود در آن می تواند به خوبی نمایان‌گر وضعیت آلودگی محیطی در نواحی مختلف شهری باشد . لذا، این پژوهش با هدف بررسی غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم در نزولات جوی مناطق پر ترافیک شهر همدان در فصل زمستان سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: 24 نمونه نزولات جوی از 8 ایستگاه پرتردد مستقر در سطح شهر همدان برداشت و به بطری های پلی اتیلنی منتقل شد. به هر بطری چند قطره اسید نیتریک به منظور رساندن pH نمونه ها به 2 افزوده شد. بعد از طی مراحل آماده سازی آزمایشگاهی، غلظت عناصر در نمونه ها به‌روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت‌شده القایی (ICP-OES) خوانده شد. پردازش آماری داده ها توسط نرم افزار SPSS انجام یافت. یافته ها: میانگین غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم در نمونه ها (میکرو گرم در لیتر) به ترتیب برابر با 62/142±50/69، 94/8±25/10 و 29/ 0 ±61/17 و در مورد عنصر کادمیوم بیش تر از رهنمود سازمان بهداشت جهانی برای تخلیه به منابع آب سطحی بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر سرب و به‌ویژه کادمیوم در نزولات جوی و به‌تبع آن در رواناب حاصل به‌واسطه حجم بالای ترافیک شهری و آلاینده های منتشرشده ناشی از آن بالا بوده است. از این‌رو، برای جلوگیری از تهدید منابع پذیرنده آب سطحی و زیرزمینی و حفظ سلامت مصرف کنندگان، اندیشیدن تمهیداتی برای جمع آوری و تصفیه رواناب ناشی از نزولات جوی توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

81 - اندازه گیری کادمیوم در برخی بافت‌های فوک خزری ‌ Caspian sealsدر سواحل جنوب شرقی دریای خزر
سیده ملیحه حسینی سمیه نمرودی امیر صیادشیرازی انالیزا زاکارونی

10.30495/jest.2020.35666.4255

هدف: امروزه ورود پساب‌های حاوی فلزات سنگین که بیشتر حاصل فعالیت‌های صنعتی می‌باشند، به بوم سازگان‌های آبی و به تبع آن تجمع این فلزات در بدن آبزیان یک نگرانی عمده است،که حیات آبزیان و تنوع زیستی اکوسیستم‌های آبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دریای خزر یکی از مهم‌ترین اکوسیست أکثر

هدف: امروزه ورود پساب‌های حاوی فلزات سنگین که بیشتر حاصل فعالیت‌های صنعتی می‌باشند، به بوم سازگان‌های آبی و به تبع آن تجمع این فلزات در بدن آبزیان یک نگرانی عمده است،که حیات آبزیان و تنوع زیستی اکوسیستم‌های آبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دریای خزر یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های آبی است که ورود آلاینده‌های گوناگون آسیب جدی بر این بوم سازگان وارد کرده است. فوک خزری که تنها پستاندار دریای خزر می‌باشد، در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. این مطالعه با هدف اندازه‌گیری کادمیوم در برخی بافت‌های فوک خزری در سواحل جنوب شرقی دریای خزر انجام یافته است.روش بررسی: در مطالعه حاضر ده عدد لاشه فوک خزری از سواحل دریای خزرجمع آوری و کالبدگشایی شدند. نمونه‌های بافت کبد، کلیه و چربی به منظور اندازه گیری میزان فلز کادمیوم هضم گردیدند. غلظت فلز کادمیوم توسط دستگاه طیف سنج جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها: غلظت فلز کادمیوم در بافت کلیه با میانگین73/0 ±59/13 میکروگرم برگرم بیشتر از کبد با میانگین16/0 ±6/1 میکروگرم برگرم و بیشتر از چربی با میانگین02/0 0/07± بود. میزان غلظت کادمیوم در بافت‌های فوک‌های نر و ماده مورد بررسی قرار گرفت و رابطه معنی داری بین غلظت فلز کادمیوم با جنسیت فوک‌ها وجود نداشت. وجود مقادیر قابل توجه فلز کادمیوم در 90 درصد نمونه‌ها، آلودگی بالای دریای خزر به فلزات سنگین از جمله فلز کادمیوم که حتی در مقدار بسیار کم سمی می‌باشد، را نشان می‌دهد.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به کاهش چشم‌گیر جمعیت فوک خزری در سال‌های اخیر و پایداری فلزات سنگین، باید استفاده از این فلزات سمی در عرصه صنعت کاهش داده و همچنین منابع ورود این آلاینده‌ها را به دریای خزر شناسایی کرده تا مانع ورود این فلزات سمی به دریای خزر شده یا قبل از ورود عمل تصفیه صورت گیرد. از این طریق هم آلودگی دریای خزر را کاهش می‌دهیم و هم به سلامت آبزیان کمک خواهیم کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

82 - تجزیه و تحلیل سوابق حوادث ناشی از کار در معادن زیرزمینی زغال‌سنگ ایران با رویکرد ایمنی
فاطمه نوروز هانیه نیکومرام فرهاد غفاری

10.30495/jest.2021.36266.4298

زمینه و هدف: کار در معادن زیرزمینی زغال سنگ به دلیل شرایط کاری خاص، وجود ریسک فاکتورهای فراوان و رخداد حوادث متعدد،درزمره یکی از پرمخاطره ترین مشاغل قرار دارد. این مطالعه با هدف بررسی و اولویت بندی علل حوادث در معادن زیرزمینی زغال سنگ ایران انجام گرفته است.روش بررسی: پژ أکثر

زمینه و هدف: کار در معادن زیرزمینی زغال سنگ به دلیل شرایط کاری خاص، وجود ریسک فاکتورهای فراوان و رخداد حوادث متعدد،درزمره یکی از پرمخاطره ترین مشاغل قرار دارد. این مطالعه با هدف بررسی و اولویت بندی علل حوادث در معادن زیرزمینی زغال سنگ ایران انجام گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که با بررسی 247 گزارش حادثه در معادن زیرزمینی زغال سنگ در سه استان کشور طی یک دوره 11 ساله (1384 تا 1394)، به منظور بررسی و رتبه بندی علل حوادث انجام یافت. در این مطالعه طبقه بندی حوادث عمدتا براساس راهنمای اداره ایمنی و بهداشت معادن آمریکا صورت گرفت، همچنین تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS انجام پذیرفت.یافته ها: 76 و 24 % از حوادث مورد بررسی به ترتیب در بخش استخراج و آماده سازی کارگاه استخراج اتفاق افتاده بودند، به طوری که بیشترین درصد فراوانی رخداد حوادث مربوط به ریزش سقف و کمر بالای کار بوده است. ریزش سقف به هنگام استخراج، نصب استحکامات و تعمیرات به عنوان مهم ترین علل اصلی و عدم انجام مطالعات شناسایی خطر به عنوان مهم ترین علل ریشه ای وقوع حوادث گزارش شدند.بحث و نتیجه گیری: عدم پایداری سقف کارگاه به عنوان مهم ترین علت واسطه ای وقوع حوادث را می توان با تقویت سیستم های نگه داری و اصلاح تکنولوژی موجود به طور موثر بهبود بخشید. همچنین نهادینه کردن فرآیند شناسایی خطرات و به کارگیری اقدامات کنترلی موثر و مناسب به منظور جلوگیری از وقوع حوادث و کاهش پیامدهای آن در راس برنامه های مدیریت معادن ضروری می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

83 - بررسی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیم و غلظت روی درگندم تولیدی کشور ایران
کبرا سادات هاشمی نسب زواره کریم شهبازی کامبیز بازرگان

10.30495/jest.2022.48667.4877

زمینه و هدف: گندم های تولیدی کشور ایران از نظر میزان آلودگی به فلزات سنگین کادمیم و سرب و میزان روی بررسی شدند. روش بررسی: تعداد 419 نمونه گندم از مزارع تهیه گردید. دانه های گندم پس از بوجاری، آسیاب شده و هضم و عصاره گیری انجام شد. غلظت فلزات سنگین در عصاره ها با دستگا أکثر

زمینه و هدف: گندم های تولیدی کشور ایران از نظر میزان آلودگی به فلزات سنگین کادمیم و سرب و میزان روی بررسی شدند. روش بررسی: تعداد 419 نمونه گندم از مزارع تهیه گردید. دانه های گندم پس از بوجاری، آسیاب شده و هضم و عصاره گیری انجام شد. غلظت فلزات سنگین در عصاره ها با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. یافته ها: میزان کادمیم در 59/8 درصد از نمونه های گندم کشور، بالاتر از میزان حد مجاز استاندارد ملی ایران (mg/Kg03/0) بود. میانگین میزان کادمیم درتمام استان های بررسی شده به جز استان گیلان ازحد مجاز استاندارد ملی پایین تر به دست آمد. نتایج نشان دادند که میزان سرب در 72/0 درصد از نمونه های گندم آنالیز شده بالاتر از میزان حد مجاز استاندارد ملی ایران (mg/Kg 15/0) بود. میانگین میزان سرب در همه استان ها از حد مجاز استاندارد ملی پایین تر به دست آمد. بررسی غلظت عنصر مفید روی در نمونه های گندم نشان داد در بخش اعظم نمونه ها (حدود 79%)، غلظت این عنصرکمتر از حد مطلوب (mg/Kg30) می باشد. بحث و نتیجه گیری: توزیع فراوانی غلظت عناصر سرب و کادمیم در مناطق مختلف ایران حاکی از بالاتر بودن غلظت عنصر کادمیم نسبت به حد مجاز در استان گیلان است. به نظر می رسد حد مجاز کادمیم در گندم در استاندارد ملی، به طور غیر مستندی سخت گیرانه است، لذا پیشنهاد می شود حد مجاز کادمیم در دانه گندم در استاندارد ملی ایران مجدداً بازنگری شود. اگر استاندارد جهانی به عنوان شاخص ارزیابی آلودگی گندم های تولیدی کشور در نظر گرفته شود، در رابطه با کادمیم، در هیچکدام از نمونه های تجزیه شده غلظت کادمیم بالاتر از حد مجاز استاندارد جهانی نیست. در ادامه نتایج اندازه گیری عنصر روی در گندم ها، نشانگر کمبود روی در بخش اعظم نمونه های گندم است. لذا با توجه به سهم نان درسبد غذای جامعه ایرانی بایستی موضوع ارتقاء غلظت روی درگندم مورد توجه جدی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

84 - ارزیابی میزان آلودگی و توزیع عناصر کروم، نیکل و کبالت در خاک منطقه افیولیتی جغتای (شمال غرب سبزوار)، بر اساس تحلیل های آماری و استخراج ترتیبی
حجت اله جغتایی رحیم دبیری محمد الیاس مسلم پور

10.30495/jest.2021.9133

بررسی نتایج آنالیز عناصر سنگین در نمونه های خاک منطقه مورد مطالعه نشان از غلظت بالای برخی عناصر از قبیل کروم، نیکل و کبالت در بخش های جنوبی منطقه دارد. ارزیابی فلزات سنگین در خاک های منطقه جغتای توسط روش های آماری چند متغیره( ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز خوشه ای و تحلیل أکثر

بررسی نتایج آنالیز عناصر سنگین در نمونه های خاک منطقه مورد مطالعه نشان از غلظت بالای برخی عناصر از قبیل کروم، نیکل و کبالت در بخش های جنوبی منطقه دارد. ارزیابی فلزات سنگین در خاک های منطقه جغتای توسط روش های آماری چند متغیره( ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز خوشه ای و تحلیل مولفه اصلی) نشان دهنده همبستگی مثبت و قوی عناصر کبالت، نیکل، کروم، آهن، منگنز و منیزیم می باشد که ناشی از منشا یکسان آنها ( واحدهای افیولیتی و الترامافیکی منطقه ) می باشد. محاسبه شاخص های آلودگی ( فاکتور زمین انباشتگی، فاکتور غنی شدگی، فاکتور آلودگی و درجه آلودگی اصلاح شده) نشان می دهد که خاک های منطقه نسبت به عناصر کروم و نیکل آلودگی شدید و نسبت به عنصر کبالت آلودگی متوسط دارند. آزمایش استخراج ترتیبی بر روی نمونه های آلوده نشان داد که عناصر نیکل و کروم با غلظت بیش از 50 درصد در فاز تبادل پذیرتمرکز یافته اند. به عبارت دیگر وجود واحد های افیولیتی و معدنکاری بر روی واحدهای کرومیتی در منطقه سبب آزاد شدن این عناصر گردیده است ، به طوری که با دور شدن از واحدهای افیولیتی، غلظت این عناصر کاهش می یابد. همچنین گونه سازی عناصر در فاز های مختلف نشان داد که سایر عناصر اغلب در فازهای باقی مانده تمرکز یافته و منشا لیتوژنیک دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

85 - بررسی محدوده کشندگی نانو ذرات نقره بر ماهی قرمز (Carassius auratus gibelio)
محمد فروهر واجارگاه محمدرضا ایمانپور علی شعبانی سید علی اکبر هدایتی

10.30495/jest.2021.11175

زمینه و هدف: با توجه به گسترش روزافزون استفاده از نانو مواد به خصوص نانو نقره که به دلیل خاصیت آنتی باکتریال در صنایع مختلف استفاده می شود و گریزناپذیر بودن ورود آن به آب های جاری، در این تحقیق به تعیین پاسخ های کشندگی نانو نقره بر روی ماهی قرمز پرداختیم.روش بررسی: برای أکثر

زمینه و هدف: با توجه به گسترش روزافزون استفاده از نانو مواد به خصوص نانو نقره که به دلیل خاصیت آنتی باکتریال در صنایع مختلف استفاده می شود و گریزناپذیر بودن ورود آن به آب های جاری، در این تحقیق به تعیین پاسخ های کشندگی نانو نقره بر روی ماهی قرمز پرداختیم.روش بررسی: برای تعیین سمیت نانو نقره از روش استاندارد O.E.C.D راهنمای شماره 203 استفاده شد. ثبت تلفات به صورت روزانه طی مدت 96 ساعت انجام شده و بعد از ثبت تلفات، اقدام به تعیین سمیت کشنده در 24، 48، 72 و 96 ساعت با استفاده از نرم افزار پروبیت گردید. در نهایت میزان حداکثر غلظت مجاز و درجه سمیت مشخص شد.یافته ها: در طی مدت زمان 24 تا 96 ساعت با افزایش غلظت نانو نقره، مرگ و میر نسبی ماهی ها افزایش پیدا کرد. میزان مرگ و میر در غلظت های 0، 01/0 ، 1/0 ، 5/0 ، 1 ، 5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر پس از 24 ساعت به ترتیب: 0،0،0 ،0 ، 4، 11 و 21 و میزان مرگ و میر در غلظت های 0، 01/0 ، 1/0 ، 5/0 ، 1 ، 5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر پس از 96 ساعت به ترتیب: 0،0،0 ،10، 21، 21 و 21 به دست آمد. بر اساس این نتایج میزان غلظت کشنده (LC50) نانو نقره بر ماهی قرمز در طی زمان24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب 31/2 و 48/1 و 995/0 و 53/0 میلی گرم بر لیتر حاصل شد.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان می دهد سمیت نانو نقره در دوران انگشت قدی بسیار بالاست و نباید با گسترش روز افزون این ماده، از اثرات سو آن نیز چشم پوشی کرد. هم چنین لازم است تا هنگام ارزیابی اثرات سمی نانو نقره، نتایج آن با نتایج یون نقره مقایسه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

86 - بررسی پتانسیل آلودگی رسوبات تالاب انزلی به فلزات سنگین بر اساس فرایند استخراج متوالی چهار‌مرحله‌ای
سمیرا بهروش علیرضا پورخباز محمد ابراهیم پور کاسمانی

10.30495/jest.2020.20774.2981

زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به ویژه در قرن حاضر به سبب رشد جمعیت، توسعه تکنولوژی و کشاورزی رو به افزایش است. یکی از آلاینده‌های مهم زیست‌محیطی فلزات سنگین هستند که به اکوسیستم های آبی راه یافته و سبب آن ها آلودگی می گردند. این عناصر بسیار پایدار بوده و به دلیل قابلیت أکثر

زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به ویژه در قرن حاضر به سبب رشد جمعیت، توسعه تکنولوژی و کشاورزی رو به افزایش است. یکی از آلاینده‌های مهم زیست‌محیطی فلزات سنگین هستند که به اکوسیستم های آبی راه یافته و سبب آن ها آلودگی می گردند. این عناصر بسیار پایدار بوده و به دلیل قابلیت تجمع زیستی و سمیت دارای اهمیت هستند. میزان فلزات سنگین در اکوسیستم‌های آبی با اندازه‌گیری غلظت آن‌ها در آب، رسوبات و بافت های بدن موجودات زنده مشخص می‌گردد. رسوبات بستر، منبع بالقوه آلودگی در محیط‌های آبی بوده و به‌عنوان شاخصی برای آلودگی محیط‌های آبی مطرح می‌باشند که با مطالعه آن می‌توان به سادگی کمیت و کیفیت آلودگی را در محیط تعیین نمود. با توجه به این که اشکال گوناگون فلزات دارای تحرک، دسترسی زیستی و سمیت متفاوت هستند، اندازه‌گیری غلظت کل به‌تنهایی نمی‌تواند اطلاعات کاربردی در مورد آلودگی فراهم سازد؛ از این رو فرایند استخراج متوالی به‌منظور تعیین آلودگی فلزات سنگین توسعه‌یافته است.روش بررسی: در این پژوهش غلظت عناصر کادمیوم، مس، سرب، روی و کروم در رسوبات سطحی تالاب انزلی با روش تفکیک شیمیایی چهار مرحله‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. براى تعیین میزان آلودگى رسوبات سطحى نمونه‌ها از 6 ایستگاه در بخش جنوب غربی تالاب انزلی و توسط دستگاه نمونه‌بردار گرب ون وین برداشت گردید. پس از هضم اسیدی رسوبات و ورود عناصر هر بخش به فاز محلول، به منظور تعیین غلظت عناصر موردمطالعه از دستگاه جذب اتمى استفاده شد.یافته‌ها: غلظت متوسط فلزات سنگین در مراحل مختلف تفکیک شیمیایی نشان می‌دهد که میزان عناصر در فازهای مختلف رسوب متفاوت بوده است. بیش ترین و کم ترین غلظت به ترتیب در بخش مقاوم و قابل تبادل مشاهده گردید: مقاوم > اکسیداسیون آلی > سولفیدی > سست. میانگین غلظت فلزات سنگین نیز در رسوبات منطقه محاسبه شد که به ترتیب شامل Zn > Cu > Pb > Cr > Cd به دست آمد.بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس داده‌های حاصل، شاخص شدت آلودگی برای عناصر موردبررسی محاسبه گردید. نتایج حاکی از این است که فلز کادمیوم در رسوبات منطقه دارای شدت آلودگی متوسط بوده و آلودگی سایر عناصر مشاهده نگردید. محاسبه فاکتور آلاینده فردی (ICF) برای فلزات نیز نشان می‌دهد که سرب و کروم دسترسی زیستی بالایی داشته و می توانند برای موجودات زنده خطرساز باشند، درحالی که عناصر کادمیوم، مس و روی دارای دسترسی زیستی کمی هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

87 - بررسی زیست‌محیطی برخی از عناصر سنگین در توده‌ی نفودی معدن مس سونگون ورزقان، شمال‌غرب ایران
علی شاهی محمد پوستی غلامرضا قدمی محمد فدائیان

10.30495/jest.2023.70361.5777

زمینه و هدف: از مهمترین آلاینده های زیست محیطی، فلزات سنگین هستند که از فعالیت های صنعتی نظیر معدن کاری، تولید سوخت و انرژی، کاربرد علف کشها، پاک کننده ها و تولید ضایعات شهری وارد محیط زیست می شوند. مهم ترین و باارزش ترین زیستگاه طبیعی در منطقه ی مورد مطالعه، ذخیره گاه أکثر

زمینه و هدف: از مهمترین آلاینده های زیست محیطی، فلزات سنگین هستند که از فعالیت های صنعتی نظیر معدن کاری، تولید سوخت و انرژی، کاربرد علف کشها، پاک کننده ها و تولید ضایعات شهری وارد محیط زیست می شوند. مهم ترین و باارزش ترین زیستگاه طبیعی در منطقه ی مورد مطالعه، ذخیره گاه زیست کره ی ارسباران است. هدف از این پژوهش، تعیین غلظت عناصر سنگین در معدن مس سونگون است که پتانسیل آلودگی زیست محیطی را دارند.روش بررسی: نمونه های جمع آوری شده پس از آماده سازی، توسط روش ICP-MS مورد تجزیه قرار گرفتند. سپس داده های ژئوشیمیایی توسط نرم افزارهایی چون SPSS تحلیل آماری شد. محاسبات تک متغیره و چندمتغیره ی زیادی از جمله: هم بستگی خطی، آنالیز خوشه ای و آنالیزهای فاکتوری بر روی پایگاه داده ها انجام شد.یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که سنگ های این منطقه از عناصر Te، Mo، Cu، S، As، Sb، Bi، W، Ag، Tl، U، Sn و Pb غنی شده اند. در بین آنها، غنی شدگی Te، Mo، Cu و S خیلی چشم گیر است. سه گروه در نمودار آنالیز خوشه ای قابل تشخیص است: 1- Sc، Ti، V، Cr، Ni، Be، U، Tl، Co و Fe. 2- Bi، W، Ag، Sn، Cu و As. 3- Sb، Zn، Mn، Pb، Mo و Te. بیشترین مقادیر هم بستگی بین عناصر ScTiV، Cr-Ni، Be-U، Co-Fe، Ag-Sn و Sb-Zn مشاهده می شود. عیار استخراجی مس و مولیبدن در مجتمع سونگون، به ترتیب 61/0 و 01/0 درصد می باشد درحالی که متوسط آن ها در سنگ های مورد مطالعه، به ترتیب 73/0 و 0113/0 درصد است که نزدیک به یک دیگر می باشند.بحث و نتیجه گیری: تشکیل کانی های سولفیدی، عاملی برای بالا بودن مقدار عناصر کالکوفیل در سنگ های توده ی نفوذی معدن مس سونگون است. با توجه به این که فعالیت های معدن کاری ممکن است سبب رهاسازی عناصر سنگین و سمّی به چرخه های ژئوشیمیایی شوند، طراحی در امر استخراج مواد معدنی بسیار مهم بوده و باید با حساسیت و ارزیابی صحیح و دقیق زیست محیطی، انجام شود. بنابراین چنانچه سایت معدنی مورد بازسازی قرار نگیرد به زمین های آلوده تبدیل شده و این آلودگی سبب تغییرات فراوان در خواص فیزیکوشیمیایی و pH خاک می‌شوند. مدیریت صحیح، کارآمد و پویای زیست محیطی، به طور مداوم باید در مورد فعالیت های معدن کاری، اعمال شود تا مبادا این فعالیت ها از مسیر توسعه ی پایدار و سالم، منحرف گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

88 - بررسی غلظت و الگوی پراکنش فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون با استفاده از زمین آمار در محیط GIS
میرمهرداد میرسنجری فریبا هدایت زاده حمیدرضا پورخباز

10.30495/jest.2020.31632.3988

زمینه و هدف: در اکوسیستم های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن ها ا أکثر

زمینه و هدف: در اکوسیستم های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن ها است.روش بررسی: برای بررسی میزان و چگونگی توزیع غلظت فلزات سنگین سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات رودخانه کارون، در تابستان و زمستان 1394، شش ایستگاه انتخاب و با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی، از هر ایستگاه سه نمونه از رسوبات رودخانه برداشت شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، خشک کردن و هضم نمونه ها، سنجش فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله صورت گرفت. بعد از انجام تجزیه و تحلیل های آزمایشگاهی به منظور درون یابی توزیع غلظت عناصر سنگین از روش معکوس وزنی استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از اندازه گیری غلظت فلزات نشان داد که فلز روی بیش ترین تجمع و فلز کادمیوم کم ترین تجمع را در رسوبات سطحی رودخانه کارون داراست. میانگین غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در فصل تابستان به ترتیب 28/26، 36/72، 48/53 و 85/3 میکروگرم برگرم وزن خشک و در زمستان به ترتیب 47/13، 54/59، 26/30 و 42/0میکروگرم بر گرم وزن خشک اندازه گیری شد.بحث و نتیجه گیری: مقایسه میزان اندازه گیری شده فلزات سنگین مورد مطالعه با راهنمای کیفیت رسوب آمریکا و کانادا نشان داد که تنها غلظت فلز کروم در فصل تابستان از سطح TEL و فلز کادمیوم نیز از سطح PEL و TEL بیش تر بود. غلظت سایر فلزات بسیار کمتر از حدود راهنما به دست آمد. یافته های این تحقیق اطلاعات مناسبی را در مورد توزیع غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون ارایه می کند که می تواند به فرایندهای پایش و ارزیابی رسوبات در منطقه مورد مطالعه کمک کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

89 - مطالعه تصفیه پساب شبیه‌سازی شده صنایع آبکاری حاوی فلز سنگین نیکل با فرایند اسمز مستقیم
اسماعیل کوهستانیان محمد نعمت زاده

10.22034/jest.2019.37085.4348

زمینه و هدف: فاضلاب صنایع آبکاری، یکی از پر مخاطره ترین نوع فاضلاب صنعتی است. امروزه فرایند اسمز مستقیم با قابلیت های بالقوه، به کارگیری آن جهت کاربردهای مختلف غشایی مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است، لذا در تحقیق حاضر فرایند اسمز مستقیم برای تصفیه پساب شبیه سا أکثر

زمینه و هدف: فاضلاب صنایع آبکاری، یکی از پر مخاطره ترین نوع فاضلاب صنعتی است. امروزه فرایند اسمز مستقیم با قابلیت های بالقوه، به کارگیری آن جهت کاربردهای مختلف غشایی مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است، لذا در تحقیق حاضر فرایند اسمز مستقیم برای تصفیه پساب شبیه سازی شده صنایع آبکاری حاوی فلز سنگین نیکل مورد مطالعه قرار گرفته است. علاوه بر این اثرات متغیرهای فرایند نظیر دما، فشار اسمزی و غلظت محلول خوراک بر عملکرد فرایند اسمز مستقیم از نظر شار آب تولیدی و راندمان دفع فلز نیکل ارزیابی شده است.روش بررسی: به منظور تحلیل آماری داده ها، کاهش هزینه های انجام آزمایش و صرفه جویی در زمان از نرم افزار Minitabو روش Taguchi برای طراحی آزمایش و تجزیه و تحلیل داده استفاده شده است.یافته ها: نتایج آزمایش ها نشان داده است که فرایند اسمز مستقیم علاوه بر شار آب تولیدی قابلیت حذف فلز سنگین نیکل تا بیش از 98% در شرایط مختلف عملیاتی را دارا استبحث و نتیجه گیری: افزایش فشار اسمزی و غلظت محلول خوراک به ترتیب سبب افزایش و کاهش شار آب تولیدی و میزان دفع نیکل می شوند، اما با افزایش دما میزان شار آب تولیدی افزایش و میزان دفع نیکل کاهش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

90 - بررسی وضعیت آلودگی خاک به سرب، نیکل و کادمیوم و پهنه بندی آن با استفاده از زمین آمار در اراضی زراعی جنوب تهران
یوسف رضا باقری فاطمه مسکینی ویشکایی رسول میرخانی

10.30495/jest.2022.18849.2756

زمینه و هدف: افزایش رشد جمعیت جهان و نیاز به تولید بیشتر از، محدودیت منابع آبی و استفاده بی رویه از آنها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک و همچنین حجم عظیم فاضلاب‌های تولیدی در شهرها و لزوم دفع مناسب آن ها، ضرورت بهره‌گیری از فاضلاب را در بخش کشاورزی و تغذیه سفره‌های آب أکثر

زمینه و هدف: افزایش رشد جمعیت جهان و نیاز به تولید بیشتر از، محدودیت منابع آبی و استفاده بی رویه از آنها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک و همچنین حجم عظیم فاضلاب‌های تولیدی در شهرها و لزوم دفع مناسب آن ها، ضرورت بهره‌گیری از فاضلاب را در بخش کشاورزی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی افزایش داده است. کادمیم، سرب و نیکل از جمله آلایندهایی هستند که از منابع گوناگون به آب و خاک، گیاه و نهایتاً به زنجیر ه غذایی انسان و حیوانات راه می یابند. این تحقیق به منظور تعیین میزان آلودگی خاک اراضی زراعی جنوب تهران به عوامل آلاینده و پهنه بندی منطقه با استفاده از روش های زمین آمار صورت گرفت.روش بررسی: در این تحقیق در سال 1393 از حدود 2000 هکتار از اراضی زراعی در محدوده نهر فیروزآباد در جنوب تهران، تعداد 175 نمونه خاک با فواصل 300 متر انتخاب گردید. جهت پهنه بندی منطقه از دو روش کریجینگ و وزن دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد.یافته ها: میانگین غلظت فلزات سنگین اندازه گیری شده در منطقه مورد مطالعه به ترتیب کاهشی نیکل> سرب> کادمیوم به دست آمد. براساس استاندارهای پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست ایران، 13 و 9 درصد نمونه های خاک به ترتیب آلوده به سرب و نیکل بود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به اهمیت تعیین تغییرات نقطه ای آلودگی، روش IDW به عنوان روش مناسب جهت پهنه بندی غلظت سرب و نیکل کل در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. بر این مبنا حدود 161 و 14 هکتار از سطح اراضی زراعی به ترتیب دارای مقادیر سرب و نیکل بیش از حد مجاز بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

91 - بررسی و پایش زیست محیطی ذرات آلاینده و اثرات آنها در هوای شهر سنندج
عبدالرضا نوفرستی فرهام امین شرعی

10.30495/jest.2022.56395.5206

زمینه و هدف: بررسی مقدار فلزات سنگین، آنیون ها و کاتیون ها در هوای شهر سنندج می باشد.روش بررسی: ابتدا اندازه گیری ذرات معلق در سطح شهر و سپس جهت تعیین ترکیب ذرات و اندازه گیری فلزات و یون های مورد نظر در ذرات، از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. در مرحله سوم روش آماری انج أکثر

زمینه و هدف: بررسی مقدار فلزات سنگین، آنیون ها و کاتیون ها در هوای شهر سنندج می باشد.روش بررسی: ابتدا اندازه گیری ذرات معلق در سطح شهر و سپس جهت تعیین ترکیب ذرات و اندازه گیری فلزات و یون های مورد نظر در ذرات، از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. در مرحله سوم روش آماری انجام و نتایج اندازه گیری های میدانی در محیط SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در آخرین مرحله با نظرات کارشناسان، نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها استراتژیهای مربوطه به منظور بررسی علل آلودگی هوای شهر سنندج و راهکارهای اجرایی تعیین گردید.یافته ها : در این بررسی ، کیفیت هوای شهر سنندج بر اساس ذرات، دارای روز های با هوای سالم 83/20 % ، آلودگی کم 14/69% ، روزهای ناسالم 43/7% ، روزهای بسیار ناسالم معادل 38/1%، روزهای خطرناک 1/1% و روزهای بسیار خطرناک 65/1%بوده که روزهای با هوای خطرناک و بسیار خطرناک، عمدتا در ماههای اول سال مشاهده گردیده است. در بین فلزات، آلومینیم و آهن حجم بسیار بالایی داشته و پس از آنها مس، روی، سرب و آرسنیک قرار دارند. در خصوص یون ها نیز به ترتیب سدیم ، نیترات، کلر و سولفات،آهن، منیزیم و کلسیم قرار دارند.بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج ، تغییرات فلزات سرب، جیوه، منگنز، روی، آلومینیم و آهن در سطح 5% معنی دار می باشد و یک رابطه خطی معنی داری بین ذرات و مقادیر فلزات فوق وجود دارد. در خصوص یون ها نیز، سدیم، کلسیم، نیترات، سولفات و آهن، در سطح 5% معنی دار بوده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

92 - اثرات بیوچار (زغال زیستی) و گیاه پالایی بر فلزات سنگین کروم، آرسنیک و سرب در خاک آلوده به پسماند حفاری چاه‌های نفت
سارا شریفی حسینی احمد لندی سعید حجتی نعمت الله جعفرزاده حقیقی فرد

10.22034/jest.2020.32012.4022

زمینه و هدف: خاک و آب بر اثر فعالیت های بشر به سرعت در حال آلوده شدن با عناصر معدنی مانند آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، جیوه، منگنز نیکل، سرب و روی است. این فعالیت ها شامل معدنکاری، سوزاندن پسماندها، عملیات حفاری چاه های نفت، فعالیت های کشاورزی (مانند کاربرد حشره کش ها و ل أکثر

زمینه و هدف: خاک و آب بر اثر فعالیت های بشر به سرعت در حال آلوده شدن با عناصر معدنی مانند آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، جیوه، منگنز نیکل، سرب و روی است. این فعالیت ها شامل معدنکاری، سوزاندن پسماندها، عملیات حفاری چاه های نفت، فعالیت های کشاورزی (مانند کاربرد حشره کش ها و لجن فاضلاب) می باشد. بیوچار از پیرولیز طیف گسترده ای از بقایای آلی تولید می شود. وسعت و محدوده افزایش تثبیت فلزات سنگین به وسیله بیوچار (زغال زیستی) در خاک های مختلف بستگی به مواد مغذی به کار رفته در تولید ماده اولیه بیوچار دارد. گیاه پالایی [1] استفاده از گیاهان، جهت کاهش میزان، تحرک و سمیت آلاینده از خاک، آب زیرزمینی و یا دیگر محیط های آلوده استفاده شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثرات بیوچار و گیاه پالایی بر فلزات سنگین کروم، آرسنیک و سرب در خاک آلوده به پسماند حفاری چاه های نفت انجام گرفته است.روش بررسی: در این تحقیق میزان تثبیت فلزات سنگین کروم، آرسنیک و سرب به وسیله بیوچار (زغال زیستی) تهیه شده از ضایعات نیشکر، بررسی شد. همچنین مقدار جذب فلزات سنگین کروم، آرسنیک و سرب توسط گیاهان سورگوم، آتریپلکس و کهورک مطالعه گردید. بیوچار ضایعات نیشکر با خاک آلوده به 50% پسماند حفاری، در 4 سطح تیماری ( 0، 5/0، 1 و 2% وزنی) و سه تکرار مخلوط شد و بعد از 2 ماه انکوباسیون (برای یکنواختی اجزای آلودگی در بافت خاک) در گلدان ها گذاشته و گیاهان سورگوم، آتریپلکس و کهورک در آن کشت شد؛ به طوری که برای هر گیاه یک ردیف 12 تایی از گلدان ها و در کل برای سه گیاه مورد مطالعه 36 گلدان تهیه گردید. تغییرات فلزات سنگین در گلدان ها به وسیله دستگاهICP تعیین شد.یافته ها: میانگین غلظت کروم، آرسنیک و سرب در نمونه خاک اولیه آلوده به 50% پسماند حفاری به ترتیب 56، 4/53 و 582 میلی گرم در کیلوگرم خاک بود. میانگین غلظت کروم، آرسنیک و سرب بعد از اعمال تیمار بیوچار به ترتیب به 30، 5/21 و 224 رسید. میانگین غلظت کروم، آرسنیک و سرب در خاک 10 هفته پس از کشت سورگوم به ترتیب 22، 2/7 و 43، ده هفته بعد از کشت آتروپیلکس به ترتیب 16، 3/15و 141 و ده هفته بعد از کشت کهورک نیز به ترتیب 18 ، 9/19 و 192میلی گرم در کیلوگرم خاک اندازه گیری شد.بحث و نتیجه گیری: تجزیه واریانس تغییرات کروم، آرسنیک و سرب در خاک گویاست که کشت گیاه و کاربرد بیوچار در خاک های آلوده به پسماند حفاری اثر کاهش معنی داری از لحاظ آماری بر غلظت قابل دسترس هر سه فلز سنگین مورد مطالعه در خاک دارد. تیمار گیاه کهورک با غلظت 1% بیوچار برای کروم، گیاه سورگوم با غلظت 2% بیوچار برای آرسنیک و سرب تیمار بهینه در جهت جذب و کاهش فلز آلاینده می باشد5- Phytoremediation تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

93 - بررسی عناصر سرب، کادمیم و مس در خاک اطراف نیروگاه حرارتی شازند اراک
حوریه عابدی سهیل سبحان اردکانی اصغر سیف

10.30495/jest.2022.8351

زمینه و هدف: آلودگی خاک به فلزات سنگین سمی از مشکلات رایج در سطح بین‌المللی است. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی غلظت عناصر سرب، کادمیم و مس در خاک اطراف نیروگاه شازند اراک و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر در سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: پس از انتخاب 9 ایستگاه نمونه أکثر

زمینه و هدف: آلودگی خاک به فلزات سنگین سمی از مشکلات رایج در سطح بین‌المللی است. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی غلظت عناصر سرب، کادمیم و مس در خاک اطراف نیروگاه شازند اراک و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر در سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: پس از انتخاب 9 ایستگاه نمونه برداری به‌روش تصادفی سیستماتیک، از خاک سطحی و همچنین از عمق 30 سانتی متری در مجموع 54 نمونه خاک برداشت شد. غلظت عناصر در نمونه ها بعد از طی مراحل آماده‌سازی آزمایشگاهی، به‌روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت‌شده القایی خوانده شد. برای تهیه نقشه پهنه بندی عناصر و پردازش آماری داده ها به‌ترتیب از نرم افزارهای ArcGIS وSPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت عناصر سرب، کادمیم و مس در نمونه های خاک سطحی و عمق 30 سانتی متری (میکرو‌گرم در کیلوگرم) به‌ترتیب برابر با 577 ± 10255 و 415 ± 8416؛ 0/29 ± 304 و 0/34 ± 303؛ و 431 ± 11839 و 501 ± 10473 است. نتایج مقایسه میانگین غلظت عناصر مورد ارزیابی در نمونه ها با رهنمود WHO نشان داد که فقط میانگین غلظت عنصر مس بزرگ تر از بیشینه رواداری بوده است. بحث و نتیجه گیری: علی‌رغم آن‌که نتایج نشان داد خاک های اطراف نیروگاه حرارتی شازند به عناصر سمی سرب و کادمیم آلوده نبودند، ولی، به منظور حفظ سلامت محیط و زیستمندان نسبت به اعمال مدیریت محیط‌زیستی صنایع مستقر در منطقه مورد مطالعه از جمله نیروگاه و پتروشیمی شازند توصیه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

94 - توانمندی گزنه (Urtica Dioica L.) در جذب فلزات سنگین (Pb, As, Cd, Ni) از شیرابه محل دفن پسماند تنکابن
خشایار شریفی آپتین راه نورد کیوان صائب فرید غلامرضا فهیمی احمد توانا

10.22034/jest.2021.62010.5451

زمینه و هدف: شیرابه حاصل از دفن زباله حاوی فلزات سنگین آلاینده است که باعث ایجاد اثرات سمی بر روی آب و خاک در نزدیکی محل های دفن زباله می شد. گیاه پالایی یکی از روش های کنترلی است که در آن از گیاهان بومی با قابلیت انباشتگری استفاده می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی قدرت أکثر

زمینه و هدف: شیرابه حاصل از دفن زباله حاوی فلزات سنگین آلاینده است که باعث ایجاد اثرات سمی بر روی آب و خاک در نزدیکی محل های دفن زباله می شد. گیاه پالایی یکی از روش های کنترلی است که در آن از گیاهان بومی با قابلیت انباشتگری استفاده می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی قدرت انباشتگری فلزات سنگین به توسط گزنه از شیرابه صورت گرفته است. روش بررسی: در پژوهش حاضر پس از جمع آوری بذور گزنه از لندفیل تنکابن، آنها رادر 16 گلدان کشت و پس از مرحله 6 برگی تحت چهار غلظت شیرابه تازه (0، 30، 60 و 100 %) قرار داده شد و بعد از اتمام دوره رویشی، میزان فلزات سنگین (توسط دستگاه طیف سنج جذب اتمی) و فاکتورهای مورفولوژیک مورد اندازه گیری قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان دادند که با افزایش غلظت شیرابه، مقدار فلزات سنگین در تمامی اندام های گزنه افزایش یافته (Ni>Pb>Cd>Ar) و اندام های هوایی جذب بیشتری داشتند. به موازات آن، فاکتورهای وزن خشک ساقه و برگ، ریشه و شاخص سطح برگ نیز کاهش یافت. محاسبه TF>1 در اندام های گزنه حاکی از توانایی انباشتگر بودن فلزات سنگین در آن در مواجهه با شیرابه بوده است. بحث ونتیجه گیری: زیست‌پالایی با استفاده از گیاهان بومی و انباشتگر جهت حذف فلزات سنگین روشی کم‌هزینه و سازگار با محیط‌زیست می باشد. گزنه گیاهی است بومی که به صورت خودرو در مکان های دفع زباله در شمال کشور می روید و با توجه به توان انباشتگری آن، گونه مناسبی برای پاک سازی خاک از فلزات سنگین محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

95 - تاثیر قارچ آربوسکولار میکوریز بر پتانسیل گیاه‌پالایی تاج خروس، رزماری و کلم زینتی در خاک آلوده به سرب
کریم نصیری تیمور بابائی نژاد نوید قنواتی کامران محسنی فر

10.30495/jest.2023.58222.5266

زمینه و هدف: یکی از روش های کاهش آلودگی خاک استفاده ازگیاهان می باشد که به دلیل سادگی، ارزان بودن و سازگاری با محیط زیست نسبت به سایر روش ها موثرتراست. قارچ‌های میکوریزی همزیست با گیاهان از طریق تغییر و تعدیل فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه می‌توانند باعث کاهش بیشتر آلودگی ش أکثر

زمینه و هدف: یکی از روش های کاهش آلودگی خاک استفاده ازگیاهان می باشد که به دلیل سادگی، ارزان بودن و سازگاری با محیط زیست نسبت به سایر روش ها موثرتراست. قارچ‌های میکوریزی همزیست با گیاهان از طریق تغییر و تعدیل فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه می‌توانند باعث کاهش بیشتر آلودگی شوند روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر قارچ آربوسکولار میکوریز (گونه گلوموس موسیه) بر پتانسیل گیاه پالایی تاج خروس، رزماری و کلم زینتی در خاک های آلوده به سرب، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل با 3 نوع گیاه (تاج خروس، کلم زینتی و رزماری)، 6 سطح سرب (0، 25، 50، 100، 200 و 400 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و دو سطح قارچ آربوسکولار میکوریز (تلقیح و عدم تلقیح) و در 3 تکرار در سال 1397 در یکی از گلخانه های آبدانان انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب خاک، غلظت سرب ریشه و اندام های هوایی گیاهان افزایش می یابد. قارچ آربوسکولار میکوریز غلظت سرب ریشه و اندام های هوایی گیاه رزماری را افزایش داد. همچنین قارچ میکوریز غلظت سرب را در اندام های هوایی کلم زینتی افزایش اما غلظت سرب ریشه را کاهش داد. بیشترین غلظت سرب اندام هوایی از گیاه رزماری و تلقیح شده با قارچ میکوریز و کمترین غلظت سرب اندام هوایی نیز از گیاه تاج خروس و تلقیح نشده با میکوریز مشاهده گردید. بیشترین فاکتور انتقال سرب به میزان8/5 از گیاه کلم زینتی و تلقیح شده با قارچ میکوریز و کمترین فاکتور انتقال سرب نیز از گیاه تاج خروس تلقیح نشده با میکوریز و به میزان 7/ 0 مشاهده گردید. بحث و نتیجه گیری: استفاده از قارچ آربوسکولار میکوریز سبب افزایش غلظت سرب اندام هوایی در کلم زینتی شد که این امر در گیاه پالایی خاکهای آلوده موثر می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

96 - امکان پذیری جذب فلزات سنگین نیکل، مس و کادمیوم با نانوزئولیت
حسین کامران حقیقی مهدی ایران نژاد

10.30495/jest.2023.76082.5933

زمینه و هدف: در این مقاله تهیه نانو ذرات زئولیت با استفاده از آسیای سیاره‌ای در زمان‌های مختلف انجام شد. همچنین از سدیم‌ هگزا متا فسفات به‌ عنوان متفرق کننده در خردایش زئولیت استفاده شد. در ادامه، نانوذرات زئولیت تهیه شده برای حذف فلزات سنگین نیکل، مس و کادمیوم از پساب‌ أکثر

زمینه و هدف: در این مقاله تهیه نانو ذرات زئولیت با استفاده از آسیای سیاره‌ای در زمان‌های مختلف انجام شد. همچنین از سدیم‌ هگزا متا فسفات به‌ عنوان متفرق کننده در خردایش زئولیت استفاده شد. در ادامه، نانوذرات زئولیت تهیه شده برای حذف فلزات سنگین نیکل، مس و کادمیوم از پساب‌های مصنوعی در سیستم ناپیوسته بکار گرفته شد. روش بررسی: در مطالعه حاضر، نخست تغییرات اراضی جنگلی منطقه گرگان در بازه زمانی 20 ساله تعیین و سپس، مدل سازی این تغییرات با استفاده از مدل Geomod اجرا گردید. به این منظور، نقشه های کاربری زمین بازه های مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره ای تهیه و آشکارسازی تغییرات با روش مقایسه پس از طبقه‌بندی انجام شد. سپس، مدل Geomod برای مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی اجرا گردید. روش بررسی: در این مقاله به کمک آسیای گلوله‌ای و سیاره‌ای اقدام به تولید نانوزئولیت کرده و در ادامه در آزمایش‌های جذب امکان بهبود حذف یون‌ها توسط ماده تولیدی بررسی می‌شود. آزمایش‌های جذب به صورت ناپیوسته در شرایط آزمایشی متغیر مورد مطالعه قرار گرفته و در نهایت اثر سدیم‌ هگزا متا فسفات بر جذب فلزات سنگین نیکل، مس و کادمیوم نشان داده می‌شود. یافته ها: بررسی تاثیر سدیم‌ هگزا ‌متا ‌فسفات بر خردایش و جذب فلزات سنگین توسط نانو‌زئولیت نشان داد که استفاده از سدیم‌ هگزامتا فسفات منجر به کاهش مصرف انرژی در خردایش شده و تاثیر مثبت بر حذف فلزات نیکل و کادمیوم توسط نانو‌زئولیت داشته است. بحث و نتیجه گیری: تاثیر سدیم هگزا متا فسفات سدیم بر روی جذب فلزات نیکل، کادمیوم و مس نشان داد که این ماده تاثیر مثبت بر جذب یون‌های نیکل و کادمیوم بر ذرات نانو‌زئولیت داشته اما هیچ گونه تاثیری بر جذب یون مس نداشته است.نانو‌زئولیت‌ها بدلیل داشتن ذرات با اندازه نانو دارای مساحت سطح خارجی بزرگتر بوده و طول نفوذ کمتری برخوردارند بنابراین ظرفیت جذب آن‌ها بسیار بالا می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

97 - سنجش و اندازه گیری آلودگی های فلزات سنگین در رسوبات ساحلی خلیج فارس
اکبر الصاق محمد برمکی

چکیده در سال های اخیر فعالیت های اقتصادی متعددی نظیر پالایش نفت خام، تولیدات آلومینیوم و روی، تعمیر و ساخت کشتی، تخلیه و بارگیری انواع مواد معدنی و شیمیایی و غیره در بندرعباس به عنوان مرکز توسعه جنوب کشور ایران شکل گرفته که این موضوع موجب تشدید بار آلودگی و تخریب اکوس أکثر

چکیده در سال های اخیر فعالیت های اقتصادی متعددی نظیر پالایش نفت خام، تولیدات آلومینیوم و روی، تعمیر و ساخت کشتی، تخلیه و بارگیری انواع مواد معدنی و شیمیایی و غیره در بندرعباس به عنوان مرکز توسعه جنوب کشور ایران شکل گرفته که این موضوع موجب تشدید بار آلودگی و تخریب اکوسیستم حساس آب های ساحلی منطقه شده است. لذا شناسایی و اندازه گیری و ردیابی عناصر فلزات سنگین در رسوبات آب های ساحلی با توجه به اثرات زیانباری که بر اکوسیستم های دریایی و از جمله آبزیان و به تبع آن بر انسان اثر می گذارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این مبنا در این تحقیق میزان فلزات سنگین مس، سرب و آهن در رسوبات ساحلی مناطق هدف بندرعباس مورد سنجش قرار گرفت. کلیه مراحل نمونه برداری و هضم رسوب طبق روش استاندارد موپام(MOOPAM) انجام یافت. میزان فلزات سنگین مس، سرب و آهن در رسوبات ساحلی توسط دستگاه طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت. متوسط غلظت فلزات سنگین مس، سرب و آهن در رسوبات به ترتیب 2/0 ± 2/٬35 1/0 ± 6/149 میکرو گرم بر گرم وزن خشک و 15/7±91/42 گرم بر کیلوگرم وزن خشک رسوب به دست آمد. این مقادیر با متوسط غلظت عناصر فوق در رسوبات جهانی و دیگر مناطق داخلی و خارجی مقایسه و تجزیه و تحلیل شد. بررسی آماری (ANOVA : Single Factor) نشان داد که متوسط غلظت فلزات سنگین مس، سرب و آهن موجود در رسوب گذرگاه ها اختلاف معناداری دارند. دو عنصر سرب و آهن با ضریب هم بستگی 12/0- بیشترین هم بستگی را دارند و بعد از آن عناصر سرب و مس با ضریب هم بستگی1620/0 - قرار دارند. با توجه به ضریب هم بستگی منفی و معنی دار بین این عناصر مشخص می شود که منشاء ایجاد فلزات سنگین مس، سرب و آهن در رسوبات یکسان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

98 - پهنه بندی،توزیع و منشاء هیدروکربن های نفتی کل (TPH) و آلاینده های فلزی در رسوبات خور ماهشهر، خلیج فارس
علیرضا واعظی عبدالرضا کرباسی علیرضا ولی خانی سامانی مهدی حیدری مجتبی فخرایی علیرضا رحمتی

زمینه و هدف:هیدروکربن های نفتی و فلزات سنگین از شایع ترین آلاینده های دریایی به حساب می آیند. آلودگی دریایی ناشی از این مواد به یک مشکل زیست محیطی مهم در سراسر دنیا تبدیل شده است .هدف از انجام این تحقیق پایش زیست محیطی فلزات و هیدروکربن های نفتی در رسوبات خور ماهشهر به أکثر

زمینه و هدف:هیدروکربن های نفتی و فلزات سنگین از شایع ترین آلاینده های دریایی به حساب می آیند. آلودگی دریایی ناشی از این مواد به یک مشکل زیست محیطی مهم در سراسر دنیا تبدیل شده است .هدف از انجام این تحقیق پایش زیست محیطی فلزات و هیدروکربن های نفتی در رسوبات خور ماهشهر به منظور ارتقای کیفیت محیط زیست منطقه می باشد. روش بررسی:در همین راستا نمونه برداری از رسوبات ناحیه ساحلی اطراف صنایع پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر در خور موسی واقع در شمال غرب خلیج فارس صورت گرفت.سی و دو نمونه سطحی رسوب به وسیله نمونه گیر پترسون جمع آوری گردید. غلظت کل هیدروکربن های نفتی (TPH) در نمونه های رسوب به وسیله (GC-FID) تعیین شد. همچنین غلظت ومنشا آلاینده های فلزی (Zn, Sr, Ni, Mn, Cu, Cr, Co, Ba, As, Al) در رسوبات به وسیله ICP-AESتعیین گردید. کمّی سازی شدت آلودگی در رسوبات با استفاده از شاخص هایCF ،Cd ،mCd وPLI صورت گرفت و تجزیه و تحلیل های آماری توسط بسته نرم افزاری MVSP در خور انجام پذیرفت نتایج: میانگین غلظت کل هیدروکربن های نفتی در منطقه مورد مطالعه mg/kg 42 بود. بیشینه مقدار TPH در ایستگاه 8 گزارش گردیده است. تفاوت قابل ملاحظه ای بین غلظت آلومینیوم در رسوبات خور ماهشهر و مقدار میانگین آن در پوسته زمین وجود داشت.. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده حاکی از آن است که شاخص فاکتور آلودگی (CF)، درجه آلودگی (Cd) ، درجه آلودگی اصلاح شده (mCd)، شاخص بار آلودگی (PLI) برای فلزات در ایستگاه های نمونه برداری بیانگر آلودگی کمی هستند. میانگین غلظت کل هیدروکربن های نفتی در منطقه مورد مطالعه بر مبنای شاخص CF بیانگر آلودگی متوسط تا آلودگی قابل ملاحظه است. نتایج آنالیز خوشه ای بیانگر این بود که Ni و Cr موجود در نمونه های رسوب دارای منشاء نفتی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

99 - بررسی عملکرد سیستم غشایی نانوفیلتراسیون در حذف فلزات سنگین نیکل، کروم و کادمیوم از فاضلاب های صنعتی
امیر حسام حسنی سید مهدی برقعی مریم محمدی

با پیشرفت فن آوری و تعدد صنایع مختلف، پساب حاصل از فرایندهای صنعتی تهدیدی جدی برای محیط زیست به شمار می رود. این گونه پساب ها که حاوی فلزات سنگین حاصل از فرایندهای صنعتی گوناگون می باشند، با ورود به محیط زیست اثرات نامطلوبی برارگانیسم های زنجیره غذایی و انسان می گذارند. أکثر

با پیشرفت فن آوری و تعدد صنایع مختلف، پساب حاصل از فرایندهای صنعتی تهدیدی جدی برای محیط زیست به شمار می رود. این گونه پساب ها که حاوی فلزات سنگین حاصل از فرایندهای صنعتی گوناگون می باشند، با ورود به محیط زیست اثرات نامطلوبی برارگانیسم های زنجیره غذایی و انسان می گذارند. در زمینه حذف فلزات سنگین از فاضلاب های صنعتی به روش ترسیب شیمیایی، تبادل یونی و روش های بیولوژیکی تحقیقات زیادی صورت گرفته است ولی کاربرد سیستم های غشایی نظیر نانوفیلتراسیون امروزه به عنوان یک روش مناسب و کارآمد مطرح بوده و تحقیقات بسیاری در این زمینه در حال انجام می باشد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی کارایی سیستم نانوفیلتراسیون در حذف فلزات سنگین نیکل، کروم و کادمیوم از پسابها ی صنعتی و عوامل مؤثر بر عملکرد آن می باشد. در این تحقیق با استفاده از یک پایلوت نانوفیلتراسیون به ظرفیت 40 مترمکعب در روز به سعی شد با افزایش غلظت فلزات سنگین موجود ، (NF90 همراه فیلترهای 1 و 5 میکرونی و یک غشای نیمه تراوای پلی آمید ( 4040 در فاضلاب ساخته شده مصنوعی، تأثیر تغییرات غلظت در روند حذف فلزات سنگین به صورت مجزا و مخلوط چند فلز مورد بررسی قرار گیرد.- تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

100 - مدل سازی تاثیر تغییر pH در انتقال فلزات سنگین ( نیکل و کادمیوم ) در خلیج فارس ( خورموسی ) ناشی از فعالیت های پتروشیمی بندر امام خمینی
امیرحسین جاوید حسن صمدیار

خورهای موسی در شمال غربی خلیج فارس واقع شده و از سمت جنوب به خلیج فارس مرتبط گشته است. برخورداری این منطقه از موقعیت خاص جغرافیایی، منجر به ایجاد مجموعه ای از تاسیسات و صنایع پتروشیمی مانند مجتمع های پتروشیمی رازی و امام خمینی و نیز بنادر حساس و استراتژیکی مانند ماهشهر أکثر

خورهای موسی در شمال غربی خلیج فارس واقع شده و از سمت جنوب به خلیج فارس مرتبط گشته است. برخورداری این منطقه از موقعیت خاص جغرافیایی، منجر به ایجاد مجموعه ای از تاسیسات و صنایع پتروشیمی مانند مجتمع های پتروشیمی رازی و امام خمینی و نیز بنادر حساس و استراتژیکی مانند ماهشهر و اسکله های صادرات نفت شرکت نفت ایران و... گردیده است. همچنین وجود جزر و مد بالا در این منطقه دامنه گسترش آلاینده ها را بسیار افزایش داده و باعث شده است که کل منطقه خور موسی تحت تاثیر آلاینده های تخلیه شده به خور قرار گیرد.با توجه به آن که پساب ها و فاضلاب های مجتمع های پتروشیمی مستقر در خورهای موسی به داخل خور موسی وارد می شود، لذا پایش و نیز بررسی عوامل موثر بر پراکنش و نیز نحوه پراکنش و نیز نحوه پراکنش فلزات نیکل و کادمیوم برای مدیریت نحوه دفع و نیز زمان دفع پساب امری ضروری به نظر می رسد. در این راستا، در این پژوهش با استفاده از نرم افزار MIKE 21، به منظور بررسی نحوه پراکنش فلزات نیکل و کادمیوم و اثر تغییرات pH در خور موسی و عواملی که بر پراکنش آن موثرند، پراکنش این فلزات در آب خور موسی در حالات مختلف بررسی شده است. نتایج این مدل نشان داد که با ثابت در نظر گرفتن pH افزایش غلظت فلزات نیکل و کادمیوم روند افزایشی داشته و این روند تا زمانی که غلظت این فلزات به حداکثر خود برسد، ادامه می یابد و مدت زمانی که این روند به طول می انجامد بسیار کوتاه تر از زمانی است که pH متغیر است و این تحقیق اهمیت پدیده جزر و مد در تغییرات pH و تاثیر آن را در فرآیند انتقال فلزات سنگین نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

101 - بررسی غلظت نیکل درخاک و تعدادی از گونه های گیاهی طبیعی اطراف معدن سرب و روی آهنگران در استان همدان
فرخ لقا امینی نورالله میرغفاری بهروز عشقی ملایری

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیست محیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات بهداشتی برای انسان، گیاهان و سایر موجودات زنده می شوند. در خاک های آلوده به فلزات سنگین، استفاده از گیاهانی که توانایی رشد، سازگاری و جذب فلزات را دارند، به عنوان یکی از ر أکثر

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیست محیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات بهداشتی برای انسان، گیاهان و سایر موجودات زنده می شوند. در خاک های آلوده به فلزات سنگین، استفاده از گیاهانی که توانایی رشد، سازگاری و جذب فلزات را دارند، به عنوان یکی از روش های پاک سازی این خاک ها مطرح است. این روش را گیاه پالایشی[1] می نامند. در این تحقیق، غلظت نیکل در خاک و شش گونه گیاهی شاملCentaurea virgata lam. (گل گندم بوته ای)، Euphorbia cheiradenia (فرفیون خوشه ای)، orientalis Scariorbia (گاو چاق کن)، Cardaria droba (ازمک)، Gundelia tourmefotii (کنگر خوراکی)، Euphorbia macroclada (فرفیون شاخه ضخیم) در اطراف معدن سرب و روی آهنگران، واقع در جنوب شرقی استان همدان اندازه گیری گردید. تجزیه آماری داده ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی نامتعادل انجام گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت غلظت نیکل در ریشه و اندام هوایی گونه های گیاهی در سطح احتمال پنج درصد معنی دار است. بیشترین و کم ترین مقدار جذب نیکل در اندام هوایی به ترتیب درEuphorbia macroclada و . lam Centaurea virgata با مقادیر 23 و 7/6 میلی گرم بر کیلوگرم ماده خشک بود. غلظت نیکل در اندام هوایی گیاهان با pH (331/0- =r )، ظرفیت تبادل کاتیونی (83/0- =r ) و درصد ماده آلی (46/0- =r ) خاک همبستگی معکوس و با شوری (37/0=r )، غلظت کل (2/0=r ) و قابلیت جذب نیکل (7/0=r ) در خاک همبستگی مستقیم نشان می دهد. 4-Phytoremediation تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

102 - بررسی پرتوزایی محیطی در کلوخه‌های سنگ آهن شمس‌آباد اراک، ایران
رضا پورایمانی حمیدرضا عظیمی

10.22034/jest.2017.10699

زمینه و هدف: هسته های پرتوزا در محیط اطراف ما به صورت طبیعی و مصنوعی وجود داشته و همه انسان ها خواسته یا ناخواسته در معرض تابش های هسته ای قرار دارند. مقدار هسته های پرتوزا درمحیط بستگی به نوع خاک، سنگ و شرایط جغرافیایی دارد. یکی از راه های انتقال مواد پرتوزا به محیط ه أکثر

زمینه و هدف: هسته های پرتوزا در محیط اطراف ما به صورت طبیعی و مصنوعی وجود داشته و همه انسان ها خواسته یا ناخواسته در معرض تابش های هسته ای قرار دارند. مقدار هسته های پرتوزا درمحیط بستگی به نوع خاک، سنگ و شرایط جغرافیایی دارد. یکی از راه های انتقال مواد پرتوزا به محیط های مسکونی استفاده از مواد معدنی برای تولید محصولات مورد نیاز بشر می باشد. بنابراین مطالعه پرتوزایی معادن از اهمیت خاصی برخوردار است. روش بررسی: در این پژوهش 12 نمونه سنگ آهن از معدن شمس آباد اراک مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه ها بعد از جمع آوری از محیط، به روش تصادفی و بر مبنای رنگ در آزمایشگاه کانی شناسی مورد شناسایی قرار گرفته و نوع کانی و ترکیب آن ها مشخص گردید. فعالیت ویژه هسته های پرتوزای طبیعی با استفاده از روش بیناب نمایی گاما و با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی (HPGe) مدل GCD30195 با بازدهی نسبی 30% تعیین گردید. مقدار فعالیت معادل رادیوم، شاخص خطرپذیری داخلی و خارجی و آهنگ دوز جذبی برای کلیه نمونه ها محاسبه شد. یافته‌ها: فعالیت ویژه هسته های پرتوزای 226Ra، 232Th و 40K بر حسب Bqkg-1 در این نمونه ها به ترتیب از : 53/0±39/9 تا 84/1±7/271، 68/1> تا 22/1±98/60 و 14/2±34/25 تا 47/6±03/800 تغییر می کنـد. میزان آهنگ دوز جذبی در نمونه ها بر حسب nGyh-1 از 56/6 تا 81/136 متغیر می باشد. هم چنین میزان شاخص خطرپذیری داخلی و خارجی در نمونه های به ترتیب از : 06/0 تا 53/1 و 03/0 تا 80/0 به دست آمد. بحث و نتیجه‌گیری: بیشینه فعالیت معادل رادیوم Raeq در نمونه لیمونیت به میزان Bqkg-180/296 به دست آمد که پایین تر از حداکثر میزان مجاز اعلام شده (Bqkg-1370) می باشد.شاخص خطرپذیری داخلی و خارجی برای کلیه نمونه ها به استثنای سنگ آهن لیمونیت با کد L2 کمتر از حداکثر میزان مجاز می باشد. استفاده از موادمعدنی این معدن خطری برای کارکنان و مصرف کنندگان بعدی ایجاد نمی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

103 - اثر لجن فاضلاب بر تجمع سرب و کادمیوم در سبزیجات / مطالعه موردی ریحان
نعمت الله خراسانی مهرداد چراغی

مقدار لای و لجن در سال های اخیر افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. این مواد که در نتیجه تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی به وجود می آیند، حاوی مقادیر زیادی مواد آلی و فلزات سنگین هستند. برخی از این مواد، قابل استفاده گیاهان است و می توان از آنها به عنوان کود در مزارع کشاورزی أکثر

مقدار لای و لجن در سال های اخیر افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. این مواد که در نتیجه تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی به وجود می آیند، حاوی مقادیر زیادی مواد آلی و فلزات سنگین هستند. برخی از این مواد، قابل استفاده گیاهان است و می توان از آنها به عنوان کود در مزارع کشاورزی استفاده کرد. ولی برخی دیگر از مواد موجود در لجن نه تنها برای گیاهان مفید نیست، بلکه تجمع آنها در اندام های گیاهان و ورود آنها در زنجیره غذایی می تواند سلامتی گیاه خواران و انسان را به مخاطره اندازد.در این تحقیق، تجمع سرب و کادمیوم در گیاه ریحان با 5 تیمار تکرار در هر تیمار در محیط گلخانه مورد بررسی قرار گرفته است. تیمارها عبارتند از شاهد صفر، کود شیمیایی با 250 کیلوگرم در هر هکتار (250Kg/ha) و لجن فاضلاب 50 تن در هکتار (50t/ha) s1، (100t/ha) s2 و (150t/ha) s3. این آزمایش ها براساس اصل کاملا تصادفی انجام گرفته اند. پس از آماده سازی بستر بذر، مراحل کاشت، داشت و برداشت به ترتیب انجام شد و سپس نمونه ها برای تجزیه آماده گردیدند. فلزات مورد نظر به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری و نتایج حاصل با کمک نرم افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.از نتایج حاصل چنین بر می آید که مقدار جذب سرب ریشه گیاه مورد آزمایش با مقدار جذب آن در شاهد، اختلاف معنی داری ندارد و در ساقه نیز تنها در تیمار 2 )کود شیمیایی( نسبت به گیاه شاهد دارای اختلاف معنی داری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

104 - بررسی کارایی سولفات آلومینیوم، کلرور فریک، پلی آلومینیوم کلراید، پلیمر و آهک در تصفیه پساب سنگ‌بری
محمد فهیمی نیا محسن انصاری شهرام نظری غریب مجیدی زهرا احمدی وحیده فهیمی نیا

10.22034/jest.2017.11066

زمینه و هدف: در کارخانه‌های سنگ بری مقادیر زیادی آب مصرف می‌شود و استفاده مجدد از آب در فرآیند امری ضروریست. این مطالعه با هدف بررسی کارایی سولفات آلومینیوم، کلرور فریک، پلی آلومینیوم‌ کلراید، پلیمر و آهک در حذف کدورت، کل جامدات معلق و کل جامدات از پساب صنعت سنگ بری انج أکثر

زمینه و هدف: در کارخانه‌های سنگ بری مقادیر زیادی آب مصرف می‌شود و استفاده مجدد از آب در فرآیند امری ضروریست. این مطالعه با هدف بررسی کارایی سولفات آلومینیوم، کلرور فریک، پلی آلومینیوم‌ کلراید، پلیمر و آهک در حذف کدورت، کل جامدات معلق و کل جامدات از پساب صنعت سنگ بری انجام شد. روش بررسی: این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی و با استفاده از دستگاه جارتست صورت پذیرفت. آزمایشات بر اساس غلظت های متغیر منعقدکننده (25، 50، 75، 100، 200 و 500 میلی گرم در لیتر) انجام گردید. مراحل اختلاط سریع، اختلاط آرام و سکون انجام شد و عواملی از قبیل کدورت، کل جامدات معلق، کل جامدات، pH و هدایت الکتریکی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: کارایی ‌منعقدکننده‌ها در حذف کدورت تقریباً یکسان بود. بالاترین میزان حذف کدورت مربوط به آهک (8/99%) و پایین‌ترین میزان حذف مربوط به سولفات آلومینیوم (4/86 %) بود. آهک و پلی‌آلومینیوم‌ کلراید راندمان بالایی در حذف کل جامدات معلق داشتند. بیشترین میزان حذف کل جامدات معلق مربوط به آهک (1/99%) و کمترین میزان حذف مربوط به کلرور فریک (3/57%) بود. راندمان آلوم و پلیمر در حذف کل جامدات بالاتر از سایر منعقد‌کننده‌ها بود. بیشترین میزان حذف کل جامدات مربوط به آلوم (5/82 %) و پایین‌ترین میزان حذف مربوط به پلی‌آلومینیوم ‌کلراید (70 %) برآورد گردید. بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از مواد منعقدکننده می‌تواند موجب افزایش راندمان تصفیه و تسریع در بازگشت آب به چرخه گردد. آلوم و آهک در حذف کدورت، کل جامدات معلق و کل جامدات کارایی بالایی دارند و برای تصفیه پساب سنگ بری می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

105 - ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج
فرانک فقیری دلنیا حاجی احمدی جمیل امان اللهی فرشید قربانی

10.22034/jest.2019.14536

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش‌ رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و أکثر

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش‌ رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج انجام گرفت. روش بررسی: به این منظور در این پایش 16 نمونه‌ از آب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق جمع‌آوری شد. سپس نمونه‌ها برای تعیین غلظت عناصر آرسنیک، سرب، کادمیوم و روی با روش طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرار‌گرفتند. هم چنین از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک [1](PERI) و شاخص غنی‌شدگی [2](EF) جهت ارزیابی خطر اکولوژیک و از شاخص آلودگی فلزات سنگین [3](HPI) جهت بررسی اثر عناصرسنگین بر سلامت انسان استفاده شد. آنالیز چند متغیره مانند آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی [4](PCA)وشاخص غنی‌شدگی جهت شناسایی پتانسیل منابع انسانی آرسنیک، سرب، کادمیم و روی در رودخانه قشلاق مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت یک گروه از عناصر شامل Pb، Cd و Zn بیش تر از مقادیر ‌زمینه بودند، درصورتی که میانگین غلظت As به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از مقادیر ‌زمینه بود. عامل غنی‌شدگی فلزات سنگین مورد مطالعه در رودخانه قشلاق به صورت Pb> Zn> Cd> As به دست آمد. از سویی، نتایج به دست آمده از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک (PERI) درجه خطر کم را برای فلزات Pb، As و Zn نشان داد اما فلز Cd برای نقاط نمونه ای تحت تاثیر تردد جاده ای دارای خطر اکولوژیک متوسط بود. بحث و نتیجه گیری: . براساس نتایج حاصل از عامل غنی‌شدگی، آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی می‌توان گفت که میزان غلظت As بیش تر تحت تاثیر ساختار زمین‌شناسی منطقه (لیتوژنیک) بوده است. غلظت Pb و Cd در چهار منطقه نمونه برداری به طور یکسان تحت تاثیر کشاورزی و تردد جاده ای بوده است. هم چنین مشخص شد که غلظت Zn تحت تاثیر فاضلاب‌های مسکونی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

106 - شناسایی گلسنگ‌های اطراف کارخانه مس سرچشمه و بررسی اثر آلاینده‌های حاصل از کارخانه بر پوشش و تراکم آنها
سحر لطفیان علی احمدی مقدم علی اصغر معصومی

زمینه و هدف: گاز SO2 و سایر گازهای آلاینده اثرات منفی زیادی را بر محیط زیست تحمیل می‌کنند. به واسطه فعالیت کارخانه ذوب مس مجتمع سرچشمه در هر ساعت حجم بسیار زیادی گاز از دودکش کوره‌های انعکاسی و مبدل خارج می‌شود که SO2 به ترتیب 2/6 درصد و 4/8 درصد این گازها را تشکیل می‌د أکثر

زمینه و هدف: گاز SO2 و سایر گازهای آلاینده اثرات منفی زیادی را بر محیط زیست تحمیل می‌کنند. به واسطه فعالیت کارخانه ذوب مس مجتمع سرچشمه در هر ساعت حجم بسیار زیادی گاز از دودکش کوره‌های انعکاسی و مبدل خارج می‌شود که SO2 به ترتیب 2/6 درصد و 4/8 درصد این گازها را تشکیل می‌دهد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر این گازها بر فلور گلسنگی منطقه انجام شد. روش بررسی: بدین منظور نمونه‌های گلسنگی از 35 ایستگاه در فاصله 5 کیلومتری از دودکش‌ها و با توجه به نحوه پراکنش گاز SO2 در سه جهت اصلی جمع آوری و در همین حال میزان پوشش و تراکم آنها نیز اندازه‌گیری شد. یافته ها: پس از شناسایی نمونه‌ها مشخص شد که 25 تاکسون برای کرمان جدید هستند و برای اولین بار گزارش می‌شوند. نتایج اندازه‌گیری و مقایسه تراکم و پوشش گلسنگ‌ها نشان داد در جهت شمال شرقی که بیشترین آلودگی SO2 اندازه‌گیری شده است، پوشش و تراکم آنها نسبت به سایر جهات کمتر و پس از آن به ترتیب در جهات غرب و جنوب شرق میزان تراکم و پوشش تحت تاثیر قرار گرفته است. پوشش و تراکم در ایستگاه شاهد با شرایط اکولوژیکی مشابه اما با هوای غیرآلوده در مقایسه با ایستگاه‌های دیگر بسیار بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید میزان تراکم و پوشش گلسنگ‌ها تحت تاثیر آلاینده‌های محیطی قرار گرفته و به طور کلی می‌توان گفت که در مناطقی با سطوح SO2 بالا گونه‌های گلسنگ کمتری یافت خواهند شد که این به دلیل مرگ و میر و نابودی گونه‌های حساس می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

107 - بررسی آلودگی فلزات سنگین در خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز
محسن پورنیا میر حسن موسوی زینب جاسمی زرگانی

مقدمه: هدف از این تحقیق بررسی میزان و شدت آلودگی خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز به فلزات سنگین است. روش کار: 16 نمونه خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری شده و توسط دستگاه ICP-OES، غلظت فلزات کبالت، کروم، مس، نیکل، سرب و روی آنالیز شد. هم چنین یک نمونه أکثر

مقدمه: هدف از این تحقیق بررسی میزان و شدت آلودگی خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز به فلزات سنگین است. روش کار: 16 نمونه خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری شده و توسط دستگاه ICP-OES، غلظت فلزات کبالت، کروم، مس، نیکل، سرب و روی آنالیز شد. هم چنین یک نمونه جهت تعیین کانی شناسی توسط دستگاه X-ray مورد بررسی قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: فراوانی فلزات سنگین اندازه گیری شده در خاک های سطحی به صورت زیر کاهش می یابد: Cr>Ni>Zn>Pb>Cu>Co. کانی های تشخیص داده شده در نمونه مورد آنالیز ترکیبی از کانی های کوارتز، کلسیت و هالیت به عنوان کانی اصلی و دولومیت و آلونیت به عنوان کانی فرعی است. نتایج حاکی از این است که تمرکز فلزات سنگین در خاک های سطحی به علت بافت دانه ریز خاک، مقادیری کانی رسی، pH قلیایی، وجود کربنات کلسیم، پتاسیم و اکسید آلومینیوم در آن است. براساس معیارهای ژئوشیمیایی از قبیل عامل غنی شدگی (EF)، شاخص زمین انباشتگی (Igeo) و شاخص آلودگی (PI)، خاک های محدوده مورد مطالعه نسبت به فلزات کروم، نیکل و سرب در محدوده آلودگی متوسط و نسبت به فلزات کبالت، مس و روی در محدوده غیر آلوده قرار گرفته اند. نتایج محاسبه شده عامل فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی و شاخص آلودگی به صورت زیر می باشد: Ni>Pb>Cr>Zn>Cu>Co. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

108 - اندازه گیری فلزات سنگین سرب، نیکل و جیوه در آب و رسوب در خلیج فارس منطقه عملیاتی عسلویه
محمد ربانی اسدالله جعفرآبادی آشتیانی امیر عبدالله مهرداد شریف

آب های منطقه عسلویه در خلیج فارس به دلیل موقعیت استثنایی خود که محل احداث تعداد بسیار زیادی پالایشگاه گاز و کارخانه پتروشیمی است، به طور مستقیم و غیر مستقیم در معرض ورود آلاینده های مختلف آلی و معدنی قرار دارد. با توجه به موقعیت منطقه و به علت تحقیقات محدودی که در منطقه أکثر

آب های منطقه عسلویه در خلیج فارس به دلیل موقعیت استثنایی خود که محل احداث تعداد بسیار زیادی پالایشگاه گاز و کارخانه پتروشیمی است، به طور مستقیم و غیر مستقیم در معرض ورود آلاینده های مختلف آلی و معدنی قرار دارد. با توجه به موقعیت منطقه و به علت تحقیقات محدودی که در منطقه عسلویه صورت گرفته است، مطالعه حاضر بر روی رسوب ها و آب های این منطقه برای اندازه گیری میزان فلزات سنگین سرب، نیکل و جیوه انجام شده است تا بتوان از نتایج آن برای مقایسه غلظت این فلزات در سال های آینده که تعداد زیادتری از پالایشگاه های گاز و کارخانه های پتروشیمی مشغول به کار و فعالیت می شوند استفاده کرد.روش اندازه گیری بر اساس استانداردهای رایج و به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شده است. نتایج به دست آمده در حال حاضر در مقایسه با برخی نقاط دیگر در خلیج فارس و میانگین عناصر در رسوب های جهانی بیان کننده غلظت کم فلزات سنگین در آب و رسوب های منطقه است. میزان حداقل و حداکثر غلظت فلزات اندازه گیری شده بر حسب ppm به شرح زیر است.Ni در آب 0.23-0.17، در رسوب 27.2-19.9، Pb در آب 0.14-0.13، در رسوب 29.5-20.2، Hg در آب کمتر از 0.0001 در رسوب 0.025-0.02. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

109 - بررسی غلظت آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر‌زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه‌بندی عناصر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
سهیل سبحان اردکانی مریم جمالی محمد معانی جو

ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و 90% آب شیرین مورد نیاز در کشور از منابع آب زیر زمینی تأمین می شود. با توجه به افزایش روزافزون آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی در اثر فعالیت های کشاورزی، صنعتی و توسعه ی شهری، در این پژوهش نسبت به بررسی غلظت عناصر أکثر

ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و 90% آب شیرین مورد نیاز در کشور از منابع آب زیر زمینی تأمین می شود. با توجه به افزایش روزافزون آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی در اثر فعالیت های کشاورزی، صنعتی و توسعه ی شهری، در این پژوهش نسبت به بررسی غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه بندی در طی فصول بهار و تابستان 1391 اقدام شد. بدین منظور به طور تصادفی از 20 حلقه چاه در سطح دشت، نمونه برداری و پارامترهای pHو دما در محل اندازه گیری شد. غلظت عناصر در نمونه ها بعد از طی مراحل آماده سازی آزمایشگاهی توسط دستگاه نشر اتمی قرائت شد. میانگین غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز نمونه ها در فصل بهار به ترتیب برابر با 69/0±86/5، 42/3±28/30، 005/0±044/0 و 40/0±69/3؛ و در تابستان 68/0±83/6، 11/3±50/34، 006/0±046/0 و 51/0±50/4 قسمت در میلیارد بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت عناصر مورد مطالعه با استاندارد WHO بیانگر آن است که میانگین غلظت عناصر کم تر از استاندارد می باشد. نتایج مقایسه تغییرات میانگین غلظت عناصر بین دو فصل، بیانگر فقدان اختلاف معنی دار است (05/0<P). همچنین نتایج تعیین همبستگی بین pH و دمای آب با میانگین غلظت تجمع یافته عناصر در نمونه ها بیانگر عدم همبستگی بین پارامترها با غلظت تجمع یافته عناصر است. گرچه در حال حاضر منابع آب زیرزمینی دشت رزن در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیست، اما استفاده بی رویه و بلندمدت از نهاده های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می تواند ضمن تهدید منابع آب زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

110 - بررسی منشأ و دسترسی بیولوژیکی عناصر سنگین در خاک ارتفاعات شمال غرب تهران
عبدالرضا کرباسی غلامرضا نبی بیدهندی فرامرز معطر زهره برزگری

خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پی برد. در این تحقیق نمونه های خاک اراضی شمال غرب تهران مورد استفاده قرار گرفت، در مجموع 16 نمونه خاک از سطح منطقه جمع آوری شد. با استفاده از روش های أکثر

خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پی برد. در این تحقیق نمونه های خاک اراضی شمال غرب تهران مورد استفاده قرار گرفت، در مجموع 16 نمونه خاک از سطح منطقه جمع آوری شد. با استفاده از روش های آزمایشگاهی میانگین غلظت سرب ppm 173، میانگین غلظت روی ppm101، میانگین غلظت نیکل ppm62 ومیانگین غلظت وانادیوم ppm44 به دست آمد. نتایج نشان می دهد که غلظت فلز سنگین سرب در منطقه بسیار بالاتر از سایر عناصر مورد بررسی می باشد. مقایسه میانگین غلظت سرب در مطالعه حاضر با غلظت آن در پوسته زمین نشان می دهد که غلظت این عنصر در اراضی واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واقع در ارتفاعات شمال غرب تهران، حدود 1200% بیشتر از پوسته زمین است که علت افزایش غلظت سرب به دلیل آلودگی هوا می باشد. در ادامه تحقیق نسبت به شناسایی دسترسی بیولوژیک عناصر اقدام شد. میزان دسترسی بیولوژیک فلزات سنگین مختلف در خاک های مورد مطالعه به ترتیب زیر می باشد: (ppm 0) VNiFe Zn Pb آنالیز خوشه ای برای منشاءیابی عناصر نشان داد که سرب دارای منشاء آلی می باشد و دو عنصر نیکل و وانادیوم تحت ضریب تشابه مثبت و معنی دار به هم متصل شده اند. از آن جایی که وانادیوم به عنوان شاخص آلودگی نفتی شناخته شده ، می توان نتیجه گرفت که نیکل به لحاظ مصرف سوخت در خاک های این اراضی پراکنده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

111 - ضریب همبستگی عناصر سنگین (Cd, Zn , Pb , Cu) در کبد و کلیه ماهی خاویاری گونه قره برون و رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر ناحیه 1
غلامرضا امینی رنجبر محمود بهمنی پروین فرشچی فرشته شریعت

ر این تحقیق ضریب همبستگی بین تجمع 4 فلز سنگین (مس ، کادمیوم ، روی و سرب) در رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر در استان گیلان ، ناحیه 1 شیلاتی و کبد و کلیه ماهی خاویاری قره برون مورد بررسی قرار گرفت. در اصل هدف این بود که بررسی شود، آیا تغییر چهار فلز سنگین (مس، کادمیوم، روی أکثر

ر این تحقیق ضریب همبستگی بین تجمع 4 فلز سنگین (مس ، کادمیوم ، روی و سرب) در رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر در استان گیلان ، ناحیه 1 شیلاتی و کبد و کلیه ماهی خاویاری قره برون مورد بررسی قرار گرفت. در اصل هدف این بود که بررسی شود، آیا تغییر چهار فلز سنگین (مس، کادمیوم، روی و سرب ) در رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر ناحیه 1 به اندازه تغییر همین چهار فلز سنگین در بافت کبد. کلیه ماهی خاویاری قره برون است. بنابراین درطول ساحل استان گیلان از غرب به شرق 5 ایستگاه (آستارا، حویق، شفارود، لیسار و جفرود) انتخاب شد، درهر ایستگاه در فصل صید (پاییز 1380) از 5 نمونه ماهی قره برون به کمک دام گوشگیر ثابت بدون رعایت جنسیت، سن ، اندازه و 2 نمونه رسوب از همان عمقی که ماهی ها صید شدند (20 متر به بالا) به کمک گرب Vanveen نمونه برداری شد. هضم شیمیایی بافت به کمک مخلوط اسید نیتریک، آب دی یونیزه و آب اکسیژنه و عمل رفلاکس و هضم شیمیایی رسوب به کمک مخلوط اسید فلوریدریک ، اسید کلریدریک و عمل shaker انجام شد. هر نمونه سه بار آنالیز و در نهایت به کمک روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی با شعله و دستگاه Varianspectr AA-220 میزان چهار فلز سنگین اندازه گیری شد. به منظور صحت کیفیت مواد مصرفی، نمونه شاهد و صحت روش هضم دو نمونه مرجع CRM185R(بافت کبد گاو) و Soil-7 (بافت خاک) نیز با همان روش هضم و آنالیز شدند. درصد بازیافت نیز محاسبه گردید و در نهایت نتایج حاصل از آنالیز 4 فلز سنگین نسبت به نمونه شاهد ، مرجع و درصد بازیافت اصلاح گردید.طی تجزیه و تحلیل آماری، میانگین، آزمون یک طرفه ANOVA، LSD، ضریب همبستگی، رگرسیون خطی به کمک روش پیرسون و آنالیز خوشه ای - درختی محاسبه و در نهایت چنین نتجه گیری شد که میزان 4 فلز سنگین در بافت کبد و کلیه ماهی خاویاری قره برون و رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر ناحیه 1 در حد استاندارد جهانی و یا کمتر می باشد (UK-MAFF،NHMRC،ISQG،NOAA،WHO) و بین کلیه - کبد، کلیه - رسوب ، نسبت به فلزات Cd، کبد - رسوب، کلیه - رسوب نسبت به فلز Pb همبستگی وجود دارد به عبارتی تغییر Cd در کلیه ، کلبد و رسوب و تغییر Pb در کبد، رسوب، کلیه به یک اندازه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

112 - ارایه روابطی جدید برای ضریب زوال جهت مدل‌سازی فلزات سنگین سرب و کادمیوم در سیستم‌های رودخانه‌ای
علی روشنفکر سیدمحمود کاشفی‌پور نعمت‌اله جعفرزاده

انتقال آلودگی و رسوب از مهم ترین مسایل و مشکلات موجود در سیستم&zwnj;های رودخانه&zwnj;ای، خلیج و دریا بوده و باعث تأثیر منفی بر زندگی منطقه می&zwnj;شود. فلزات سنگین یکی از آلاینده های خطرناک برای زندگی بشر است، به همین دلیل مدل سازی این پدیده در رودخانه ها و در نقاط نزدی أکثر

انتقال آلودگی و رسوب از مهم ترین مسایل و مشکلات موجود در سیستم&zwnj;های رودخانه&zwnj;ای، خلیج و دریا بوده و باعث تأثیر منفی بر زندگی منطقه می&zwnj;شود. فلزات سنگین یکی از آلاینده های خطرناک برای زندگی بشر است، به همین دلیل مدل سازی این پدیده در رودخانه ها و در نقاط نزدیک به محل زندگی انسان ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی فلزات سنگین در طبیعت به صورت زوال پذیر بوده و میزان غلظت آن ها برحسب pH یا شوری قابل تغییر می باشد. هدف اصلی این تحقیق ارایه روابط جدیدی برای ضریب زوال فلزات سنگین محلول سرب و کادمیوم با توجه به تغییر pH و EC در سیستم های رودخانه ای است. در این مقاله ابتدا اطلاعاتی در مورد معادلات حاکم بر حرکت فلزات سنگین محلول در سیستم های رودخانه ای ارایه گردیده است. سپس مدل FASTER که از آن جهت پیش&zwnj;بینی جریان و غلظت فلزات سنگین در پایین&zwnj;دست استفاده شد معرفی گردیده است. در مدل حاضر از حل معادلة یک&zwnj;بعدی دینامیکی پخش و انتشار به کمک روش عددی جدیدی که ترکیبی از روش ULTIMATE QUICKEST و یک روش ضمنی تفاضل محدود مرکزی (FTCS) می&zwnj;باشد، استفاده شده است. این روش به کمک یک مثال استاندارد تأیید و سپس برای پیش&zwnj;بینی غلظت فلزات سنگین در سیستم رودخانه&zwnj;ای کارون مورد استفاده قرار گرفت. جهت صحت سنجی و واسنجی هیدرودینامیک مدل، ابتدا مدل در بازه ملاثانی-فارسیات رودخانه کارون اجرا و با استفاده از داده&zwnj;های مشاهداتی ایستگاه اهواز کالیبره گردید. در انتها معادلاتی برای ضریب زوال متغیر دو فلز سنگین سرب و کادمیوم ارایه گردید و این معادلات جهت اجرا وارد اصل مدل شد و سپس این مدل برای 5 ضریب زوال مختلف که شامل:1- ضریب زوال برابر با صفر، 2- ضریب زوال ثابت، 3- ضریب زوال متغیر با pH، 4- ضریب زوال متغیر با EC، 5- ضریب زوال متغیر با pH و EC می باشد برای دو فلز سرب و کادمیوم اجرا شد. نتایج حاصل واسنجی و صحت&zwnj;سنجی فلزات سنگین برای هر دو فلز سرب و کادمیوم نشان داد که انتخاب ضریب زوال متغیر، دقت مدل سازی را تا اندازه زیادی بالا می برد. انتخاب ضریب زوال متغیر با pH و EC توانست که دقت مدل را برای مدل سازی سرب و کادمیوم به ترتیب تا 71/91% و 71/97% افرایش دهد. پس می&zwnj;توان از این معادلات و مدل توسعه یافته به عنوان ابزاری مناسب جهت مدیریت زیست محیطی رودخانه استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

113 - بررسی تاثیر میزان فاصله از منبع آلودگی بر غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان شهرستان نکا
سمیه دریواسی کیوان صائب مریم ملاشاهی

زمینه و هدف: آلودگی هوا از پیامدهای فعالیت بشر، به ویژه در قرن بیستم است که در این راستا کارخانجات سیمان از جمله آلاینده های مهم به شمار می آیند. مواد آلاینده ناشی از صنایع سیمان شامل انواع ترکیبات کربن دار، فلزات سنگین، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای ازت و غیره می باشد. هدف أکثر

زمینه و هدف: آلودگی هوا از پیامدهای فعالیت بشر، به ویژه در قرن بیستم است که در این راستا کارخانجات سیمان از جمله آلاینده های مهم به شمار می آیند. مواد آلاینده ناشی از صنایع سیمان شامل انواع ترکیبات کربن دار، فلزات سنگین، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای ازت و غیره می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی غلظت فلزات سنگینی چون Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni در خاک و در فواصل متفاوت از حاشیه کارخانه سیمان و نیز بررسی میزان تاثیر کارخانه سیمان نکا بر افزایش ترسیب این عناصر و غلظت آن ها در خاک و مقایسه آن با استانداردهای جهانی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق جهت بررسی غلظت فلزات سنگین (Al، As، Cd، Co، Cr، Cu، Fe، Hg، Mn و Ni) موجود در گردوغبارهای منتشر شده از کارخانه سیمان نکا، از نمونه های خاک استفاده شده است. نمونه گیری در مهرماه سال 1391 انجام یافت. برای این کار 4 نقطه نمونه برداری (فواصل 10، 400 و 800 متری از کارخانه و نیز نقطه شاهد) در نظر گرفته شد. در هر نقطه برای اطمینان از کافی بودن نمونه ها اقدام به برداشت 4 نمونه خاک گردید. در مرحله بعد نمونه ها در فضای باز خشک و سپس با استفاده از روش هضم شیمیایی تجزیه و با استفاده از دستگاه ICP غلظت عناصر اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت اکثر عناصر در ایستگاه شماره 1 یعنی فاصله 10 متری از کارخانه بیش ترین میزان را داشته است. هم چنین با فاصله گرفتن از حاشیه کارخانه از غلظت آن ها کاسته شده است. نتیجه گیری: غلظت اکثر فلزات اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای جهانی بوده و این نمایانگر میزان آلایندگی این کارخانه می باشد. در بین عناصر مورد مطالعه عناصر Co, Cr, Cu, Cd, Mn, Ni, Zn بیش ترین تفاوت را با استانداردهای جهانی نشان دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

114 - حذف انتخابی فلزات سنگین از محلول کلرور فریک ناشی از فرآیند اسیدشویی ، توسط ترسیب به وسیله نمک های سولفید
امیرحسین جاوید امیرحسام حسنی گیتا گلشنی

امروزه، پساب های صنعتی به صورت یکی از معضلات اساسی بخصوص در کشورهای در حال توسعه درآمده است و شاید بتوان گفت که آلاینده های ناشی از صنایع جزو سمی ترین مواد آلوده کننده محیط زیست می باشند. در پساب های صنعتی ترکیبات مختلفی وجود دارد که مهمترین ترکیبات آلاینده، فلزات سنگین أکثر

امروزه، پساب های صنعتی به صورت یکی از معضلات اساسی بخصوص در کشورهای در حال توسعه درآمده است و شاید بتوان گفت که آلاینده های ناشی از صنایع جزو سمی ترین مواد آلوده کننده محیط زیست می باشند. در پساب های صنعتی ترکیبات مختلفی وجود دارد که مهمترین ترکیبات آلاینده، فلزات سنگین می باشند.فرآیند اسیدشویی به منظور کنترل خوردگی سطح آلیاژهای فولاد به طور بسیار وسیعی در صنعت کاربرد داشته این امر توسط اسید کلریدریک یا کلرورفریک انجام می گیرد. پس از انجام عملیات اسیدشویی مقدار زیادی از آلاینده ها که عمدتا فلزات سنگین ماند Cr (III،VI)، Zn (II)، Pb (II)، Ni (II)، Cd (II) می باشند وارد محلول کلرورفریک می گردند. در این تحقیق روش ترسیب با استفاده از نمک های سولفید برای حذف انتخابی فلزات سنگین بررسی شده و از دو عامل ترسیب شامل سولفید سدیم و سولفید آهن استفاده شد. کاربردهای قبلی از نمک های سدیم و سولفید آهن، در حذف فلزات سنگین نشان می دهد در pH بین 10-5 این نمک ها، در حذف فلزات سنگین موثر می باشند. در صورتی که نتایج در این تحقیق نشان داده که ترسیب فلزات سنگین با استفاده از نمک های سولفید می تواند در pH بین صفر تا یک نیز عملی می باشد. طبق نتایج به دست آمده نمک سولفید بهینه، حذف فلزات سنگین کادمیم، سرب، روی و آهن II با استفاده از سولفید سدیم با نسبت یک مول سولفید سدیم به ازای هر مول فلزات غیرفرو به ترتیب 62.9%، 7.89%، 53.44% و 15.89% می باشد. با توجه به نتایج، درصد بازیابی آهن پایین است و می توان از حد کلرورفیکی تصفیه شده، استفاده مجدد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

115 - رنگ زدایی رنگ زاهای نساجی توسط فانروکایت کریسوسپوریوم تثبیت یافته بر سنگ معدنی آذرین
رسول قاسم زاده افضل کریمی فرزانه وهابزاده

در مطالعه حاضر قارچ ریسه سفید فانروکایت کریسوسپوریوم[1] به صورت کشت آزاد و تثبیت یافته بر سنگ معدنی آذرین به حالت های ساکن و همزن دار، با استفاده از محیط کشت با منبع محدود کننده نیتروژن رشد داده شد تا توانایی آن در تخریب انواع مختلف رنگ زاهای نساجی مورد مطالعه قرار گیرد أکثر

در مطالعه حاضر قارچ ریسه سفید فانروکایت کریسوسپوریوم[1] به صورت کشت آزاد و تثبیت یافته بر سنگ معدنی آذرین به حالت های ساکن و همزن دار، با استفاده از محیط کشت با منبع محدود کننده نیتروژن رشد داده شد تا توانایی آن در تخریب انواع مختلف رنگ زاهای نساجی مورد مطالعه قرار گیرد. این قارچ توانست گروه های ساختاری مختلف رنگ زاها شامل: آزوئیک، رآکتیو، اسیدی، بازی، دیسپرس و متال کمپلکس با غلظت ppm 45 را در طول 15-7 روز به طورکامل رنگ زدایی کند. به غیر از متال کمپلکس که تنها از طریق جذب زیستی رنگ زدایی شد، گروه های رنگ زای دیگر توسط آنزیم های لیگنیناز و منگنز پراکسیداز تولید شده توسط قارچ تجزیه شدند. در طول فرآیند رنگ زدایی، فعالیت آنزیم های منگنز پراکسیداز و لیگنیناز مشاهده گردید. حداکثــر فعالیت هر یک از این آنزیم ها به ترتیب در روزهای 7 و 9 برابر با U/L 174 و U/L 500 در محیط کشت تثبیت یافته و لرزان بود. [1] - phanerochaete chrysosporium تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

116 - بررسی غلظت و منشا عناصر سنگین در رسوبات بستر رودخانه شیرود
مرجانه خراط صادقی عبدالرضا کرباسی

در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدر أکثر

در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدریک ، اسید نیتریک و HCIO4 ) قرار گرفت . پس از تعیین غلظت ، کل عناصر سنگین توسط جذب اتمی از روش تفکیک شیمیایی سه مرحله ای برای تعیین سهم انسان ساخت و طبیعی عناصر استفاده شد ... تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

117 - اثر پتانسیل اکسیداسیون و احیا درتغییر فاز‌های پیوندی فلزات سنگین در رسوبات بستر تالاب بین المللی انزلی
محسن سعیدی محمد فخاری

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در رسوبات دارای پیوندهای متفاوتی با اجزای مختلف رسوب هستند. عوامل متعددی باعث تغییر در فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوب می گردند که یکی از آن ها تغییر پتانسیل اکسیداسیون و احیا (شرایط رداکس) در رسوبات است. یکی از عواملی که باعث تغییر پتان أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در رسوبات دارای پیوندهای متفاوتی با اجزای مختلف رسوب هستند. عوامل متعددی باعث تغییر در فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوب می گردند که یکی از آن ها تغییر پتانسیل اکسیداسیون و احیا (شرایط رداکس) در رسوبات است. یکی از عواملی که باعث تغییر پتانسیل رداکس در محیط رسوبات می گردد، تغییر شرایط رسوبات از بی هوازی به هوازیست. روش بررسی: در این تحقیق میزان تاثیر تغییر پارامتر پتانسیل اکسیداسیون و احیا در تغییر فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوبات بستر تالاب بین المللی انزلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: برای تغییر شرایط رداکس، نمونه رسوبات به دست آمده از تالاب انزلی، طی مدت یک ماه در معرض هوادهی قرار گرفت و در زمان های 0، 1، 7، 21 و 28 روز میزان Eh و pH اندازه گیری شد. در زمان های یاد شده از رسوبات نمونه برداری گردید و میزان فلزات سنگین Cu، Zn، Ni و Cr در فازهای پیوندی مختلف با استفاده از آزمایشات استخراج متوالی تعیین شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، بیش ترین میزان فلز مس در پیوند با مواد آلی و سولفیدی و عمده فلز روی در پیوند با اکسید های آهن و منگنز بود. در حالی که فلزات کرم و نیکل بیش تر در فاز سخت و باقی مانده حضور داشتند. همین طور با ادامه روند هوادهی، 8 تا 23 درصد از فلزات موجود از رسوبات آزاد و وارد فاز محلول شدند. این آزاد سازی عمدتاً از فاز پیوندی با مواد آلی و سولفیدی صورت گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

118 - مطالعه شیمی نگاری درختی (Dendrochemistry) به منظور بررسی اثرات آلودگی هوای تهران بر روی گونه کاج الداریکا (Pinus eldarica)
وحید رضا صفدری داود پارسا پژوه امیر هومن حمصی

تهران به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان شرایط خوبی را فراهم آورد تا اثرات آلودگی حاصل از وسایل نقلیه بر روی رشد شعاعی گونه کاج الداریکا (Pinus eldarica) مورد بررسی قرار گیرد. حلقه های رویشی (Cores) درختان از سه رویشگاه، میدان آزادی با آلودگی هوای زیاد، پارک های چیت أکثر

تهران به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان شرایط خوبی را فراهم آورد تا اثرات آلودگی حاصل از وسایل نقلیه بر روی رشد شعاعی گونه کاج الداریکا (Pinus eldarica) مورد بررسی قرار گیرد. حلقه های رویشی (Cores) درختان از سه رویشگاه، میدان آزادی با آلودگی هوای زیاد، پارک های چیتگر و سرخه حصار عاری از آلودگی (رویشگاه های شاهد) به وسیله مته سال سنج نمونه برداری شدند. غلظت فلزات سنگین سرب (Pb)، منگنز (Mn)، باریوم (Ba)، مس (Cu)، روی (Zn) در حلقه های رویشی به وسیله تکنیک اسپکتروسکوپی اندازه گیری گردید. هیچ تفاوتی بین غلظت این فلزات در فاصله زمانی 5 ساله در حلقه های رویشی درختان یافت نشد ولی، غلظت آنها در رویشگاه آزادی به صورت معنی داری بیشتر از رویشگاه های شاهد بود. مقایسه درختان هم سن کاج سه رویشگاه نشان داد که، رویش شعاعی در درختان کاج آزادی در ده سال اخیر نسبت به رویشگاه های شاهد کاهش یافته است. مقایسه این تحقیق با تحقیقات مشابه، نشانگر این است که، حلقه های رویشی درختان منطقه خشک که دارای خاک قلیایی هستند، نظیر تهران، نمی تواند به خوبی حلقه های رویشی درختان مناطق مرطوب، دارای خاک های اسیدی نمایشگرهای زیست محیطی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

119 - بررسی تاثیر آبیاری با استفاده از فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک
مسعود طبری آزاده صالحی

به منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین (آهن، منگنز، کروم، سرب و کادمیم)، لایه های خاک دو توده دست کاشت کاج تهران ( Pinus eldarica Medw.) 1- آبیاری شده با فاضلاب شهری و 2- آبیاری شده با آب چاه، در حومه شهر تهران، مطالعه شد. در هر توده مورد مطالعه، أکثر

به منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین (آهن، منگنز، کروم، سرب و کادمیم)، لایه های خاک دو توده دست کاشت کاج تهران ( Pinus eldarica Medw.) 1- آبیاری شده با فاضلاب شهری و 2- آبیاری شده با آب چاه، در حومه شهر تهران، مطالعه شد. در هر توده مورد مطالعه، پروفیل های خاک حفر و نمونه ها از عمق&zwnj;های 15-0، 30-15 و 60-30 سانتی متری جمع&zwnj;آوری گردید. نمونه های آب (فاضلاب شهری و آب چاه) در طول 6 ماه (از ابتدای تیر تا پایان آذرماه) با 3 تکرار در هر ماه برداشت شد. نتایج نشان داد که فاضلاب شهری به طور معنی داری (01/0>p) مقادیر بیشتری از فلزات سنگین آهن (Fe)، منگنز (Mn)، سرب (Pb) و کروم (Cr) را در مقایسه با آب چاه دارا می باشد. سطح این فلزات در فاضلاب شهری بیش از حد مجاز توصیه شده توسط WHO برای آبیاری اراضی بود. غلظت این فلزات سنگین در خاک آبیاری شده با فاضلاب شهری حدود 5/1 برابر آن ها در خاک آبیاری شده با آب چاه و در هر دو توده در لایه سطحی (عمق 15-0 سانتی متری) بیشتر از لایه های زیرین بود. غلظت فلزات سنگین خاک، به استثنای Pb، زیر حد بحرانی بود. هیچ غلظتی از کادمیم (Cd) در نمونه های آب و خاک مشاهده نشد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، با توجه به بالا بودن سطح فلزات سنگین فاضلاب شهری، استفاده طولانی مدت از آن در امر آبیاری می تواند باعث افزایش بیش از حد مجاز فلزات سنگین در خاک شود. بنابراین مقرراتی باید در زمینه استفاده از فاضلاب شهری به عنوان آب آبیاری به منظور 1- کنترل محتوای فلزات سنگینی که ممکن است به خاک اضافه شوند و 2- کاهش خطر تاثیرات منفی روی سلامت اکوسیستم مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

120 - تعیین و اندازه‌گیری رادیواکتیویته طبیعی در نمونه‌های محیطی منطقه معدن سونگون ایران
بهاره آذروند ستار انوریان

با توجه به اهمیت شناسایی عوامل آلاینده محیطی و حفاظت در برابر آن ها، هدف از انجام این طرح، تعیین میزان رادیواکتیویته طبیعی در منطقه معدن مس سونگون و مقایسه آن با سطح استاندارد جهانی است. در این کار پژوهشی میزان رادیواکتیویته طبیعی در خاک و سنگ مناطق مختلف معدن مس سونگون أکثر

با توجه به اهمیت شناسایی عوامل آلاینده محیطی و حفاظت در برابر آن ها، هدف از انجام این طرح، تعیین میزان رادیواکتیویته طبیعی در منطقه معدن مس سونگون و مقایسه آن با سطح استاندارد جهانی است. در این کار پژوهشی میزان رادیواکتیویته طبیعی در خاک و سنگ مناطق مختلف معدن مس سونگون اندازه&zwnj;گیری شده است. اکتیویته ویژه رادیونوکلوئیدهای و و با به کار گیری سیستم طیف سنجی اشعه گاما و آشکارساز فوق خالص ژرمانیم (HPGe) اندازه گیری شده و آنالیز طیف گامای به دست آمده توسط نرم افزار Mastro و بادر نظر گرفتن ضرایب خودجذبی نمونه&zwnj;ها، انجام یافته است. محاسبات نشان می&zwnj;دهند که میزان عناصر فوق به خصوص 40K در بسیاری از نقاط منطقه، از مقدارمیانگین جهانی ارایه شده توسط ) UNSCEAR, (2000 بالاتر است. با توجه به اثرات بیولوژیکی تشعشع در انسان نتایج به دست آمده به لحاظ حفاظت در برابر پرتوها و سلامتی افرادی که در معدن مشغول فعالیت هستند، بسیارحایز اهمیت است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

121 - بررسی کمی و کیفی پسماندهای شیمیایی خطرناک جهت ارایه راهکارهای کمینه سازی در پالایشگاه تهران
فرزانه جعفری گل عبدالرضا کرباسی پروین نصیری

چکیده در این مطالعه پس از شناخت فرآیند تولید، نقاط تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه آن ها شناسایی شده است. همچنین طبقه&zwnj;بندی پسماندها و مواد شیمیایی براساس قانون [1]RCRA و کنوانسیون بازل، با اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده و نحوه مدیریت ضایعات م أکثر

چکیده در این مطالعه پس از شناخت فرآیند تولید، نقاط تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه آن ها شناسایی شده است. همچنین طبقه&zwnj;بندی پسماندها و مواد شیمیایی براساس قانون [1]RCRA و کنوانسیون بازل، با اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده و نحوه مدیریت ضایعات مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی متوسط پسماندهای تولیدی در منطقه مورد مطالعه 1750 تـن تخمین زده می شود که این مقدار 4/20 گرم به ازای هر بشکه نفت خام می&zwnj;باشد. همچنین مقدار متوسط مواد زاید خطرناک تولیدی 7/1338 تن در سال برآورد می&zwnj;شود که حدود 5/76% زایدات را شامل می شود. و متوسط مقدار مواد زاید غیر خطرناک نیز 5/23% از سهم کل تولیدی مواد زاید را به خود اختصاص می&zwnj;دهد. براساس طبقه&zwnj;بندی RCRA از کل مواد شناسایی شده در پالایشگاه تهران 9 ماده جزء مواد زاید خطرناک از منابع مشخص یا فهرست K ، 11 ماده جزء مواد زاید خطرناک از منابع نامشخص یا فهرست F ، 25 ماده جزء مواد زاید خطرناک سمی یا فهرست U و 4 ماده نیز جزء مواد زاید خطرناک حاد یا فهرست P قرار گرفته است. به طور کلی 49 ماده از 133 ماده شناسایی شده در لیست RCRA قرار می&zwnj;گیرد. براساس طبقه&zwnj;بندی بازل نیز 14 ماده زاید شناسایی شده کد Y، 6 ماده زاید کد H ، 16 ماده زاید هر دو کد H وY را شامل می&zwnj;شوند. نتایج آزمایش های انجام یافته بر روی نمونه&zwnj;های خاک نشان می&zwnj;دهد که در پسماندهای تولیدی پالایشگاه فلزات سنگین کادمیوم، کبالت، مس، نیکل، سرب، روی بیش از حد استاندارد وجود دارد و بیشترین میانگین فلز سنگین موجود در خاک منطقه سالویج مربوط به فلز روی و کم ترین آن مربوط به فلز کادمیوم می&zwnj;باشد. و به طور کلی میانگین غلظت TPH[2] در خاک منطقه 58/230 میلی&zwnj;گرم در هر گرم خاک می&zwnj;باشد که این امر به وضوح آلودگی خاک منطقه سالویج را به پسماندهای نفتی نشان می&zwnj;دهد. 5- Resource Conservation and Recovery Act 6- Total Petroleum Hydrocarbons تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

122 - بررسی برخی ویژگی‌های کیفی و غلظت عناصر سنگین در لجن فاضلاب خشک شده تصفیه‌خانه شاهین‌شهر اصفهان
حمیدرضا رحمانی مسعود معیری زهره مظاهری کوهانستانی نرجس خدابخش حسین شریفی

زمینه و هدف: استفاده از لجن فاضلاب در زمین یکی از مهم ‌ترین روش های دفع لجن می باشد که باعث استفاده بهینه مواد غذایی موجود در لجن می‌شود. اما وجود آلاینده ها و ارگانیسم‌های پاتوژن در آن برای سلامت عمومی خطرناک است که بایستی پیش از استفاده مورد ارزیابی قرار بگیرد. ا أکثر

زمینه و هدف: استفاده از لجن فاضلاب در زمین یکی از مهم ‌ترین روش های دفع لجن می باشد که باعث استفاده بهینه مواد غذایی موجود در لجن می‌شود. اما وجود آلاینده ها و ارگانیسم‌های پاتوژن در آن برای سلامت عمومی خطرناک است که بایستی پیش از استفاده مورد ارزیابی قرار بگیرد. این تحقیق، با هدف بررسی کیفیت لجن خشک شده تصفیه‌خانه فاضلاب شاهین‌شهر از نظر غلظت عناصر سنگین انجام گرفت. روش بررسی: نمونه‌برداری از لجن خشک تصفیه‌خانه فاضلاب شاهین‌شهر (با سه تکرار) به صورت فصلی در سال 92-1391 انجام و غلظت برخی فلزات سنگین در کنار پارامترهای شیمیایی و میکروبی لجن با استفاده از روش های DTPA، جذب اتمی و روش معمول اندازه‌گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون t با حدود استاندارد مقایسه و تغییرات فصلی با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن برای مقایسه میانگین‌ها بررسی شد. یافته ها: مقادیر کلیفرم مدفوعی و کل در هیچ گروهی از استانداردها واقع نشده و استفاده مجدد با شرایط فعلی از نظر بهداشتی محدودیت دارد. مقادیر pH، جامدات کل، مواد آلی و رطوبت در دامنه مقادیر معمول قرار داشت. تغییرات فصلی ترکیب لجن نشان داد، بهترین وضعیت از نظر کم بودن غلظت قابل جذب عناصر مربوط به فصل زمستان بوده است. بیش ترین بارسالیانه عناصر از نظر غلظت قابل جذب مربوط به عنصر آهن و کمترین آن مربوط به عنصرکروم بود. با توجه به نتایج غلظت کل عناصر سنگین، اکثر فلزات اندازه گیری شده به استثنای روی، سرب و مس کمترین غلظت را در زمستان و بیشترین غلظت را به استثنای آرسنیک، روی و مس در بهار و تابستان داشتند. بحث و نتیجه گیری: کلیه عناصر مورد بررسی در لجن و بار سالیانه آن ها به استثنای آرسنیک دارای غلظت زیر حد مجاز بود. بار سالیانه آرسنیک حدود 6/1 کیلوگرم در هکتار می‌باشد که اگر چه از حد مجاز میزان بار سالیانه کم تر است، اما به علت نزدیک بودن به آن بایستی مورد توجه قرار بگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

123 - بررسی اثر بارورسازی کربن فعال با مواد شیمیایی مختلف بر روی جذب فلزات سنگین از محلولهای آبی
رضا انصاری خلخالی رکسانا امیدواری

در این کار تحقیقاتی جذب یون های فلزات سنگین و سمی Pb+2، &zwj;Cd2+ و Hg2+ از آب توسط کربن فعال مورد مطالعه قرار گرفته شده است. کربن فعال مورد استفاده به صورت پودری بود و سیستم جذب به صورت منقطع به کار گرفته شد. آزمایش های اولیه ما نشان داد که کربن فعال پودری برای جذب فلز أکثر

در این کار تحقیقاتی جذب یون های فلزات سنگین و سمی Pb+2، &zwj;Cd2+ و Hg2+ از آب توسط کربن فعال مورد مطالعه قرار گرفته شده است. کربن فعال مورد استفاده به صورت پودری بود و سیستم جذب به صورت منقطع به کار گرفته شد. آزمایش های اولیه ما نشان داد که کربن فعال پودری برای جذب فلزات سنگین از آب، بسیار موثرتر از گرانول عمل می کند. کربن های فعال پودری برای جذب فلزات سنگین از آب، بسیار موثرتر از گرانول عمل می کند. کربن های فعال پودری دارای سطح تماس بیشتر و سرعت انتقال جرم بالاتری از کربن فعال گرانول هستند و برای جذب آلاینده ها از محلول های آبی با وزن مولکولی متوسط تا بزرگ آلی و غیرآلی ترجیح داده می شوند. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می دهد با افزایش اندازه کاتیون فلزات سنگین میزان جذب آنها توسط کربن فعال افزایش می یابد. یون های فلزات سنگین به صورت یون های ساده در آب تمایل چندانی به جذب توسط کربن فعال از خود نشان نمی دهند، ولی با تماس دادن اولیه کربن فعال با مواد شیمیایی مناسب معدنی و آلی با عنوان فرایند بارورسازی، می توان میزبان جذب این فلزات را به طور موثری افزایش داد. جذب اولیه کربن فعال با ترکیبات حاوی گوگرد مثل دی تیزون یا اتیلن بلو، موجب پیشرفت قابل توجهی در جذب این فلزات سنگین از محلول ها می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

124 - بررسی تراکم فلزات سنگین و تعیین همبستگی بین آن ها با ویژگی های خاک در توابع شهرستان هشترود، استان آذربایجان شرقی
آزیتا بهبهانی نیا رامین سلماسی

زمینه و هدف: مقادیر بالای فلزات سنگین در آب های سطحی و زیرزمینی روستاهای اطراف شهرستان هشترود، باعث می شود که خاک های پذیرنده این منابع آبی، با فلزات سنگین آلوده گردند. تعیین میزان کل فلزات سنگین در خاک های روستاهای آلوده اطراف شهرستان هشترود و تعیین رابطه احتمالی بین ع أکثر

زمینه و هدف: مقادیر بالای فلزات سنگین در آب های سطحی و زیرزمینی روستاهای اطراف شهرستان هشترود، باعث می شود که خاک های پذیرنده این منابع آبی، با فلزات سنگین آلوده گردند. تعیین میزان کل فلزات سنگین در خاک های روستاهای آلوده اطراف شهرستان هشترود و تعیین رابطه احتمالی بین عناصر و نیز بین ویژگی های خاک و عناصر اهداف این مقاله را در بر می گیرند. روش بررسی: پس از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری از خاک های منطقه و تجزیه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز فلزات سنگین در آن ها، تجزیه و تحلیل های لازم بر اساس تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های فیزیکی وشیمیایی نمونه های خاک و نیز آنالیزخوشه ای انجام گرفت. یافته ها: مس با کربن آلی و آلومینیوم، کروم، منگنز با درصد رس نمونه های خاک همبستگی مثبت داشته اند. در طبقه‌بندی یافته های بدست آمده این پژوهش با استفاده از آنالیز خوشه ای، 5 شاخه اصلی تشکیل شدند که با یافته های تعیین ضرایب همبستگی همخوانی نشان دادند. بحث و نتیجه گیری: دامنه کم اسیدیته خاک های مورد آزمایش، باعث شد که ارتباط ضعیفی بین میزان فلزات سنگین خاک و اسیدیته بدست آید. جذب ترجیحی مس توسط جزء آلی خاک، علت همبستگی بالای این عنصر با مواد آلی خاک می باشد. همبستگی مثبت بین برخی فلزات و میزان رس و مواد آلی نمونه های خاک دلالت بر این می کنند که مواد آلی و رس خاک ها با تثبیت فلزات، خطر رها شدن آن ها را به محیط زیست کاهش می دهند. پژوهش های دیگری لازم است انجام گیرد تا منشا ناشی از فعالیت های زمین شناختی و انسانی فلزات اندازه گیری شده این طرح را تعیین نماید تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

125 - مدیریت زیست محیطی زائدات جامد صنایع سنگبری مطالعه موردی استان قم
محمد مسافری محمد فهیمی نیا رامین نبی زاده

وسعه روزافزون صنایع سنگبری و استفاده گسترده از انواع سنگ های ساختمانی در امر ساخت و ساز در داخل کشور منجر به افزایش تولید زایدات و باطله های حاصل از این صنایع گردیده که خود مدیریت صحیحی را از نظر زیست محیطی طلب می نماید. با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر وضعیت فعلی أکثر

وسعه روزافزون صنایع سنگبری و استفاده گسترده از انواع سنگ های ساختمانی در امر ساخت و ساز در داخل کشور منجر به افزایش تولید زایدات و باطله های حاصل از این صنایع گردیده که خود مدیریت صحیحی را از نظر زیست محیطی طلب می نماید. با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر وضعیت فعلی مدیریت این زایدات به صورت مطالعه موردی در استان قم مورد تحقیق واقع شد. در انجام تحقیق تعداد 55 واحد صنعتی با در نظر گرفتن محل استقرار آن ها به عنوان جامعه مورد مطالعه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. محل دفع این زایدات نیز از نظر تاثیر بر اجزای مختلف محیط زیست بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق در سطح استان قم 186 واحد سنگبری فعال وجود دارد که تماما در اطراف شهر قم (حداکثر تا شعاع 15 کیلومتری) و در چهار منطقه جاده کوه سفید، جاده قدیم تهران - قم، جاده کاشان و جاده قدیم اصفهان قرار دارند و زایدات و باطله های خود را در 4 جایگاه دفع می کنند. این کارخانه ها از نظر دارا بودن تعداد دستگاه برش سنگ به دو دسته یک دستگاهی (151 واحد) و دو دستگاهی (35 واحد) تقسیم می شوند. بیشترین فراوانی کارخانجات در جاده کاشان و به تعداد کل 77 واحد می باشد. به طور متوسط حدود 50% کل بلوک های سنگ وارده به کارخانه به صورت باطله درآمده و از کارخانه دفع می شود. بیشترین نوع زایدات از سنگ چینی و کمترین آن از سنگ گرانیتی تولید می گردد. کارخانجات سنگبری دارای یک دستگاه برش به طور متوسط در سال 400 تن زایدات تولید می کنند که این مقدار در کارخانجات سنگبری دارای 2 دستگاه به طور متوسط 600 تن در سال می باشد. مقدار کل سالیانه زایدات تولید شده بالغ بر 81400 تن برآورد می شود که حدود 15000 تن آن یعنی 18% کل باطله های تولید شده توسط کارخانجات سنگ کوبی بازیافت می گردد. برای بازیافت کامل (به عنوان بهترین شیوه مدیریتی) لازم است ظرفیت این کارخانه ها حداقل 5 برابر شود. در محل های دفع، مدیریت برنامه ریزی شده ای در خصوص دفع صحیح زایدات سنگبری وجود ندارد و ضروری است اقدامات جامعی از سوی متولیان امر از جمله شهرداری در جهت توسعه بازیافت و ساماندهی جمع آوری و دفع صحیح این زایدات به عمل آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

126 - توانایی سرخس آزولا در حذف فلزات سنگین) (Cr+3-Ni+2-Cu+2
ندا رضایی بنفشه برخوردار

فلزات سنگین از سمی ترین آلایندها در محیط زیست می باشند که به دلیل عدم تجزیه پذیری، اثرات آلایندگی نظیر مسمومیت، بیماری، موتاسیون، ورود به زنجیره غذایی و ..... را به بار می آورند. فلزات سنگین با روش های ترسیب شیمیایی، الکترولیز، کاربرد مواد منعقد کننده، سیستم های تبادل ی أکثر

فلزات سنگین از سمی ترین آلایندها در محیط زیست می باشند که به دلیل عدم تجزیه پذیری، اثرات آلایندگی نظیر مسمومیت، بیماری، موتاسیون، ورود به زنجیره غذایی و ..... را به بار می آورند. فلزات سنگین با روش های ترسیب شیمیایی، الکترولیز، کاربرد مواد منعقد کننده، سیستم های تبادل یونی، روش های غشایی، جذب سطحی، تبخیر و روش های بیولوژیک، حذف شده یا کاهش می یابند . در حال حاضرحذف آلاینده ها به خصوص فلزات سنگین از آب‌ها و پساب‌ها به وسیله جاذب‌های بیولوژیک به علت مزایایی چون ارزان قیمت بودن بیومس از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .به همین جهت یک نوع سرخس آبزی کوچک به نام آزولا فیلیکولو ییدز Azolla filiculoides) ) برای حذف فلزات سنگین Cr+3 ،Ni+2 وCu+2 درسیستم بسته مورد بررسی قرار گرفت . آزمایشات به روش Batch و با تماس دادن مقدار مشخصی از سرخس خشک آزولا با محلول فلزات سنگین به صورت جداگانه و مخلوط انجام گرفته است. آزمایشات در زمان های ماند ( دقیقه 60 ، 45 ، 30 ، 20 ، 10 ،5 ) ، PH های ( 8 ، 6 ، 4 ، 2 ) و دماهای ( c 040 ، 30 ، 20 ) انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهند که با افزایش pH ، در صد حذف توسط آزولا افزایش می یابد و قابل ذکراست که دما تاثیر چندانی برحذف فلزات سنگین توسط ‌آزولا ندارد. نتایج بررسی حاکی از آن است که سرخس آبزی آزولا با در‌صد راندمان بالای 97% در زمان ماند بهینه 20 دقیقه قادر به حذف فلزات سنگین کروم، مس و نیکل به کمتر از حد مجاز تخلیه به محیط زیست می باشد و به خوبی در صنعت قابل استفاده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

127 - بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی ذرات معلق بزرگتر از ١٠ میکرومتردر استان کردستان، غرب ایران
رضا بشیری خوزستانی بابک سوری

زمینه و هدف: در سال های اخیر انتشار ریزگرد ها در هوای مناطق غرب، جنوب غرب و مرکزی ایران از روندی رو به رشد برخوردار بوده است. ذرات معلق با اندازه بزرگ ‌تر از ١٠ میکرومتر حضور گسترده تر و پایاتری نسبت به ذرات کوچک ‌تر در مناطق مواجه با پدیده ریزگرد ها دارند و از این‌ رو أکثر

زمینه و هدف: در سال های اخیر انتشار ریزگرد ها در هوای مناطق غرب، جنوب غرب و مرکزی ایران از روندی رو به رشد برخوردار بوده است. ذرات معلق با اندازه بزرگ ‌تر از ١٠ میکرومتر حضور گسترده تر و پایاتری نسبت به ذرات کوچک ‌تر در مناطق مواجه با پدیده ریزگرد ها دارند و از این‌ رو به عنوان یکی از مهمترین شاخص های ارزیابی کیفیت محیط زیست بشمار می‌ روند. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی این ذرات در نیمه غربی کشور انجام پذیرفت. روش بررسی: اندازه گیری میزان بارش ذرات معلق در واحد سطح از فروردین ماه لغایت اسفند ماه 1389 به مدت یک سال به روش سنجش انباشت در محوطه دانشگاه کردستان در شهر سنندج واقع در غرب ایران انجام پذیرفت. همچنین مقادیر محلول فلزات قلیایی و قلیایی خاکی Na، K، Ca و Mg و مقادیر کل فلزات سنگین Fe و Mn با استفاده از روش جذب اتمی و در کنار آن فراوانی و نوع کانی های تشکیل دهنده این ذرات با استفاده از آنالیز تفرق اشعه ایکس (XRD) در نمونه های جمع آوری شده مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که فروردین ماه با 71/19 و بهمن ماه با 38/1 گرم در مترمربع در ماه به ترتیب بیش ترین و کم ترین بارش ذرات مذکور در طول یک سال را به خود اختصاص دادند. همچنین میانگین مقادیر محلول Na، K، Ca و Mg باریده توسط این ذرات به ترتیب معادل 45/12، 74/5 ، 85/65 و 13/2 میلی گرم درمتر مربع در ماه و میانگین مقادیر کل Fe و Mn به ترتیب معادل 12/11 و 42/0 میلی گرم در متر مربع در ماه اندازه گیری شدند. مطالعه نمونه ها با استفاده از تفرق اشعه ایکس نیز نشان داد که در این ذرات کانی های کوارتز و کلسیت دارای حضور چشم گیری بودند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ترکیبات موجود در این ذرات می تواند تاکیدی برمنشا خاک زاد برای این ذرات معلق در غرب ایران باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

128 - پایش زیستی فلزات سنگین با استفاده از گیاه نی (Phragmites australis) در تالاب هشیلان کرمانشاه
ثمر مرتضوی جمال رحمانی عاطفه چمنی

10.22034/jest.2017.11625

زمینه و هدف: از مهم ترین روش های بررسی فلزات سنگین، استفاده از گونه های ماکروفیت بعنوان پایشگر های زیستی می باشد که به عنوان شاخصی مناسب جهت بیان کیفیت محیط زیست مورد استفاده قرار می گیرند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی تالاب هشیلان کرمانشاه و تأثیر گونه غ أکثر

زمینه و هدف: از مهم ترین روش های بررسی فلزات سنگین، استفاده از گونه های ماکروفیت بعنوان پایشگر های زیستی می باشد که به عنوان شاخصی مناسب جهت بیان کیفیت محیط زیست مورد استفاده قرار می گیرند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی تالاب هشیلان کرمانشاه و تأثیر گونه غالب گیاهی Phragmites australis در منطقه ، غلظت فلزات سنگین Cu, P b, Zn در اندام های زیرزمینی و هوایی گیاه نی و رسوبات سطحی تالاب، مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش‌ها: آماده سازی نمونه ها با ا سید نیتریک، پر کلریک و پراکسید اکسیژن آن جام گرفت و غلظت عناصر مورد مطالعه با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. یافته‌ها : نتایج حاصل نشان داد، غلظت فلزات مس، سرب و روی در رسوبا ت به ترتیب 23/17،47/6 و21/24 میکروگرم بر گرم می باشد. همچنین میانگین غلظت فلز مس در اندام های زیرزمینی و هوایی گیاه نی 738/2و190/2، فلز سرب143/15و02/13و برای فلزروی 11/6 و37/6 میکروگرم بر گرم وزن خشک بدست آمد که بیشترین تجمع فلزات در اندام های زیرزمینی گیاه بود. بالا بودن مقدار شاخص انتقال برای فلز روی بیانگر توانایی بالای انتقال این فلز در گیاه است. بحث و نتیجه گیری: در همین راستا بین غلظت فلزروی در اندام های زیرزمینی واندام های هوایی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد؛ لذا احتمال می رود اندام زیرزمینی گیاه نی، پایشگری مناسب برای آلودگی ناشی از عنصر روی در رسوبا ت منطقه باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

129 - بررسی غلظت کادمیم ، روی ، مس ، آهن و نیکل در رودخانه خشک شیراز و برخی محصولات کشاورزی مجاور
فرشید کفیل زاده محمد کارگر الهام کدیور

رودخانه خشک که از داخل شهر شیراز عبور نموده و به دریاچه مهارلو منتهی می شود یک رودخانه فصلی بوده و به طور دایم مورد هجوم انواع فاضلاب های خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی قرار می گیرد. در این تحقیق، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه از نظر آلودگی به فلزات سنگین کادمیم، روی، أکثر

رودخانه خشک که از داخل شهر شیراز عبور نموده و به دریاچه مهارلو منتهی می شود یک رودخانه فصلی بوده و به طور دایم مورد هجوم انواع فاضلاب های خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی قرار می گیرد. در این تحقیق، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه از نظر آلودگی به فلزات سنگین کادمیم، روی، مس، آهن و نیکل، 6 ایستگاه انتخاب، و در اردیبهشت سال 1384 از آب آنها نمونه برداری شد. همچنین از برخی محصولات کشاورزی اطراف رودخانه نمونه برداری و میزان فلزات سنگین در آنها اندازه گیری شد. اختلاف میانگین غلظت هر فلز سنگین، در نمونه های آب با حداکثر مجاز آن جهت مقاصد آشامیدن، آب های سطحی، آبیاری و حیات آبزیان به وسیله آزمون t-student (در سطح اطمینان 95 درصد) مقایسه شد. نتایج نشان داد که، ایستگاه 1 (پل معالی آباد) فاقد فلزات سنگین فوق بوده و آب آن، جهت هر گونه استفاده ای کاملا مناسب است. آب ایستگاه های 2 (پل نمازی)، 3 (پل پارکینگ)، 4 (پل سلمان) و 5 (پل شریف آباد) به منظور استفاده های آشامیدن، آبیاری و حیات آبزیان مناسب نیستند ولی از نظر آبهای سطحی مناسب است. آب ایستگاه 6 (انتهای خرچول) برای آشامیدن و حیات آبزیان غیرقابل استفاده ولی، از نظر آبهای سطحی و آبیاری مناسب است. در مورد محصولات کشاورزی، برخی از آنها دارای فلزات سنگین بوده ولی فقط میزان مس در کلیه گیاهان و آهن در یک مورد به صورت معنی دار از حداکثر مجاز بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

130 - ارزیابی سطح آلودگی فلزات سنگین در خاک کشاورزی منطقه سر پل ذهاب کرمانشاه (مطالعه موردی:آرسنیک،سرب و کادمیوم)
نسرین چوبکار فرید پارسا

10.22034/jest.2019.13702

زمینه و هدف: خاک جزء اصلی بوم سازگان‌ زیستی محسوب می‌شود و برای بقاء حیات در کره زمین ضروری می‌باشد اما توسط فعالیت‌های انسانی، آلوده می شود. امروزه تعیین حد و مرز در رابطه با فعالیت‌های بشر و پیامد آن ضروری گردیده است. این مطالعه در سال1391 با هدف ارزیابی و بررسی غلظت أکثر

زمینه و هدف: خاک جزء اصلی بوم سازگان‌ زیستی محسوب می‌شود و برای بقاء حیات در کره زمین ضروری می‌باشد اما توسط فعالیت‌های انسانی، آلوده می شود. امروزه تعیین حد و مرز در رابطه با فعالیت‌های بشر و پیامد آن ضروری گردیده است. این مطالعه در سال1391 با هدف ارزیابی و بررسی غلظت سه فلز آرسنیک، سرب و کادمیوم در خاک سطحی زمین‌های کشاورزی محدوده دشت ذهاب و تعیین ریسک محیط زیستی انجام گرفت. روش بررسی: برای این منظور نقاط نمونه برداری در محیط GIS مشخص و به GPS وارد شد و نمونه‌های خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متری سطح خاک برداشت گردید، سپس با انتقال نمونه‌ها به آزمایش‌گاه جهت آماده سازی اقدامات لازم انجام گرفت. غلظت کل فلزات با دستگاه جذب اتمی( مدل SHIMADZU AA-6300 ) اندازه گیری شد. هم‌چنین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل درصد رس، سیلت، شن، ماده آلی، آهک، گچ، درصد سنگ‌ریزه، EC و pH اندازه گیری شد. یافته‌ها: با انجام آزمون هم‌بستگی پیرسون مشخص گردید که فلز آرسنیک با هدایت الکتریکی و مواد الی از نظر آماری ارتباط معنی دار دارند(P<0.05). مقایسه میزان غلظت فلزات با استانداردهای جهانی نشان داد این فلزات در وضعیت مناسب قرار دارند. شاخص آلودگی نشان داد سرب نسبت به دو فلز دیگر از آلودگی بیش‌تری برخوردار می‌باشد. طبقه بندی حاصل از ریسک محیط زیستی نشان داد 22/83 درصد منطقه از ریسک متوسط برخوردار می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بالا نبودن غلظت سه فلز آرسنیک، سرب و کادمیوم در دشت ذهاب به دلیل کشاورزی سنتی و خرد مالکیت باشد چرا که به دلیل بضاعت مالی کشاورزان بیش‌تر تکیه بر کودهای حیوانی می باشد و کودهای شیمیایی کم‌تر مورد استفاده قرار می گیرد. این عامل سبب شده میزان فلزات حاصل از فعالیت های کشاورزی در حال حاضر تهدیدی برای محصولات زراعی و زیسک محیط زیستی نباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

131 - بررسی مقایسه ای بازده سیکلون ، اسکرابر مه پاش و سیستم تلفیقی سیکلون- اسکرابر در کنترل ذرات سیلیس هوای کارگاه های سنگ کوبی
محسن علی آبادی عبدالرحمن بهرامی فریده گلبابائی فرشید قربانی

هدف از این مطالعه تعیین بازده جمع آوری سیکلون متداول واسکرابر مه پاش در سیستم های تهویه موضعی راه اندازی شده جهت حذف ذرات سیلیس در کارگاه های سنگ کوبی می باشد. در این مطالعه نمونه برداری ایزو کینتیک گرد و غبار در داخل سیستم تهویه موضعی قبل و بعد از وسایل غبارگیر بر اساس أکثر

هدف از این مطالعه تعیین بازده جمع آوری سیکلون متداول واسکرابر مه پاش در سیستم های تهویه موضعی راه اندازی شده جهت حذف ذرات سیلیس در کارگاه های سنگ کوبی می باشد. در این مطالعه نمونه برداری ایزو کینتیک گرد و غبار در داخل سیستم تهویه موضعی قبل و بعد از وسایل غبارگیر بر اساس روش شماره 5 سازمان EPA انجام گرفت و تعیین مقدار نمونه های گرد و غبــار جمع آوری شده به روش گراویمتری انجام پذیرفت. نمونه برداری بر مبنای توزیع اندازه ذرات نیز با استفاده از کاسکیدآبشاری صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که سیستم تلفیقی سیکلون متداول و اسکرابر، دارای بازده بالایی در تصفیه ذرات جمع آوری شده به وسیله سیستم تهویه موضعی است . میانگین ذرات خروجی از سیستم های تهویه در سیلیس کوبی های درجه 1 (سیلیس کوبی ها با سیلیس آزاد بالای 95%) 43 تا mgm-3 131 بوده و در سیلیس کوبی های درجه 2 ( سیلیس کوبی ها با سیلیس آزاد بالای 85 %) 64 تا mgm-3 127 بوده که کمتر از حد مجازاستاندارد توصیه شده سازمان محیط زیست کشورمی باشد. بازده سیکلون به تنهایی در حذف ذرات سیلیس 81الی 97% بوده است و در شرایطی که سیکلون همراه با اسکرابر استفاده گردد بازده به 92 الی 99 % افزایش می یابد که نقش بسیار موثری در حذف ذرات از هوای کارگاه های سنگ کوبی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

132 - جذب بیولوژیکی فلز Cu(II) توسط قارچ غیـر زنده Penicillium Camemberti: مطالعات ناپیوسته و بستر ثابت
رعنا خلیل نژاد موید حسینی صدر

10.22034/jest.2017.10627

زمینه و هدف :وجود فلزات سنگین در منابع آبی بیش ترین مشکلات را برای سلامتی انسانها و محیط زیست ایجاد می کند. استفاده از جذب سطحی توسط میکروارگانیسم ها از جمله روش هایی است که مزایای زیادی دارد و برای این منظور میکروارگانیسم هایی نظیر قارچ ها، باکتریها و جلبکها مورد استفا أکثر

زمینه و هدف :وجود فلزات سنگین در منابع آبی بیش ترین مشکلات را برای سلامتی انسانها و محیط زیست ایجاد می کند. استفاده از جذب سطحی توسط میکروارگانیسم ها از جمله روش هایی است که مزایای زیادی دارد و برای این منظور میکروارگانیسم هایی نظیر قارچ ها، باکتریها و جلبکها مورد استفاده قرار میگیرند. مواد و روش ها: در این مطالعه از توده سلولی قارچ غیر زنده پنی سیلیوم کاممبرتی ((Penicillium camemberti به عنوان جاذب برای حذف مس (II) از محلول های آبی استفاده شده است. آزمایشات در سیستم ناپیوسته و ستون با بستر ثابت مورد بررسی قرار گرفته است. برای جذب بیولوژیکی یون مس پارامترهای دما،pH،مقدار جاذب و زمان تماس بهینه گردید. در بررسی سینتیکی جذب یون فلز مس به وسیله قارچ غیر زنده از مدل های Lagergren, intraparticle diffusion استفاده شده است. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که جذب بیولوژیکی یون مس به وسیله قارچ از معادله درجه دوم پیروی میکند، زیرا در حالت درجه دوم مقادیر qcal به مقادیر qexp نزدیک تر است و نیز مقادیر 97/0< R2 میباشد. مطالعات سیستمپیوسته جاذب را به صورت گرانول درآورده و اثر ارتفاع ستون پرشده و دبی محلول بررسی شـد. در ضمن گروه های عاملی مـوجـود در روی تـوده سلـولی پنی سیلیوم کاممبرتی با گرفتن طیف IR مشخص گردید. بحث و نتیجه گیری: مکانیسم جذب یون فلز سنگین توسط قارچ غیر زنده از طریق جذب سطحی بر روی دیواره سلولی بوده، ماکزیمم درصد جذب بیولوژیکی در 5/5pH= حدود 52/86% می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

133 - اندرکنش نانورس و آلاینده فلزی مس در پروژه‌های ژئوتکنیک زیست‌محیطی
وحیدرضا اوحدی محمد امیری

هدف از بررسی مواد در مقیاس نانو، یافتن طبقه جدیدی از مصالح با عملکردهای نوین است، که آن ها را می توان به عنوان مصالحی با عملکرد ویژه و چندمنظوره بیان نمود. با توجه به تحقیقات وسیعی که در سال⁫های اخیر در موضوع اندرکنش خاک و آلودگی صورت گرفته است در زمینه فرایند اندرکنش آ أکثر

هدف از بررسی مواد در مقیاس نانو، یافتن طبقه جدیدی از مصالح با عملکردهای نوین است، که آن ها را می توان به عنوان مصالحی با عملکرد ویژه و چندمنظوره بیان نمود. با توجه به تحقیقات وسیعی که در سال⁫های اخیر در موضوع اندرکنش خاک و آلودگی صورت گرفته است در زمینه فرایند اندرکنش آلاینده⁫های فلز سنگین و نانورس⁫ها تحقیقات قابل‌توجهی انجام نشده است. آلاینده فلز سنگین مس، به عنوان یکی از آلاینده های فلز سنگین متداول در پروژه های ژئوتکنیک زیست محیطی شناخته شده است. بر این اساس هدف این پژوهش مطالعه رفتار ژئوتکنیک زیست محیطی نانورس ها و نانورس های اصلاح‌شده با کربنات از نظر قابلیت جذب آلاینده فلز سنگین مس بوده است. برای دستیابی به این هدف، با انجام یک سری آزمایش های ژئوتکنیک زیست‌محیطی، فرایند اندرکنش نانورس و آلاینده فلز مس مطالعه شده است. بررسی ظرفیت بافرینگ و میزان نگه داری فلز مس به وسیله نانورس های اصلاح‌شده در حضور کربنات نشان می⁫دهد که بخش قابل توجهی از ظرفیت بافرینگ و قابلیت خاک در نگه داری آلاینده، ناشی از حضور کربنات است. نتایج تحقیق حاضر بیان گر آن است که در نمونه های بنتونیت، کائولینیت و چهار نانورس⁫ کلوزایت، ترتیب قابلیت نگه داری آلودگی به صورت ذیل بوده است: Bentonite > Cloisite®Na+ > Kaolinite > Cloisite®30B > Cloisite®20A > Cloisite®15A لیکن با افزایش درصد کربنات ترتیب قابلیت نگه داری آلاینده توسط نمونه های رسی فوق تغییر می کند. هنگامی که نمونه های نانورس با 8% کربنات اصلاح می شوند، ترتیب قابلیت نگه داری آلودگی فلز سنگین مس توسط نمونه ها به صورت ذیل بوده است: تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

134 - بررسی لخته سازی عناصر سنگین طی اختلاط مصبی در جنوب ایران
آیدا بیاتی عبدالرضا کرباسی

مصب رودخانه از دیدگاه زیست محیطی، حیات و وقوع فرآیندهای ژئوشیمیایی حایز اهمیت است. عناصر فلزی توسط آب رودخانه ها حمل شده و وارد دریا می شوند. در این مسیر، مصب به عنوان گذرگاهی جهت انتقال مواد از رودخانه به دریا ایفای نقش می کند. عناصر شیمیایی محلول در آب رودخانه ها، در أکثر

مصب رودخانه از دیدگاه زیست محیطی، حیات و وقوع فرآیندهای ژئوشیمیایی حایز اهمیت است. عناصر فلزی توسط آب رودخانه ها حمل شده و وارد دریا می شوند. در این مسیر، مصب به عنوان گذرگاهی جهت انتقال مواد از رودخانه به دریا ایفای نقش می کند. عناصر شیمیایی محلول در آب رودخانه ها، در داخل مصب ها تحت تاثیر واکنش هایی از فاز محلول خارج می شوند که این امر مرهون فرآیند لخته سازی است. در تحقیق حاضر، برای نخستین بار لخته سازی عناصرMn، Cu، Ni، Pb، Zn طی اختلاط یک نمونه آب فیلتر شده (µm45 /0) خلیج فارس با یک نمونه آب فیلتر شده رودخانه میناب در 9 شوری متفاوت مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین برا ی نخستین بار در مطالعه فرایند لخته سازی پتانسیل اکسیداسیون و احیا (Eh) اندازه گیری شد و مشخص گردید لخته سازی عناصر سنگین طی اختلاط مصبی تحت کنترل این عامل نمی باشد. الگوی عمومی لخته سازی عناصر مورد مطالعه به صورت زیر است: Cu (3/83% ) > Ni (9/82 %) > Zn (2/75 %) > Mn (4/69 %) > pb (38 %)&zwnj; نرخ لخته سازی از یک عنصر به عنصر دیگر متفاوت است. بیشترین لخته سازی عناصر در شوری های &permil; 3/3 تا &permil; 4/11 اتفاق می افتد. آنالیزهای آماری نشان می دهند که لخته سازی عناصر سنگین (به جز Pb) توسط DOC کنترل می شود. منشا DOC در منطقه مورد مطالعه زمینی است و آب های خلیج فارس نقشی در تامین آن ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

135 - بررسی تغییرات بیواندیکاتور گل سنگ lecanora muralis در مواجهه با غلظت‌‌های مختلف آلاینده دی‌اکسیدگوگرد
محمدرضا خانی محمدصادق سخاوتجو نعمت‌الله خراسانی گلاله شهاب‌پور

زمینه و هدف: دی‌اکسیدگوگرد به عنوان یکی از آلاینده‌‌های مهم بر روی گیاهان، جانوران و اشیاء اثرات غیر قابل جبرانی را بر جای می‌گذارد، لذا پایش و کنترل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شاخص‌های بیولوژیکی به عنوان شناساگرهای آلاینده‌های هوا در محیط‌های شهری و صنعتی می‌توانن أکثر

زمینه و هدف: دی‌اکسیدگوگرد به عنوان یکی از آلاینده‌‌های مهم بر روی گیاهان، جانوران و اشیاء اثرات غیر قابل جبرانی را بر جای می‌گذارد، لذا پایش و کنترل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شاخص‌های بیولوژیکی به عنوان شناساگرهای آلاینده‌های هوا در محیط‌های شهری و صنعتی می‌توانند در جهت کنترل آلودگی هوا، هدایت‌کننده‌های مناسبی باشند. گل سنگ‌ها از جمله شاخص‌های بیولوژیکی هستند که در این رابطه به کار برده می‌شوند. لذا بررسی کارآیی و تاثیـرپذیری پـایش زیستی دی‌اکسیدگوگرد با استفاده از گل سنگ lecanora muralis ، مدنظر قرار گرفت. روش کار: در این تحقیق گل سنگ موردنظر درون کیسه‌های مخصوص، در تمـاس با گـاز دی‌اکسیـدگوگرد در غلظت‌های۴۰،١۰۰ و ۲۰۰ppb به مدت سه ساعت قرار داده شدند. سپس میزان تخریب کلروفیل a و b، a + b و نسبت ٤١٥/OD٤٣٥OD از طریق غوطه‌ور ساختن ۲٠ میلی‌گرم از وزن خالص گل سنگ در ١۰ میلی‌لیتر محلول DMSO اندازه‌گیری شد. یافته ها: براین اساس، میانگین تخریب کلروفیل a و bدر نمونه‌های درمعرض تماس با SO2 نسبت به نمونه شاهد به ترتیب 3/77% و 1/94% بود و در تمامی موارد تخریب کلروفیل a و b، a + b ، رابطه مستقیم بین میزان تخریب و غلظت آلاینده وجود داشت. نتیجه گیری: بنابراین با استفاده از حساسیت بالای گل سنگ‌ها به جذب گاز SO2 می‌توان وجود یا عدم وجود آلاینده‌ی دی‌اکسیدگوگرد و مقدار آن را در هوا پایش نمود و این پایش به عنوان راهکاری موثر امکان‌پذیر و قابل کاربرد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

136 - بررسی سرب، روی و نیکل رودخانه های حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)
آریامن قویدل فرامرز معطر

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با أکثر

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با هدف سنجش و اندازه گیری مقدار فلزات سرب،روی و نیکل در رودخانه گوهررود شهرستان رشت انجام گرفته است. برای اندازه گیری و سنجش مقدار این عناصر از پنج ایستگاه در نقاط مختلف رودخانه گوهررود در طی 9 مرحله نمونه برداری انجام گرفت. نمونه ها بعد از انجام مراحل آزمایشگاهی و آماده سازی برای تعیین مقدار عناصر فلزی توسط دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه سازمان حفاظت محیط زیست کشور مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که مقدار میانگین عناصر سرب ، روی و نیکل برای کل رودخانه به ترتیب عبارت است از:30 ± 38 ، 119± 156 و 15 ± 31 میکرو گرم بر لیتر و حداکثر مقدار این عناصر عبارت است از: سرب 168 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 3 ، روی 513 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 4 و نیکل 60 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه شماره 4 .آزمون آنالیز واریانس نشان می دهد که بین میانگین مقادیر بدست آمده سرب در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود ندارد (0.284 Siglevel= , 1.307 F= ( ولی بین میانگین مقادیر به دست آمده عناصر روی ، نیکل در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود دارد 0.0000) Siglevel= , 8.781 F= ( ; 0.0000) Siglevel= , 6.930 F= (. این تحقیق نشان می دهد که در مقایسه بین ایستگاه ها،عناصر اندازه گیری شده در ایستگاه های داخل شهر دارای مقادیر بیشتری بوده است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مقدار مجاز عناصر فلزی برای زندگی آب زیان در آب های سطحی، مقادیر میانگین و حداکثر اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای یاد شده است.از آن جا که این رودخانه یکی از مجاری تغذیه کننده تالاب انزلی می باشد، امکان بروز خطر بهداشتی بزرگ نمایی زیستی عناصر سنگین در بدن ماهیان و در نهایت انسان وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

137 - ارزیابی میزان غلظت فلزات سنگین و میزان آلودگی در رسوبات، منطقه افیولیتی آلمه جوق (شمال شرق ایران)
محجوب حق پرست حبیب الله ترشیزیان رحیم دبیری

10.22034/jest.1970.14653

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین می توانند با غلظت های پایین در خاک وجود داشته باشند و خاک را آلوده نمایند و با توجه به این که منطقه مورد مطالعه از نظر سنگ شناسی افیولیتی می باشد، می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در منابع آب و خاک منطقه شود. در این مقاله به بررسی غلظ أکثر

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین می توانند با غلظت های پایین در خاک وجود داشته باشند و خاک را آلوده نمایند و با توجه به این که منطقه مورد مطالعه از نظر سنگ شناسی افیولیتی می باشد، می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در منابع آب و خاک منطقه شود. در این مقاله به بررسی غلظت فلزات سنگین و ارزیابی آلودگی در رسوبات منطقه آلمه جوق (افیولیت فریمان) پرداخته شده است. روش بررسی: به منظور بررسی میزان غلظت فلزات سنگین و نیز وضعیت آلودگی رسوبات درمنطقه مورد مطالعه، تعداد 9 نمونه از رسوبات منطقه از عمق 30- 20 سانتی متری برداشت گردید. نمونه ها به آزمایش گاه زیست محیطی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد انتقال داده شد و مقادیر پارامترهای pH و EC خاک اندازه گیری گردید.هم چنین مقدار10 گرم از خاک منطقه (مواد عبوری از الک200 مش) به آزمایش گاه ACMEکانادا انتقال داده شد تا به روش پلاسمای القایی اسپکترومتری جرمی (ICP-OES) برای تعیین میزان فلزات سنگین مورد آنالیز قرار گیرند. بحث و نتیجه گیری : بررسی هم بستگی فلزات سنگین توسط ضریب پیرسون، آنالیز خوشه ای و تحلیل مولفه اصلی نشان داد، دو منشاء متفاوت برای توزیع ژئوشیمیایی فلزات سنگین در رسوبات منطقه وجود دارد. مجموعه افیولیتی ،توزیع عناصر کبالت، نیکل و کروم و مجموعه پیروکلاستیک و ولکانیکی، توزیع عناصر آهن، مولیبدن، وانادیوم، مس، آرسنیک و سرب ،پتاسیم و کادمیوم را کنترل کرده اند. pH خاک های منطقه مورد مطالعه بر اساس طبقه بندی انجمن علوم خاک آمریکا، در محدوده نسبتاً قلیایی قرار می گیرند. ارزیابی عامل غنی شدگی نشان داد، نیکل غنی شدگی بی نهایت شدید دارد و عناصر آرسنیک و کروم در منطقه غنی شدگی شدید را نشان می دهند. غنی شدگی فوق نشانه منشاء آنتروپوژنیک می باشد. ضریب آلودگی نیز نشان می دهد، نیکل بالاترین آلودگی را در منطقه دارا است. شاخص زمین انباشتگی نیز نشان از آلوده بودن رسوبات منطقه به نیکل دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

138 - بررسی کارایی گیاه ختمی در جذب فلز سنگین سرب
آسیه کلاه کج مریم محمدی روزبهانی

10.22034/jest.2017.10331

زمینه و هدف: امروزه با توجه به ورود آلودگی ها ی مختلف به خاک ، این موضوع و به خصوص آلودگی خاک به فلزات سنگین اهمیت ویژه ای یافته است. سرب از جمله فلزاتی است که از منابع مختلف به خصوص از طریق سوخت بنزین وارد خاک می گردد. هدف از این تحقیق ارزیابی توان گیاه پالایی گیاه ختم أکثر

زمینه و هدف: امروزه با توجه به ورود آلودگی ها ی مختلف به خاک ، این موضوع و به خصوص آلودگی خاک به فلزات سنگین اهمیت ویژه ای یافته است. سرب از جمله فلزاتی است که از منابع مختلف به خصوص از طریق سوخت بنزین وارد خاک می گردد. هدف از این تحقیق ارزیابی توان گیاه پالایی گیاه ختمی (Althea officinalis) در جذب فلز سنگین سرب می باشد. روش بررسی: در این پژوهش میزان جذب عنصر سرب توسط گیاه ختمی در سال1392 در شهر اهواز، از طریق عملیات طرح با استفاده از نیترات سرب در آبیاری گیاهان، نمونه گیری و عصاره گیری از ریشه و اندام های هوایی، هضم نمونه ها و اندازه گیری توسط دستگاه جذب اتمی بررسی شد. پس از انجام آزمایشات نتایج با استفاده از نرم افزارspss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده استدر تیمار25 ppm بیشترین جذب در اندام گل با میزان جذب 96/50 میکروگرم بر کیلوگرم بوده است. در تیمار 50 ppm بیشترین جذب در ریشه با میزان 24/63 میکروگرم بر کیلوگرم و در تیمار 100 ppm بیشترین جذب در گل با میزان50/43 میکروگرم برکیلوگرم بوده است. کمترین میزان جذب در تیمار50ppm در اندام برگ با میزان 35/26 میکروگرم بر کیلوگرم می باشد. بحث ونتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که گیاه ختمی تقریبا یک گیاه استخراج کننده محسوب می شود. پیشنهاد می گردد در خصوص سایر فلزات سنگین نیز کاربرد این گیاه تعیین گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

139 - ارزیابی ریزساختاری پیشرفت واکنش‌های پوزولانی آهک در تثبیت و جامدسازی آلاینده‌های فلز سنگین روی
وحیدرضا اوحدی محمد امیری محمدحسن باقر

زمینه و هدف: هدف این پژوهش مطالعه نحوه فرایند اندر کنش پولک های رسی - آلاینده فلز سنگین - آهک در طی زمان از منظر ریزساختار است. روش بررسی: برای رسیدن به این هدف، درصدهای مختلف آهک به خاک رسی طبیعی حاوی آلاینده فلز سنگین روی افزوده‌شده و مکانیزم نگه داری آلاینده توسط برر أکثر

زمینه و هدف: هدف این پژوهش مطالعه نحوه فرایند اندر کنش پولک های رسی - آلاینده فلز سنگین - آهک در طی زمان از منظر ریزساختار است. روش بررسی: برای رسیدن به این هدف، درصدهای مختلف آهک به خاک رسی طبیعی حاوی آلاینده فلز سنگین روی افزوده‌شده و مکانیزم نگه داری آلاینده توسط بررسی تغییرات pH و ارزیابی مطالعه ریزساختاری (XRD) مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که افــزایش 10% آهــک علاوه بر فرایند تثبیت موجب شده در غلظت cmol/kg-soil250 آلاینده فلز سنگین روی، میزان نگه داری آلاینده بیش از 37% افزایش یابد. ارزیابی پراش پرتو ایکس نشان می دهد که حضور آلاینده فلز سنگین موجب کاهش فرایند اندرکنش آهک و رس و متعاقب آن کاهش تشکیل نانوساختار هیدرات سیلیکات کلسیم (C-S-H) و هیدرات آلومینیات کلسیم (C-A-H) شده است. بر اساس نتایج آزمایش پراش اشعه ایکس و قابلیت نگه داری آلاینده در نمونه های اصلاح‌شده با کمتر از 6% آهک، احتمالاً علت اصلی کاهش شدت قله نظیر کانی رسی، حضور آلاینده فلز سنگین بوده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می⁫دهد که تشکیل نانوساختار C-S-H به واسطه مساحت سطح ویژه زیاد، مشخصه های جذب را بهبود می‌بخشد و از طریق کپسوله کردن یون های فلز سنگین (جامدسازی) میزان تحرک پذیری آلاینده را کاهش می دهد. همچنین حضور آلاینده فلز سنگین روی سبب کاهش مقدار تشکیل نانوساختار C-S-H می شود. به نحوی که حضور cmol/kg-soil 25 آلاینده فلز سنگین روی، شدت قله نانوساختار C-S-H را حدود CpS 90 کاهش داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

140 - آلودگی خاک به‌برخی فلزات سنگین و رابطه این فلزات با ویژگی‌های خاک-های منطقه‌ی سراسکند
رامین سلماسی حمیدرضا پیروان

10.30495/jest.2021.18387

زمینه و هدف: تجزیه نمونه های آب سطحی و قنات های موجود در منطقه سراسکند در استان آذربایجان شرقی، غلظت های چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن برخی فلزهای سنگین را در این نمونه ها نشان داده است. از آن جایی که خاک های کشاورزی منطقه از این منابع آبیاری می شوند، آلودگی این خ أکثر

زمینه و هدف: تجزیه نمونه های آب سطحی و قنات های موجود در منطقه سراسکند در استان آذربایجان شرقی، غلظت های چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن برخی فلزهای سنگین را در این نمونه ها نشان داده است. از آن جایی که خاک های کشاورزی منطقه از این منابع آبیاری می شوند، آلودگی این خاک ها به فلزهای سنگین و ارتباط میزان این آلاینده ها با ویژگی های خاک هدف پژوهش حاضر را تشکیل داد.روش بررسی: بعد از برداشت 21 نمونه خاک منطقه، آزمایش های دانه بندی و EC، CEC، pH، OC و عناصر آلومینیوم، آرسنیک، باریم، بریلیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب، قلع، وانادیم و روی بر روی این نمونه ها انجام گرفت. سپس از نرم افزار SPSS برای تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های نمونه های خاک و انجام آنالیز خوشه ای بهره گیری شد.یافته ها: میانگین غلظت عناصر آلومینیوم، آرسنیک، باریم، بریلیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب، قلع، وانادیم و روی به ترتیب 48/67190، 95/127، 24/487، 80/1،52/20، 05/85، 19/49، 81/40523، 67/726، 00/60، 81/34، 76/5، 38/116 و 52/110 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. عناصر باریم، کبالت، آهن، نیکل و آنتیموان همبستگی منفی با هدایت الکتریکی خاک نشان دادند. کبالت، کروم و نیکل همبستگی مثبت و روی همبستگی منفی با ظرفیت تبادل کاتیونی داشتند. آلومینیوم همبستگی مثبت و مس همبستگی منفی با کربن آلی داشت.بحث و نتیجه گیری: غلظت بالای آلومینیوم وجود مقادیر بالای کانی های آلومینوسیلیکاته را در خاک های منطقه نشان دادند. وجود معادن آهن و منگنزدار در اطراف منطقه اجرای طرح، بالابودن میزان این دو عنصر را تایید می نماید. همبستگی پایین و منفی ذرات رس با بیشتر عناصر اندازه گیری شده در این پژوهش، می تواند به ناهمگنی نمونه های خاک مربوط باشد که دارای مقادیر گوناگون رس و فلزات می باشند. برای تفکیک بین خاستگاه زمین شناختی و انسانی فلزهای اندازه گیری شده این طرح، لزوم اجرای پژوهش های دیگر ایجاب می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

141 - بررسی میزان آلودگی خاک به فلزات سنگین نیکل و کادمیوم و ارائه راهکار مدیریتی در مکان دفن کنده های حفاری دشت آزادگان استان خوزستان
محمدسعید صارمپور آزیتا بهبهانی نیا هادی زارعی محمودآبادی

10.22034/jest.2018.13258

زمینه و هدف: بروز آلودگی های زیست محیطی ناشی از پسماندهای نفتی، به عنوان یکی از دغدغه های اصلی صنعت حفاری بوده است. با گسترده شدن حجم فعالیتهای اکتشافی و تولیدی، بروز آلودگی نیز افزونی یافته و همواره این صنعت را با چالش های عظیم زیست محیطی مواجه ساخته است. هدف از اجرای أکثر

زمینه و هدف: بروز آلودگی های زیست محیطی ناشی از پسماندهای نفتی، به عنوان یکی از دغدغه های اصلی صنعت حفاری بوده است. با گسترده شدن حجم فعالیتهای اکتشافی و تولیدی، بروز آلودگی نیز افزونی یافته و همواره این صنعت را با چالش های عظیم زیست محیطی مواجه ساخته است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی میزان فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در ایستگاههای محل تخلیه کنده های حفاری واقع در منطقه دشت آزادگان در استان خوزستان، و در محدوده تالاب هورالعظیم انجام شده است. روش بررسی: نمونه برداری خاک از 13 مکان متفاوت در محل تخلیه کنده های حفاری واقع در منطقه دشت آزادگان در استان خوزستان به منظور بررسی میزان آلودگی خاک به فلزات سنگین نیکل و کادمیوم برداشت شده است. ایستگاه A-1 به عنوان ایستگاه شاهد در نظر گرفته شده است. مابقی 12 ایستگاه تحت عنوان(B2-M3) بوده که به منظور اندازه گیری میزان فلزات سنگین در عمق های متفاوت ،‌دو نمونه از هر ایستگاه برداشت شده است. در این تحقیق روش Simple Random Cluster Sampling & Stratification Sampling در مساحت 100*100 متر مربعی مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی، نمونه ها یک به یک با دستگاه جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد غلظت کادمیوم در خاک از مقادیر ناچیز تا mg/kg 3.1 متغیر بوده، که پایین تر از میزان استاندارد می باشد. همچنین غلظت نیکل در نمونه ها از mg/kg 0.08تا mg/kg 200 متغیر است. بر اساس نتایج ، غلظت فلزات سنگین پایین تر از محدوده سمیت برای خاک می باشد. همچنین انحراف چشمگیری در مقایسه با استانداردهای EPA، WHO و محدوده پاکسازی اروپا وجود ندارد. در بررسی نیکل خاک سطحی، مشخص گردید که میزان این فلز در این سطح در حد مقادیر قابل اغماض می باشد. غلظت کادمیوم در نمونه های بررسی شده در حد استاندارد و سطوح قابل قبول می باشد. بر اساس نتایج غلظت نیکل تنها در دو مورد در عمق 40 سانتی متری بالاتر از آستانه می باشد. غلظت نیکل تنها در 2 ایستگاه K-11 و H-8 بترتیب برابر با mg/kg 172 و mg/kg 200 می باشد. اگر چه هیچگونه نگرانی حائز اهمیت زیست محیطی در ارتباط با این فلزات سنگین وجود ندارد؛ لیکن Land spreading به عنوان گزینه برتر مدیریت منطقه انتخاب گردید. نتیجه گیری: پس از انجام آزمایشات، اگر چه هیچگونه نگرانی حائز اهمیت زیست محیطی در ارتباط با این فلزات سنگین وجود ندارد؛ لیکن روش Land spreading به عنوان گزینه برتر مدیریت منطقه انتخاب گردید.++++++ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

142 - بررسی ریخت شناسی و ریزساختاری قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین در خاک-های واگرا
وحیدرضا اوحدی محمد امیری مرتضی دیرانلو

10.22034/jest.2017.10706

زمینه و هدف: پژوهشگران، جاذب های مختلفی برای نگهداری آلاینده های فلز سنگین را مورد بررسی قرار داده اند؛ اما به خاک های واگرای طبیعی و ریخت شناسی این خاک ها توجه محدودی شده است. خاک واگرای طبیعی مورد نظر در این مقاله، یک نمونه خاک رسی است که ابعاد ذرات آن در مقیاس میکرو أکثر

زمینه و هدف: پژوهشگران، جاذب های مختلفی برای نگهداری آلاینده های فلز سنگین را مورد بررسی قرار داده اند؛ اما به خاک های واگرای طبیعی و ریخت شناسی این خاک ها توجه محدودی شده است. خاک واگرای طبیعی مورد نظر در این مقاله، یک نمونه خاک رسی است که ابعاد ذرات آن در مقیاس میکرو و نانو قرار دارد. بر این اساس هدف این پژوهش مطالعه نگهداشت آلاینده فلز سنگین و تغییرات ساختار و ریخت شناسی خاک های واگرا در اندرکنش با آلاینده های زیست محیطی است. روش بررسی: با انجام یکسری آزمایش‌های ژئوتکنیک زیست‌محیطی، فرایند اندرکنش خاک واگرای طبیعی، نمونه رسی بنتونیت و نمونه رسی کائولینیت با آلاینده های فلز سنگین سرب و روی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است. بررسی میزان نگهداری فلزات سنگین توسط خاک واگرا، نتایج پراش اشعه ایکس (XRD)، تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی (SEM) و طیف سنجی پاشندگی انرژی (EDX) نشان می‌دهد که خاک واگرای طبیعی مورد مطالعه به دلیل ریخت شناسی، ساختار پراکنده و درصد زیاد کربنات در مقایسه با نمونه های رسی بنتونیت و کائولینیت دارای قابلیت نگهداری بیشتر آلاینده فلز سنگین است. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر درحالی‌که ظرفیت تبادل کاتیونی خاک واگرای طبیعی مورد مطالعه بیش از 50% کمتر از نمونه رسی بنتونیت است، اما قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین در این نمونه نسبت به نمونه رسی بنتونیت در غلظت های زیاد آلاینده فلز سنگین بیش از 20% است. این در حالی است که قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین توسط خاک واگرای طبیعی بیش از 3/2 برابر جاذب رسی کائولینیت است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر نحوه قرارگیری ساختار و ابعاد صفحات رسی به شدت بر میزان نگهداری آلاینده تأثیرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

143 - بررسی مخاطرات شغلی با رویکرد ایمنی در واحد تغلیظ معدن سنگ آهن گل گهر سیرجان با استفاده از روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA)
سودابه شهبا جعفر نوری سیما بارانی سمیه شهبا سیده زهرا نوربخش

10.22034/jest.2017.11221

زمینه و هدف: با پیشرفت صنعت در اثر عدم دقت و پیش بینی های لازم، مشکلات بی شماری پدید آمده که این مشکلات از یک طرف باعث آلودگی های زیست محیطی و از طرف دیگر سبب بروز خطرات و حوادث ناشی از عملیات معدن کاری و بیماری های شغلی در محیط کار شده است. با توجه به اینکه غالب فعالیت أکثر

زمینه و هدف: با پیشرفت صنعت در اثر عدم دقت و پیش بینی های لازم، مشکلات بی شماری پدید آمده که این مشکلات از یک طرف باعث آلودگی های زیست محیطی و از طرف دیگر سبب بروز خطرات و حوادث ناشی از عملیات معدن کاری و بیماری های شغلی در محیط کار شده است. با توجه به اینکه غالب فعالیت ها در واحد تغلیظ مجتمع معدنی گل گهر سیرجان مربوط به کار در شرایط ریسک می باشند ، ارزیابی ریسک، رعایت الزامات و موارد ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی جهت حفظ امنیت و سلامت کارکنان و همچنین جلوگیری از آلودگی محیط زیست امری ضروری و واجب است . روش بررسی: این تحقیق با استفاده از روش JSA (آنالیز ایمنی شغل) ابتدا به شناسایی و مشخص کردن خطرات مرتبط با هرکدام از شغل ها با توجه به وظایف موجود در هر شغل پرداخته و سپس به ارزیابی و بررسی میزان مواجهه کارکنان با خطرات شناسایی شده ، احتمال وقوع حوادث و شدت پیامد حوادث می پردازد . در نهایت برای حذف یا کاهش سطح ریسک هرکدام از خطرات شناسایی شده راه حل های کنترلی پیشنهاد شده است. یافته‌ها: در بخش تعمیرات و نگهداری این واحد 12 شغل خطرساز مشخص و خطرات هریک شناسایی و ارزیابی شد و نیز راه حلهای کنترلی پیشنهاد گردید. پس از بررسی و ارزیابی ریسک و محاسبه سطح ریسکهای موجود در واحد مذکور، نتایج حاصله مشخص کرد که تکنسین بخش تعمیرات و نگهداری لاینرها از نظر تعداد ریسک با داشتن 18 ریسک دارای رتبه نخست می باشد. تکنسین تعمیرات و نگهداری دیسک فیلترها از نظر تعداد ریسک با داشتن 7 ریسک دارای کمترین میزان خطر می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: مهمترین راه حلهای کنترلی ارائه شده آموزش کارگران ، بالا بردن سطح آگهی آنها از خطرات ، نظارت مستمر بر کار آنها و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

144 - ارزیابی فنی اقتصادی و زیست¬محیطی روش های تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری به روش AHP
محمدرضا دباغیان سید حسین هاشمی

در این تحقیق یک روش سیستماتیک برای انتخاب بهترین گزینه در تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری که حاوی فلزات سنگین می باشد، معرفی شده است. بدین صورت که در این روش پس از استفاده از نظرات کارشناسان،مشاوران و آبکاران به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی[1](AHP) بهتربن گزبنه انتخاب شده است. أکثر

در این تحقیق یک روش سیستماتیک برای انتخاب بهترین گزینه در تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری که حاوی فلزات سنگین می باشد، معرفی شده است. بدین صورت که در این روش پس از استفاده از نظرات کارشناسان،مشاوران و آبکاران به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی[1](AHP) بهتربن گزبنه انتخاب شده است. این تحقیق در محدوده شهر تهران انجام گرفته است که در آن چهار گزینه برای تصفیه فاضلاب حاوی فلزات سنگین (رسوب دهی شیمیایی[2]، تعویض یونی[3]، RO [4]و نانوفیلتراسیون[5]) معرفی شده است که توسط سه پارامتر اصلی: 1-اقتصادی 2-فنی و کاربردی 3-زیست محیطی و اجتماعی، که هر کدام شامل زیر پارامترهایی از قبیل ابعاد زمین مورد نیاز، هزینه ساخت و نصب، تعمیر و نگه داری، دستیابی به استانداردها، سادگی فن آوری، بومی بودن و ... می باشند، با یکدیگر مقایسه شده اند. در این تحقیق ابتدا هر یک از پارامترها و شاخص های مربوط به هر یک از آن ها، توسط گروه خبرگان و به وسیله پرسشنامه وزن دهی می شوند. درمرحله بعد پس از محاسبه وزن هر کدام از پارامترها، فن آوری های تصفیه فاضلاب به صورت دو به دو نسبت به هر پارامتر مقایسه شده و سپس بهترین گزینه انتخاب می شود. نتیجه این مقایسه نشان داد که تصفیه فاضلاب به روش RO مناسب ترین گزینه برای تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری است. 5- Chemical Precipitation 6- Ion Exchange 7- Reverse Osmosis 8- Nano Filtration تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

145 - غلظت فلزات سنگین در رسوبات و ماهی شیربت (Barbus grypus)در اروندرود
ندا خیرور علی دادالهی سهراب

تحقیق حاضر در زمستان 85 لغایت بهار86، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb, Cu, Ni) در بافت عضله و آبشش ماهی شیربت (Barbus grypus) و رسوبات رودخانه اروند انجام گرفت. نمونه های رسوب از 4 ایستگاه برداشت شد و بافت های عضله و آبشش از 64 ماهی صید شده از منطقه مذکور به دست أکثر

تحقیق حاضر در زمستان 85 لغایت بهار86، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb, Cu, Ni) در بافت عضله و آبشش ماهی شیربت (Barbus grypus) و رسوبات رودخانه اروند انجام گرفت. نمونه های رسوب از 4 ایستگاه برداشت شد و بافت های عضله و آبشش از 64 ماهی صید شده از منطقه مذکور به دست آمد. برای هضم ماهی از روش اسید نیتریک و برای رسوبات از اسید نیتریک و اسید کلریدریک استفاده شد و تعیین غلظت به وسیله دستگاه جذب اتمی صورت گرفت. به ترتیب برای فلزات نیکل،&zwnj; سرب،&zwnj; کادمیوم و مس میانگین غلظت فلزات در عضله ماهی 77/0 ، 42/16 ، 83/2 و 68/2 ، آبشش 52/1 ، 03/9 ، 79/2 و 97/6 (میکروگرم برگرم وزن خشک) و رسوبات 09/47 ، 07/47 ، 55/7 و 21/25 (میلی گرم برکیلوگرم وزن خشک) به دست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

146 - مقایسه روش‌های درون‌یابی مکانی جهت پهنه‌بندی غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی شهرستان آران و بیدگل
یونس سیفی روح اله میرزایی

10.22034/jest.2017.10341

زمینه و هدف: انتخاب روش درون یابی مناسب فاکتور مهمی در تحلیل سطح است و تحلیلی سخت در تحلیل زمین آماری محســوب می شود چون روش های مختلف درون یابی می تواند منجر به نتایج نهایی مختلف شود. از این رو، هدف این پژوهش، بررسی کارایی روش های مختلف درون یابی در تعیین الگوی مکانی غ أکثر

زمینه و هدف: انتخاب روش درون یابی مناسب فاکتور مهمی در تحلیل سطح است و تحلیلی سخت در تحلیل زمین آماری محســوب می شود چون روش های مختلف درون یابی می تواند منجر به نتایج نهایی مختلف شود. از این رو، هدف این پژوهش، بررسی کارایی روش های مختلف درون یابی در تعیین الگوی مکانی غلظت کادمیوم، روی و مس در خاک سطحی است. روش بررسی: در مجموع 135 نمونه خاک سطحی از شهرستان آران و بیدگل جمع‌آوری شد و غلظت کادمیوم، روی و مس در نمونه‌ها تعیین گردید؛ سپس با استفاده از روش های مختلف درون یابی شامل کریجینگ معمولی، کوکریجینگ، وزن دهی معکوس فاصله، چند جمله ای موضعی و توابع پایه شعاعی، تغییرات مکانی غلظت عناصر در خاک سطحی شهرستان آران و بیدگل ارزیابی شد. ارزیابی متقابل و آماره های MSE، MBE،RMSE ، NSE و PBIAS به منظور صحت سنجی روش ها استفاده شد. یافته ها: طبق نتایج ارزیابی متقابل روش کریجینگ معمولی (مدل کروی) دارای بهترین کارایی برای برآورد غلظت کادمیوم و مس و روش کریجینگ معمولی (مدل نمایی) دارای بهترین کارایی برای برآورد غلظت روی در خاک این منطقه بود. همچنین با افزایش توان وزن دهی در روش چند جمله ای موضعی (LPI)، برای عناصر کادمیوم و مس، صحت درون یابی افزایش و برای عنصر روی، صحت درون یابی کاهش یافت؛ در حالی که با افزایش توان وزن دهی در روش وزن دهی معکوس فاصله [1](IDW)، صحت درون یابی برای عناصر کادمیوم و روی کاهش و برای عنصر مس افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: اگرچه تمام روش های آزموده شده دارای صحت پیش بینی غلظت میانگین فلزات بودند اما با توجه به شاخص های ارزیابی متقابل، روش کریجینگ عملکرد بهتری نسبت به سایر روش ها داشت. 3- Inverse Distance Weighted تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

147 - ارایه اصول و راهکارهای باززنده سازی پارک ها در بافت های قدیمی شهر، با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی (مطالعه موردی: پارک شهر واقع در محله سنگلج تهران)
علیرضا حسیبی سیده شیلا فلاح فربد حسنعلی لقایی

زمینه و هدف: شرایط نامساعد محیطی شهرها، کمبود فضاهای باز و سبز شهری در کلان شهرهای کشور لزوم توجه به پارک ها را به لحاظ عملکردهای اکولوژیک و اجتماعی این فضاها بیش از گذشته مطرح نموده است. اگر این پارک ها تاریخی بوده و یا در محدوده تاریخی یک شهر واقع شده باشند، به دلیل ا أکثر

زمینه و هدف: شرایط نامساعد محیطی شهرها، کمبود فضاهای باز و سبز شهری در کلان شهرهای کشور لزوم توجه به پارک ها را به لحاظ عملکردهای اکولوژیک و اجتماعی این فضاها بیش از گذشته مطرح نموده است. اگر این پارک ها تاریخی بوده و یا در محدوده تاریخی یک شهر واقع شده باشند، به دلیل ارزش های معنوی و کاربردی باید بیش تر مورد توجه قرار گیرند. این تحقیق با هدف شناسایی و تشخیص قابلیت ها و استعدادهای بازپیرایی و باززنده سازی پارک شهر، اولین و مهم ترین پارک تاریخی تهران صورت پذیرفته است. روش بررسی: ابتدا در سطح کلان، شناخت ویژگی های تهران و محله سنگلج به عنوان مکان استقرار این فضای عمومی و تاریخی، قبل از احداث پارک و پس از آن، مورد بررسی تاریخی- تحلیلی قرار گرفت. سپس پارک شهر در لایه های تاریخی ، اجتماعی و طبیعی، دید و منظر و همچنین الگوهای رفتاری بازدید کنندگان و کاربران فضا تحلیل و آنالیز گردید. برای هدفمند نمودن طرح باززنده سازی، از پرسش نامه و روش SWOT استفاده شده است. نتایج: خلاصه دستاوردهای تحقیق، منجر به رسیدن به اصول طراحی پایدار به منظور ارتقای کیفی محیط و منظر پارک، حفاظت از سیمای فرهنگی و تاریخی آن، ارتقا کیفیت اکولوژیکی پارک شهر به عنوان الگویی جهت ارایه راهکارهای باز آفرینی پارکهای تاریخی در ایران گردید، تا با برقراری تعادل بین کارکردهای اکولوژیکی، تاریخی و اجتماعی ، کلیت سامانه یک پارک تاریخی حفظ گردد تا از این پس، باز آفرینی پارک های تاریخی به صورت موردی و سلیقه ای انجام نگردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

148 - مقایسه عملکرد سیمان و اسمکتیت در قابلیت پالایش آلاینده فلز سنگین سرب از خاک
امیررضا گودرزی حمیدرضا اکبری

10.22034/jest.2017.11264

زمینه و هدف: انباشتگی تدریجی مواد سمّی در خاک می تواند مخاطرات بهداشتی گسترده ای را ایجاد نماید. لذا، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی توانایی سیمان در رفع آلودگی فلزات سنگین از خاک و مقایسه نتایج آن با روش جذب فیزیکی است. روش بررسی: در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی، ابتدا خاک أکثر

زمینه و هدف: انباشتگی تدریجی مواد سمّی در خاک می تواند مخاطرات بهداشتی گسترده ای را ایجاد نماید. لذا، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی توانایی سیمان در رفع آلودگی فلزات سنگین از خاک و مقایسه نتایج آن با روش جذب فیزیکی است. روش بررسی: در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی، ابتدا خاک کائولینیت با محلول های حاوی غلظت صفر تا 1 مولار نیترات سرب در نسبت 1به 10، آلوده شد. در ادامه با اضافه کردن درصدهای مختلف سیمان و اسمکتیت به هر نمونه و با انجام مجموعه ای از آزمایش های مختلف، تأثیر نوع ماده جاذب در فرآیند حذف و یا کاهش دسترسی زیستی فلزات سنگین از خاک، تحلیل گردید. یافته‌ها: در غلظت های کم آلودگی، تأثیر سیمان و اسمکتیتدر فرآیند پالایش خاک تقریباً یکسان می باشد. با افزایش غلظت آلاینده، قابلیت نگه‌داشت آلودگی در حضور جاذب فیزیکی مختل می شود. برخلاف محدودیت کاربرد اسمکتیت، مشخص شد سیمان از توانایی زیادی در جذب سرب برخوردار است؛ به طوری که در مقادیر یکسان ماده جاذب و با افزایش غلظت آلاینده، میزان کاهش دسترسی زیستی آلودگی در حضور سیمان به طور متوسط تا 15 برابر اسمکتیت افزایش می یابد. همچنین جامدشدگی و اتصال ذرات در نمونه های حاوی سیمان، ضمن بهبود خصوصیات مهندسی مصالح باعث کاهش شدید قابلیت آب‌شویی نسبت به روش جذب فیزیکی می گردد. نتیجه‌گیری: استفاده از روش جذب فیزیکی برای پالایش خاک (خصوصاً در غلظت های زیاد آلاینده) به هیچ وجه توصیه نمی شود. در مقایسه با عملکرد ضعیف جاذب فیزیکی اسمکتیت، استفاده از سیمان به دلیل ترکیب توأم سازوکار تثبیت و جامدسازی روشی بسیار موثر برای رفع آلودگی از خاک است؛ به گونه ای که در شرایط نگه‌داری مناسب و با رعایت حداقل ضوابط EPA، افزودن حدود 1/0 درصد سیمان به ازای هر سانتی مول بر کیلوگرم غلظت آلودگی، سبب پاک‌سازی امن خاک خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

149 - الگوی پراکنش مکانی برخی فلزات سنگین (Fe، Mn، Ni، Cr، Co، Pb، Zn، Cu و Cd) در اراضی مرکزی استان زنجان
علی افشاری حسین خادمی

زمینه و هدف: فلزات سنگین از مهم ترین عوامل آلوده کننده محیط زیست به ویژه در مناطق با فعالیت های انسانی بالا می باشند. هدف از این مطالعه، تعیین الگوی پراکنش فلزات سنگین (Fe، Mn، Ni، Cr، Co، Pb، Zn، Cu و Cd) بر اساس روش کریجینگ معمولی در خاک های مرکزی استان زنجان است. روش أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین از مهم ترین عوامل آلوده کننده محیط زیست به ویژه در مناطق با فعالیت های انسانی بالا می باشند. هدف از این مطالعه، تعیین الگوی پراکنش فلزات سنگین (Fe، Mn، Ni، Cr، Co، Pb، Zn، Cu و Cd) بر اساس روش کریجینگ معمولی در خاک های مرکزی استان زنجان است. روش بررسی: در مطالعه حاضر در منطقه ای به وسعت 2000 کیلومتر مربع تعداد 241 نمونه مرکب بر اساس روش شبکه بندی تصادفی (عمق 10-0 سانتی متر) برداشت شد. به منظور بررسی تأثیر مواد مادری بر غلظت فلزات سنگین، از 11 نوع مواد مادری مختلف در منطقه نیز نمونه برداری صورت پذیرفت. غلظت کل فلزات سنگین به کمک اسید نیتریک 5 نرمال عصاره گیری و با دستگاه جذب اتمی قرائت شد. از کریجینگ معمولی برای تهیه نقشه ها استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل کروی بهترین نتیجه را برای توصیف تغییرپذیری مکانی سرب، روی، نیکل، کادمیم، مس، کبالت و آهن و مدل نمایی برای کروم و منگنز داشته است. نقشه های پراکنش مکانی فلزات نشان داد که توزیع عناصر آهن، منگنز، نیکل، کبالت و کروم وابسته به ساختارهای زمین شناسی است. در حالی که غلظت های بالای عناصر سرب، روی، مس و کادمیم بیش تر در مناطق شهری و صنعتی و تا حدی در خاک های کشاورزی دیده می شود. آنالیز نمونه سنگ ها نشان داد که در بین سنگ های آذرین و رسوبی به ترتیب بازالت و شیل بالاترین غلظت طبیعی عناصر مورد مطالعه را در بردارد. بحث و نتیجه گیری: غلظت و توزیع هر یک از فلزات سنگین در خاک های سطحی منطقه مطالعاتی بسیار گسترده است و عوامل مختلفی (عوامل انسانی و طبیعی) در آن شرکت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

150 - بهینه‌سازی پارامتر‌های مؤثر بر حذف آلاینده رنگزای نارنجی اسیدی 7 توسط نانو ذرات مگنتیت با به کارگیری روش مدل‌سازی رویه‌ی پاسخ و استفاده از نرم‌افزار مینی تب16
عزت‌اله مظفری امین ساکی عارف فقیهی سیاوش فتحی نیا

10.22034/jest.2017.11265

زمینه و هدف: صنایع نساجی و رنگ رزی، از بزرگترین مصرف کنندگان آب آشامیدنی به شمار می روند. از این رو مقدار قابل توجهی پساب نیز در مراحل مختلف فرآیند در این صنایع تولید می شود. در صورتی که این پساب ها ی رنگی بدون تصفیه به محیط زیست تخلیه شوند می توانند به طرق مختلف اکوسیس أکثر

زمینه و هدف: صنایع نساجی و رنگ رزی، از بزرگترین مصرف کنندگان آب آشامیدنی به شمار می روند. از این رو مقدار قابل توجهی پساب نیز در مراحل مختلف فرآیند در این صنایع تولید می شود. در صورتی که این پساب ها ی رنگی بدون تصفیه به محیط زیست تخلیه شوند می توانند به طرق مختلف اکوسیستم آبی را به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار دهند. پس باید راه کارهایی برای تصفیه و استفاده مجدد از آن ها اتخاذ نمود. این تحقیق، با هدف حذف ماده ی رنگ زای نارنجی اسیدی 7 از محلول های آبی توسط نانو ذرات مگنتیت، انجام گرفت. روش بررسی: ابتدا نانو ذرات مگنتیت با یک روش مکانیکی توسط آسیای گلوله ای سیاره ای تولید گردید، سپس مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن توسط تصویر SEM، آنالیز هایXRF، شیمی تر و XRD تعیین شد. بهینه سازی فرآیند فنتون هتروژن، از طریق مدل سازی رویه ی پاسخ و نرم افزار Minitab16 انجام شد. پارامترهای غلظت اولیه ماده رنگ زا (5، 10، 15، 20 و 25 میلی گرم بر لیتر)، غلظت اولیه کاتالیست (4/0، 5/0، 6/0، 7/0 و 8/0 گرم بر لیتر)، غلظت اولیه هیدروژن پراکسید (5، 75/6، 50/8، 25/10 و 12 میلی مول بر لیتر) و زمان انجام فرآیند (8، 10، 24، 32 و 40 دقیقه) به عنوان عوامل و سطوح در مدلسازی رویه ی پاسخ انتخاب شدند. یافته‌ها: ابعاد نانو ذرات مگنتیت تهیه شده کمتر از 50 نانومتر مشخص گردید. مقدار مگنتیت (Fe3O4) و هماتیت (Fe2O3) به ترتیب 21/ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

151 - بررسی تغییرات غلظت سرب، روی، مس و کادمیوم در محیط زیست شهری کرمان
محمد علی حمزه محمد میرزائی حسین مظفری

در دست داشتن اطلاعات در خصوص توزیع فلزات سنگین مانند سرب، روی مس و .. در محیط های شهری می تواند ما را در مدیریت توسعه پایدار و ایجاد محیط زیست امن تر برای ساکنان شهرها کمک نماید. در این تحقیق موضوع غلظت فلزات سنگین در خاک، سنگ، رسوب و آب های سطحی و زیرزمینی که می تواند أکثر

در دست داشتن اطلاعات در خصوص توزیع فلزات سنگین مانند سرب، روی مس و .. در محیط های شهری می تواند ما را در مدیریت توسعه پایدار و ایجاد محیط زیست امن تر برای ساکنان شهرها کمک نماید. در این تحقیق موضوع غلظت فلزات سنگین در خاک، سنگ، رسوب و آب های سطحی و زیرزمینی که می تواند در اثر آلودگی های طبیعی و انسانی ایجاد شده باشد، در محدوده شهری کرمان مورد بررسی قرار گرفته است. غلظت فلزات سنگین در نمونه ها توسط دستگاه جذب اتمی شعله ای و تعدادی نیز توسط طیف سنج جرمی پلاسمایی اندازه گیری شد. این غلظت ها با محدوده مجاز داده های زیست محیطی مقایسه گردید. سنگ های منطقه ( به خصوص سنگ آهک) نسبتاً دارای مقادیر کم این فلزت است که مطابق با عیار طبیعی آن هاست. در این تحقیق مشخص گردید که خاک های شهر کرمان دارای ناهنجاری بالای برخی فلزات سنگین به ویژه سرب می باشد که این تجمع فلزات در اثر رشد ترافیک و فعالیت های اقتصادی و صنعتی در این محدوده است. مشخصات مهم چرخه ژئوشیمی و زیست محیطی شهر کرمان شامل محدوده pH نسبتاً زیاد آب باران( حدود8/6)، میزان زیاد سرب و مس در گرد و خاک (سرب بیش از ppm 70 و مس بیش از ppm 80)، تعدادی داده های ناهنجار سرب در آب های جاری و زیرزمینی ( مقدار سرب در آب های سطحی12/0-01/0 و در آب های زیرزمینی ppm 13/0-01/0)، مقدار بسیار زیاد سرب (بیش از ppm 10000) در برخی نمونه های خا ک و رسوب می باشد. آلوده ترین و خطرناکترین اجزای چرخه شامل حوضچه تقسیم آب بعد از پادگان 05ارتش در سرآسیاب (غلظت سرب و روی بیش از ppm 10000) و خاک های نزدیک مغازه های باطری سازی، تعویض روغنی و نقاشی اتومبیل (مقدار سرب بیش از ppm 5000) می باشد. اما در این میان غلظت کادمیوم در محدوده شهر کرمان ناهنجاری چندانی را نشان نمی دهد. دیگر منابع آلاینده ممکن، در ارتباط با آبشویه ها، فاضلاب و محل های تجمع و دفن زباله حاصل از بناهای قدیمی و مراکز صنعتی می باشد. ناهنجاری های غلظت این عناصر در نمونه های مختلف به صورت سرب< مس< روی < کادمیوم می باشد و غلظت اکثر این عناصر بیش از مقدار بیشینه غلظت اعلام شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده است. در نهایت از سیستم GIS جهت ارزیابی کیفیت محیط زیست شهر کرمان استفاده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

152 - بررسی میزان فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی) در منابع آب زیرزمینی شهرستان اسلامشهر و تهیه نقشه پراکنش آن در محیط GIS
فاطمه ولی نژاد امیر حسام حسنی مجتبی صیادی

زمینه و هدف: امروزه آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سنگین، در اثر فعالیتهای صنعتی در حال افزایش است. موضوع این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی)در آبهای زیرمینی و نحوه پراکنش آنها در منطقه ای با تراکم بالای فعالیت صنعتی است.در این مطالعه بر اساس أکثر

زمینه و هدف: امروزه آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سنگین، در اثر فعالیتهای صنعتی در حال افزایش است. موضوع این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی)در آبهای زیرمینی و نحوه پراکنش آنها در منطقه ای با تراکم بالای فعالیت صنعتی است.در این مطالعه بر اساس غلظت فلزات سنگین نقشه های پراکنش در شهرستان اسلامشهر که در جنوب شرقی تهران قرار گرفته است تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در حال حاضر آبهای زیرزمینی تنها منبع تامین کننده آب مصرفی در مناطق شهری و روستایی این شهرستان می باشد.به این منظور 92 نمونه از 23 حلقه چاه در حال بهره برداری در چهار فصل برداشت شد.روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی شعله ای برای اندازه گیری میزان غلظت فلزات سنگین در نمونه های آب استفاده شد و از نرم افزار ARC GIS برای تهیه نقشه پراکنش استفاده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که غلظت کروم و روی پایین تر از حد مجاز آب آشامیدنی بود در صورتی که غلظت کادمیوم در 7/8 درصد نمونه های زمستان بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی ایران بود، غلظت نیکل در فصل زمستان در 7/8 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود و غلظت سرب در فصل تابستان در 8/47 درصد از نمونه ها و در فصل زمستان در 35/4 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود. وجود تراکم بالای صنایع، زمینهای وسیع کشاورزی و استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کشهای حاوی فلزات سنگین، وجود مسیرهای اصلی و فرعی پر تردد و ازهمه مهمتر وجود شیب هیدرولیکی از شمال غربی به جنوب شرقی در این منطقه، باعث بالا بودن آلودگی در قسمت جنوبی اسلامشهر شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

153 - بررسی کارایی کربن پوسته سبز بادام در حذف کروم شش ظرفیتی از فاضلاب مصنوعی
نگین ناصح بهنام باریک بین لعبت تقوی علیرضا حریفی

زمینه و هدف: تخلیه پساب صنایع حاوی کروم شش ظرفیتی به داخل محیط می تواند اثرات مضری را برای انواع موجودات زنده به همراه داشته باشد. بنابراین باید با یک روش مؤثر، قبل از تخلیه به محیط از آب های آلوده حذف گردد. هدف از این مطالعه، بررسی حذف کروم شش ظرفیتی از فاضلاب مصنوعی ب أکثر

زمینه و هدف: تخلیه پساب صنایع حاوی کروم شش ظرفیتی به داخل محیط می تواند اثرات مضری را برای انواع موجودات زنده به همراه داشته باشد. بنابراین باید با یک روش مؤثر، قبل از تخلیه به محیط از آب های آلوده حذف گردد. هدف از این مطالعه، بررسی حذف کروم شش ظرفیتی از فاضلاب مصنوعی با استفاده از کربن پوسته سبز بادام می باشد. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، حذف کروم شش ظرفیتی از فاضلاب مصنوعی با استفاده از کربن پوست سبز بادام منطقه بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی، با تغییر در زمان تماس، غلظت، pH، مقدار جاذب و دما و بر اساس مدل جریان ناپیوسته، انجام گردید. در پایان برای سنجش کروم شش ظرفیتی از اسپکتروفتومترUV/Vis Spectrometer T80+در طول موج 540 نانومتر استفاده شد. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده، حذف کروم شش ظرفیتی وابستگی زیادی به pH محلول دارد. یافته ها نشان داد که با افزایش مقدار جاذب، زمان تماس و دما، درصد حذف افزایش داشت و به دلیل محل های محدود در جاذب، با افزایش غلظت اولیه کروم، راندمان حذف کاهش یافت. نتیجه گیری: کربن حاصل از سوزاندن پوسته سبز بادام به طور موثری حذف کروم شش ظرفیتی را از فاضلاب صنعتی انجام می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

154 - رویکردی جهت بررسی تأثیر منابع زمین‌زاد و انسان‌زاد بر غلظت فلزات سنگین، مطالعه موردی: آب‌خوان دشت زنجان
محمود محمد رضاپور طبری مهدی ایل‌بیگی

10.22034/jest.2017.10722

زمینه و هدف: رشد صنایع و افزایش تقاضا جهت تأمین نیازهای آبی و تخلیه غیراصولی پساب به آب‌خوان، معضلات عدیده‌ای را برای دشت‌ها به‌وجود آورده است. از بین این عوامل آلاینده، فلزات سنگین به دلیل کاربرد گسترده در صنعت و جوامع شهری، عامل شایع‌تری محسوب می‌شوند. در این راستا دش أکثر

زمینه و هدف: رشد صنایع و افزایش تقاضا جهت تأمین نیازهای آبی و تخلیه غیراصولی پساب به آب‌خوان، معضلات عدیده‌ای را برای دشت‌ها به‌وجود آورده است. از بین این عوامل آلاینده، فلزات سنگین به دلیل کاربرد گسترده در صنعت و جوامع شهری، عامل شایع‌تری محسوب می‌شوند. در این راستا دشت زنجان با توجه به تمرکز صنایع آلوده‌کننده از این امر مستثنی نبوده و نمونه‌های کیفی برداشت شده حاکی از وجود انواع مختلفی از فلزات سنگین می‌باشد. با هدف بررسی نقش عوامل طبیعی و مصنوعی در ایجاد این آلاینده‌ها، رویکردی بر مبنای مطالعات زمین‌شناسی، هیدروژئوشیمی، روابط بین کاتیون‌ها و آنیون‌ها و وضعیت پراکنش غلظت فلزات سنگین پیشنهاد گردید. روش بررسی: با اعمال ساختار پیشنهادی بر داده‌های کیفی اندازه‌گیری شده در دو دوره تر و خشک، ابتدا هر یک از عوامل مؤثر در بروز آلودگی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس با تلفیق عوامل مؤثر در آلودگی، نقش فعالیت‌های انسان‌زاد و منابع زمین‌زاد تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که عمده آلودگی در نیمه شمالی دشت ناشی از منابع زمین‌زاد بوده و به صورت طبیعی در آب‌خوان بروز می‌نماید. در بخش مرکزی آب‌خوان نیز با توجه به تمرکز صنایع و وجود شهر زنجان، فعالیت‌های انسان‌زاد به عنوان منشأ وجود فلزات سنگین مورد شناسایی قرار گرفت. در سایر بخش‌های دشت نیز هر دو عامل انسان‌زاد و زمین‌زاد در ایجاد آلودگی آب‌خوان نقش داشته‌اند. بحث و نتیجه‌گیری: عمده منشأ آلودگی فلزت سنگین کروم، مس، آهن و سرب در آب‌خوان دشت زنجان به صورت طبیعی و زمین‌زاد بوده و وجود عناصری هم‌چون روی، منگنز و کادمیوم عمدتاً مرتبط با فعالیت‌های انسانی و صنایع پراکنده در سطح دشت می‌باشد. با توجه به شناسایی صورت گرفته می‌توان برای آن بخش از دشت که آلودگی متأثر از فعالیت‌های انسان‌زاد می‌باشد، راهکارهای مدیریتی جهت احیاء و کنترل آلاینده‌های ورودی به آب‌خوان ارایه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

155 - تجمع زیستی فلزات سنگین در ماهیچه و کبد گربه کوسه لکه دار (Chiloscyllium punctatum) در خور موسی
اسحاق هاشمی محمدعلی سالاری علی‌آبادی علیرضا صفاهیه کمال غانمی

زمینه و هدف: فلزات سنگین، ساختار های پایداری هستند که بخش عمده ای از آلاینده های وارد شده به آب های ساحلی را تشکیل می دهند. از آنجا که این عناصر قابلیت تجزیه زیستی ندارند، افزایش غلظت آن ها در محیط زیست دریا می تواند زیان هایی برای سلامت موجودات زنده در بر داشته باشند. أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین، ساختار های پایداری هستند که بخش عمده ای از آلاینده های وارد شده به آب های ساحلی را تشکیل می دهند. از آنجا که این عناصر قابلیت تجزیه زیستی ندارند، افزایش غلظت آن ها در محیط زیست دریا می تواند زیان هایی برای سلامت موجودات زنده در بر داشته باشند. در این مطالعه سطح فلزات سنگین (جیوه، روی، مس، کادمیوم و سرب) در بافت های کبد و ماهیچه گربه کوسه لکه دار در خور موسی سنجش گردید.. روش بررسی: نمونه ها جهت خشک شدن به مدت 48 ساعت در داخل آون با دمای 50 درجه سانتی گراد قرار داده شدند تا به وزن ثابت برسند. حدود یک گرم از هر بافت خشک شده توسط ترازوی دیجیتال با دقت 001/0 گرم توزین شده و به لوله‌های شیشه‌ای انتقال یافت. سپس 10 میلی‌لیتر مخلوط اسید نیتریک 65 و اسید سولفوریک با نسبت 1:2 تهیه‌شده از کارخانه مرک آلمان به آن‌ها افزوده شد. پس از خشک کردن و هضم نمونه ها غلظت جیوه آنها به وسیله دستگاه جذب اتمی با روش بخار سرد اندازه گیری شد. همچنین غلظت بقیه فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی سنجش گردید. یافته ها: به طور کلی غلظت کلیه فلزات در کبد بیش از ماهیچه بود. ترتیب غلظت فلزات در بافت های کبد روی> مس> جیوه> سرب> کادمیوم و در بافت ماهیچه روی> جیوه> مس می باشد. در بافت ماهیچه غلظت فلزات کادمیوم و سرب زیر حد تشخیص دستگاه بود. مقایسه غلظت فلزات سنگین در بافت های کبد و ماهیچه نشان داد که بین آن ها اختلاف معنی داری وجود دارد (05/0P˂). بین غلظت فلز جیوه در بافت های کبد و ماهیچه با وزن و طول گربه کوسه همبستگی مستقیم و معنی داری وجود دارد (05/0P˂). همچنین نتایج نشان داد غلظت جیوه در بافت های کبد و ماهیچه دارای همبستگی و معنا داری است (05/0P˂). نتیجه گیری: مقایسه غلظت فلزات در بافت کبد و ماهیچه با استاندارد های مختلف جهانی، حاکی از آن بود که فقط جیوه بالاتر از حد استاندارد می باشد سطح بالای جیوه در بدن این موجودات احتمالا می‌تواند ناشی از وجود منابع جیوه نظیر صنایع پتروشیمی در منطقه باشد. بنابراین با توجه به نتایج یافت شده از تحقیق حاضر پایش مداوم و دقیق تر منطقه با استفاده از سایر آبزیان خوراکی قویا توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

156 - بررسی آلودگی فلزات سنگین در محصولات گندم (آبی و دیم) در برخی مزارع کشاورزی شهرستان همدان
بهاره لرستانی زینب السادات هزاوه ئی

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین های کشاورزی باعث نگرانی های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در أکثر

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین های کشاورزی باعث نگرانی های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در برخی از مزارع شهرستان همدان بوده است. روش بررسی: از خاک های تحت کشت گندم (آبی و دیم) نمونه برداری انجام یافت. نمونه‌های خاک به صورت مرکب از عمق 20-0 سانتی متر تهیه گردید. موقعیت مکانی ایستگاه های نمونه برداری توسط GPS به ثبت رسید. همچنین نمونه‌های مرکب گیاهی از بخش های خوراکی گیاهان یاد شده جمع آوری شد. غلظت قابل جذب عناصر سنگین با استفاده از روش DTPA عصاره گیری شد. آزمایش در غالب طرح مستقل کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه (سرب، روی و کادمیوم) با استفاده از دستگاه ICP varion710 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان قرائت گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت کادمیوم به ترتیب در خاک گندم آبی و دیم 61/4 ،60/1 میلی گرم بر کیلوگرم و در گیاه گندم آبی و دیم 29/2 ، 86/1 میلی گرم بر کیلوگرم و دارای تفاوت معنی داری در سطح 05/0 با استانداردهای مجاز می باشد همچنین میانگین غلظت سرب در خاک گندم آبی و دیم به ترتیب 60/4، 66/4 میلی گرم بر کیلوگرم می باشد که دارای تفاوت معنی داری با استانداردهای مجاز نیست و در گیاه گندم آبی و دیم 26/12، 84/12 میلی گرم بر کیلوگرم بود که دارای تفاوت معنی داری در سطح 05/0 است. میزان روی به ترتیب در خاک گندم آبی و دیم 12/32، 26/21 میلی گرم بر کیلوگرم و در گیاه گندم آبی و دیم 99/13، 58/11 میلی گرم بر کیلوگرم بود و فاقد تفاوت معنی داری با استانداردهای مجاز است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این بررسی نشان داد با توجه به مقدار شاخص خطر پذیری برای دو عنصر کادمیوم و سرب بیش تر از 1 می باشد، این دو عنصر با پتانسیل بیش تری می توانند به عنوان عامل خطر برای سلامتی انسان در ناحیه مورد مطالعه محسوب شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

157 - ارزیابی و رتبه بندی مخاطره فلزات سنگین در رسوبات معدن مس سرچشمه با استفاه از روش های FDAHP و ELECTRE
محمد رضا توکلی محمدی علی رضایی محمد حیاتی حسین حسنی

زمینه و هدف: فلزات سنگین به دلیل پایداری، تجزیه ناپذیری و مشکلات دسترس پذیری زیستی، از آلاینده های مهم و خطرناک محیط زیست به شمار می روند. رسوبات معدن مس سرچشمه ایران، حاوی غلظت های بالایی از این آلاینده ها می باشد. هدف اول این پژوهش، ارزیابی مخاطره زیست محیطی فلزات سنگ أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین به دلیل پایداری، تجزیه ناپذیری و مشکلات دسترس پذیری زیستی، از آلاینده های مهم و خطرناک محیط زیست به شمار می روند. رسوبات معدن مس سرچشمه ایران، حاوی غلظت های بالایی از این آلاینده ها می باشد. هدف اول این پژوهش، ارزیابی مخاطره زیست محیطی فلزات سنگین این رسوبات با تعیین شاخص ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، شاخص غنی شدگی و شاخص زمین انباشتگی و هدف دوم، رتبه بندی این فلزات بر اساس میزان بحرانیت با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه است. روش بررسی: در این تحقیق، ابتدا با تعیین شاخص های ارزیابی مخاطره به بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین (Co، Cu، Mo، Zn، Cr، Mn، Ni، Pb، Ti و Fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله پرداخته شده است. در ادامه، با جمع آوری نظرات خبرگان در خصوص میزان اهمیت نسبی هر کدام از شاخص های یاد شده و تعیین وزن نهایی شاخص ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی، رتبه بندی و خوشه بندی فلزات سنگین رسوبات در منطقه مورد مطالعه، با استفاده از روش الکتر صورت گرفته است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج سنجش شاخص های ارزیابی مخاطره، شدت آلودگی منطقه به فلزات سنگین، به صورتZn> Cu> Fe>Mo> Pb >Mn>Cr می باشد و کلیه فلزات رسوبات به جز مس، روی و آهن تقریبا در محدوده غیرآلوده قرار داشتند. همچنین بر اساس نتایج رتبه بندی، مخاطره های 10 گانه در 7 دسته خوشه بندی شدند، به طوری که مس، آهن و روی به ترتیب بالاترین میزان آلایندگی و بحرانیت مخاطره را در بین فلزات سنگین رسوبات مورد مطالعه داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

158 - سنجش غلظت فلزات سنگین (سرب،کادمیوم و جیوه) درعضله ماهی کفال پوزه باریک و ارزیابی خطرناشی از مصرف آن (مطالعه موردی: آب های سواحل مازندران)
زهرا مهری آسیابر لعبت تقوی تورج ولی نسب رضا پورغلام

زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سرب، کادمیوم و جیوه در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک-Liza saliens در سواحل مرکزی خزر در زمستان 1392 به همراه برآورد خطر ناشی از مصرف عضله این ماهیان برای انسان می پردازد. روش بررسی: فلزات مورد نظر در نمونه های تهیه شده (32 ن أکثر

زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سرب، کادمیوم و جیوه در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک-Liza saliens در سواحل مرکزی خزر در زمستان 1392 به همراه برآورد خطر ناشی از مصرف عضله این ماهیان برای انسان می پردازد. روش بررسی: فلزات مورد نظر در نمونه های تهیه شده (32 نمونه) پس از آماده سازی و انجام فرآیندهای استخراج و هضم، با استفاده از دستگاه جذب اتمی مجهز اندازه گیری گردیدند. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین غلظت به همراه انحراف معیار در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک مربوط به فلزات سرب و جیوه به ترتیب 9609/2 ± 72903/5 و 9456/44 ± 01561/79 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک می باشد. عوامل جذب روزانه (DI) برای عناصر سرب، کادمیوم و جیوه به ترتیب (46/100)،(06/0) و (26/1525) میلی گرم بر شخص در روز و شاخص خطر (HQ)، (1607/0)، (000/1)، (4200/6) به دست آمد. نتیجه گیری: پس از مقایسه با استانداردهای شاخص ملاحظه گردید که مقدار سرب در عضله کفال پوزه باریک سواحل مرکزی خزر بالاتر از حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی(WHO) و سازمان وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان(UKMAFF) می باشد. ولی از نظر استاندارد سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) در حد مجاز و مقدار جیوه از هر سه استاندارد شاخص در این تحقیق بسیار بالاتر بود.در نتیجه میزان مجاز مصرف برای حفظ سلامتی از لحاظ سرب و کادمیوم به ترتیب 591/0 و 889/38 گرم در روز و 179/4 و 223/272 گرم در هفته توصیه می شود، اما میزان مجاز مصرف برای جیوه از لحاظ حفظ سلامتی صفر است و برای مصرف در این خصوص توصیه نمی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

159 - بررسی فرایند حذف فلزات نیکل و روی از محیط آبی با استفاده از پوست پرتقال
نرجس اکاتی

زمینه و هدف: حذف فلزات سنگین از فاضلاب موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند کروم، جیوه، سرب، مس، کادمیوم، منگنز و غیره شناخته شده به میزان قابل توجهی سمی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی فرایند فلزات سرب و م أکثر

زمینه و هدف: حذف فلزات سنگین از فاضلاب موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند کروم، جیوه، سرب، مس، کادمیوم، منگنز و غیره شناخته شده به میزان قابل توجهی سمی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی فرایند فلزات سرب و مس با استفاده از پوست پرتقال به عنوان یک جاذب ارزان قیمت می باشد. روش بررسی: پوست های پرتقال ابتدا با محلول های NaOH ، HNO3 و آب مقطر دو بار تقطیر به طور جداگانه اصلاح شدند و توانایی جذب هر یک از آنها با یکدیگر مقایسه گردید. آزمایشات جذب در غلظت های مختلف جاذب، یونهای فلزی نیکل و روی و pH های مختلف انجام گرفت. ایزوترم های جذب یون های فلزی بر روی جاذب ها بر اساس آزمون مدل های ایزوترم جذب فروندلیچ و لانگمویر تعیین گردید. یافته ها: بیشترین ظرفیت جذب سطحی یون های فلزی نیکل (mg/g34 = (Ni با جاذب اصلاح شده با محلول بازی وبرای یون های روی ( mg/g 47=Zn ) با جاذب اصلاح شده با محلول اسیدی بدست آمد. آزمایشات نشان داد که pH بهینه 6 بود و با کاهش pH میزان جذب سطحی کاهش می یابد. هرچه مقادیر غلظت اولیه یون فلزی در محلول افزایش داشته است، راندمان جذب کاهش می یابد. نتیجه گیری: نتایج نشان دادکه بهترین مدل ایزوترم جذب، مدل لانگمویر بود. مقایسه پارامترهای مدل های ایزوترم جذب نشان داد که ظرفیت جذب پوست پرتقال اصلاح شده برای فلز روی بیشتر از نیکل می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

160 - تعیین میزان حضور عناصر در فازهای مختلف رسوبی در رودخانه بهشهر و سد عباس‌آباد
فاطمه ضرغامی آیدا بیاتی عبد الرضا کرباسی

10.22034/jest.2017.11302

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و أکثر

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و غلظت انسان ساخت عناصر در تحقیقات آتی که توسط اطراف سد افزایش خواهد یافت،مقیاس نسبی در دسترس باشد. روش بررسی: نمونه گیری در 6 ایستگاه در منطقه در شهریور 1392 انجام یافت .در اولین گام غلظت آهن، کلسیم، منگنز، روی، مس،نیکل و کادمیوم تعیین شد.سپس روش تفکیک شیمیایی 5 مرحله ای برای شناخت ارتباط فلزات با مراحل مختلف رسوب مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج تفکیک شیمیایی و همچنین محاسبات شدت آلودگی اکثر فلزات مورد مطالعه منشأزمینی دارند،در حالی که بخش قابل توجهی از کادمیوم از منابع انسانی سرچشمه گرفته است. با استفاده از روش آنالیز خوشه ای ارتباط عناصر در پیوندهای مختلف نشان داد که روی ، مس ، نیکل منشأ نفتی و آهن منشأ زمینی وکلسیم منشأ بیوژنیک و کادمیوم ، منگنز منشأ نامشخص دارند.شدت آلودگی توسط شاخص های Ipoll ،Igeo و EF مشخص شده است.دو شاخص Ipoll ،Igeo نشان دهنده غیر آلوده بودن محیط نسبت به همه عناصر به جز کادمیوم با آلودگی کم است که نتایج این دو شاخص سازگار با نتایج تفکیک شیمیایی می باشد.نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از EF در تعیین شدت آلودگی برای عناصر محدود می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به داشتن میزان غلظت کل و مقایسه آن با شاخص ها منطقه فاقد آلودگی است و تنها آلودگی اندک نسبت به کادمیوم را نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

161 - ارزیابی تاثیر یک نمونه پساب صنعتی بر آلودگی خاک با فلزات سنگین
آزاده نصرآزادانی مهران هودجی

زمینه و هدف: فعالیت های کشاورزی و به خصوص صنعتی منجر به آزادسازی مقادیر بالایی فلزات سنگین به محیط شده که می تواند به عنوان یک خطر جدی برای سلامتی اکوسیستم و انسان مطرح باشد. آلودگی خاک، آب های زیرزمینی، آب های سطحی و هوا با فلزات سمی و خطرناک یک مشکل جدی و جهانی محسوب أکثر

زمینه و هدف: فعالیت های کشاورزی و به خصوص صنعتی منجر به آزادسازی مقادیر بالایی فلزات سنگین به محیط شده که می تواند به عنوان یک خطر جدی برای سلامتی اکوسیستم و انسان مطرح باشد. آلودگی خاک، آب های زیرزمینی، آب های سطحی و هوا با فلزات سمی و خطرناک یک مشکل جدی و جهانی محسوب می شود. در رابطه با ارزیابی خطر خاک های آلوده با فلزات سنگین، مشکل اساسی، جذب فلزات به وسیله زنجیره غذایی می باشد، بنابراین ارزیابی و کنترل غلظت فلزات سنگین در پساب های صنعتی قبل از تخلیه به محیط های طبیعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. حضور فلزات سنگین مثل نیکل، کروم، مس، کادمیوم، و سرب که غالباً در فاضلآب های صنعتی مشاهده می شوند، حتی در مقادیر و غلظت های پایین، می تواند برای موجودات زنده و انسان سمی باشد. امروزه در مکان های زیادی خاک ها با فلزات سنگین آلوده شده اند، به گونه ای که یکی از مهم ترین مشکلات در مکان های تخلیه پساب های خطرناک هستند. مواد و روش ها: در این مطالعه به منظور ارزیابی تاثیر یک نمونه پساب صنعتی بر آلودگی خاک با فلزات سنگین، از 4 نقطه به فاصله 50 متر، در 4 عمق 25-0، 50-25، 75-50 و 100-75، در طول زهکش خاکی نمونه برداری صورت گرفت. نمونه های خاک برداشت شده و پس از انتقال به آزمایشگاه، در برابر هوا خشک و به کمک چکش پلاستیکی کوبیده و الک شدند و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت فلزات سنگین در آن ها اندازه گیری شد. هدایت الکتریکی[1] عصاره اشباع توسط دستگاه هدایت‌سنج در عصاره گل اشباع، بافت به روش هیدرومتر ، درصد آهک خاک به روش تیترومتری و غلظت کل فلزات سنگین به روش هضم با اسید نیتریک تعیین واندازه‌گیری گردید. ظرفیت تبادل کاتیونی[2] خاک نیز به روش استات سدیم اندازه گیری شد. در نهایت آنالیز آماری نتایج این مطالعه با استفاده از نرم افزار SAS انجام گردید. نتایج و بحث: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که با توجه به استانداردهای ارایه شده برای اراضی کشاورزی و اطراف مناطق صنعتی در مورد غلظت فلزات سنگین و مقایسه نمونه های خاک با استانداردهای جهانی، می توان خاک منطقه را تنها از نظر فلز نیکل آلوده دانست که این مساله ممکن است به آلودگی پایین پساب مورد مطالعه با فلزات سنگین نسبت داده شود. هم چنین نتایج همبستگی بین عمق خاک و غلظت فلزات سنگین نشان داد که بین این دو عامل همبستگی منفی وجود داشته که این موضوع با حرکت کند فلزات سنگین در لایه های خاک به خصوص در خاک های با درصد آهک و pH بالا، قابل توجیه است. 4 - Cation Exchangeable Capacity تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

162 - بررسی اثر نیکل و آهن بر اسیدیته خاک و برخی از پارامترهای رشد گیاه مرتعی Stipa capensis (مطالعه موردی: منطقه نفت خیز گچساران)
کامبیز حسین پور حمید سودائی‌زاده مهدیه تجملیان

10.22034/jest.2017.11348

چکیده زمینه و هدف: انتخاب گونه های مقاوم وبومی که قابلیت تطابق با شرایط محیطی در محل آلوده را دارند، یک عامل کلیدی در موفقیت زیست پالایی گیاهی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر غلظت های مختلف نیکل و آهن بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه مرتعی Stipa capensis در شرایط کنترل شد أکثر

چکیده زمینه و هدف: انتخاب گونه های مقاوم وبومی که قابلیت تطابق با شرایط محیطی در محل آلوده را دارند، یک عامل کلیدی در موفقیت زیست پالایی گیاهی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر غلظت های مختلف نیکل و آهن بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه مرتعی Stipa capensis در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی می باشد. روش بررسی: جهت اجرای تحقیق از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل نوع ماده آلاینده با دو سطح (آهن و نیکل) و غلظت ماده آلاینده با 4 سطح (ppm 0، 100، 150 و 200) بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر مقادیر مختلف آهن و نیکل بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه در سطح یک درصد (01/0p<) معنی دار بوده است. به طوری که با افزایش غلظت عنصر از درصد سبزشدنو ارتفاع گیاه کاسته شد. همچنین اثر نوع عنصر بر درصد جوانه زنی در سطح یک درصد و بر ارتفاع گیاه در سطح پنج درصد (05/0p<) معنی دار بود. درصد سبز شدن بذور (25/51%) و ارتفاع بوته (35/11سانتی متر) در گلدان های حاوی عنصر آهن به طور معنی داری بیش تر از حالتی بود که عنصر نیکل به خاک اضافه شده بود. اثر متقابل نوع عنصر و مقدار عنصر اضافه شده نیز تنها بر درصد سبز شدن بذردر سطح پنج درصد معنی دار بود. به طوری که بیش ترین درصد سبز شدن بذر مربوط به شاهد و کم ترین میزان (10 %) مربوط به عنصر نیکل با مقدار ppm 200 بود. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج این تحقیق بیانگر اثر منفی عناصر نیکل و آهن بر درصد سبز شدن بذر و ارتفاع گیاه Stipa capensisبود. با این حال سبز شدن گیاه در بالاترین غلظت عناصر، بیانگر تحمل نسبی این گونه گیاهی به مواد آلاینده مورد بررسی در این مطالعه بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

163 - ارزیابی تاثیر کارخانه آلومینای جاجرم در آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب
مهدی الهی سهیلا رضایی تبار عبدالعلی وحدانی محمد شریف فاضلی

چکیده زمینه و هدف: حضور فلزات سنگین در بخش های مختلف محیط زیست (از جمله خاک)، اثرات زیان بار را بر سلامت موجودات زنده به دنبال دارد. یکی از مهم ترین منابع انتشار این عناصر در محیط زیست، صنایع و معادن می باشند. لذا در تحقیق حاضر به ارزیابی تاثیر کارخانه ی آلومینای جاجرم أکثر

چکیده زمینه و هدف: حضور فلزات سنگین در بخش های مختلف محیط زیست (از جمله خاک)، اثرات زیان بار را بر سلامت موجودات زنده به دنبال دارد. یکی از مهم ترین منابع انتشار این عناصر در محیط زیست، صنایع و معادن می باشند. لذا در تحقیق حاضر به ارزیابی تاثیر کارخانه ی آلومینای جاجرم در آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب، پرداخته شده است. روش بررسی: نمونه برداری از خاک سطحی (عمق> 10 سانتی متر) با در نظر گرفتن جهت وزش باد غالب (شمال غربی جنوب شرقی) و فاصله از کارخانه، از 38 ایستگاه در محدوده ای به شعاع 10 کیلومتری اطراف کارخانه به اضافه یک ایستگاه شاهد در فاصله 20 کیلومتری کارخانه، در تابستان 1387 انجام شد. پس از آماده سازی نمونه ها، غلظت سرب توسط دستگاه جذب اتمی فیلیپس مدل 9400 PU اندازه گیری شد. یافته ها: مقایسه میانگین غلظت سرب در چهار جهت اصلی جغرافیایی کارخانه، مبین اختلاف معنی دار بین آن ها بود (05/0p < ) که علی رغم جهت وزش باد غالب، بیش ترین میانگین غلظت سرب در جهت شمال کارخانه (34/27 میلی گرم بر کیلوگرم) و کم ترین آن در جهت جنوب کارخانه (40/9 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. همچنین بررسی همبستگی غلظت سرب در خاک سطحی منطقه با فاصله از کارخانه (در چهار جهت اصلی) بیان گر ارتباط مثبت و معنی دار بین دو فاکتور مذکور در جهت شرق کارخانه بود. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کارخانه ی آلومینای جاجرم تاثیری بر آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

164 - تجمع زیستی عناصر مس، آهن و روی در اسفنج دریایی Haliclona sp. در جزیره‌های قشم و لارک
الهه نوروزی نادر بهرامی فر شمس الضحی ابوالمعالی عباس اسماعیلی ساری علی علیزاده

10.22034/jest.2017.11382

زمینه و هدف: اسفنج ها بی مهرگان چسبیده به بستر سخت دریاها هستند که می توانند سالیان سال در یک جا و مکان ثابتی زندگی کنند و همواره حجم بسیار بالایی از آب دریا را فیلتر نموده و بنابراین قادر به تجمع آلاینده های محیط زیستی از قبیل عناصر در یک دوره زمانی طولانی هستند. روش ب أکثر

زمینه و هدف: اسفنج ها بی مهرگان چسبیده به بستر سخت دریاها هستند که می توانند سالیان سال در یک جا و مکان ثابتی زندگی کنند و همواره حجم بسیار بالایی از آب دریا را فیلتر نموده و بنابراین قادر به تجمع آلاینده های محیط زیستی از قبیل عناصر در یک دوره زمانی طولانی هستند. روش بررسی: در این مطالعه از اسفنج دریایی Haliclona sp. موجود در جزیره های قشم و لارک به عنوان شاخص آلودگی عناصر این دو جزیره استفاده شد. بدین منظور 13 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره قشم و 15 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره لارک به روش SCUBجمع آوری شدند و میزان عناصر روی، مس و آهن در نمونه های توده اسفنج، پس از آماده سازی به وسیله دستگاه جذب اتمی شعله ای اندازه گیری گردید. یافته‌ها: اختلاف غلظت عناصر روی، مس و آهن در نمونه های اسفنج Haliclona sp. بین جزیره های قشم و لارک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که متوسط میزان عناصر روی، مس و آهن در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره قشم به ترتیب 23/115، 18/1698 وmg/kg 91/74 و در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره لارک به ترتیب 73/74، 74/1354 وmg/kg 36/40 بود و به غیر از آهن، این اختلاف میانگین ها معنی دار بودند (05/0P<). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی نشان داد که جزیره قشم به علت تمرکز بالای صنعتی غرب شهرستان بندرعباس از نظر توزیع جغرافیایی صنایع در مقایسه با دیگر نقاط استان هرمزگان و نزدیکی قشم به صنایع شهرستان بندرعباس از آلودگی فلزات بیشتری نسبت به جزیره لارک دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

165 - ارزیابی و مقایسه تجمع عناصر نیکل، سرب و وانادیوم در پوسته و محتویات تخم گونه‌های پرستوی دریایی کاکلی کوچک (Sterna bengalensis) و سلیم خرچنگ‌خوار (Dromas ardeola) در جزایر خورموسی خلیج‌فارس
نسترن خادمی علیرضا ریاحی بختیاری سهیل سبحان اردکانی

10.22034/jest.2017.10760

چکیده زمینه و هدف: پایش زیستی روشی مطلوب برای تعیین غلظت فلزات و قابلیت دسترسی زیستی آن‌هاست. پرندگان به‌سبب قرار داشتن در سطوح تغذیه ای بالا و حساسیت زیاد نسبت به مواد سمی، پایش‌گر مناسبی برای آلودگی‌های محیطی هستند. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی و مقایسه غلظت برخی فل أکثر

چکیده زمینه و هدف: پایش زیستی روشی مطلوب برای تعیین غلظت فلزات و قابلیت دسترسی زیستی آن‌هاست. پرندگان به‌سبب قرار داشتن در سطوح تغذیه ای بالا و حساسیت زیاد نسبت به مواد سمی، پایش‌گر مناسبی برای آلودگی‌های محیطی هستند. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی و مقایسه غلظت برخی فلزات در پوسته و محتویات تخم دو گونه پرنده در جزایر خورموسی خلیج فارس انجام یافته است. روش بررسی: پس از جمع‌آوری 13 عدد تخم پرستوی دریایی کاکلی کوچک و 14 عدد تخم سلیم خرچنگ خوار از جزایر خورموسی در سال 1391، خشک کردن و هضم نمونه‌ها توسط اسید نیتریک، غلظت فلزات مورد مطالعه توسط دستگاه نشر اتمی خوانده شد. یافته‌ها: میانگین غلظت تجمع‌یافته عناصر نیکل، سرب و وانادیوم (میکروگرم در کیلوگرم وزن خشک) در پوسته تخم پرستوی دریایی کاکلی کوچک به‌ترتیب برابر با 16±51، 89±293 و 5±82 و در محتویات تخم این گونه نیز به‌ترتیب برابر با 8±47، 134±374 و 7±96 بود. همچنین میانگین غلظت عناصر نیکل، سرب و وانادیوم (میکروگرم در کیلوگرم وزن خشک) در پوسته تخم گونه سلیم خرچنگ‌خوار به‌ترتیب برابر با 18±46، 43±228 و 12±73 و در محتویات تخم این گونه نیز به‌ترتیب برابر با 8±36، 43±244 و 3±95 بود. نتیجه‌گیری: پرستوی دریایی کاکلی کوچککه از سطوح بالاتر زنجیر غذایی تغذیه می‌کند، در مقایسه با سلیم خرچنگ‌خوار، قابلیت بیش‌تری در تجمع زیستی فلزات دارد و می‌توان این گونه را به‌عنوان یک پایش‌گر زیستی معرفی کرد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

166 - سنجش استراتژی های سرمایه گذاری، دارایی سبک یا سنگین و کثرت بدهی بر اساس تصمیمات متجانس در شرکت های همگروه صنعت
محمود کوچک زاده تهمتن فریدون رهنمای رودپشتی حمید رضا کردلوئی شادی شاهوردیانی مازیار قاسمی

چکیده:این پژوهش به سنجش استراتژی های سرمایه گذاری، دارایی سبک یا سنگین و کثرت بدهی بر اساس تصمیمات متجانس در شرکت های همگروه صنعت می پردازد . برای انجام این تحقیق نمونه ای از 104 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید.در این پژوهش، سنجش است أکثر

چکیده:این پژوهش به سنجش استراتژی های سرمایه گذاری، دارایی سبک یا سنگین و کثرت بدهی بر اساس تصمیمات متجانس در شرکت های همگروه صنعت می پردازد . برای انجام این تحقیق نمونه ای از 104 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید.در این پژوهش، سنجش استراتژی های سرمایه گذاری، دارایی سبک یا سنگین و کثرت بدهی بر اساس تصمیمات متجانس در شرکت های همگروه صنعت برای دوره 1394 تا 1399 صورت گرفت که در مجموع 624 مشاهده برای تحقیق موجود می باشد. در این تحقیق در ابتدا با استفاده از مصاحبه با خبرگان به شناسایی متغیرها پرداخته شد. روش آماری مورد استفاده در این تحقیق روش رگرسیون چند متغیره به شیوه پانل دیتا است. نتایج حاصل از فرضیات تحقیق نشان دهنده این مطلب می باشد که استراتژی های سرمایه گذاری شرکت، استراتژی دارایی سنگین، استراتژی دارایی سبک، استراتژی کثرت بدهی هر شرکت به طور قابل توجهی تحت تاثیر اسـتراتژی های مشابه شرکـت های همگـروه در صنعت خـود می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

167 - تعیین مقادیر تجمع‌یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در دو نوع کاهوی عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان
سهیل سبحان اردکانی سیدمیلاد جعفری

زمینه و هدف: نظر به اهمیت ایمنی غذایی و تاثیر سوء عناصر بالقوه سمی بر سلامتی انسان، این مطالعه با هدف بررسی غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در بخش‌های ساقه و برگ دو نوع کاهوی ایرانی و کاهوی گرد (پیچ) عرضه‌شده در بازار مصرف شهر همدان انجام شد. روش بررسی: أکثر

زمینه و هدف: نظر به اهمیت ایمنی غذایی و تاثیر سوء عناصر بالقوه سمی بر سلامتی انسان، این مطالعه با هدف بررسی غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در بخش‌های ساقه و برگ دو نوع کاهوی ایرانی و کاهوی گرد (پیچ) عرضه‌شده در بازار مصرف شهر همدان انجام شد. روش بررسی: تعداد 15 عدد کاهوی ایرانی و 15 عدد کاهوی گرد از بازار مصرف شهر همدان خریداری شد. پس از آماده‌سازی و هضم اسیدی نمونه‌ها در آزمایشگاه، غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آن‌ها به‌روش ولتامتری عاری‌سازی آندی در سه تکرار خوانده شد. پردازش آماری داده‌ها نیز با استفاده از ویرایش 19 نرم‌افزارSPSS انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت تجمع‌یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در بخش‌های برگ و ساقه کاهوی ایرانی به‌ترتیب برابر با 3/19 و 6/40؛ 103 و 233؛ 00/8 و 0/23؛ و 2/30 و 171 میلی‌گرم در کیلوگرم و در کاهوی گرد نیز به‌ترتیب برابر با 07/9 و 8/20؛ 4/35 و 118؛ 9/12 و 8/37؛ و 215 و 279 میلی‌گرم در کیلوگرم بوده است. نتایج مقایسه میانگین غلظت تجمع‌یافته عناصر در نمونه‌ها با بیشینه رواداری WHO/FAO نشان داد که به‌جز در مورد میانگین غلظت عنصر نیکل در کاهوی ایرانی، میانگین غلظت سایر عناصر از حد مجاز بیش‌تر بوده است. همچنین، به‌جز برای عناصر نیکل و سرب در کاهوی ایرانی، نتایج مقایسه بین بخش‌های برگ و ساقه نمونه‌ها نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی‌دار آماری در سطح %95 بود. بحث و نتیجه‌گیری: از آن‌جا که کاهوی عرضه‌شده در بازار مصرف شهر همدان فاقد ایمنی غذایی برای مصرف‌کنندگان بود، لذا، نسبت به پایش محصولات کشاورزی پرمصرف قبل از عرضه به بازار مصرف توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

168 - منابع هیدروکربنی غیر متعارف: اثرات محیط زیستی‌ و چالشهای آینده
لیلا مهاجری محمدعلی زاهد مرتضی پاکروان

با پیشرفت در فناوری های اکتشاف لرزه‌ای سه بعدی، حفاری افقی و شکاف زنی‌ هیدرولیکی، اکتشاف و تولید منابع غیر متعارف هیدرکربنی اقتصادی تر شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی منابع نفتی غیرمتعارف از جمله سنگ نفتی (Oil shale)، ماسه نفتی (Oil sands)، و نفت خام أکثر

با پیشرفت در فناوری های اکتشاف لرزه‌ای سه بعدی، حفاری افقی و شکاف زنی‌ هیدرولیکی، اکتشاف و تولید منابع غیر متعارف هیدرکربنی اقتصادی تر شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی منابع نفتی غیرمتعارف از جمله سنگ نفتی (Oil shale)، ماسه نفتی (Oil sands)، و نفت خام فوق سنگین (Extra heavy crude oil) انجام شده است.استفاده از منابع هیدروکربنی غیر متعارف، خطرات محیط زیستی قابل توجهی برای کره زمین دارد که باید به روشنی شناخته شوند. با این که این منابع از نظر اقتصادی و امنیت انرژی اهمیت زیادی دارند، مسائل محیط زیستی‌ مهمترین چالش آینده این صنعت به شمار میرود.ایــن پژوهــش پیمایشی توصیفــی - تحلیلــی بوده و در آن از داده های بانک های اطلاعاتی، منابــع دولت ایالات متحده آمریکا و سایر منابــع اســنادی- کتابخانــه ای استفاده شد.توسعه منابع انرژی غیر متعارف اثرات محیط زیستی قابل توجهی را به آب، هوا، زمین و جوامع وارد می سازد که باید به روشنی شناخته شوند. تخریب سرزمینی، تولید پسماند، مصرف آب و ایجاد پساب خطرناک، آلودگی‌ هوا، تولید گازهای گلخانه ای، تهدیدهای بوم شناختی‌ و آسیب به تنوع زیستی از جمله مهمترین معضلات هستند. توسعه پایدار در گرو مدیریت هزینه های محیط زیستی استوضع و اجرای قوانین کارامد محیط زیستی و تدوین استانداردهای مناسب می تواند در کاهش اثرات مخرب بر زیست بوم ها موثر و در راستای اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

169 - بررسی میزان فلزات سنگین سرب و کادمیوم در برخی پرندگان خوزستان
نرجس اکاتی عباس اسماعیلی ساری فاطمه عین الهی پیر

با توجه به افزایش نگرانی هادرموردآثاردرازمدتفلزاتسنگینبهعنوانآلاینده هایزیستمحیطی،مطالعات نشان داده که پایشزیستیمی تواند روشمطلوبورضایت مندیبرایاندازه گیریمیزانفلزاتسنگینباشد. پر می تواند نقش ذخیره و حذف فلزات سنگین را ایفا نماید. در این پژوهش میزان تجمع فلزات سنگین سرب أکثر

با توجه به افزایش نگرانی هادرموردآثاردرازمدتفلزاتسنگینبهعنوانآلاینده هایزیستمحیطی،مطالعات نشان داده که پایشزیستیمی تواند روشمطلوبورضایت مندیبرایاندازه گیریمیزانفلزاتسنگینباشد. پر می تواند نقش ذخیره و حذف فلزات سنگین را ایفا نماید. در این پژوهش میزان تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در پر پرندگان منطقه جنوب غرب ایران با تاکید بر تاثیر نوع زیستگاه (آبی و خشکی) پرندگان مورد مطالعه قرار گرفت. پرهای دم 29 پرنده متعلق به 8 گونه (4 گونه آبزی و 4 گونه خشکی زی) جمع آوری شدند. در این مطالعه فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی فیلیپس مدل Pu 940 اندازه گیری شدند. میانگین غلظتPbدر پر پرندگان بر حسب (μg/g)بین 03/1±23/18 (اردک بلوطی) و31/1±33/3 ( زنبورخوار سبز) و هم چنین میانگین کادمیوم بین 06/0±71/1 (اردک سر سبز) و(μg/g)03/0±06/0 ( زنبورخوار سبز) به دست آمد. برای بررسی اثر نوع زیستگاه بر میزان سرب و کادمیوم در پر، پرندگان در دو گروه (پرندگان آبزی و خشکی زی) مورد مطالعه قرار گرفتند. میانگین غلظت سرب در پرندگان آبزی (μg/g) 95/4±94/11 و برای پرندگان خشکی زی (μg/g)03/1±81/6 به دست آمد. میزان سرب در پرندگان آبی به طور معناداری بالاتر از پرندگان خشکی بود. میانگین غلظت کادمیوم در پرندگان آبزی (μg/g)73/0±08/1 و برای پرندگان خشکی زی(μg/g)19/0±25/0 به دست آمد. هر چند میزان کادمیوم در پرندگان آبی بیش تر بود، اما آنالیز های آماری تفاوت معناداری را در میزان کادمیوم در پرندگان آبی و خشکی نشان ندادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

170 - امکان سنجی حذف فلز مس از فاضلاب ها با استفاده از کمپوست به عنوان جاذب طبیعی
داود کاه فروشان الناز صفری شیرین نورایی نیا

هدف: فرآیند جذب سطحی یکی از روش های مهم جداسازی است که در آن ذرات فاز مایع یا گاز به کمک یک فاز جامد که جاذب نامیده می شود، جدا می شود. انتخاب نوع جاذب از لحاظ فنی، اقتصادی و زیست محیطی در این فرآیند، اهمیت بسیاری دارد.روش بررسی: در این تحقیق از کمپوست به شکل های پودری أکثر

هدف: فرآیند جذب سطحی یکی از روش های مهم جداسازی است که در آن ذرات فاز مایع یا گاز به کمک یک فاز جامد که جاذب نامیده می شود، جدا می شود. انتخاب نوع جاذب از لحاظ فنی، اقتصادی و زیست محیطی در این فرآیند، اهمیت بسیاری دارد.روش بررسی: در این تحقیق از کمپوست به شکل های پودری و گرانولی به عنوان یک جاذب طبیعی و بسیار ارزان جهت حذف فلز سنگین مس از محلول آبی سنتزی استفاده شد و عملکرد آن مورد ارزیابی قرار گرفت. در ابتدا تاثیر پارامترهایی همچون غلظت اولیه فلز مس، میزان جاذب، زمان فرآیند در دبی ثابت بر فرآیند جذب سطحی در سیستم ناپیوسته بررسی شد.یافته ها: بر طبق نتایج برای مقدار ثابت جاذب در غلظت ppm 100 فلز مس، درصد حذف بالای 90 % برای این فلز مشاهده شد و نشان داد جاذب کمپوست دارای عملکرد بسیار خوبی برای حذف فلز مس می باشد. با بررسی ایزوترم های جذب مختلف مشخص شد که فرآیند جذب سطحی حاضر دارای تطابق بسیار خوبی با ایزوترم فروندلیچ می باشد.بحث و نتیجه گیری: بررسی عملکرد سیستم در حالت پیوسته نشان داد که بیشترین بازده حذف مربوط به زمانی هست که 25 % از ستون جذب از کمپوست گرانولی پر شده و مابقی کمپوست پودری می باشند. همچنین مشاهده شد که افزایش زمان فرآیند منجر به افزایش حذف شده و در این سیستم حذف بعد از گذشت 15 دقیقه برای تمامی غلظت ها به حدود 100 % رسید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

171 - کاربرد نهال های گونه درختی افراپلت (Acer velutinum) برای جذب فلز سنگین جیوه از محیط زیست
سید آرمین هاشمی سحر طبیبیان سید یوسف ترابیان صبا خلج

فلزات سنگین، عناصری با وزن اتمی زیاد هستند و مقادیر زیاد این فلزات ممکن است برای موجودات زنده مضر باشد. جیوه یکی از این فلزات است و ممکن است مشکلات مختلفی را برای سلامت انسان ایجاد کند. هدف از اجرای این پژوهش بررسی توان زیست پالایی جیوه توسط گونه افراپلت است. با اجازه أکثر

فلزات سنگین، عناصری با وزن اتمی زیاد هستند و مقادیر زیاد این فلزات ممکن است برای موجودات زنده مضر باشد. جیوه یکی از این فلزات است و ممکن است مشکلات مختلفی را برای سلامت انسان ایجاد کند. هدف از اجرای این پژوهش بررسی توان زیست پالایی جیوه توسط گونه افراپلت است. با اجازه منابع طبیعی نهال های یک ساله گونه افرا از نهالستان تهیه شد و محلول کلریدجیوه با غلظتهای ۲۰ و ۴۰ و ۶۰میلی‌گرم در لیتر تهیه شد سپس محلول به خاک اضافه گردید و نهال های افرا در گلدان قرار گرفته پس از طی دوره زمانی شش ماهه از رشد نهالها، برگ و ساقه و ریشه نهال ها نمونه برداری گردید . نتایج با استفاده از آزمون آنالیز واریانس و آزمون دانکن مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین میزان انباشت فلز جیوه در اندام برگ، ساقه و ریشه و به ترتیب ۶۷/۴۵ و۴۰ و ۵۵ میلی گرم بر کیلوگرم می باشد. براساس نتایج حاصل شده از این پژوهش گونه افرا مناسب جهت پالایش خاک های آلوده به فلز جیوه می باشد. نتیجه گیری : براساس نتایج حاصل شده از این پژوهش گونه افرا مناسب جهت پالایش خاکهای آلوده به فلز جیوه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

172 - بررسی میزان جذب فلز سنگین سرب در گونه درختی چنار در مناطق ترافیکی در شهر رشت
سحر طبیبیان سیروس بیدریغ سید یوسف ترابیان

فلزات سنگین مهم چون سرب ، بخشی از آلاینده هایی هستند که توسط خودرو ها تولید شده و جریان ترافیکی باعث انتشار آنها در محیط شهری می شود. به منظور مطالعه میزان آلودگی درختان حاشیه خیابان ها و تعیین پارامتر ترافیکی مؤثر بر مقدار سرب در برگ درخت چنار شهر رشت برای مطالعۀ موردی أکثر

فلزات سنگین مهم چون سرب ، بخشی از آلاینده هایی هستند که توسط خودرو ها تولید شده و جریان ترافیکی باعث انتشار آنها در محیط شهری می شود. به منظور مطالعه میزان آلودگی درختان حاشیه خیابان ها و تعیین پارامتر ترافیکی مؤثر بر مقدار سرب در برگ درخت چنار شهر رشت برای مطالعۀ موردی انتخاب شده در این شهر از چهار ایستگاه در حاشیۀ خیابان های شهر از نظر پرترافیک و کم ترافیک انتخاب شدند.عوامل ترافیکی شامل سه ایستگاه پرترافیک با توجه به حجم ترافیک در روز و در ماه و یک ایستگاه کم ترافیک انتخاب شدند.روش کار به این صورت بود که 60 پایه از گونه چنار در فواصل 30 متری به طور تصادفی و از کل محدوده تاج درخت برای تعیین میزان جذب فلز سنگین سرب انتخاب شد و از هر نمونه، 10 گرم جهت بررسی میزان سرب جذب شده مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که جذب سرب توسط گونۀ درختی چنار در سه ایستگاه پرترافیک و ایستگاه شاهد، ایستگاه خیابان تختی از نظر میزان جذب سرب بیشترین میزان (ppm53/29) را نسبت به سه ایستگاه دیگر داشت. بنابراین گونه چنار، گونۀ مناسبی برای حاشیۀ خیابانها در محدودۀ شهری می تواند باشد. نتایج این تحقیق می تواند در مدیریت حمل و نقل و کنترل ترافیک شهری و معماری و طراحی شهری و کاشت گونۀ چنار مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

173 - اندازه گیری میزان فلزات سنگین در مردار سنگ و ارزیابی قابلیت فراهمی زیستی آنها برای بدن
فرشته دست گشاده کیوان رحیمی

زمینه و هدف: مردار سنگ (سنگ مرداب یا نقره سنگ)، به صورت پودر خاکستری رنگ در اغلب عطاری های سطح کشور موجود می باشد و جهت جلوگیری از بوی نامطبوع ناشی از تعریق بدن و همچنین ندرتاً به عنوان روشن کننده پوست استفاده می شود. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان فلزات سنگین موجود در أکثر

زمینه و هدف: مردار سنگ (سنگ مرداب یا نقره سنگ)، به صورت پودر خاکستری رنگ در اغلب عطاری های سطح کشور موجود می باشد و جهت جلوگیری از بوی نامطبوع ناشی از تعریق بدن و همچنین ندرتاً به عنوان روشن کننده پوست استفاده می شود. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان فلزات سنگین موجود در مردار سنگ و خطرات ناشی از آن می باشد. روش بررسی: در این تحقیق میزان 5 فلز سنگین در نمونه های جمع آوری شده از 8 عطاری واقع در شهرهای کرج و تهران اندازه گیری گردید. در این نمونه ها میزان کل فلزات سنگین موجود در مردار سنگ و میزان فلزات قابل استخراج در محلول عرق مصنوعی اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج غلظت کل فلزات سنگین نشان می دهد میزان عناصر سرب، نیکل، کادمیم، کروم و نقره به ترتیب 127481±747946، ± 2026، 2/2 ± 91/4، 7/94 ± 541 و mg/kg 8/61 ± 100 می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده مقادیر سرب و کادمیم در مردار سنگ بالاتر از مقادیر حد مجاز تعیین شده برای محصولات آرایشی می باشد که توسط وزارت بهداشت کانادا تعیین شده است. نتایج فلزات قابل استخراج با عرق مصنوعی نیز نشان می دهد فراهمی زیستی سرب در مردارسنگ بسیار بالا می باشد. بحث و نتیجه گیری: افرادی که از مردار سنگ استفاده می نمایند برای مدت طولانی در معرض تماس پوستی با سرب قرار می گیرند. بنابراین توصیه می گردد از استفاده از مردار سنگ و قرار گیری آن در دسترس عموم مردم جلوگیری گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

174 - سازوکارهای ناپویاسازی فلزهای سنگین در خاک‌ها
رامین سلماسی

زمینه و هدف: افزایش فعالیت های کشاورزی به رها سازی آلاینده های گوناگون از سامانه های کشاورزی منجر می گردد که به عنوان یکی از عوامل افت کیفیت خاک و آب، مطرح می باشد. از شیوه های پاک سازی گوناگون از جمله کاربرد اصلاح گرهای شیمیایی برای کاهش زیان های مرتبط با این آلاینده ه أکثر

زمینه و هدف: افزایش فعالیت های کشاورزی به رها سازی آلاینده های گوناگون از سامانه های کشاورزی منجر می گردد که به عنوان یکی از عوامل افت کیفیت خاک و آب، مطرح می باشد. از شیوه های پاک سازی گوناگون از جمله کاربرد اصلاح گرهای شیمیایی برای کاهش زیان های مرتبط با این آلاینده ها بهره گیری می شود. در این مقاله پیرامون کاربردی ترین اصلاح گرهای شیمیایی جهت غیرفعال سازی فلزات سنگین، سازوکارهای این غیرفعال سازی ها و جنبه های زیست محیطی کاربرد این اصلاح گرها بحث فشرده ای می شود.مواد و روش ها: اصلاح گرهای شیمیایی که بصورت متداول جهت غیر فعال سازی آلاینده ها کاربرد دارند در رده های فرآورده های آهن، کلسیم و آلومینیوم دار قرار می گیرند. ترکیبات فسفردار و رس های سیلیکاته، سایر فرآورده ها را تشکیل می دهند.نتایج: سازو کارهای غیرفعال سازی آلاینده ها شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر می باشد: تشکیل رسوب سطحی، جذب بر روی سطوح کانی، رسوب به صورت نمک و هم رسوبی. بررسی جنبه های زیست محیطی نشان می دهد که وجود مواد ناخواسته مانند فلزات سنگین، فلورید، سولفات، جامدات محلول و مواد پرتوزا در زایدات و باطله های صنعتی می توانند به آب های زیرزمینی آبشویی یابند و یا از طریق روانآب وارد آب های سطحی شوند.بحث و نتیجه گیری: اسیدیته یا قلیائیت که با برخی از این زایدات همراه می باشد، می تواند زیان زیست محیطی جدی را به همراه داشته باشد. اصلاح گرهای شیمیایی عناصری را دارند که با تاثیر بر فعالیت برخی میکروب ها، می توانند بر روی فرآیندهای ژئوشیمیایی حیاتی مانند انحلال و تشکیل کانی، هوادیدگی و معدنی شدن مواد آلی تاثیر گذار باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

175 - تحلیل اجلاس COP26 با تاکید بر وضعیت کشور ایران
سوسن حایری یزدی مریم رباطی نسیم پورسینا عذرا کریمی

زمینه و هدف: با توجه به اینکه تغییرات اقلیمی از یک موضوع حاشیه ای به یک اولویت جهانی تبدیل شده است، نزدیک به سه دهه است که سازمان ملل بیشتر کشورهای روی زمین را برای اجلاس‌های جهانی آب و هوا به نام COP گرد هم می‌آورد. هدف از این مطالعه، بررسی اهداف و دستاوردهای COP26 و ت أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اینکه تغییرات اقلیمی از یک موضوع حاشیه ای به یک اولویت جهانی تبدیل شده است، نزدیک به سه دهه است که سازمان ملل بیشتر کشورهای روی زمین را برای اجلاس‌های جهانی آب و هوا به نام COP گرد هم می‌آورد. هدف از این مطالعه، بررسی اهداف و دستاوردهای COP26 و تاثیر آن بر تصمیمات کلان ایران بوده است.روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای بر COPهای گذشته، و COP26 بوده است. در این راستا مقالات پیشین و فعلی به همراه سخنرانیها و دستاوردهای کاپها مطالعه گردید و سیر حرکت و تحول این اجلاس، قدرتها و ضعفها و نتایج آن مطالعه شد. در نهایت تاثیر این اجلاس بر تصمیمهای کشور ایران تحلیل شده است و بعضا پیشنهادهایی برای بهبود فرایند سیاستگذاری در ایران ارائه شده است.یافته ها: با توجه به اینکه بیشتر نیروگاه های برق ایران و صنعت فولاد به طور معمول از سوختهای فسیلی به عنوان منابع انرژی ورودی استفاده می کنند، مساله کاهش انتشار کربن از صنایع با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و استفاده از کمکهای جهانی کمک به کاهش نشر گازهای گلخانه ای خواهد داشت.بحث و نتیجه گیری: زمینه های کاری داخل و خارج از ایران در دو بخش کاهش انتشار و سازگاری با تغییر اقلیم است و در این راستا، سازمانهای متعدد جهانی برای تخصیص کمکهای مالی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

176 - بررسی منابع، ساختار شیمیایی، اثرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین در خاک
حمید عباسی تبار عیسی سلگی کامران شایسته ثمر مرتضوی

زمینه و هدف : خاک یکی از مهمترین اجزاء اکوسیستم است که محیطی مناسب برای ذخیره عناصر غذایی و انجام فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی می باشد و به عنوان یک فیلتر طبیعی با نگهداری و انتقال آلاینده ها، اثرات مضر آنها را کاهش می دهد. این پژوهش با هدف بررسی منابع، ساختار شیمیایی أکثر

زمینه و هدف : خاک یکی از مهمترین اجزاء اکوسیستم است که محیطی مناسب برای ذخیره عناصر غذایی و انجام فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی می باشد و به عنوان یک فیلتر طبیعی با نگهداری و انتقال آلاینده ها، اثرات مضر آنها را کاهش می دهد. این پژوهش با هدف بررسی منابع، ساختار شیمیایی و اثرات بهداشتی و محیط زیستی برخی فلزات سنگین موجود در خاک انجام گرفت.روش بررسی : روش تحقیق به صورت نظری و استفاده از منابع کتابخانه ای بود. در ابتدا منابع و سپس ساختار و اثرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین در خاک بررسی گردید.یافته ها : نتایج نشان می دهد که فلزات سنگین بر خلاف آلوده کننده های آلی، تغییر ناپذیر و غیر قابل تجزیه و دارای اثرات فیزیولوژی بر موجودات زنده می باشند و در غلظت های کم حائز اهمیت می باشد. فلزات سنگین به طور طبیعی در خاک بر اثر فرآیندهای پدوژنیک ایجاد می شوند. عواملی انسانی همچون توسعه مناطق صنعتی، پسماندهای معدنی، استفاده از کودهای شیمیایی، آفت کشها، لجن فاضلاب و آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب، باقی مانده های ناشی از سوختن زغال سنگ، پتروشیمی ها و رسوبات اتمسفری می توانند غلظت این فلزات را افزایش داده و باعث آلودگی خاک به فلزات سنگین شوند.بحث و نتیجه گیری : خاک نقش بسیار مهمی در تامین غذا برای انسان و دیگر موجودات دارد و آلوده شدن آن توسط فلزات سنگین می تواند اثرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. شناخت کافی از غلظت، منابع، ساختار شیمیایی و پتانسیل خطرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین، برای پیشگیری از آلودگی و انتخاب روش مناسب جهت اصلاح و بازسازی خاک ضروری است. ایجاد منابع قابل دسترس برای تولیدات کشاورزی و افزایش امنیت غذایی از اهداف اصلاح خاک های آلوده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

177 - بررسی فلزات سنگین) کروم، مس، آهن و سرب( در آبهای درون شبکه‌ای شهرستان ورامین و ترسیم توزیع مکانی با بهره گیری از نرم افزار ArcGIS
دلارام موسوی خطیبی شهرام بیک پور علیرضا قراگوزلو مهدی رمضانی

زمینه و هدف: آلودگی آب شرب به عنوان یکی از مسائل مهم در زندگی روزمره بشر تبدیل شده است. محدوده مورد مطالعه به وسعت 1580 کیلومتر مربع می باشد. در مطالعه حال حاضر کیفیت آب شرب شهرستان ورامین از نظر آلودگی به فلزات سنگین از جمله سرب و روی، آرسنیک و کادمیوم مورد بررسی قرار أکثر

زمینه و هدف: آلودگی آب شرب به عنوان یکی از مسائل مهم در زندگی روزمره بشر تبدیل شده است. محدوده مورد مطالعه به وسعت 1580 کیلومتر مربع می باشد. در مطالعه حال حاضر کیفیت آب شرب شهرستان ورامین از نظر آلودگی به فلزات سنگین از جمله سرب و روی، آرسنیک و کادمیوم مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه 30 نمونه از آب شرب شهر ورامین جمع آوری شده و پس از آماده سازی در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه ICP-OES EOP مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. به منظور تعیین درجه آلودگی و همچنین پراکندگی فلزات سنگین در آب شرب منطقه، نقشه پراکندگی فلزات سنگین با استفاده از نرم افزار Arc GIS تنظیم شده است. برای تعیین درجه آلودگی آب شرب منطقه ای از دو شاخص آلودگی آب ارزیابی فلزات سنگین و آلودگی فلزات سنگین با توجه به غلظت سنجش قرار می دهد و فلزات سنگین در منطقه نسبت به حداکثر غلظت مجاز تعیین شده برای مصارف شرب، کیفیت آب استفاده شده است. یافته ها: در مطالعه انجام شده بر روی آلودگی فلزات سنگین همچون سرب، روی، کادمیوم، مس، آرسنیک، کروم و آهن با استفاده از دو روش ارزیابی شاخص آلودگی نشان می دهد که عناصر سنگین در روش ارزیابی فلزات سنگین کمتر از 10 بوده و در درجه آلودگی کم قرار دارد. نتایج بدست آمده با استفاده از روش آلودگی فلزات سنگین نشان می‌دهد که این عناصر در اغلب ایستگاههای مورد مطالعه در درجه آستانه آلودگی قرار دارند. بحث و نتیجه گیری: پهنه بندی های انجام شده در این منطقه با استفاده از روش درون یابی وزندهی فاصله معکوس در محیط نرم افزار ArcGIS می توان به این نتیجه رسید که بیشترین میزان عناصر سنگین در شمال غرب و غرب این شهر قرار دارد و کمترین آن در شمال شرق این شهر واقع شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

178 - بررسی شدت آلودگی خاک مکان دفن زباله شهری زاهدان به فلزات سنگین (کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک) با استفاده از شاخص بار آلودگی و ریسک اکولوژیکی
فاطمه بزی محمدرضا رضایی محمدحسین صیادی اناری

آلودگی خاک و انباشتگی فلزات سنگین در خاک یکی از مهم‌ترین مسائل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می کند. فلزات سنگین به دلیل سمیت، پایداری و خاصیت تجمع زیستی ازجمله آلودگی های جدی و خطرناک محیط زیست می باشد. این مطالعه باهدف بررسی شدت آلودگی خاک م أکثر

آلودگی خاک و انباشتگی فلزات سنگین در خاک یکی از مهم‌ترین مسائل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می کند. فلزات سنگین به دلیل سمیت، پایداری و خاصیت تجمع زیستی ازجمله آلودگی های جدی و خطرناک محیط زیست می باشد. این مطالعه باهدف بررسی شدت آلودگی خاک مکان دفن زباله شهری زاهدان واقع در استان سیستان و بلوچستان به فلزات سنگین صورت گرفت.اندازه گیری فلزات در فروردین‌ماه 1395 در 10 ایستگاه مطالعاتی و بر اساس استانداردهای رایج انجام پذیرفت. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی، تعداد 20 نمونه مرکب خاک سطحی و عمقی جمع آوری شد. بعد از آماده سازی نمونه ها، مقدار کل کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک در نمونه های خاک توسط اسید نیتریک عصاره گیری و برای تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد.نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک‌طرفه در نمونه‌برداری‌های انجام‌شده در خاک سطحی و عمقی برای این عناصر مبین وجود اختلاف معنی دار در ایستگاه‌های مختلف بوده است. نتایج حاصل از بررسی شاخص بار آلودگی نشان داد خاک مکان دفن زباله زاهدان با مقادیر PLI کمتر از 2 از بار آلودگی کمی برخوردار است و بیشترین بار آلودگی در خاک سطحی و عمقی به ترتیب مربوط به ایستگاه 2 و 1 می باشد. همچنین نتایج نشان می‌دهد فلزات سنگین کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک با میزان ریسک اکولوژیکی مجموع عناصر در خاک سطحی و عمقی به ترتیب 855/203 و 93/236 در رده ریسک اکولوژیکی آلودگی متوسط قرارگرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

179 - مروری بر شاخص‏های زیستیِ محیط‏های آلوده به فلزات‌ سنگین
جابر اعظمی حبیب مرادپور ناصر کیانی مهر

آلودگی اکوسیستم های مختلف به فلزات ‌سنگین یکی از مهم‌ترین مسایل محیط‌ زیست است که زندگی گیاهان، جانواران و مخصوصاً انسان را تهدید می‌کند. امروزه در دنیا جهت اصلاح محیط‌های آلوده به فلزات ‌سنگین از روش های زیستی استفاده می کنند در حالی که هنوز در کشور ایران روش‌های شیمیا أکثر

آلودگی اکوسیستم های مختلف به فلزات ‌سنگین یکی از مهم‌ترین مسایل محیط‌ زیست است که زندگی گیاهان، جانواران و مخصوصاً انسان را تهدید می‌کند. امروزه در دنیا جهت اصلاح محیط‌های آلوده به فلزات ‌سنگین از روش های زیستی استفاده می کنند در حالی که هنوز در کشور ایران روش‌های شیمیایی و فیزیکی بکار گرفته می شود. روش‌های اصلاح فیزیکی و شیمیایی محیط‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، تنوع‌زیستی و کیفیت محیط را از بین می برند و این روش‌ها عمدتاً پرهزینه، وقت گیر، مسبب آلودگی محیط زیست، نیاز به امکانات و تجهیزات گران، نیازمند متخصص جهت سنجش و ... هستند. از این رو، طی سال‌های اخیر پژوهشگران درصدد طراحی و توسعه‌ی روش‌های زیستی برآمدند که بتوانند محیط‌های آلوده به فلزات سنگین را با دقت بیش تر، کم هزینه تر، سازگارتر با محیط و با حداقل امکانات پاک سازی، تعدیل و پایش نمایند. هدف از این تحقیق مروری بر شاخص های زیستی، انتقال مفهوم شاخص‌های زیستی و چگونگی انتخاب اصلاح‌گر زیستی خاک‌های آلوده، می باشد. برای مثال گیاه پالایی هنوز در مرحله‌ی تحقیق و توسعه می‌باشد و دارای مباحث فنی زیادی است که نیاز به توجه و ارزیابی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

180 - ترکیب پارامترهای مغناطیسی: راهی مؤثر در تشخیص منابع آلودگی خاک (مطالعه موردی: خاک های اطراف شهر زنجان)
علی افشاری حسین خادمی

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آلودگی خاک های اطراف زنجان با استفاده از تکنیک پذیرفتاری مغناطیسی می باشد. برای این منظور از منطقه ای به وسعت 2000 کیلومتر تعداد 241 نمونه به صورت شبکه بندی انتخاب گردید. در نمونه های خاک پذیرفتاری مغناطیسی با استفاده از دستگاه بارتینگتون مدل أکثر

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آلودگی خاک های اطراف زنجان با استفاده از تکنیک پذیرفتاری مغناطیسی می باشد. برای این منظور از منطقه ای به وسعت 2000 کیلومتر تعداد 241 نمونه به صورت شبکه بندی انتخاب گردید. در نمونه های خاک پذیرفتاری مغناطیسی با استفاده از دستگاه بارتینگتون مدل MS2 قرائت گردید. برای تعیین ارتباط بین فلزات سنگین، خصوصیات فیزیکوشیمیایی و پارامترهای مغناطیسی تجزیه به مؤلفه های اصلی (PCA) و آنالیز خوشه ای (CA) صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که میانگین پذیرفتاری مغناطیسی (χlf) در کاربری کشت دیم، کشت آبی، باغ، مرتع و شهری به ترتیب 0/314، 4/265، 5/321، 6/455 و 2/519 (10-8m3kg-1) بدست آمد. میانگین پذیرفتاری مغناطیسی وابسته به فرکانس (χfd) در کاربری های اراضی فوق به ترتیب 5/1، 0/2، 8/1، 2/1 و 1/1 درصد مشاهده شد. در تجزیه به مؤلفه های اصلی (PCA) پنج مؤلفه اول شناسایی شده، که مولفه های اول تا پنجم به ترتیب 5/20، 1/18، 2/16، 65/9 و 50/8 درصد از کل واریانس را توجیه می کردند. در آنالیز خوشه ای دو فاکتور شناسایی شد: فاکتور اول شامل پذیرفتاری مغناطیسی، شن، ماده آلی، EC، کادمیم، مس، روی و سرب، فاکتور دوم شامل پذیرفتاری مغناطیسی وابسته به فرکانس، آهک، pH، CEC، سیلت، رس، کروم، نیکل، کبالت و منگنز قرار گرفتند. گروه اول جزء پارامترهایی هستند که بیش تر تحت تأثیر فعالیت های انسانی قرار می گیرند و گروه دوم، بیش تر متأثر از ماده مادری می باشند. نتایج حاصل از توزیع مکانی پذیرفتاری مغناطیسی کاملاً منطبق بر نتایج آماری پذیرفتاری مغناطیسی در کاربری های اراضی مختلف می باشد. بیش ترین مقادیر پذیرفتاری مغناطیسی در نمونه سنگ های آذرینی (بازالت، پورفیریت، گرانیت) مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

181 - کاربرد و کارایی پسماند‌های کشاورزی در حذف فلزات سنگین و رنگ از آب و پساب : مطالعات جذب بهینه
محمدصادق نیکنام افسانه شهبازی جواد فرجلو

اسدی فاطمه ، شریعتمداری-ح، میر غفاری-ن ، استفاده از ضایعات کشاورزی در تصفیه تکمیلی فاضلابها، سومین کنگره ملی بازیافت و استفاده از منابع آلی تجدید شونده در کشاورزی، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 1387، خوراسگان Ahmad Khan. N, Ibrahim. SH , Subramaniam. P, 20 أکثر

اسدی فاطمه ، شریعتمداری-ح، میر غفاری-ن ، استفاده از ضایعات کشاورزی در تصفیه تکمیلی فاضلابها، سومین کنگره ملی بازیافت و استفاده از منابع آلی تجدید شونده در کشاورزی، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 1387، خوراسگان Ahmad Khan. N, Ibrahim. SH , Subramaniam. P, 2004 , Elimination of Heavy Metals from Wastewater Using Agricultural Wastes as Adsorbents, Malaysian Journal of Science , vol 23 , pp. 43 - 51 Patel seema , 2012 , Potential of fruit and vegetable wastes as novel biosorbents : summarizing the recent studies , rev environ sci biotechnol , Rev Environ Sci Biotechnol , vol 11 , pp. 365380 baharathi K. s , ramesh s. t , 2013, removal of dyes using agricultural waste as low-cost adsorbents : a review , appl water sci , pp. 1-18 , DOI 10.1007/s13201-013-0117-y منکچیان کیوان ، عادل زاده-ع ، سخایی-ف علیا-م ،حذف رنگ حاصل از پساب نساجی با استفاده از جاذب طبیعی و ارزان قیمت پوست موز، 1390، ایران نامنی محبوبه ، علوی مقدم-م ، آرامی-م ، مطالعه جذب تعادلی کروم شش ظرفیتی از محلول آبی با استفاده از سبوس برنج ،علوم و تکنولوژی محیط زیست، 1386، دوره دهم، شماره چهار نیک اذر منوچهر، حمید علی جانی، امیر حسین حقیقی، 1388، حذف جیوه از محلول های آبی توسط سبوس گندم، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره یازدهم، شماره دو ززولی محمد علی، ابراهیمی-پ ، باقری اردبیلیان-م، کاربرد مواد زائد کشاورزی (پوست مرکبات) در حذف کادمیم و کروم از محیط های آبی: تعیین ایزوترم های جذب، ششمین همایش ملی و اولین همایش بین المللی مدیریت پسماند، 1391، مشهد محمدی ثانی علی، تجلی-ف، علیزاده گلستانی-ح، و سعیدفرجی-م، حذف فلزات سنگین از آب با استفاده از ضایعات کشاورزی، همایش ملی صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان، 1390، قوچان Saka,c. sahin,o . kucuk, m, 2012, application on agricultural and forest waste adsorbents for the rimoval of lead (II) from contaminated waters, Int. J. Environ. Sci. Technol, vol 9, pp.379394 Nguyen. T.a h, ngo. H, guo. W, zhang. J, liang. S, yue. Q, li. Q, nguyen. T.v , 2013, Applicability of agricultural waste and by-products for adsorptive removal of heavy metals from wastewater , bioresource wastewater , Bioresource Technology , vol 148 , pp. 574585 Wang. J , chen. C , 2009, biosorbent for heavy metals removal and their future , biotechnology advances , Biotechnology Advances vol 27, pp. 195226 A. D abrowski, 2001 , Adsorption—from theory to practice, Adv. Colloid Interface Sci , vol 93 , pp. 135224. H. Wang, J. Kang, H. Liu, J. Qu, 2009 , Preparation of organically functionalized silica gel as adsorbent for copper ion adsorption, J. Environ. Sci., vol 21, pp. 14731479. T.K. Naiya, A.K. Bhattacharya, S.K. Das, 2009 , Adsorption of Cd(II) and Pb(II) from aqueous solutions on activated alumina, J. Colloid Interface Sci. , vol 333 , pp. 1426. T. Motsi, N.A. Rowson, M.J.H. Simmons, 2009, Adsorption of heavy metals from acid mine drainage by natural zeolite, Int. J. Miner. Process. ,Vol 92 , pp. 4248 A. D˛abrowski, P. Podko´scielny, Z. Hubicki, M. Barczak , 2005 ,Adsorption of phenolic compounds by activated carbon—a critical review, Chemosphere , vol 58 , pp. 10491070 M. Ahmedna, W.E. Marshall, R.M. Rao, 2000 , Production of granular activated carbons from selected agricultural by-products and evaluation of their physical, chemical and adsorption properties, Bioresour. Technol. , Vol 71 , pp. 113123. طوطیایی عبد الحسین، سلیمانی-الف، 1388، گزارش درباره اصلاح الگوی مصرف،کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، مطالعات زیر بنایی (گروه کشاورزی)، شماره مسلسل 9981 شادان عبدالرحمن، بررسی ابعاد اقتصادی ضایعات محصولات کشاورزی در ایران، موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، 1386، مشهد Jamil R. Memon , Saima Q. Memon , M.I. Bhanger , G. Zuhra Memon , A. El-Turki , Geoffrey C. Allen , 2008 , Characterization of banana peel by scanning electron microscopy and FT-IR spectroscopy and its use for cadmium removal , Colloids and Surfaces B: Biointerfaces , vol 66 , pp.260265 Xiaomin Li , Yanru Tang , Xiuju Cao , Dandan Lu , Fang Luo , Wenjing Shao , 2008 , Preparation and evaluation of orange peel cellulose adsorbents for effective removal of cadmium, zinc, cobalt and nickel , Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects , vol 317 , pp. 512521 دهقانی سارا، موسوی-ف، مصطفی زاده-ب، استفاده از ساقه آفتابگردان به دو صورت خام و اصلاح شده برای حذف نیکل، کروم، و کادمیم از پساب صنعتی، نهمین کنگره بین المللی مهندسی عمران،1391، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان محمدی ثانی علی ، تجلی-ف ، علیزاده گلستانی-ح ، سعید فرجی-م ، جذب سطحی سرب و کادمیم توسط پوست گلابی از محلول آبی ، دومین همایش ملی علوم و صنایع غذایی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان، 1392، خراسان شمالی ارمی اول ازاده، اسماعیل زاده-م، واسعی چهار محالی-س، بررسی جذب فلز سنگین کادمیم از محلول آبی با استفاده از رزین تبادلی یونی معدنی (زئولیت) و آلی (کربن فعال شده از پوست پسته)، اولین همایش محیط زیست و آلاینده ها، 1390، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، خوزستان دهقانی سارا ، موسوی-ف، استفاده از بقایای ساقه افتابگردان ، برای حذف کادمیم از محلول های آبی، سومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1389، خوزستان ملکی افشین، زندی-ش، محوی-الف، جذب بیولوژیکی یونهای کادمیم و مس از محیط آبی توسط سبوس گندم اصلاح شده به روش شیمیایی، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 1391، دوره هفدهم Feng Ning-chuan , GUO Xue-yi , 2012 , Characterization of adsorptive capacity and mechanisms on adsorption of copper, lead and zinc by modified orange peel , Trans. Nonferrous Met. Soc. China , vol 22 , pp. 1224_1231 ارمی اول آزاده و مرجان اسماعیل زاده ، بررسی جذب فلز روی از فاضلاب های صنعتی توسط جاذب آلی (کربن فعال از پوست پسته)، اولین همایش ملی دانشجویی مدیریت و فناوریهای نوین در علوم بهداشتی، سلامت و محیط زیست، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، 1389، تهران محمد پور الهامه، زمانی-ع، یافتیان-م، تهیه بیوفیلتر ستونی با کمپوست چای برای حذف برخی یون هاب فلزی سنگین از محلول های آبی، ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست ، 1391، تهران Amit Bhatnagar , A.K. Minocha , 2010 , Biosorption optimization of nickel removal from water using Punica granatum peel waste , Colloids and Surfaces B: Biointerfaces , vol 76 , pp. 544548 پور رجب محمد ، شریفی-س ، سخایی-ف ، جوادیان-س و ابراهیم علیا-م ، بکارگیری پوست موز در حذف فلزات سنگین سرب ،مس و نیکل از پساب پنجمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست ، 1390، تهران محمدی گله زن مسلم و شا محمدی-ش، مقایسه جاذب های کربن فعال، خاک اره، پوسته فندق و پوسته بادام در حذف نیکل از محیط آبی، آب و فاضلاب ،1392، شماره سه ارمی اول ازاده، بررسی جذب فلز سنگین نیکل از فاضلاب های صنعتی با استفاده از رزین تبادل کاتیونی و الی ( کربن فعال شده از الیاف نارگیل )، دوازدهمین همایش ملی بهداشت ایران، دانشگاه علو پزشکی شهید بهشتی، دانشکده بهداشت، 1388، تهران نرجس مصلی نژاد و احمد آرامی، جذب سطحی فلز سنگین نیکل بر روی کربن فعال آماده شده با پوست نارنج حاصل از فعال سازی با اسید فسفریک، دومین همایش علوم و فناوریهای نوین در صنعت پالایش نفت، 1390، اصفهان K.M. Sreenivas, M.B. Inarkar, S.V. Gokhale, S.S. Lele , 2014 , Re-utilization of ash gourd (Benincasa hispida) peel waste for chromium (VI) biosorption: Equilibrium and column studies , Journal of Environmental Chemical Engineering , vol 2 , pp. 455462 V. Lugo-Lugo , C. Barrera-Díaz , F. Ureña-Núñez , B. Bilyeu , I. Linares-Hernández , 2012 , Biosorption of Cr(III) and Fe(III) in single and binary systems onto pretreated orange peel , Journal of Environmental Management , vol 112 , pp. 120-127 نیا کوثری مهرداد ، جوادیان-ش، باگاس نیشکر، پتانسیل بالقوه جهت حذف ترکیبات کروم از فاضلاب های صنعتی ، اولین کنفرانس پتروشیمی ایران، 1388، تهران هاشمی شرف اباد ساعد، رحیمی-م، قاعدی-م ، دانایی-م، حذف فلزات (سرب، کروم و کبالت) از محیط آبی بوسیله مخلوطی از جاذب های خاک اره وساقه درخت بنه، همایش ملی مهندسی آب و فاضلاب، 1391، کرمان شامحمدی حیدری زمان، خواجه-م، اثر تغییرات جرم جاذب خاک اره بر سینتیک جذب کروم در محیط آبی، محیط شناسی، 1389، سال سی و ششم، شماره پنجاه و ششم باریک بین بهنام، تقوی-ت، حریفی مود-ع و ناصح-ن ،حذف کروم شش ظرفیتی از فاضلاب صنعتی با استفاده از پوست سبز بادام، اولین همایش بحران های زیست محیطی و راهکار های بهبود آن، 1391، دانشگاه آزد واحد خوزستان، خوزستان A.O. Jorgetto , R.I.V. Silva , M.J. Saeki , R.C. Barbosa , M.A.U. Martines , S.M.A. Jorge , A.C.P. Silva , J.F. Schneider , G.R. Castro , 2014 , Cassava root husks powder as green adsorbent for the removal of Cu(II) from natural river water , Applied Surface Science , vol 288 , pp. 356 362 B.M.W.P.K. Amarasinghe , R.A. Williams , 2007 , Tea waste as a low cost adsorbent for the removal of Cu and Pb from wastewater , Chemical Engineering Journal , vol 132 , pp. 299309 E.-S.Z. El-Ashtoukhy , N.K. Amin , O. Abdelwahab , 2008 ,Removal of lead (II) and copper (II) from aqueous solution using pomegranate peel as a new adsorbent , Desalination , vol 223 , pp. 162173 احمد موفق پور، قربانپور خمسه-ع و موسویان-م ، بررسی حذف توریم از پسابهای صنعتی طی فرایند بیوجذب با استفاده از جاذب زیستی Citrus Sinensis (پوست پرتقال) ، اولین کنفرانس ملی فناوری های نوین در شیمی و مهندسی شیمی، 1392، تهران صالحی خو فاطمه، ناصر نژاد-ب، ربانی-م، خرمایی-م، جذب سرب از محلول های آبی بر روی جاذب پوست نارنج، یازدهمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران، 1385 ، تهران راوری سید مجتبی، عارفی شهربابک-ن و جمعه آریانی-ه ، بررسی میزان جذب فلز سرب از پسابها و محلول های آبی با استفاده از پوست پرتقال، اولین کنفرانس ملی راهکار های دستیابی به توسعه پایدار در بخش های کشاورزی، منایع طبیعی و محیط زیست، 1391 رحیم نژاد مصطفی، سنتز جاذب کربن فعال از پوست کیوی و کاربرد آن در حذف سرب از پسابها در فرآیند ناپیوسته، ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست،1391، تهران محمدی ثانی علی، تجلی-ف، علیزاده گلستانی-ح، سعید فرجی-م، بررسی توانایی پوست گلابی در حذف جیوه از محلول های آبی به روش جذب سطحی، دومین همایش ملی علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان، 1392، خراسان شمالی هادی عبدالهی، مهدوی-الف و لاری مجرد-ص، بررسی قابلیت کربن فعال تولید شده از پوسته سخت گردو در حذف فلزات سنگین سرب و جیوه از پساب ها ،اولین همایش ملی حفاظت و برنامه ریزی محیط زیست، 1391، تهران عبدالهی هادی و سید مجتبی طباطبایی قمشه، بررسی جذب جیوه از پسابها توسط کربن فعال تهیه شده از پوسته بادام و گردو، اولین کنفرانس ملی راهکار های دستیابی به توسعه پایدار در بخش های کشاورزی، منایع طبیعی و محیط زیست، 1391، تهران Gholamreza Moussavi, Rasoul Khosravi, 2011, The removal of cationic dyes from aqueous solutions by adsorption onto pistachio hull waste, chemical engineering research and design, vol 89 , pp. 21822189 Vesna M. Vucˇurovic´, Radojka N. Razmovski, Urosˇ D. Miljic´, Vladimir S. Pusˇkas, 2014, Removal of cationic and anionic azo dyes from aqueous solutions by adsorption on maize stem tissue, Journal of the Taiwan Institute of Chemical Engineers, http://dx.doi.org/10.1016/j.jtice.2013.12.020 Sathy Chandrasekhar · P. N. Pramada , 2006, Rice husk ash as an adsorbent for methylene blue-effect of ashing temperature , Adsorption , vol 12 , pp. 27-43 الماسی علی ، درگاهی-ع ، پیرصاحب-م ، شرفی-ک، خدادادی-ت ، بررسی کارایی پودر و گرانول فراوری شده پوست گردو در حذف رنگ متیلن بلو از پساب، چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست، 1389، تهران عمادی معصومه، زارع-م، جداسازی رنگ بازی فوشین از آبهای آلوده با کاربرد پوسته ی برنج به عنوان یک جاذب زیستی ارزان، مجله مهندسی منابع اب، 1391 ، سال چهارم Kai Shen , M.A. Gondal , 2013 , Removal of hazardous Rhodamine dye from water by adsorption onto exhausted coffee ground , Journal of Saudi Chemical Society, http://dx.doi.org/10.1016/j.jscs.2013.11.005 علی آبادی مجید، خزاعی-الف، حاجی آبادی-م و آرش-ح، مطالعه تئوری و تجربی فرایند جذب رنگزای رودامین بی از آب آلوده با استفاده از جاذب طبیعی پوست بادام، کنفرانس بین المللی آب و فاضلاب، 1390، تهران آرامی مختار و نرگس یوسفی لیمائی، مطالعه سینتیک و تعادل جذب سطحی رنگزای مستقیم قرمز 80 با بکارگیری جاذبهای پوست پرتقال، پوسته بلغور سویا و غشاء داخلی پوست تخم مرغ: مطالعه مقایسه ای، دهمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران، 1384، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان آرامی مختار، یوسفی لیمایی-ن، سلمان بریزی-ن و محمودی-ن، رنگبری رنگزاهای مستقیم قرمز ٢٣ و قرمز ٨٠ از پسابهای نساجی توسط جاذب طبیعی پوست پرتقال، دانشگاه فردوسی مشهد، 1382، مشهد آرامی مختار، یوسفی لیمایی-ن، سلمان تبریزی-ن و محمودی-ن، رنگبری رنگزای مستقیم قرمز 80 و قرمز 81 از پسایهای نساجی توسط جاذب طبیعی پوسته بلغور سویا، اولین سمینار تخصصی محیط زیست و رنگ، پژوهشکده صنایع رنگ ، 1382، تهران فتحی عماد آبادی محمد رضا، اسفرم-الف ، حذف رنگ دایرکت رد دوازده بی از محلول های آبی بوسیله جذب برروی کربن فعال پوسته فندق، سومین همایش ملی تحقیقات نوین در شیمی و مهندسی شیمی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد ماهشهر، 1390، خوزستان همزه یحیی، ایزد یار-س، آزاده-الف، ابیض-ع، عبداللهی-ی، استفاده از پسماند کانولا به عنوان جاذب رنگ اسید اورانژ 7 از محلول ابی، مجله سلامت و محیط، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، 1390، دوره چهارم، شماره اول Uma R. Lakshmi, Vimal Chandra Srivastava, Indra Deo Mall, Dilip H. Lataye, 2009, Rice husk ash as an effective adsorbent: Evaluation of adsorptive characteristics for Indigo Carmine dye, Journal of Environmental Management, vol 90 , pp. 710-720 Nevine Kamal Amin, 2009,Removal of direct blue-106 dye from aqueous solution using new activated carbons developed from pomegranate peel: Adsorption equilibrium and kinetics, Journal of Hazardous Materials, vol 165, pp. 5262 Mehmet Emin Argun, Du¨ nyamin Gu¨ clu¨, Mustafa Karatas, 2014, Adsorption of Reactive Blue 114 dye by using a new adsorbent: Pomelo peel , Journal of Industrial and Engineering Chemistry , vol 20 , pp. 10791084 خرم فر شوکا، نیاز محمودی-م، ارامی-م، قرنجیگ-ک، رنگبری پساب رنگی نساجی با جاذب طبیعی پوسته تمر هندی: بررسی ایزوترم و سینتیک جذب، نشریه علمی پژوهشی علوم و فناوری رنگ، 1388، شماره سه مهانپور کاظم، جمشیدی راد-الف، بررسی میزان جذب الاینده رنگی اسید رد 206 از محلول آبی با استفاده از زغال فعال تهیه شده از پوست بادام، چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست، 1389، تهران غنی زاده قادر، قانعیان-م، غلامی-م، قادری نسب-ف، کاربرد پوسته تخم مرغ به عنوان جاذب طبیعی در حذف رنگ راکتیو قرمز 123 از فاضلاب سنتتیک نساجی، طبیب شرق ، 1388، دوره یازدهم ، شماره چهار قانعیان محمد تقی، احرامپوش-م، غنی زاده-ق، ممتاز-م، بررسی کارایی پوسته تخم مرغ به عنوان جاذب طبیعی در حذف رنگ راکتیو قرمز 198 از محلول های آبی، فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده بهداشت یزد، 1390، سال دهم، شماره اول حسین زاده ادریس، سمر قندی-م، سید جواد جعفری ، روشنایی-ق، بیو جذب یک رنگ اسیدی از محلول های آبی با استفاده از پوست سیب زمینی: مطالعه سینتیکی و تعادلی، سیزدهمین همایش ملی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 1389، کرمان رشتچی مریم، دیزجی-ن، بررسی پتانسیل پوست پسته در جذب سطحی پسابهای واحد های رنگرزی، چهاردهمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران، دانشگاه صنعتی شریف، 1391، تهران آرامی مختار، یوسف لیمانی-ن، محمودی-ن، سامان تبریزی-ن، استفاده از جاذب طبیعی پوسته بلغور سویا در رنگبری رنگزا های اسیدی: بررسی سینتیک و تعادل، نهمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران، 1383، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران محمدرضا فتحی عمادآبادی و آناهیتا هادی پور، حذف رنگ اسید بلو 129 با استفاده از پوستبادام، سومین همایش ملی تحقیقات نوین در شیمی و مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر،1390، خوزستان A. Asfaram, M.R. Fathi, S. Khodadoust, M. Naraki, 2014, Removal of Direct Red 12B by Garlic Peel as a cheap adsorbent: kinetics, thermodynamic and equilibrium isotherms study of removal, Molecular and Biomolecular Spectroscopy, doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.saa.2014.02.092 Mehrorang Ghaedi, Hossein Tavallali, Mahdi Sharifi, Syamak Nasiri Kokhdan, Alireza Asghari, 2012, Preparation of low cost activated carbon from Myrtus communis and pomegranate and their efficient application for removal of Congo red from aqueous solution, Spectrochimica Acta Part A, vol 86, pp. 107 114 شکوهی رضا، جعفری-ج، حسین زاده-ت، ضرابی-م و روشنایی-ق، بررسی قابلیت بیو جذب گیاه آلفاآلفا (یونجه) در حذف رنگهای اسید بلو 113 و اسید بلک 1 از محیط های آبی : مطالعه تعادلی، چهاردهمین همایش ملی بهداشت محیط، 1390، یزد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

182 - اصلاح گرهای غیرفعال ساز آلاینده‌ها: سازوکار‌های غیرفعال‌سازی و جنبه های زیست‌محیطی کاربرد آن‌ها
رامین سلماسی

افزایش فعالیت های کشاورزی به رها سازی آلاینده های گوناگون از سامانه های کشاورزی منجر می گردد که به عنوان یکی از عوامل افت کیفیت خاک و آب، مطرح می باشد. از شیوه های پاک سازی گوناگون از جمله کاربرد اصلاح گرهای شیمیایی برای کاهش زیان های مرتبط با این آلاینده ها بهره گیری م أکثر

افزایش فعالیت های کشاورزی به رها سازی آلاینده های گوناگون از سامانه های کشاورزی منجر می گردد که به عنوان یکی از عوامل افت کیفیت خاک و آب، مطرح می باشد. از شیوه های پاک سازی گوناگون از جمله کاربرد اصلاح گرهای شیمیایی برای کاهش زیان های مرتبط با این آلاینده ها بهره گیری می شود. در این مقاله پیرامون کاربردی ترین اصلاح گرهای شیمیایی جهت غیرفعال سازی فلزات سنگین، سازوکارهای این غیرفعال سازی ها و جنبه های زیست محیطی کاربرد این اصلاح گرها بحث فشرده ای می شود. اصلاح گرهای شیمیایی که به صورت متداول جهت غیر فعال سازی آلاینده ها کاربرد دارند در رده های فرآورده های آهن، کلسیم و آلومینیوم دار قرار می گیرند. ترکیبات فسفردار و رس های سیلیکاته، سایر فرآورده ها را تشکیل می دهند. سازو کارهای غیرفعال سازی آلاینده ها شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر می باشد: تشکیل رسوب سطحی، جذب بر روی سطوح کانی، رسوب به صورت نمک و هم رسوبی. بررسـی جنبه هــای محیط زیستی نشان می دهد که وجود مواد ناخواسته مانند فلزات سنگین، فلورید، سولفات، جامدات محلول و مواد پرتوزا در زایدات و باطله های صنعتی می توانند به آب های زیرزمینی آبشویی یابند و یا از طریق روانآب وارد آب های سطحی شوند. اسیدیته یا قلیاییت که با برخی از این زایدات همراه می باشد، می تواند زیان زیست محیطی جدی را به همراه داشته باشد. اصلاح گرهای شیمیایی عناصری را دارند که با تاثیر بر فعالیت برخی میکروب ها، می توانند بر روی فرآیندهای ژئوشیمیایی حیاتی مانند انحلال و تشکیل کانی، هوادیدگی و معدنی شدن مواد آلی تاثیر گذار باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

183 - گیاه‌پالایی: فناوری پالایش خاک‌های آلوده به فلزات سنگین
آزاده صالحی

فناوری گیاه پالایی یک فرآیند پایدار، ارزان قیمت و دوست دار محیط زیست است که استفاده توام از گیاهان و میکروارگانیزم ها را برای پالایش بسترهای آلوده فراهم می سازد. از میان روش های مختلف گیاه پالایی، سه روش تثبیت، استخراج و تصعید گیاهی برای پالایش خاک های آلوده به فلزات سن أکثر

فناوری گیاه پالایی یک فرآیند پایدار، ارزان قیمت و دوست دار محیط زیست است که استفاده توام از گیاهان و میکروارگانیزم ها را برای پالایش بسترهای آلوده فراهم می سازد. از میان روش های مختلف گیاه پالایی، سه روش تثبیت، استخراج و تصعید گیاهی برای پالایش خاک های آلوده به فلزات سنگین بکار می روند. تولید زی توده بالا، سیستم ریشه ای خوب توسعه یافته و یک سیستم دفاعی قوی، مهم ترین معیارهای کلی گیاهان برای موفقیت در فرآیند گیاه پالایی خاک های آلوده به فلزات سنگین می باشد. نتایج پژوهش های متعدد نشان داده است که در بین گیاهان مختلف، گونه های درختی به ویژه گونه های تندرشد متعلق به خانواده Salicaceae (صنوبرها و بیدها) گزینه های مناسبی برای استفاده در فرآیند گیاه پالایی می باشند. به طوری که این گونه های درختی زی توده زیادی تولید می کنند، نسبت به گونه های زراعی و مرتعی منابع غذایی برای چهارپایان نیستند، سیستم ریشه ای توسعه یافته ای برای جذب فلزات سنگین از خاک دارند و میزان تبخیر و تعرق زیاد در آن ها موجب افزایش جریان آب در درخت و انتقال فلزات به اندام های هوایی می گردد. برای افزایش کارایی فرآیند گیاه پالایی خاک های آلوده به فلزات سنگین، تکنیک های متعددی چون استفاده از گیاهان تراریخته، افزایش زیست فراهمی فلزات سنگین، افزایش رشد و تولید زی توده گیاه و استفاده از میکروارگانیزم ها پیشنهاد شده است. در نهایت از آنجایی که طی فرآیند گیاه پالایی زی توده گیاهی آلوده تولید می شود، مدیریت و دفع مناسب آن ضرورت دارد. در این مطالعه فرآیند گیاه پالایی به عنوان یک فناوری پایدار برای پالایش خاک های آلوده به فلزات سنگین از جنبه های مختلف مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

184 - برخی از روش‌های افزایش کارآیی گیاه‌پالایی فلزات سنگین
محمدرضا نادری عبدالرزاق دانش‌شهرکی رضوان نادری

شکی نیست که در نتیجه‌ی افزایش روزافزون جمعیت کره‌ی زمین بایستی در آینده شاهد بغرنج‌تر شدن معضل آلودگی خاک، آب و هوا توسط انواع مختلف آلاینده‌های محیط زیستی باشیم. از این رو، توجه به فناوری‌های نوینِ مورد استفاده جهت پالایش مکان‌های آلوده، ضروری به نظر می‌رسد. گیاه‌پالای أکثر

شکی نیست که در نتیجه‌ی افزایش روزافزون جمعیت کره‌ی زمین بایستی در آینده شاهد بغرنج‌تر شدن معضل آلودگی خاک، آب و هوا توسط انواع مختلف آلاینده‌های محیط زیستی باشیم. از این رو، توجه به فناوری‌های نوینِ مورد استفاده جهت پالایش مکان‌های آلوده، ضروری به نظر می‌رسد. گیاه‌پالایی یکی از این فناوری‌ها است که دارای سرعت تأثیر نسبتاً پایین و کارآیی اندک می‌باشد. در مقاله‌ی حاضر به بررسی برخی از روش‌های زیستی، شیمیایی، فیزیکی، فیزیکوشیمیایی و ژنتیکی مورد استفاده جهت افزایش کارآیی فرآیند گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین خواهیم پرداخت. این روش‌ها شامل کاهش pH، افزایش پتانسیل اکسایش-کاهش (Eh)، استفاده از عوامل کلات‌کننده و ریزجاندارانی نظیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا (AMF) و ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه (PGPR) می‌باشند. شناسایی این روش‌های نوین سبب اجرای تکنیک‌های چندرهیافتی به منظور سرعت بخشیدن به فرآیند زدایش آلاینده‌های فلزی و در نتیجه، افزایش کارآیی گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین شده است. در این میان، کاربرد ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه یکی از سودمندترین و در عین حال، کم‌خطرترین تکنیک‌ها برای محیط زیست می‌باشد، که به تازگی جهت بهبود کارآیی فرآیند پالایش فلزات سنگین توسط گیاهان مد نظر قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

185 - روش‌های نوین دفن پسماندهای جامد عملیات‌ استخراج و فرآوری مواد معدنی با تاکید بر تکنولوژی دفن‌هم‌زمان
علی بهنام فرد سلمان قاسمی

پسماند جامد تولیدی در طی یک عملیات معدن کاری را می توان به دو گروه سنگ باطله بخش استخراج و باطله فرآوری تقسیم نمود. برای امکان پذیری استخراج کانسنگ، سنگ باطله باید برداشته شده و در یک دمپ قرار داده شود. دمپ سنگ باطله دارای ساختار و توزیع ابعادی ناهمگن است. سنگ باطله ممک أکثر

پسماند جامد تولیدی در طی یک عملیات معدن کاری را می توان به دو گروه سنگ باطله بخش استخراج و باطله فرآوری تقسیم نمود. برای امکان پذیری استخراج کانسنگ، سنگ باطله باید برداشته شده و در یک دمپ قرار داده شود. دمپ سنگ باطله دارای ساختار و توزیع ابعادی ناهمگن است. سنگ باطله ممکن است دارای ابعادی کم تر از mm1/0 تا بزرگ تر از m1 باشد. باطله فرآوری به آن پسماند جامدی گفته می شود که پس از عملیات فرآوری دور ریخته می شود. پایداری مکانیکی توده باطله به دلیل توزیع اندازه ابعادی کوچک و محتوی آب بالا ضعیف است. آن ممکن است همچنین محتوی فلزات سنگین و واکنش گرهای فرآیندی مختلف باشد که احتمالاً برای موجودات زنده در یک اکوسیستم سمی هستند. بنابراین، باطله فرآوری باید در مکان های خاصی با لحاظ موارد ایمنی دفن شود. در این مقاله روش های متداول و نوین موجود برای دفن باطله های فرآوری شامل دفن در سدهای باطله، پرکردن مجدد، دفن در پیت معدن و دفن در زیردریا معرفی شده اند. همچنین روش نوین دفن هم زمان که در آن باطله های بخش فرآوری در منافذ موجود در سنگ های باطله بخش استخراج قرار می گیرد معرفی شده و مزایای آن برشمرده شده است. سپس پارامترهای مرتبط با برآورد امکان پذیری روش دفن هم زمان معرفی شده و تکنیک های مختلف برای اختلاط دو نوع پسماند جامد در این روش ذکر شده اند و یک مثال موردی گزارش شده است. با توجه به مزایای بی شمار روش دفن هم زمان، می توان آن را در معادن کشور نیز بکار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

186 - ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه و نقش آن‌ها در پالایش خاک‌های آلوده به فلزات سنگین
محمدرضا نادری رضوان نادری

استفاده از ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه به‌منظور پالایش زیستی و یا بهبود کارآیی سایر روش‌های زیست‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین، دستاوردهای شگرفی از قبیل سازگاری با محیط زیست، هزینه اندک در مقایسه با روش‌های فیزیکی و شیمیایی پالایش خاک‌های آلوده به فلز، بهبود حاصل أکثر

استفاده از ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه به‌منظور پالایش زیستی و یا بهبود کارآیی سایر روش‌های زیست‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین، دستاوردهای شگرفی از قبیل سازگاری با محیط زیست، هزینه اندک در مقایسه با روش‌های فیزیکی و شیمیایی پالایش خاک‌های آلوده به فلز، بهبود حاصل خیزی خاک، افزایش تنوع زیستی و غیره را به دنبال دارد. این ریزوباکتری‌ها به دلیل متحمل بودن نسبت به فلزات سنگین قادر به جذب سطحی یا درونی آلاینده‌های فلزی و همچنین احیای فلزات به فرم‌های با سمیت کم تر می‌باشند و بدین طریق موجب زدایش یا تثبیت آن‌ها می‌شوند. علاوه‌براین، ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه از طریق مکانیسم‌های مختلفی نظیر تثبیت نیتروژن اتمسفر، انحلال فسفات، ترشح سیدروفورهای کلات‌کننده‌ی آهن، تولید هورمون‌های محرک رشد مانند اکسین و جیبرلین و جلوگیری از سنتز بیش از حد اتیلن به‌واسطه‌ی تولید آنزیم ACC- دی‌آمیناز می‌توانند رشد گیاه را در خاک‌های آلوده به فلز بهبود بخشند و بدین ترتیب سبب افزایش کارآیی فرآیند گیاه‌پالایی می‌شوند. بر این اساس، در مطالعه‌ی حاضر مروری کوتاه بر نقش ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه در پالایش خاک‌های آلوده به فلزات سنگین و همچنین تأثیر آن‌ها در بهبود کارآیی گیاه‌پالایی آلاینده‌های فلزی خواهیم داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

187 - مروری بر گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین
محمدرضا نادری عبدالرزاق دانش‌شهرکی رضوان نادری

سمیت فلزات سنگین و تجمع آن‌ها در زنجیره‌های غذایی یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی و بهداشتی جوامع مدرن است. اگرچه امکان اصلاح خاک‌های آلوده به فلزات سنگین با استفاده از تکنیک‌های شیمیایی، فیزیکی و یا زیستی وجود دارد، اما روش‌های فیزیکی و شیمیایی اصلاح مناطق آلوده به أکثر

سمیت فلزات سنگین و تجمع آن‌ها در زنجیره‌های غذایی یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی و بهداشتی جوامع مدرن است. اگرچه امکان اصلاح خاک‌های آلوده به فلزات سنگین با استفاده از تکنیک‌های شیمیایی، فیزیکی و یا زیستی وجود دارد، اما روش‌های فیزیکی و شیمیایی اصلاح مناطق آلوده به فلزات سنگین هزینه‌بر، وقت‌گیر و تخریب‌کنند‌ه‌ی محیط‌ زیست می‌باشند. از این رو، طی سال‌های اخیر دانشمندان و مهندسین درصدد طراحی و توسعه‌ی تکنیک‌های زیستی‌ برآمدند که بتوانند مکان‌های آلوده به فلزات سنگین را بدون آنکه بر حاصلخیزی و تنوع بیولوژیکی خاک اثرات سوئی داشته باشند پاکسازی و تعدیل نمایند. گیاه‌پالایی از جمله فناوری‌های سبز و دوست‌دار محیط‌زیست است، که از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه و از لحاظ انرژی کم ‌هزینه می‌باشد. این فناوری دربرگیرنده‌ی استفاده از گیاهان و ریزجانداران وابسته به آن‌ها جهت پاکسازی و یا تثبیت آلاینده‌های سمی نظیر فلزات سنگین است. در مقاله‌ی حاضر مروری کوتاه بر فناوری گیاه‌پالایی و تکنیک‌های مختلف آن خواهیم داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

188 - پهنه بندی سرب، کروم، کبالت، مس و نیکل در خاک سطحی شهرستان همدان با استفاده از GISو زمین آمار
پریسا فرزانه علیرضا سفیانیان فرامرز معطر

یکی از مهم ترین آلاینده های خاک، فلزات سنگین می باشند. افزایش سطوح آن با توجه به پایداری آن ها در محیط زیست، منجر به جلب توجه محققان در دهه های اخیر شده است .سه هدف از این مطالعه، تعیین توزیع مکانی سرب، کروم، کبالت، مس و نیکل در خاک سطحی شهرستان همدان می‌باشد. بدین منظ أکثر

یکی از مهم ترین آلاینده های خاک، فلزات سنگین می باشند. افزایش سطوح آن با توجه به پایداری آن ها در محیط زیست، منجر به جلب توجه محققان در دهه های اخیر شده است .سه هدف از این مطالعه، تعیین توزیع مکانی سرب، کروم، کبالت، مس و نیکل در خاک سطحی شهرستان همدان می‌باشد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه برداری سیستماتیک ، نمونه های خاک سطحی از عمق (cm 20 0) برداشت گردید و غلظت فلزات سنگین و برخی پارامترهای خاک از جمله pH و درصد شن، سیلت و رس در نمونه های خاک آنالیز شد. برای پهنه بندی غلظت فلزات سنگین از روش‌های زمین آماری استفاده گردید و با کمک آنالیز همبستگی مکانی عناصر مختلف از طریق روش‌های توابع شعاعی پایه، کریجینگ معمولی و روش معکوس وزنی فاصله پهنه‌بندی شدند. دقت روش‌ها با استفاده از خطای قدر مطلق میانگین و خطای بایاس میانگین مقایسه شد و روشی که دارای بالاترین میزان دقت بود برای تهیه نقشه فلزات سنگین خاک مورد استفاده قرار گرفت. نقشه های توزیع کروم، کبالت و سرب با استفاده از توابع پایه شعاعی، مس با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله، نیکل با استفاده از کریجینگ معمولی با مدل نمایی تهیه شدند. مطابقت نقشه های به دست آمده در مناطقی با بیشترین میزان غلظت عناصر کروم، کبالت و نیکل با سنگ بستر آذرین و دگرگونی نشان داد زمین شناسی از مهمترین فاکتور مؤثر بر غلظت این عناصر می باشد. بیشترین غلظت سرب در محدوده شهر همدان که از روی هم‌گذاری نقشه کاربری اراضی و توزیع غلظت سرب مشخص شد، سرب در منطقه توسط ساختار زمین شناسی، فعالیت‌های کشاورزی و همچنین آلودگی شهری کنترل می‌شود. در حالی که عنصر مس از سنگ بستر نشات می‌گیرد، اما مصرف بی رویه کودهای شیمیایی در فعالیت‌های کشاورزی نیز می تواند موجب افزایش مقدار این عنصر در خاک گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

189 - بررسی توانایی گیاه نیلوفر آبی سفید (Nymphaea Alba) در کاهش فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و منگنز) از محلول های آبی
فرامرز معطر الهه جوادی عبدالرضا کرباسی سید مسعود منوری

افزایش جمعیت، گسترش صنایع، ازدیاد مصرف آب و در نهایت آلودگی رو به رشد آبهای جاری به دلیل عدم کنترل مسیر پساب خروجی از کارخانجات، مناطق شهری و کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت آب ها گشته است. از این میان فلزات سنگین را می توان نام برد که در جریان خودپالایی رودخانه ها کاهش ن أکثر

افزایش جمعیت، گسترش صنایع، ازدیاد مصرف آب و در نهایت آلودگی رو به رشد آبهای جاری به دلیل عدم کنترل مسیر پساب خروجی از کارخانجات، مناطق شهری و کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت آب ها گشته است. از این میان فلزات سنگین را می توان نام برد که در جریان خودپالایی رودخانه ها کاهش نیافته بلکه در رسوبات بستر رودخانه ها و گونه های مختلف آبزیان تجمع می یابند و بالاخره بزرگنمایی زیستی را موجب شده و در زنجیره غذایی وارد می‌گردد.در این تحقیق توانایی گیاه آبزی نیلوفر آبی سفید در جذب و تجمع ترکیبی از فلزات سنگین(جهت هرچه نزدیک تر شدن به محیط طبیعی) مانند کادمیوم، سرب و منگنز، تحت شرایط آزمایشگاهی در 4 غلظت 1، 5/2، 5 و 10 میلی گرم بر لیتر و محیط های pH 5/5، 5/6 و 5/7 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از روش آماری ضریب همبستگی و آنالیز خوشه ای میزان تجمع فلز منگنز و کادمیوم در بافت گیاه با افزایش غلظت کاهش می یابد و بیشترین تجمع منگنز در غلظت 1 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 455/3 میلی گرم بر گرم بوده است و بیشترین میزان تجمع فلز کادمیوم در بافت گیاه از کم به زیاد در غلظت 5 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 55/0 میلی گرم بر گرم بوده است. در خصوص فلز سرب نیز با افزایش غلظت میزان جذب کاهش یافته ولی در غلظت 10 میلی گرم بر لیتر بالاخص در pH 5/5 به شدت افزایش می یابد.مطالعات حاکی از آن است که میزان هر یک از عناصر باقیمانده در محلول های آزمایشگاهی با افزایش غلظت تا بیشینه 10 میلی گرم بر لیتر روند صعودی داشته و با افزایش میزان pH در هریک از غلظت ها روند نزولی داشته است. در کل بیشترین میزان باقیمانده در محلول، مربوط به فلز کادمیوم به میزان 38/3 میلی گرم بر لیتر و کمترین میزان، مربوط به فلز منگنز به میزان 002/0 میلی گرم بر لیتر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از نیلوفر آبی به دلیل بالا بودن میزان مقاومت نسبت به شرایط محیطی تالاب ها و دریاچه ها و رشد بالا، قابلیت کشت آسان و سازگاری خوب آن با محیط می توان به عنوان فیلتر بیولو&zwj;ژیکی و یک فناوری آلایش زدایی گیاهی جهت حذف فلزات سنگین در پساب صنایع به کار برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

190 - بررسی نیازها و ترجیحات تفرجی بازدیدکنندگان پارک جنگلی سرخه‌حصار و مقایسه آن با پارک جنگلی سی‌سنگان
سعیده اسکندری جعفر اولادی قادیکلایی علی یخکشی

امروزه ارزیابی تقاضای تفرجی در پارک‌های جنگلی به‌منظور تهیه طرح‌های تفرجی موفق و برنامه‌ریزی برای توسعه امکانات در طرح‌های مذکور به مسأله مهمی تبدیل شده است. شناخت نیازهای اقتصادی- اجتماعی گردشگران برای برآورد تقاضای تفرجی امری الزامی است، زیرا شرایط اقتصادی- اجتماعی گر أکثر

امروزه ارزیابی تقاضای تفرجی در پارک‌های جنگلی به‌منظور تهیه طرح‌های تفرجی موفق و برنامه‌ریزی برای توسعه امکانات در طرح‌های مذکور به مسأله مهمی تبدیل شده است. شناخت نیازهای اقتصادی- اجتماعی گردشگران برای برآورد تقاضای تفرجی امری الزامی است، زیرا شرایط اقتصادی- اجتماعی گردشگران تأثیر زیادی بر انتخاب تفرج‌گاه به‌منظور استفاده از آن دارد. در همین راستا در تحقیق پیش‌رو، تقاضای تفرجی پارک جنگلی سرخه‌حصار در شرق تهران از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش‌نامه در فصل بهار مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی تغییرات تقاضای تفرجی مردم ایران در طول 30 سال، نتایج به‌دست آمده از این تحقیق با نتایج مطالعه دیگری که 30 سال پیش در پارک جنگلی سی‌سنگان انجام شده بود، مورد مقایسه قرار گرفت. مقایسه تقاضای تفرجی پارک‌های جنگلی درون‌شهری (سرخه‌حصار) و برون‌شهری (سی‌سنگان) و بررسی نیازهای بازدیدکنندگان از پارک‌های جنگلی طی سه دهه نشان داد که تقاضای تفرجی بازدیدکنندگان با گذشت 30 سال تغییر چندانی نکرده است. همچنین نیاز واقعی تفرجی مراجعه‌کنندگان در پارک‌های جنگلی درون‌شهری و برون‌شهری به‌جز چند مورد (آن دسته از تقاضاهایی که به بعد مسافت بازدیدکنندگان برمی‌گردد) تفاوت چندانی نمی‌کند و هدف اصلی بازدید گردشگران، استراحت در محیطی سالم و استنشاق هوای سالم است. درنهایت پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان، استفاده از نظرات و تمایلات مردم را برای احداث و توسعه پارک‌های جنگلی در نظر بگیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

191 - تغییرات غلظت عناصر غذایی آزولا (Azolla caroliniana) در سطوح مختلف آرسنیک و شوری
لیلا غیرتی آرانی صلاح الدین مرادی جعفر صوفیان

پیشرفت سریع فناوری در دهه های اخیر با وجود مزایای فراوانی که برای بشر داشته، منابع طبیعی و اجزای محیط زیست را در معرض آلاینده های مختلف از جمله فلزات سنگین قرار داده است. به منظور بررسی پتانسیل آزولا، برای جذب آرسنیک و عناصر غذایی از محلول‌آبی با شوری ‌های مختلف یک آزما أکثر

پیشرفت سریع فناوری در دهه های اخیر با وجود مزایای فراوانی که برای بشر داشته، منابع طبیعی و اجزای محیط زیست را در معرض آلاینده های مختلف از جمله فلزات سنگین قرار داده است. به منظور بررسی پتانسیل آزولا، برای جذب آرسنیک و عناصر غذایی از محلول‌آبی با شوری ‌های مختلف یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گل‌خانه به اجرا در آمد. سطوح مختلف آرسنیک عبارت بود از صفر، 5، 10، 20، 40، 80 و 160 میلی گرم در لیتر آرسنیک که از منبع آرسنات سدیم تأمین و به محلول غذایی اپستین اضافه شد. غلظت نمک عبارت بود از صفر، 10، 20، 40 و 80 میلی مولار که از منبع کلرور سدیم به محلول غذایی اپستین اضافه گردید. پس از ساخت محلول های غذایی با شوری و غلظت های مختلف آرسنیک، در آن گیاه آبزی آزولا به مدت سی روز پرورش داده شد. نتایج نشان داد که وجود عنصر سنگین آرسنیک و شوری باعث کاهش رشد و حتی باعث مرگ حتمی گیاه در غلظت های بالا شد. گیاه آزولا غلظت های بالایی از عنصر سنگین آرسنیک را در بافت های خود تجمع داد. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش جذب آرسنیک به وسیله آزولا شد. آرسنیک سبب افزایش غلظت کلسیم، سدیم و منگنز و کاهش غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی و مس شد. تیمارهای شوری و تیمارهای اثرات متقابل آرسنیک و شوری سبب افزایش غلظت سدیم و کاهش غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

192 - سنجش غلظت فلز سنگین سرب در آب و بافت‌های آبشش، کبد و ماهیچه سیاه ماهی (Capoeta capoeta ) رودخانه پلنگ‌رود گیلان
مجتبی عظیمی اسک شهر مریم شاپوری

آلودگی سرب به علت اثرات سمی، از بزرگ ترین مشکلات منابع طبیعی و محیط زیستی است. تحقیق حاضر در زمستان 1391 تا تابستان 1392 به منظور ارزیابی میزان آلودگی فلز سنگین سرب در آب و بافت های (کبد، آبشش و ماهیچه) سیاه ماهی Capoeta capoeta gracilisرودخانه پلنگ رود در منطقه اباتر ش أکثر

آلودگی سرب به علت اثرات سمی، از بزرگ ترین مشکلات منابع طبیعی و محیط زیستی است. تحقیق حاضر در زمستان 1391 تا تابستان 1392 به منظور ارزیابی میزان آلودگی فلز سنگین سرب در آب و بافت های (کبد، آبشش و ماهیچه) سیاه ماهی Capoeta capoeta gracilisرودخانه پلنگ رود در منطقه اباتر شهرستان صومعه سرا در استان گیلان صورت گرفته است. نمونه های آب و ماهی در 3 ایستگاه مشخص جمع آوری شد. برای نمونه برداری از آب رودخانه از دستگاه واتر سمپلر (water sampler) و برای صید ماهیان از تور ماشک استفاده شد. پس از انجام آزمایش بر روی نمونه ها با کمک نرم افزار اکسل مورد بررسی آماری قرار گرفت و برای بررسی همبستگی از آزمون رگرسیون استفاده شد. غلظت سرب در بافت های آبشش، کبد و ماهیچه به ترتیب mg/kg 7/50، mg/kg 2/34 و mg/kg 3/24 است و طبق داده ها غلظت سرب بالاتر از استانداردهای WHO، FAO، USFDA و NHMRC است. نتایج حاصل، بیان گر بالاتر بودن حد مجاز عنصر اندازه گیری شده در نمونه ها در مقایسه با استانداردهای مورد بحث است و منطقه از لحاظ فلز سنگین سرب بسیار آلوده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

193 - ردّ پای ناتورالیسم در «سنگ صبور» و «زقاق المَدَق»
وحیده نوروززاده چگینی الهام مریمی

ناتورالیسم به نوعی دنباله مکتب رئالیسم محسوب می‌شود و به دلیل نزدیکی بسیار این دو مکتب، تشخیص آثار رئالیستی از ناتورالیستی دشوار می‌گردد. یکی از مشکلات نقد داستان‌های چوبک، به ویژه رمان سنگ صبور همین است. برخی آن را اثری رئالیستی و برخی ناتورالیستی می‌دانند. ادبیات معاص أکثر

ناتورالیسم به نوعی دنباله مکتب رئالیسم محسوب می‌شود و به دلیل نزدیکی بسیار این دو مکتب، تشخیص آثار رئالیستی از ناتورالیستی دشوار می‌گردد. یکی از مشکلات نقد داستان‌های چوبک، به ویژه رمان سنگ صبور همین است. برخی آن را اثری رئالیستی و برخی ناتورالیستی می‌دانند. ادبیات معاصر عربی هم از قاعده تجلی چندین مکتب ادبی در بطن رمان‌های‌اش مستثنی نبوده است؛ زقاق المدق نجیب محفوظ نیز داستانی رئالیستی است که ردپایی از ناتورالیسم در خود دارد. ما در این مقاله تلاش کردیم ضمن معرفی دو رمان سنگ صبور و زقاق المدق به تطبیق آن دو با هم پرداخته و نشانه‌های مکتب ناتورالیسم را در آن دو بیابیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

194 - قرآن‌پردازی نسل دوم نوگرایان دینی ایران (با تأکید بر آراء و اندیشه‌های سید اسدالله خرقانی و شریعت سنگلجی)
سید محمد ابراهیمی حسینی علی اصغر داوودی سعید گازرانی

10.30495/qsf.2021.1924369.2449

نوگرایی دینی در ایران معاصر، از زمان پیدایش تاکنون چهار نسل متفاوت را تجربه کرده است: نسل اول از دوران مشروطه تا ابتدای دوره رضاشاه، نسل دوم در دوران پهلوی اول تا اوایل دهه 1330، نسل سوم از کودتای 28 مرداد 1332 تا انقلاب اسلامی، و نسل چهارم از دهه 1360 تاکنون. این مقاله أکثر

نوگرایی دینی در ایران معاصر، از زمان پیدایش تاکنون چهار نسل متفاوت را تجربه کرده است: نسل اول از دوران مشروطه تا ابتدای دوره رضاشاه، نسل دوم در دوران پهلوی اول تا اوایل دهه 1330، نسل سوم از کودتای 28 مرداد 1332 تا انقلاب اسلامی، و نسل چهارم از دهه 1360 تاکنون. این مقاله که با روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی سازماندهی شده، در پی پاسخ به این پرسش است که کدامیک از این چهار نسل تأثیر حیاتی و ویژه بر تداوم جریان نوگرایی دینی در ایران داشته است. یافته‌ها مؤید آن است که افکار نواندیشانه نسل اول، در همان دوران، با افول مشروطه به محاق رفت؛ اما نسل دوم که صبغه قرآن‌گرایی آن برجسته‌تر از سایر ویژگی‌های فکری‌اش بوده است، هرچند تکاپوهای نوآورانه آن به دلیل شرایط سیاسی حاکم در دوران رضاشاه چندان به بار ننشست، ولی راهی را به منظور تداوم مسیر نوگرایی دینی در ایران برای نسل سوم و چهارم گشود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

195 - اثر عصاره زردچوبه در پیشگیری از ضایعات هیستوپاتولوژی سنگدان در مسمومیت با آفلاتوکسین در جوجه‌های گوشتی
نادر رنگساز مجید غلامی آهنگران شهرزاد عزیزی نوشا ضیاء جهرمی

تعداد 300 قطعه جوجه گوشتی یک روزه (نژاد راس) به چهار گروه تیمار با 3 تکرار مساوی تقسیم شدند و در طی 28 روز دوره پرورشی نگهداری شدند. گروه اول به عنوان گروه کنترل منفی از جیره استاندارد بر پایه ذرت و سویا مصرف نمودند. گروه دوم: دریافت کننده جیره پایه بعلاوه ppm3 ‌‌ آفلات أکثر

تعداد 300 قطعه جوجه گوشتی یک روزه (نژاد راس) به چهار گروه تیمار با 3 تکرار مساوی تقسیم شدند و در طی 28 روز دوره پرورشی نگهداری شدند. گروه اول به عنوان گروه کنترل منفی از جیره استاندارد بر پایه ذرت و سویا مصرف نمودند. گروه دوم: دریافت کننده جیره پایه بعلاوه ppm3 ‌‌ آفلاتوکسین تولیدی بود، گروه سوم: با جیره پایه حاوی 05/0 درصد عصاره زردچوبه تغذیه شدند و گروه چهارم جیره ای دربردارنده 05/0 درصد عصاره زردچوبه و ppm3 ‌ آفلاتوکسین تولیدی را دریافت نمودند. از نظر بافت شناسی، نمونه‌های سنگدان در گروه دریافت کننده ppm3 ‌‌ آفلاتـوکسیـن تظاهراتی همچون از بین رفتن غدد مخاطی، زخم، نفوذ سلول‌های لنفوئیدی بصورت کانونی و منتشر در داخل مخاط را نشان داد که شدیدتر از ضایعات سنگدانی در گروه کنترل بود و از لحاظ آماری افزایش معنی داری نسبت بـه سـایـر گـروه‌هـا داشـت (05/0‌‌<‌.)p تیمـار مصـرف کننده ترکیبی از ppm3 آفلاتـوکسین و 05/0 درصد عصاره زردچوبه ضایعاتی نظیر از بین رفتن غدد در قسمتی از بافت مخاطی و دژنراسیون غدد مخاطی را بصورت ملایم بروز دادند. هیپرپلازی غدد مخاطی سنگدان یکی از تظاهرات ملایم و بارزی در گروه دریافت کننده 05/0 درصد زردچوبه مورد نظر قرار گرفت. در مطالعه کنونی مشخص شد که زردچوبه به عنوان یک ماده طبیعی می‌تواند در کاهش ضایعات سنگدانی ناشی از مسمـومیـت القـایـی بـا آفلاتـوکسیـن مـوثر واقع گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

196 - ارزیابی توانایی گیاه پالایی ختمی زینتی (Althaea rosea) تحت شرایط آلودگی با آهن
الهه پورمختار وحیدرضا صفاری مهدی سرچشمه پور

آهن به عنوان یک عنصر ضروری در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه نقش دارد، اما در غلظت‌های بالا، آلوده کننده آب و خاک است که با استفاده از گیاهان زینتی مناسب می‌توان امکان پاکسازی محیط آلوده را فراهم نمود. به منظور بررسی اثر فلز سنگین آهن بر شاخص‌های رشدی و توانایی گی أکثر

آهن به عنوان یک عنصر ضروری در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه نقش دارد، اما در غلظت‌های بالا، آلوده کننده آب و خاک است که با استفاده از گیاهان زینتی مناسب می‌توان امکان پاکسازی محیط آلوده را فراهم نمود. به منظور بررسی اثر فلز سنگین آهن بر شاخص‌های رشدی و توانایی گیاه پالایی گیاه ختمی زینتی (Althaea rosea) آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ای واقع در معدن سنگ آهن گلگهر کرمان انجام شد. سطوح مختلف کلات آهن مورد استفاده در این آزمایش، صفر، 15، 30 و 90 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک بود که در ابتدا آزمایش با خاک گلدان‌ها ترکیب شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، با افزایش سطوح مختلف آهن، شاخص‌های رشدی و محتوای کلروفیل گیاه کاهش معنی‌داری نشان دادند، به طوریکه بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، طول ریشه، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل در تیمار شاهد مشاهده شد، همچنین بیشترین جذب آهن در اندام هوایی (ppm 84/1) و ریشه ( ppm56/1) در تیمار 90 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک مشاهده شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که، با توجه به توانایی جذب آهن در بافت‌های این گیاه، می‌توان از ختمی زینتی (Althaea rosea) جهت گیاه پالایی فلز سنگین آهن استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

197 - مطالعه فلورستیکی گلسنگ های منطقه پشمین استان ایلام
یاسر عارف زاده طاهره ولدبیگی

گلسنگ‌ها جانداران همزیستی از اجتماع یک بخش قارچی و یک بخش جلبکی می‌باشند. در این پژوهش پس از نمونه‌برداری از منطقه کوه‌های پشمین شهرستان ملکشاهی استان ایلام با استفاده از وسایلی همچون ذره بین، قیچی باغبانی، قلم سنگ تراشی، اره و برخی وسایل دیگر، نمونه‌ها برای انجام مراحل أکثر

گلسنگ‌ها جانداران همزیستی از اجتماع یک بخش قارچی و یک بخش جلبکی می‌باشند. در این پژوهش پس از نمونه‌برداری از منطقه کوه‌های پشمین شهرستان ملکشاهی استان ایلام با استفاده از وسایلی همچون ذره بین، قیچی باغبانی، قلم سنگ تراشی، اره و برخی وسایل دیگر، نمونه‌ها برای انجام مراحل بعدی آماده شدند. برای شناسایی گلسنگ‌ها علاوه بر استفاده از کلید‌های شناسایی مختلف، از تست‌های شیمیایی، تست کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و بررسی بافت شناسی آن نیز استفاده شده است. در تست‌های شیمیایی، تست‌های K، C، KC و PD انجام گرفته است. برای بررسی ساختار بافت شناسی گلسنگ‌ها، با انجام مراحل مختلف آزمایشگاهی و با استفاده از ترکیبات مختلف مثل محلول FAA، الکل، ترکیب الکل با تولوئن، پس از تثبیت نمونه‌ها در پارافین و قالب گیری، برش گیری نمونه‌ها با استفاده از میکروتوم صورت گرفته است و پس از گذراندن مراحلی، تثبیت نهایی و تهیه تصاویری با استفاده از میکروسکوپ انجام شده است. پس از بررسی منطقه مورد مطالعه، انجام نمونه برداری و مراحل مختلف آزمایشگاهی و همچنین با استفاده از کلیدهای شناسایی مختلف 27 گونه از 7 خانواده گلسنگی شناخته و معرفی شده است که از این تعداد، 5 گونه برای اولین بار است که در استان ایلام شناسایی و گزارش شده است. در این 7 خانواده، خانواده‌های Physciaceae، Megasporaceae و Acarasporaceae بیشترین فراوانی را در فلور گلسنگی منطقه مورد مطالعه داشته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

198 - بررسی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در ده گیاه دارویی پر مصرف درشهرستان کرمانشاه
سمیه عبدی کیوان شمس سهیل کبرایی

استفاده از گیاهان دارویی در ارتقای سلامت جامعه انسانی نقش اساسی دارد.با توجه به مصرف روز افزون گیاهان دارویی وبا توجه به این‌که گیاهان مهمترین مسیرانتقال فلزات سنگین به زنجیر غذایی انسان وچرخه‌های زیستی محسوب می‌شوند، این پژوهش با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیو أکثر

استفاده از گیاهان دارویی در ارتقای سلامت جامعه انسانی نقش اساسی دارد.با توجه به مصرف روز افزون گیاهان دارویی وبا توجه به این‌که گیاهان مهمترین مسیرانتقال فلزات سنگین به زنجیر غذایی انسان وچرخه‌های زیستی محسوب می‌شوند، این پژوهش با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در ده گیاه دارویی پر مصرف در شهرستان کرمانشاه در سال 1394 انجام شد. بعد از تهیه و آماده سازی سه نمونه از هریک از گیاهان دارویی از بازار شهرکرمانشاه، نسبت به هضم اسیدی نمونه هاوقرائت غلظت تجمع یافته عناصردرآنهاتوسط دستگاه جذب اتمی اقدام شد. داده های بدست آمده توسط نرم افزار آماری SPSSبا استفاده از طرح آزمایشی کاملا تصادفی در سه تکرارتجزیه و تحلیل شدندو مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح 5 درصدانجام شد. نتایج نشان داد که کمینه وبیشینه میانگین غلظت کادمیوم در شیرین بیان و چای کوهی به ترتیب ،7/13و7/90میکروگرم بر کیلوگرم و کمینه و بیشینه میانگین غلظت سرب در شویدو بابونه به ترتیب 91/9 و 73/20میکروگرم بر کیلوگرم می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که این گیاهان دارویی آلودگی به سرب وکادمیوم نداشته و میانگین غلظت این عناصر کمتر از رهنمودسازمان بهداشت جهانی می باشد وعواقب مخاطره آمیز بهداشتی برای مصرف کنندگان ندارندولی با توجه به اینکه این گیاهان دارویی مصرف وسیعی در شهرستان کرمانشاه داشته واز مکانهای نامعلومی برداشت و تهیه می شوندواحتمال تجمع زیستی فلزات سنگین در طولانی مدت را به همراه خواهند داشت، پایش مستمرمقادیر تجمع یافته فلزات سنگین در گیاهان دارویی توصیه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

199 - ارزیابی میزان سرب در آب، خاک و سبزیجات کشت شده در مزارع کشاورزی شهرستان دزفول
عباس حسیناک زاده کیوان شمس

ورود فلزات سنگین از طریق فعالیت های انسانی باعث آلودگی آب،خاک وگیاهان می شود. این تحقیق با هدف بررسی میزان سرب در سبزیجات ،آب وخاک زمین‌های کشاورزی شهرستان دزفول انجام گرفت. 48 نمونه سبزی (نعناع Menta spicataو ریحان" Ocimum basilicum") ،12 نمونه آب و12 نمونه خاک از زمین أکثر

ورود فلزات سنگین از طریق فعالیت های انسانی باعث آلودگی آب،خاک وگیاهان می شود. این تحقیق با هدف بررسی میزان سرب در سبزیجات ،آب وخاک زمین‌های کشاورزی شهرستان دزفول انجام گرفت. 48 نمونه سبزی (نعناع Menta spicataو ریحان" Ocimum basilicum") ،12 نمونه آب و12 نمونه خاک از زمین های کشاورزی ( جنوب و شرق) شهر دزفول در طی تابستان 1395 برداشت شدند.میزان سرب نمونـه ها پـس از آماده‌سازی، توسط دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی کوره اندازه گیـری شدندومیزان فلـز سنگین سرب در سبزیجات، آب و خاک با رهنمودهای " WHO "و " FAO " مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میانگین غلظت سرب در نعناع و ریحان بـه ترتیـب 11/3 85±/ 6 و23 /30±8/7 میلی گرم بر کیلوگرم بود و میانگین غلظت سرب در آب و خاک به ترتیب 64/20میلـی گـرم بر لیتـر و 49/0میلـی گـرم بـر کیلوگرم بود، بطوریکه میانگین غلظت عنصر سرب درریحان و نعناع، بالاتر از سطوح استاندارد"WHO/FAO" ارزیابی گردید. همچنین همبستگی نسبتاً بالایی بین میزان سرب در ریحان و نعناع با میزان آن درآب و خاک زمین های کشاورزی وجود داشت که نشان دهنده انتقال فلز سنگین سرب از آب و خاک به سبزیجات مورد مطالعه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

200 - ارزیابی تجمع فلزات سنگین در گونههایی از آبزیان (ماهیان کپور، سالمون، قزلآلا، شیر و میگوهای دریایی و تازه)
زهرا خوشدونی فراهانی

هدف: امروزه، فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های سمّی در محیط زیست آبی هستند و موجودات زنده و بالاخص آبزیان در معرض این آلاینده‌ها قرار دارند. این عناصر در آبزیان به عنوان پتانسیل تجمع زیستی و یک خطر جدی در زنجیره‌های غذایی انسان محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق بررسی غل أکثر

هدف: امروزه، فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های سمّی در محیط زیست آبی هستند و موجودات زنده و بالاخص آبزیان در معرض این آلاینده‌ها قرار دارند. این عناصر در آبزیان به عنوان پتانسیل تجمع زیستی و یک خطر جدی در زنجیره‌های غذایی انسان محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق بررسی غلظت فلزات سنگین در گونه‌هایی از آبزیان صید شده از دریای خزر و جنوب بوده است. مواد و روش‌‌ها: اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین سرب، کادمیوم و مس در شش‌گونه از آبزیان خوراکی براساس روش‌های استاندارد انجام شد. یافته‌‌ها: در مورد فلز جیوه بیشترین مقدار در ماهی شیر و کمترین مقدار در میگوی تازه تعیین شد. بیشترین میزان فلز سرب به ترتیب در میگوی دریایی و کمترین آن در ماهی کپور مشاهده گردید. میزان فلز کادمیوم نیز در مورد تمامی نمونه‌ها زیر حد قابل تشخیص توسط دستگاه بود. نتیجه‌گیری: تفاوت بین غلظت فلزات سنگین در بین گونه‌های مختلف آبزیان می‌تواند ناشی از تفاوت در ویژگی‌های بوم‌شناسی آبزیان باشد. میزان فلزات سنگین در اکثر نمونه‌های مورد بررسی پایین‌تر و یا نزدیک به استانداردهای جهانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

201 - بررسی کاربرد کیتوزان در حذف فلزات سنگین ازروغن سویا
مهسا ناظمی فاطمه زابلی حمید رضا صمد لوئی

کیتوزان مشتق دی استیله کیتین است که به عنوان یک پلیمر کاتیونی قابل تجزیه بیولوژیکی مطرح می باشد این پلیمر طبیعی قبلا جهت بازیابی فلزات سنگین از آب در یا ، آب های صنعتی و روغن دیزل مورد استفاده قرار گرفت. حضور فلزات در روغن اهمیت قابل توجهی به خاطر اثرات خود دارد یون‌های أکثر

کیتوزان مشتق دی استیله کیتین است که به عنوان یک پلیمر کاتیونی قابل تجزیه بیولوژیکی مطرح می باشد این پلیمر طبیعی قبلا جهت بازیابی فلزات سنگین از آب در یا ، آب های صنعتی و روغن دیزل مورد استفاده قرار گرفت. حضور فلزات در روغن اهمیت قابل توجهی به خاطر اثرات خود دارد یون‌های فلزی سنگین مثل آهن و مس به‌عنوان کاتالیزور واکنش‌های اکسیداسیون مطرح می‌باشندکه سبب کاهش پایداری حرارتی روغن شده ودر نتیجه روغن غلظت بسیار کمی از این فلزات را می تواند تحمل کند هدف از این تحقیق بررسی حذف فلزات سنگین آهن و مس از روغن سویا با استفاده از کیتوزان تجاری و تعیین بهترین غلظت کیتوزان و درجه حرارت واکنش می باشد.حذف فلزات توسط افزودن کیتوزان به روغن خام سویا در دماهای 25،45،55و65 درجه سانتی گراد و به مدت 1ساعت انجام شد واز کیتوزان با وزن مولکولی متوسط با غلظت های 1/،5/،7/،1،1.5،2،2.5گرم استفاده گردید وبا اندازه گیری راندمان حذف توسط دستگاه جذب اتمی مناسب ترین غلظت و درجه حرارت واکنش به دست آمد. همچنین فاکتورهای اسیدیته قابل تیتراسیون و رنگ در غلظت ها و دماهای مختلف واکنش بررسی شد. راندمان حذف به عوامل متعددی مانند مقدار کیتوزان ، دما وزمان تماس بستگی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

202 - بررسی گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین توسط میکروارگانیسم‌ها
اله یار کمری آصف اروج‌زاده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین توسط میکروارگانیسم‌ها بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه با روش مروری- توصیفی بر روی مطالعات انجام شده در مورد گیاه‌پالایی انجام شده است. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که تکنیک‌های بسیاری جهت پاکسازی أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین توسط میکروارگانیسم‌ها بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه با روش مروری- توصیفی بر روی مطالعات انجام شده در مورد گیاه‌پالایی انجام شده است. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که تکنیک‌های بسیاری جهت پاکسازی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین گسترش یافته‌اند. در میان این تکنیک‎ها، استخراج گیاهی (گیاه‌پالایی) به عنوان یک روش پاکسازی مؤثر و ارزان عرضه شده است که در آن جذب و جمع‌آوری آلاینده‌ها در بافت‌های قابل برداشت گیاهی مد نظر می‏باشد. در این روش با برداشت گیاهان از خاك، آلاینده‌ها از خاك زدوده می‌شوند. در اراضی کشاورزی آلوده به فلزات سنگین، انتخاب گیاهان زراعی متحمل به فلزات، جهت برداشت آلاینده‌ها از خاك می‌تواند یک استراتژی جدید برای مدیریت اراضی باشد. تعدادی از گونه‌های انباشتگر کادمیوم که براساس نتایج حاصل از آزمایشات هیدروپونیک و گلدانی گزارش شده‌اند، گونه‌های با توده زیستی بالا شامل ذرت، آفتابگردان و خردل هندی براى پالایش مناطق آلوده به فلزات سنگین می‌باشند. نتیجه‌گیری: براى پالایش مناطق آلوده به فلزات سنگین و دیگر آلاینده‌ها، روش‌هاى مختلف فیزیکى، شیمیایى و بیولوژیکى پیشنهاد شده است که عمدتاً پرهزینه و غیراقتصادى مى‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

203 - حذف وتعیین سرب (II) با استفاده از دیسک‌های نانو مغناطیسی اصلاح شده اکتادسیل سیلیکا با دی اکتیل فتالات با روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی
علی مقیمی میلاد آبنیکی مهناز قمی

در این مطالعه فرآیندی سریع و آسان به منظور حذف و تعیین کمی از یون های سرب (II) با استفاده از دیسک‌های نانومغناطیسی اکتادسیل سیلیکا که توسط نانوذرات اکسید آهن همراه با دی اکتیل فتالات اصلاح شده و به صورت مغناطیسی درآمده است وبا روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی انجام شده است. ای أکثر

در این مطالعه فرآیندی سریع و آسان به منظور حذف و تعیین کمی از یون های سرب (II) با استفاده از دیسک‌های نانومغناطیسی اکتادسیل سیلیکا که توسط نانوذرات اکسید آهن همراه با دی اکتیل فتالات اصلاح شده و به صورت مغناطیسی درآمده است وبا روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی انجام شده است. این فرایند با ایجاد یک کمپلکس در سطح دیسک ENVI-18 انجام شده است و برای استخراج گونه‌های جذب شده در سطح دیسک حداقل مقدار حلال های آلی استفاده شده است. شویش دیسک‌ها در این روش قابل توجه و کمی است. در این تحقیق اثرات یون مزاحم، pH، مقدار لیگاند، حلال شویشی مناسب و سرعت جریان نمونه نیز مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انجام فاکتورهای بهینه‌سازی به منظور جذب، حجم حلال تا حدود 900 میلی لیتر بدست آمد. بیشترین ظرفیت جذبی برای جاذب مطالعه شده به منظور جذب یون‌های سرب (II) 370 میکروگرم بدست آمده است. حد تشخیص برای این روش با مقداری قابل قبول برای یون‌های سرب (II) بدست آمده است. این روش برای استخراج و بازیابی سرب (II) در نمونه‌های مختلف آبی استفاده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

204 - بررسی ترمودینامیک و پارامترهای موثر بر فرآیند جذب فلز کادمیم در محلول‌های آبی توسط تری‌کلسیم فسفات نانوبلورین
ایمان مباشرپور اسماعیل صلاحی هودسا مجیدیان

حضور فلزات سنگین در پسماند و فاضلاب‌های روان یکی از خطرات اساسی است که باعث بروز خطرات شده و بر‌ روی سلامتی انسان، جانداران موجود در آن اقلیم و گیاهان تاثیر می‌گذارد. حذف فلزات سنگین بوسیله فرآیند جذب و رسوب‌دهی به عنوان سازوکارهای عمومی کاهش آسیب ناشی از فلزات سنگین مو أکثر

حضور فلزات سنگین در پسماند و فاضلاب‌های روان یکی از خطرات اساسی است که باعث بروز خطرات شده و بر‌ روی سلامتی انسان، جانداران موجود در آن اقلیم و گیاهان تاثیر می‌گذارد. حذف فلزات سنگین بوسیله فرآیند جذب و رسوب‌دهی به عنوان سازوکارهای عمومی کاهش آسیب ناشی از فلزات سنگین مورد توجه است. در این پژوهش امکان ارزیابی حذف یون Cd2+ از محلول‌های آبی بوسیله نانوبلورک‌های تری‌کلسیم فسفات بررسی شد. همچنین تاثیر عامل‌های فرآیند جذب مانند غلظت اولیه یون، جرم جاذب، دما و pH مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اولیه یون مورد بررسی، دما و همچنین pH ظرفیت جذب افزایش یافته و با افزایش جرم ماده جاذب، ظرفیت جذب یون‌ Cd2+ توسط تری‌کلسیم فسفات نانوبلورین کاهش می‌یابد. عامل‌های گوناگون ترمودینامیک، چون ∆G°،∆H° و ∆S° محاسبه شد. پارامترهای ترمودینامیکی اندازه‌گیری شده در سیستم جذب در نظر گرفته شده، نشان دادند که فرآیند جذب به ‌صورت طبیعی خودبخود و گرماگیر می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

205 - تاثیر فرآیند عملیات حرارتی بر روی رشد نانو جاذب هیدروکسی آپاتیت مورد استفاده در حذف فلزات سنگین
ایمان مباشرپور اسماعیل صلاحی محمد پازوکی

توسعه محصولات جدیدی که جاذب موثری بوده، کمترین اثر مضر بر محیط زیست را داشته و ارزان قیمت باشند و برای حذف و کاهش غلظت فلزات سنگین در پساب های صنعتی به کار روند، یکی از مهمترین موضوعات مطرح در علم مواد است. هیدروکسی آپاتیت از توانایی های مشخصی برای جذب عناصر سنگین برخور أکثر

توسعه محصولات جدیدی که جاذب موثری بوده، کمترین اثر مضر بر محیط زیست را داشته و ارزان قیمت باشند و برای حذف و کاهش غلظت فلزات سنگین در پساب های صنعتی به کار روند، یکی از مهمترین موضوعات مطرح در علم مواد است. هیدروکسی آپاتیت از توانایی های مشخصی برای جذب عناصر سنگین برخوردار است و در چند دهه گذشته تحقیقات زیادی بر روی این امر صورت گرفته است. در این پژوهش، پودر نانو بلورک هیدروکسی آپاتیت با استفاده از مواد اولیه نیترات کلسیم و دی آمونیم هیدروژن فسفات توسط فرآیند رسوب از محلول تولید گردید. به منظور بررسی و مطالعه تغییرات ساختاری پودر سنتز شده، از روش های پراش اشعه ایکس (XRD) استفاده گردید. با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) نیز اندازه بلورک ها و مورفولوژی آنها تخمین زده شد. در ادامه با استفاده از یک مدل سازی ساده ریاضی پدیده رشد نانوبلورک ها با افزایش دما مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که با استفاده از این روش نانو بلورک های هیدروکسی آپاتیت دارای ساختار هگزاگونال و پایدار تا دمای oC 1200 با موفقیت سنتز گردیده است و با افزایش دما، اندازه بلورک ها در مقیاس نانو به تدریج افزایش می یابد. همچنین افزایش ثابت سرعت رشد با افزایش زمان مشاهده گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

206 - مطالعه جذب سطحی یون مس (II) از محلول‌های آبی با استفاده از نانولوله‌های کربنی اصلاح سطح شده
حبیب‌اله طیبی طاهره نوایی دیوا

در این مطالعه، نانوکامپوزیت نیکل اکسید- نانولوله‌های کربنی سنتز شد و جهت حذف فلز سنگین Cu2+ از محلول‌های آبی مورد استفاده قرار گرفت. سنتز نانوکامپوزیت NiO/CNTs به روش رسوبدهی مستقیم، در محلول آبی حاوی نانولوله‌های کربنی انجام پذیرفت. نمونه‌های تهیه شده به کمک دستگاه پرا أکثر

در این مطالعه، نانوکامپوزیت نیکل اکسید- نانولوله‌های کربنی سنتز شد و جهت حذف فلز سنگین Cu2+ از محلول‌های آبی مورد استفاده قرار گرفت. سنتز نانوکامپوزیت NiO/CNTs به روش رسوبدهی مستقیم، در محلول آبی حاوی نانولوله‌های کربنی انجام پذیرفت. نمونه‌های تهیه شده به کمک دستگاه پراش پرتو ایکس (XRD)، دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FESEM) و دستگاه میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) مورد مطالعه قرار گرفتند. شرایط بهینه برای حذف فلز سنگین Cu2+ با نانوکامپوزیت NiO/CNTs تحت شرایط آزمایشگاهی 7=pH، زمان تماس 20 دقیقه، غلظت اولیهmg/L 10 یون مس و جرم جاذب g 1/0 حاصل گردید. نتایج مطالعات ایزوترم جذب نشان‌دهنده برازش مناسب داده‌ها با ایزوترم جذب لانگمویر در مقایسه با مدل‌های فرندلیچ و تمکین بوده است. داده‌های سینتیکی جمع‌آوری شده نشان داد که معادلات شبه مرتبه دوم فرآیند جذب را کنترل می‌کند. پارامترهای ترمودینامیکی مانند °ΔG° ، ΔH و °ΔS محاسبه شد. مقدار منفی °ΔG و مثبت °ΔH نشان می‌دهد که فرآیند جذب Cu2+ بر روی نانوکامپوزیت NiO/CNTs یک فرآیند خودبخودی و گرماگیر می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

207 - بررسی تجربی افزودن نانوذرات اکسید آهن به جاذب زیست‌توده جلبکی برای حذف کروم از آب
سجاد اقبال‌پور صاحبعلی منافی

در این پژوهش، تاثیر افزودن نانوذرات اکسید آهن (γ-Fe2O3) بر راندمان جاذب زیست‌توده جلبکی برای جذب کروم مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور در ابتدا زیست‌توده جلبکی خشک و پودر شده، در ادامه از مخلوط زیست‌توده جلبکی با نانوذرات اکسید آهن برای حذف کروم از آب آلود أکثر

در این پژوهش، تاثیر افزودن نانوذرات اکسید آهن (γ-Fe2O3) بر راندمان جاذب زیست‌توده جلبکی برای جذب کروم مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور در ابتدا زیست‌توده جلبکی خشک و پودر شده، در ادامه از مخلوط زیست‌توده جلبکی با نانوذرات اکسید آهن برای حذف کروم از آب آلوده استفاده شد. آب مورد بررسی در آزمایش‌ها دارای چهار غلظت متفاوت از کروم بود، نتایج اندازه‌گیری غلظت با دستگاه ICP نشان داد که ترکیب جاذب زیست‌توده جلبکی با نانوذرات آهن برای پالایش آب بهترین جاذب است. همچنین بهترین غلظت ppm 10 است از سوی دیگر در تمامی آزمایش‌هایی که نانوذرات اکسید آهن مورد استفاده قرار گرفتند کروم Cr6+به کرومCr3+ تبدیل گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

208 - بررسی عملکرد روش های گوناگون بارزسازی تصاویر ماهواره ای در جداسازی واحدهای زمین شناسی
ودیعه برزگری دهج محمد زارع محمد حسین مختاری محمدرضا اختصاصی

مطالعات سنگ شناسی و نقشه های واحد های زمین شناسی به علت کاربرد های فراوان در عرصه‌های گوناگون مدیریت منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. استفاده از فن‌آوری سنجش‌ازدور درزمینۀ جداسازی واحد های زمین شناسی و سنگ شناسی باعث به دست آوردن نتایج دقیق و همچنین صرفه جوی أکثر

مطالعات سنگ شناسی و نقشه های واحد های زمین شناسی به علت کاربرد های فراوان در عرصه‌های گوناگون مدیریت منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. استفاده از فن‌آوری سنجش‌ازدور درزمینۀ جداسازی واحد های زمین شناسی و سنگ شناسی باعث به دست آوردن نتایج دقیق و همچنین صرفه جویی در زمان و هزینه می شود. هدف از این پژوهش، مقایسه عملکرد روش های گوناگون بارزسازی تصاویر ماهواره برای جداسازی چهار واحد زمین شناسی موجود در حوزه آبخیز تفت یزد است. در این پژوهش، از تصاویر ماهواره ای لندست 8 استفاده شد. عملیات پیش‌پردازش، پردازش تصاویر و طبقه بندی تصاویر به دو صورت نظارت‌نشده و نظارت‌شده انجام شد. نقشه های زمین شناسی منطقه به کمک تصاویر گوگل ارث به هنگام گردید. نتایج مقایسه تصاویر ماهواره ای طبقه‌بندی‌شده با نقشه های زمین شناسی مبنا نشان می‌دهد که ضریب کاپا و صحت کلی برای نقشه طبقه بندی نظارت‌شده در نسبت باند های b7/b5 به ترتیب 0.78 و 7/86%86.7 دارای بیشترین مقدار است. برای سنجش صحت نتایج مقایسه، از نمودار QQ برای مقایسۀ درصد مساحت ها استفاده شد. در مقایسه درصد مساحت ها، درجه اریبی مربوط به نمودار نسبت باندی b7/b5 از دیگر نسبت های باندی مورد مقایسه، کمتر بود. مقادیر صحت سنجی انعکاس واحد های سنگی در محدوده های مشاهداتی و برآوردی در نقشه طبقه بندی نظارت‌شده b7/b5، در واحد های زمین‌شناسی Ks، gd، Kt-l، Qal به ترتیب 0.993، 0.980، 0.948 و 0.985 است که نشان‌دهنده این است که نسبت باندی b7/b5 نسبت به دیگر روش های طبقه بندی بهتر می تواند چهار واحد مختلف زمین‌شناسی حوزه موردمطالعه را تفکیک نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

209 - استفاده از مدل ارتفاعی تاج استخراج‌شده از تصاویر پهپاد برای برآورد ارتفاع درختان در جنگل سیسنگان
محمدرضا کارگر هرمز سهرابی

پیشرفت های اخیر در زمینه وسایل پرنده و قابلیت نصب سنجنده های سبک بر روی آن ها، امکان برآورد مشخصه های ساختاری درختان و توده های جنگلی را از راه دور با هزینه‌های نسبتاً کم در مقایسه با روش‌های سنتی مهیا کرده است. در این پژوهش، دقت و صحت برآورد ارتفاع تک‌درختان با است أکثر

پیشرفت های اخیر در زمینه وسایل پرنده و قابلیت نصب سنجنده های سبک بر روی آن ها، امکان برآورد مشخصه های ساختاری درختان و توده های جنگلی را از راه دور با هزینه‌های نسبتاً کم در مقایسه با روش‌های سنتی مهیا کرده است. در این پژوهش، دقت و صحت برآورد ارتفاع تک‌درختان با استفاده از تصاویر یک پرنده هدایت‌پذیر از دور (پهپاد) ارزان‌قیمت بررسی شد. برای این منظور 854 تصویر از ارتفاع 100 متری برداشت شد و پس از پردازش‌ها، با استفاده از الگوریتم ساختار حرکت مبنا (SFM)، ابر نقاط متراکم تهیه گردید. منطقه موردمطالعه شامل 34.79 هکتار از پارک جنگلی سیسنگان بود که به‌منظور نمونه‌برداری، 28 قطعه‌نمونه 30×30 متر در آن طراحی گردید و نوع گونه و ارتفاع درختان ثبت شد. مدل‌سازی ارتفاع واقعی در مقابل ارتفاع برآوردی از مدل ارتفاعی تاج توسط تحلیل رگرسیون انجام گرفت. دقت و صحت برآوردها با معیار های اریبی نسبی و جذر میانگین مربعات خطا نسبی بررسی شد. بر اساس نتایج، اختلاف ارتفاع اندازه‌گیری شده زمینی و مستخرج از مدل ارتفاعی تاج ازنظر آماری معنی‌دار بود. همچنین جذر میانگین مربعات خطا نسبی برای برآورد ارتفاع شمشاد، ممرز، انجیلی و سایر گونه ها به ترتیب 20.39، 20.39، 20.57 و 20.52 درصد محاسبه شد. درمجموع، اندازه‌گیری ارتفاع با استفاده از ابر نقاط تولیدشده از تصاویر پهپاد و روش‌های بکار برده شده در این تحقیق، اریب بود و برآورد‌ها دارای عدم قطعیت زیادی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

210 - تحلیل توزیع مکانی پوسته‌های زیستی خاک بر اساس شاخص Biological Soil Crust (BSCI)
لیلا کاشی زنوزی سیدحسن کابلی کاظم خاوازی محمد سهرابی محمد خسروشاهی

10.30495/girs.2021.679274

پیشینه و هدف پوسته‌های زیستی خاک مجموعه‌ای از گلسنگ‌ها، خزه‌ها، قارچ‌ها، سیانوباکتری‌ها و غیره هستند که بخش از اکوسیستم خاک را تشکیل داده‌اند. برآورد تراکم و نحوه توزیع پوسته‌های زیستی خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور ایران که موضوع فرسایش و هدر رفت خاک از اهم مسائل است أکثر

پیشینه و هدف پوسته‌های زیستی خاک مجموعه‌ای از گلسنگ‌ها، خزه‌ها، قارچ‌ها، سیانوباکتری‌ها و غیره هستند که بخش از اکوسیستم خاک را تشکیل داده‌اند. برآورد تراکم و نحوه توزیع پوسته‌های زیستی خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور ایران که موضوع فرسایش و هدر رفت خاک از اهم مسائل است، اهمیت بسزایی دارد. روش‌های مبتنی بر تکنیک سنجش‌ازدور به لحاظ هزینه و زمان کمتر روش‌هایی کارآمد برای دستیابی به این هدف مهم می‌باشند. دشت سگزی یکی از نقاط بحرانی فرسایش بادی در ایران است و شناسایی و تعیین نحوه توزیع پوسته‌های زیستی خاک به‌عنوان عامل اصلاح‌کننده خاک گامی مؤثر در کاهش فرسایش بادی منطقه است. در این تحقیق شاخص BSCI (Biological Soil Crust) برای تهیه نقشه پراکنش پوسته‌های زیستی خاک با غالبیت گلسنگ به کار گرفته‌شده است.مواد و روش هامحدوده موردمطالعه بخشی از بیابان سگزی (بیابان‌های مرکزی ایران) است که در استان اصفهان از کشور ایران واقع‌شده است. محدوده موردمطالعه با مساحت 199.5 هکتار بین طول‌های شرقی"32 ́ 52 ̊ 51 تا "41 ́ 27 ̊ 52 و عرض‌های شمالی "31 ́ 33 ̊ 32 تا "01 ́ 55 ̊ 32 گسترده شده است. شیب متوسط دشت سگزی 1.08 درصد و ارتفاع متوسط آن 1680 متر است. بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی شرق اصفهان (ایستگاه شهید بهشتی) متوسط بارش سالیانه منطقه 106 میلی‌متر است. بر اساس طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن، اقلیم منطقه از نوع خشک و براساس طبقه‌بندی آمبرژه از نوع خشک سرد است. شاخص BSCI شاخصی ترکیبی از روابط مورداستفاده برای برآورد پوشش گیاهی و سطح خاک لخت است و رابطه ریاضی آن شیب‌خط خاک لحاظ شده است. برای محاسبه خط خاک در یک منطقه، نخست باید پیکسل‌هایی که دارای خاک لخت بوده و هیچ پوشش گیاهی ندارند جدا شوند. به‌منظور محاسبه معادله خط خاک، در چهارفصل سال تصاویر ماهواره Landsat OLI 8 مربوط به سال 1397ز سایت سازمان زمین‌شناسی آمریکا دانلود شده و تعداد 20 الی 30 پیکسل خالص خاک لخت استخراج و با ترسیم مقادیر بازتاب این پیکسل‌ها در محدوده باند قرمز و مادون‌قرمز نزدیک ضرایب خط خاک برای هر یک از فصل‌های سال در دشت سگزی محاسبه شد. بر اساس این شاخص، شناسایی پوسته‌های زیستی با غالبیت گلسنگ، با استفاده از انعکاس طیفی حداقل VIS-NIR و شیب بین باند قرمز و سبز در مقایسه با خاک لخت و پوشش گیاهی خشک صورت می‌گیرد. با استفاده از نرم‌افزار ENVI نقشه پراکنش پوسته‌های زیستی با غالبیت گلسنگ در چهارفصل از سال 1397 در دشت سگزی تهیه شدند. سپس نقشه‌های تهیه‌شده براساس نقاط زمینی اعتبارسنجی شده و میزان صحت کل و شاخص کاپا در هر چهارفصل محاسبه شدند. نمونه‌های گلسنگ جمع‌آوری‌شده بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی آن‌ها و با استفاده از استریومیکروسکوپ، میکروسکوپ معمولی و معرف‌های رنگی متداول از قبیل هیدروکسید پتاسیم (KOH) شناسایی شدند. پس از اعمال شاخص BSCI بر روی تصویر ماهواره لندست 8، با استفاده از نرم‌افزار ENVI پروفیل طیفی مربوط به 4 نقطه از دشت سگزی در چهارفصل از سال تهیه شد و میزان بازتابش طیفی در چهارفصل از سال در نقاط مختلف بررسی شدند.نتایج و بحث شیب‌خط خاک در فصل بارش که هم‌زمان با رشد گیاهان علفی و یک‌ساله است در مقایسه با فصل تابستان که حداقل میزان بارش را داشته و همچنین گیاهان یک‌ساله خشک‌شده و از بین رفته‌اند، کمتر است. در اردیبهشت‌ ماه شیب‌خط خاک حداقل بوده (0.39) و در اواخر تابستان حداکثر مقدار خود را دارد (0.78). در حقیقت شیب‌خط خاک از اسفندماه تا اردیبهشت رو به کاهش نهاده و سپس با از بین رفتن پوشش گیاهی یک‌ساله و افزایش سطح خاک لخت بیشتر شده است. نقشه‌های پراکنش پوسته‌های زیستی در هر چهارفصل سال طی بازدیدهای میدانی اعتبار سنجی شدند و سال معلوم شد که بیشترین میزان صحت نقشه مربوط به نقشه تولیدشده از تصویر لندست 8 مربوط به فصل تابستان با میزان صحت کل 94 درصد و شاخص کاپا برابر با 0.7412 بوده است. تفسیر پروفیل طیفی شاخص BSCI نشان دادن که بازتابش طیف مربوط به زفره و فشارک که بر روی نقاط با پراکنش گلسنگ‌ها تهیه‌شده است بسیار نزدیک به هم بوده و همچنین پروفیل طیف مربوط به اواسط پاییز و اوایل بهار کاملاً منطبق بر هم است. درحالی‌که در فساران که فاقد پوشش پوسته‌های زیستی بود مقدار بازتابش بیشتر است و اختلافی جزئی بین نمودار بازتابش پاییز و بهار وجود داشت. هرچند مقادیر بازتابش طیفی از اراضی کشاورزی و نقاط پراکنش پوسته‌های زیستی بسیار نزدیک به هم است لیکن نمودار طیفی هر چهارفصل اختلاف زیادی با یکدیگر دارند. لیکن در همه فصول از سال و در همه نقاط کمترین بازتابش در اول زمستان و بیشترین بازتابش در فصل تابستان اتفاق افتاده است. اقلیم دشت سگزی مدیترانه‌ای بوده و بارش در فصل سرد سال انجام می‌شود هم‌زمان با افزایش بارش‌ها از اواسط پاییز گیاهان یک‌ساله و خزه‌ها در پای بوته‌ها شروع به رشد نموده و در اوایل زمستان به اوج خود رسیده‌اند و دوباره در آغاز بهار هم‌زمان با کاهش بارندگی‌ها رو تراکم آن‌ها کاهش‌یافته است. چنانچه طیف مربوط به زمستان در همه نقاط کمترین بازتابش را داشته است. درحالی‌که در اواخر فصل تابستان که گیاهان یک‌ساله و خزه‌ها خشک‌شده‌اند بیشترین بازتابش طیفی را داشته است. در فساران که منطقه‌ای لم‌یزرع و محل دپوی زباله‌هاست، حداکثر میزان بازتابش را نشان داده است. بنابراین شاخص BSCI نسبت به درصد ماده آلی خطای فاحشی در تشخیص پوسته‌های زیستی خاک دارد و درجایی که ماده آلی بالا باشد ممکن است تشخیص درستی از پوسته‌های زیستی خاک ارائه ندهد. البته ازآنجاکه شاخص BSCI برای تشخیص ترکیبات گلوگان در بافت‌های گلسنگ تعریف‌شده است. میزان خطای در خصوص ماده آلی به حداقل کاهش می‌یابد. همان‌طور که مشاهده‌شده است در نقشه نهایی در فساران پوشش پوسته‌های زیستی وجود ندارد و تنها در نواحی اطراف فساران در مناطق زراعی پوسته‌های زیستی خاک مشاهده می‌شوند. در مناطق زراعی با توجه به دخالت انسان و کشت و زرع میزان گیاهان یک‌ساله متفاوت با عرصه منابع طبیعی در فصول مختلف سال است و به همین دلیل بااینکه بازتابش طیفی تقریباً نزدیک به زفره و فشارک است لیکن نمودار طیفی پاییز و زمستان کاملاً از یکدیگر تفکیک‌شده‌اند.نتیجه گیری شباهت طیفی مهم‌ترین پوشش سطحی خاک ازجمله پوشش گیاهی، دخالت عوامل انسانی در افزایش یا کاهش ماده آلی خاک، خاک لخت و غیره میزان کارایی شاخص BSCI را محدود می‌کند و ازاین‌رو در بازه زمانی تصاویر ماهواره‌ای و شرایط منطقه‌ای تأثیر زیادی در میزان دقت شاخص BSCI دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

211 - ارزیابی دقت داده‌های پهپاد در برآورد میزان خشکیدگی درختان شمشاد (مطالعه موردی: پارک جنگلی سیسنگان- استان مازندران)
محمدرضا کارگر یونس بابایی امیراسلام بنیاد

10.30495/girs.2021.679275

پیشینه و هدف پارک جنگلی سیسنگان یکی از زیستگاه های مهم شمشاد خزری در کشور به‌حساب می آید. اما در چند سال اخیر به دلیل بیماری خشکیدگی دچار بحران شده و بسیاری از پایه های شمشاد از بین رفته اند. پایش و مدیریت این منطقه می تواند در اموری مانند کنترل، حفاظت و حمایت این منطقه أکثر

پیشینه و هدف پارک جنگلی سیسنگان یکی از زیستگاه های مهم شمشاد خزری در کشور به‌حساب می آید. اما در چند سال اخیر به دلیل بیماری خشکیدگی دچار بحران شده و بسیاری از پایه های شمشاد از بین رفته اند. پایش و مدیریت این منطقه می تواند در اموری مانند کنترل، حفاظت و حمایت این منطقه مؤثر باشد. به دلیل مساحت زیاد پایه های از بین رفته، امکان برآورد مساحت به‌صورت دقیق با استفاده از داده های موجود وجود ندارد. اندازه گیری های دستی نیز کاری بسیار زمان‌بر و طاقت فرساست. این امر مستلزم این است تا راهی بیابیم که به‌صورت دقیق و خودکار این فرآیند را انجام دهد. پهپادها با استفاده از سنجنده های بسیاری دقیقی (تفکیک مکانی) که دارند، این امکان را فراهم آورده اند. روش های مختلف طبقه بندی نیز از راهکارهایی هستند که می توان به‌منظور تفکیک خودکار درختان خشکیده از درختان سبز به کار گرفت. هدف از این پژوهش، ارزیابی توانایی داده های پهپادهای ارزان قیمت با سنجنده ‌های معمولی در آشکارسازی و پهنه بندی مناطق دچار خشکیدگی اثبات گردد و با توجه به اینکه هزینه پهپادهایی با سنجنده های چند طیفی (باند لبه قرمز و مادون ‌قرمز نزدیک) بسیار زیاد است، بتوان این هزینه را کاهش داد.مواد و روش هاپارک جنگلی سیسنگان در 30 کیلومتری شرق شهرستان نوشهر استان مازندران در عرض جغرافیایی "30 ́ 33 ̊ 36 تا "30 ́ 35 ̊ 36 و طول جغرافیایی "00 ́ 47 ̊ 51 تا "30 ́ 49 ̊ 51 قرارگرفته است. این پارک علاوه بر نقش تفرجی که دارد بسیاری از گونه های گیاهی مهم کشور در آن رشد یافته اند. ازجمله مهم‌ترین این گونه ها می توان به شمشاد خزری اشاره کرد. پهپادی که در این پژوهش استفاده گردید از نوع پهپادهای عمودپرواز است. دوربینی که بر روی این وسیله تعبیه ‌شده است قابلیت ثبت تصاویر 20 مگاپیکسلی را دارد. عملیات تصویربرداری در تاریخ هشتم آذرماه 1396، ساعت 10 صبح انجام پذیرفت که مدت‌زمان آن 45 دقیقه طول کشید. برای نمونه برداری میدانی از منطقه موردمطالعه بازدید به عمل آمد و نقاط مختلف آن ازنظر تراکم پایه های خشکه‌دار شمشاد و درختان سبز مشخص گردید. سپس سه قطعه‌نمونه دایره ای با شعاع 60 متر و مساحت 1.13 هکتار در منطقه طراحی گردید و تراکم پایه های خشکه دار شمشاد و پایه های زنده و سبز در آن ها مشخص گردید. سپس در هر قطعه‌ نمونه در نقاطی که پایه های شمشاد قرار داشتند، 50 نقطه تعلیمی و همچنین در نقاطی که پایه های زنده، پوشش علفی کف و تمشک نیز قرار داشتند، 50 نقطه ثبت گردید. در این پژوهش به‌منظور بررسی میزان دقت تصاویر پهپاد در شناسایی و طبقه بندی مناطق پوشیده از خشکه دار های شمشاد، کوچک‌ترین پایه های خشکه‌دار شمشاد که کمترین وسعت تاج را داشتند نیز ثبت گردید. به دلیل اینکه تصاویر پهپاد احتیاج به تصحیحات هندسی دارند، ابتدا ازنظر هندسی و موقعیت جغرافیایی تصحیح شدند. به‌منظور انجام فرآیند طبقه بندی، وارد نرم افزار ENVI شدند. در هر قطعه‌نمونه 100 نقطه ثبت گردیده بود که 75 عدد از آن ها برای انجام فرآیند طبقه بندی نظارت‌شده و 25 عدد از آن ها نیز برای ارزیابی صحت طبقه بندی استفاده گردید. برای طبقه بندی این تصاویر از سه الگوریتم طبقه بندی نظارت ‌شده شبکه عصبی مصنوعی، حداکثر احتمال و حداقل فاصله به‌ کاربرده شد. در پایان پس از انجام هرکدام از مراحل طبقه بندی، از فیلتر پایین گذر با ابعاد پنجره 3 در 3 پیکسل، برای هموارسازی تصاویر استفاده شد. برای ارزیابی نتایج نیز شاخص های ضریب کاپا و دقت کلی به کار گرفته شد.نتایج و بحث در این تعداد قطعه‌نمونه، 579 پایه اندازه گیری گردید. شمشاد با اختلاف زیادی، بیشترین فراوانی را در منطقه به خود اختصاص داد. پس‌ازآن ممرز و انجیلی و بلوط به ترتیب دررتبه های بعدی قرار دارند. از نتایج حاصل مشخص شد که الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی بهترین نتایج را نسبت به دو الگوریتم دیگر داشته است. اما نتایج شبکه عصبی مصنوعی نیز با توجه به شرایط قطعه‌نمونه دارای نوساناتی است. این الگوریتم با دقت کلی 97.47 درصد و ضریب کاپا 0.94 بهترین نتایج را در تفکیک و آشکارسازی خشکه دار های شمشاد در قطعه‌نمونه با غلبه خشکه دارهای شمشاد داشتند. پس از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی، الگوریتم بیشینه شباهت نتایج مطلوب تری را در تفکیک پایه های خشکه‌دار شمشاد از خود نشان داد. الگوریتم کمترین فاصله نتایج مطلوبی از خود نشان داد، اما میزان دقت آن به‌اندازه دو الگوریتم قبل نبود. هر سه الگوریتم در تفکیک پایه ها در قطعه‌نمونه با غلبه پایه های زنده نتایج ضعیف تری را نسبت به دو قطعه‌نمونه دیگر از خود نشان دادند. قطعه‌نمونه با غلبه پایه های زنده و سبز در مقایسه با دو قطعه‌نمونه دیگر پدیده‌ها و عوارض بیشتری را در خود جای‌داده است و از نظر بافت تصویر نیز در مقایسه با دو قطعه ‌نمونه دیگر تفاوت های زیاد و محسوسی دارد. در این قطعه ‌نمونه علاوه بر وجود پایه های سبز و خشکه‌ دارهای شمشاد، پوشش علفی کف و توده های تمشک نیز به چشم می خورد. در این پژوهش نتایج طبقه بندی و آشکارسازی خشکه دارهای شمشاد با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی بسیار بهتر از الگوریتم های بیشینه شباهت و کمترین فاصله بود. ازجمله دلایل بهتر بودن نتایج الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی می توان به غیرخطی بودن و ناپارامتریک بودن آن اشاره کرد. اما در طبقه بندی به‌وسیله الگوریتم های سنتی مانند روش های آماری، به دلیل اینکه انعطاف پذیری کمتری دارند، دقت پایین‌تری داشته. انواع پارامتریک روش های سنتی مانند الگوریتم بیشینه شباهت، به خاطر وابستگی به آمار گوسی، درصورتی‌که داده ها نرمال نباشند نمی تواند دقت مطلوبی در طبقه بندی و تفکیک طبقات از یکدیگر داشته باشد. در الگوریتم های سنتی مانند الگوریتم های بیشینه شباهت و کمترین فاصله، داده های آموزشی نقش حیاتی دارند. در این روش ها فرض بر این است که توزیع در داخل نمونه های آموزشی باید نرمال باشد، به‌طوری‌که اگر نتوان این شرط را محیا نمود، دقت طبقه بندی به‌شدت کاهش می یابد. درحالی‌که روش های شبکه عصبی مصنوعی بر اساس ویژگی ها و ساختار خود داده ها عمل می کنند.نتیجه گیری نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که می توان با استفاده از داده ها و تصاویر معمولی یک پهپاد ارزان ‌قیمت به بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بعد از فوران بیماری و تعیین مساحت آن پرداخت. برخلاف هزینه های زیادی که به‌منظور خرید سنجنده های گران ‌قیمت به ‌منظور پایش وضعیت پوشش گیاهی صورت می گیرد، می توان از این شیوه های ارائه‌شده در این مقاله، با هزینه های بسیار کمتری اقدام کرد. این روش می تواند در تعیین میزان سطح پوشش های خشکیده کمک شایانی به نهاد های زیربط کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

212 - کاربرد آنالیز چند متغیره مکانی در ارزیابی ذرات معلق (مطالعة موردی: بوشهر)
طیبه طباطبایی عبدالرضا کرباسی فرامرز معطر سید مسعود منوری

میانگین ذرات معلق ده ایستگاه در سه دوره گرد و غبار در شهرستان بوشهر، برای تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی غلظت فلزات سنگین آرسنیک، کادمیوم، کبالت، آهن، نیکل، سرب و وانادیوم نمونه برداری گردید. تکنیک های زمین آمار، سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش کرجینگ گسسته برای تهیه نقشه تو أکثر

میانگین ذرات معلق ده ایستگاه در سه دوره گرد و غبار در شهرستان بوشهر، برای تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی غلظت فلزات سنگین آرسنیک، کادمیوم، کبالت، آهن، نیکل، سرب و وانادیوم نمونه برداری گردید. تکنیک های زمین آمار، سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش کرجینگ گسسته برای تهیه نقشه توزیع مکانی غلظت هفت فلز، مورد استفاده قرار گرفت. همچنین، از روش های تجزیه مؤلفه های اصلی (PCA) و ماتریس همبستگی (CM) برای پردازش داده ها استفاده شد. نتایج اثر قطعه ای (C0) به آستانه واریوگرام (C0+C) نشان داد که توزیع تغییرات مکانی 7 عنصر در طبقه وابستگی مکانی متوسط (75/0-25/0) قرار دارد. این بدان معنی است که ورود این فلزات به منطقة مورد مطالعه منشأ بیرونی دارد. همچنین، روش کرجینگ گسسته برای کمی کردن توزیع غلظت فلزات استفاده شد. آنالیز مؤلفه اصلی هفت فلز سنگین را در 3 مؤلفه گروه بندی کرد. در مؤلفه اول فلزات آرسنیک، وانادیوم، کبالت، نیکل و سرب، در مؤلفه دوم کادمیوم و در مؤلفه سوم آهن بیشترین همبستگی را داشتند. نتیجه این آنالیز نشان داد که منشاء غلظت این عناصر یک عامل بیرونی است. این نتایج به مدیریت محیط زیست منطقه کمک خواهد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

213 - بررسی غلظت عناصر سنگین مس، روی و آرسنیک خاک با استفاده از RS و GIS (مطالعة موردی: حوزه آبخیز کبودرآهنگ، رزن و خونجین- تلخاب در استان همدان)
لقمان خداکرمی علیرضا سفیانیان الهه محمدی توفیق نوراله میرغفاری

هدف از این تحفیق بررسی اثر آلودگی های غیرنقطه ای کشاورزی بر میزان غلظت فلزات سنگین مس، روی و آرسنیک و تهیه نقشه پتانسیل آلودگی خاک به این عناصر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، زمین آمار و سنجش از دور است. با استفاده از روش نمونه‌برداری سیستماتیک- تصادفی طبقه بندی أکثر

هدف از این تحفیق بررسی اثر آلودگی های غیرنقطه ای کشاورزی بر میزان غلظت فلزات سنگین مس، روی و آرسنیک و تهیه نقشه پتانسیل آلودگی خاک به این عناصر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، زمین آمار و سنجش از دور است. با استفاده از روش نمونه‌برداری سیستماتیک- تصادفی طبقه بندی شده 135 نمونه خاک سطحی (20-0 سانتیمتری) از منطقه ای به وسعت 7262 کیلومتر مربع جمع آوری و غلظت کل عناصر، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شامل pH و ماده آلی برای کلیه نمونه ها اندازه‌گیری شد. برای پهنه بندی غلظت فلزات سنگین ابتدا با کمک آنالیز همبستگی مکانی، مناسبترین روش پهنه بندی با استفاده از توابع MAE و MBE انتخاب گردید. سپس نقشه پهنه بندی غلظت فلزات سنگین روی و مس با استفاده از روش کریجینگ معمولی و مدل نمایی و فلز آرسنیک با استفاده از روش کریجینگ معمولی و مدل کروی تهیه شد. همچنین برای بررسی تجزیه و تحلیل نقشه های توزیع غلظت فلزات از نقشه های کاربری اراضی، زمین شناسی و نقشه برآورد غلظت زمینه فلزات سنگین استفاده شد. نقشه کاربری اراضی با استفاده از سری زمانی تصاویر ماهواره ای AWIFS و اعمال طبقه بندی فازی و با کاپای 88/0 و دقت 90% تهیه گردید. تجزیه و تحلیل نقشه پهنه بندی فلزات سنگین نشان داد که عناصر مس و روی منشأ زمین شناسی و کشاورزی دارند و عنصر آرسنیک از مواد مادری منشأ می گیرد ولی فعالیت‌های کشاورزی به دلیل مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی می‌تواند باعث افزایش هر چه بیشتر این عناصر در خاک شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

214 - پهنه‌بندی خطر زمین لغزش با استفاده از منطق فازی (مطالعة موردی: حوزه چم‌سنگر)
سلمان سوری سیامک بهاروند طاهر فرهادی نژاد

زمین لغزش یکی از مخرب ترین پدیده های طبیعت است که هر ساله باعث خسارت‌هایی به جان و اموال مردم می‌شود. بنابراین، پهنه‌بندی خطر زمین لغزش به منظور توسعه فعالیت‌های آینده امری ضروری است. در این تحقیق برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه چم‌سنگر از عملگرهای منطق فازی استفاد أکثر

زمین لغزش یکی از مخرب ترین پدیده های طبیعت است که هر ساله باعث خسارت‌هایی به جان و اموال مردم می‌شود. بنابراین، پهنه‌بندی خطر زمین لغزش به منظور توسعه فعالیت‌های آینده امری ضروری است. در این تحقیق برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه چم‌سنگر از عملگرهای منطق فازی استفاده شده است. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در حوزه چم‌سنگر ابتدا با استفاده از تصاویر گوگل ارث و بازدید‌های میدانی (ثبت نقاط لغزشی با استفاده از GPS) نقاط لغزشی شناسایی و متعاقب آن نقشه پراکنش زمین لغزش‌های حوزه تهیه گردیده است. سپس سطح همبستگی نقاط لغزشی و هر یک از عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش شامل شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، ارتفاع، لیتولوژی، بارندگی، آبراهه و فاصله از جاده با استفاده از مدل نسبت فراوانی مشخص و مقادیر فازی با استفاده از نظرات کارشناسی و تعیین توابع عضویت برای هر یک از عوامل موثر در محیط ArcGIS®10.1 تعیین گردید. برای ارزیابی و طبقه‌بندی نتایج خروجی عملگرهای مورد استفاده در برآورد خطر لغزش منطقه از شاخص جمع مطلوبیت (QS) استفاده شده است. نتایج نشان داد که عملگر گامای 9/0، با مقدار 554/0=QS روش کارآمدتری نسبت به عملگرهای جمع جبری فازی با 042/0=QS و ضرب جبری فازی با 008/0 =QS، برای تهیه نقشه خطر لغزش‌های حوزه چم‌سنگر می‌باشد. بر اساس پهنه‌بندی صورت گرفته با عملگر گامای 9/0 به ترتیب 39/13، 58/47، 7/32، 44/5، 884/0% از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

215 - بررسی اثر دوره های گرسنگی و رشد جبرانی برکیفیت لاشه بچه ماهی کپور
خدیجه ابراهیمی مجید محمدنژاد شموشکی روح الله جوادیان مجتبی کشاورز دیوکلایی علی کاربخش راوری

زمینه و هدفمعمولاً گونه‌های مختلف ماهیان درطول زندگی با پدیده گرسنگی بهطورطبیعی مواجه می‌شوند، چنین حالتی معمولاً درفصل زمستان،هنگام مهاجرت‌های طولانی به منظور تخم‌ریزی و یا زمانیکه غذا در محیط زندگی، به دلایل مختلفی کاهش پیدا می‌کند اتفاق می‌افتد و باعث کاهش شدید ذخا أکثر

زمینه و هدفمعمولاً گونه‌های مختلف ماهیان درطول زندگی با پدیده گرسنگی بهطورطبیعی مواجه می‌شوند، چنین حالتی معمولاً درفصل زمستان،هنگام مهاجرت‌های طولانی به منظور تخم‌ریزی و یا زمانیکه غذا در محیط زندگی، به دلایل مختلفی کاهش پیدا می‌کند اتفاق می‌افتد و باعث کاهش شدید ذخایر انرژی بدن ماهیمیشود. روشکار:اینآزمایش در 5 تیمار و 3 تکرار شامل: تیمار شاهد: پنج هفته غذادهی کامل در طول دوره، تیمار 1: یک هفته گرسنگی کامل و یک هفته غذادهی کامل، تیمار 2: دو هفته گرسنگی کامل و یک هفته غذادهی کامل، تیمار3: سه هفته گرسنگی کامل و یک هفته غذادهی کامل، تیمار 4: چهار هفته گرسنگی کامل و یک هفته غذادهی کامل، انجام پذیرفت. میزاناکسیژنمحلول برابرppm6-5/5، دمابرابر 28-24 درجهسانتی گراد و pHدرطولدورهآزمایشبرابر 8-5/7 اندازهگیریگردیدبچه ماهیان کپور در طول دوره آزمایش و در تیمار شاهد و در زمان غذادهی تیمارهای دیگر با غذای تجاری (شامل: رطوبت 7/8 %، خاکستر 2/ 11%، پروتئین 32 % و چربی 5/10 % ) تغذیه شدند. یافته ها:با توجه به نتایج بهدست آمده از آنالیز لاشه بچه ماهیان کپور مشخص گردید در میزان درصد پروتئین، چربی، فیبر و خاکستر لاشه اختلاف معنی داری وجود دارد 05/0P بهطوریکه با افزایش طول دوره گرسنگی میزان چربی، پروتئین و فیبر کاهش و میزان خاکستر لاشه افزایش یافت. نتایج بررسی نشان داد که افزایش دوره گرسنگی باعث کاهش کیفیت لاشه و درصد بازماندگی بچه ماهیان کپور می گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

216 - بررسی اثر دوره های مختلف محرومیت غذایی و رشد جبرانی روی رشد و بازماندگیبچه ماهی قزل آلای رنگین کمان
مجید محمدنژاد شموشکی مرتضی مازینی فرشاد منوچهری

زمینه وهدف:رشد جبرانی یک فاز از رشد سریع به دنبال محدودیت غذایی در اثر شرایط بحرانی است که در گونه های زیادی مشاهده شده استبیشتر پاسخ ماهی به گرسنگی و سپس تغذیه مجدد شامل پرخوری، افزایش کارایی غذا و بهبود ضرایب رشد میباشد. لذا این تحقیق به منظور بررسی اثر گرسنگی و رشد أکثر

زمینه وهدف:رشد جبرانی یک فاز از رشد سریع به دنبال محدودیت غذایی در اثر شرایط بحرانی است که در گونه های زیادی مشاهده شده استبیشتر پاسخ ماهی به گرسنگی و سپس تغذیه مجدد شامل پرخوری، افزایش کارایی غذا و بهبود ضرایب رشد میباشد. لذا این تحقیق به منظور بررسی اثر گرسنگی و رشد جبرانی بر شاخص های رشد و بازماندگی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان انجام پذیرفت.روش کار:آزمایش به مدت 8 هفته و در 4 تیمار و 3 تکرار بهصورت زیر انجام پذیرفت: تیمار 1: 8 هفته غذادهی کامل، تیمار 2: یک هفته گرسنگی + یک هفته غذادهی، تیمار 3: دو هفته گرسنگی + دو هفته غذادهی، تیمار 4: سه هفته گرسنگی + سه هفته غذادهی. تعداد 240 عدد بچه ماهی قزل آلا با میانگین وزن اولیه 46/081/3گرم و میانگین طول اولیه 67/04/5 سانتی متر در 12 تانک پرورشی با تعداد 20 عدد بچه ماهی در هر تانک) با ظرفیت 50 لیتر آب در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی توزیع و به مدت 8 هفته در شرایط یکسان از لحاظ شرایط محیطی نگهداری گردیدند.یافتهها:بینتیمارهایموردبررسیازنظرفاکتورهای رشد بچه ماهیان قزل آلا اختلاف معنیداریمشاهده شد (05/0P). بهطوریکه بچه ماهیان تیمار غذادهی دارای رشد بهتری در مقایسه با سایر تیمارهای گرسنگی و رشد جبرانی بودند. اما از لحاظ درصد بازماندگی هیچگونه اختلافی در بین تیمارها مشاهده نگردید. نتیجه گیری:گرسنگی باعث کاهش رشد بچه ماهیان قزل آلا شده و رشد جبرانی نتوانسته است این کاهش رشد را جبران نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

217 - بررسی اثر دوره های گرسنگی بر برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهی کپور
رویا عصاره مجید محمدنژاد شموشکی حمید فغانی لنگرودی

زمینه و هدف:ماهیان ممکن است در طول دوره های قبل از صید و دوره های حمل و نقل گرسنگی را تجربه کنند. دوره ‏های محرومیت غذایی میتواند طی مراحل اولیه تغذیه بر رویبرخی از پارامترهای خونی سرم خون ماهیان تاثیرگذار باشد.هدف از این پژوهش بررسی اثر دوره های گرسنگی بر روی فاکتور أکثر

زمینه و هدف:ماهیان ممکن است در طول دوره های قبل از صید و دوره های حمل و نقل گرسنگی را تجربه کنند. دوره ‏های محرومیت غذایی میتواند طی مراحل اولیه تغذیه بر رویبرخی از پارامترهای خونی سرم خون ماهیان تاثیرگذار باشد.هدف از این پژوهش بررسی اثر دوره های گرسنگی بر روی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهی کپوراست.روش کار: این آزمایش به مدت 6 هفته بر روی بچه ماهیان کپور(Cyprinus carpio)با وزن متوسط 132/0243/3 گرم انجام پذیرفت. بچه ماهیان در 2 تیمار غذادهی کامل و گرسنگی کامل و در 3تکرار در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی به مدت 6 هفته در شرایط یکسان پرورشی با یکدیگر مقایسه شدند. تیمار غذادهی در هر روز با توجه به وزن توده زنده در مقاطع زمانی مختلف با غذای تجاری به میزان 10% وزن بدن مورد تغذیه قرار گرفتند. برای آگاهی از تأثیر گرسنگی بر روی فاکتورهای خونی ماهی کپور، از هر تکرار، هر هفته یکبار تعداد 7-5 عدد بچه ماهی به طور تصادفی انتخاب و پس از بیهوش شدن توسط عصاره گل میخک با استفاده از قطع ورید ساقه دمی خون گیری شده و برای بررسی فاکتورهای خونی به آزمایشگاه فرستاده شدند.یافتههانتایجبهدستآمدهازاینتحقیقمشخصنمودکهبینتیمارهایموردبررسیازنظرفاکتورهای خونی نظیر کلسترول، گلوکز، کلسیم، تریگلیسرید، فسفر، آلبومین، پروتئین و آهن سرم خون و نیز درصد بازماندگی بچه ماهیاناختلاف معنیداریمشاهده می شود (.005p). به طوری که کم ترین مقداراین فاکتورها در تیمار گرسنگی و بیشترین مقدار در تیمار غذادهی در انتهای دوره مشاهده میگردد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد با افزایش طول دوره گرسنگی فاکتورهای خونی مورد مطالعه سیر نزولی به خود خواهند گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

218 - بررسی رابطه وزن با میزان کادمیوم در عضله قزل آلای رنگینکمان پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن
محمد رضا قمی سید محسن حسینی

زمینه و هدف:این مطالعه به منظور سنجش فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن صورت گرفت و هدف اصلی آن بررسی رابطه میان وزن ماهی با میزان کادمیوم بود.روش کار: در این تحقیق از 22 ماهی قزل آلای رنگین کمان أکثر

زمینه و هدف:این مطالعه به منظور سنجش فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن صورت گرفت و هدف اصلی آن بررسی رابطه میان وزن ماهی با میزان کادمیوم بود.روش کار: در این تحقیق از 22 ماهی قزل آلای رنگین کمان (از 25 تا 584 گرم) استفاده و پس از جداسازی بافت ها، روش هضم بر روی نمونه ها انجام گردید و با کمک دستگاه ولتامتری میزان فلز کادمیوم اندازه گیری شد. یافته ها:بر اساس نتایج این تحقیق، میانگین غلظت فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین کمان پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن 1.01 میکروگرم در گرم بوده است که نشان دهنده بالاتر بودن نرخ آن از حد استاندارد قابل قبول سازمان بهداشت جهانی(WHO) ( دو دهم میکرو گرم در گرم ) می باشد.نتیجه گیری: با افزایش وزن بدن ماهی، میزان کادمیم روند افزایش معنی داریPرا نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

219 - بررسی تغییرات آسیب شناسی بافت آبشش بچه ماهی سفید(Rutilu skutum)در مواجهه با فلزات سنگین آهن و روی
نیکتا مهدی پور سید علی اکبر هدایتی محمد رضا ایمانپور

زمینه وهدف:بررسی اثرات فیزیولوژیک فلزات سنگین بر آبزیان شاخص دریای خزر بسیار حائز اهمیت می باشد. از مهمترین شاخص های فیزیولوژیک بررسی عوارض بافت شناسی بافت های حساس از جمله آبشش می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاْثیر فلزات سنگین آهن و روی بر ساختار بافت آبشش بچه ماهی أکثر

زمینه وهدف:بررسی اثرات فیزیولوژیک فلزات سنگین بر آبزیان شاخص دریای خزر بسیار حائز اهمیت می باشد. از مهمترین شاخص های فیزیولوژیک بررسی عوارض بافت شناسی بافت های حساس از جمله آبشش می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاْثیر فلزات سنگین آهن و روی بر ساختار بافت آبشش بچه ماهی سفید Rutilu skutumصورت گرفت.روش کار:در این راستا تعداد 120 عدد بچه ماهی سفید تهیه و پس از سازگاری ماهیان با شرایط آزمایشگاهی، آزمایش به مدت 30 روز در غلظت های(Fecl2mg l-15/19 وmg l-1 ZnCl29/3) انجام شده و نمونهگیری از بافت آبشش طی3 دوره 7، 15 و 30 روزه صورت پذیرفت. بررسی بافتی به روش بافت شناسی کلاسیک و با رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین صورت گرفت و عوارض بافتی وسیله میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 10 و 40 مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها:نتایج حاکی از این بود که با پیشرفت مدت قرارگیری در معرض فلزات سنگین آسیب های وارده به بافت آبشش از قبیل پرخونی و خون ریزی، شکستگی و اتصال لاملاهای ثانویه و کوتاه شدن لاملاهای ثانویه،گرزی شدن تیغه های آبششی، متورم و پرسلولی شدن لاملاها شدیدتر شد. به طوری که در مدت 30 روز بیشترین جداشدگی در لاملای اولیه و ثانویه دیده شد.نتیجه گیری:میزان آسیب دیدگی بافت آبشش در غلظتهای مختلف فلزات به ترتیب در روی نسبت به آهن به طور معنی داری کمتر و عوارض مشاهده شده در تیمار آهن بیشتر است. بیشترین عوارض مشاهد شده اتصال لاملاهای ثانویه و پرخونی آبشش بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

220 - بررسی اثرعصاره هیدروالکلی پوست موز دربیماری سنگ کلیه القاء شده توسط اتیلن گلیکول در موش های نر صحرایی نژاد ویستار DOR: 20.1001.1.17359880.1399.14.1.8.1
سمیرا بابای نوروزی پرستو رحیمی مهدی رهنما

زمینه و هدف: جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه از مسائل مهم در پیشگیری از بروز بیماری های کلیوی می باشد. پوست موز دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، بهبود و ترمیم بافتی است و به علت خاصیت قلیایی، افزایش دهنده سیترات و کاهنده کلسیم ادرار و اوره و کراتینین خون است. هدف از این أکثر

زمینه و هدف: جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه از مسائل مهم در پیشگیری از بروز بیماری های کلیوی می باشد. پوست موز دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، بهبود و ترمیم بافتی است و به علت خاصیت قلیایی، افزایش دهنده سیترات و کاهنده کلسیم ادرار و اوره و کراتینین خون است. هدف از این پژوهش بررسی اثرعصاره هیدروالکلی پوست موز بر بروز سنگ کلیه اگزالات کلسیمی در موش های نر صحرایی نژاد ویستار القاء شده توسط اتیلن گلیکول می باشد.روش کار: در این پژوهش اثر عصاره هیدروالکلی پوست موز در بیماری سنگ کلیه القاء شده توسط اتیلن گلیکول در 32موش های نر نژاد ویستار در 6 گروه در 31 روز آزمایش شد. کنترل مثبت غذا و آب، کنترل منفی غذا و آب و محلول اتیلن گلیکول1%، شاهد 1 و 2 غذا، آب و عصاره پوست موز: غلظت 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم، تجربی 1 و 2 غذا و آب و عصاره پوست موز: غلظت 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم +محلول اتیلن گلیکول1% دریافت می کردند. ادرار 24 ساعته و خون جهت آنالیز بیوشیمیایی جمع آوری شدند. بافت کلیه از نظر میزان تجمع اگزالات کلسیم به روش هماتوکسیلین -ائوزین مورد بررسی بافت شناسی قرار گرفت.یافته ها: بررسی ها نشان داد کراتینین، اسیداوریک، اوره خون و کلسیم ادرار بین کنترل منفی و گروه های تجربی 2 اختلاف معنی داری دارند، اوره و سیترات ادرار کنترل منفی و تمامی گروه ها و اگزالات ادرار کنترل منفی و کنترل سالم اختلاف معنی داری داشتند. بررسی های بافت شناسی کلیه نشان از بهبود بافت کلیه و کم شدن تعداد بلورهای اگزالات کلسیم ایجاد شده تخت تاثیر اتیلن گلیکول داشت و بلورهای کورتکس و مدولای کنترل منفی اختلاف معنی داری با تمامی گروه ها نشان داد(05/0P<).نتیجه گیری: نتایج نشان از اثر بخشی عصاره پوست موز بر جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه و بهبود عوارض بافتی ناشی از مصرف اتیلن گلیکول با مهار مسیرهای تشکیل اگزالات کلسیم به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

221 - بررسی اثرعصاره هیدروالکلی پوست موز دربیماری سنگ کلیه القاء شده توسط اتیلن گلیکول در موش های ماده صحرایی نژاد ویستار
پرستو رحیمی نسترن قاسم پور

زمینه و هدف:پوست موز دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، بهبود و ترمیم بافتی است و به علت خاصیت قلیایی، افزایش دهنده سیترات و کاهنده کلسیم ادرار و اوره و کراتینین خون است. روش کار:در این پژوهش اثر عصاره هیدروالکلی پوست موز در بیماری سنگ کلیه القاء شده توسط اتیلن گلیکو أکثر

زمینه و هدف:پوست موز دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، بهبود و ترمیم بافتی است و به علت خاصیت قلیایی، افزایش دهنده سیترات و کاهنده کلسیم ادرار و اوره و کراتینین خون است. روش کار:در این پژوهش اثر عصاره هیدروالکلی پوست موز در بیماری سنگ کلیه القاء شده توسط اتیلن گلیکول در 42 موش های ماده نژاد ویستار در 6 گروه طی 31 روز بررسی شد. کنترل مثبت غذا و آب ، کنترل منفی غذا و آب و محلول اتیلن گلیکول1% ، شاهد 1 و 2 غذا ، آب و عصاره پوست موز: غلظت 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم ، تجربی 1 و 2 غذا و آب و عصاره پوست موز : غلظت 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم +محلول اتیلن گلیکول1% دریافت کردند. بعد از اتمام دوره خونگیری انجام و نمونه های جهت آنالیز بیوشیمیایی جمع آوری شدند.یافته ها:نتایج نشان داد کراتینین و اسیداوریک و اوره در خون گروه کنترل منفی افزایش یافته است که تفاوت آن در مورد کراتینین و اوره با کنترل مثبت و تجربی 2 معنی دار بود. در فاکتور اسید اوریک با وجود افزایش در کنترل منفی، تفاوت ها معنی دار نیست(P<0/05).نتیجه گیری: نتایج نشاندهنده اثر بخشی عصاره پوست موز بر سنگ کلیه ناشی از اتیلن گلیکول با مهار مسیرهای تشکیل اگزالات کلسیم بدلیل خواص آنتی اکسیدانی،خاصیت ضد التهابی و آنتی باکتریال می باشد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

222 - اثرات دوره های گرسنگی طولانی مدت بر ساختار بافت کبد و روده در تاس ماهیان سیبری(Acipenser baeri)
شیرین حامدی ایمان ناصری فرد هادی ابراهیمی مریم عضدی

زمینه و هدف: تعداد زیادی از ماهیان دوره های طبیعی گرسنگی را در طول سال، در مدت زمستان، هنگام مهاجرت های تخم ریزی و یا زمانی که کاهش غذا در محیط زندگی تحمل می کنند. در این مطالعه اثرات دوره های گرسنگی طولانی مدت بر ساختار بافت کبد و روده تاس ماهیان سیبری با میانگین وزنی أکثر

زمینه و هدف: تعداد زیادی از ماهیان دوره های طبیعی گرسنگی را در طول سال، در مدت زمستان، هنگام مهاجرت های تخم ریزی و یا زمانی که کاهش غذا در محیط زندگی تحمل می کنند. در این مطالعه اثرات دوره های گرسنگی طولانی مدت بر ساختار بافت کبد و روده تاس ماهیان سیبری با میانگین وزنی 54/0± 56 گرم به مدت 5 هفته انجام گرفت. روش کار: 225 قطعه تاس ماهی سیبری انتخابی به روش کاملاً تصادفی بین 9 تانک 500 لیتری استوانه ای شکل توزیع گردیدند. ماهیان به مدت 2 هفته در ابتدا با شرایط آزمایشی سازگار شدند. گروه شاهد در تمام مدت آزمایش 4 بار در روز تا حد سیری تغذیه شد. تیمار اول 2 هفته گرسنگی و تیمار دوم 3 هفته گرسنگی را تجربه کرد. به منظور مطالعه ساختار کبد و روده در پایان دوره های گرسنگی از هر یک از تیمارها و گروه شاهد 6 قطعه ماهی به صورت تصادفی انتخاب و در محلول بوئن تثبیت گردید. سپس با استفاده از روش استاندارد پس از طی مراحل قالب گیری برش های 7 میکرومتری از آن ها تهیه و سپس با هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی و با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: شاخص های دستگاه گوارش و کبدی(HSI و DSI) و هم چنین طول پرزهای ماهیان گروه شاهد به صورت معنی داری(05/0P <) بالاتر از تیمارهای 2 هفته و 3 هفته گرسنگی بود. طول انتروسیت های روده هیچ اختلاف معنی داری(05/0P>) را بین تیمارهای آزمایشی نشان نداد. نتایج بررسی های میکروسکوپی نشان داد که در مقایسه با گروه شاهد اکثر علائم پاتولوژیک از جمله دژنرسانس زیاد چربی، نکروز سلولی، پرخونی زیاد و رکورد صفراوی در کبد تاس ماهیان سیبری در تیمار 1 و 2 مشاهده شد. هم چنین در تیمارهای 2 هفته گرسنگی پرخونی، آتروفی و رکورد صفراوی کمتری نسبت به تیمارهای 3 هفته گرسنگی در کبد مشاهده گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان داد که دوره های گرسنگی طولانی مدت می تواند بر ساختار کبد و روده تاس ماهیان سیبری از طریق مصرف ذخایر این بافت ها و متابولیسم چربی در دستگاه گوارش و گلیکوژن کبد اثرگذار باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

223 - بازشناسی و تحلیل فرهنگی نقوش سنگ‌قبرهای استان گلستان از منظر انسان‌شناسی هنر (نمونه موردی: قبرستان امامزاده حبیب الله شهرستان بندرگز)
فاطمه رقیمی محمدعلی خبری محمد عارف

یکی از قابل لمس‌ترین بخش‌های هنر آیینی، سنگ‌قبرهاست که نقوش حک‌شده بر آن‌ها نحوۀ تفکر، فرهنگ و جهان‌بینی مردم منطقه را بازتاب می‌دهد و زمینة مناسبی را برای نمایاندن افکار و نقوش نمادین فراهم می‌نماید. هدف این مقاله، تحلیل نقوش سنگ‌قبرهای قبرستان امامزاده حبیب الله شهرست أکثر

یکی از قابل لمس‌ترین بخش‌های هنر آیینی، سنگ‌قبرهاست که نقوش حک‌شده بر آن‌ها نحوۀ تفکر، فرهنگ و جهان‌بینی مردم منطقه را بازتاب می‌دهد و زمینة مناسبی را برای نمایاندن افکار و نقوش نمادین فراهم می‌نماید. هدف این مقاله، تحلیل نقوش سنگ‌قبرهای قبرستان امامزاده حبیب الله شهرستان بندرگز، واقع در استان گلستان، از دیدگاه فرهنگ جامعة آفرینندة آن است؛ با توجه به هدف، از بین 10 قبرستان استان گلستان که مورد مطالعه قرارگرفت، قبرستان امامزاده حبیب الله بندرگز، به‌دلیل تعداد سنگ‌قبرها و تنوع در نقوش، به‌عنوان نمونه موردی انتخاب شده‌است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان بر اساس یافته‌های مبتنی بر فرهنگ مردم منطقه به ویژگی‌های معناشناختی، زیبایی‌شناختی و کارکردشناختی نقوش سنگ‌قبرها از منظر انسان‌شناسی هنر، پی برد. با ‌وجه‌به این رویکرد، در این مقاله، روش تحقیق به‌صورت توصیفی-تحلیلی بوده و مشاهده‌های میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای به عنوان روش گردآوری مطالب می‌باشد؛ از نتایج حاصل می‌توان به تفسیر سه بُعد مهم معناشناختی، زیبایی‌شناختی و کارکردشناختی این نقوش اشاره نمود که در قالب شاخصه‌هایی، همچون بازنمایی و شکل و کارکرد، معنا پیدا می‌کند. این نقوش بر اساس مطالعة فرهنگی، بازنمود آداب و رسوم، اعتقادات و باورها و به‌طورکلی بازنمود سطوح مختلفی از فرهنگ جامعه هستند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

224 - بررسی مفهوم جوع از نگاه عرفا از ابتدا تا قرن هفتم
حسن شعبانی آزاد

جوع یکی از نمایه های اخلاقی و عرفانی ماست که همواره در دو حوزة ادبیات تعلیمی و ادبیات عرفانی مورد توجه بوده است. همه فرق صوفیه در ضرورت جوع، به عنوان یکی از ارکان اساسی سیر و سلوک اتفاق نظر دارند. در چیستی معنای جوع، گروهی جوع را به معنای به اندازه خوردن و گروهی آن را م أکثر

جوع یکی از نمایه های اخلاقی و عرفانی ماست که همواره در دو حوزة ادبیات تعلیمی و ادبیات عرفانی مورد توجه بوده است. همه فرق صوفیه در ضرورت جوع، به عنوان یکی از ارکان اساسی سیر و سلوک اتفاق نظر دارند. در چیستی معنای جوع، گروهی جوع را به معنای به اندازه خوردن و گروهی آن را معادل روزه دانسته اند و برخی نیز آن را تا حد سد جوع (نخوردن مگر به ضرورت) معنا کرده اند. جوع در قرآن کریم وسیله ای برای آزمایش صابران است. با توجه به اینکه به این مسئله در جوع در قرآن کریم و سخنان بزرگان دین اشاره شده است؛ از دیرباز عرفا جوع را فضیلت اخلاقی می دانستند و در آثار خود به این مهم پرداخته اند. یافته های پژوهش حاکی از این است که همۀ عرفا جوع را وسیلۀ تقرب الهی دانسته و از این جهت بدان اهمیت داده اند وگرنه گرسنگی صرف برای آنها ارزش خاصی ندارد، بلکه جوع را مقدمۀ قرب الهی و به تبع آن مشاهدۀ حق دانسته اند. در واقع هدف اصلی آنان از تأکید بر این موضوع کمک به سالک برای رسیدن به حق تعالی و درجات خاص عرفانی بود. با توجه به اهمیت جوع از دیدگاه عرفا و نگرش خاص آنها به این مسأله، مقالة حاضر بر آن است تا دیدگاه عرفا را از ابتدا تا قرن هفتم هجری قمری دربارۀ این مهم بررسی کند و وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه های آنها را مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

225 - قابلیت اجرای حد زنا از منظر فقه شیعه، قانون و عرف
میثم موسی زاده کیومرث کلانتری

رجم به عنوان یکی از مهم‌ترین کیفرهای حدی، قبل از دین اسلام و در قوانین دولت‌های پیشین و همچنین در کتاب آسمانی دین یهود، به عنوان مجازات جرم زنای محصنه یا جرائم دیگر، وجود داشته و که مورد تایید فقهای اسلامی هم می‌باشد. بعد از انقضای عصر خلافت راشده و ظهور فرق اسلامی، مشر أکثر

رجم به عنوان یکی از مهم‌ترین کیفرهای حدی، قبل از دین اسلام و در قوانین دولت‌های پیشین و همچنین در کتاب آسمانی دین یهود، به عنوان مجازات جرم زنای محصنه یا جرائم دیگر، وجود داشته و که مورد تایید فقهای اسلامی هم می‌باشد. بعد از انقضای عصر خلافت راشده و ظهور فرق اسلامی، مشروعیت رجم مورد اختلاف واقع شد. در برابر اکثریت مسلمانان که در مشروعیت این مجازات به استناد قرآن، سنت و اجماع تردیدی نداشتند، گروهی از خوارج و معتزله مشروعیت آن را انکار می‌نمودند و برخی از نواندیشان معاصر قائل به تجدیدنظر در اصل مشروعیت این مجازات شده‌اند. در خصوص تأثیر مقتضیات زمان در اجرای رجم، دو نگرش مطرح است. گروهی هیچ نقشی برای زمان قائل نیستند. در مقابل عده‌ای رجم را تابع مقتضیات زمان میدانند که تحولات زمان موجب تغییر و تبدیل آن‌ها می‌گردد. در اینکه احکام اسلامی کارساز و گره‌گشا است تردیدی وجود ندارد؛ اما بایستی احکام اسلامی را با ظرافت خاص و رعایت همه جوانب آن به اجرا درآورد. در نتیجه اجرای رجم زمانی جایز است که زمینه‌سازی‌ها و بسترسازی‌های فکری، تبلیغاتی و اجرایی لازم، انجام‌گرفته باشد. ازآنجاکه در جوامع اسلامی معاصر چنین تدابیری صورت تجری نیافته است، لذا تصمیمی اسلامی خواهد بود که تا مهیا شدن شرایط لازم مجازات رجم اجرا نگردد. ... . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

226 - بررسی قابلیت حذف فلز سنگین کادمیوم توسط سه گونه جلبک سندسموس آبلیکوس ، سندسموس اکیوتس ، سندسموس اینکراس اتیولس از پساب‌های صنعتی
مهدی اعلایی احمد محمدی حمید مشهدی فهیمه محمودنیا

10.30495/sarj.2021.1937439.1027

بحران آب در بخش کشاورزی از چالش های اساسی و بازیافت پساب یکی از روش های کنترل این بحران محسوب می شود. از محدودیت های استفاده از پساب ها در بخش کشاورزی آلودگی آن با فلزات سنگین است. از میان روش‌های مختلفی که برای حذف فلزات سنگین به‌کار می‌رود روشهای زیستی بسیار مورد أکثر

بحران آب در بخش کشاورزی از چالش های اساسی و بازیافت پساب یکی از روش های کنترل این بحران محسوب می شود. از محدودیت های استفاده از پساب ها در بخش کشاورزی آلودگی آن با فلزات سنگین است. از میان روش‌های مختلفی که برای حذف فلزات سنگین به‌کار می‌رود روشهای زیستی بسیار مورد توجه هستند. از این رو در این پژوهش توانایی سه میکروجلبک جنس سندسموس، سندسموس آبلیکوس، سندسموس اکیوتس، سندسموس اینکراس اتیولس در حذف کادمیم از پساب های صنعتی مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی تاثیر پارامترهای مختلف بر میزان جذب میکروجلبک‌ها،‌ میزان جذب در مقادیر مختلف pH (3 تا ۷)، دما (15 تا 35 درجه سانتی‌گراد)، مقدار جاذب زیستی (0/25 تا 2 گرم)، غلظت فلز (۲۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم در لیتر) و زمان تماس جاذب (۳۰ تا ۱۵۰ دقیقه) مورد آزمایش قرار گرفت. تأثیر تمامی این پارامترهای مورد بررسی بر میزان جذب معنادار بود. بیشترین میزان جذب کادمیوم(99%) توسط میکروجلبک سندسموس اینکراس اتیولس در pH برابر با ۶، دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد، مقدار جاذب زیستی 1/5 گرم، غلظت فلز ۱۵۰ میلی گرم در لیتر و زمان تماس ۱۵۰ دقیقه مشخص شد. اما میزان جذب فلز کادمیوم توسط گونه‌های مختلف میکروجلبک تفاوت معنی دار نداشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

227 - کلاسه بندی زمانی و مکانی بارش سنگین درگیلان با استفاده از GIS
بهمن رمضانی سوده ایزک مهری

عناصر اقلیمی تأثیر زیادی بر روی زندگی انسانها دارد. بارش سنگین به عنوان یکی از این عناصر تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم روی جوامع انسانی دارد. در این تحقیق الگوی زمانی و مکانی بارش سنگین در استان گیلان مورد تحلیل قرار گرفت. برای دستیابی به این هدف از 107 ایستگاه سینوپتیک، ک أکثر

عناصر اقلیمی تأثیر زیادی بر روی زندگی انسانها دارد. بارش سنگین به عنوان یکی از این عناصر تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم روی جوامع انسانی دارد. در این تحقیق الگوی زمانی و مکانی بارش سنگین در استان گیلان مورد تحلیل قرار گرفت. برای دستیابی به این هدف از 107 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و بارانسنجی با دوره آماری 30 ساله استفاده شد. بعلت داده های مفقوده بسیار، بعضی از این ایستگاهها حذف شد و تنها 13 ایستگاه که شامل 2 ایستگاه سینوپتیک، 5 ایستگاه کلیماتولوژی و 6 ایستگاه بارانسنجی مورد استفاده قرار گرفت. روزهایی که دارای بارش بیش از 30 میلی متر بودند به عنوان روزهای همراه با بارش سنگین انتخاب شد. در مرحله اول الگوهای سالانه و ماهانه و دهه ای این رخدادها مورد ارزیابی قرار گرفت. در مرحله دوم فراوانی طبقات مختلف(شدت) را محاسبه کرده، و بر اساس آن نقشه های پهنه بندی با استفاده سیستم اطلاعات جغرافیایی ارائه گردید.نتایج این مطالعه نشان میدهدبر اساس تحلیل سالانه بارش سنگین ایستگاه انزلی دارای بیشترین میانگین بارش سالانه ایستگاه منجیل کمترین میانگین بارش سالانه در رژیم ماهانه بارش سنگین ماه اکتبر بیشترین میزان بارش سنگین و ماه مه کمترین میزان بارش سنگین را دارند.در تحلیل دهه ای مشخص شد که تغییرات چندانی به لحاظ فراوانی بارش سنگین در ایستگاههای مورد مطالعه رخ نداده است و در تحلیل میانگین بارش سنگین پربارانترین ایستگاههای استان به لحاظ دریافت بارش سنگین ایستگاههای هستند که در مرکز استان و بسیار نزدیک به خط ساحلی می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

228 - تعیین مناسب ترین برآورد تحویل رسوب به روش تجربی (اس دی آر) در ایستگاه تحقیقاتی سنگانه کلات
زهره شیبانی ابوالفضل بهنیافر

1246-1911

فرسایش خاک و رسوب منتقل‌شده به آبراهه‌ها از مهم‌ترین مشکلات محیطی و نگرانی‌ها در توسعه پایدار هستند و در تدوین استراتژی‌های مدیریت حوضه آبخیز نقش بسزایی دارد . به‌منظور اجرای اثربخش برنامه‌های حفاظت خاک و آبخیزداری، اطلاع از نسبت تحویل رسوب نقش مهمی دارد. در این راستا ا أکثر

فرسایش خاک و رسوب منتقل‌شده به آبراهه‌ها از مهم‌ترین مشکلات محیطی و نگرانی‌ها در توسعه پایدار هستند و در تدوین استراتژی‌های مدیریت حوضه آبخیز نقش بسزایی دارد . به‌منظور اجرای اثربخش برنامه‌های حفاظت خاک و آبخیزداری، اطلاع از نسبت تحویل رسوب نقش مهمی دارد. در این راستا انتخاب مدل مناسب برآورد نسبت تحویل رسوب، می‌تواند ابزار مناسبی برای محاسبه مقدار فرسایش جهت اجرای برنامه‌های مبارزه با فرسایش و مهار آن در حوضه آبخیز باشد. در ایستگاه تحقیقاتی سنگانه کلات از سال 1385 کرت‌های اندازه‌گیری فرسایش و رسوب خاک نصب‌شده و در این مدت محدوده قرق بوده و تمامی داده‌ها پس از هر رگبار و بارندگی به‌دقت ثبت‌شده است. در این تحقیق 10 مدل تجربی برآورد نسبت تحویل رسوب با داده‌های واقعی ثبت‌شده در ایستگاه سنگانه مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد با توجه به مقادیر برآوردی از مدل‌های مختلف و نیز مقدار مشاهده‌شده، مدل ویلیامز با خطای نسبی 26/12 درصد، مناسب‌ترین روش برای تخمین SDR در منطقه سنگانه شهرستان کلات در استان خراسان رضوی با اقلیم نیمه‌خشک تا خشک می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

229 - بررسی و تحلیل نقش سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی (مطالعه موردی: اشکال کارستیک استان کرمانشاه )
سمیه کریمی سیامک شرفی بهروز کریمی

یکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن اشکال کارستی، جنس سنگ شناسی می باشد. وجود سنگ آهک از شرایط ضروری جهت تشکیل این اشکال است، اما کیفیت متفاوت انواع سنگ های آهکی، در میزان تشکیل و توسعه این اشکال تاثیر زیادی دارد. استان کرمانشاه چون در منطقه زاگرس مرطوب واقع شده و یکی أکثر

یکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن اشکال کارستی، جنس سنگ شناسی می باشد. وجود سنگ آهک از شرایط ضروری جهت تشکیل این اشکال است، اما کیفیت متفاوت انواع سنگ های آهکی، در میزان تشکیل و توسعه این اشکال تاثیر زیادی دارد. استان کرمانشاه چون در منطقه زاگرس مرطوب واقع شده و یکی از هسته های بارش محسوب می شود، شرایط مناسبی هم از نظر لیتولوژی و هم از نظر اقلیمی برای ایجاد اشکال کارستی فراهم شده است. در تحقیقات گذشته در استان کرمانشاه، نقش جنس زمین شناسی و سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی ثابت در نظر گرفته شده و علت وجود اشکال متفاوت کارستی و توسعه و عدم توسعه آن ها را در مناطق مختلف، بیشتر از هر عاملی به عامل اقلیم نسبت داده اند. اما در این پژوهش بیشتر به نقش عامل سنگ شناسی در تشکیل اشکال کارستی توجه شده است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن آماری، میدانی و تحلیلی و ابزار تحقیق شامل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی و عکس های هوایی می باشند. نتایج حاصل از آزمون t غیر جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درز و شکافها در پیدایش مجراهای انحلالی نقش داشته و این مجراها تحت تاثیر درزها به وجود آمده اند. اما نتایج آزمون t جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درزها در پیدایش مجراها دخالت نداشته اند. هم چنین مطالعات میدانی نشان می دهد که جنس سنگها در پیدایش اشکال کارستی به صورت متفاوت عمل کرده است، به طوری که سنگهای آهکی ضخیم لایه، باعث شکل گیری اشکال کارستی تحول یافته مانند دولین ها و اوالاها و در سنگ های کم ضخامت تر باعث شکل گیری اشکال خطی مانند کارن ها شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

230 - تحلیل بزه‌دیدگی زنان در رمان «سنگ صبور» بر مبنای جامعه‌شناسی جنایی
علی مولابیگی سیدحسام الدین سیداصفهانی

هدف پژوهش حاضر، تحلیل بزه دیدگی زنان در رُمان سنگ صبور صادق چوبک بر مبنای جامعه شناسی جنایی می‌باشد. جامعه شامل این اثر بوده و نمونه موردی پژوهش زنان بزه‌دیده در این داستان است. طرح پژوهش از نوع تحلیل گفتمان کیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق فیش‌برداری صورت گرفته است. أکثر

هدف پژوهش حاضر، تحلیل بزه دیدگی زنان در رُمان سنگ صبور صادق چوبک بر مبنای جامعه شناسی جنایی می‌باشد. جامعه شامل این اثر بوده و نمونه موردی پژوهش زنان بزه‌دیده در این داستان است. طرح پژوهش از نوع تحلیل گفتمان کیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق فیش‌برداری صورت گرفته است. برای تحلیل داده‌ها نیز از روش تحلیل محتوا استفاده گردید. نتایج نشان داد که، یکی از بحران‌های کنونی اجتماع بشری، رشد روزافزون خشونت و بز‌ه‌دیدگی زنان است. بدرفتاری با زنان در همه کشورهای جهان مسأله عمومی تلقی شده و دارای پیامدهای بغرنجی است. این موضوع در ادبیات داستانی ایران به ویژه آثار صادق چوبک نمود فراوانی داشته به گونه‌ای که شاکله اصلی داستان‌های وی را زنان آسیب‌پذیر تشکیل دادند. او با نگاهی واقع‌گرا به مسائل پیرامونی خود، به خصوص در رمان سنگ صبور سعی در نشان دادن مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی دوران خود داشته است. صادق چوبک زنان را بیش از دیگران در برابر خشونت، در معرض خطر دانسته است. او در بعد خشونت توجه خود را بیشتر بر خشونت روحی در عرصه خصوصی و خشونت غیرزناشویی و بهره‌کشی اقتصادی در عرصه عمومی قرار داده است. این امر را او از یک‌سو، ناشی از شرایط اجتماعی مردسالار آن دوران و از سویی دیگر معلول مشکلات اقتصادی رایج آن عصر چون فقر و نداشتن شغل مناسب می‌داند. از این‌رو با نگاه به آموزه‌های جامعه‌شناسی جنایی می‌توان این رُمان را بر مبنای نظریه‌ فعالیت روزمره و سبک زندگی پیوند زده و آن را تحلیل جرم‌شناسانه و جامعه‌شناسانه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

231 - تحلیلی بر جایگاه اجتماعی زنان روستایی دوره ایلخانی براساس نقش مایه سنگ‌مزارات گورستان روستای هاس
مهدی کاظم پور

هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر جایگاه اجتماعی زنان روستایی دوره ایلخانی براساس نقش مایه سنگ مزارات گورستان روستای هاس می باشد. جهت انجام این پژوهش تعداد 200 سنگ مزار سالم بود که به روش نمونه گیری غیر احتمالی تعداد 20 نمونه سنگ مزاراتی که دارای بیشترین اطلاعات در خصوص حرفه زنا أکثر

هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر جایگاه اجتماعی زنان روستایی دوره ایلخانی براساس نقش مایه سنگ مزارات گورستان روستای هاس می باشد. جهت انجام این پژوهش تعداد 200 سنگ مزار سالم بود که به روش نمونه گیری غیر احتمالی تعداد 20 نمونه سنگ مزاراتی که دارای بیشترین اطلاعات در خصوص حرفه زنان بوده اند، در این پژوهش انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. این پژوهش از نوع هدف، کیفی است و روش انجام آن از نوع توصیفی-تحلیلی است. جهت دستیابی به داده های این مطالعه، در مرحله اولیه براساس مطالعات میدانی، مستندنگاری های لازم از قبیل عکاسی، طراحی و خوانش کتیبه ها و نقوش صورت پذیرفت. پس از ارائه توصیفات واطلاعات کتابخانه ای به روش تحلیلی داده ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، با ورود مغولان به ایران، وضعیت زنان دگرگون شد و آنان توانستند آزادانه تر در کنار مردان در امور گوناگون جامعه به ایفای نقش بپردازند. منابع تاریخی و هم چنین شواهد هنری، جایگاه برجستۀ زنان درباری (به ویژه خاتون ها) در مناسبات سیاسی و اجتماعی را به نمایش گذاشته و در خصوص زنان روستایی این دوره، اطلاعاتی در دست نبود. این در حالی است که روی سنگ مزارات گورستان هاس، زنان و مردان روستایی به نمایش درآمده اند که در طول حیات خود، در یک جایگاه اجتماعی هر کدام به یک شغلی مشغول بوده اند و متناسب با حرفه خود جایگاه اجتماعی را کسب می کرده اند. این امر از جنس و ابعاد سنگ مزارات، تکنیک هنری، کتیبه ها، نقش مایه ها و هم چنین اشیاء روی سنگ مزارت قابل تشخیص بود. مردان حرفه هایی مانند کشاورز، دامدار، شکارورز، نوازنده و خدمتکار و زنان ورنی بافی را که در اقتصاد معیشتی جامعه آن دوره نقشی بارز را ایفا نموده اند از جایگاهی هم پای مردان برخوردار بوده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

232 - Statistical comparison of the accumulation of heavy metals in the form of net mass harvested in plant organs
شهرام گودرزی

Considering the role of plants in purifying sludge from heavy metals and also the amount of absorption of heavy metals from sludge by the underground and aerial organs of plants, the removal efficiency of copper, chromium, zinc, cadmium, nickel, and lead metals by natur أکثر

Considering the role of plants in purifying sludge from heavy metals and also the amount of absorption of heavy metals from sludge by the underground and aerial organs of plants, the removal efficiency of copper, chromium, zinc, cadmium, nickel, and lead metals by natural systems contains two Reed and Tifa plant species were calculated. The removal efficiency was calculated based on the differences in the initial mass of heavy metals in the sludge, and the mass removed by the plants as the output mass from the system. The results showed that the difference in the accumulation rate of the net mass of heavy metals in the aerial parts of two plant species, Reed and Tifa, was significant in five of the six metals examined, and insignificant only in the case of nickel. In the case of three metals copper, chromium, and zinc, the difference between the aerial organs of two plant species was significant at the level of one percent, and in the case of cadmium and lead, the difference was significant at the level of five percent. Therefore, according to these differences and considering the difference between the mass removed by the underground organs and an estimate of the total mass removed of the investigated metal by the whole plant, it is possible to remove metals from the two investigated plants for phytoremediation purposes. studied and used in this research تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

233 - The effect of the initial relative rate of salt dissolution in the tank on the salinity changes of the dissolved receiving environment (Case study: Gotvand Olya Dam)
علی شفیعی سرارودی مهدی قمشی

The presence of salt domes and streaks around reservoir dams with evaporation formations is one of the most important challenges created around them, which went under water after dewatering the dam and led to excessive salinity of water in the reservoir and downstream o أکثر

The presence of salt domes and streaks around reservoir dams with evaporation formations is one of the most important challenges created around them, which went under water after dewatering the dam and led to excessive salinity of water in the reservoir and downstream of these dams. The general goal of the current research is to obtain an estimate of dissolution amount of rock salt (available in the Gotvand olya dam reservoir) in water. Firstly, the relative speed of rock salt dissolution and then the effect of released salt amount on the salinity changes of different heights of the reservoir water were investigated in a laboratory manner at a period of 27 days. In this study, a physical model including a polyethylene tank with 3 vertical layers and an electronic panel programmed using a PLC device was used in the Faculty of Water Science Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz. The results of the analysis of dissolved rock salt samples (mg/day) showed that the salinity profile changes initially increased and reached an almost constant value over time. In such a way that on average 25 gr of rock salt was dissolved in the water of the reservoir daily, which indicated the annual dissolution of 5 cm of the salt formation of the Gotvand dam reservoir. On the other hand, the changes in the salinity of the soluble receiving environment bed of the static environment in the laboratory tank indicated a 40-fold difference in the bottom depths salinity of the tank compared to the upper layers and it was a saline supersaturated environment in the receiving environment. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

234 - Behavior monitoring of Baft dam during construction and the end of dam intake using instrumentation and Plaxis software
امید طیاری فاطمه سادات میر حسینی

Installing accurate instruments and recording their behavior during construction and initial operation helps to evaluate the stability parameters of dams. The special importance of instrumentation in dams included their role in controlling the short and long term stabil أکثر

Installing accurate instruments and recording their behavior during construction and initial operation helps to evaluate the stability parameters of dams. The special importance of instrumentation in dams included their role in controlling the short and long term stability of dams. Behavioral investigation and long-term monitoring of dams are of special importance. In order to describe the behavior of the Baft Dam, the results of the Plaxis software implementation at the end of construction and at the end of dewatering were analyzed for stress and settlement values. Also, the results obtained were compared with the results of the Geostudio model and the precision instruments installed in the dam. The results show that the highest error percentage in the calculation of vertical stress in Plaxis software is 25.3 and in Geostudio software, it is 134.77. Also, stresses in general, the highest error percentage in plaxis software is much lower than the highest error percentage in the software. It was Geostudio and the amount of error in estimating the settlement at the end of the dam construction with plaxis software compared to the results of the instruments was equal to 1.78% and after dewatering the dam, this value was equal to 4.575%. Therefore, there is a relatively good agreement from the comparison of the results of the vertical stresses obtained with the results of the instrumentation at the end of construction. The numerical results of the settlement in the Paxis software are close to the precision instruments used in the construction of the dam. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

235 - Qualitative and Quantitative Parameters to Measure the Output Water of Leachate Treatment Plant Arad Kooh(Kahrizak Tehran) in order to Use it for Agricultural Use and Discharge to Surface Water
مریم زاده هندیجانی سید نادعلی علوی بختیاروند عبدالکاظم نیسی

In this study, the use of backwash, extracted from city waste from Tehran's Kahrizakareawasinvestigated in agricultural applications as well as in eco system applications. The purpose of thisresearch was to definethe quality of qualitative and quantitative parameters to أکثر

In this study, the use of backwash, extracted from city waste from Tehran's Kahrizakareawasinvestigated in agricultural applications as well as in eco system applications. The purpose of thisresearch was to definethe quality of qualitative and quantitative parameters to measure the output ofleachate treatment plant Arad Kooh(Kahrizak Tehran) in order to reuse it for agricultural use anddischarge to surface water. This research is based on a standard method 2005,ASTAM 2009/1102/1101& DIN 2008. In all, the resultsindicated that as far as the following seven parameters are concerned, thewaste backwash at Aradkooh meets theIranian eco system standards (those seven parameters being:PH, EC, zinc, phosphate, nitrate <only for dumping into shallow waters>, total coliform level and theopacity level). In addition, as far the following sixparameters are concerned, the said backwash meetsthe standards of the International Health Organization (these six being PH, zinc, TDS, nitrate and totalcoliform). Finally, as far as the following seven parameters are concerned, Aradkooh's backwashmeets the standards of the International Wheat and Groceries Organization (these parameters being:PH, zinc, dissolved solids, ammonia, nitrate and total coliforms). However,the study showed that thelevels of the heavy metals of cadmium and lead are above the stated standards of the following threeorganizations: the Iranian eco System Organization, the International Health Organization and theInternational Wheat and Groceries Organization. The biochemical and chemical oxygen demandparameters have been restricted for irrigation consumption because of they are assumed as pollution.So this backwash is pollutedand it is not useful for irrigation consumption. If we want to use thisbackwash for irrigation consumption, we have to treat it to reduce that mentioned pollution parametersin accordance to the Iranian eco system standards following International Health Organization andInternational Wheat and Groceries Organization. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

236 - Simulation of hydraulic jump on bed with gravel roughness using FLOW- 3D software
ناهید پورعبدالله تورج هنر شهاب انصاری

Hydraulic jump control in open channels to reduce energy and damage to downstream constructions has always been a topic of researchers’ interests. One of the most important cases in this field is the build of various types of stilling basin considering economic fa أکثر

Hydraulic jump control in open channels to reduce energy and damage to downstream constructions has always been a topic of researchers’ interests. One of the most important cases in this field is the build of various types of stilling basin considering economic factors and ease of construction. For this reason, jump simulations are often performed before deciding to construct a stilling basin to predict jump behavior in different conditions. One of the new methods of jump control in channels is the construction of a stilling basin with gravel roughness. Therefore, in this research, jump simulation on a non-sloped bed with gravel roughness in the initial Froude numbers of 4.9 to 7.8 and four different roughness’s diameters of zero, 1, 4 and 10 mm was performed using FLOW-3D software and results were compared with experimental results. Results showed that the maximum and minimum errors in estimating the initial depth were determined on the bed without roughness and with diameter roughness of 4 mm and the highest and lowest errors in estimating the sequent depth were determined on the bed with diameter roughness of 4 mm and the bed without roughness, respectively. Moreover, the highest and lowest errors in estimating the jump length occurred in the bed with a diameter roughness of 4 mm and the bed without roughness, respectively. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

237 - ارائه رویکرد چندمعیاره برای برون سپاری فعالیت های لجستیکی فوق‌سنگین: موردکاوی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران
Kiarash Vazirizadeh Hamidreza Izadbakhsh Hamed Davari-Ardakani

بی تردید نقش ناوگان حمل و نقل فوق سنگین در احداث و توسعه زیربناهای صنعتی کشور بسیار برجسته است. در همین راستا موضوع برون سپاری حمل و نقل تجهیزات فوق سنگین با ارزش بسیار زیاد، مورد توجه بسیاری از سازمان ها در سطح دنیا قرار گرفته است. هدف این مقاله، رتبه بندی ارائه دهندگا أکثر

بی تردید نقش ناوگان حمل و نقل فوق سنگین در احداث و توسعه زیربناهای صنعتی کشور بسیار برجسته است. در همین راستا موضوع برون سپاری حمل و نقل تجهیزات فوق سنگین با ارزش بسیار زیاد، مورد توجه بسیاری از سازمان ها در سطح دنیا قرار گرفته است. هدف این مقاله، رتبه بندی ارائه دهندگان خدمات لجستیک حمل و نقل فوق سنگین با استفاده از رویکردهای تصمیم گیری چندمعیاره است. دلیل این امر آن است که در انتخاب گزینه مناسب برای برون سپاری فعالیت های لجستیکی فوق سنگین، معمولاً معیارهای مختلفی مد نظر قرار می گیرند که در تناقض با یکدیگر عمل می کنند. در همین راستا ابتدا با استفاده از نظرخواهی و مصاحبه با متخصصان و با توجه به شاخص های انتخابی در تحقیقات گذشته، به کمک روش دلفی شاخص‌هایی به منظور رتبه بندی تعیین شده‌است. سپس متخصصان با استفاده از پرسشنامه به مقایسه زوجی شاخص های ارزیابی پرداخته اند. پس از جمع‌آوری نظرات متخصصین و تشکیل ماتریس مقایسات زوجی، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی معیارها استفاده شده است. سپس، ارائه دهندگان خدمات لجستیک فوق سنگین با استفاده از روش تاپسیس فازی رتبه‌بندی شده اند. در گام بعد، نتایج حاصله با استفاده از روش الکتره مورد ارزیابی قرار گرفته‌است. رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره ارائه شده به منظور ارزیابی خدمات‌دهندگان لجستیک فوق سنگین صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج ارزیابی هر دو روش تاپسیس فازی و الکتره نشان دهنده این است که شرکت A7 با بالاترین امتیاز، برترین شرکت حمل و نقل فوق سنگین داخلی بوده و بعد از آن 9 شرکت دیگر به ترتیب رتبه‌بندی شده‌اند. به عبارت دیگر، نتایج حاصل از رتبه بندی شرکت های حمل و نقل فوق سنگین به کمک هر دو روش مذکور دارای همخوانی کامل هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

238 - استفاده از روش تحلیل تاکسونومی برای انتخاب سیستم بارگیری معدن سنگ آهن سنگان
Mohammad Hayati Mohammad Ataie Amir Fardin

انتخاب ماشین آلات یکی از تصمیمات مهم و پارامترهای اصلی طراحی معادن روباز می باشد که بر روی اقتصادی بودن عملیات معدن کاری تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. در بیشتر فعالیت های معدن کاری، هزینه های بارگیری مواد یکی از اجزای اصلی هزینه های عملیاتی است و از این رو مسئله انتخاب ماش أکثر

انتخاب ماشین آلات یکی از تصمیمات مهم و پارامترهای اصلی طراحی معادن روباز می باشد که بر روی اقتصادی بودن عملیات معدن کاری تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. در بیشتر فعالیت های معدن کاری، هزینه های بارگیری مواد یکی از اجزای اصلی هزینه های عملیاتی است و از این رو مسئله انتخاب ماشین آلات یکی از چالش ‌های اساسی مدیران معدن می باشد که پارامترها و معیارهای زیادی در آن نقش دارند. لذا در این تحقیق معیارهای میزان تولید روزانه، تعمیر و نگهداری، هزینه سرمایه ای ماشین، بهره‌برداری، مجموع هزینه های عملیاتی ماشین، مجموع پارامترهای عملیاتی، انعطاف‌پذیری، عمر مفید دستگاه، فضای کار مورد نیاز ماشین، عمر معدن، سیکل کاری ماشین به عنوان معیارهای مهم و اصلی در انتخاب ماشین بارگیری، در نظر گرفته شده اند. از این رو با مسئله انتخاب یک گزینه مناسب از بین گزینه های موجود (5 سیستم بارگیری)، بر اساس معیارهای موثر (12 معیار مذکور) مواجه هستیم که با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه، ارزیابی ها و در نهایت انتخاب سیستم بارگیری مناسب را می توان به صورت علمی تر و قابل استناد و معتبر انجام داد. در این تحقیق از روش تحلیل تاکسونومی به عنوان یکی از مهم ترین روش های تصمیم گیری چند شاخصه برای انتخاب سیستم بارگیری مناسب در معدن سنگ آهن سنگان استفاده شده است. بر این اساس سیستم شاول هیدرولیکی و تراک به عنوان سیستم بارگیری مناسب معدن سنگان پیشنهاد و انتخاب شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

239 - بررسی حذف فلزات سنگین با استفاده از کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان
قدرت اله موسوی ممبینی خوشناز پاینده لاله رومیانی

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. در دو غلظت 2/0 و 5/0 درصد ماده جاذب و در زمان أکثر

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. در دو غلظت 2/0 و 5/0 درصد ماده جاذب و در زمان‌های تماس 60 و 120 دقیقه، فلزات روی و آلومینیوم در مقایسه با فلزات مس و آهن بالاترین میزان جذب را داشتند و در زمان‌ تماس 180 دقیقه فلز آهن بالاترین درصد جذب را داشت(05/0>P). در غلظت‌های 8/0 و 1 درصد ماده جاذب در هر سه زمان، فلز روی بالاترین درصد حذف و آلومینیوم کمترین درصد حذف (05/0>P) و دو فلز آهن و مس بدون اختلاف معنی‌دار با یکدیگر در رتبه دوم قرار گرفتند(05/0<P). در غلظت ماده جاذب 1 درصد و زمان 180 دقیقه، به عنوان بهترین غلظت و زمان، درصد جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم به ترتیب 66/93، 33/90، 33/90 و 66/87 درصد بود که نشان داد نانوکامپوزیت کیتوزان ـ رس به خوبی قادر به حذف این فلزات از پساب کارخانه تولید پودر ماهی بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان جذب فلز توسط نانوکامپوزیت کیتوزان خاک رس با غلظت جاذب و زمان تماس مرتبط است و می توان از نانوکامپوزیت کیتوزان ـ خاک رس برای حذف و کاهش سطح آلودگی فلزات سنگین در پساب پودر ماهی و سایر کارخانه های مواد غذایی استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

240 - بررسی حذف فلزات سنگین با استفاده از کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان
سید قدرت الله موسوی ممبینی خوشناز پاینده لاله رومیانی

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. میزان جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم توسط أکثر

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. میزان جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم توسط نانوکامپوزیت کیتوزان ـ رس در پنج غلظت 0، 0.2، 0.5، 0.8 و 1 درصد وزنی و در زمان های تماس 60، 120 و 180 دقیقه مورد بررسی قرار گرفت. در دو غلظت 0.2 و 0.5 درصد ماده جاذب و در زمان های تماس 60 و 120 دقیقه، فلزات روی و آلومینیوم در مقایسه با فلزات مس و آهن بالاترین میزان جذب را داشتند و در زمان تماس 180 دقیقه فلز آهن بالاترین درصد جذب را داشت(0.05>P). در غلظت های 0.8 و 1 درصد ماده جاذب در هر سه زمان، فلز روی بالاترین درصد حذف و آلومینیوم کمترین درصد حذف (0.05>P) و دو فلز آهن و مس بدون اختلاف معنی دار با یکدیگر در رتبه دوم قرار گرفتند(0.05<P). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان جذب فلز توسط نانوکامپوزیت کیتوزان خاک رس با غلظت جاذب و زمان تماس مرتبط است و می توان از نانوکامپوزیت کیتوزان ـ خاک رس برای حذف و کاهش سطح آلودگی فلزات سنگین در پساب پودر ماهی و سایر کارخانه های مواد غذایی استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

241 - مدل‌سازی افزایش سرعت و نرخ نفوذ حفاری در سنگ با کمک شبکه فازی ‏عصبی
ناصر عبادتی محراب عزیزی

براساس داده های میدانی، روش های مختلفی برای کاهش هزینه حفاری چاه ها وجود دارد. یکی از این روش ها بهینه سازی پارامترهای حفاری برای به دست آوردن حداکثر نرخ نفوذ (ROP) موجود است. پارامترهای بسیار زیادی بر روی ROP تاثیر می گذارند. هدف اصلی انجام این تحقیق کاربرد شبکه های هو أکثر

براساس داده های میدانی، روش های مختلفی برای کاهش هزینه حفاری چاه ها وجود دارد. یکی از این روش ها بهینه سازی پارامترهای حفاری برای به دست آوردن حداکثر نرخ نفوذ (ROP) موجود است. پارامترهای بسیار زیادی بر روی ROP تاثیر می گذارند. هدف اصلی انجام این تحقیق کاربرد شبکه های هوشمند برای نرخ نفوذ حفاری است که بدین منظور داده های ورودی چاه اعم از عمق حفاری، مدت زمان عملیات حفاری، سرعت گردش مته، وزن روی مته، وزن و حجم گل حفاری به عنوان داده ورودی و نرخ نفوذ حفاری به عنوان داده خروجی از یکی از میادین واقع در خلیج فارس تهیه شد. 70 درصد داده ها برای آموزش شبکه، 15 درصد داده ها برای اعتبار سنجی و 15 درصد داده ها برای آنالیز حساسیت اختصاص داده شده است. طبق نتایج به دست آمده مشخص شد که با استفاده از این ابزار رابطه خوبی با ضریب همبستگی کل (0.96) برای پیش بینی نرخ نفوذ با استفاده از شبکه عصبی به دست می آید که این نشان دهنده این است که مدل از اعتبار خوبی برخوردار است. همچنین با استفاده از تکرار محاسبات در تکرار 12 بهترین مقدار به دست آمد که این مقدار برابر 14.24 درصد می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

242 - مدل‌سازی افزایش سرعت و نرخ نفوذ حفاری در سنگ با کمک شبکه فازی ‏عصبی
ناصر عبادتی روناک پروانه محراب عزیزی

براساس داده های میدانی، روش های مختلفی برای کاهش هزینه حفاری چاه ها وجود دارد. یکی از این روش ها بهینه سازی پارامترهای حفاری برای به دست آوردن حداکثر نرخ نفوذ (ROP) موجود است. پارامترهای بسیار زیادی بر روی ROP تاثیر می گذارند. هدف اصلی انجام این تحقیق کاربرد شبکه های هو أکثر

براساس داده های میدانی، روش های مختلفی برای کاهش هزینه حفاری چاه ها وجود دارد. یکی از این روش ها بهینه سازی پارامترهای حفاری برای به دست آوردن حداکثر نرخ نفوذ (ROP) موجود است. پارامترهای بسیار زیادی بر روی ROP تاثیر می گذارند. هدف اصلی انجام این تحقیق کاربرد شبکه های هوشمند برای نرخ نفوذ حفاری است که بدین منظور داده های ورودی چاه اعم از عمق حفاری، مدت زمان عملیات حفاری، سرعت گردش مته، وزن روی مته، وزن و حجم گل حفاری به عنوان داده ورودی و نرخ نفوذ حفاری به عنوان داده خروجی از یکی از میادین واقع در خلیج فارس تهیه شد. 70 درصد داده ها برای آموزش شبکه، 15 درصد داده ها برای اعتبار سنجی و 15 درصد داده ها برای آنالیز حساسیت اختصاص داده شده است. طبق نتایج به دست آمده مشخص شد که با استفاده از این ابزار رابطه خوبی با ضریب همبستگی کل (96/0) برای پیش بینی نرخ نفوذ با استفاده از شبکه عصبی به دست می آید که این نشان دهنده این است که مدل از اعتبار خوبی برخوردار است. همچنین با استفاده از تکرار محاسبات در تکرار 12 بهترین مقدار به دست آمد که این مقدار برابر 24/14 درصد می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

243 - بررسی کیفی آب های سطحی و زیرزمینی روستاهای اطراف معدن مس درآلو از نظر آنیون ها و وجود عناصر سنگین
فرشته حسن زاده محمود شمس الدینی

منطقه مورد مطالعه شامل دو حوضه می‌شود که حوضه اول در بر گیرنده کانسار معدنی مس درآلو است و عملیات معدن‌کاری در مراحل اولیه انجام می‌باشد و حوضه دوم در شمال معدن قرار گرفته است. دو حوضه توسط ارتفاعات کوه سرتشتک از یکدیگر جدا شده اند. نمونه برداری در 30 نقطه انجام شد و با أکثر

منطقه مورد مطالعه شامل دو حوضه می‌شود که حوضه اول در بر گیرنده کانسار معدنی مس درآلو است و عملیات معدن‌کاری در مراحل اولیه انجام می‌باشد و حوضه دوم در شمال معدن قرار گرفته است. دو حوضه توسط ارتفاعات کوه سرتشتک از یکدیگر جدا شده اند. نمونه برداری در 30 نقطه انجام شد و با استفاده از روش ICP-MS در آزمایشگاه زرآزما ماهان و کرمان مولکول آنالیز گردیدند. غلظت آنیون‌ها، کاتیون‌ها و همچنین تعدادی از عناصر سنگین (As ,Ba ,Cd ,Cu ,Fe ,Sn ,U ,Zn ,V ,B) در آب زیرزمینی که تامین کننده آب آشامیدنی روستا‌های حوضه (2) نیز بود اندازه گیری شد و مقادیر آن ها با استاندارد جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (U.S EPA) مقایسه گردید. غلظت کلیه عناصر سنگین بسیار ناچیز و در حد مجاز مشخص شد به جز کادمیوم و اورانیوم که اندکی از خود غنی شدگی نشان دادند. مقدار غلظت متوسط کادمیوم و اورانیوم در حوضه (1) به ترتیب 99/6 و 1/9 میکرو گرم بر لیتر و در حوضه (2) به ترتیب 38/10 و 91/22 میکروگرم بر لیتر اندازه گیری شد. این دو عنصر از نظر شدت غنی شدگی جزء گروه غنی شدگی جزئی تقسیم بندی شدند. بنابراین نتیجه می شود که در آب‌های زیرزمینی دو حوضه آلودگی وجود ندارد و در حال حاضر وجود کانسار معدنی و عملیات معدن‌کاری تاثیری بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه نداشته و آب آشامیدنی روستاهای مجاور که از آب‌های زیرزمینی منطقه تامین می‌شوند، از کیفیت مطلوبی برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

244 - ارزیابی زیست‌محیطی فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندر امام و دیلم، شمال خلیج‌ فارس، ایران
قدرت الله رستمی پایدار هومن مرادپور

ارزیابی غلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک، حفظ کیفیت محیط زیست و سلامت انسان ضروری است. این مقاله با هدف ارزیابی غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندر امام و دیلم انجام گرفته است. جمع‌آوری داده‌های این مطالعه طی سال 1394 در 20 ایستگاه نمونه‌برداری و تعداد 42 نمونه بر أکثر

ارزیابی غلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک، حفظ کیفیت محیط زیست و سلامت انسان ضروری است. این مقاله با هدف ارزیابی غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندر امام و دیلم انجام گرفته است. جمع‌آوری داده‌های این مطالعه طی سال 1394 در 20 ایستگاه نمونه‌برداری و تعداد 42 نمونه برداشت‌شده از رسوبات ساحلی انجام شد و فلزات سنگین با روش ICP-MS و جذب اتمی مورد تجزیه قرار گرفت. سپس متغیرهای آماری و شاخص‌های مهم زیست‌محیطی از قبیل شاخص زمین‌انباشت(Igeo)، ضریب غنی‌شدگی(EF)، فاکتور آلودگی(Cf)، درجه آلودگی(Cd)، شاخص بار آلودگی‌( ) و شاخص ریسک اکولوژیکی( ) و روش های درون یابی از وزن‌دهی معکوس فاصله (IDW) و روش تایع شعاعی پایه(RBF) با پنج زیر شاخه آن، روش چند جمله ای محلی(LP) و همگانی(GP) برای بررسی بهترین توزیع در منطقه محاسبه گردید. بر مبنای نتایج تجزیه شیمیایی مقدار میانگین این فلزات سنگین برای کروم، جیوه، آرسنیک، سرب و کادمیوم بترتیب 27/54، 07/0، 49/5، 13/10 و 25/0mg/kgبه‌دست آمده است. در ادامه غلظت فلزات سنگین به تفکیک منطقه با مطالعات مشابه در جهان تطبیق داده شد. با توجه به اینکه منطقه مورد مطالعه دارای صنایع تولیدی سنگین و موقعیت بندرگاهی هستند، آلودگی‌های فلزات سنگین حاکی از عملکرد غالب فعالیت‌های انسان‌زاد(آنتروپوژنیک) در منطقه می‌باشد و بندر امام در مقایسه با خط ساحلی دیلم از ریسک آلودگی بالاتری برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

245 - اندازه گیر ی پتانسیل کیفی آب رودخانه جاجرود در محدوده شهرستان پردیس
علیرضا نیکنام بجندی فرحناز کریم زاده معصومه سهرابی ملا یوسفی

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، أکثر

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn مورد آنالیز قرار گرفتند. مقادیر کاتیون و آنیون ، TDS ، pH ، EC ، COD ، BOD ، شوری ، DO ، NTU ، کلیفرم گوارشی و کلیفرم کل در نمونه های آب اندازه گیری گردید. علت این اندازه گیریها تعیین کیفیت آب رودخانه از لحاظ متغیرهای فیزیک و شیمیایی آن می باشد. میانگین pH در نمونه های آب سطحی 703/7 است که نشان دهندهء ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه جاجرود ناشی از فعالیتهای کشاورزی ، باغداری و مناطق مسکونی می باشد. بالا بودن TDS نشان می دهد نیترات موجود در آب بسیار بالاست . روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه جاجرود به صورت منیزیم ، پتاسیم ، سدیم، کلسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت کلر ، سولفات، فسفات ، نیترات ، بی کربنات است. نتیجه توزیع یونها در نمودار پایپر حاکی از آن است که تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کلراید قرار دارد و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم- پتاسیم و در رخساره منیزیک قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

246 - ارزیابی توزیع زیست محیطی فلزات سنگین در رسوبات رودخانه دوهزار با استفاده از شیوه های آماری چند متغیره و شاخص های زیست محیطی
محمد رضا انصاری سحر سرتیپی یاراحمدی حنانه السادات نصر

رسوبات رودخانه دو هزار تنکابن حاوی مقادیر فلزات سنگین بالایی بوده و به این منظور، رسوبات این رودخانه، برای تعیـین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، تحت آنالیز شیمیایی واقع شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلـزات سـنگین As ،Pb ،Ni ،Mn ،Cr ،Zn ،Mo ،Cu ،Co، أکثر

رسوبات رودخانه دو هزار تنکابن حاوی مقادیر فلزات سنگین بالایی بوده و به این منظور، رسوبات این رودخانه، برای تعیـین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، تحت آنالیز شیمیایی واقع شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلـزات سـنگین As ،Pb ،Ni ،Mn ،Cr ،Zn ،Mo ،Cu ،Co، Feدر رسوبات رودخانه ایی بوده اسـت. در ایـن پـژوهش، شاخصهای آلودگی نظیر ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، فاکتور غنی شدگی و شاخص زمین انباشتگی استفاده شد، و لذا با توجه به میانگین غلظت عناصر سنگین در کلیه ایستگاه ها بیشترین مقدار میانگین عناصر متعلق به عنصر آهن بوده و کمترین میانگین غلظت عناصر متعلق به عنصر مولیبدن می باشد ، بنابراین میانگین تغییرات غلظت عناصر بشرح زیر می باشد Fe> Mn> Zn> Cr> Ni> Pb> Cu> Co> As> Mo غلظت فلزات سـنگین در نمونه های قابل بررسی ارزیابی شد. با توجه به محاسبه شاخص زمین انباشتگی برای فلزات سنگین با توجه به جدول کلاسه بندی فاکتور EF بیشترین تعداد ایستگاهها با 84.88 درصد در طبقه دوم به معنی آلودگی متوسط قرار گرفته اند و مابقی ایستگاهها با 12.79درصد در طبقه اول به معنی فاکتور آلودگی پائین و 2.33 درصد در طبقه سوم آلودگی قابل توجه قرار گرفته اند.در این پژوهش از مطالعات آماری ضـریب همبـستگی و آنـالیز خوشه ای و آنالیز فاکتور جهت یافتن منشأ فلزات سنگین موجود در رسوبات، الگوی پراکنش عناصر و ارزشیابی زیست محیطی وضعیت موجـود در منطقـه مـورد مطالعـه کمک گرفته شد. نتایج به دست آمده از مطالعات ژئوشیمیایی، آماری به کارگیری صحیح آمار چند متغیره و محاسبه شاخص های آلودگی، فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی، ضریب آلودگی و شاخص بار آلودگی برای نمونـه هـای رسـوب، تأییدکننـده غلظتهای بالای این فلزات است. نتایج به دست آمده از آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه ای میزان بار فلز سـنگین بـر نمونـه هـای رسوبات منطقه مورد مطالعه با نتایج حاصل از محاسبه ضریب آلودگی برای ایستگاه های نمونه برداری مطابقت کامل دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

247 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در آب و رسوب زهکش قره باغ(جنوب شرق شیراز)
الهام بی کینه فرید مر بهنام کشاورزی وحیده شیخی

در این پژوهش،زهکش قره باغ در جنوب شرقی شهر شیراز مطالعه شده است.اهمیت این زهکش به دلیل تخلیه پساب شهرک صنعتی بزرگ شیراز ،آب برگشتی کشاورزی،و فاضلای شهری روستاهای بالا دست و در نهایت ورود آن به دریاچه مهارلو است.بنابراین،بررسی غلظت فلزات سنگین و ویژگیهای فیزیکوشیمیایی آب أکثر

در این پژوهش،زهکش قره باغ در جنوب شرقی شهر شیراز مطالعه شده است.اهمیت این زهکش به دلیل تخلیه پساب شهرک صنعتی بزرگ شیراز ،آب برگشتی کشاورزی،و فاضلای شهری روستاهای بالا دست و در نهایت ورود آن به دریاچه مهارلو است.بنابراین،بررسی غلظت فلزات سنگین و ویژگیهای فیزیکوشیمیایی آب و رسوب این زهکش ضروری به نظر می رسد.نتایج حاصل،روند کاهشی فراوانی فلزات سنگین در نمونه های آب را به صورت Zn>Ni>Cu>Pb>Mo>As>Co>Cd و در نمونه های رسوب را به صورت CO>Pb>Mo>As>Cd>Cr>Ni>Zn>Cu> نشان داد.به منظور برآورد شدت آلودگی ،از شاخصهای زمین شیمیایی ضریب غنی شدگی،شاخص زمین انباشت،ضریب آلودگی و درجه آلودگی استفاده شد.بر اساس این شاخص ها،رسوبات زهکش قره باغ نسبت به عناصر مولیبدن،روی،نیکل،کروم و در بعضی از ایستگاه ها نسبت به عنصر سرب آلودگی متوسط تا شدید دارند.از ضریب همبستگی و تحلیل مولفه اصلی برای یافتن ارتباط بین عناصر و نیز تعیین منشا عناصر(زمین زاد یا انسان زاد )استفاده شد.نتایج حاصل از تحلیل مولفه اصلی نمونه های رسوب نشان میدهد که عنصر نیکل بیشتر منبع زمین زاد و از ترکیب زمین شیمیایی سنگ بستر ناشی میشود،در حالی که سایر عناصر(به استثنا کروم) دارای منشا انسان زاد هستند.عنصر کروم در منطقه مورد مطالعه دارای هر دو منشا زمین زاد و انسان زاد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

248 - طبقه بندی و تفکیک باطله‌های معدنی در معدن سنگ آهن چادرملو با هدف کاهش آسیب های زیست محیطی
سید حمیدرضا میراحمدی میرحسین بانگیان تبریزی

ازجمله مسائل زیست‌محیطی در معادن روباز مسئله تفکیک و ارسال باطله‌های معدنی با عیار متفاوت به مقصد انباشتگاه‌های متفاوت باطله است. در این مقاله از این منظر به برنامه‌ریزی تولید کوتاه‌مدت پرداخته می‌شود. در برنامه‌ریزی تولید کوتاه‌مدت مرز دقیق کانسنگ و باطله، بهینه‌سازی ع أکثر

ازجمله مسائل زیست‌محیطی در معادن روباز مسئله تفکیک و ارسال باطله‌های معدنی با عیار متفاوت به مقصد انباشتگاه‌های متفاوت باطله است. در این مقاله از این منظر به برنامه‌ریزی تولید کوتاه‌مدت پرداخته می‌شود. در برنامه‌ریزی تولید کوتاه‌مدت مرز دقیق کانسنگ و باطله، بهینه‌سازی عیار کانسنگ استخراجی، ترتیب استخراج بلوک‌های کانسنگ و باطله و درنهایت تعیین مقصد آن‌ها دنبال می‌شود. یکیازساده‌ترینراه‌هایتخمینعیاردرپلهاستخراجیاستفادهازداده‌هایچال‌هایانفجارییکیادوپلهبالاترازپلهموردنظراست. به‌منظور اعتبار سنجی مدل ارائه‌شده از داده‌های معدن سنگ‌آهن چادرملو استفاده‌ می‌شود. در این معدن پله واقع در تراز 1465 متری به‌عنوان پله هدف برنامه‌ریزی تولید تعیین گردید. متوسط و کمترین عیار آهن در این پله به ترتیب 57٫08 و 53٫62 درصد برآورد شده است. بنابراین درصورتی‌که فقط به عیار تخمین زده‌شده در مرحله تخمین ذخیره جهت برنامه‌ریزی تولید کوتاه‌مدت توجه شود بیش از 30% ذخیره به دپوی باطله منتقل می‌شود. مدل ارائه شده برای انباشتگاه های باطله با عیار متفاوت سنگ آهن برای کاربردهای بالقوه آینده برنامه ریزی می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

249 - استفاده از باطله های گرانیتی در ترکیب بدنه های سرامیکی
سید امیر راستی الحسینی حمید عبدلی سعید باغشاهی اسماعیل درویشی

صنایع گرانیت حجم ضایعات بالایی تولید میکند که موجب آلودگی و تخریب محیط زیست میگردد.هدف از این پژوهش،بررسی و امکان سنجی استفاده از ضایعات سنگ گرانیت در صنعت سرامیک است.برای این منظور،ضایعات گرانیت از سنگ بریها تهیه شدند.مشخصه یابی پودر ضایعاتی به منظور تعیین مشخصه های فی أکثر

صنایع گرانیت حجم ضایعات بالایی تولید میکند که موجب آلودگی و تخریب محیط زیست میگردد.هدف از این پژوهش،بررسی و امکان سنجی استفاده از ضایعات سنگ گرانیت در صنعت سرامیک است.برای این منظور،ضایعات گرانیت از سنگ بریها تهیه شدند.مشخصه یابی پودر ضایعاتی به منظور تعیین مشخصه های فیزیکی و شیمیایی تئسطXRDTGADTA انجام گرفت.سپس به منظور تعیین میزان مناسب قابل افزودن به ترکیابات سرامیک،از آنها در ترکیب فرمولاسیون بچ کاشی های پرسلاتی استفاده شد.همچنین جذب آب و استحکام خمشی سه نقطه ای نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت.بررسی های ریز ساختاری توسط میکروسکوپ الکترونی رویشی انجام شد.نتایج نشان داد که بدنه های رفرموله شده دارای مشخصه های تکنولوژِکی مشابه کاشیهای گرانیتی رایج صنعتی است.میزان استفاده از ضایعات در مقیاس آزمایشگاهی به 30 درصد و در مقیاس صنعتی به 4 تا 8 درصد وزنی رسید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

250 - بررسی اثرات زیست محیطی فلزات سنگین منطقه سیاه جنگل – سرکهنو
غزل حاج نجفی محمد رضا جعفری محمود الماسیان مهدی هوشیار

در مسائل زیستمحیطی بررسی فلزات سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. برای توسعه پایدار صنایع معدنی کشور لازم استتا جنبههای زیست محیطی آن مورد شناسایی قرار گیرد. هدف از این مقاله بررسی و منشاء طلا و عناصر همراه درمنطقه سیاهجنگلاستان سیستان و بلوچستان بر عناصر آلودهکننده محیط أکثر

در مسائل زیستمحیطی بررسی فلزات سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. برای توسعه پایدار صنایع معدنی کشور لازم استتا جنبههای زیست محیطی آن مورد شناسایی قرار گیرد. هدف از این مقاله بررسی و منشاء طلا و عناصر همراه درمنطقه سیاهجنگلاستان سیستان و بلوچستان بر عناصر آلودهکننده محیطزیست است. محدوده مورد مطالعه در نزدیکی روستای سرکهنو واقع در شمالآتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران و در 120کیلومتری جنوب شرق شهر زاهدان قرار دارد. از نظر زمینشناسی، منطقه اکتشافی سیاهجنگل-سرکهنو در ناحیه فلیشی شرق ایران و در مجاورت یکی از مراکز فعال تکتونوماگمایی ایران واقع شده است این ناحیه شاملمجموعه رسوبات فلیشی و سنگهای افیولیتی با سن کرتاسه بالایی و پالئوسن است که در بین بلوک لوت و افغان (هلمند) واقع شدهاست.. به منظور ارزیابی آلودگی فلزات سنگین، در این منطقه به صورت سیستماتیک نمونهبرداری صورت پذیرفت. نمونهها پس از آمادهسازی مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده با استاندارد سازمان بهداشت جهانی مقایسه شدند و مشخص گردید که عناصر کادمیوم،سرب، نیکل و آرسنیک در این ناحیه دارای آلودگی بوده و خوشبختانه عنصر جیوه آلودگی زیادی را ایجاد نمیکند. بر اساس نقشههایپهنهبندی آلودگی عناصر آرسنیک، سرب، نیکل، جیوه و کادمیوم در منطقه و مناطق آلوده و در معرض آلودگی شناسایی شدند.این نقشههانشان دادند که عناصر یاد شده سبب آلودگی منطقه شدهاند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

251 - ارزیابی و ارائه راهکار جهت کاهش فلزات سنگین آب زیرزمینی دشت گرمسار
مسلم سلطانیان حسین حسن پور درویشی سید حبیب موسوی جهرمی محمد نصری

ایران از جمله کشورهای کم آب جهان می باشد مدیرت منابع آب موجود از مهم ترین مسائل مهندسی آب می باشد. بخشی از آب موجود در سطح و زیر زمین با فلزات سنگین ادغام شده و از کیفیت آنها کاسته می شود. در این مقاله به بررسی کیفیت منابع آب دشت گرمسار پرداخته می شود. داده های مورد نیا أکثر

ایران از جمله کشورهای کم آب جهان می باشد مدیرت منابع آب موجود از مهم ترین مسائل مهندسی آب می باشد. بخشی از آب موجود در سطح و زیر زمین با فلزات سنگین ادغام شده و از کیفیت آنها کاسته می شود. در این مقاله به بررسی کیفیت منابع آب دشت گرمسار پرداخته می شود. داده های مورد نیاز به صورت میدانی از چاه ها و خاک منطقه دریافت گردیده است و جهت مدلسازی از نرم افزار GMS استفاده شده است. در ادامه جهت بهبود شرایط موجود راهکاری ارائه شده است و نتیجه آن با وضع موجود مقایسه گردیده است. نتایج نشان داد که سناریو 2 بیشترین تاثیر را بر روی کاهش مقادیر فلزات سنگین داشته است و از طرفی سناریو شماره 4 دارای کمترین تاثیر بر روی مقادیر بوده است.در صورت بکارگیری راهکار از میزان فلزات سنگین در آب دشت گرمسار کاسته می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

252 - اندازه گیری و پایش فلزات سنگین در رودخانه دره مراد بیک همدان
شهرام صادقی محمد حسین ساقی محمد تقی صمدی زین العابدین یحیی پور

آلودگی های ناشی از یون های فلزات سنگین موجود در منابع آبی ناشی از تخلیه صنایع در محیط های آبی از خطرناکترین تهدید کننده های سلامت انسان و محیط زیست می باشند.انسان و جانوران با مصرف سبزیجات ،و مواد غذایی آبیاری شده با ذآبهای آلوده به فلزات دچار آسیبهای جبران ناپذیری می ک أکثر

آلودگی های ناشی از یون های فلزات سنگین موجود در منابع آبی ناشی از تخلیه صنایع در محیط های آبی از خطرناکترین تهدید کننده های سلامت انسان و محیط زیست می باشند.انسان و جانوران با مصرف سبزیجات ،و مواد غذایی آبیاری شده با ذآبهای آلوده به فلزات دچار آسیبهای جبران ناپذیری می کردند.آگاهی و شناخت کیفیت آب های سطحی و رودخانه ها امری لازم و ضروری به نظر می رسد.نمونه ها در 4 ماه مختلف از 6 ایستگاه تعیین شده در طول رودخانه برداشت شده و به آزمایشگاه منتقل گردید.نمونه های برداشت شده با استفاده از روش استاندارد و به کمک دستگاه جذب اتمی مورد آنالیز قرار گرفته و میزان غلظت فلزات سنگین سرب،روی،مس،کادمیوم و نیکل و آهن مشخص گردید.نتایج نشان داد که در ماه فروردین بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب (0.54mg/l)و کمترین مقدار میانگین مربوط به کادمیوم(0.001mg/l) بوده است.در ماه اردیبهشت بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب(1.15mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن(0.013mg/l بوده است.در خرداد ماه بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب (0.56mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن(0mg/l) بوده است.در ماه تیر بیشترین مقدار میانگین مربوط به کادمیوم(0.018mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن (0mg/l) بوده است.بنابراین آب رودخانه در برخی از ایستگاه ها آلوده به فلزات سنگین بوده و از استانداردهای موجود بالاتر می باشد با پایش عوامل فیزیکی ،شیمیایی و میکروبی در ایستگاه های مورد نظر ،اثرات زیست محیطی آلودگی در قسمتهای مختلف رودخانه مشهود می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

253 - کانی شناسی و ژئوشیمی کانسنگ و سنگ میزبان کانسار منگنز جلال(جنوب غربی قم)
منصور مهدوی محمد یزدی محمد هاشم امامی

معدن منگنز جلال در شمال غرب معدن و نارچ،در جنوب غربی قم و در کمربند ولکانیکی ارومیه-دختر قرار گرفته است.بخش عمده رخنمون های منطقه را سنگهای آذرین -رسوبی تشکیل می دهند.توف،توف شیلی و سیلتی،گدازه های آندزیت بازالتی اسپیلیتی شده و گدازه های اسپیلیتی که با ساختمان بالشی سنگ أکثر

معدن منگنز جلال در شمال غرب معدن و نارچ،در جنوب غربی قم و در کمربند ولکانیکی ارومیه-دختر قرار گرفته است.بخش عمده رخنمون های منطقه را سنگهای آذرین -رسوبی تشکیل می دهند.توف،توف شیلی و سیلتی،گدازه های آندزیت بازالتی اسپیلیتی شده و گدازه های اسپیلیتی که با ساختمان بالشی سنگهای غالب منططقه می باشند.یک سری توده های آذرین درونی در منطقه رخنمون دارند که جوان تر از توالی آذرین- رسوبی بوده و در آنها نفوذ کرده است.بعلاوه دایک های متعددی با ترکیب آندزیت بازالتی،مخصوصا در بخش شمال غرب منطقه مشاهده می شوند که تمام واحدهای سنگی را قطع نموده و جوان تر از همه بخشهای آن ها می باشند.این کانسار درون سنگهای آتش فشانی بالایی قرار دارد.کمر پایین و کمربالایی لایه منگنز دار را گدازه های آندزیت بازالتی و گدازه های اسپیلیتی تشکیل می دهند.لایه معدنی به موازات یکدیگر و در یک روند شمال غربی-جنوب شرقی دارند.گسترش طولی این لایه ها در حدود 200 متر می باشد.لایه های منگنز دار این معدن در طول توسط چندین گسل (با امتداد تقریبا عمود بر امتداد لایه ها) قطع و جابجا شده است که در منتهی علیع شمال غرب این معدن به یک گسل نسبتا بزرگ محدود میگردد.موازی بودن لایه ها و همچنین عملکرد گسلها سبب تفکیک این لایه ها شده است.به منظور تسهیل کار استخراجی آنها به نامهای معدن جلال D,B,A نامگذاری شده اند.بررسی پروفیل گمانه ها نشان می دهد که شیب لایه ها در اعماق به سمت شمال شرق می باشد.این کانسار یک کانسار پرشیب است که برخی از گسلهای موجود باعث برگشتگی آنها شده اند.کانه های اصلی در این لایه ها شامل پیرولوسیت،پسیلوملان،اکسیدهای منگنز و کانی های باطله همراه اغلب کواتز و کلیست است.مطالعات صحرایی،کانی شناسی و ژئوشیمیایی نشان میدهد که این کانسار از نوع اپی ترمال است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

254 - ویژگی های زمین شناسی، پتروگرافی و دگرسانی کانسار آنتیموان چلپو- کلاته چوبک کاشمر
فاطمه خاکراه محمد لطفی سید جواد مقدسی

منطقه معدنی چلپو- کلاته چوبک در 65کیلومتری شمال کاشمر(استان خراسان رضوی- خاور ایران)واقع شده و بخشی از قسمت شمالخاوری زون ایران مرکزی محسوب می شود. این ناحیه از یک سری رسوبات آواری پالئوژن متشکل از شیل، مارن، ماسه سنگ و کنگلومرابا میان لایه هایی از سنگهای پیروکلاستیکی ا أکثر

منطقه معدنی چلپو- کلاته چوبک در 65کیلومتری شمال کاشمر(استان خراسان رضوی- خاور ایران)واقع شده و بخشی از قسمت شمالخاوری زون ایران مرکزی محسوب می شود. این ناحیه از یک سری رسوبات آواری پالئوژن متشکل از شیل، مارن، ماسه سنگ و کنگلومرابا میان لایه هایی از سنگهای پیروکلاستیکی ائوسن تشکیل شده است . گسلهایی با روند غالب خاوری- باختری(به موازات گسل اصلیدرونه) سنگهای منطقه را تحت تأثیر قرار داده و جایگاه تشکیل این کانسار را فراهم نموده اند. کانی شناسی کانسار ساده بوده و متشکلاز کوارتز، کلسیت، استیبنیت، پیریت، طلا، رآلگار و اورپیمان می باشد. عمده ترین دگرسانیهای موجود شامل دگرسانیهای آرژیلیک،سریسیتی شدن، پیریتی شدن، سیلیسی شدن و کربناتی شدن می باشد. بررسی های انجام شده از جمله شواهد صحرایی، پتروگرافی وپاراژنز کانی یایی نشان از کانی سازی در یک سیستم رگه ای اپیترمال است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

255 - بررسی غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندرعباس
مهسا استانی علی ماشین چیان مرادی پرگل قوام مصطفوی

به علت افزایش شهرنشینی و توسعه جوامع صنعتی، آلودگى در محیط زیست افزایش یافته که فلزات سنگین یکی از آلودگی ها می باشد. رسوبات در یک محیط ساحلی به عنوان یک شاخص و یک مخزن اصلی فلزات سنگین محسوب می شوند. با هدف بررسی میزان آلودگی محیط و موجودات منطقه نمونه های رسوبات سطحی أکثر

به علت افزایش شهرنشینی و توسعه جوامع صنعتی، آلودگى در محیط زیست افزایش یافته که فلزات سنگین یکی از آلودگی ها می باشد. رسوبات در یک محیط ساحلی به عنوان یک شاخص و یک مخزن اصلی فلزات سنگین محسوب می شوند. با هدف بررسی میزان آلودگی محیط و موجودات منطقه نمونه های رسوبات سطحی از پنج ترانسکت )گلشهر جنوبی، خواجه عطا، اسکله پشت شهر ، سهراه جهانبار و سورو( در سواحل بندر عباس )شمال شرقی خلیج فارس( در دو فصل گرم و سرد جمع آوری شدند و غلظت فلزات سنگین در آنها اندازه گیری شد. غلظت فلزات سنگین در نمونه ها توسط ICP-MS ارزیابی گردید. آنالیز آماری داده ها با نرمافزار 18.0 SPSS انجام گردید. بالاترین میزان فلز در رسوبات در فصل سرد و فصل گرم در تمامی ترانسکتها متعلق به آهن 1055.53) ± - 9375.25533.00 ± 7862.3( ، آلومینیوم 1012.99) ± - 6277.2 479.94 ± (5041 و منگنز 85.26) ± - 738.52 0.94 ± 489.12( گزارش شد. کیفیت رسوبات توسط شاخص آلودگی (CF) تعیین شد. در این مطالعه مقایسه این غلظ ها با استانداردهای جهانی ) (USEPA ,1996; ROPME, 2003 انجام گرفت، که میانگین غلظت کادمیوم (Cd) ، آرسنیک (As) ، جیوه (Hg) ، روی (Zn) ، مس (Cu) و سرب (Pb) از استانداردهای جهانی بیشتر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

256 - سنجش و اندازه گیری آلودگی های فلزات سنگین (Zn,Cr,Ni,Cd) در رسوبات ساحلی خلیج فارس
اکبر الصاق

در سالهای اخیر فعالیت های اقتصادی متعددی نظیر پالایش نفت خام،تولیدات آلومینیوم و روی ،تعمیر و ساخت کشتی،تخلیه و بارگیری انواع مواد معدنی و شیمیایی و غیره در بندر عباس به عنوان مرکز توسعه جنوب کشور ایران شکل گرفته که این موضوع موجب تشدید بار آلودگی و تخریب اکوسیستم حساس أکثر

در سالهای اخیر فعالیت های اقتصادی متعددی نظیر پالایش نفت خام،تولیدات آلومینیوم و روی ،تعمیر و ساخت کشتی،تخلیه و بارگیری انواع مواد معدنی و شیمیایی و غیره در بندر عباس به عنوان مرکز توسعه جنوب کشور ایران شکل گرفته که این موضوع موجب تشدید بار آلودگی و تخریب اکوسیستم حساس آبهای ساحلی منطقه شده است.لذا شناسایی و اندازه گیری و ردیابی عناصر فلزات سنگین در رسوبات آبهای ساحلی با توجه به اثرات زیانباری که بر اکوسیستمهای دریایی و از جمله آبزیان و به تبع آن بر انسان دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.ب این مبنا در این تحقیق میزان فلزات سنگین روی،کروم،نیکل و کادمیوم در رسوبات ساحلی بندر عباس توسط دستگاه طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قار گرفت.کلیه مراحل نمونه برداری و هضم رسوب طبق روش استاندارد موپام انجام شد.بدین ترتیب متوسط غلظت فلزات سنگین روی،کروم،نیکل و کادمیوم در رسوبات به ترتیب2/1±0/2 27/9±0/3H90/4±0/3H89/1±0/3 میکرو گرم بر گرم وزن خشک رسوب به دست آمد.این مقتدیر با متوسط غلظت عناصر فوق در رسوبات جهانی و دیگر مناطق داخلی و خارجی مقایسه و تجزیه و تحلیل شد.بررسی آماری(ANOVA : Single Factor) نشان داد که متوسط غلظت فلزات سنگین روی،کروم،نیکل و کادمیوم موجود در رسوب گذرگاه ها اختلاف معنی داری دارند.دو عنصر کادمیوم و روی با ضریب همبستگی 0.7651 بیشترین همبستگی را دارند و بعد از آن به ترتیب عناصر نیکل و روی با ضریب همبستگی 0.7410،کادمیوم و کروم با ضریب همبستگی 0.599،روی و کروم با ضریب همبستگی 0.5603 و نیکل و روی با ضریب همبستگی 0.1704 قرار دارند.با توجه به ضریب همبستگی مثبت و معنی دار بین کادمیوم و روی،کادمیوم و کروم و همچنین روی و کروم مشخص می شود که منشا ایجاد فلزات سنگین کادمیوم،روی و کروم در رسوبات یکسان است.ضریب همبستگی کادمیوم با نیکل معنی دار نیست و هم چنین پایین بودن ضریب همبستگی نیکل و روی نیز،نشان دهنده یکسان نبودن منبع نیکل با دیگر عناصر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

257 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در خاک کشاورزی جنوب بردسکن ‏(استان خراسان رضوی )‏
محمد ابراهیم فاضل ولی پور

همگام با رشد صنعت وفناوری،ورود آلاینده های زیست محیطی ودرصدرآن فلزات سنگین به خاک، موجب افزایش نگرانی جامعه بشری در رابطه با امنیت غذایی شده است. این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین درخاک های سطحی زمین های کشاورزی جنوب بردسکن واقع دراستان خراسان رضوی انجام شده است. أکثر

همگام با رشد صنعت وفناوری،ورود آلاینده های زیست محیطی ودرصدرآن فلزات سنگین به خاک، موجب افزایش نگرانی جامعه بشری در رابطه با امنیت غذایی شده است. این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین درخاک های سطحی زمین های کشاورزی جنوب بردسکن واقع دراستان خراسان رضوی انجام شده است. برای این منظورنمونه های خاک ازعمق 10 تا30 سانتی متری سطح خاک برداشت گردید. با فت خاک غالب گراول ماسه ای وPH خاک 7.3 ونیمه قلیایی است.میانگین غلظت کل کادمیوم،مس،منگنز ومولیپدن به ترتیب0.66 و215،2167و6.67(برحسبppm) اندازه گیری شدند.بیشترین مقدارشاخص زمین انباشتگی ،فاکتورغنی شدگی وشاخص آلودگی به ترتیب مربوط به مس(0.6)،مولیپدن(6.26) ومولیپدن(4.44) است.شاخص جامع آلودگی که ازمیانگین شاخص آلودگی کلیه فلزات محاسبه شد برابربا 2.36 است ودرکلاس آلودگی متوسط قرار گرفت. بالا بودن غلظت فلزات سنگین مس،مولیپدن،منگنز وکادمیوم درجنوب بردسکن می تواند تهدیدی برای کشاورزی دراین منطقه باشد.وجود رخساره های سنگی مختلف همرا ه باساختارهای زمین شناسی مانند گسل ها وفعالیت های انسانی مانند معدن کاری، کشاورزی وصنعتی می تواند زمینه های لازم را برای آلودگی خاک به فلزات سنگین فراهم نماید وموجب افزایش غلظت فلزات سنگین درخاک های کشاورزی منطقه شده باشد . نظارت مستمر برغلظت آلاینده ها درخاک ومحصولات کشاورزی برای حفظ منابع تولید ودست یابی به امنیت غذایی ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

258 - طراحی ابعاد پایه های سنگی در معادن زیر زمینی به وسیله منحنی عکس العمل زمین
کامران گشتاسبی شبیر ارشد نژاد

روشهای استخراج مواد معدنی بستگی زیادی به ساختار فیزیکی و هندسی ذخایر معدنی دارند. روش اتاق و پایه در میان روشهای زیرزمینی دارای جایگاه ویژهای است. علت آن، میزان بالای تولید، هزینه تمام شده نسبتا پایین و سادگی اجرا میباشد. روش اتاق و پایه مجموعهای از حفریات متقاطع تونل د أکثر

روشهای استخراج مواد معدنی بستگی زیادی به ساختار فیزیکی و هندسی ذخایر معدنی دارند. روش اتاق و پایه در میان روشهای زیرزمینی دارای جایگاه ویژهای است. علت آن، میزان بالای تولید، هزینه تمام شده نسبتا پایین و سادگی اجرا میباشد. روش اتاق و پایه مجموعهای از حفریات متقاطع تونل در داخل لایه یا توده ماده معدنی است و برای پایداری این فضاها لازم است تا بخشی از ماده معدنی به صورت پایه به جای خود باقی بماند. روشن است که این بخش از ذخیره در زیر زمین باقی خواهد ماند که به آن افت ذخیره میگویند. تعیین ابعاد بهینه پایههای سنگی باعث به حداقل رسیدن افت ذخیره میگردد. بنابراین تاکنون روشهای تجربی متعددی برای طراحی این پایهها ارائه شدهاند که هر کدام از این روشها بر مبنای نتایج تعدادی تجارب خاص و محدود ارائه و توسعه داده شدهاند. پس هر یک از آنها محدودیتهای ویژهای دارند که مانع از کاربرد فراگیر آنها در سایر معادن و شرایط مختلف میشود. در این مقاله یک روش جدید برای طراحی بهینه پایههای سنگی، به منظور کاهش محدودیتهای فوق و قابل تعمیم بودن آن در شرایط گوناگون ارائه شده است. در این روش میتوان کلیه خصوصیات هندسی و ژئومکانیکی توده سنگ را برای طراحی بهینه پایهها در نظر گرفت. مبنای مورد استفاده در روش پیشنهادی، استفاده از منحنی عکسالعمل زمین برای طراحی پایه سنگی است. برای تامین دادههای اولیه جهت ترسیم منحنی، از مدلسازی عددی استفاده گردید. به این منظور 18مدل در اعماق 40 ،30و 50متری با نسبتهای گوناگون عرض به ارتفاع پایه ساخته شد. هر یک از منحنیهای حاصله در قسمت خطی خود که نشاندهنده رفتار الاستیک توده سنگ میباشد، نسبت حداقل عرض به ارتفاع پایه مطلوب را تعیین کردند. جهت تعیین اعتبار روش پیشنهادی، یک مطالعه موردی از یک معدن نمک زیرزمینی )معدن نمک سلطان آباد( انتخاب گردید. نسبت عرض به ارتفاع پایههای اجرا شده پایدار در معدن سلطان آباد از 1/3تا 1/6میباشد. نتایج بدست آمده از منحنیهای عکس العمل مقدار حداقل 1/375را نشان میدهد که حاکی از تطابق مطلوب نتایج روش پیشنهادی با واقعیت است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

259 - پیش بینی خردایش ناشی از انفجار در معادن - مطالعه موردی:معدن سنگ آهن گل گهر
احمد اسدی ایمان عنایت الهی

حفاری و انفجار تقریباً 30درصد کل هزینههای عملیاتی در معادن روباز را شامل میشود که ایـن مقـدار درصـورت ایجـاد قطعـاتبزرگ سنگ و با توجه به نیاز به انفجارهای ثانویه تا 50درصد نیز افزایش مییابد. انفجـار خـوب تنهـا موجـب کـاهش هزینـههـایمربوط به انفجارهای ثانویه نمیشود بلکه أکثر

حفاری و انفجار تقریباً 30درصد کل هزینههای عملیاتی در معادن روباز را شامل میشود که ایـن مقـدار درصـورت ایجـاد قطعـاتبزرگ سنگ و با توجه به نیاز به انفجارهای ثانویه تا 50درصد نیز افزایش مییابد. انفجـار خـوب تنهـا موجـب کـاهش هزینـههـایمربوط به انفجارهای ثانویه نمیشود بلکه از دیگر پیامدهای یک انفجار خوب میتوان به کاهش آسیبهـای محـیط زیسـتی، اجـرایآسان مراحل بعد از انفجار یعنی بارگیری، باربری و مراحل خردایش و فرآوری اشاره کرد. با توجه به موارد فوق پیشنهاد مدلی بـرایپیشبینی ابعاد سنگ خرد شده و تخمین پراکندگی خردایش بسیار مهم است و نتایج حاصـله از آن مـیتوانـد بسـیار سـودمند باشـد.در این تحقیق با انجام یکسری انفجار در معدن سنگ آهن گل گهر عوامل انفجاری مـؤثر بـر انفجـار و خـردایش سـنگ، بـه وسـیلهطراحی آزمایش به روش تاگوچی و شبکههای عصبی مورد ارزیابی قرار گرفتند و با اجـرای الگـوی بدسـت آمـده از ایـن دو روشمیزان خردایش به ترتیب / 57 5و 60سانتیمتر بدست آمد که به ابعاد سنگ مورد نیاز معدن گلگهر بسی ر ا نزدیک شد. همچنین برخـیاز مشکلات زیست محیطی با اجرای این الگوی انفجاری کاهش یافت تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

260 - بررسی عوامل موثر بر آزادسازی کادمیوم از پسماندهای الکترونیکی در محیط‌های خاکی
هومن بهمن پور

پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه می‌باشند که قطعات اصلی آن‌ها شامل خازن، ترانزیستور، آی.‌سی، مدارات الکترونیکی، قطعات کاتدی و آندی بوده و دارای خاصیت سمیت، بیماری‌زایی و پایایی در محیط پیرامون و حتی در پیکره جانداران، خورندگی تاسیسات و تجهیزات و أکثر

پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه می‌باشند که قطعات اصلی آن‌ها شامل خازن، ترانزیستور، آی.‌سی، مدارات الکترونیکی، قطعات کاتدی و آندی بوده و دارای خاصیت سمیت، بیماری‌زایی و پایایی در محیط پیرامون و حتی در پیکره جانداران، خورندگی تاسیسات و تجهیزات و مشابه آن می‌باشند. بر این اساس، هدف از این تحقیق بررسی و شناسایی عوامل موثر در آزادسازی این فلزات و اختصاصاً عنصر کادمیوم در محیط پیرامون می‌باشد. جهت بررسی این موضوع تاثیر عوامل مختلف مانند دما، pH، ترکیبات هامیک و زمان بر روی آزادسازی عنصر کادمیوم از اینگونه پسماندها به محیط‌های خاکی مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور قطعات انتخابی آنالیز گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بوده است که در محیط خاکی،‌ میزان نفوذ کادمیوم در pH بسیار اسیدی و بسیار قلیایی میزان آزادسازی افزایش می‌یابد. همچنین؛ در محیط خاکی، افزایش دما سبب افزایش میزان نفوذ عنصر کادمیوم در محیط می‌گردد و رابطه مستقیم بین افزایش دما و افزایش میزان نفوذ عنصر کادمیوم در هر سه محدوده اسیدی، خنثی و بازی وجود دارد. افزایش دما باعث افزایش تحرک مولکول‌ها شده و در نتیجه میزان آزادسازی عنصر بالا می‌رود. هر چه محیط اسیدی‌تر شود، آنیون اسید راحت‌تر با عناصر موجود تشکیل کمپلکس داده و میزان آزادسازی عنصر افزایش می‌یابد و اثر متغیر زمان تماس نیز متناسب با تغییرات pH متغیر می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

261 - تأثیر سنگ منشاء بر ویژگیهای ژئوشیمیایی برخی عناصر سنگین در مهمترین سازندهای زمین شناختی در استان زنجان
علی افشاری حسین خادمی

غلظت عناصر سنگین به طور طبیعی در خاک های بکر وابسته به نوع سنگ منشاء در خاک هستند و فاکتورهای خاک سازی و ژئوشیمیایی بر توزیع آنها تأثیر می گذارند. این مطالعه با هدف تعیین غلظت و توزیع ژئوشیمیایی برخی فلزات سنگین در خاک های حاصل از سنگ منشاء مختلف در مهم ترین ساختارهای ز أکثر

غلظت عناصر سنگین به طور طبیعی در خاک های بکر وابسته به نوع سنگ منشاء در خاک هستند و فاکتورهای خاک سازی و ژئوشیمیایی بر توزیع آنها تأثیر می گذارند. این مطالعه با هدف تعیین غلظت و توزیع ژئوشیمیایی برخی فلزات سنگین در خاک های حاصل از سنگ منشاء مختلف در مهم ترین ساختارهای زمین شناختی در استان زنجان انجام گرفت. برای این منظور تعداد 67 نمونه خاک سطحی از سنگ منشاء مختلف که شامل 19 نمونه خاک های با سنگ منشاء آذرین (خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی، بازالتی، گرانیتی و توف های آتش فشانی)، 17 نمونه خاک های با سنگ منشاء رسوبی (خاک هایی با سنگ منشاء شیل و ماسه سنگ) و 31 نمونه رسوبات آبرفتی بود، برداشت گردید. با توجه به نتایج، بالاترین میانگین مس (6/38)، روی (7/191) و سرب (5/85) در سنگ منشاء آبرفتی، کروم (5/31) و نیکل (0/66) در خاک هایی با سنگ منشاء شیل، منگنز در خاک هایی با سنگ منشاء گرانیتی (4/674) و آندزیتی (8/673) و آهن در خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی (19800) و شیل (18600) میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد. غلظت کل کبالت و کادمیم در خاک های با سنگ منشاء مختلف تغییرات چندانی نشان نداد. جزءبندی شیمیایی فلزات نیز در خاک های مختلف متفاوت بود. فاکتور تحرک عناصر چنین بدست آمد: (1/5)Zn<(2/6)Cu<(5/18)Ni<(1/25)Co<(8/29)Pb. بالاترین مقادیر فاکتور غنی شدگی عناصر سرب، روی، کادمیم و مس در سنگ منشاء آبرفتی، فاکتور غنی شدگی نیکل، کبالت و منگنز در خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی و فاکتور غنی شدگی کروم و نیکل در خاک هایی با سنگ منشاء شیل بدست آمد. شاخص زمین انباشتگی عناصر نیز نتایج تقریباً مشابهی ارائه داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

262 - کانی های سنگین کلید کانی شناسی و کانسارشناسی پلاسر دشت سیرجان
مجید سلاجقه

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

263 - بررسی آلایندگی فلزات سنگین در پایین‌دست محل دفن پسماند جامد شهر یزد
سارا گیلوری علیرضا مظلومی بجستانی سید ابوالفضل کشفی حمیدرضا رحیم دل

در دنیای رو به رشد امروز که رشدانفجارگونهجمعیت رشد بی رویه پسماند و آلودگی های خاص آن را به همراه دارد، ذهن کارشناسان محیط‌زیست با این مسئله که تا چه حد این مواد می تواند محیط‌زیست، آب،خاکو هوا را درمعرضخطرقراردهد، درگیر شده است. دفع غیربهداشتی پسماند جامد بر موجودات مت أکثر

در دنیای رو به رشد امروز که رشدانفجارگونهجمعیت رشد بی رویه پسماند و آلودگی های خاص آن را به همراه دارد، ذهن کارشناسان محیط‌زیست با این مسئله که تا چه حد این مواد می تواند محیط‌زیست، آب،خاکو هوا را درمعرضخطرقراردهد، درگیر شده است. دفع غیربهداشتی پسماند جامد بر موجودات متفاوت در غلظت ها و شدت های متفاوت آلودگی، اثرات متفاوتی ایجاد خواهد نمود. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی زیست محیطی محل دفن پسماند جامد شهر یزد است که برای این منظور نمونه برداری زیست محیطی از عناصر محیطی مکان دفن فعلی و بررسی میزان و ترکیب پسماند جامد شهری، صورت گرفت. نتایج آنالیز چاه آب اندک بالاتر بودن غلظت برخی عناصر تحت بررسی را در پایین‌دست نزدیک محل دفن، نسبت به حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی (2008) جهت آشامیدن را نشان داد. نتایج آنالیز خاک نیز اندک بالاتر بودن غلظت برخی عناصر را در و پایین‌دست نزدیک محل دفن (در جهت شیب لایه‌ها)، نسبت به حد استاندارد کانادا (2004) جهت کشاورزی را نشان داد. آنالیز چاه آب‌وخاک در نمونه شاهد و نمونه پایین‌دست (دورتر از محل دفن) غلظت عناصر را نزدیک به هم و در حد نرمال نشان داد. در ارتباط با آنالیز شیرابه، متغیرها با استاندارد آبیاری و کشاورزی سازمان کنترل آلودگی کیفیت آب (2011) هم خوانی ندارد. درنهایت می توان گفت، نتایج آنالیزها تأثیرات گسترده و بحرانی دفن بر محیط‌زیست خصوصاً محیط زیست شهری را نشان نداد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

264 - مطالعه زیست چینهای و سنگ چینهای رسوبات ائوسن چاه هالگان در زاگرس چینخورده
فرشته قاسمی نیا بهاءالدین حمدی

به منظور مطالعه و بررسی زیست چینهای و سنگ چینهای رسوبات ائوسن چاه هالگان در زاگرس چینخورده تعداد 100مقطع نازکمیکروسکوپی مربوط به نمونههای این چاه مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات مذکور منجر به شناسایی 12جنس و 25گونه از روزنبرانپلانکتونیک گردید. براساس انتشار چینهای ر أکثر

به منظور مطالعه و بررسی زیست چینهای و سنگ چینهای رسوبات ائوسن چاه هالگان در زاگرس چینخورده تعداد 100مقطع نازکمیکروسکوپی مربوط به نمونههای این چاه مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات مذکور منجر به شناسایی 12جنس و 25گونه از روزنبرانپلانکتونیک گردید. براساس انتشار چینهای روزنبران پلانکتون تعداد 3بیوزون ) ( P16/17 ، P13 ، P6که توسط & D.Verga) [2] R.Rettori (2003برای رسوبات ائوسن معرفی شده در این چاه تفکیک شده است. برش چینهای تحتالارضی نیز با بیوزونهایوایند ) [4] (wynd , 1965مقایسه شده است. بیوزونهای شناسایی و تفکیک شده بر اساس بیوزوناسیون وایند شامل بیوزونهای،47 ،4552میباشد. در این مقاله سازند پابده در چاه هالگان هم براساس بیوزون ) [2] D.Verga & R.Rettori (2003و هم بر اساسبیوزون وایند ) [4] ( wynd , 1965معرفی شده و با هم مقایسه شدهاند، که نتیجه این مقایسه نشان می دهد که بهترین بیوزونبندی برایسازند پابده در چاه هالگان بیوزون ) [2] D.Verga & R.Rettori (2003میباشد. سازند پابده در چاه هالگان شامل تناوبی ازلایههای شیل، مارن، آهک رسی غالباً به رنگ خاکستری و کرم میباشد. سازند پابده مختص نواحی عمیق دریا بوده و شاهدی برای عمیقبودن حوضه در این ناحیه در زمان ائوسن میباشد. طبق این مطالعات به نظر میرسد در زمان ائوسن ناحیه چاه هالگان کاملاً پوشیده از آببوده و بیشترین پیشروی دریا در آن زمان بوده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

265 - بررسی روشهای پایدار سازی غار سنگ شکنان جهرم
حسین رهنما

غار سنگشکنان دارای مساحت حدود 20000مترمربع با طول تقریبی 400متر و عرض متغیر 20تا 100متر و بـا ارتفـاع داخلـی3/5متر میباشد. شکستگی ها، درزهها و ترک های موجود در سقف و ستونهای داخل غار باعـث تـشکیل تـودههـا و بلـوک هـایاحتمالاً ناپایدار ریزشی شده است، هدف از این مقاله تعی أکثر

غار سنگشکنان دارای مساحت حدود 20000مترمربع با طول تقریبی 400متر و عرض متغیر 20تا 100متر و بـا ارتفـاع داخلـی3/5متر میباشد. شکستگی ها، درزهها و ترک های موجود در سقف و ستونهای داخل غار باعـث تـشکیل تـودههـا و بلـوک هـایاحتمالاً ناپایدار ریزشی شده است، هدف از این مقاله تعیین مطالعات ژئوتکنیکی، زمینشناسی و نقشه برداری مورد نیـاز در کنتـرلپایداری غار است که به منظور گسترش جاذبههای توریستی منطقه مورد توجه قرار گرفتهاست. برنامههـای اکتـشافی ژئوتکنیـک درغار، شامل حفاری 20گمانه به اعماق 10تا 30متر در سقف، ستون و کف میباشد. در این مقاله با بررسی مغزههای سـنگی اخـذشده و انجام آزمایشهای مکانیک سنگ و بررسیهای میدانی نوع درزهها و طبقهبندی سنگ و نقشهبرداری مـسطحاتی و توپـوگرافیدقیق داخل، سقف، کف، محل ستونها و محل درزههای اصلی، مطالعات پایداری غار انجام گرفته است. بر اسـاس مطالعـات انجـامشده و همچنین بازدیدهای محلی مکرر و محاسبات به عمل آمده مناطق، پایـدار، ناپایـدار و دارای پتانـسیل ناپایـداری در سـقف وستونها مشخص گردید ه و در نهایت با توجه به مشخصات توده سنگ نقـاط دارای ریـسک بـالای ریـزش و تخریـب در سـقف وستونها و روشهای پایدار سازی اولیه آن بدست آمده است. با استفاده از روشهای تجربی موجود در رابطه با پایدارسـازی حفریـاتزیرزمینی که شامل روش بنیاوسکی و بارتن و همچنین مکانیسم سنگ بلوکی میباشد با در نظـر گـرفتن ویژگـی هـای سـاختگاه ومشخصات توده سنگ روش بهینه مقاوم سازی غار معرفی شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

266 - جدا سازی و شناسایی باکتری های مقاوم به کروم به منظور پاکسازی فاضلاب های آلوده
مریم قانع

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین همگام با پیشرفت صنعت رو به افزایش است. حذف فلزات سنگین با استفاده از روش هایشیمیایی بسیار پر هزینه بوده و نیاز به فناوری پیشرفته ای دارد. راه ارزان تر، پاکسازی زیستی ) (bioremediationبا استفاده ازمیکرو ارگانیسم های مقاوم به فلزات می باشد. أکثر

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین همگام با پیشرفت صنعت رو به افزایش است. حذف فلزات سنگین با استفاده از روش هایشیمیایی بسیار پر هزینه بوده و نیاز به فناوری پیشرفته ای دارد. راه ارزان تر، پاکسازی زیستی ) (bioremediationبا استفاده ازمیکرو ارگانیسم های مقاوم به فلزات می باشد. در این تحقیق 5باکتری مقاوم به کروم از فاضلاب کارخانه جات آب کاری فلزاتواقع در شهرستان اسلامشهر جداسازی شدند. باکتری های جدا شده بر روی محیط کشت (NA) nutrient agarبا غلظت1mMکروم ) (Cr VIبه خوبی رشد می کردند. شناسایی باکتری های فوق از روی صفات ریخت شناسی، بیوشیمیایی فیزیولوژیو در نهایت مطالعات مولکولی از طریق تعیین توالی ژن 16S rRNAصورت گرفت. مطالعات نشان داد که باکتری های فوقمتعلق به جنس های Acinetobacter ، Comamonasو Acidovoraxمی باشند. حداقل غلظت مهاری ) (MICکروم برایباکتری های جدا شده تعیین شد. مطالعات نشان داد که همه باکتری های فوق به غلظت های بالای کروم مقاوم بوده و حداقلغلظت مهاری کروم در سویه های مختلف 4-6 mMبود. نتایج حاصل پیشنهاد می کند سویه های جدا شده به دلیل مقاومت بالا بهکروم، دارای پتانسیل بالایی برای پاکسازی فاضلاب های آلوده به کروم می باشند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

267 - بررسی آلودگی زمین شیمیایی فلزات سنگین در نهشته های تراورتن و خاک،محور قروه-تکاب ،شمال غرب ایران
ریحانه روشنک فرید مر بهنام کشاورزی

چرخه زیست زمین شیمیایی عناصر با سنگ آغاز می گردد،بنابراین زمین شناسی و زمین شیمی سنگ و فرسایش خاک بیشترین نقش را در توزیع و تمرکز عناصر بالقوه سمناک در هر بوم سامانه ایفا می کند.در این پژوهش نمونه های سنگ و خاک مناطق روه،بیجار و تکاب در استانهای کردستان و آذربایجان غربی أکثر

چرخه زیست زمین شیمیایی عناصر با سنگ آغاز می گردد،بنابراین زمین شناسی و زمین شیمی سنگ و فرسایش خاک بیشترین نقش را در توزیع و تمرکز عناصر بالقوه سمناک در هر بوم سامانه ایفا می کند.در این پژوهش نمونه های سنگ و خاک مناطق روه،بیجار و تکاب در استانهای کردستان و آذربایجان غربی با استفاده از روش آنالیز دستگاهی ICP-MS تجزیه زمین شیمیایی شد.در بررسی زمین شیمیایی غلظتهای بالایی از فلزات سنگین CO,Se,Cd,Ni,As در نمونه های خاک و تراورتن یافت شد که در این میان آرسنیک غلظت بسیار بالایی (ppm10000بیش از) را نشان داد.چگونگی حضور فلزات سنگین در تراورتن های منطقه نیز با استفاده از تجربه XRD بررسی شد و با تلفیق نتایج کانی شناختی و زمین شیمیایی،یکی از علل غلظت بالای آرسنیک در این نهشته ها،حضور کانیهای آرسنیک دار می باشد.برخی شاخصهای زیست محیطی شامل ضریب غنی شدگی(EF)،ضریب آلودگی(Cf),بار آلودگی جمعی(pli),و خطر بوم شناختی بالقوه(ri) برای نمونه ها محاسبه شد و اکثر نمونه ها در رده آلودگی بسیار شدید جای گرفتند.میانگین غلظت آرسنیک در نمونه های سنگ و خاک منطقه،به ترتیب 1089/1423(mg/kg) می باشد.عامل اصلی وجود چنین غلظت های بالایی از فلزات سنگین و به ویژه آرسنیک،در محیط های زمین شیمیایی این منطقه را می توان،وجود تعداد زیادی چشمه های تراورتن ساز باقیمانده از مراحل پسین فعالیتهای آتشفشانی،دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

268 - پیش بینی عملکرد ماشین های بازویی حفر تونل )رودهدر( بر اساس انرژی ویژه و زاویه بین امتداد تونل و صفحات ناپیوستگی ها
آرش ابراهیم آبادی

ماشین های بازویی حفر تونل )رود هدرها( از آن دسته از ماشین هایی می باشند که قابلیت و انعطاف پذیری بی نظیری در حفاریمکانیکی تشکیلات سنگی نرم تا مقاومت متوسط را دارا می باشند، از این رو به طور گسترده در معدن کاری زیرزمینی و تونل سازیمورد استفاده قرار می گیرند. ارزیابی و پی أکثر

ماشین های بازویی حفر تونل )رود هدرها( از آن دسته از ماشین هایی می باشند که قابلیت و انعطاف پذیری بی نظیری در حفاریمکانیکی تشکیلات سنگی نرم تا مقاومت متوسط را دارا می باشند، از این رو به طور گسترده در معدن کاری زیرزمینی و تونل سازیمورد استفاده قرار می گیرند. ارزیابی و پیش بینی عملکرد رود هدرها عاملی بسیار مهم در کاربرد موفقیت آمیز آنها محسوبمی شود. هدف اصلی این تحقیق، ارائه مدلی برای پیش بینی عملکرد ماشین های رودهدر بر اساس انرژی ویژه )کار انجام شدهبرای حفاری واحد حجم سنگ( و زاویه آلفا )زاویه بین امتداد تونل و صفحات ناپیوستگی ها( می باشد. برای این منظورطی ارزیابی دقیق عملکرد رود هدرها و برداشت های میدانی و عملیاتی مستمر در تونل های اصلی و گالری های دسترسی معدنزغالسنگ پروده طبس، یک بانک اطلاعاتی جامع با قابلیت اعتماد بالا از عملکرد رود هدرها و خصوصیات ژئومکانیکی تشکیلاتسنگی مورد حفاری تهیه شد و مورد تحلیل و بررسی دقیق قرار گرفت. نتایج تحلیل ها نهایتاً منجر به ارائه مدل های پیش بینیعملکرد رودهدرها بر اساس انرژی ویژه ) (SEو زاویه آلفا )&prop;( گردید. نتایج نشان داد که ارتباط بسیار خوبی بین نرخ حفاری آنیرودهدر ) (ICRو ) (SEبا ضریب تعیین ) (R²=0.91وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل ها نشان داد که رابطه خوبی نیز بین نرخحفاری آنی رود هدر ) (ICRو زاویه آلفا )&prop;( با ضریب تعیین ) (R²=0.96وجود دارد. نتایج حاصله از تحقیق نشان داد که اینسری جدید معادلات را می توان به طور موفقیت آمیزی برای پیش بینی عملکرد رودهدرها در معادن زغالسنگ به کار برد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

269 - مطالعه سنگهای آهکی پلاژیک کمپلکس افیولیتی شمال خاوری ایارن،شمال کاشمر
مهناز جمشیدپور علی اصغر آریایی محسن علامه

در این بررسی رخنمونی از سنگ های آهکی پلاژیک کمپلکس افیولیتی شمال کاشمر(جزیی از افیولیت های سبزوار) واقع در 65 کیلومتری شمال شهرستان کاشمر و در نزدیکی روستای خضربیگ به ضخامت 85 متر مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه به منظور بررسی میکروفسیل ها و میکرو فاسیس های موجود در سن أکثر

در این بررسی رخنمونی از سنگ های آهکی پلاژیک کمپلکس افیولیتی شمال کاشمر(جزیی از افیولیت های سبزوار) واقع در 65 کیلومتری شمال شهرستان کاشمر و در نزدیکی روستای خضربیگ به ضخامت 85 متر مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه به منظور بررسی میکروفسیل ها و میکرو فاسیس های موجود در سنگهای آهکی پلاژیک کمپلکس افیولیتی شمال کاشمر انجام شده است.با توجه به مطالعات انجام شده بر روی مقاطع میکروسکوپی سن این واحد آهکی،کامپانین میانی تا مایستریشتین فئقانی تعیین گردید.فسیل ها عمدتا از فرامینیفرهای خانواده گلوبوترونکانیده ،گلوبیژرینوئیدیده،هدبرژلیده و هتروهلیسیده تشکیل شده اند.با توجه به بایوزوناسیون[11](1985) Caron در این واحد آهکی 7 بایوزون:Globotruncanella,Globotruncanita elevate,Globotruncanita calcarata,Globotruncan ventricosa Abathomphalus mayaroensisGansserina gansseri,aegyptiaca Globotruncana,havanensis مشخص شده است.همچنین نام این سنگهای آهکی در برش مورد نظر طبق نام گذاری دانهام(1962)(13)،و کستون بایوکلاستی تا پکستون بایوکلاستی می باشند.با توجه به مطالعات ،فاسیس این سنگ آهکها بر اساس مدل اصلاحی ویلسون (1975)(24) مطابق با FZI و میکرو فاسیس استاندارد آنها بر اساس مدل فلوگل (2004)(14) مطابق با SMF2 است.نتیجه حاصل اینکه محیط رسوبی واحد کربناته مورد نظر یک محیط دریایی عمیق (دریای عمیق و حوضه کراتونی عمیق) همراه با رخساره پلاژیک می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

270 - بررسی و شناسایی منابع و متغیرهای آلاینده آب رودخانه کرج در محدوده اسلامشهر
مریم خدابخشی فرح ناز کریم زاده بهنوش خوش منش افشار ضیاء ظریفی

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گرد أکثر

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گردیده است. جهت انجام آزمایشات و تعیین متغیرها ، مراحل نمونه برداری در اسفند ماه در5 ایستگاه در طول مسیر رودخانه انجام گرفت چون سایر ایستگاهها فاقد آب بودند .تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت . میانگین PH در نمونه های آب سطحی 55/7 است که نشان دهنده ی ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه کرج ناشی از فعالیتهای کشاورزی و صنعتی می باشد. بالا بودن TDS با فراوانی نیترات آب مرتبط است. روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه کرج به صورت منیزیم > کلسیم > سدیم>پتاسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت سولفات > کلر است. در نمودار پایپر ، تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کربنات و بی کربنات و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم – پتاسیم و در رخساره منیزیک و کلسیک قرار دارد. براساس نتایج بدست آمده از ضرایب همبستگی بین عناصر فلزی نیکل با کروم ، مس با روی همچنین کروم با روی می توان وجود منشأ مشترک خاکزاد و زمین زاد )فعالیتهای انسانی( را برای تأمین آنها در آب رودخانه احتمال دارد. ضمن این که همبستگی های مثبتی نیز ما بین آنیون های سولفات و برخی عناصر فلزی و نیز یون کلر مشاهده می شود که می تواند حمل شدگی عناصر در فاز سولفیدی را بیان کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

271 - نقش آلودگی فلزات سنگین (سرب،کادمیوم،مس،روی ،نیکل و کروم) بر تراکم و پراکنش روزنه داران کفزی در رسوبات ساحل جنوبی دریای خزر(حدفاصل عباس آباد تا رامسر)
مونا اقبالی ستاره پیروز منش بابک مقدسی معصومه سهرابی ملا یوسفی پرگل قوام مصطفوی

به منظور شناسایی و تعیین ارتباط روزنه داران کفزی ساحل جنوبی دریای خزر(حدفاصل عباس آباد تا رامسر) با عوامل محیطی و فلزات سنگین (سرب،کادیوم،مس،روی،نیکل،کروم) تاثیر این فلزات بر تنوع و تراکم روزنه داران کفزی در این منطقه بررسی شد.نمونه برداری در فصل بهار(خرداد1391) از 5 تر أکثر

به منظور شناسایی و تعیین ارتباط روزنه داران کفزی ساحل جنوبی دریای خزر(حدفاصل عباس آباد تا رامسر) با عوامل محیطی و فلزات سنگین (سرب،کادیوم،مس،روی،نیکل،کروم) تاثیر این فلزات بر تنوع و تراکم روزنه داران کفزی در این منطقه بررسی شد.نمونه برداری در فصل بهار(خرداد1391) از 5 ترانسکت و در 4 عمق(5،10،15،20) انجام شد.غلظت فلزات سنگین درصد مواد آلی کل (T.O.M) و قطر ذرات رسوبی با استفاده از روشهای آزمایشگاهی و میزان فاکتورهای محیطی آب مجاور بستر از جمله شوری،دما،هدایت الکتریکی(EC),اکسیژن محلول و اسیدیته (PH)در حین نمونه برداری اندازه گیری شد.میانگین غلظت فلز سرب 48.08،کادیوم3.30،مس20.86،روی64.76،نیکل36.50 و کروم 36.92 قسمت در میلیون(ppm),میانگین درصد مواد آلی کل 3.59 درصد میانگین قطر ذارت رسوبی0.21 میلیمتر تعیین شد.همچنین میانگین شوری 13 قسمت در هزار (ppt),دمای آب مجاور بستر 26.09 درجه سانتیگراد،هدایت الکتریکی 18.62 میکروژیمنس بر سانتی متر اکسیژن محلول 9.98 میلیگرم بر لیتر و اسیدیته(PH) 8.34 بود.در منطقه مورد بررسی،4 گونه روزنه داران کفزی متعلق به 3 جنس از 3 خانواده از یک راسته جداسازی و شناسایی شد.گونهAmmonia beccarii با داشتن بیشترین فراوانی و بیشترین تراکم به عنوان گ.نه غالب شناسایی شد.بافت رسوبس بستر ترکیب ناهمگنی از رس،سیلت،شن و ماسه بود.بیشترین درصد رسوبات منطقه مورد مطالعه را ماسه ریز و بسیار ریز ،رس و سیلت تشکیل داده است.نتایج بررسی ها حاکی از همبستگی مثبت میان تراکم روزنه داران کفزی و فاکتورهای محیطی(درجه حرارت،غلظت اکسیژن محلول،عمق،هدایت الکتریکی،درصد مواد آلی)در منطقه مورد مطالعه بود که این امر بیانگر افزایش تراکم این روزنه داران با افزایش فاکتورهای محیطی است.علاوه بر آن اختلاف معنی دار و همبستگی بین فاکتورهای محیطی و فلزات سنگین و تنوع روزنه داران کفزی مشاهده نشد.برای هیچ یک از فلزات مورد مطالعه اختلاف معنی داری در عمق های مختلف مشاهده نشد و مقادیر فلزات سنگین در محدوده مجاز قرار دارند.همچنین مشاهده روزنه داران کفزی دارای ناهنجاری ریختی در ساختار پوسته در این منطقه نشانگر وجود آلودگی نسبی بستر سواحل جنوبی دریای خزر در منطقه عباس آباد تا رامسر می باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

272 - ارزیابی ژئوشیمیایی و زیست محیطی فلزات سنگین در خاک منطقه رباط سفید (جنوب مشهد)
محمد ابراهیم فاضل ولی پور بنفشه فاضل ولی پور رحیم دبیری

محدوده رباط سفید واقع در مسیر جاده مشهد به تربت حیدریه توسط رخنمون های افیولیتی به شدت سرپنتینیتی شده احاطه شده است که می توانند به عنوان منشا زمین زاد آلودگی منابع خاک منطقه به فلزات سنگین در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت موضوع در مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی فلزات أکثر

محدوده رباط سفید واقع در مسیر جاده مشهد به تربت حیدریه توسط رخنمون های افیولیتی به شدت سرپنتینیتی شده احاطه شده است که می توانند به عنوان منشا زمین زاد آلودگی منابع خاک منطقه به فلزات سنگین در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت موضوع در مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی فلزات سنگین در منابع خاک منطقه رباط سفید پرداخته شده است. به همین دلیل غلظت فلزات سنگین در 11 نمونه خاک بررسی و تفسیر شده است. برای این هدف از روش های آماری چند متغیره و شاخص زمین انباشت، ضریب غنی شدگی و فاکتور آلودگی و فاکتور آلودگی اصلاح شده استفاده گردیده است. با استفاده از روش های آماری چند متغیره (ضریب پیرسون، تحلیل مولفه های اصلی و آنالیز خوشه ای) همبستگی بین عناصر مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس ارزیابی های صورت گرفته سنگ های افیولیتی (سرپنتینیت، گابرو، دونیت و هارزبورژیت) به عنوان منشا لیتوژنیک عناصر منطقه در نظر گرفته شده است. بر اساس اندازه گیری شاخص زمین انباشت برای خاک، نیکل دارای بالاترین میزان آلودگی در منطقه است. محاسبه فاکتور آلودگی نشان می دهد که نیکل و کروم دارای آلودگی بسیار زیاد، و کبالت دارای آلودگی زیاد در منطقه می باشد. همچنین با اندازه گیری فاکتور غنی شدگی، نیکل غنی شدگی شدید در منطقه نشان می دهد ولی منشا ورود این فلزات سنگین ساختارهای زمین شناسی منطقه و هوازدگی سنگ های افیولیتی است و منشا لیتوژنیک دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

273 - مروری بر کاربرد صنعتی ریز جلبک ها و سیانوباکتری ها در حذف فلزات سنگین و سنتز نانوذرات
بهاره نوروزی

انتشار بی رویه فلزات حاصل از منابع مختلف صنعتی، کشاورزی و انسانی، منجر به آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین شده است. فلزات سنگین برای انسانها و حیوانات بسیار سمی هستند. در ان میان ریز جلبکها و سیانوباکتری ها با پتانسیل رشد در شرایط افراطی از جمله مکان های آلوده به فلزات س أکثر

انتشار بی رویه فلزات حاصل از منابع مختلف صنعتی، کشاورزی و انسانی، منجر به آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین شده است. فلزات سنگین برای انسانها و حیوانات بسیار سمی هستند. در ان میان ریز جلبکها و سیانوباکتری ها با پتانسیل رشد در شرایط افراطی از جمله مکان های آلوده به فلزات سنگین، استراتژی های دفاعی کارآمدی را برای مبارزه با اثرات سمی ناشی از یون های فلزات سنگین دارند. به این ترتیب که می توانند غلظت بالایی از فلزات سنگین را در اندامک های سلولی خود تجمع دهند. کارایی بالقوه در جذب، انباشت و مقاومت فلزی در ریز جلبکها موجب شده که به عنوان میکروارگانیسم های کارامد در بیوسنتز نانوذرات فلزی و اکسید فلزی، نیز شناخته شوند. در این مقاله مروری هدف این است که استراتژی های مختلف حذف فلزات سنگین و همچنین مکانیسمهای سنتز نانوذرات توسط ریز جلبکها مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است که مطالعه کاربرد وسیع ریز جلبکها در صنعت زیست پالایی، می تواند نقش مهمی در حفظ منابع زیست محیطی ما در آینده داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

274 - پتروگرافی و پترولوژی سنگهای آتشفشانی ماگماتیسم نهایی سبلان
مهناز فتح الهی محمدهاشم امامی0 منیره خیرخواه

در اخرین مرحله از شکل گیری اتشفشان سبلان،پس از فرو نشستن کالدرای سبلان ماگماتیسم بعدی سبب خروج گنبدها و جریانهای گرانرو از گدازه های اسیدی و حد واسط در امتداد شکستگی های حاشیه و درون کالدار شده است.این سنگ ها از نظر کانی شناسی از پلاژیوکلاز،کلینوپیروکسن،آمفبیول،بیوتیت،ف أکثر

در اخرین مرحله از شکل گیری اتشفشان سبلان،پس از فرو نشستن کالدرای سبلان ماگماتیسم بعدی سبب خروج گنبدها و جریانهای گرانرو از گدازه های اسیدی و حد واسط در امتداد شکستگی های حاشیه و درون کالدار شده است.این سنگ ها از نظر کانی شناسی از پلاژیوکلاز،کلینوپیروکسن،آمفبیول،بیوتیت،فلدسپات پتاسیک و کوارتز تشکیل شده اند.روابط بافتی و کانی شناسی مشاهده شده در مقاطع میکروسکوپی از جمله حضور اجتماعات گلومروپرفیری و گلومروکریست کانی های مافیک،وجود بافتهای غیر تعادلی مانند بافت غربالی پلاژیوکلاز،ترکیب بایمدال فنوکریست های پلاژیوکلاز ،ترکیب ناهمگن خمیره سنگ و حضور انکلاوها و میکروپیلوهای بازیک در زمینه روشن سنگها اسیدی وجود زینوکریست ها با حاشیه واکنشی و غیره و نیز پراکندگی ها و روندهای مختلف مشاهده شده در نمودارهای ژئو شیمیایی معلوم میدارد پدیده های تفریق ،اختلاط ماگمایی و آلودگی پوسته ای در تشکیل انها موثر بوده است.به عبارت دیگر سنگهای حدواسط منطقه حاصل اختلاط بین ماگمای بارالتی با بخش های تفریق یافته این ماگما می باشند که طی مرحله صعود و جاگیری در پوسته دچار آلودگی های پوسته ای نیز شده اند.و بر اساس شواهد پتروگرافی و همچنین ژئوشیمیایی موجود سنگهای اسیدی منطقه که حجم بسیار زیادی را نیز در منطقه به خود اختصاص داده اند دارای منشا متفاوتی نسبت به اندزیت ها و تراکی آندزیت ها هستند.به احتمال قوی این سنگها دحاصل ذوب بخشی پوسته می باشند که در عین حال ضمن جایگزینی ماگمای بازیک در پوسته بین دو ماگما پدیده اختلاط نیز صورت گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

275 - پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش تراکم سطح وزنی و سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: حوضه چم‌سنگر)
سیامک بهاروند سلمان سوری

پهنه بندی زمین لغزش یکی از روش‌هایی است که می‌توان به کمک آن مناطق بحرانی را به لحاظ پایداری شیب مشخص کرده و از نقشه‌های پهنه بندی به دست آمده در برنامه‌ریزی‌های توسعه پایدار استفاده کرد. هدف از این تحقیق تهیه نقشه خطر زمین لغزش با استفاده از روش‌های تراکم سطح وزنی و سل أکثر

پهنه بندی زمین لغزش یکی از روش‌هایی است که می‌توان به کمک آن مناطق بحرانی را به لحاظ پایداری شیب مشخص کرده و از نقشه‌های پهنه بندی به دست آمده در برنامه‌ریزی‌های توسعه پایدار استفاده کرد. هدف از این تحقیق تهیه نقشه خطر زمین لغزش با استفاده از روش‌های تراکم سطح وزنی و سلسله مراتبی فازی در حوضه آبخیز چم سنگر با مساحت 81/262 کیلومترمربع در 40 کیلومتری جنوب شرق شهر خرم آباد دراستان لرستان است. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در این حوضه، ابتدا نقاط لغزشی با استفاده از عکس‌های هوایی و بازدیدهای میدانی مشخص و متعاقب آن نقشه پراکنش زمین‌لغزش منطقه تهیه گردید. سپس هر یک از عوامل موثر بر وقوع زمین‌لغزش در منطقه مورد مطالعه از قبیل شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمین‌شناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از جاده و آبراهه در محیط نرم‌افزار Arc‌GIS رقومی و برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش مورد استفاده قرار گرفت. برای ارزیابی و طبقه‌بندی نتایج خروجی مدل‌های مورد استفاده در برآورد خطر لغزش منطقه، از شاخص جمع مطلوبیت استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد مدل تراکم سطح وزنی روش کارآمدتری نسبت به مدل سلسله مراتبی فازی در تهیه نقشه خطر لغزش‌های حوضه چم سنگر می‌باشد. بر اساس پهنه بندی صورت گرفته با استفاده از مدل تراکم سطح وزنی به ترتیب 61/37، 40/44، 40/15، 31/2، 27/0 درصد از مساحت منطقه در کلاس های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

276 - ارزیابی آلودگی فلزّات سنگین (Zn، Cu و Cd) در اندام های گیاهان تالابی گونه Phragmites Australis و Typha Angustifolia در تالاب انزلی
فرزین صیّاد قربانی شیرین

فلزّات سنگین از عوامل مهّم آلاینده محیط زیستی به شمار می روند که از طریق مناطق ساحلی و رودخانه ها وارد دریا شده و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (عبادتی و همکاران، 1384). این عناصر در نتیجه عوامل طبیعی و انسانی مخصوصاً فعّالیّت های صنعتی، کشاورزی و فاضل أکثر

فلزّات سنگین از عوامل مهّم آلاینده محیط زیستی به شمار می روند که از طریق مناطق ساحلی و رودخانه ها وارد دریا شده و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (عبادتی و همکاران، 1384). این عناصر در نتیجه عوامل طبیعی و انسانی مخصوصاً فعّالیّت های صنعتی، کشاورزی و فاضلاب های شهری وارد محیط می شوند و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (اسماعیلی و همکاران، 1388). فعّالیّت هایصنعتیمنجربهافزایشبارفلزّاتسنگیندررودخانه هامی شود. گیاهان آبزی به دلیل استقرار در محیط آبی و تغذیّه از بستر توانایی بالایی در پایش فلزّات سنگین از طریق فرآیند جذب و انباشت در بافت خود دارند. در این پژوهش اقدام به اندازه گیری غلظت سه عنصر سنگین روی، مس و کادمیم در نمونه های رسوب تالابی و بافت گیاهان تالابی گونه Phragmites Australis و Typha Angustifolia در تالاب انزلی نمودیم. بدین منظور تعداد 3 ایستگاه نمونه برداری در بخش غربی تالاب انتخاب و نمونه برداری از آن در تیر ماه سال 1397 انجام شد. از هر ایستگاه تعداد 1 نمونه رسوب بستری با دستگاه گراپ وان وین استاندارد و یک نمونه گیاه Phragmites Australis و Typha Angustifolia و به صورت رندوم و دست چین برداشت شد. نمونه ها در آزمایشگاه بعد از انجام فرآیند خشک و پودر شدن، توسّط روش هضم اسیدی و بر اساس استاندارد ASTM 2000 مورد آنالیز قرار گرفتند. برّرسی نتایج حاصله حاکی از آن است که میزان متوسّط عنصر روی در بافت های گیاه گونه Phragmites Australis در بین 3 ایستگاه نمونه برداری شده به میزان 08/266 ppm، مقدار متوسّط عنصر مس 08/7 ppm و متوسّط عنصر کادمیم حدود 198/0 ppm می باشد. میزان متوسّط عنصر روی در بافت های گیاه گونه Typha Angustifolia در بین 3 ایستگاه نمونه برداری شده به میزان 06/315 ppm، مقدار متوسّط عنصر مس 06/10 ppm و مقدار متوسّط عنصر کادمیم حدود 49/0 ppm می باشد. همچنین غلظت عنصر روی در نمونه رسوب بستر تالاب حدود 34/226 ppm ، غلظت عنصر مس حدود 5/22 ppm و غلظت عنصر کادمیم حدود 14/1 ppm بدست آمد. شواهد حاکی از ازدیاد غلظت روی نسبت به سایر عناصر سنگین مورد محاسبه در بافت و ریشه گیاهان Phragmites Australis و Typha Angustifolia می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

277 - بررسی آلودگی فلزات سنگین رسوبات رودخانه با استفاده از شاخص های زمین انباشتگی ، ضریب آلودگی و تحلیل مؤلفه اصلی (مطالعه موردی : جاجرود محدوده شهرستان پردیس)
علیرضا نیکنام بجندی فرحناز کریم زاده معصومه سهرابی ملایوسفی

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn به روش ICP مورد آنا أکثر

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn به روش ICP مورد آنالیز قرار گرفتند. رسوبات رودخانه جاجرود به عناصر روی، سرب، و در برخی ایستگاهها به ، مس ، منگنز و کادمیوم آلوده شده اند. منبع احتمالی عناصر مس، سرب تخلیه نخاله های راهسازی و نخاله های ساختمانی و فعالیتهای انسانی اعم از باغداری ، مسکونی و صنایع در اطراف رودخانه جاجرود است. افزایش غلظت منگنز در ایستگاه سنجریان ، نشاندهندهء فعالیتهای دامداری ، زمین کشاورزی و مناطق مسکونی در نزدیکی بستر رودخانه است. نتیجه گیری مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای نیز همخوانی دارد و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و کبالت و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد کادمیوم و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد سرب نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

278 - پهنه‌بندی غلظت فلزات سنگین در خاک محدوده اکتشافی کانسار طلای هیرد
شهرام بیک پور مهسا اسکندری امید اردبیلی

در این پژوهش، منطقه معدنی هیرد در جنوب شهرستان بیرجند ، استان خراسان جنوبی به عنوان مرکز تجمع آلودگی معدنی شناسایی شده و سعی برآن شده است که خاکهای محدوده ی مورد مطالعه را از نظر ژئوشیمیایی و زیست محیطی نقشه ی پهنه بندی آنها ترسیم شود. حداکثر غلظت بخشی برای عنصر آرسنیک أکثر

در این پژوهش، منطقه معدنی هیرد در جنوب شهرستان بیرجند ، استان خراسان جنوبی به عنوان مرکز تجمع آلودگی معدنی شناسایی شده و سعی برآن شده است که خاکهای محدوده ی مورد مطالعه را از نظر ژئوشیمیایی و زیست محیطی نقشه ی پهنه بندی آنها ترسیم شود. حداکثر غلظت بخشی برای عنصر آرسنیک و آنتیموان به ترتیب 5550 و 910 ppm می باشد. با توجه به وضعیت زمین شناسی منطقه و توجه به منشأ خاکهای منطقه نشان می دهد که افزایش غلظت آنها بیشتر منشأ طبیعی داشته و به مقدار کمتری توسط فعالیتهای انسانی پدید آمده است. فاکتور غنی شدگی برای عناصر آرسنیک، آنتیموان و کادمیوم به ترتیب 1.89 ، 2.05 و 0.03 می باشد. که نشان دهنده ی آلودگی متوسط دو عنصر آرسنیک و آنتیموان و عدم آلودگی منطقه نسبت به عنصر کادمیوم می باشد. براساس شاخص زمین انباشت ، درجه آلودگی عناصر آرسنیک و آنتیموان 1بوده که بیانگر آلودگی متوسط این دو عنصر در منطقه و برای عنصر کادمیوم کمتر از 1 می باشد. شاخص آلودگی نیز در منطقه برای عناصر آرسنیک و آنتیموان در حد متوسط و برای عنصر کادمیوم عدم آلودگی را نشان می دهد که خاکهای منطقه مورد بررسی از نظر شاخص های آلودگی در زمره خاکهای غیرآلوده تا آلودگی متوسط قرار دارند و بیشترین این آلودگی در خاکهای مجاور معدن می باشد. به طور کلی خاکهای منطقه مورد مطالعه دارای مقادیر بالایی از عناصر مورد نظر (بالاتر از مقدار زمینه طبیعی) می باشند و در صورت عدم کنترل آن در آینده، آلودگی به حد بحرانی خواهد رسید و مشکلات زیادی برای افراد ساکن در منطقه ایجاد خواهد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

279 - گوگرد زدایی از زغال سنگهای کک شو طبس
مسلم سلطانیان حسین حسن پور درویشی سید حبیب موسوی جهرمی محمد نصری سید محمد هاشمی

گوگرد به صورت معدنی و آلی در زغال سنگها وجود دارد و یکی از مهمترین عناصر مزاحم در صنعت فولاد سازی است . بالا بودن درصد گوگرد موجود در زغال سنگهای طبس به عنوان یک عنصر آلاینده و مضر مطرح می باشد. گوگرد علاوه بر کاهش راندمان تولید در کارخانه های کک سازی ، باعث آلودگی محیط أکثر

گوگرد به صورت معدنی و آلی در زغال سنگها وجود دارد و یکی از مهمترین عناصر مزاحم در صنعت فولاد سازی است . بالا بودن درصد گوگرد موجود در زغال سنگهای طبس به عنوان یک عنصر آلاینده و مضر مطرح می باشد. گوگرد علاوه بر کاهش راندمان تولید در کارخانه های کک سازی ، باعث آلودگی محیط زیست می گردد. بررسی کاهش میزان گوگود به روشهای فیزیکی مانند شناور ساز یکی از اهداف این نوشتار ا ست. بررسی نمونه های زغالی در روش شناور سازی و فاکتور های موثر درافزایش راندمان جداسازی گوگرد مورد بررسی قرار می گیرد . عواملی همچون میزان خاکستر ،تاثیرکلکتورها و کف سازه ها و وی&zwj;ژگیهای مکانیکی و شرایط سلولهای شناور سازی مد نظر قرار دارد. مقدار کلکتور و مقدار کف کننده و درصد پالپ و زمان ماند متغیرهایی هستند که در زمینه کاهش گوگرد زغال سنگ در روش فلوتاسیون موثر می باشند.با افزایش مقدار کلکتور نفت سفید، مقدار بازیافت و میزان کاهش گوگرد پیریتی با یک روند آرام افزایش می یابد. افزایش یا کاهش بیش از حد دور موتور، میزان گوگردزدایی را کم می کند. افزایش درصد پالپ بر روی کاهش گوگرد و کاهش خاکستر درصد بازیافت را افزایش می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

280 - اکتشافات ژئو شیمیایی مس و طلا رسوبات آبراهه ای و کانی سنگین در فیروزان نهاوند
وحید رجعتی محمد یزدی مهرداد بهزادی مهرداد موحدی

منطقه مورد مطالعه در شمال شهر فیروزان نهاوند و در زون سنندج-سیرجان واقع شده است.سنگهای آتشفشانی کرتاسه شامل داسیت،آندزیت،کوارتزآندزیت و توف بخش اعظم رخنمون های سنگی منطقه را تشکیل می دهند.توده های نفوذی با جنس گرانیت و گرانودیوریت در این مجموعه نفوذ کردهاند.نتایج به دست أکثر

منطقه مورد مطالعه در شمال شهر فیروزان نهاوند و در زون سنندج-سیرجان واقع شده است.سنگهای آتشفشانی کرتاسه شامل داسیت،آندزیت،کوارتزآندزیت و توف بخش اعظم رخنمون های سنگی منطقه را تشکیل می دهند.توده های نفوذی با جنس گرانیت و گرانودیوریت در این مجموعه نفوذ کردهاند.نتایج به دست آمده از پردازش داده های تجزیه شیمیایی نمونه های رسوبات آبراهه ای در منطقه نشان می دهد که آنومالی های شناسایی شده عمدتا متعلق به عناصرZn, Pb, Fe, Sb, As, Ag, Au می باشد.عمده کانی های سنگین فلزی شناسایی شده شامل مگنتیت،هماتیت،لیمونیت،مارتیت،الیژیست،پیریت،پیریت اکسیده شده،گالن،اسفالریت،مس طبیعی،آزوریت،باریت،پیرولوزیت،ایلمنیت،اسفن،روتیل،آناتاز و لوکوکسن می باشد که عمدتا در ارتباط تنگاتنگ با مناطق آنومالی ژئوشیمیایی بودند.کنترل آنومالی های ژئو شیمیایی از طریق تجزیه 18 نمونه مینرالیزه برداشت شده از محدوده آنومالی ها انجام گرفت که نتایج آن برای عناصرFe, Zn, Pb, Cu, Ag, Au عیار قابل ملاحظه ای نشان می دهد.در نهایت تلفیق کلی یافته های حاصل از تجزیه شیمیایی،مطالعات کانی سنگین و مینرالوگرافی منتهی به شناسایی دو محدوده آنومالی در غرب منطقه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

281 - انتخاب روش بهینه استخراج در معادن سنگهای ساختمانی ایران به روش TOPSIS فازی(مطالعه موردی:معدن سنگ گرانیت گزیک بیرجند)
آرش ابراهیم آبادی ایرج علوی سارا کهربای منفرد

برای استخراج معادن سنگهای ساختمانی،روش های مختلفی استفاده شده اند که با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، روشهای قدیمی که مشکلات زیادی داشته اند منسوخ شده اند.انتخاب تکنیک استخراج بهینه معادن سنگهای ساختمانی ،یک مسئله تصمیم گیری چند معیاره است که باید با توجه به معیارهای موثر أکثر

برای استخراج معادن سنگهای ساختمانی،روش های مختلفی استفاده شده اند که با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، روشهای قدیمی که مشکلات زیادی داشته اند منسوخ شده اند.انتخاب تکنیک استخراج بهینه معادن سنگهای ساختمانی ،یک مسئله تصمیم گیری چند معیاره است که باید با توجه به معیارهای موثر از جمله معیارهای زیست محیطی ،روش استخراج مناسب انتخاب شود.در این تحقیق روشهای معمول استخراج سنگهای ساختمانی شامل روش سیم برش الماسه،آتش کاری،نعل و پارس و مواد منبسط شونده کتراک و فرکت با توجه به عوامل مختلفی چون کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی،ایمنی و سلامت،کاهش ضایعات،افزایش سود ناخالص،مرغوبیت و کاهش زمان استخراج با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه فازیFUZZYTOPSISمورد بررسی و تحقیق قرار گرفت.در مقایسه های انجام شده روش استخراج سیم برش الماسه به عنوان مناسبترین گزینه برای استخراج سنگهای ساختمانی پیشنهاد گردید.در این خصوص مطالعه ای موردی نیز در معدن گرانیت گزیک بیرجند با متدلوژی ارائه شده انجلم پذیرفت.نتایج تحلیل ها موید نتایج حاصله از تحلیل کلی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

282 - ویژگی ها و خصوصیات ژئو تکنینکی سنگدانه های مصرفی در سد کرخه
رسول اجل لوئیان لیلا فاتحی

سد خاکی کرخه واقع بر رودخانه کرخه در 25کیلومتری جنوب باختری شهر اندیمشک قرار دارد.حجم عظیم مصالح مصرفی در پوسته و بتنسرریز آن ، مطالعه سنگدانه های مصرفی را ضروری می سازد. در این مقاله سعی بر انجام مطالعات زمین شناسی و ژئوتکنیکی محدوده سـدو اطراف آن و بالاخص محل های بردا أکثر

سد خاکی کرخه واقع بر رودخانه کرخه در 25کیلومتری جنوب باختری شهر اندیمشک قرار دارد.حجم عظیم مصالح مصرفی در پوسته و بتنسرریز آن ، مطالعه سنگدانه های مصرفی را ضروری می سازد. در این مقاله سعی بر انجام مطالعات زمین شناسی و ژئوتکنیکی محدوده سـدو اطراف آن و بالاخص محل های برداشـت مـصالح قرضـه گردیـده اسـت، ایـن مطالعـات شـامل زمـین شناسـی، زمـین ریخـت شناسـی،لیتواستراتیگرافی، زمین شناسی ساختمانی و منابع قرضه که مشتمل بر دانه بندی و طبقـه بنـدی و خـصوصیات فیزیکـی و شـیمیایی، آزمـونسلامت سنگ و آزمون لوس آنجلس مصالح مصرفی می باشد. با توجه به نتایج آنالیزهای XRFانجام شده بر روی مصالح قرضه کانی هـایکوارتز و کلسیت از درصد قابل توجهی برخوردار هستند که به لحاظ واکنش قلیایی- سیلیسی قابل ملاحظه می باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

283 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در خاک کشاورزی جنوب بردسکن (استان خراسان رضوی)
محمد ابراهیم فاضل ولی پور

همگام با رشد صنعت وفناوری،ورود آلاینده‌های زیست محیطی و درصدر آن فلزات سنگین به خاک، موجب افزایش نگرانی جامعه بشری در رابطه با امنیت غذایی شده است. این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین در خاک‌های سطحی زمین‌های کشاورزی جنوب بردسکن واقع در استان خراسان رضوی انجام شده أکثر

همگام با رشد صنعت وفناوری،ورود آلاینده‌های زیست محیطی و درصدر آن فلزات سنگین به خاک، موجب افزایش نگرانی جامعه بشری در رابطه با امنیت غذایی شده است. این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین در خاک‌های سطحی زمین‌های کشاورزی جنوب بردسکن واقع در استان خراسان رضوی انجام شده است. برای این منظور نمونه‌های خاک از عمق 10 تا 30 سانتی‌متری سطح خاک برداشت گردید. بافت خاک غالب گراول ماسه‌ای وPH خاک 7.3 و نیمه قلیایی است. میانگین غلظت کل کادمیوم، مس، منگنز و مولیپدن به ترتیب 0.66 و 215، 2167 و6.67 (برحسب ppm) اندازه‌گیری شدند. بیشترین مقدار شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی‌شدگی و شاخص آلودگی به ترتیب مربوط به مس(0.6)، مولیپدن (6.26) و مولیپدن (4.44) است. شاخص جامع آلودگی که از میانگین شاخص آلودگی کلیه فلزات محاسبه شد برابر با 2.36 است و در کلاس آلودگی متوسط قرار گرفت. بالا بودن غلظت فلزات سنگین مس، مولیپدن، منگنز و کادمیوم در جنوب بردسکن می‌تواند تهدیدی برای کشاورزی در این منطقه باشد. وجود رخساره‌های سنگی مختلف همراه با ساختارهای زمین‌شناسی مانند گسل‌ها و فعالیت‌های انسانی مانند معدن کاری، کشاورزی و صنعتی می‌تواند زمینه‌های لازم را برای آلودگی خاک به فلزات سنگین فراهم نماید و موجب افزایش غلظت فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی منطقه شده باشد. نظارت مستمر بر غلظت آلاینده‌ها در خاک و محصولات کشاورزی برای حفظ منابع تولید و دست‌یابی به امنیت غذایی ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

284 - فاکتورهای تأثیرگذار بر توزیع برخی فلزات سنگین با شرایط ژئوپدولوژیکی متفاوت در خاک‌های اطراف زنجان
علی افشاری

این مطالعه با هدف ارزیابی نقش فاکتورهای خاک سازی و شرایط مختلف ژئوپدولوژیکی بر توزیع و جزءبندی شیمیایی عناصر انجام گرفت. برای این منظور 15 خاکرخ بر روی مواد مادری مختلف شامل گرانیت (Gr)، بازالت (Ba)، آندزیت (An)، پورفیریت (Pr)، توف های آتشفشانی (Tu)، سنگ آهک (Li)، کنگلو أکثر

این مطالعه با هدف ارزیابی نقش فاکتورهای خاک سازی و شرایط مختلف ژئوپدولوژیکی بر توزیع و جزءبندی شیمیایی عناصر انجام گرفت. برای این منظور 15 خاکرخ بر روی مواد مادری مختلف شامل گرانیت (Gr)، بازالت (Ba)، آندزیت (An)، پورفیریت (Pr)، توف های آتشفشانی (Tu)، سنگ آهک (Li)، کنگلومرا-شیل (Cg)، شیل (Sh)، فیلیت (Ph)، ماسه سنگ (Sa)، دولومیت (Do) و رسوبات آبرفتی (Qa) در اطراف زنجان حفر گردید. غلظت و توزیع عناصر Cr، Co، Cd، Znو تا حدودی Pbبیشتر تحت کنترل فاکتورهای سنگ شناختی است، در حالی که عناصر Cu، Mnو Niبیشتر تحت کنترل فرآیندهای بیوژئوشیمیایی قرار دارند. شدت تهی شدن عناصر به صورت Zn>Co>Cd=Pb>Mn=Cr=Ni=Cu بدست آمد. در مراحل اولیه تشکیل خاک، جنس سنگ بستر و کانی های موجود در آن و در مراحل بعدی، فرآیندهای خاک سازی از قبیل آهک، اسیدیته، ماده آلی و رس باعث ایجاد الگوهای متفاوت غنی شدن – تهی شدن شده است. توزیع عناصر در خاک های انتی سولز، مالی سولز و اینسپتی سولز به ترتیب تحت تأثیر لیتولوژی مواد مادری، ماده آلی و توزیع مجدد آهک قرار دارد. در عصاره گیری متوالی، جزء باقیمانده جزء غالب در تمام عناصر بود. در مرتبه بعدی برای کبالت و نیکل، جزء اکسیدی، برای سرب، جزء کربناتی و برای مس و روی جزء آلی در اولویت قرار داشتند. فاکتور تحرک عناصر در افق سطحی خاکرخ های مختلف به صورت Pb>Co>Ni>Cu>Zn بدست آمد. نتایج مربوط به عصاره گیری با DTPAعناصر مختلف برای سرب، مس، نیکل، روی و کبالت به ترتیب 04/2، 81/1، 84/0، 42/0 و 30/0 میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد که بیشترین مقادیر آن در افق سطحی خاک ها بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

285 - مدل سازی ژئوشیمیایی در بررسی آلودگی زیست محیطی عناصر سنگین با تاکید بر Cu-Pb با استفاده از دور سنجی در جنوب کاشان
مهران فرهمندیان علی قاسمی سهراب افشاری مهدی شبانکاره

منطقه جنوب کاشان از دیدگاه زمین ساختاری بخشی از زون ارومیه-دختر محسوب می شود.سنگهای آتشفشانی ائوسن در این ناحیه تحت تاثیر سیالات تاخیری ناشی از توده های گرانودیوریتی الیگومیوسن قرار گرفته و باعث دگرسانیهای آرژیلیک،سریسیتیک،پروپیایتیک،کالک سیلیکاته و سیایسی شدن در سنگهای أکثر

منطقه جنوب کاشان از دیدگاه زمین ساختاری بخشی از زون ارومیه-دختر محسوب می شود.سنگهای آتشفشانی ائوسن در این ناحیه تحت تاثیر سیالات تاخیری ناشی از توده های گرانودیوریتی الیگومیوسن قرار گرفته و باعث دگرسانیهای آرژیلیک،سریسیتیک،پروپیایتیک،کالک سیلیکاته و سیایسی شدن در سنگهای ائوسن گردیده است.بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای بر روی نمونه ها،عناصر مورد بررسی را به دو گروه Cu-Co-Cd و Pb-Zn-As می توان تفکیک نمود.توزیع فلزات گروه اول انطباق نسبتا خوبی با زون دگرسانی آرژیلیک و گروه دوم با سنگهای اسکارنی دارد.کمینه و بیشینه غلظت عناصر As,Zn,Cd,Pb,Cu و Co در نمونه ها به ترتیب بین(459-1.5)(623-1)(<2.97)(413-14)(21-0.5)(17-1.5) میلی گرم بر کیلو گرم میباشد.بنابر استانداردهای موجود ،غلظت CUو Pb بیش از حد طبیعی است.محاسبات هاله مرکب ضربی ،مبین همبستگی بالای آلودگی مس و سرب با دگرسانی آرژیلیک و به مقدار کمتر دگرسانی کالک سیلیکاته است.تخمین به روش کریجینگ نشان دهنده بالاترین توزیع غلظت CUو Pb به صورت لکه هایی در قسمت جنوبی منطقه بر روی سنگ بستر آذرین می باشد.بنابر داده های موجود در این پژوهش،منشا آلودگی cuو pb توده گرانودیوریتی بوده و دگر سانی گرمابی سیالات برخاسته از این توده سبب افزایش غلظت عناصر فوق شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

286 - بررسی پتانسیل وقوع همگرایی و انفجار سنگ و مقایسه آن با روش عددی المان محدود
عارف جابری فواد زمانی

ارزیابیخطرات زمین شناسی درموردحفریاتزیرزمینیوازآنجملهتونل هادرشرایطمچالهشونده و انفجار سنگ،ازجملهپارامترهایموثردر طراحیاینسازه هااست. احداث سامانه تونل انتقال آب از سد آزاد به دشت دهگلان –قروه به منظور آبرسانی به دشت های دهگلان- قروه می باشد. با توجه به جنس ضعیف ت أکثر

ارزیابیخطرات زمین شناسی درموردحفریاتزیرزمینیوازآنجملهتونل هادرشرایطمچالهشونده و انفجار سنگ،ازجملهپارامترهایموثردر طراحیاینسازه هااست. احداث سامانه تونل انتقال آب از سد آزاد به دشت دهگلان –قروه به منظور آبرسانی به دشت های دهگلان- قروه می باشد. با توجه به جنس ضعیف تا خیلی ضعیفتوده سنگ مسیر تونل و ضخامت روباره و به دلیل قرار گیری مسیر تونل در زون فعال از لحاظ تکتونیکی امکان وقوع پدیده مچاله شوندگی و انفجار سنگ وجود داشت. در این پژوهش ابتدا با استفاده از برداشت های زمین شناسی و مغزه های حاصل از حفاری گمانه ها، تونل به 5 زون تقسیم بندی شد. در ادامه به بررسی مچاله شوندگی و انفجار سنگ برای هر 5 زون پرداخته شد که براساس این بررسی ها و با توجه به روش تجربی و نیمه تجربی تونل به ترتیب در محدوده بدون مچاله شوندگی و مچاله شوندگی شدید قرار گرفت، همچنین مسیر تونل از لحاظ انفجار سنگ پتانسیلی کمی داشت. در نهایت به منظور تحلیل جابجایی رخ داده در تونل اقدام به مقایسه بین روش هوک و مارینوس و روش کرنش بحرانی با روش عددی المان محدود با نرم افزار phase 2 شد. براساس تحلیل های صورت گرفته مشخص شد که روش کرنش بحرانی بیشترین تطابق را با روش عددی داشت. باتوجهبهتطابق مناسبنتایجعددیبانتایج روشکرنش بحرانیمی توان زون S3 و S5رابهعنوانناپایدارترینزونهامعرفی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

287 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات سطحی رودخانه گاماسیاب نهاوند
مریم صالح محسن رضایی عطا شاکری اشکان جهانداری

در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این ر أکثر

در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این رودخانه امری اجتناب ناپذیر می‌باشد. نتایج حاصل، روند کاهشی غلظت فلزات سنگین در این رودخانه را به‌صورت Cr> Zn> Ni> As> Pb> Co> Mo> Cd نشان داد. به‌منظور ارزیابی آلودگی این فلزات از شاخص‌های ضریب غنی‌شدگی، شاخص آلودگی، دستورالعمل‌های کیفیت رسوب کانادا (SQGs)، واحد سمناکی و پتانسیل خطرات بوم‌شناختی فلزات سنگین استفاده شد. بر اساس شاخص‌ غنی شدگی عناصر آرسنیک و کادمیم دارای منشا انسان زاد و عناصر کروم و نیکل دارای منشا زمین زاد می باشند، همچنین نیز سرب در بعضی از ایستگاه‌ها آلودگی زیادی را ایجاد کرده است. نمونه‌های شماره 1 و 3 و به میزان کمتر شماره 2، 6، 5 و 8 بیشترین خصوصیت سمناکی را از خود بروز دادند. از ضریب همبستگی برای ارتباطات بین عناصر و شناسایی منشأ آن‌ها استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که عناصر مس، روی، سرب ناشی از فعالیت‌های شهری، آرسنیک و کادمیم در اثر فعالیت‌های کشاورزی و عناصری نظیر نیکل، وانادیم دارای منشأ زمین زاد می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

288 - کانیسازی آهن در آنومالی شرقی سنگان، شمال شرق ایران
محمد یزدی مهرداد بهزادی مهدی حاجی علی

کانسار آهن سنگان از آنومالیهای غربی، مرکزی و شرقی تشکیل شده است. آنومالی شرقی برخلاف دو آنومالی دیگر، از کانی سازیهایمتعدد و پراکندهای با ذخیره کم تشکیل شده است. توده نفوذی اصلی میزبان کانی سازی در شمال آنومالی شرقی قرار دارد و بنام سرنوسرمعروف است. ترکیب این توده نفوذی أکثر

کانسار آهن سنگان از آنومالیهای غربی، مرکزی و شرقی تشکیل شده است. آنومالی شرقی برخلاف دو آنومالی دیگر، از کانی سازیهایمتعدد و پراکندهای با ذخیره کم تشکیل شده است. توده نفوذی اصلی میزبان کانی سازی در شمال آنومالی شرقی قرار دارد و بنام سرنوسرمعروف است. ترکیب این توده نفوذی مونزوگرانیتی است و خصوصیات مشابه با گرانیتهای تیپ ،Iسری کالکآلکالن با پتاسیم بالا را دارد.محیط تکتونیکی این توده منطبق بر قوسهای حواشی قارهای و ماگماهای مشتق شده از گوشته در نواحی قوس است. رخدادهای کانی سازیبا ماگماتیسم ائوسن- الیگوسن و محلولهای گرمابی حاصل از آن مرتبط میباشند.در منطقه آنومالی شرقی دو نوع کانیسازی آهن تشخیصداده شد: -1کانیسازی مگنتیت دمای بالا نوع اسکارنی در مرز بین گرانیت با آهکها و آهکهای دولومیتی، -2کانیسازی گرمابی دمایپایین ولاستونیت، کلریت، هماتیت و گوتیت با، یا بدون باریت در آهکهای دولومیتی، ماسه سنگهای آهکی و ولکانیکهای اسیدی. در نوعاول، مگنتیت به صورت تودهای، عدسیشکل )اغلب همروند با لایهبندی میزبان(، لامیناسیون و رگهای همراه با مقدار کمی پیریت وکالکوپیریت و کانیهای گانگ از جمله فورستریت، گارنت، کلینوپیروکسن، ترهمولیت– اکتینولیت، اسکاپولیت، فلوگوپیت، اپیدوت، کلریت،کوارتز و کربنات دیده میشود. در نوع دوم نیز بسته به نوع سنگ میزبان و وضعیت ساختاری محل، کانیسازی به فرمهای تودهای نامنظم )ازچند سانتیمتر تا چند صد متر(، جانشینی، دانه پراکنده، پرکننده حفرات و فضای بین قطعات برشی، رگه و رگچهای و استوک ورک به همراهتغییراتی مثل دولومیتیشدن، سیلیسیشدن، سریسیتیشدن، کربناتیشدن و تورمالینیشدن در سنگ میزبان دیده میشود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

289 - کانسار زایی در جنوب غرب تهران(جنوب منطقه بوئین زهرا)و بررسی آلودگی زیست محیطی آن
سعیده سنماری سید ناصر موسوی

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

290 - انتخاب لایه امید بخش برای استخراج به روش گاز کردن زیر زیمینی زغال سنگ(UCG)مطالعه موردی:منطقه زغالی مزینوی طبس
مهدی نجفی سید محمد اسماعیل جلالی رضا خالوکاکایی علی اصغر لطفی آزاد

در روش تبدیل به گاز کردن زیر زیمنی زغال سنگ (UCG: Underground Coal Gasification) لایه های زغال سنگ با ضخامتهای مختلف و در اعماق متفاوت بدون نیاز به عملیات معدن کاری سنتی با یک فرایند پیشرفته ترمومکانیکی و شیمیایی به صورت برجا در زیرزمین به گاز سنتزی تبدیل می شود. گاز أکثر

در روش تبدیل به گاز کردن زیر زیمنی زغال سنگ (UCG: Underground Coal Gasification) لایه های زغال سنگ با ضخامتهای مختلف و در اعماق متفاوت بدون نیاز به عملیات معدن کاری سنتی با یک فرایند پیشرفته ترمومکانیکی و شیمیایی به صورت برجا در زیرزمین به گاز سنتزی تبدیل می شود. گاز حاصله طی فرایندهای نسبتا ساده ای به انواع محصولات حامل انرژی تبدیل می گردد.پارامترهای زیادی ازجمله ضخامت،عمق،شیب لایه،نوع زغال سنگ،شرایط گسل ها و درزه های منطقه ،ذخیره زغالی،شرایط سقف و کف لایه و شرایط آب شناسی در انتخاب محل اجرای UCG تاثیر می گذارند.در این تحقیق با مطالعه بر روی منطقه زغالی مزینوی طبس و با در نظر گرفتن معیارهای محل اجرای UCG ،لایه زغالی مستعد برای UCG به روش منبع احتراق قابل کنترل پسرو (CRIP:Controlled Retraction Injection Point) انتخاب شد.انتخاب لایه زغالی مستعد طی دو مرحله،مرحله اول بدون در نظر گرفتن نوع روش گاز کردن و در مرحله دوم با انتخاب روش گاز کردنCRIPانجام شده است.نتایج حاصل بیانگر این است که لایه زغالی M2 به دلیل ضخامت بالا و ذخیره زیاد نسبت به سایر لایه های بررسی شده ،دارای برتری قابل ملاحظه ای است.علاوه بر این لایه زغالیM2-1ٚM4،M5،M1 به ترتیب در اولویتهای بعدی برای گاز کردن به روش CRIP هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

291 - ژئوشیمی رسوبات آبراهه‌ای و معرفی کانی های سنگین‌منطقه کرگان، شمال غرب بستان آباد
فاضل خالقی آرش محمدی کاردوست

منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن أکثر

منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن کرتاسه، فرآورده‌های آتشفشانی سهند به سن پلیوسن-پلئیستوسن، توده‌های‌ نفوذی گرانیت، گابرودیوریت و مونزوگرانیت به سن ترشیری و رسوبات کواترنری اشاره نمود. با توجه به وسعت منطقه، تعداد 29 نمونه ژئوشیمیایی و 29 نمونه کانی سنگین از منطقه برداشت گردید. پس از آماده سازی و آنالیز رسوبات آبراهه‌ای، داده‌ها به وسیله نرم افزارهای آماری و گرافیکی تحلیل شده و نقشه‌های مربوط به ناهنجاری‌ها ترسیم گردید. ناهنجاری عناصر آرسنیک،باریم، مس، سرب و روی در منطقه در نوع توزیع آماری آنها نمود دارد. مهمترین کانیهای سنگین با منشأ سنگ زایی شامل زیرکن، آمفیبول و پیروکسن بوده و کانیهای سنگین پیریت، مگنتیت و هماتیت منتسب به هاله های کانی سازی می باشند. مطالعه کانی سنگین نشان دهنده‌ی وجود کانی سازی مس به صورت مالاکیت و کالکوپیریت در منطقه می‌باشد. وجود عیار غیرعادی عناصر در رسوبات آبراهه‌ای با تمرکز کانی‌های سنگین همخوانی دارد. با توجه به ناهنجاری‌های مشاهده شده در رسوبات آبراهه‌ای و کانی‌های سنگین ادامه اکتشافات در منطقه توصیه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

292 - اکتشافات ژئوشیمیایی و کانی سنگین محدوده 1:25000 روستای پنج جنوب شرق اردستان
علیرضا سلطانی محمدی احمد خاکزاد

موقعیت جغرافیای محدوده مورد نظر در اصفهان (محدوده 5) و 30 کیلو متری شرق شهرستان اردستان بین طولهای جغرافیایی (639721 تا 652377 در سیستم UTM) و عرضهای جغرافیایی(3672467 تا 3680600 در سیستم UTM)ولقع شده است.از لحاظ زمین شناسی واحد های سنگ رسوبی،نفوذی،آذر آواری و آتشفشانی أکثر

موقعیت جغرافیای محدوده مورد نظر در اصفهان (محدوده 5) و 30 کیلو متری شرق شهرستان اردستان بین طولهای جغرافیایی (639721 تا 652377 در سیستم UTM) و عرضهای جغرافیایی(3672467 تا 3680600 در سیستم UTM)ولقع شده است.از لحاظ زمین شناسی واحد های سنگ رسوبی،نفوذی،آذر آواری و آتشفشانی دیده می شود که مربوط به محدوده زمانی ائوسن تا پلیوسن هستند.اکتشافات ژئو شیمیایی با برداشت 253 نمونه از رسوبات آبراهه ای 80-مش و 139 نمونه کانی سنگین آغاز کردید.این نمونه ها با روش ICP،اسپکتروگراف نشری و جذب اتمی برای 44 عنصر آنالیز شدند.کنترل دقت دستگاهی حاکی از خطای قابل قبول در آنالیز نمونه ها می باشد.مراحل داده پردازی مقدماتی شامل نرمال سازی داده های خام و ترسیم نقشه های متغیرهای ژئوشیمیایی انجام گردید.همچنین پردازش چند متغیره و تعیین فاکتورهای متغیرها نیز انجام شد و نقشه های مربوط ترسیم گردید.محدوده های ناهنجاری درجه اول و دوم (2.5 در صد بالای فراوانی)برای مقادی رخام به عنوان ملاک ناهنجاری ژئو شیمیایی تعیین و در نقشه مشخص گردید.برای کنترل ناهنجاریهای معرفی شده،مشخص نمودن فاز پیدایش عناصر مختلف و برای تمایز ناهنجاریهای واقعی از ناهنجاریهای کاذب و پدیده های کانه زایی از روش کنترل چکشی استفاده گردید.بدین منظور تعداد 29 نمونه مینرالیزه نیز از مناطق آلتراسیون و مشکوک به کانه زایی برداشت شد.مجموعه داده های کانی سنگین در قالب گروه های کانه اقتصادی،به صورت نقشه ترسیم گردید و نیز کلیه نتایج کانی سنگین به صورت جدولی توصیف گردید.در انتها جمع بندی و تلفیق داده های مختلف صورت گرفت و مناطقی به عنوان ناهنجاری نهایی معرفی گردید که در دو اولویت مشخص شدند.ناهنجاری اول به مختصات (643717 و 3674653 در سیستم UTM) در جنوب غرب محدوده و ناهنجاری دوم به مختصات (650610،3674026 در سیستم UTM) در جنوب شرق محدوده معرفی گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

293 - بررسی آبهای اسیدی ناشی از باطلههای کارخانه زغالشویی البرز مرکزی- زیرآب به منظور کاهش اثرات زیست محیطی
سهیل مشرفی محمد باقر اسلامی

باطله های معدنکاری و فرآوری زغال سنگ از جمله مهمترین منابع تولید زهاب اسیدی در اکثر دنیا میباشد. به همین منظور بیشترینفعالیتها در ارتباط با شناسایی منابع تولید زهاب اسیدی و همچنین روشهای کنترل و خنثیسازی این زهابها در ارتباط با زغالسنگ انجاممیگیرد. منطقه زغالی البرز مرک أکثر

باطله های معدنکاری و فرآوری زغال سنگ از جمله مهمترین منابع تولید زهاب اسیدی در اکثر دنیا میباشد. به همین منظور بیشترینفعالیتها در ارتباط با شناسایی منابع تولید زهاب اسیدی و همچنین روشهای کنترل و خنثیسازی این زهابها در ارتباط با زغالسنگ انجاممیگیرد. منطقه زغالی البرز مرکزی مقدار زیادی باطله تولید میکند، که قادر به تولید پساب اسیدی میباشد. به همین منظور مطالعات مذکورجهت بررسی قابلیت تولید پساب اسیدی از این باطلهها و تاثیر آن بر آبهای سطحی اطراف انجام شد. در مطالعات آزمایشگاهی اولیه که برروی باطله ها با استفاده از آزمایش استاتیکی ABAاصلاح شده انجام شد، مشخص گردید که باطلههای فلوتاسیون و جیگ در محدودهنامشخص قرار گرفتهاند. لذا به منظور بررسی تولید احتمالی پساب اسیدی ناشی از باطله های کارخانه زغالشویی انجیرتنگه، از روش آزمایشپویا نمونههای آب استفاده شده است. در این روش کیفیت آب در دو شرایط آب و هوایی آنالیز و بررسی گردید. نمونهها از آبهای جاریاطراف کارخانه بر اساس روش نمونهگیری استاندارد شماره 2347موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران گرفته شد. نتایج نشان میدهدکه اختلاف آماری معنیداری بین مقادیر این پارامترها با مقادیر استاندارد ملی وجود ندارد. عواملی چون بالا بودن سختی آب منطقه به علتوجود لایههای آهکی، پایین بودن سطح ایستابی آبهای زیرزمینی، کانیهای رسی تشکیلدهنده خاکستر زغالسنگ مانند مونتموریلونیت کهمانع نفوذ آبهای ناشی از بارشهای جوی به درون سد باطله شده و پایین بودن درصد پیریت به عنوان منشأ تولید پساب اسیدی موجبگردیده است که آلودگی اسیدی از جانب کارخانه زغالشویی البرز مرکزی، محیط زیست منطقه را تهدید نکند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

294 - برآورد حجم رسوب ویژه و تعیین حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش در حوضه آبخیز سرهه(رودخانه کردان) با روش MPSIAC
شهین بلوطی پرویز غضنفری امین امینی

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

295 - حذف روی و کادمیوم از خاک آلوده با استفاده از گیاه یونجه
عبدالرضا کرباسی پگاه خرازیان

برخی از گیاهان تحت عنوان گیاهان فوق تجمع دهنده، دارای قابلیت جذب، تحمل و حذف مقادیر بالایی از فلزات سنگینخاک می باشند. استفاده از این گیاهان به عنوان یک تکنولوژی مناسب و تجاری بوده که با استفاده از آن، می توان نسبت بهپاکسازی خاک های آلوده به فلزات سنگین اقدام نمود. دربی أکثر

برخی از گیاهان تحت عنوان گیاهان فوق تجمع دهنده، دارای قابلیت جذب، تحمل و حذف مقادیر بالایی از فلزات سنگینخاک می باشند. استفاده از این گیاهان به عنوان یک تکنولوژی مناسب و تجاری بوده که با استفاده از آن، می توان نسبت بهپاکسازی خاک های آلوده به فلزات سنگین اقدام نمود. دربین گیاهان علوفه ای، خانواده لگومینوز وازاین خانواده، یونجه بهجهت دارا بودن ریشه های عمیق، بومی ایران بودن و دوره رشد کوتاه مدت آن در آب و هوای سرد و گرم موجود درسایر نقاط کشور، ازاهمیت ویژه ای برخوردار می باشد که این مساله امکان حذف مقدار بیشتری از آلودگی را از سطحخاک آلوده فراهم می سازد. در این تحقیق میزان جذب غلظت های متفاوت فلزات سنگین روی و کادمیوم درخاک، توسطگیاه یونجه به همراه غلظت قابل دسترس بیولوژیک آن تعیین و با pHخاک مقایسه می گردد. مطالعه بر روی چهار نمونهخاک صورت گرفت که بطور مصنوعی به عناصر روی و کادمیوم در غلظت های 200 ،100و 400 ppmکادمیوم و ،5001000و 2000ppmروی آلوده گردیده وگیاه یونجه در گلدان غیر آلوده )شاهد آزمایش( و گلدان های حاوی خاک آلودهبه عناصر فوق کشت گردید . پس از انجام فعالیت های مورد نیاز شامل داشت صحیح و برداشت، آنالیز شیمیایی خاکبرای تعیین پارامترهای موثر در جذب نظیر pHانجام گردید. پارامترهای اندازه گیری شده با استفاده از روش آماری آنالیزخوشه ای و نرم افزار MVSPمورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری غلظت کل فلزات سنگین در خاک، گیاه و در بخشدسترسی بیولوژیک ومیزان بارمواد آلی درخاک وگیاه نشان می دهد که یونجه دارای پتانسیل خوبی جهت جذب هردوعنصر مورد مطالعه می باشد. میزان جذب این عناصر نسبت به هم روند مشابهی داشته و در اثر کاهش pHروندصعودی دارند. به نحوی که درنمونه خاک شماره 4که دارای بیشترین مقدار آلودگی است، با کاهش pHتا 6/72میزانغلظت روی و کادمیوم درخاک و نیز میزان جذب آن در یونجه بطور قابل ملاحظه ای تا 1161/75 mg/kgکادمیومدرگیاه و 58/2 mg/kgدر خاک و نیز 3933/54 mg/kgروی درگیاه و 2703/2 mg/kgدر خاک افزایش دارد. لذایونجه را می توان به عنوان یک گیاه مناسب جهت حذف روی و کادمیوم از خاک آلوده پیشنهاد داد. خواص عمده شیماییخاک از جمله ،pHظرفیت تبادل کاتیونی و مواد آلی در جذب و یا دفع فلزات سنگین خاک موثرند، همچنین نتایج نشانمی دهد که در اثر افزایش میزان مواد آلی در خاک مقدار pHخاک کاهش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

296 - بررسی نقش بنتونیت،ایلیت،هماتیت،زئولیت و کلسیت بر کاهش جذب فلزات سنگین در زمینهای آبیاری شده با پساب های آلوده در شهرستان تبریز
رامین سلماسی منصوره مهدوی علیرضا استاد رحیمی

تثبیت فلزات سنگین در محل با استفاده از اطلاح گرهای معدنی،روشی است که جهت پاک سازی خاک های آلوده بسیار مورد توجه قرار گرفته است.بر این اساس در پژوهش حاضر ،هدف این است که کارایی 5 نوع اصلاحگر معدنی،جهت تثبیت فلزات سنگین موجود در خاکهای کشاورزی اطراف شهرستان تبریز -که با پ أکثر

تثبیت فلزات سنگین در محل با استفاده از اطلاح گرهای معدنی،روشی است که جهت پاک سازی خاک های آلوده بسیار مورد توجه قرار گرفته است.بر این اساس در پژوهش حاضر ،هدف این است که کارایی 5 نوع اصلاحگر معدنی،جهت تثبیت فلزات سنگین موجود در خاکهای کشاورزی اطراف شهرستان تبریز -که با پسابهای آلوده آبیاری می شوند-تعیین شود و اصلاح گر یا اصلاح گرهای بهینه جهت این مورد پیشنهاد گردد.به نیم گرم از 5 اصلاحگر کلیست،ایلیت،هماتیت،رئولیت و بنتونیت و 10 نمونه خاک گرفته شده از خاکهای کشاورزی اطراف شهرستان تبریز محلولهای حاوی عناصر کادمیوم،سرب،نیکل،مس و روی اضافه گردید. بعد از شرک کردن،،غلظت این 5 عنصر با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد.و پس از انجام محاسبات درصد جذب فلزات تعیین گردید و در نهایت اصلاح گرهای بهینه در این رابطه مشخص کردیدند.تفاوت آشکاری بین مواد اصلاح گر از لحاظ میزان جذب 5 عنصر وجود داشت.به طوری که بیشترین میزان جذب عنصر کادمیوم،نیکل و روی مربوط به کلسیت،بیشترین میزان جذب عناصر سرب و مس مربوط به هماتیت،و برای هر 5 عنصر کمترین میزان جذب مربوط به ایلیت بوده است.کلسیت،زئولیت،بنتونیت و هماتیت ظرفیت جذب بالاتر معنی داری در سطح 5 درصد برای عناصر کادمیوم،نیکل و روی نسبت به تمام خاکهای مورد آزمایش داشتند.در مورد سرب،بالاترین میزان جذب توسط اصلاح گرهای کلسیت و هماتیت(بدون تفاوت معنی دار با همدیگر)انجام گرفت.کلسیت ،هماتیت و زئولیت بالاترین میزان جذب مس را داشتند در حالی که بیشترین میزان جذب این عنصر با اختلاف معنی دار با دو ماده اصلاحی دیگر،توسط هماتیت انجام گرفت.دو اصلاح گر کلسیت و هماتیت مشترک بین 5 اصلاح گر بودند که در صورت اضافه شدن به 10 نوع خاک مورد آزمایش در این پژوهش،توانستند در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار،باعث افزایش معنی دار ظرفیت جذب 5 آلاینده کادمیوم،مس،روی،نیکل و سرب شوند و بدین وسیله کاهش جذب و انباشت عناصر یاد شده در گیاهان زیرکشت مناطق کشاورزی اطراف شهرستان تبریز را موجب گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

297 - خارپوستان ایران مرکزی
کیوان خاکسار

رسوبات دریایی الیگو – میوسن که در ایران مرکزی نهشته شده اند، سازند قم را تشکیل می دهند، این سازند محصول آخرینپیشروی دریا در ایران مرکزی است و بهترین رخنمون های آن در محدوده ارتفاعات مشرف بر شهرقم قرار دارد، وجود گسلها وچین خوردگی های بزرگ در این ارتفاعات موید حرکا أکثر

رسوبات دریایی الیگو – میوسن که در ایران مرکزی نهشته شده اند، سازند قم را تشکیل می دهند، این سازند محصول آخرینپیشروی دریا در ایران مرکزی است و بهترین رخنمون های آن در محدوده ارتفاعات مشرف بر شهرقم قرار دارد، وجود گسلها وچین خوردگی های بزرگ در این ارتفاعات موید حرکات پیچیده تکتونیکی در این منطقه است. اکثر چین خوردگی ها منطقهایزوکلین هستند که باعث به وجود آمدن لایه هایی تقریبا" عمودی در محدوده مورد بررسی شده اند. مطالعات حاضر برای شناساییو رده بندی خارپوستان سازند قم انجام پذیرفته اند، خارپوستان از جمله مهمترین و فراوان ترین گروه های فسیلی موجود در اینرسوبات و نمایانگر ارتباط این محیط با دریای آزاد ند. طی این مطالعات حداقل 100نمونه فسیلی مورد بررسی قرار گرفتند و از اینمیان در نهایت 17گونه شناسایی و رده بندی شدند. اکینودرمها در بعضی از بخشها ) C1 ،Aو (C3دارای بیشترین فراوانیمی باشند، برای رده بندی نمونه های مورد بررسی، همزمان با استفاده از آخرین متدلوژی های موجود، رده بندی های کلاسیک نیزمورد توجه قرار گرفتند. همراه با نمونه های اخذ شده تعداد زیادی نمونه سنگی نیز جهت تهیه مقاطع نازک گرفته شدند که بررسیآنها کمک زیادی به تعیین سن دقیق خارپوستان کرد. مطالعه اکینودرم های سازند قم دارای اهمیت فراوانی می باشد، زیرا درالیگو – میوسن دریای ایران مرکزی که آبراهه ای طویل را تشکیل می داده، در زمانهای طولانی دارای ارتباط و تاثیر پذیری ازاقیانوس هند - آرام و دریای مدیترانه بوده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

298 - بررسی مقادیرعناصرآلوده کننده رسوب رودخانه کرج در محدوده اسلامشهر (جنوب تهران)و اثرات سوءآن بر محیط زیست پیرامون
فرح ناز کریم زاده مریم خدابخشی بهنوش خوش منش افشار ضیاء ظریفی

اسلامشهر در جنوب شهر تهران قرار دارد که از شمال به تهران ، از شرق به شهرستان ری ، از جنوب به رباط کریم و از غرب به شهرستان شهریار محدود می گردد . مهم ترین رودخانه ی آن رودخانه کرج نام دارد. در این تحقیق نمونه های رسوب برای تعیین غلظت عناصر Ni ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ،Cu ، A أکثر

اسلامشهر در جنوب شهر تهران قرار دارد که از شمال به تهران ، از شرق به شهرستان ری ، از جنوب به رباط کریم و از غرب به شهرستان شهریار محدود می گردد . مهم ترین رودخانه ی آن رودخانه کرج نام دارد. در این تحقیق نمونه های رسوب برای تعیین غلظت عناصر Ni ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ،Cu ، As وFeمورد آنالیز قرار گرفت. رسوبات رودخانه کرج به عناصر روی، مس، و در بعضی ایستگاهها ، سرب ، آرسنیک آلوده شده اند. نتیجه گیری تحلیل مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای نیز سازگار است و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و نیکل و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد مس و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد کادمیوم نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد. نتایج نشان می دهد که غنی شدگی برای تمام عناصر در همه ایستگاهها وجود ندارد. طبق نتایج بدست آمده از شاخص زمین انباشت آلودگی مقادیر روی، مس و نیکل در بعضی ایستگاهها در حد غیر آلوده و در بعضی ایستگاه های دیگر در حد غیرآلوده تا آلودگی متوسط می باشد. آلودگی مقادیر کادمیوم و سرب و آرسنیک در حد متوسط تا آلودگی متوسط تا قوی می باشد . مقدار کروم نیز در حد غیر آلوده و در بعضی ایستگاهها در حد آلودگی متوسط تا قوی و در ایستگاه 13 در حد آلودگی قوی می باشد. مقادیر درجه آلودگی نیز نشان می دهد کادمیوم دارای درجه آلودگی بسیار بالا، عنصر کروم و نیکل دارای درجه آلودگی متوسط، عناصر مس، آرسنیک، سرب، روی دارای درجه آلودگی قابل توجه هستند.ضریب آلودگی در تمام ایستگاهها پایین تا متوسط است. منبع احتمالی عناصر روی و مس، تخلیه زباله ها و نخاله های ساختمانی و فاضلاب هایخانگی به درون رودخانه کرج است. افزایش غلظت آرسنیک در ایستگاه سالور و جاده ساوه ، نشاندهنده ی نقش آفت کش های کشاورزی و افزایش غلظت سرب نتیجه رفت وآمد وسایل نقلیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

299 - ارزیابی ژرمانیوم موجود در زغال سنگ سنگرود و البرز مرکزی و امکان سنجی استحصال ژرمانیوم
غلامحسین نورمحمدی سمیه شایان فر غلامرضا کریمی

استخراج و تولید عناصر کمیاب امروزه در دنیا یکی از فناوری هایست که رد زمینه معدن و فراوری مواد معدنی حایز اهمیت است.ژرمانیوم جز عناصری است که به علت نادر بودن،استفاده فراوان آن به عنوان نیمه رسانا و کاربرد در صنایع الکترونیکی ،بیش از پیش مورد توجه و بهره برداری از مناب أکثر

استخراج و تولید عناصر کمیاب امروزه در دنیا یکی از فناوری هایست که رد زمینه معدن و فراوری مواد معدنی حایز اهمیت است.ژرمانیوم جز عناصری است که به علت نادر بودن،استفاده فراوان آن به عنوان نیمه رسانا و کاربرد در صنایع الکترونیکی ،بیش از پیش مورد توجه و بهره برداری از منابع قابل برداشت،قرار گرفته است.در مقاله حاضر،به ارزیابی مقدار ژرمانیوم در یکی از منابع مهم آن ،یعنی زغال سنگ و خاکستر زغال سنگ ،در دو ذخیره زغال سنگ شمال ایران واقع در سازند شمشک،یعنی البرز مرکزی و سنگرود می پردازد.پس از آنالیز و سنجش نمونه های مورد نظر با دستگاه اسپکترومتری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OE) سازمان زمین شناسی ایران،امکان تولید و استخراج ژرمانیوم ئاز دو منبع موجود بررسی می شود.نتایج حاکی از مقدار بسیار پایین عنصر ژرمانیوم در منابع مذکور بود،که استخراج آن از نظ ر فنی و اقتصادی قابل توجیه نمی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

300 - ارتباط بین میزان فلزات سنگین و برخی ویژگیهای فیزیکی -شیمیایی خاک در حوزه ی آبخیز قرنقوچای
رامین سلماسی

در حوزه ی آبخیز قرنقوچای واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی فلزات سنگین گزارش شده است. آزمایش های اولیه نمونه های آب چشمه های منطقه نیز مقادیر برخی از این فلزات را چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن را نشان داد. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که با أکثر

در حوزه ی آبخیز قرنقوچای واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی فلزات سنگین گزارش شده است. آزمایش های اولیه نمونه های آب چشمه های منطقه نیز مقادیر برخی از این فلزات را چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن را نشان داد. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که با توجه به آلودگی آب های منطقه به فلزات سنگین، آیا خاک های منطقه نیز تحت تاثیر این آلودگی هستند یا خیر. در صورتی که پاسخ مثبت است میزان این فلز/فلزات با کدام ویژگی های خاک ارتباط دارند. برای این منظور، پس از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری از خاک های منطقه و تجزیه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز فلزات سنگین در آن ها، تجزیه و تحلیل های لازم بر اساس تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های فیزیکی وشیمیایی نمونه های خاک و نیز آنالیزخوشه ای انجام گرفت. یافته های این پژوهش نشان دادند که مس با کربن آلی و آلومینیوم، کروم، منگنز با درصد رس نمونه های خاک همبستگی مثبت داشته اند. در طبقه‌بندی یافته های بدست آمده این پژوهش با استفاده از آنالیز خوشه ای، 5 شاخه اصلی تشکیل شدند که با یافته های تعیین ضرایب همبستگی همخوانی نشان دادند. همبستگی مثبت بین برخی فلزات و میزان رس و مواد آلی نمونه های خاک دلالت بر این می کنند که مواد آلی و رس خاک ها با تثبیت فلزات، خطر رها شدن آن ها را به محیط زیست کاهش می دهند. لازم است پژوهش های دیگری انجام گیرد تا منشا ناشی از فعالیت های زمین شناختی و انسانی فلزات اندازه گیری شده این طرح را تعیین نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

301 - افزایش ضریب غنی شدگی آرسنیک ،روی و مس در رسوبات بستر زاینده رود اصفهان
جواد طباطبایی

رودخانه زاینده رود با طول 420 کیلومتر و امتداد تقریبا شرقی-غربی از مهمترین رودخانه های ایران محسوب می شود که در استان اصفهان و چهار محال بختیاری جریان دارد.به دلیل اهمیت این رودخانه از نظر کاربردهای متعدد آن و همین طور قرار گرفتن رودخانه در مسیر تخلیه پساب کارخانجات مخت أکثر

رودخانه زاینده رود با طول 420 کیلومتر و امتداد تقریبا شرقی-غربی از مهمترین رودخانه های ایران محسوب می شود که در استان اصفهان و چهار محال بختیاری جریان دارد.به دلیل اهمیت این رودخانه از نظر کاربردهای متعدد آن و همین طور قرار گرفتن رودخانه در مسیر تخلیه پساب کارخانجات مختلف،بررسی این رودخانه از نظر آلودگی به تعدادی از عناصر سنگین و آگاهی از میزان تجمع و تاثیرات عناصر سنگین در رسوبات رودخانه اهمیت حیاتی دارد.به همین منظور در فاصله اصفهان تا باغ بهادران که بیشترین تجمع صنایع موجود است،تعداد 12 نمونه به روش استاندارد از رسوبات سطحی رودخانه در آذرماه 1388 برداشته شد و پس از آماده سازی تحت تاثیر آنالیز ICP-MS قرار گرفتند.نتایج نشان داد که تغییرات غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه زاینده رود بسیار متغیر بوده و بیشترین مقادیر مربوط به نمونه هایی است که بعد از ورود زهکش ذوب آهن،باغ بهادران،زرین شهر و پل فلاورجان برداشته شده بودند.برای مطالعه شدت تاثیر عوامل و فرایندهای انسانی و تفکیک آن از عوامل طبیعی و زمین شناسی ایستگاه پل زمان خان به عنوان ایستگاه شاهد انتخاب و ضریب غنی شدگی فلزات سنگین نسبت به این ایستگاه محاسبه شدند.نتایج نشان داد که رسوبات برداشت شده از رودخانه نسبت به عناصری مانند ... Cu, Ni, Cr, Mn, Fe, Zn, As ضرایب غنی شدگی بالایی دارند.همچنین جهت تعیین میان آلودگی محیط،ضریب زمین انباشتگی به روش مولر در ایستگاه های نمونه برداری تعیین و مشخص شد که با نزدیک شدن به محدوده شهر اصفهان میزان آلودگی نسبت به این عناصر افزایش می یابد و ایستگاه پل غدیر در محدوده شدیدا آلوده قرار می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

302 - بررسی میزان عناصر غیر ضروری در سبزیجات برگی زمینهای زراعی آلوده به فلزات سنگین در حومه شهر قدس
بهزاد ثانی

آلودگی خاک و محصولات کشاورزی پرمصرف از جمله سبزیجات برگی توسط فلزات سنگین بدلیل مدیریت ناصحیح در نظامهای زراعی در دنیا موجبات نگرانی در جوامع بشری را فراهم کرده است.در این تحقیق نمونه برداری از 10 مزرعه برای مطالعات فلزات سنگین (Pb,Ni,Hg,Cd) موجود در سبزیجات برگی شامل،ک أکثر

آلودگی خاک و محصولات کشاورزی پرمصرف از جمله سبزیجات برگی توسط فلزات سنگین بدلیل مدیریت ناصحیح در نظامهای زراعی در دنیا موجبات نگرانی در جوامع بشری را فراهم کرده است.در این تحقیق نمونه برداری از 10 مزرعه برای مطالعات فلزات سنگین (Pb,Ni,Hg,Cd) موجود در سبزیجات برگی شامل،کاهو (Lactuca sativa),اسفناج(Spinacia oleracea)وجعفری(Petroselinum crispum) انجام گرفته است .به منظور انجام نمونه برداری از سبزیجات برگی،در پایان فصل رشد از هر مرزعه به طور تصادفی 5 نمونه از ابتدا،انتها و وسط هر کرت برداشت شده و سپس میزان آلودگی هر مزرعه به فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصله از این آزمایش نشان داد که اثر تیمار فلزات سنگین تاثیر معنی داری بر سبزیجات برگی داشت.مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین مقدار سرب (0.17mg/kg),جیوه(0.02mg/kg) و کادمیوم(0.12mg/kg) در اسفناج و بیشترین مقدار نیکل (0.10mg/kg) در گیاه کاهو به دست امد.همچنین کمترین مقدار سرب (0.11mg/kg) و کادمیومmg/kg)و کادمیوم(0.08mg/kg) در کاهو ،نیکل (0.08mg/kg) در جعفری و در نهایت فلز سنگین جیوه با (0.02mg/kg)کمترین مقدار را در سبزیجات کاهو و جعفری داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

303 - ارزیابی کیفی و تعیین پتانسیل آلایندگی چشمه های آبگرم سرعین
سمیه ندایی گیلارلو ناصر حافظی مقدس ابراهیم فتائی

شهر سرعین از شهرهای استان اردبیل میباشد که 9چشمه آبگرم دارد. آب ایـن چشـمههـا بعـد از اسـتفاده شـدن در مجتمـعهـایآب درمانی در رودخانه کنزق ریخته میشود که ساکنان بومی از آب این رودخانه برای مصارف کشاورزی و دامی استفاده مـیکننـد.به همین دلیل بررسی منشاء و تیپ آب چشمهها و أکثر

شهر سرعین از شهرهای استان اردبیل میباشد که 9چشمه آبگرم دارد. آب ایـن چشـمههـا بعـد از اسـتفاده شـدن در مجتمـعهـایآب درمانی در رودخانه کنزق ریخته میشود که ساکنان بومی از آب این رودخانه برای مصارف کشاورزی و دامی استفاده مـیکننـد.به همین دلیل بررسی منشاء و تیپ آب چشمهها و غلظت فلزات سنگین موجود در آن ضـروری مـیباشـد. جهـت بررسـی تیـپ ومنشاء، از آب چشمهها و پساب مجتمعهای آب درمانی نمونهبرداری صـورت گرفـت و بعضـی از ویژگـیهـای فیزیکـی، شـیمیاییغلظت کاتیونها، آنیونهای اصلی و فلزات سنگین اندازهگیری و نتایج بدست آمده نشان میدهد که مقدار گازهای سولفید هیـدروژنو دیاکسیدکربن در چشمه های آبگرم به ترتیب حداکثر 16و 44 /8میلیگرم بر لیتر میباشد. بر اسـاس نمـودار پـایپر چشـمههـایآبگرم سرعین در ردهبندی شیمیایی دارای تیـپ آب بیکربنـاتکلرسـدیم مـیباشـد و همچنـین بـر اسـاس نمـودار مثلثـی آنیـونهـاچشمههای آبگرم سرعین در محدوده آبهای حاشیهای غنی در کربنات قرار گرفتهاند. بر اساس نمودار فیکلـین همـه چشـمههـا درمحدوده تقریباً خنثی قرار دارند. حداکثر مقدار شوینده اندازهگیری شده در محلهای نمونهبرداری در ایستگاه ، /5 23 1میلـیگـرم بـرلیتر و حداکثر 1590 ،BODمیلیگرم بر لیتر در ایستگاه 2میباشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

304 - ارزیابی ریسک بهداشتی فلزات سرب و کادمیوم در ماهی سرخو (Bloch, 1790 Lutjanus erythropterus ) در بندر امام حسن
سعید احمدی محمد ابراهیم زاده عبدالرحیم پذیرا سید عبدالمجید موسوی

چکیدهآلوده شدن آب و خا ک به فلزات سنگین ناشی از فعالیت های صنعتی، از مهمترین خطراتی است که اکوسیستمهای طبیعی و انسان را تهدید میکند. این فلزات به دلیل عدم تجزیه پذیری و خاصیت تجمع زیستی در بافت های زنده در زنجیره ی غذایی به حرکت درآمده و با ورود به بدن مصرف کنندگان موجب أکثر

چکیدهآلوده شدن آب و خا ک به فلزات سنگین ناشی از فعالیت های صنعتی، از مهمترین خطراتی است که اکوسیستمهای طبیعی و انسان را تهدید میکند. این فلزات به دلیل عدم تجزیه پذیری و خاصیت تجمع زیستی در بافت های زنده در زنجیره ی غذایی به حرکت درآمده و با ورود به بدن مصرف کنندگان موجب بروز بیماریهای مختلفی می گردد، از این رو هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی ریسک بهداشتی فلزات نسرب و کادمیوم در آب و ماهی سرخو در بندر امام حسن می باشد. در این پژوهش به طور تصادفی تعداد 60 نمونه ماهی سرخو معمولی از بندر امام حسن بوشهر به وسیله تور صید شده و به عنوان نمونه انتخاب گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد میانگین غلظت فلزات سرب و کادمیوم در بافت عضله ماهی سرخو معمولی به ترتیب 021/0 ± 903/0 و 045/0± 348/0 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. مقایسه ی نتایج این بررسی با استاندارد های سازمان بهداشت جهانی مشخص نمود که میانگین غلظت فلزات سرب و نیکل در بافت عضله ی هر ماهی از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی بیشتر است که می تواند برای سلامت انسان خطرناک باشد. در مقایسه بین طول و وزن با میزان تجمع سری و کادمیوم در بافتهای مختلف مشخص گردید که میزان این فلزات در پوست و عضله دارای همبستگی معنی داری با وزن و طول بود اما میزان سرب و کادمیوم در عضله همبستگی معنی داری با وزن و طول مشاهده نگردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

305 - انتخاب روش نگهداری پیش‌گیرانه برای روسازیهای انعطاف‌پذیر
علی بابائی

در طی سالهای متمادی محققین و مهندسین بخش قیر و آسفالت، روشهای مختلفی را به منظور اعمال روشهای مختلف نگهداری بر روی روسازی‌های آسفالتی بکار برده‌اند. نوع و کاربرد انواع روشهای نگهداری پیش‌گیرانه و اصلاحی در طی سالهای متمادی موضوع تحقیقات محققین و دست اندرکاران این رشته ب أکثر

در طی سالهای متمادی محققین و مهندسین بخش قیر و آسفالت، روشهای مختلفی را به منظور اعمال روشهای مختلف نگهداری بر روی روسازی‌های آسفالتی بکار برده‌اند. نوع و کاربرد انواع روشهای نگهداری پیش‌گیرانه و اصلاحی در طی سالهای متمادی موضوع تحقیقات محققین و دست اندرکاران این رشته بوده است. متأسفانه در ایران تاکنون توجه چندانی به این موضوع نشده است. تحقیق راجع به انواع روشهای نگهداری مستلزم صرف زمان و هزینه‌ زیادی می‌باشد که در محدوده این مطالعه نمی‌گنجد. در این مطالعه سعی شده است تا ضمن معرفی انواع روشهای نگهداری برای روسازیهای آسفالتی، زمان و محل به‌کارگیری اینگونه روشها، میزان اقتصادی بودن و فاکتورهایی که در انتخاب این‌گونه روشها مؤثرند، نیز مورد بررسی قرار گیرد. تعیین موثرترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین روش نگهداری برای روسازیهای مختلف از جمله گزینه‌هایی است که از اهداف این مطالعه به شمار می‌روند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

306 - تحلیل ارتعاشی پوسته جعبه دنده ماشین سنگین با استفاده از روش اجزا محدود
حسام تراب زاده کاشی محسن مردانی

در این این مقاله بررسی تاثیر خواص مواد مختلف بر روی فرکانسهای طبیعی و شکل مود ارتعاشی پوسته دیفرانسیل نوعی ماشین سنگین مورد بررسی قرار گرفته است. خواص مکانیکی مواد مختلف نقش بسزایی در تعیین فرکانسهای خروجی و تغییر شکلهای ارتعاشی در یک سیستم ایفا میکنند. به این منظور در أکثر

در این این مقاله بررسی تاثیر خواص مواد مختلف بر روی فرکانسهای طبیعی و شکل مود ارتعاشی پوسته دیفرانسیل نوعی ماشین سنگین مورد بررسی قرار گرفته است. خواص مکانیکی مواد مختلف نقش بسزایی در تعیین فرکانسهای خروجی و تغییر شکلهای ارتعاشی در یک سیستم ایفا میکنند. به این منظور در نرم افزار طراحی CATIA مدل دیفرانسیل ایجاد و به نرم افزار شبیه ساز ABAQUS وارد شده است که قابلیت بالایی در تخمین رفتار دینامیکی سیستم‌های مختلف دارد. موادی نظیر چدن خاکستری با قابلیت جذب ارتعاش بالا، فولاد با چگالی و صلبیت زیاد و آلیاژهای آلومینیوم و منیزیم با چگالی پایین برای پوسته دیفرانسیل مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج بررسی نشان داد که محدوده فرکانس طبیعی پنج مود اول ارتعاشی در این مواد با یکدیگر متفاوت و انتخاب چدن خاکستری می‌تواند ضمن کاهش ارتعاش از ایجاد پدیده تشدید جلوگیری نماید. بخش دیگری از شبیه‌سازی عددی به بررسی تاثیر نوع اتصال بین دو قسمت دیفرانسیل بر روی رفتار دینامیکی اختصاص یافته است. به این منظور یکی از پیچ‌های اتصال دو قسمت دیفرانسیل به صورت محکم نشده در نرم افزار وارد شد، عیبی که ممکن است در هنگام تعمیرات توسط اپراتور ایجاد شود. نتایج شبیه‌سازی عددی حاکی از اینست که با محکم نکردن تنها یکی از پیچ‌های اتصال، فرکانس‌های طبیعی حدود 3 تا 4 درصد کاهش می‌یابد که این امر می‌تواند احتمال ایجاد پدیده تشدید را افزایش دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

307 - امکان سنجی استفاده از ربات موازی 6RUS به عنوان کارگیر 6 درجه آزادی دستگاه سنگ محور به منظور سنگ زنی قطعات با ناهم محوری موازی و زاویه ای
سید مرتضی جوادی نصر آبادی محرم حبیب نژاد کورایم

تولید و سنگ زنی قطعات دوار با ناهم محوری موازی و زوایه‌ای یکی از موضوعات مورد بحث در زمینه مهندسی ساخت و تولید بوده و برای اتصال این نوع قطعات به دستگاه سنگ زنی نیازمند استفاده از سه نظام های خاص یا ساخت قید و فیکسچر است که کاری پیچیده و زمان بر است. در این پژوهش به برر أکثر

تولید و سنگ زنی قطعات دوار با ناهم محوری موازی و زوایه‌ای یکی از موضوعات مورد بحث در زمینه مهندسی ساخت و تولید بوده و برای اتصال این نوع قطعات به دستگاه سنگ زنی نیازمند استفاده از سه نظام های خاص یا ساخت قید و فیکسچر است که کاری پیچیده و زمان بر است. در این پژوهش به بررسی امکان سنجی استفاده از ربات6RUS به عنوان کارگیر شش درجه آزادی دستگاه سنگ محور پرداخته خواهد شد. این پژوهش شامل طراحی ربات 6RUS و بررسی سینماتیک معکوس و فضای کاری ربات خواهد بود و پس از آن به بررسی امکان سنجی استفاده از ربات به عنوان کارگیر شش درجه دستگاه سنگ محور پرداخته خواهد شد که تحلیل تنش کرنش و فرکانسی در نرم افزار‌های المان محدود را شامل می‌شود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

308 - تعیین مقدار کربن آلی کل با استفاده از تصویر ماهواره ای و مدل شبکه عصبی مصنوعی(منطقه مورد مطالعه: کوه میش شهرستان گچساران)
کامران مجرد

مقدار کربن آلی کل موجود در سنگ منشاء منابع هیدروکربن یکی از پارامتر های حائز اهمیت در ارزیابی آن است. بنابراین لازم است تا با روشی خصوصیات سنگ منشاء برآورد گردد. برای برآورد خصوصیات سنگ منشاء روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از ابتدایی‌ترین روش‌ها استفاده از روش سنتی است ک أکثر

مقدار کربن آلی کل موجود در سنگ منشاء منابع هیدروکربن یکی از پارامتر های حائز اهمیت در ارزیابی آن است. بنابراین لازم است تا با روشی خصوصیات سنگ منشاء برآورد گردد. برای برآورد خصوصیات سنگ منشاء روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از ابتدایی‌ترین روش‌ها استفاده از روش سنتی است که بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر می‌باشد، لذا محققان به دنبال روش‌های کاراتر می‌باشند. با توجه به پتانسیل بالای سنجش از دور و محدوده‌های طیفی VIR,VNIR این امکان فراهم تا خصوصیات سنگ منشاء را در سطح وسیع‌تری و با هزینه کمتر برآورد نمود. روش‌های کمی و کیفی مختلفی جهت ایجاد ارتباط بین مقدار غلظت عناصر سنگ منشاء و طیف حاصل از داده‌های سنجش از دور موجود می‌باشد. که در این تحقیق سعی در برآورد مقدار غلظت کربن آلی کل سنگ منشاء با استفاده از تصویرسنجنده OLI لندست 8 و با بهره‌گیری از مدل شبکه عصبی مصنوعیMLP شده است.بدین منظور باند 5 محدوده طیفی(885/0-845/0) با ضریب همبستگی پیرسون 62/0 بهترین ورودی برای شبکه عصبی انتخاب شده است. شبکه عصبی مصنوعی با تعداد 5 نورون در لایه مخفی با 79/0R2= و0081/0 RMSE= برای تهیه نقشه کربن آلی کل انتخاب گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

309 - پیشنهادی برای گاهنگاری و تعیین کاربری بقایای معماری دفاعی کوه اشکوت، محمودآباد (شمال‌ غربی ایران)
حمید امان اللهی محمدرضا قدری

10.30495/peb.2023.703958

کوه اشکوت در شمال شرقی شهر محمودآباد، دارای آثار باستانی وسیعی است. در اضلاع غربی، شمالی و جنوبی این کوه، بناهای سنگی فروریخته‌ای وجود دارد که به‌احتمال مربوط به استحکامات دفاعی یک دژ است. همچنین، بر بالای این کوه، سازه‌های معماری پراکنده‌ای به‌صورت پشته‌های کم ارتفاع و أکثر

کوه اشکوت در شمال شرقی شهر محمودآباد، دارای آثار باستانی وسیعی است. در اضلاع غربی، شمالی و جنوبی این کوه، بناهای سنگی فروریخته‌ای وجود دارد که به‌احتمال مربوط به استحکامات دفاعی یک دژ است. همچنین، بر بالای این کوه، سازه‌های معماری پراکنده‌ای به‌صورت پشته‌های کم ارتفاع و پایه دیوارهای منظم دیده می‌شود. توصیف، تفسیر و گاهنگاری این آثار، با توجه به شیوه ساخت، مصالح به‌کار رفته، داده‌های سفالی و الگوهای دیرین‌اقلیم‌شناختی انجام شده است. پس از مطالعات تطبیقی، بازة زمانی کاربرد این کوه و آثار معماری اصلی دژ به‌طور احتمالی به هزاره اول ق.م تخمین زده می‌شود که بعدها در دوره اشکانی-ساسانی با توجه به موقعیت راهبردی آن مجدداً مورد سکونت قرار گرفته است. طی بررسی مقدماتی سطح کوه اشکوت و توده خاک‌های حفاری‌شده توسط حفاران غیرمجاز، قطعاتی از ظروف سفالی شامل لبه، دسته، کف و بدنه، بدون لعاب با خمیر و پوشش نخودی رنگ که به‌احتمال زیاد متعلق به هزاره اول ق.م، دوره اشکانی-ساسانی است، به‌دست آمد. عوامل طبیعی و انسانی در گذر زمان، آثار کوه اشکوت و بقایای معماری روی آن را تغییر داده‌اند. حفاری‌های غیرمجاز عامل مهمی است که پلان معماری این محوطه بزرگ طبیعی - باستانی را دچار آسیب کرده است. در این زمینه لازم است، برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی مورد توجه مسئولان میراث‌ فرهنگی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

310 - کاوش‌های باستان‌شناختی در غار مونه (شهرستان لنده، استان کهگیلویه و بویر احمد)
سید محمود میراسکندری

10.30495/peb.2023.703601

برخی غارها به دلیل شرایط محیطی مناسب برای مدت طولانی کانون استقرار انسان و فعالیت‌های انسانی بوده‌اند و از این‌رو، لایه‌های رسوبی کف غارها و دیوارة صخره‌ای آن‌ها همواره حاوی مدارک ارزشمندی از تحول جوامع انسانی است. غار مونه از جمله مکان‌های باستانی شهرستان لنده در استان أکثر

برخی غارها به دلیل شرایط محیطی مناسب برای مدت طولانی کانون استقرار انسان و فعالیت‌های انسانی بوده‌اند و از این‌رو، لایه‌های رسوبی کف غارها و دیوارة صخره‌ای آن‌ها همواره حاوی مدارک ارزشمندی از تحول جوامع انسانی است. غار مونه از جمله مکان‌های باستانی شهرستان لنده در استان کهگیلویه و بویراحمد است که به دلیل داشتن شرایط ویژه، مورد توجه انسان‌های گذشته بوده است. بروز اختلافات و درگیری میان اهالی منطقه در پی حفاری‌های غیر مجاز آن‌ها در این غار، زمینة کاوش باستان‌شناختی آن را فراهم آورد. پژوهش‌های باستان‌شناختی صورت گرفته بر روی غار منجر به شناخت سه تالار و یک دالان ارتباطی بین تالارها گردید. علاوه بر این، کاوش دو گمانه در این غار، زمان استفاده از آن را به دورة مس‌سنگی جدید تا قرون متاخر دوران اسلامی رسانید. طی این دوران، دامداران به طور موقتی از غار استفاده می‌کردند. بررسی محیط پیرامون غار نیز منجر به شناسایی بقایای دیوارهای سنگ‌چین سترگی در ۲۰۰ متری غرب و شمال غربی غار شد که سن‌سنجی سفال‌های به دست آمده از آن به روش ترمولومینسانس، قدمت آن را به دورة عباسیان رسانید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

311 - استودان (تاقچه‌های سنگ‌تراش): دو سنگ‌نوشته نویافته پهلوی در محوطه نقش رستم مرودشت Nrs1 و Nrs2
ابوالحسن اتابکی نجمه ابراهیمی

10.30495/peb.2023.1998619.1035

شواهد باستان ‌شناسی نشان می‌دهد که پیش از آموزه های دین زرتشتی، ایرانیان کُهن رسم داشتند مُردگان خود را درون خاک دفن نمایند. اما با فراگیری آیین زرتشتی، شیوه‌ های تدفین در برخی نواحی فلات ایران دچار دگرگونی بنیادین گردید، به طوری که در وندیداد و مینوی ‌خرد، مُرده ‌سوزی أکثر

شواهد باستان ‌شناسی نشان می‌دهد که پیش از آموزه های دین زرتشتی، ایرانیان کُهن رسم داشتند مُردگان خود را درون خاک دفن نمایند. اما با فراگیری آیین زرتشتی، شیوه‌ های تدفین در برخی نواحی فلات ایران دچار دگرگونی بنیادین گردید، به طوری که در وندیداد و مینوی ‌خرد، مُرده ‌سوزی و خاک سپاری گناه نابخشودنی شمُرده شد و به همین دلیل، پیروان دین بهی می‌ بایست برای نیالودن عناصر مقدّس همچون آب، خاک و گیاه، کالبد درگذشتگان (نَسو که پلید و تهی از روان بود) را از این عناصر مقدس دور نمایند. از سوی دیگر به باور دیانت زرتشتی، چون دنیای درون خاک، دنیایی خاموش، تاریک و راکد بود و همه این افعال ریشه در باورهای اهریمنی داشت، بهدینان سعی وافر داشتند که هر چه سریعتر روان درگُذشته را از کالبد آن آزاد نمایند و به سوی عالم بالا و روشنایی رهنمون سازند. بر این اساس، گذاشتن اجساد در درون دخمه‌ های آفتاب (صعود گذروار روان بوسیله پرتوهای خورشید)، تهی کردن استخوان از گوشت بوسیله پرندگان لاشه خوار و مراسم خورشید نِگرشن (پاک نمودن استخوان ها بوسیله تابش خورشید)، پیش‌درآمدی برای گذاشتن استخوان ‌های پاک‌ شده مُردگان در شیوه‌ های تدفینی نوینی بود که با معاد جسمانی دیانت زرتشتی مطابقت ایده‌ آلی داشت. یکی از این شیوه‌ های نوین، استودان بود که اغلب به فضاهایی تاقچه‌ ای ‌شکل گفته می ‌شود که در دل صخره‌ ها ایجاد گردیده و در کنار برخی از آنها سنگ‌ نوشته‌هایی به خط پهلوی به نگارش در آمده است. هدف پژوهش حاضر نیز که به شیوه توصیفی- تحلیلی ارائه گردیده، نگرشی بر ساختار استودان ‌ها و معرفی دو سنگ ‌نوشته نویافتهِ تدفینی، یکی در شش سطر و دیگری در پنج سطر به خط پهلوی کتابی است که در اواخر دوره ساسانی در دیواره صخره ‌های نقش رستم برای استودان‌های به‌دینان زرتشتی به نگارش در آمده‌ اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

312 - گزارش مقدماتی گمانه‌زنی در محوطه نوسنگی جدید مای تپه، بوئین زهرا، قزوین
محمدرضا رضایی کلج حسین داودی ابراهیم صادقی

فعالیت‌های عمرانی به مانند سد سازی، راهسازی، توسعۀ روستاها و شهرها و غیره، امروزه یکی از عوامل انسانیِ اصلی در تخریب و نابودی بسیاری از محوطه‌ های باستانی به شمار می ‌رود. در همین راستا طی پروژه راهسازی و تعریض محور ترانزیتیِ بوئین زهرا-سگزآباد در استان قزوین، بخش‌ های أکثر

فعالیت‌های عمرانی به مانند سد سازی، راهسازی، توسعۀ روستاها و شهرها و غیره، امروزه یکی از عوامل انسانیِ اصلی در تخریب و نابودی بسیاری از محوطه‌ های باستانی به شمار می ‌رود. در همین راستا طی پروژه راهسازی و تعریض محور ترانزیتیِ بوئین زهرا-سگزآباد در استان قزوین، بخش‌ های جنوبیِ محوطه مایَ تپه در حریم جاده قرار گرفته و دچار تخریب می ‌گردد. از این رو عملیات کاوش اضطراری محوطه مذکور توسط اداره باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین در مهر ۱۳۸۹ انجام پذیرفت. محوطه مایَ تپه که در ۵/۵ کیلومتری شمال غرب بوئین زهرا و درضلع شمالیِ حریم محور بوئین زهرا به سگزآباد قرار گرفته، از لحاظ مطالعاتی با توجه به موقعیت ویژه آن که در نزدیکی محوطه‌ های پیش از تاریخیِ مهم دشت قزوین همچون زاغه، قبرستان، سگزآباد و چهاربنه واقع شده، حائز اهمیت است. طی کاوش در ۱۰ گمانۀ ۲×۲ متر و مطالعات مقدماتی انجام شده بر روی یافته ‌های حاصله، به‌خصوص گونه ‌شناسیِ سفال، این محوطه با الگوی استقرار موقت، دارایِ فرهنگِ اواخر دوره نوسنگی جدید I و اوایل دوره نوسنگی جدید II (اواخر نیمه اول هزاره ششم ق.م) است که فرهنگ ‌های هم‌افق با آن در دشت قزوین، از کاوش‌ های تپه چهاربنه و ابراهیم‌‌ آباد شناخته شده است. در این نوشتار به معرفی نتایج کاوش اضطراری، یافته‌ ها و در نهایت ارائه گاهنگاری مقایسه‌ ای محوطه مایَ تپه پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

313 - بررسی استقرارهای دوره نوسنگی دشت سرفیروزآباد، غرب زاگرس مرکزی
کمال‌الدین نیکنامی میثم نیکزاد سیما یداللهی

دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت ‌های فراوانی در مطالعات باستان ‌شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش ‌های باستان ‌شناسی، منطقه ‌ای ناشناخته و تاریک محسوب می ‌گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه ‌های منظ أکثر

دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت ‌های فراوانی در مطالعات باستان ‌شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش ‌های باستان ‌شناسی، منطقه ‌ای ناشناخته و تاریک محسوب می ‌گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه ‌های منظم باستان ‌شناختی را در سرفیروزآباد ضروری می‌ نمود؛ به همین منظور طی یک فصل فعالیت میدانی در سال ۱۳۸۸ منطقه سرفیروزآباد توسط هیأتی از دانشگاه تهران مورد بررسی پیمایشی فشرده قرار گرفت. این بررسی نتایج پرباری را ارائه کرد و اطلاعات فراوانی به دانش اندک ما از وضعیت منطقه به ویژه در دوره پیش از تاریخ و تاریخی افزود. از میان یافته‌ های بررسی، ۱۷ محوطه دارای بقایایی قابل انتصاب به دورۀ نوسنگی هستند. مطالعات انجام شده نشان می ‌‌دهد که در سرفیروزآباد آغاز استقرار به دورۀ نوسنگی قدیم باز می ‌گردد که از آن دوره ۳ محوطه در بخش ‌های مختلف منطقه شناسایی شده است. از دوره نوسنگی میانی و جدید نیز ۱۵ مکان با بقایای استقرار و سفال‌ های این دوره شناسایی گردید. مطالعه الگوهای زیستگاهی استقرارهای دورۀ نوسنگی نشان‌دهندۀ وابستگی فراوان به منابع طبیعی، به ویژه آب و منابع سنگ چخماق است. با آغاز سفالگری در منطقه تغییرات قابل توجهی در الگوی مکان گزینی استقرار روی داده است. مقاله حاضر به مطالعه این محوطه ‌ها و تفسیر الگوهای استقرار دوره نوسنگی منطقه پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

314 - استقرارگاه‌های دورۀ مس‌وسنگ میانی(فرهنگ دالما) دشت سنقر و کلیایی، کرمانشاه
محمود حیدریان محسن زینی‌وند حمید حریریان

با وجود این‌که دوره پیش از تاریخ (خصوصاً دوره مس‌وسنگ) غرب زاگرس مرکزی تا حدودی شناخته و به خوبی بررسی شده، اما دشت سنقر و کُلیایی از بررسی و پژوهش‌ های هدفمند باستان ‌شناسان خارجی و متعاقباً ایرانی بی نصیب مانده بود؛ تا اینکه در دو بررسی اخیر سال ‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۸ تعداد أکثر

با وجود این‌که دوره پیش از تاریخ (خصوصاً دوره مس‌وسنگ) غرب زاگرس مرکزی تا حدودی شناخته و به خوبی بررسی شده، اما دشت سنقر و کُلیایی از بررسی و پژوهش‌ های هدفمند باستان ‌شناسان خارجی و متعاقباً ایرانی بی نصیب مانده بود؛ تا اینکه در دو بررسی اخیر سال ‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۸ تعداد ۳۳ محوطه مس‌وسنگ شناسایی و از این میان ۹ محوطه دربردارنده سفال‌های نوع دالما است. تمامی نُه محوطه در کنار منابع آب و اکثراً در دامنه ارتفاعات، جایی‌که دسترسی به مراتع به سهولت صورت می ‌گرفته، قرار دارند. با توجه به وسعت کم استقرارگاه ها و موقعیت مکانی آنها، این محوطه‌ ها احتمالاً روستاهای کوچکی بوده اند که به صورت یکجانشین یا نیمه‌یکجانشین مورد استفاده بوده و ساکنان آنها می‌ توانستند از طریق رمه‌ داری معیشت خود را تأمین نمایند. اهمیت نوشتار حاضر از این رو است که می‌‌تواند آگاهی ‌های درخور توجهی را در رابطه با این فرهنگ و ارتباط با مناطق همجوار همچون کنگاور، ماهیدشت و جنوب کردستان در اختیار بگذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

315 - غار قلعه کرد آوج؛ شواهدی از استقرار دوره پارینه‌سنگی میانی در کوهستان‌های جنوب غربی استان قزوین
شهربانو سلیمانی سجاد علی بیگی

برخلاف کوهستان ‌های زاگرس و البرز اطلاعات باستان‌ شناختی و دانش کنونی از دورۀ پارینه ‌سنگی در فلات مرکزی ایران به جز موارد اندکی، محدود به کشفِ اتفاقی شماری محوطۀ باز و یکی دو پناهگاه صخره ای است. نگاهی به محوطه ‌های شناخته شده در فلات مرکزی نشان می‌ دهد که اغلب این مدا أکثر

برخلاف کوهستان ‌های زاگرس و البرز اطلاعات باستان‌ شناختی و دانش کنونی از دورۀ پارینه ‌سنگی در فلات مرکزی ایران به جز موارد اندکی، محدود به کشفِ اتفاقی شماری محوطۀ باز و یکی دو پناهگاه صخره ای است. نگاهی به محوطه ‌های شناخته شده در فلات مرکزی نشان می‌ دهد که اغلب این مدارک، مجموعه‌ های سطحی از یافته‌ های پراکنده‌ اند و همچون اغلب محوطه ‌های باز ایران احتمالاً فاقد نهشته‌های باستان ‌شناختی هستند؛ این وضعیت باعث شده تا اطلاعات ما تنها محدود به گونه ‌شناسی و فن آوری ساخت مصنوعات پارینه‌سنگی این محوطه‌ ها شود و از سایر جنبه‌ های فرهنگی، معیشتی و زیست‌محیطی استقرارهای دوره پارینه ‌سنگی در منطقه بی ‌اطلاع بمانیم. از این رو شناسایی و کشف غار قلعه کُرد با بقایای دورۀ پارینه ‌سنگی میانی در منطقه کوهستانی جنوب غربی استان قزوین بسیار مهم و شایان توجه است. مطالعۀ مقدماتی دست افزارهای سنگی به دست آمده از بررسی این مکان نشان دهندۀ حضور فن آوری لوالوا و تولیدات موستری است. چاله‌ های حفریات غیر مجاز درون غار نشان می ‌دهد که بیش از دو و نیم متر رسوبات و بقایای عصر سنگ در دهانه ورودی غار نهشته شده که نشان از قابلیت بالای این مکان برای کاوش دارد. نوشتار حاضر گزارشی از بررسی و مطالعۀ یافته‌ های سطحی این مکان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

316 - استقرارهای دورة مس‌سنگی حوضة آبریزگاورود در شرق زاگرس مرکزی
حمید حریریان عباس مترجم مرتضی حصاری

دشت میان‌کوهی گاورود با ۹۸۵ کیلومتر مربع مساحت در قسمت شرقی زاگرس مرکزی در شمال شهرستان سنقر به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب استقرارهای زیادی در دوران روستانشینی (مس‌سنگی) را در خود جای داده است. ارتباط فرهنگی این دشت همواره با حضور گونه‌های سفالی منطقه‌ای (گود أکثر

دشت میان‌کوهی گاورود با ۹۸۵ کیلومتر مربع مساحت در قسمت شرقی زاگرس مرکزی در شمال شهرستان سنقر به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب استقرارهای زیادی در دوران روستانشینی (مس‌سنگی) را در خود جای داده است. ارتباط فرهنگی این دشت همواره با حضور گونه‌های سفالی منطقه‌ای (گودین)، سه‌گابی و دالمایی آشکار و همچنین، تکامل و هم‌زمانی فرهنگ‌های مس‌سنگی این منطقه با زاگرس مرکزی با توجه به میان‌کوهی‌بودن این دشت نمایان است. در این پژوهش، به تحلیل عوامل زیست‌محیطی مرتبط با الگوی استقراری پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که انتخاب محل استقرار در دشت گاورود تابع شرایط مناسب زیست‌محیطی، آب‌وهوایی و قابلیت زمین بوده است. بر این اساس، می‌توان دریافت که تراکم زیاد منابع آبی نظیر چشمه‌ها و سراب‌ها در دره‌های میان‌کوهی در گسترة گاورود و پراکندگی آن‌ها، شرایط مساعدی را برای شکل‌گیری جوامع مس‌سنگی فراهم آورده است. همچنین، به نظر می‌رسد، نفوذ فرهنگ فرامنطقه‌ای دالما توانایی این دشت را در تأمین مایحتاج زندگی و وارد عرصة ارتباطات فرامنطقه‌ای می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

317 - لایه‌نگاری در گمانه یک تپه برج نیشابور، رویکردی تفسیری
عمران گاراژیان

لایه‌نگاری از روش‌های پایه در باستان‌شناسی میدانی است. هدف عمده از لایه‌نگاری گردآوری اطلاعات برای گاهنگاری نسبی و پیشنهاد توالی است. در این مقاله اطلاعات لایه‌نگاری در گمانه یک تپه برج نیشابور که در منطقه‌ای از نظر مطالعات پیش از تاریخی ناشناخته واقع شده، ارائه شده است أکثر

لایه‌نگاری از روش‌های پایه در باستان‌شناسی میدانی است. هدف عمده از لایه‌نگاری گردآوری اطلاعات برای گاهنگاری نسبی و پیشنهاد توالی است. در این مقاله اطلاعات لایه‌نگاری در گمانه یک تپه برج نیشابور که در منطقه‌ای از نظر مطالعات پیش از تاریخی ناشناخته واقع شده، ارائه شده است. همراه این اطلاعات و با رویکردی نظری، دو واقعیت در ارتباط با لایه‌نگاری طرح و بحث شده‌اند. واقعیت نخست: لایه سطحی و سطحی بودن لایه‌ها است. در این بحث گردآوری اطلاعات در مورد امکان تاثیر پذیرفتن هریک از لایه‌ها طی ساخت و ساز لایه‌های رویشان مورد بحث قرار گرفته و نمود مادی چنین تأثیری ارزیابی شده است. واقعیت دوم: عامل اصلی سازمان‌دهنده به بقایا، ساختارها و نهشته‌های هر لایه است. عامل اصلی سازمان‌دهنده به لایه، تفسیر باستان‌شناس بر اساس بافتار لایه، در هنگام لایه‌نگاری است. بر مبنای واقعیت دوم چارچوبی برای ارزیابی اصالت هر لایه و اطلاعات آن متناسب با هدف لایه‌نگاری و پژوهش میدانی پیشنهاد می‌شود. در نظر داشتن واقعیت‌های یاد شده در فرآیند لایه‌نگاری امکان واقع‌نمایی گاهنگاری و توالی را فراهم کرده و زمینه گردآوری اطلاعات پایه برای تحلیل فرآیند شکل‌گیری لایه‌ها و براساس آن فرآیند شکل‌گیری استقرار بر مبنای لایه‌ها و گمانه‌ها را مهیا می‌کند. اطلاعات گمانه یک لایه‌نگاری در استقرار برج نیشابور نشان می‌دهد که موقعیت گمانه طی اواخر دوره مس‌سنگی و اوایل دوره مفرغ مورد استفاده قرار گرفته است. رویکرد تفسیری و دو واقعیت طرح شده در بافتار نظری زمینه ارائه تفاسیری در مورد موقعیت گمانه یک را فراهم کرده است. وجود نهشته‌های آبرفتی در لایه‌های پایینی، وجود دو برآمدگی استقرار دوره اوایل مس‌سنگی در محدوده گمانه و حاشیه‌ای بودن موقعیت گمانه نسبت به استقرار در اکثر دوره‌ها از جمله تفاسیر ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

318 - بررسی سفال دالما بر اساس مطالعه سفال‌های آذربایجان و کرمانشاه
محسن حیدری

با نگاهی گذرا به اطلاعات باستان‌شناختی شمال غرب ایران در دوره پیش از تاریخ می‌توان دید که بیشتر مطالعات انجام گرفته در این منطقه در قسمتهای حاشیه دریاچه ارومیه متمرکز بوده است. متأسفانه بیشتر مطالعات صورت گرفته در شمال غرب، مربوط به دوره‌های مفرغ و پسر و پس از آن بوده و أکثر

با نگاهی گذرا به اطلاعات باستان‌شناختی شمال غرب ایران در دوره پیش از تاریخ می‌توان دید که بیشتر مطالعات انجام گرفته در این منطقه در قسمتهای حاشیه دریاچه ارومیه متمرکز بوده است. متأسفانه بیشتر مطالعات صورت گرفته در شمال غرب، مربوط به دوره‌های مفرغ و پسر و پس از آن بوده و کمتر به دوره مس‌وسنگ پرداخته شده است. همچنین، بیشتر اطلاعات منتشر شده مربوط به این منطقه، مربوط به همین زمان‌ها است و از دوره دالما اطلاعات اندکی در دست است به حدی که انتشارات مرتبط با آن از انگشتان یک دست تجاوز نمی‌کند. به همین خاطر، بیشتر پژوهشگران به دلیل پیچیدگی و کمبود اطلاعات از این دوره به عنوان دوره شگفت‌انگیز یاد می کنند، مخصوصاً دوره دالما و حوزه گسترش آن را تعجب‌برانگیز و قابل تأمل می‌دانند. یکی از این کمبودها و کاستی‌ها مربوط به سفال دالما است. در این مقاله بر آنم تا با مروری بر سفال دالما در سه منطقه آذربایجان شرقی، غربی و کرمانشاه تصویری نسبتاً روشن از سنت سفالی دالما در اختیار قرار دهم. به طور کلی، سفال‌های دالما به ۴ دسته تقسیم می‌شوند که احتمالاً با توجه به پوشش و فرم آن‌ها دارای کارکرد خاصی هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

319 - شواهدی جدید از دوره پارینه‌سنگی در شهرستان خوسف، خراسان جنوبی، حاشیه شمال شرقی کویر لوت در شرق ایران
میثم نیک‌زاد حسین صدیقیان

استان خراسان جنوبی از منظر مطالعات باستان‌شناسی پارینه‌سنگی منطقه ناشناخته است. شهرستان خوسف به عنوان یکی از شهرستان‌های این استان که در بخش‌های غرب تا جنوب غربی آن در حاشیه شمال شرقی کویر لوت واقع شده، در بهار سال ۱۳۹۳ با هدف شناسایی تمامی آثار فعالیت‌های گذشتة انسان د أکثر

استان خراسان جنوبی از منظر مطالعات باستان‌شناسی پارینه‌سنگی منطقه ناشناخته است. شهرستان خوسف به عنوان یکی از شهرستان‌های این استان که در بخش‌های غرب تا جنوب غربی آن در حاشیه شمال شرقی کویر لوت واقع شده، در بهار سال ۱۳۹۳ با هدف شناسایی تمامی آثار فعالیت‌های گذشتة انسان در منطقه، مورد بررسی باستان‌شناختی قرار گرفت. بررسی به صورت غیر پیمایشی صورت گرفت و منتج به شناسایی ۲۳۸ اثر و محوطه باستان‌شناختی از دوران پیش از تاریخ تا دورة اسلامی متأخر گردید. گرچه عمده آثار شناسایی شده شامل محوطه‌ها و بناهای مذهبی، نظامی، مسکونی و عام‌المنفعه دوران اسلامی (عمدتا متأخر) بود و شواهد دوره پیش از تاریخ در میان یافته‌ها بسیار اندک و ضعیف، اما در شش محل بقایایی سطحی که احتمالا به دوره پارینه‌سنگی میانی تعلق دارند، مورد شناسایی قرار گرفت. محوطه‌های مزبور در بخش‌های تپه ماهوری شرق شهرستان خوسف قرار گرفته‌اند. با توجه به اهمیت این یافته‌ها، مقاله حاضر به معرفی و مطالعه مقدماتی دست‌افزارهای سنگی گردآوری شده از این محوطه‌ها پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

320 - توصیف و طبقه‌بندی آماری سفال‌های اواخر دوره نوسنگی محوطه قوشاتپه (مشکین شهر)
حسن درخشی

سفال به عنوان مدرک مهم باستان‌شناسی در صورتی که در یک چهارچوب مناسب مورد بررسی، طبقه‌بندی و تبیین قرار گیرد؛ می‌تواند صرف نظر از ابعاد کاربردی اش، مفاهیمی چون انعکاس اندیشه، خلاقیت، ابتکار انسان و دوره‌های فرهنگی را مورد بازبینی قرار دهد. در این مقاله تحقیقی، با تمرکز ب أکثر

سفال به عنوان مدرک مهم باستان‌شناسی در صورتی که در یک چهارچوب مناسب مورد بررسی، طبقه‌بندی و تبیین قرار گیرد؛ می‌تواند صرف نظر از ابعاد کاربردی اش، مفاهیمی چون انعکاس اندیشه، خلاقیت، ابتکار انسان و دوره‌های فرهنگی را مورد بازبینی قرار دهد. در این مقاله تحقیقی، با تمرکز بر مطالعه و دسته بندی سفال های نوسنگی محوطه قوشاتپه که طی فصل اول کاوش ۱۳۸۳ بدست آمده، به صورت منظم و روشمند ویژگی‌ها و شاخص‌های گونه‌های سفالی آن از جنبه‌های گوناگون بررسی شده است تا تداوم و گسست سنت‌ها و سبک‌های سفالی آن در این دوره با فازهای بعدی قوشاتپه روشن شود و در مجموع به این بحث پرداخته شده که آیا تداوم و گسستی بین فرهنگ‌های پیش از تاریخی این حوزه یعنی شرق آذربایجان با محوریت قوشاتپه با فرهنگ‌های پیرامون دریاچه ارومیه وجود دارد یا نه. فرآیند مطالعات ما نشان داد که تداوم سنت سفالی نه تنها در خود فازهای محوطه مذکور موجود است بلکه شاهد یک سنت گسترده سبکی و حتی تکنیکی بین این حوزه و دریاچه ارومیه هستیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

321 - تحلیل نوسنگی‌شدن شرق آذربایجان (استان اردبیل) بر مبنای شواهد باستان‌شناسی قوشاتپه شهریری
حسن درخشی علیرضا هژبری نوبری

دوره نوسنگی را می‌توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. مطالعات باستان أکثر

دوره نوسنگی را می‌توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. مطالعات باستان‌شناختی نشان می‌دهد که با هموار شدن عوامل مذکور، چندین منطقه در خاورنزدیک نوسنگی‌شدن را تجربه کردند و آذربایجان، جزء نواحی حاشیه‌ای و نوسنگی این منطقه اشاعه و بازتاب کانون‌های نوسنگی بود. بدین ترتیب که در مرحله واپسین نوسنگی گروه‌های غیر بومی نخستین بار دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه را به عنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و دگرباره همین مرکز در گذر زمان خود کانون اشاعه به حومه گردید. دلایل مهم این امر را می‌توان افزایش زیست‌گاه‌ها و به تناسب آن افزایش جمعیت دانست که خود محرکی برای کوچ گروه‌هایی از این جمعیت شد. اینان بیشتر ترکیبی از چراگردانان فصلی بودند که سایر نواحی دور از دریاچه را شناسایی کرده و در مناطق مستعد آن مستقر گردیدند. یکی از این نواحی دور از مرکز دشت مشکین شهر است که محوطه قوشاتپه شالوده و معرف نخستین استقرار آن است. در این مقاله، ضمن تشریح و تحلیل دوره نوسنگی در آذربایجان و به‌ویژه مناطق شرقی آن (استان اردبیل)، بر اساس داده‌های قوشاتپه این نتیجه حاصل گردید که اولاً این محوطه از نظر زمانی در واپسین سده هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم ق.م توسط مردمان آشنا با فرهنگ نوسنگی دریاچه ارومیه شکل گرفت. ثانیاً از آن زمان تعامل و همگرایی پایدار و دایمی میان قوشاتپه و فرهنگ‌های دریاچه ارومیه حتی در دوره کلکولیتیک نیز تداوم یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

322 - شکوه فرهنگ و تمدن ایرانی در چین
داریوش اکبرزاده

نخستین پیوندهای میان ایران و چین به روزگاران کهن و به دوره اشکانی برمی‌گردد. این روابط از دو راه، یعنی از راه "دریای پارس" در جنوب و از "راه ابریشم" در شمال شرق ایران کهن در عمل به پیدایی آمده است. آشکار است که راه ابریشم برای ایرانیان بودایی چون پارتیان و ویژه‌تر برای أکثر

نخستین پیوندهای میان ایران و چین به روزگاران کهن و به دوره اشکانی برمی‌گردد. این روابط از دو راه، یعنی از راه "دریای پارس" در جنوب و از "راه ابریشم" در شمال شرق ایران کهن در عمل به پیدایی آمده است. آشکار است که راه ابریشم برای ایرانیان بودایی چون پارتیان و ویژه‌تر برای سغدیان بس شناخته شده بود. از این روی شنیدن و خواندن اخبار تازه یافته‌هایی از فرهنگ و تمدن ایرانی در شرق دور (چین، نیز ژاپن) چندان شگفت‌انگیز نیست. یکی از شگفت‌ترین کشفیات سال‌های اخیر باستان‌شناسی در چین، به پیدایی آمدن نقش‌برجسته "تطهیر آتش" و "آئین سگ دید" زرتشتی است که تنها از راه نوشته‌های دینی مزدیسنا شناخته شده است؛ دیگری نیز سنگ‌نوشته جدید دو زبانه سغدی- چینی است. این مقاله به معرفی و بررسی این دو یادگار ارجمند میراث فرهنگی ایران زمین در چین می‌پردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

323 - گزارش کشف شواهد احتمالی پارینه‌سنگی قدیم بر روی تراس‌های رودخانة سیمینه‌رود
رحمت نادری

منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار د أکثر

منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار در این منطقه دانست. در چند سال گذشته و طی بررسی ‌های مختلف و پراکنده چند محوطه پارینه‌سنگی قدیم در این محدوده جغرافیایی کشف شد. این محوطه ‌ها که عمداً در جنوب دریاچه و بر روی تراس‌ های رودخانه ‌های این منطقه هستند و نشان از وجود استقرارهای از دوره پارینه‌سنگی قدیم و صنعت ابزارسازی آشولی دارند. محوطه شهریکند نیز با توجه به فن‌آوری به کار رفته برای ساخت مصنوعات و همچنین گونه‌ شناسی قطعات می ‌تواند مربوط به دوره پارینه‌سنگی قدیم باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

324 - دومین تحول فرهنگی پیش از تاریخ، از «دیدگاه انرژیک»
عباس یلوه‌ای

پس از وقوع اولین تحول فرهنگی انسان در حدود ۴۰ هزار سال قبل در اروپا، دومین تحول در حدود ۱۰-۱۲ هزار سال قبل، در نقاطی از آسیای جنوب غربی آغاز شد. این دگرگونی اغلب با عناوین نه چندان بامسمایی مانند نوسنگی، انقلاب نوسنگی، فرآیند نوسنگی‌شدن، انقلاب کشاورزی، انقلاب نمادها و أکثر

پس از وقوع اولین تحول فرهنگی انسان در حدود ۴۰ هزار سال قبل در اروپا، دومین تحول در حدود ۱۰-۱۲ هزار سال قبل، در نقاطی از آسیای جنوب غربی آغاز شد. این دگرگونی اغلب با عناوین نه چندان بامسمایی مانند نوسنگی، انقلاب نوسنگی، فرآیند نوسنگی‌شدن، انقلاب کشاورزی، انقلاب نمادها و امثال آن شناخته شده، اما مضامین تحول مذکور و متغیرهای دخیل در آن در متنوع‌تر از آن بوده‌اند که آن را محدود به یک قلمروی خاص فنی، معیشتی یا رفتاری نماییم. تفکر سنتی در باستان‌شناسی پیش از تاریخ، عوامل اقلیمی و زیست‌محیطی را علت اصلی این رویداد معرفی می‌کند، اما بن‌بست‌های ایجاد شده در برابر این تبیین‌ها و در برابر دیگر دیدگاه‌های نوینی که تحلیل‌های یک‌جانبه ارائه می‌کنند، ضرورت یک بازنگری در دومین تحول فرهنگی پیش از تاریخ را مطرح می‌سازد. از دیدگاه انرژیک، متغیرهایی از قبیل حدود ژنتیک فردی، انرژی آموزشی-انگیزشی افزایش‌یافته، شبکه‌های آموزشی-انگیزشی، موضوعیت‌های متنوع، شخصیت‌های عامل، به اضافة اسباب مادی، در وقوع دومین تحول فرهنگی دخالت داشته‌اند. محتویات این تحول نیز شامل یکجانشینی، اهلی‌شدن حیوان و گیاه، تولید خوراک از طریق کشاورزی و دامپروری منظم و برنامه‌ریزی شده، روستاهای دائمی، آغاز سفالگری، کاربرد گسترده و پیچیدة زبان و نماد، توسعه فعالیت‌های فرامعیشتی و مانند آن بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

325 - مطالعه آلودگی زیست‌محیطی بر اساس میزان سرب موجود در استخوان‌های باستانی، مطالعه موردی: گوهرتپه مازندران
پرستو مسجدی خاک مصطفی خزایی کوهپر فرهنگ خادمی ندوشن مهدی سبزعلی علیرضا گودرزی

سرب از جمله فلزات سنگین است که به‌طور طبیعی و به مقدار نادر (کمتر از ا% وزن بدن را تشکیل می‌دهد)، در خاک، آب، گیاه و حیوان و در همه مواد زیست‌شناسی (بیولوژیکی) وجود دارد. این فلز سنگین معمولاً از طریق غذاخوردن، استنشاق یا از طریق تماس پوستی جذب بدن می‌شود. سرب همچنین به أکثر

سرب از جمله فلزات سنگین است که به‌طور طبیعی و به مقدار نادر (کمتر از ا% وزن بدن را تشکیل می‌دهد)، در خاک، آب، گیاه و حیوان و در همه مواد زیست‌شناسی (بیولوژیکی) وجود دارد. این فلز سنگین معمولاً از طریق غذاخوردن، استنشاق یا از طریق تماس پوستی جذب بدن می‌شود. سرب همچنین به‌طور طبیعی در پوسته زمین در کنار سنگ معدن سولفید روی و مس یافت می‌شود. منابع دیگر تولید سرب شامل لعاب سفالگری، باتری‌های سربی، رنگ‌های سربی، بنزین، لحیم‌کاری با سرب در لوله‌های آب و نیز دودی است که از اتومبیل‌ها خارج می‌شود. سرب موجود در خاک و اتمسفر می‌تواند موجب آلوده‌شدن آب شده و به‌طور مکرر وارد زنجیره غذایی موجودات آبزی گردد. در این پژوهش نمونه‌های دندانی از ۹ انسان عصر برنز محوطه گوهر تپه در شمال ایران را جهت تعیین سطح سرب در دندان‌های باستانی این محوطه با استفاده از دستگاه طیف‌بینی جذب اتمی آنالیز نمودیم. هدف از این مطالعه تعیین سطح سرب و آلودگی زیست‌محیطی در محوطه گوهر تپه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

326 - گونه‌شناسی سفال های دوره نوسنگی جدید و مس‌سنگی دشت تهران (مطالعه موردی تپه پردیس ورامین)
حمیدرضا ولی‌پور حسن فاضلی محمد حسین عزیزی خرانقی

طبقه‌بندی و گونه‌شناسی مجموعه‌های سفالی که در کاوش‌ها یا بررسی‌های باستان‌شناختی به‌دست می‌آیند، یکی از روش ‌های استاندارد در مطالعات باستان‌شناختی به شمار می‌رود. در مقاله حاضر نیز بر مبنای طبقه‌بندی مجموعه سفال‌های حاصل از فصل دوم کاوش در تپه پردیس ورامین، به بیان ویژ أکثر

طبقه‌بندی و گونه‌شناسی مجموعه‌های سفالی که در کاوش‌ها یا بررسی‌های باستان‌شناختی به‌دست می‌آیند، یکی از روش ‌های استاندارد در مطالعات باستان‌شناختی به شمار می‌رود. در مقاله حاضر نیز بر مبنای طبقه‌بندی مجموعه سفال‌های حاصل از فصل دوم کاوش در تپه پردیس ورامین، به بیان ویژگی‌ها و شاخص‌های گونه‌های سفالی دشت تهران از دوره نوسنگی جدید تا دوره مس‌سنگی جدید پرداخته شده است. این مطالعات به ما کمک می‌نماید تا موضوعاتی چون تداوم یا گسست بین سنت‌ها و سبک‌های سفالی در دوره‌های مختلف را آشکار سازیم و از طریق آن‌ها به تحلیل‌های گسترده‌تری چون تداوم یا گسست فرهنگ‌های پیش از تاریخی در دشت تهران و فلات مرکزی ایران بپردازیم. به نظر می‌رسد، نتایج حاصل از این مطالعه را بتوان به کل منطقه فلات مرکزی ایران تعمیم داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

327 - تل ۱۱، استقراری از دوره مس‌سنگی در حوضه آبگیر سد تالوار بیجار، استان کردستان
حامد ذیفر حمیدرضا ولی‌پور عباس مترجم

محوطه شماره ۱۱ سد تالوار به منظور مطالعات باستان‌شناختی و با هدف نجات بخشی در سال ۱۳۸۹ مورد کاوش قرار گرفت. مطالعات مقدماتی نشان‌دهنده محوطه‌ ای کوچ‌نشینی با سفال‌های مس‌سنگی بود.بر همین اساس، نیاز به مطالعه مواد فرهنگی (عمدتاً سفال) بدست آمده از محوطه احساس می‌شد. در ا أکثر

محوطه شماره ۱۱ سد تالوار به منظور مطالعات باستان‌شناختی و با هدف نجات بخشی در سال ۱۳۸۹ مورد کاوش قرار گرفت. مطالعات مقدماتی نشان‌دهنده محوطه‌ ای کوچ‌نشینی با سفال‌های مس‌سنگی بود.بر همین اساس، نیاز به مطالعه مواد فرهنگی (عمدتاً سفال) بدست آمده از محوطه احساس می‌شد. در این نوشتار ابتدا سفال‌های مربوط به دوره مس‌سنگی محوطه به صورت کلی توصیف و معرفی شده‌اند؛ سپس یافته‌های سفالی طبقه‌بندی و گونه‌ شناسی شده و به منظور ارائه تاریخ نسبی با یافته‌های سفالی محوطه‌های هم‌افق در مناطق همجوار مقایسه شده اند. بر اساس گاهنگاری مقایسه‌ ای انجام شده، محوطه تل ۱۱ در بازه زمانی نیمه اول هزاره چهارم قبل از میلاد (۴۰۰۰ تا ۳۷۰۰ پ.م) قرار داشته و همزمان با سنت سفالی دالما (مس‌سنگی میانی) است. تل ۱۱ علاوه بر داشتن فرهنگ بومی و تشابهات سفالی در خود حوضه رودخانه تالوار با تل ۱۲ و تپه کلنان، لااقل از منظر سنت سفالی با غرب مرکز فلات و منطقه زنجان دارای مشابهت ‌هایی نیز هست. با توجه به گونه‌های سفالی و نیز نبود آثار معماری و کمبود نهشته ‌های فرهنگی می‌توان استقرار این محوطه را از نوع موقت و کوچ‌نشینی دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

328 - گزارش توصیفی بررسی و شناسایی باستان‌شناختی حوزه آبریز ابهررود
ابوالفضل عالی

حوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مط أکثر

حوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مطالعـه الگـوی پراکندگی استقرارها، مطالعه پیوندهای فرهنگی این حوزه با دیگر نقاط کشور و ... انجام یافت و در نتیجـه آن ۲۵۷ اثر باستانی شناسایی گردید. آثار شناسایی شده بسیار متنوع بوده و بیشتر شامل تپه‌هـا و محوطـه‌هـای باستانی که احتمالا مراکز روستایی قدیم بودند، می‌شد. مطالعه سفال‌ها و دیگر یافته‌های سطحی حاکی از آن است که منطقه ابهررود از دوره پارینه‌سنگی قدیم مورد سکونت بـشر قـرار گرفتـه و اسـتقرار در بخـش‌هـای مختلف آن تا دوران متاخر اسلامی ادامه یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

329 - الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌سنگی میانه حاشیه رودخانه‌های تلوار (شهرستان‌های دهگلان و قروه)
امیرساعد موچشی کمال‌الدین نیکنامی زاهد کریمی اقبال عزیزی علی بهنیا

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آ أکثر

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبخیز رودخانه تلوار، به افزایش و احتمالاً شروع استقرار در دوره مس‌وسنگ و نیز شیوه‌های گوناگون معیشتی آنها اشاره دارد. همچنین، محوطه های مس‌وسنگ میانه منطقه (۳۴ محوطه) را با توجه به عواملی چون وسعت، ارتفاع و دسترسی به منابع معیشتی می‌توان در چند رتبه‌بندی مختلف تقسیم‌بندی کرد. احتمالاً رتبه‌بندی محوطه‌های مس‌وسنگ حاشیه رودخانه‌های تلوار به گونه‌های مختلف معیشتی در این دوره اشاره دارد. قدیمی‌ترین دورۀ استقراری شناخته‌شده از پژوهش‌های میدانی انجام شده متعلق به دوره مس‌وسنگ میانه است، اما نباید این نتایج را قطعی دانست چرا که عوامل طبیعی مانند فرسایش و رسوب گذاری و نیز عوامل انسانی و تخریبات احتمالی بر این امر تاثیرگذار بوده است. نوشتار حاضر بر اساس داده‌های بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان و نیز بررسی منطقه در راستای رساله یکی از نگارندگان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

330 - فرایند تولید صنایع سنگی تپه مهرعلی فارس در بستر فرهنگ‌های اواخر پیش ازتاریخ
علیرضا سرداری مهدیه دیوارگر

مطالعه و تحلیل صنایع سنگی به دست آمده از کاوش ها و بررسی ‌های باستان ‌شناختی می تواند چشم انداز روشنی از چگونگی فعالیت ‌های تولیدی و سازمان اجتماعی-اقتصادی جوامع باستانی را برای ما ارائه دهد. با این حال چنانچه، این مواد مربوط به مراکزی مهم و دوره‌ هایی باشد که مراحل انت أکثر

مطالعه و تحلیل صنایع سنگی به دست آمده از کاوش ها و بررسی ‌های باستان ‌شناختی می تواند چشم انداز روشنی از چگونگی فعالیت ‌های تولیدی و سازمان اجتماعی-اقتصادی جوامع باستانی را برای ما ارائه دهد. با این حال چنانچه، این مواد مربوط به مراکزی مهم و دوره‌ هایی باشد که مراحل انتقالی فرهنگ های اواخر پیش از تاریخ را طی می ‌کنند، این امکان را فراهم می ‌سازد که با گونه ‌شناسی و شناخت کارکرد شیوه ‌های فن آوری مصنوعات سنگی، نقش چنین دست‌ سازه‌ هایی را در ظهور و توسعه جنبه ‌هایی از تخصص‌ پذیری صنعتی، کوچ‌ نشینی و مبادلات تجاری را تا حدودی تبیین نمود. در این راستا، مطالعه مصنوعات سنگی تپه مهرعلی در شمال اقلید در استان فارس که مشتمل بر بیش از ۷۲۰ قطعه است، ما را در شناخت چنین اهدافی رهنمود ساخته است. صنعت ابزارسازی و تراش سنگ چخماق در تپه مهرعلی مبتنی بر تیغه، تراشه و ریزتیغه ‌هایی است که همراه با شناسایی مقادیری از انواع سنگ مادر، نشان از توالی تراشی می ‌دهد که در این محوطه تولید می شده و احتمالاً به دیگر جوامع ساکن در منطقه در شمال فارس توزیع و ارائه خدمات می ‌داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

331 - شواهدی از حضور فرهنگ حسونا در غرب زاگرس مرکزی (تپه نظرگه شهرستان سرپل ذهاب)
ناصر امینی خواه فرهاد فتاحی

10.30495/peb.2022.699719

فرهنگ حسونا مربوط به اواخر دوران نوسگی است که بازة زمانی ۶۰۰۰ - ۵۳۰۰ ق.م را در بر می‌‌‌گیرد و یکی از فرهنگ‌‌‌های اولیۀ روستانشینی در زاگرس به شمار می‌‌‌رود. پس از کشف و کاوش تپۀ حسونا در شمال بین‌‌‌النهرین، ‌‌‌به دلیل اهمیت یافته‌‌‌ها، ‌‌‌این فرهنگ به عنوان شاخصی برای د أکثر

فرهنگ حسونا مربوط به اواخر دوران نوسگی است که بازة زمانی ۶۰۰۰ - ۵۳۰۰ ق.م را در بر می‌‌‌گیرد و یکی از فرهنگ‌‌‌های اولیۀ روستانشینی در زاگرس به شمار می‌‌‌رود. پس از کشف و کاوش تپۀ حسونا در شمال بین‌‌‌النهرین، ‌‌‌به دلیل اهمیت یافته‌‌‌ها، ‌‌‌این فرهنگ به عنوان شاخصی برای دوران اولیۀ روستانشینی زاگرس در نظر گرفته شد. تاکنون شواهدی از فرهنگ حسونا در شمال غرب و اخیراً در شرق زاگرس به دست آمده است که نشان از پهنه وسیع گسترش این فرهنگ است. با این حال، ‌‌‌تاکنون شواهدی از حسونا در زاگرس مرکزی به خصوص مناطق غربی آن یافت نشده است. در پاییز ۱۴۰۰ بررسی نجات‌‌‌بخشی محدودۀ سد هواسان شهرستان سرپل ذهاب به سرپرستی ناصر امینی‌‌‌خواه به انجام رسید. این پژوهش اهداف مختلفی را دنبال می‌‌‌کرد که یکی از مهمترین آن‌‌ها مطالعه برهم‌‌‌کِنش‌‌‌های احتمالی فرهنگی منطقه با مناطق مجاور و بالاخص بین‌‌‌النهرین بود. یکی از وجوه محرز فرهنگ حسونا، ‌‌‌نوعی سفال موسوم به سینی پوست کنی است که برای اولین بار از لایة ۲ تپة حسونا به دست آمد. وجود قطعات سینی پوست کنی بر روی تپة نظرگاه، ‌‌‌به پرسش ما دربارۀ وجود ارتباط زاگرس با بین النهرین آن هم در یکی از مهمترین دوران تاریخی پاسخ داد. در این مقاله، ‌‌‌علاوه بر معرفی مواد فرهنگی تپة نظرگاه، ‌‌‌به دلایل اهمیت محدودۀ تحت بررسی نیز پرداخته‌‌‌ایم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

332 - مطالعه محوطه‌های پیش از تاریخی شهرستان ایجرود زنجان براساس نتایج بررسی و شناسایی باستان‌شناختی فصل سوم
ابوالفضل عالی حامد ذیفر بهنام قنبری سعید ذوالقدر

شهرستان ایجرود در جنوب غرب استان زنجان واقع است. از نظر موقعیت جغرافیایی، این شهرستان مابین شرق زاگرس و کرانه غربی مرکز فلات ایران قرار دارد و از این نظر در مطالعات باستان‌شناسی حائز اهمیت است. بررسی و شناسایی فصل سوم شهرستان ایجرود با هدف شناسایی آثار تاریخی استان در ر أکثر

شهرستان ایجرود در جنوب غرب استان زنجان واقع است. از نظر موقعیت جغرافیایی، این شهرستان مابین شرق زاگرس و کرانه غربی مرکز فلات ایران قرار دارد و از این نظر در مطالعات باستان‌شناسی حائز اهمیت است. بررسی و شناسایی فصل سوم شهرستان ایجرود با هدف شناسایی آثار تاریخی استان در راستای تهیه نقشه باستان‌شناسی انجام گرفت. بر همین اساس در سال ۱۳۹۰ دهستان ایجرود بالا، بخش جنوبی دهستان ایجرود پایین و دهستان سعیدآباد مورد بررسی قرار گرفت. برآیند این بررسی باستان‌شناختی، شناسایی ۷۵ اثر از دوره ‌های مختلف است. از میان محوطه ‌های ثبت شده، ۲۳ محوطه و تپه، مربوط به دوره‌های مس‌ سنگی، مفرغ و آهن است. محوطه ‌های دوره مس‌سنگی که قدیمی ترین آثار شناسایی شده در محدوده بررسی هستند، تحت تأثیر سنت سفالی دالما قرار دارند. استقرارهای این دوره هم از نوع کوچ‌نشینی و هم دائم هستند. استقرارهای دوره مفرغ مربوط به مراحل میانی و جدید است و از مفرغ قدیم هیچ شواهدی در محدوده بررسی موجود نیست. مقایسات انجام شده بیانگر برهمکنش های فرهنگی دوره مفرغ این منطقه با غرب مرکز فلات ایران (دشت قزوین) است. از دوره آهن، از فازهای I، II و III گورستان و استقرارگاه‌هایی مشخص گردید که نشان از تشابهات فرهنگی با مرکز فلات و شمال غرب ایران در دوره مذکور است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

333 - سنگ‌نوشته ایلامی
سعید گنجوی

تمدن درخشان ایلام هنوز جزء کهن‌ترین تمدن‌های ناشناخته عالم است که با تلاش باستان‌شناسان و مورخین در جهت شناسایی هر چه بیشتر آن ادامه دارد. کشف هر کتیبه یا اثر مکتوب می‌تواند نوری بر تاریخ پرشکوه این تمدن باشد. طی بررسی‌های اتلال باستانی دشت خوزستان در کنار جاده دزفول به أکثر

تمدن درخشان ایلام هنوز جزء کهن‌ترین تمدن‌های ناشناخته عالم است که با تلاش باستان‌شناسان و مورخین در جهت شناسایی هر چه بیشتر آن ادامه دارد. کشف هر کتیبه یا اثر مکتوب می‌تواند نوری بر تاریخ پرشکوه این تمدن باشد. طی بررسی‌های اتلال باستانی دشت خوزستان در کنار جاده دزفول به شوشتر در سال ۱۳۵۱-۱۳۵۲ موفق به کشف لوحه سنگی ایلامی شدیم که مقاله حاضر چگونگی کشف این اثر را معرفی و به ترجمه آن خواهد پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

334 - نگاهی دیگر به باستان‌شناسی پیش از تاریخ دشت تهران در پهنه فلات مرکزی ایران
حمیدرضا ولی‌پور

یکی از مهم‌ترین اهداف مطالعاتی در باستان‌شناسی مطالعه تغییرات فرهنگی است. تفسیر دلایل تغییرات فرهنگی در یک جامعه یا منطقه در دوران پیش از تاریخ نیازمند درک درست روابط بین مواد فرهنگی است. داشتن دیدگاه یا رویکرد نظری خاص به موضوع تغییرات فرهنگی نیز سمت و سوی جهت‌گیری محق أکثر

یکی از مهم‌ترین اهداف مطالعاتی در باستان‌شناسی مطالعه تغییرات فرهنگی است. تفسیر دلایل تغییرات فرهنگی در یک جامعه یا منطقه در دوران پیش از تاریخ نیازمند درک درست روابط بین مواد فرهنگی است. داشتن دیدگاه یا رویکرد نظری خاص به موضوع تغییرات فرهنگی نیز سمت و سوی جهت‌گیری محقق را نشان می‌دهد. یکی از مناطق فرهنگی ایران که بحث‌های فراوانی پیرامون تغییرات فرهنگی آن در پیش از تاریخ مطرح است فلات مرکزی ایران است. بیشتر نظریات ارائه شده در باره تغییرات فرهنگی این منطقه مبتنی بر رویکرد تاریخی- فرهنگی بوده است. در این مقاله ضمن بازنگری و نقد نظریات پیشین با تعریف مفاهیم نظری و ارائه زمینه نظری موضوع با رویکردی تازه به تحلیل این تغییرات در دشت تهران پرداخته و ساختار فرهنگی جوامع پیش از تاریخی این منطقه را بر اساس داده‌های باستان‌شناختی مورد بحث و بررسی قرار داده‌ام. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

335 - شواهد استفاده از غارهای صعب‌العبور در دورۀ دالما در غرب ایران
امیر ساعد موچشی علیرضا آذرشب

در مقاله حاضر به معرفی و بحث در مورد چند غار که در دورۀ دالمایی مورد استفاده بوده‌ اند، پرداخته می ‌شود. استفاده از غارها از جمله شواهد دامداری و بویژه دامداری کوچ‌ نشینی (چه فصلی و چه دائم) است، از این جهت شواهد موجود می‌تواند بازتاب زندگی کوچ‌شینی در این دوره باشد. مو أکثر

در مقاله حاضر به معرفی و بحث در مورد چند غار که در دورۀ دالمایی مورد استفاده بوده‌ اند، پرداخته می ‌شود. استفاده از غارها از جمله شواهد دامداری و بویژه دامداری کوچ‌ نشینی (چه فصلی و چه دائم) است، از این جهت شواهد موجود می‌تواند بازتاب زندگی کوچ‌شینی در این دوره باشد. موقعیت جغرافیایی غار و نیز مسیر سخت دسترسی به آن‌ها به گونه ای است که احتمالاً اسکان در آن موقت و محدود به فصول خاصی از سال و هنگامی است که چراگاه ‌گردان، گله ‌های خود را جهت چرا به کوه ‌ها می ‌برده‌ اند. یکی از ویژگی ‌های خاص این غارها واقع شدن در ارتفاعات، دسترسی سخت و بویژه دهانه بسیار کم عرض آن‌هاست و به نظر می ‌رسد که عواملی چون امنیت (هم از جنبه در امان ماندن از حیوانات وحشی و هم سرمای شبانه در منطقه) و دسترسی به چراگاه‌ ها در استفاده از آن‌ها تأثیر زیادی داشته است. این غارها شامل غار کنه شمشم در ارتفاعات شهرستان مریوان و غارهای سمنگان و کولان گورا در شهرستان دیواندره در استان کردستان و در غرب ایران است که در بررسی ‌های باستان‌ شناختی اخیر مورد بازدید و شناسایی قرار گرفته ‌اند و نوشته حاضر براساس داده‌ های بدست آمده از این بررسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

336 - معرفی و تبیین ماهیت نویافته‌های معماری سنگ‌چین در جنوب شرق ایران؛ بررسی شواهدی از مناطق کوه‌پایه ای جیرفت و حوضه هلیل رود
سلمان انجم روز علی دانشی

در برخی از بررسی‌های باستان‌شناسی که در ار‌تفاعات و مناطق کوه‌پایه‌ای جیرفت و به طور کل حوضة هلیل‌رود انجام شده است، گونه‌ای فضای معماری سنگ‌چین با پلان‌های مدور، بیضی و چهارضلعی شناسایی شده که در خصوص آن هنوز مطالعه‌ای تخصصی صورت نگرفته است. تنها گونة مشابه آن که از جن أکثر

در برخی از بررسی‌های باستان‌شناسی که در ار‌تفاعات و مناطق کوه‌پایه‌ای جیرفت و به طور کل حوضة هلیل‌رود انجام شده است، گونه‌ای فضای معماری سنگ‌چین با پلان‌های مدور، بیضی و چهارضلعی شناسایی شده که در خصوص آن هنوز مطالعه‌ای تخصصی صورت نگرفته است. تنها گونة مشابه آن که از جنوب شرق ایران گزارش شده یک نمونه فضای معماری است که از کاوش‌های نجات‌بخشی سد هنزاف در شهرستان بافت بدست آمده است. در مقالة حاضر، بر اساس مقایسه گونه‌شناختی سفال‌هایی که از محدودة این فضاهای معماری بدست آمده است و همچنین، تشخیص نحوه ارتباط آن‌ها با این فضاها، استفاده از چنین فضای معماری در هزاره چهارم پ.م تأیید و احتمال تداوم آن در طول هزاره سوم پ.م نیز مطرح می‌شود. جهت تحلیل و تبیین ماهیت معماری یادشده تلاش می‌شود با استفاده از رویکرد باستان‌مردم‌شناختی انواع معماری سنگ‌چین کوچ‌نشینان امروزی جیرفت که دارای همانندی فراوانی با معماری پیش از تاریخی هستند گونه‌بندی شده و بر اساس این شباهت‌ها مورد مطالعه قرار گیرند. با وجود این‌که به علت کمبود مدارک باستان‌شناختی نمی‌توان به طور یقین کارکرد هر یک از انواع معماری پیش از تاریخی در محوطه‌های مختلف حوضه هلیل‌رود را مشخص نمود، اما الگوهای قوم‌نگاری تهیه شده از معماری امروزی کوچ‌نشینان جیرفت کمک فراوانی به بازسازی ساختاری برخی فضاهای معماری سنگ‌چین در محوطه‌های پیش از تاریخی می‌نماید. این بازسازی حاکی از تداوم معماری سنگ‌چین دوران پیش از تاریخی تا دوران اخیر در منطقه جیرفت است. نمونه بسیار شاخصی از این تداوم فضای معماری امروزی به نام گُمَه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

337 - مروری بر دوره مس‌وسنگ شمال غرب ایران و پیشنهاداتی برای حوزه گسترش سنت دالما
محسن حیدری

یکی از دوره‌ ها و فرهنگ هایی که در شمال غرب ایران کمتر به آن توجه شده، دوره مس‌وسنگ و سنت سفالی دالماست. متأسفانه، اطلاعات ما از این دوره بسیار مختصر و تنها محدود به چند مقاله و گزارشنه چندان مفصل است. این سنت سفالی دارای حوزه گسترش نسبتاً وسیعی از شمال غرب ایران تا زاگ أکثر

یکی از دوره‌ ها و فرهنگ هایی که در شمال غرب ایران کمتر به آن توجه شده، دوره مس‌وسنگ و سنت سفالی دالماست. متأسفانه، اطلاعات ما از این دوره بسیار مختصر و تنها محدود به چند مقاله و گزارشنه چندان مفصل است. این سنت سفالی دارای حوزه گسترش نسبتاً وسیعی از شمال غرب ایران تا زاگرس مرکزی است و شامل سفال‌های منقوش، سفال‌هایی با تزیینات حجمی (نقش کنده، فشاری، پانچی و افزوده)، سفال‌های ساده و با پوشش گلی غلیظ قرمز است. به نظر می ‌رسد که سفال‌های منقوش تداوم سفال‌های دوره پیشین، یعنی فرهنگ حاجی فیروز بوده وسفال‌های با تزئینات فشاری، کنده، پانچی و افزوده فاقد پیشینه ‌ای در منطقه هستند واحتمالاً این نوع سفال‌ها از منطقه ای دیگر به این منطقه وارد شده اند. متأسفانه، با وجود آنکه مدل‌هاو نظریه‌ های گوناگونی در مورد گسترش سنت سفالی دالما ارائه شده، اما هنوز از نحوه گسترش آن اطلاعی در دست نیست. آیا گسترش این سنت سفالی بواسطه کوچ‌ نشینان روی داده یا مهاجرت؟ انتقال ایده سبکی در این بین تأثیرگذار بوده یا عواملی دیگر؟ این ابهام بدلیل عدم انجام پژوهش‌های دقیق منطقه‌‌ای و فرامنطقه‌ ای همچنان به قوت خود باقی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

338 - تپه سرقلعه: شواهدی از سفال اوروک در استان کردستان و ارتباط آن با مسیرهای ارتباطی بین‌النهرین
امیر ساعد موچشی علی آذرشب زهرا غفاری

در این مقاله به معرفی تپه سرقلعه واقع در شهرستان سروآباد استان کردستان پرداخته شده و یافته‌ های سطحی حاصل از بررسی آن مورد بحث قرار گرفته است. این بررسی در راستای شناسایی منطقه در حین کاوش یکی از محوطه‌ های داخل شهر سروآباد صورت گرفت. این تپه در بررسی‌های پیشین شناسایی أکثر

در این مقاله به معرفی تپه سرقلعه واقع در شهرستان سروآباد استان کردستان پرداخته شده و یافته‌ های سطحی حاصل از بررسی آن مورد بحث قرار گرفته است. این بررسی در راستای شناسایی منطقه در حین کاوش یکی از محوطه‌ های داخل شهر سروآباد صورت گرفت. این تپه در بررسی‌های پیشین شناسایی و ثبت شده بود ودر این بررسی سعی شد داده ‌های کامل و جامعی گردآوری شود. سفال‌های بدست آمده از آن نشانگر تعلق این تپه به دوران مس‌وسنگ جدید و دوره ایلخانی است. به نظر می‌ رسد که بخش عظیمی از بقایای فرهنگی آن، مربوط به آثار دوره مس‌وسنگ بوده و یافته ‌های دوره ایلخانی آن بسیار ضعیف و پراکنده است. آنچه یافته ‌های این تپه را قابل توجه ساخته، بدست آمدن سفال اوروکی در استان کردستان است. بدست آمدن این سفال در تپه سرقلعه نشانگر اهمیت آن به لحاظ قرارگیری در مسیر ارتباطی آن با بین‌النهرین و نیز نفوذ بین‌النهرین به این منطقه در دوره اوروک است. براساس شواهد موجود، قرارگیری این محوطه در مسیر ارتباطی ایران و بین ‌النهرین نقش زیادی را در توسعه تپه ایفا کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

339 - حوضه آبریز ابهررود در دوره مس و سنگ: مروری بر استقرارهای دالمایی حاشیه شمال غربی مرکز فلات ایران
شکوه خسروی حمید خطیب‌شهیدی سجاد علی بیگی

فرهنگ و سنت سفالگری دالما طی نیمۀ دوم هزارۀ پنجم ق.م در بخش‌های زیادی از شمال غرب و غرب ایران گسترش یافت. با این حال، شواهد اندکی از گسترش و نفوذ این سنت به بخش‌های شرقی‌تر شمال غرب کشور و مرکز فلات ایران به دست آمده است. حوضۀ آبریز ابهررود در میان سه حوزۀ مهم فرهنگی جغ أکثر

فرهنگ و سنت سفالگری دالما طی نیمۀ دوم هزارۀ پنجم ق.م در بخش‌های زیادی از شمال غرب و غرب ایران گسترش یافت. با این حال، شواهد اندکی از گسترش و نفوذ این سنت به بخش‌های شرقی‌تر شمال غرب کشور و مرکز فلات ایران به دست آمده است. حوضۀ آبریز ابهررود در میان سه حوزۀ مهم فرهنگی جغرافیایی شمال غرب، غرب و مرکز فلات ایران واقع گردیده است. طی بررسی این منطقه ۱۲ محوطه با بقایای دورۀ فرهنگ دالما شناسایی و مطالعه شد. محوطه‌های شناسایی شده به احتمال همگی روستاهای کوچکی هستند که تماماً در کنار یک منبع آب و اغلب در میان ارتفاعات و یا حاشیۀ دشت میانکوهی ابهر واقع شده‌اند. بر اساس مکان‌گزینی استقرارها محوطه‌های این دوره به احتمال روستاهای کوچکی متعلق به اجتماعات کوچرو و نیمه یکجانشین بوده‌اند که درفاصلۀ حوزۀ شمال غرب و غرب ایران در تردد بوده‌اند. اهمیت این پژوهش از این رو است که می‌‌تواند آگاهی‌های ارزشمندی از فرهنگ‌ها و سنت‌های شرقیِ شمال غرب، شمال شرقی غرب ایران و فرهنگ‌های غربی مرکز فلات ایران و ویژگی‌ها و شاخصه‌های فرهنگی این حوزه‌ها را (تفاوتها وتشابهات) در منطقه‌ای کوچک اما مهم در اختیار قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

340 - سنگ لاجورد کالای تجاری باستان
حمیدرضا ولی‌پور

کشف مقادیر فراوانی از سنگ‌های نیمه قیمتی ـ بویژه سنگ لاجورد، عقیق، فیروزه، یشم ـ در میان یافته ‌های باستان‌ شناختی، پژوهشگران را به شناسایی معادن آن‌ها، ساز و کارهای مبادلات تجاری و راه های ارتباطی بین جوامع گذشته ترغیب نموده است. در این میان سنگ لاجورد به دلیل ویژگی ‌ه أکثر

کشف مقادیر فراوانی از سنگ‌های نیمه قیمتی ـ بویژه سنگ لاجورد، عقیق، فیروزه، یشم ـ در میان یافته ‌های باستان‌ شناختی، پژوهشگران را به شناسایی معادن آن‌ها، ساز و کارهای مبادلات تجاری و راه های ارتباطی بین جوامع گذشته ترغیب نموده است. در این میان سنگ لاجورد به دلیل ویژگی ‌های منحصر به فردش از هزارة چهارم ق م مورد توجه جوامع رو به رشد منطقه خاورمیانه بوده است. جغرافی ‌دانان سده‌ های گذشته به ‌مناطق مختلفی از ایران اشاره می ‌کنند که دارای معادن سنگ لاجورد بوده‌ اند، اما تاکنون شواهدی از این معادن بدست نیامده است. یقیناً معادن بدخشان مهم‌ترین معدن این سنگ در منطقه خاورمیانه بوده است. از طرفی تحولات ایران در اواخر هزاره چهارم و در هزاره سوم ق م موجب گردیده است که مسیر عبور سنگ لاجورد- در طول این دو هزاره - از معادن آنها به استقرارهای در آستانه شهرنشینی ایران و بین‌النهرین تغییر نماید. در این مقاله کوشش شده است با بررسی نظرات ارائه شده در زمینه تجارت لاجورد، مسیرهای عمده مبادلات این کالای مهم نیز با توجه به تحولات پیش گفته ترسیم گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

341 - گزارش مقدماتی فصل اول کاوش در محوطه شماره ۱۱ سد تالوار، بیجار، کردستان
حمیدرضا ولی‌پور ایمان مصطفی‌پور رضا بهدادفر غفور کاکا

با آبگیری سد مخزنی تالوار که بر روی رود تالوار ساخته شده است؛ دریاچه ‌ای به طول ۳۰ کیلومتر ایجاد خواهد شد و در پی آن تعداد قابل توجهی از محوطه ‌های باستانی به زیر آب خواهند رفت. از این رو ضرورت انجام بررسی و کاوش‌های باستان‌ شناختی در حوضه آبگیر این سد احساس گردید. پس ا أکثر

با آبگیری سد مخزنی تالوار که بر روی رود تالوار ساخته شده است؛ دریاچه ‌ای به طول ۳۰ کیلومتر ایجاد خواهد شد و در پی آن تعداد قابل توجهی از محوطه ‌های باستانی به زیر آب خواهند رفت. از این رو ضرورت انجام بررسی و کاوش‌های باستان‌ شناختی در حوضه آبگیر این سد احساس گردید. پس از انجام بررسی و شناسایی محوطه ‌های باستانی، کاوش در محوطه ‌های کلیدی در دستور کار قرار گرفت. محوطه شماره ۱۱ سد تالوار با هدف ابتدایی نجات بخشی و بدست آوردن اطلاعات باستان ‌شناختی کاوش شد. این محوطه طی یک فصل مورد کاوش لایه ‌نگارانه و افقی قرار گرفت و در پی این کاوش‌ها آثاری از دوره‌های مس ‌سنگی و تاریخی (دوره اشکانی) بدست آمد و از این رهگذر امکان انجام مطالعات تطبیقی و درک برهم‌کنش‌های فرهنگی در منطقه به‌وجود آمد. با توجه به انجام مقایسه‌های صورت گرفته، بیشترین برهم‌کنش‌های فرهنگی دوره مس ‌سنگی این محوطه با منطقه زنجان و تاکستان بوده است. البته برهم‌کنش‌های فرا منطقه‌ای با محوطه‌ های فرهنگ دالما در زاگرس مرکزی و شمال غرب نیز دیده می ‌شود. سفال‌های این محوطه در دوره اشکانی نیز ویژگی ‌های منطقه غرب ایران را ظاهر می‌ سازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

342 - مطالعة اشیاء سنگی تپه حصار دامغان (هزارة چهارم تا دوم پیش از میلاد)‌
حمید امان اللهی

طی کاوش‌های اشمیت، مجموعه‌ای از اشیاء و ظروف سنگی که بیانگر فرهنگ اقوام ساکن حصار در پیش از تاریخ است، بدست آمد. مجموعة مزبور شامل ستون‌های کوتاه، صفحات مدور، بشقاب‌های پایه‌دار، آبخوری‌ها، کوزه‌های شکم‌دار، ظروف لوله‌دار، هاون‌ها و غیره است. در این نوشتار تا حد توان تل أکثر

طی کاوش‌های اشمیت، مجموعه‌ای از اشیاء و ظروف سنگی که بیانگر فرهنگ اقوام ساکن حصار در پیش از تاریخ است، بدست آمد. مجموعة مزبور شامل ستون‌های کوتاه، صفحات مدور، بشقاب‌های پایه‌دار، آبخوری‌ها، کوزه‌های شکم‌دار، ظروف لوله‌دار، هاون‌ها و غیره است. در این نوشتار تا حد توان تلاش شده که منابع و مدارک موجود دربارة اشیاء‌ سنگی کشف شده در کاوش‌های باستان‌شناختی، بررسی میدانی پیرامون تپه حصار و اشیاء سنگی موجود در موزة ملی ایران بررسی شود و در نهایت گونه‌شناسی ۳۰ شئ سنگی تپه حصار موجود در موزه ملی، بر اساس طبقه‌‌بندی مجموعه با توجه به جنس، نوع سنگ و گونه‌شناسی به همراه ثبت مشخصات تمام اشیاء سنگی صورت گرفته و فناوری ساخت آن‌ها مورد مطالعه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

343 - گزارش مقدماتی فصل اول کاوش در محوطه کلانتر ۴، حوضه آبگیر سد گتوند، خوزستان
حمیدرضا ولی‌پور ایمان مصطفی‌پور حسین داودی حامد ذیفر بهنام قنبری حمزه کریمی

دریاچه ۹۰ کیلومتری سد گتوند علیا تعداد قابل توجهی از محوطه‌ های باستانی شمال خوزستان را در خود فرو خواهد برد. از همین روی جهت شناسایی محوطه ‌های باستانی در خطر غرق شدن، تیمی از باستان ‌شناسان، حوضه آبگیرِ این سد را بررسی نموده و محوطه ‌های این محدوده را شناسایی و ثبت نم أکثر

دریاچه ۹۰ کیلومتری سد گتوند علیا تعداد قابل توجهی از محوطه‌ های باستانی شمال خوزستان را در خود فرو خواهد برد. از همین روی جهت شناسایی محوطه ‌های باستانی در خطر غرق شدن، تیمی از باستان ‌شناسان، حوضه آبگیرِ این سد را بررسی نموده و محوطه ‌های این محدوده را شناسایی و ثبت نمودند. محوطه کلانتر ۴ یکی از محوطه‌ های اعلام شده توسط تیم بررسی بود که در فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹ کاوش گردید. در پی کاوش در این محوطه آثار معماری مسکونی و دو آرامگاه سنگی نیمه‌ زیرزمینی مربوط به دوره ایلام جدید شناسایی گردید که نقش مؤثری در افزایش دانش ما از دوره ایلام جدید در ارتفاعات خوزستان خواهد داشت. با توجه به مقایسه تطبیقی سفال‌ ها، شباهت قابل توجهی بین سفال های کلانتر ۴، شوش (شهر شاهی II) و محوطه ‌های ایلام جدیدِ دشت میاناب شوشتر وجود دارد. از سوی دیگر با مطالعه معماری محوطه بر اساس رهیافتی قوم باستان ‌شناسانه، تداومی در سنت ‌های معماری منطقه حداقل از دوران ایلام جدید تا کنون به چشم می ‌خورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

344 - بررسی باستان‌شناختی منطقه میمک، استان ایلام
حجت دارابی نازلی نیازی مهسا فیضی اردشیر جوانمردزاده

منطقه میمک در جنوب غربی استان ایلام و در همجواری منطقه مندلیِ عراق قرار گرفته است، تاکنون هیچ‌گونه مطالعات باستان‌شناسی در این منطقه انجام نگرفته بود، تا این‌که بالاخره این بررسی در اسفند ماه ۱۳۸۹ انجام یافت که به شناسایی ۱۳ محوطه منجر گردید. بر اساس مطالعات انجام شده ب أکثر

منطقه میمک در جنوب غربی استان ایلام و در همجواری منطقه مندلیِ عراق قرار گرفته است، تاکنون هیچ‌گونه مطالعات باستان‌شناسی در این منطقه انجام نگرفته بود، تا این‌که بالاخره این بررسی در اسفند ماه ۱۳۸۹ انجام یافت که به شناسایی ۱۳ محوطه منجر گردید. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی یافته ‌های سطحی، چهار محوطه به دوران پیش از تاریخ، یک محوطه به آغاز تاریخی، چهار محوطه به دوره تاریخی و چهار محوطه نیز به دوران متأخر منتسب گشته‌اند. محوطه‌های پیش از تاریخی حاوی بقایای پارینه‌سنگی قدیم، میانی و احتمالاً جدید و نیز دوره های سامرا، انتقالی چغامامی و عبید ۲-۴ هستند، اما بقایای آغاز تاریخی معرف دوره‌های اروک جدید و جمدت نصر هستند. همچنین، آثاری از دوره‌های تاریخی عیلام قدیم تا میانه و اشکانی ـ ساسانی به دست آمده است؛ البته محوطه مربوط به آغاز تاریخی دارای بقایای عیلام قدیم نیز بوده و لذا بر تعداد محوطه‌های تاریخی می‌افزاید. یافته‌های دوران متأخر هم مشتمل بر بقایای استقرارهای کوچ‌نشینی هستند. این نوشتار به توصیف یافته‌ها و تحلیل نتایج این بررسی می‌پردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

345 - دوره مس‌سنگی جدید در تپه سگزآباد
محمد حسین عزیزی خرانقی کمال‌الدین نیکنامی

سگزآباد یکی از شاخص‌ترین تپه‌های پیش از تاریخی دشت قزوین است که بر اساس کاوش‌های طولانی مدت دانشگاه تهران، آن‌را یکی از بهترین نمونه‌های محوطه‌های اعصار آهن و مفرغ جدید می‌شناسند. به تازگی آثاری از اواخر هزاره چهارم ق.م که در فلات مرکزی ایران با نام دوره مس‌سنگی جدید (س أکثر

سگزآباد یکی از شاخص‌ترین تپه‌های پیش از تاریخی دشت قزوین است که بر اساس کاوش‌های طولانی مدت دانشگاه تهران، آن‌را یکی از بهترین نمونه‌های محوطه‌های اعصار آهن و مفرغ جدید می‌شناسند. به تازگی آثاری از اواخر هزاره چهارم ق.م که در فلات مرکزی ایران با نام دوره مس‌سنگی جدید (سیلک III6-7) شناخته می‌شود، در این محوطه شناسایی شده است.کاوش‌های آموزشی- پژوهشی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، پاییز ۱۳۸۸ در تپه سگزآباد با هدف مطالعه دقیق‌تر و وسیع‌تر لایه‌های مس‌سنگی جدیدی که برای اولین بار در کاوش‌های سال ۱۳۷۸ شناسایی شده بود، صورت پذیرفت. در این فصل سه ترانشه ۶، ۷ و ۸ مورد کاوش قرار گرفت. پس از اتمام کاوش‌ها، تنها در ترانشه ۶ آثار دوره مس‌سنگی جدید یافت شد. متأسفانه به دلیل حفاری های غیرمجاز گسترده صورت گرفته در این محوطه، تیم کاوش موفق به شناسایی معماری کاملی از این دوره نگردید، ولی سفال‌های شاخص و ظریف این دوره به تعداد قابل توجه بدست آمد. این نوشتار فقط بر گونه‌شناسی، طبقه‌بندی و معرفی انواع مختلف سفال‌های دوره مس‌سنگی‌جدید تمرکز خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

346 - گزارش مقدماتی بررسی باستان‌شناسی حوضه آبگیر سد تالوار (بیجار)
حامد وحدتی‌نسب محمود حیدریان

پروژه بررسی حوزه آبگیر سد تالوار با هدف شناسایی و نجات بخشی محوطه‌هایی که در حوزه آبگیر سد قرار دارند؛ در پائیز و زمستان سال ۱۳۸۶ تعریف و اجرا شد. بررسی مزبور به صورت پیمایشی فشرده در محدوده حوزه آبگیر سد انجام گرفت و حاصل آن شناسایی ۱۷ محوطة باستانی از دوران مس‌سنگی تا أکثر

پروژه بررسی حوزه آبگیر سد تالوار با هدف شناسایی و نجات بخشی محوطه‌هایی که در حوزه آبگیر سد قرار دارند؛ در پائیز و زمستان سال ۱۳۸۶ تعریف و اجرا شد. بررسی مزبور به صورت پیمایشی فشرده در محدوده حوزه آبگیر سد انجام گرفت و حاصل آن شناسایی ۱۷ محوطة باستانی از دوران مس‌سنگی تا دوره‌های متأخر اسلامی بود. تاریخگذاری محوطه‌ها بر اساس گونه‌شناسی و مطالعات مقایسه‌ای مجموعه‌های سطحی گردآوری شده انجام شد. محوطه‌های باستانی شناسایی شده در قالب سه گروه کلی پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی طبقه‌بندی گردیدند. قدیمی‌ترین یافته‌های بررسی، آثار سفالی معرف فرهنگ مس‌سنگی شناخته شده در منطقه‌اند. پس از این مرحله، آثار محدودی از عصر مفرغ جدید و عصر آهن قابل مشاهده‌اند. منطقه با یک وقفه کوتاه روبرو شده تا این‌که بار دیگر زندگی در دوره تاریخی در آن به جریان افتاد و از این دوره تا دوره اسلامی شواهدی از وجود زندگی جوامع انسانی در آن به وفور مشاهده می‌شود. مقاله مذکور ابتدا به معرفی محوطه‌های مهم شناسایی شده در حوزه سد پرداخته و در ادامه با توجه به آثار سفالی به‌دست آمده، فرهنگ‌ها و تداوم سنت‌های سفالی حوزه سد را مورد مطالعه قرار خواهد داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

347 - سنگ‌نوشتة ایلامی
سعید گنجوی

تمدن ایلام یکی از کهن‌ ترین تمدن های بشری به شمار می‌ رود. این تمدن درخشان هنوز آنچنان‌که باید شناخته نشده و تلاشهای باستان ‌شناسان و مورخین در جهت شناسایی هرچه بیشتر آن ادامه دارد. در این میان کمبود منابع مکتوب برجای مانده از این تمدن، تأثیر بسزایی در این ناشناختگی دار أکثر

تمدن ایلام یکی از کهن‌ ترین تمدن های بشری به شمار می‌ رود. این تمدن درخشان هنوز آنچنان‌که باید شناخته نشده و تلاشهای باستان ‌شناسان و مورخین در جهت شناسایی هرچه بیشتر آن ادامه دارد. در این میان کمبود منابع مکتوب برجای مانده از این تمدن، تأثیر بسزایی در این ناشناختگی دارد و کشف هر کتیبه یا اثر مکتوبی می ‌تواند نوری بر تاریخ تمدن ایلام باشد. در طی بررسی ‌های سال ۵۱-۱۳۵۰ در دشت خوزستان، منطقه دزفول و هفت تپه، سنگ‌نوشته ‌ای در تپه‌ ای موسوم به "پمپ" کشف گردید که حاوی اطلاعات و جزئیات مهمی از تاریخ تمدن ایلام است. مقاله حاضر به چگونگی کشف این اثر و معرفی و ترجمه آن خواهد پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

348 - بررسی سنگ‌نگاره‌های نویافته مزرعه حاج مد و دره مرادبیک همدان
مسعود رشیدی‌نژاد مهدی زمانیان

سنگ‌نگاره ها برجسته‌ ترین مدارک باستان‌شناختی دره‌ های جنوب باختری شـهر همدان است. این یافته‌ ها به سه دسته انسان ‌نما، جانور سان و نمادین (symbolic) تقسیم می ‌شوند که در این گفتار به معرفی و بررسی سیر نگارگری آنها می ‌پردازیم.

سنگ‌نگاره ها برجسته‌ ترین مدارک باستان‌شناختی دره‌ های جنوب باختری شـهر همدان است. این یافته‌ ها به سه دسته انسان ‌نما، جانور سان و نمادین (symbolic) تقسیم می ‌شوند که در این گفتار به معرفی و بررسی سیر نگارگری آنها می ‌پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

349 - ریشه‌یابی سنت امروزین یادگاری نوشتن در سنگ‌نگاره‌های ایران
سیروان محمدی قصریان

در کنار سنگ‌نگاره‌های باستانی در نقاط مختلف کشور یادگاری‌هایی دیده می‌شود که این فرض را در ذهن بوجود می‌آورد که سنگ‌نگاره‌های باستانی نیز می‌توانسته به نوعی به قصد یادگاری نوشتن حک‌شده و در واقع می‌توان ریشه این سنت امروزی را در دلیل حک‌شدن سنگ‌نگاره‌ها دنبال کرد. مصاحب أکثر

در کنار سنگ‌نگاره‌های باستانی در نقاط مختلف کشور یادگاری‌هایی دیده می‌شود که این فرض را در ذهن بوجود می‌آورد که سنگ‌نگاره‌های باستانی نیز می‌توانسته به نوعی به قصد یادگاری نوشتن حک‌شده و در واقع می‌توان ریشه این سنت امروزی را در دلیل حک‌شدن سنگ‌نگاره‌ها دنبال کرد. مصاحبه با افرادی که امروزه نیز نقوشی شبیه آنچه که در اکثر سنگ‌نگاره‌های باستانی دیده می‌شود را به قصد یادگاری حک کرده‌اند این فرضیه را تقویت می‌کند. آنچه که در این مقاله در مورد معنی و مفهوم سنگ‌نگاره‌ها به بحث گذاشته می‌شود با تفسیر شمنیسم ارائه شده در مورد صحنه‌های حک‌شده در سنگ‌نگاره‌های ارسباران در شمال غرب ایران کاملاً متفاوت است. البته تفسیر ارائه شده در این مقاله بسیار کلی بیان شده و نمی‌توان گفت که تمامی این آثار در سراسر ایران از دوره پیش از تاریخ گرفته تا زمان حال تنها و تنها به یک نیت و آن هم به قصد یادگاری نوشتن خلق شده باشند ولی به نظر می‌رسد که ایده غالب در خلق سنگ‌نگاره‌های ایران باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

350 - پتروگرافی و کاربرد آن در شناسایی مواد باستان‌شناختی (مطالعه موردی: سنگ)
حمید امان اللهی

باستان‌شناسی مانند هر رشته علمی دیگر، در معرض دگرگونی و تحول‌های بنیادی است؛ به‌نحوی که گاهی صورت تحول یافته آن، در نظر باستان‌شناسان نسل گذشته و آن عده‌ای که از پیشرفت‌های گسترده آن در دو دهه اخیر آگاه نیستند، نامأنوس می‌نماید. مهمترین گام در پیشبرد رشته باستان‌شناسی ا أکثر

باستان‌شناسی مانند هر رشته علمی دیگر، در معرض دگرگونی و تحول‌های بنیادی است؛ به‌نحوی که گاهی صورت تحول یافته آن، در نظر باستان‌شناسان نسل گذشته و آن عده‌ای که از پیشرفت‌های گسترده آن در دو دهه اخیر آگاه نیستند، نامأنوس می‌نماید. مهمترین گام در پیشبرد رشته باستان‌شناسی اقتباس روش‌های علمی با تکیه بر اصول مطالعه مسائل مشخص فرهنگی، فرضیه‌پردازی و آزمون میدانی بود که امروزه در تمام علوم رایج است. بنابراین، گسترش علم باستان‌شناسی در چند دهه اخیر و توجه روزافزون به تعامل و نقش منابع زیست‌محیطی در فعالیت‌های بشری و خلق بناهای باستانی باعث گردیده تا باستان‌شناسان نیاز روزمره‌ای به علوم دیگر به خصوص علوم پایه و مهندسی پیدا کنند. قریب پنجاه سال است که همکاری متخصصان علوم مختلف در باستان‌شناسی مانند ‌باستان‌زمین‌شناسی، باستان‌گیاه‌شناسی، باستان‌جانورشناسی، باستان‌زیست‌شناسی و غیره در قالب یک گروه تحقیقاتی به این شاخه از علم بُعد دیگری داده است. بنابراین، وجود یک گروه با تخصص‌های باستان‌شناسی و زمین‌شناسی در کنار یکدیگر سبب تحلیل هر چه بهتر موضوعات این رشته شده است. در این مقاله سعی شده است به اهمیت علوم میان‌رشته‌ای، روش‌های شناخت سنگ‌ها و اهمیت شناسایی آن در مطالعات باستان‌شناختی پرداخته ‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

351 - هنر صخره‌ای در شمال شرق شهرستان قروه، استان کردستان
جمال لحافیان علی بهنیا

محوطه‌هایی از هنر صخره‌ای در جنوب شرقی کردستان و در شمال شرق شهرستان قروه در دامنة کوه‌های آتشفشانی جوان (سیاه و قرینه) کشف شده‌اند که برخی از جلوه‌های هنر صخره‌ای آن، حاوی عناصری مهم است که از لحاظ سبک کار و ریخت‌شناسی قابل مقایسه با سنگ‌نگاره‌های مناطق مختلف ایران و د أکثر

محوطه‌هایی از هنر صخره‌ای در جنوب شرقی کردستان و در شمال شرق شهرستان قروه در دامنة کوه‌های آتشفشانی جوان (سیاه و قرینه) کشف شده‌اند که برخی از جلوه‌های هنر صخره‌ای آن، حاوی عناصری مهم است که از لحاظ سبک کار و ریخت‌شناسی قابل مقایسه با سنگ‌نگاره‌های مناطق مختلف ایران و دیگر محوطه‌های کردستان است. برخی از این کنده‌کاری‌ها در چند دورة مختلف با هم‌پوشانی روی تخته‌سنگ‌ها صورت گرفته است. نقوش قروه شامل فنجان‌نماها در سبک‌های مختلف خطی، منفرد و گروهی، نقش‌های انسانی در ترکیب‌ها و حالت‌های گوناگون شامل صحنه‌های مختلف از جمله شکار با تیر و کمان، سوار بر اسب در حال شکار، رقص گروهی و حالت‌های مختلف دیگر و نقوش حیوانات از جمله بزکوهی، قوچ، میش، آهو، گوزن، گراز، شتر، مار، گربه‌سانان و همچنین، دیگر حیوان‌گونه‌ها و انسان‌گونه‌ها در فرم‌های گرافیکی و انتزاعی و اشکال هندسی و نمادها را به نمایش گذاشته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

352 - سنگ‌نوشته یادمانی سفیر اکبر شاه گورکانی هند به سال ۱۰۱۲ ﻫ.ق در گنبد سلطانیه
پرستو قاسمی اندرود

دانش کتیبه‌شناسی از جمله علومی است که مستقیماً در حوزه باستان‌شناسی قرار می‌گیرد. کتیبه‌ها اسناد مطمئنی هستند که بی کم و کاست در شناسایی زوایای ناشناخته تاریخ اجتماعی و سیاسی کشور ما نقش مهمی را ایفا می‌کنند. سنگ‌نوشته سفیر اکبر شاه گورکانی یک سند ارزشمند تاریخی است که أکثر

دانش کتیبه‌شناسی از جمله علومی است که مستقیماً در حوزه باستان‌شناسی قرار می‌گیرد. کتیبه‌ها اسناد مطمئنی هستند که بی کم و کاست در شناسایی زوایای ناشناخته تاریخ اجتماعی و سیاسی کشور ما نقش مهمی را ایفا می‌کنند. سنگ‌نوشته سفیر اکبر شاه گورکانی یک سند ارزشمند تاریخی است که میر معصوم بکری متخلص به نامی در هنگام عبور از زنجان و سلطانیه آن را به یادگار گذاشته است. این سنگ‌نوشته از جنس مرمر به ابعاد ۱۵×۶×۶۳/۵ سـانتی‌متر و به خط نستعلیق برجسته در ۵ سـطر (۲ بیت شعر و سه سطر به نثر) حجاری شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

353 - هنر صخره‌ای در زنجان: بررسی نقاشی‌های صخره‌ای آق‌داش ماه‌نشان
ابوالفضل عالی

بخش شرقی شهرستان ماه نشان در استان زنجان، منطقه ‌ای کوهستانی با کوه‌های نسبتاً بلند و دره‌ های میان‌کوهی است. در دامنه یکی از بلندی‌های این ناحیه و در دیواره پناهگاه‌های صخره ای موجود در رشته صخره ای موسوم به آق داش، نگاره‌ های جالب توجهی به تصویر درآمده است. نقاشی‌های أکثر

بخش شرقی شهرستان ماه نشان در استان زنجان، منطقه ‌ای کوهستانی با کوه‌های نسبتاً بلند و دره‌ های میان‌کوهی است. در دامنه یکی از بلندی‌های این ناحیه و در دیواره پناهگاه‌های صخره ای موجود در رشته صخره ای موسوم به آق داش، نگاره‌ های جالب توجهی به تصویر درآمده است. نقاشی‌های آق‌ داش که تنها رنگین نگاره‌ های شناسایی شده در استان زنجان و احتمالاً شمال غرب ایران است، از لحاظ تنوع موضوعات نقش‌شده و تا حدودی تفاوت با سایر نقاشی‌های صخره ای ایران، اهمیت زیادی در مطالعه نگاره ‌های صخره ‌ای ایران دارد. موضوع بیشتر نقوش آق‌ داش نقش‌مایه‌های هندسی است که در اشکال گوناگونی نقاشی شده‌ اند. علاوه بر آن، نگاره‌ های انسانی، جانوری و گیاهی از دیگر موضوعات به تصویر درآمده در پناهگاه‌های آق ‌داش است. با توجه به شباهت بسیاری از نگاره‌ های هندسی آق داش با نقش‌مایه‌های سفال‌های دوره مس‌سنگی غرب، شمال غرب و فلات مرکزی ایران، نیز وجود تعداد اندکی سفال‌های مربوط به این دوره پیرامون پناهگاه‌های آق‌ داش، انتساب نقاشی‌های آق ‌داش به این دوره پیش از تاریخی، بیش از هر دوره دیگری محتمل است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

354 - میزان ذرات معلق حاوی فلزات سنگین در هوای منطقه 21 تهران، پاییز 1400
سید رضا کریمی

10.30495/zisti.2023.1978238.1152

مقدمه: ذرات معلق حاوی فلزات سنگین آلاینده‌ای است که در مناطق صنعتی مجاور مناطق مسکونی حضور داشته و اثرات منفی روی سلامتی ساکنین دارد.هدف: هدف اصلی این پژوهش نمونه‌برداری و تعیین غلظت ذرات معلق و فلزات سنگین هوا در فصل پاییز سال 1400 در هوای منطقه 21 تهران است.مواد و روش أکثر

مقدمه: ذرات معلق حاوی فلزات سنگین آلاینده‌ای است که در مناطق صنعتی مجاور مناطق مسکونی حضور داشته و اثرات منفی روی سلامتی ساکنین دارد.هدف: هدف اصلی این پژوهش نمونه‌برداری و تعیین غلظت ذرات معلق و فلزات سنگین هوا در فصل پاییز سال 1400 در هوای منطقه 21 تهران است.مواد و روش ها: روش نمونه‌برداری طبق استاندارد ASTM و EPA است که توسط پمپ حجم بالا 20 نمونه فعال از کاربری‌های مسکونی، نیمه مسکونی، صنعتی، نیمه‌صنعتی و پارک در فصل پاییز برداشت‌شده اند.نتایج: یافته‌ها نشان می‌دهند میانگین غلظت TSP در ایستگاه‌های منطقه 21 در فصل سرد به‌صورت روند افزایشی در 5S (71/99= )، 2S (124= )، 1S (21/144= )، 3S (10/173= ) و 4S (37/220= ) بوده است. میانگین غلظت HM10 در منطقه 21 به ترتیب روند افزایشی Al>Cr>Zn>Fe>Mg>Pb>Sr>W>Ti>Li است. یافته‌ها بیانگر آن است که در بین همه عناصر بیشترین غلظت را آلومینیوم با 65/89 µg/m3 در کاربری صنعتی، 72/78 µg/m3 در کاربری نیمه صنعتی، 98/68 µg/m3 در کاربری نیمه مسکونی، 76/55 µg/m3 در کاربری مسکونی، 65/41 µg/m3 در کاربری بوستان دارد. همچنین عنصر لیتیم کمترین غلظت را در همه ایستگاه ها دارد.نتیجه گیری: تعیین غلظت ذرات معلق و فلزات سنگین به مسئولان برنامه‌ریزی شهری در اولویت‌بندی و کنترل آلاینده‌های شاخص هوا کمک شایانی می‌کند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

355 - اثر آب معدنی چشمه کندوان بر سنگ‎های کلیوی اگزالات کلسیمی در موش‎های صحرایی نر بالغ
فاطمه رسولیان علیرضا صادقی پور

بیماری سنگ کلیه یک مشکل جهانی است و وابسته به نژاد، منطقه جغرافیایی و یا فرهنگی نمی باشد. در پژوهش حاضر اثر آب معدنی چشمه کندوان بر جلوگیری از تشکیل کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در موش&lrm;های صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته است. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضاف أکثر

بیماری سنگ کلیه یک مشکل جهانی است و وابسته به نژاد، منطقه جغرافیایی و یا فرهنگی نمی باشد. در پژوهش حاضر اثر آب معدنی چشمه کندوان بر جلوگیری از تشکیل کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در موش&lrm;های صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته است. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی به ترتیب به مدت 3 و 35 روز القاء شد. گروه کنترل توسط آب آشامیدنی تیمار شد. گروه کنترل بیمار کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول را در آب آشامیدنی به ترتیب 3 و 35 روز دریافت کردند. گروه تجربی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول را در آب معدنی چشمه کندوان به ترتیب به مدت 3 و 35 روز دریافت کردند. بعد از 38 روز، حیوانات توسط اتر بیهوش شده و کلیه سمت چپ آنها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه&lrm;ها برای مطالعات بافت&lrm;شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین - ائوزین رنگ&lrm;آمیزی شدند. نتایج نشان داد تیمار آب چشمه کندوان موجب کاهش تعداد کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می&lrm;گردد. همچنین، تیمار آب معدنی کندوان آسیب توبولو - اینتراستیشیال را دربافت کلیه حیوانات تیمار شده کاهش می&lrm;دهد. بنابراین، آب چشمه کندوان می&lrm;تواند مانع تشکیل کریستال های اگزالات کلسیم در کلیه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

356 - اثر عصاره آبی ساقه کاسنی (Cichorium intybus L.) بر پارامترهای بیوشیمیایی سرم و ادرار در موش های صحرایی نر مبتلا به سنگ کلیه
مریم طهرانی پور مهدیه الزمان امامیان غلامحسن واعظی خدیجه نژاد شاهرخ آبادی

کاسنی در طب سنتی به عنوان محافظ کلیه و سنگ‌شکن استفاده می‌شود. در این مطالعه اثر عصاره آبی ساقه کاسنی بر پیشگیری از ایجاد سنگ اگزالات کلسیم در کلیه رت ها بررسی شد. 24 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در چهار گروه شامل کنترل سالم، گروه دریافت کننده اتیلن گلیکول، گروه های پیش أکثر

کاسنی در طب سنتی به عنوان محافظ کلیه و سنگ‌شکن استفاده می‌شود. در این مطالعه اثر عصاره آبی ساقه کاسنی بر پیشگیری از ایجاد سنگ اگزالات کلسیم در کلیه رت ها بررسی شد. 24 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در چهار گروه شامل کنترل سالم، گروه دریافت کننده اتیلن گلیکول، گروه های پیشگیری با دوزهای mg/kg 200 و mg/kg50 با تزریق داخل صفاقی عصاره آبی ساقه کاسنی به همراه ٪1 اتیلن گلیکول، به مدت 30 روز آزمایش شدند. در روزهای صفر، 15و 30، سطح کلسیم، اسید اوریک، سیترات، کراتینین، pH و حجم ادرار و روز 31، سطح سرمی کلسیم، اسید اوریک و کراتینین تعیین شد. RNAاز بافت کلیه استخراج و cDNA سنتز شد. توسط تکنیک Real time PCR، سطح بیان ژن های کد کننده IL-1β، TNF-α مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز دادها به کمک آزمون ANOVA، تستTukey و نرم افزار SPSS انجام شد. در گروه های پیشگیری سطح ادراری کلسیم (روز 15 و دوز 50 میلی گرم/کیلوگرم) و سطح سیترات ادرار ( روز 15) و سطح سرمی کلسیم، اسید اوریک، کراتینین و بیان ژن کد کننده TNF-α کاهش معنی دار یافت. حجم ادرار (روز30) و بیان ژن IL-1β (دوز200 میلی گرم/کیلوگرم) نیز افزایش معنی دار یافت. احتمالا ساقه کاسنی به دلیل خاصیت دیورتیک، موجب کاهش کلسیم ادرار در دوز mg/kg50 و پارامترهای سرم شده است. اما در دوز mg/kg 200، تاثیری بر پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه ندارد و موجب افزایش التهاب کلیوی ناشی از افزایش IL-1β و برخی پارامترهای اداری نیز شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

357 - اثر عصاره هیدرو-اتانلی دانه زنیان (Trachyspermum copticum L.) بر جلوگیری از تشکیل کریستال‏های اگزالات کلسیم در بافت کلیه موش‌های صحرایی نر بالغ
علیرضا صادقی پور علی مازوجی

شکیل سنگ های ادراری یک مشکل جهانی است و هیچ گروه نژادی، جغرافیایی و فرهنگی را در بر نمی گیرد. انواع متعددی از سنگ های ادراری بر اساس ترکیب شیمیایی وجود دارند. سنگ های آهکی معمول ترین سنگ های کلیه هستند که بیش از 80% سنگ ها را تشکیل می دهند. سنگ های اگزالات کلسیم معمول ت أکثر

شکیل سنگ های ادراری یک مشکل جهانی است و هیچ گروه نژادی، جغرافیایی و فرهنگی را در بر نمی گیرد. انواع متعددی از سنگ های ادراری بر اساس ترکیب شیمیایی وجود دارند. سنگ های آهکی معمول ترین سنگ های کلیه هستند که بیش از 80% سنگ ها را تشکیل می دهند. سنگ های اگزالات کلسیم معمول ترند. در طب سنتی ایران، گیاهان دارویی بسیاری برای درمان سنگ های کلیوی استفاده می شوند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره هیدرواتانلی بخش های هوایی گیاه دم اسب بر کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در بافت کلیه موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار می‌باشد. در پژوهش تجربی حاضر در ابتدا، عصاره هیدرواتانلی گیاه در غلظت‌های 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه‌نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن‌ گلیکول در آب آشامیدنی به‌ترتیب به‌مدت 3 و 38 روز القاء شد. گروه کنترل توسط آب آشامیدنی تیمار شدند. گروه‌های تجربی علاوه بر آب آشامیدنی حاوی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول توسط غلظت‌های 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه به روش درون‌صفاقی به مدت 41 روز تیمار شدند. بعد از 41 روز، حیوانات توسط اتر بیهوش شده و کلیه سمت چپ آنها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه‌ها برای مطالعات بافت‌شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. نتایج نشان دادند که تیمار عصاره موجب کاهش تعداد کریستال‌های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می‌گردد. همچنین، تیمار عصاره آسیب توبولو-اینتراستیشیال را در حیوانات تیمار شده کاهش می‌دهد. بنابراین، گیاه می‌تواند مانع تشکیل سنگ کلیه در حیوانات تیمار شده گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

358 - اثرات لیتولیتیک عصاره هیدروالکلی گیاه دم اسب در موش‏های صحرایی نر
مریم عیدی علیرضا صادقی پور علی مازوجی رضا قهرمانی

هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر تیمار عصاره هیدروالکلی بخش هوایی دم اسب بر تعداد کریستال‌های تشکیل شده در بافت کلیه و نیز آسیب بافتی در مقایسه با حیوانات کنترل می‌باشد. در ابتدا، عصاره هیدروالکلی گیاه در غلظت‌های مختلف تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در کلیه حیوانات أکثر

هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر تیمار عصاره هیدروالکلی بخش هوایی دم اسب بر تعداد کریستال‌های تشکیل شده در بافت کلیه و نیز آسیب بافتی در مقایسه با حیوانات کنترل می‌باشد. در ابتدا، عصاره هیدروالکلی گیاه در غلظت‌های مختلف تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در کلیه حیوانات توسط اضافه‌نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن‌گلیکول در اب آشامیدنی به‌ترتیب به‌مدت 3 و 38 روز القاء شد. گروه کنترل توسط آب آشامیدنی تیمار شدند. گروه‌های تجربی علاوه بر آب آشامیدنی حاوی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول توسط غلظت‌های مختلف عصاره گیاه به روش درون‌صفاقی به مدت 41 روز تیمار شدند. بعد از 41 روز، حیوانات توسط اتر بیهوش شده و کلیه سمت چپ آنها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه‌ها برای مطالعات بافت‌شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. نتایج نشان دادند که تیمار عصاره هیدروالکلی بخش هوایی گیاه دم اسب موجب کاهش تعداد کریستال‌های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می‌گردد. همچنین، تیمار عصاره گیاه موجب کاهش آسیب توبولو-اینتراستیشیال در حیوانات تیمار شده می‌گردد. بنابراین کاربرد سنتی این گیاه برای درمان سنگ کلیه مورد تایید قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

359 - اثر عصاره الکلی دانه گشنیز (Coriandrum sativum L.) بر جلوگیری از تشکیل کریستال های اگزالات کلسیم در بافت کلیه موش‌های صحرایی نر بالغ
حسین احمدیان علیرضا صادقی پور مصطفی حمیدی نعمانی

هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره هیدروالکلی دانه گشنیز بر کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار می‌باشد. در ابتدا، عصاره هیدروالکلی گیاه در غلظت‌های 100، 150، 200 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه‌نمودن أکثر

هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره هیدروالکلی دانه گشنیز بر کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار می‌باشد. در ابتدا، عصاره هیدروالکلی گیاه در غلظت‌های 100، 150، 200 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه‌نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن‌گلیکول در آب آشامیدنی به‌ترتیب به‌مدت 3 و 35 روز القاء شد. گروه کنترل توسط آب آشامیدنی تیمار شدند. گروه‌های تجربی علاوه بر آب آشامیدنی حاوی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول توسط غلظت‌های 100، 150،200 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه به روش درون‌صفاقی به مدت 38 روز تیمار شدند. بعد از 38 روز، حیوانات توسط اتر بیهوش شده و کلیه سمت چپ آنها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه‌ها برای مطالعات بافت‌شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. نتایج نشان دادند که تیمار عصاره موجب کاهش تعداد کریستال‌های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می‌گردد. همچنین، تیمار عصاره آسیب توبولو-اینتراستیشیال را در حیوانات تیمار شده کاهش می‌دهد. بنابراین، گیاه می‌تواند مانع تشکیل سنگ کلیه در حیوانات تیمار شده گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

360 - بررسی تجمع و آلودگی فلزات سنگین ( جیوه ،سرب ،نیکل و وانادیم ) وابسته به صنایع نفتی و پتروشیمیایی در رسوبات گلی و شنی در خوریات ماهشهر
سمیرا اسماعیلی مهناز سادات صادقی مژگان امتیازجو

چکیده آلودگی اکوسیستم های آبی به فلزات سنگین به یکی از مشکلات جهانی در کشورهای توسعه یافته تبدیل شده است. در این مطالعه، به بررسی غلظت فلزات سنگین نیکل، سرب، جیوه و وانادیوم با نمونه برداری از رسوبات با استفاده از دستگاه گرب Vane Veen در اعماق 5، 10 و 15 متری از 4 ایستگ أکثر

چکیده آلودگی اکوسیستم های آبی به فلزات سنگین به یکی از مشکلات جهانی در کشورهای توسعه یافته تبدیل شده است. در این مطالعه، به بررسی غلظت فلزات سنگین نیکل، سرب، جیوه و وانادیوم با نمونه برداری از رسوبات با استفاده از دستگاه گرب Vane Veen در اعماق 5، 10 و 15 متری از 4 ایستگاه شامل خور موسی، احمدی، غزاله و غنام در بندر امام خمینی در سال 99 پرداخته شد. براساس نتایج این تحقیق مشخص گردید که میانگین غلظت فلزات در ایستگاه های مختلف بین 79/38 تا 17/64 برای نیکل، 23/2 تا 18/13 برای سرب، 87/0 تا 12/8 برای جیوه و بین 32/39 تا 26/62 میکرو گرم بر گرم برای وانادیوم بدست آمد. نتایج آزمون واریانس یکطرفه(One- Way ANOVA) نشان داد که میانگین غلظت فلزات در ایستگاه های مختلف اختلاف معنی داری داشت (P<0.05). بطوریکه بیشترین غلظت مربوط به نیکل وکمترین مربوط به جیوه بود.نتایج آزمون ANOVA نشان داد که غلظت فلزات در بین ذرات رسوبی مختلف اختلاف معناداری داشت (P<0.05) بیشترین غلظت فلزات در ذرات رس دیده شد. بین غلظت فلزات در اعماق مختلف، اختلاف معنی داری وجود نداشت (P>0.05) . شاخص آلودگی برای بررسی میزان آلودگی فلزات محاسبه و بر اساس این شاخص مشخص گردید که خور موسی و احمدی نسبت به همه فلزات، خور غزاله نسبت به جیوه و نیکل دارای آلودگی، ولی خور غنام فاقد آلودگی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

361 - اندازه گیری میزان فلزات سنگین در خرماهای عرضه شده در بازار محلی شهر اهواز
نازنین کیخایی دهدزی کیوان شمس

خرما ( Phoenix dactylifera L.) سهم قابل توجهی از سبد غذایی مصرف کنندگان را در بسیاری از کشورها و از جمله ایران به خود اختصاص داده است و یکی از باارزش ترین مواد غذایی است که بخش اعظم آن را قند تشکیل می دهد. آب، سلولز، پکتین، خاکستر و عناصر معدنی از دیگر ترکیبات تشکیل دهن أکثر

خرما ( Phoenix dactylifera L.) سهم قابل توجهی از سبد غذایی مصرف کنندگان را در بسیاری از کشورها و از جمله ایران به خود اختصاص داده است و یکی از باارزش ترین مواد غذایی است که بخش اعظم آن را قند تشکیل می دهد. آب، سلولز، پکتین، خاکستر و عناصر معدنی از دیگر ترکیبات تشکیل دهنده خرما هستند. به دلیل اینکه خرما یکی از منابع مهم تأمین املاح معدنی در یک رژیم غذایی متعادل می باشد، امکان وجود آلاینده های سمی در آن، باعث به وجود آمدن امراض زیادی در انسان می شود. از این رو پایش کیفیت و سلامت این محصول طبیعی امری ضروری می باشد. به همین منظور در سال 1395 پژوهشی جهت بررسی میزان فلزات سنگین" سرب، کادمیوم، مس و روی" بر روی ده نوع خرما عرضه شده در بازار محلی شهر اهواز و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. آزمایش های مربوط به ارزیابی میزان عناصر، با استفاده از دستگاه جذب اتمی کوره برای تشخیص کادمیم و سرب و جذب اتمی شعله برای تشخیص مس و روی انجام شد. داده های بدست آمده توسط نرم افزار آماری MSTATA-C تجزیه و تحلیل شدند و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5درصد انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین غلظت های تجمع یافته عناصر کادمیوم، سرب، مس و روی در کل نمونه های خرما به ترتیب برابر با713/0± 96/1، 74/2±53/3، 072/0 ± 136/0، 324/0± 443/4 ، میکرو گرم برگرم بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین نمونه های مورد بررسی از نظر فلزات سنگین "سرب، کادمیوم، روی و مس" در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود داشت و نتایج مقایسه میانگین نشان داد که خرمای دیری دارای بیشترین مقدار سرب (8 میکرو گرم برگرم) و کادمیوم (33/6 میکرو گرم برگرم) ، خرمای زاهدی دارای بیشترین مقدار مس (31/0میکرو گرم برگرم) و خرمای گنطار نیز دارای بیشترین مقدار روی (29/1میکرو گرم بر گرم) بوده ولی بطور کلی این مقادیر کمتر از استاندارد ملی بوده و در نتیجه بیانگر ایمن بودن خرماهای موردمطالعه، جهت مصرف می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

362 - آسیب شناسی مشروعیت حکمران هخامنشی (تحلیل محتوای کتیبه ها)
فرزانه دشتی محمد رحیم عیوضی

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمران أکثر

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمرانی انسانی در تاریخ بشر به حساب می آید. در این نوشتار قصد داریم با تحلیل سنگ نوشته ها و کتیبه های به جای مانده از دوره هخامنشیان به این پرسش پاسخ دهیم که چه کسی، با چه ویژگی هایی حق حکمرانی در این سلسله را به دست می آورده است. مجموعه کتیبه های به جای مانده در تخت جمشید، همدان، شوش، بیستون، خراسان، مصر و .... که گفته ها و گزاره های شاهانی چون کوروش، داریوش، کمبوجیه و ... را ثبت کرده است منبع دسته اول و مستقیمی در جهت شناخت و نقد و بررسی اندیشه سیاسی ایران محسوب می گردد. بر قلمروی حکومتی که نیمی از پهنه مسکونی کره زمین را در اختیار داشت چه کسی با چه شاخص هایی می بایست حکومت داری کند. در این نوشتار وجوه تکنیکی هرم حاکمیت هخامنشیان مورد بررسی انتقادی قرار می گیرد تا وجهی ناشناخته و بسیار تداومی در اندیشه سیاسی ایران تحلیل گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

363 - سنگ نگاره پارتی کال جنگال بیرجند
میرزا محمد حسنی

خراسان بزرگ به عنوان خاستگاه پارتیان به نحو سوال برانگیزی با فقر آثار تاریخی دوره پارتی مواجه است کشف سنگ نگاره و کتیبه پارتی کال جنگال بیرجند در سال 1330 به عنوان یکی از معدود آثار این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شده با بررسی تمامی تحقیقات صورت أکثر

خراسان بزرگ به عنوان خاستگاه پارتیان به نحو سوال برانگیزی با فقر آثار تاریخی دوره پارتی مواجه است کشف سنگ نگاره و کتیبه پارتی کال جنگال بیرجند در سال 1330 به عنوان یکی از معدود آثار این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شده با بررسی تمامی تحقیقات صورت گرفته تحلیلی جدید و جامع از این اثر ارائه گردد. بنابراین با بررسی موضوعی سنگ‌نگاره که صحنه نبرد یک جنگجو با شیر را نمایش می‌دهد و موضوعی از این دست در هنر ایران باستان در دوره‌های قبل و بعد از دوره پارتی نیز رواج داشته، سعی شده است یک تحلیل جامع از موضوع سنگ‌نگاره با مقایسه آن با دیگر آثار موجود از جمله سنگ نگاره پارتی لاخ مزار و نقش برجستة الیمایی تنگ سروک صورت گیرد. همچنین با بررسی عناوین به کار رفته در کتیبه پارتی این اثر مقام سیاسی فرد دارنده این عناوین از دیدگاه نظامات سیاسی دوره پارتی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

364 - حذف یون‌های فلزات سنگین از آب‌های آلوده با استفاده از جاذب‌های بر پایه هیدروژل
محراب فلاحی سامبران طناز سلطان الذاکرین سرخابی

رشد صنعت امروز نیازهای ما را برآورده می‌کند و باعث بهبود توسعه اقتصادی می‌شود. با این حال، آلاینده‌‌های صنایع باعث آلودگی منابع آبی می‌شوند که خطر بزرگی برای سلامت موجودات زنده محسوب می‌شود. بنابراین محققان همواره در تلاش بوده‌اند تا روشی کارآمد و موثر تری برای حذف یون‌ أکثر

رشد صنعت امروز نیازهای ما را برآورده می‌کند و باعث بهبود توسعه اقتصادی می‌شود. با این حال، آلاینده‌‌های صنایع باعث آلودگی منابع آبی می‌شوند که خطر بزرگی برای سلامت موجودات زنده محسوب می‌شود. بنابراین محققان همواره در تلاش بوده‌اند تا روشی کارآمد و موثر تری برای حذف یون‌های سمی فلزات سنگین از منابع آبی توسعه دهند. روش جذب سطحی، نتایج امیدوار کننده‌ای را برای حذف یون‌های فلزات سنگین از خود نشان می‌دهد. به کار گیری این روش در مقیاس بزرگ نیز آسانتر است. بنابراین می‌تواند در کاربردهای عملی به کار گرفته شود. جاذب‌های متعددی توسعه و گزارش شده‌اند. اما در میان آن‌ها هیدروژل‌ها به دلیل قابلیت استفاده مجدد و سهولت تهیه و مصرف، توجهات زیادی را امروزه به خود جلب کرده است. هیدروژل‌ها شبکه‌های ماکرومولکولی هستند که در آب متورم می‌شوند ولی در آب حل نمی‌شوند. قابلیت تورم و جذب آب هیدروژل‌ها عمدتا از گروه‌های عاملی آبدوستی مانند -NH2 ، -OH ، -COOH، -CONH2 ، - CONH و -SO3H ناشی می‌شوند که به زنجیر اصلی پلیمری متصل هستند. در حالی که مقاومت آنها در برابر حل شدن ناشی از پیوندهای عرضی بین زنجیرهای شبکه ناشی می‌شود. بنابراین، در این مقاله روش‌های مختلف تهیه جاذب‌های هیدروژلی توضیح داده شده و به طور خلاصه پیشرفت‌های اخیر در استفاده از جاذب‌های هیدروژل برای حذف یون‌های فلزات سنگین آورده شده است. علاوه ‌براین، مکانیسم مربوط به حذف یون‌های فلزات سنگین نیز بررسی و جدیدترین مطالعات در مورد روش جذب سحطی برای تصفیه آب‌های آلوده به یون‌های فلزات سنگین ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

365 - بهینه سازی نانو ذره مونت موریلونیت در حذف قلع از پساب
مریم مقدس سپیده کمال زاده سیمین عربی

در این تحقیق کارایی نانوذره مونت موریلونیت به منظور حذف فلز قلع از پساب مورد بررسی قرار گرفت. نانو رس خام در شرایط 5/5=pH، دمای محیط، مقدار 12/0 گرم در 100 میلی‌لیتر محلول ppm100 ، 90 دقیقه زمان تماس برای قلع ، غلظت قلع را به ppm5/88 کاهش داد. پس از شست‌و‌شوی نانو رس به أکثر

در این تحقیق کارایی نانوذره مونت موریلونیت به منظور حذف فلز قلع از پساب مورد بررسی قرار گرفت. نانو رس خام در شرایط 5/5=pH، دمای محیط، مقدار 12/0 گرم در 100 میلی‌لیتر محلول ppm100 ، 90 دقیقه زمان تماس برای قلع ، غلظت قلع را به ppm5/88 کاهش داد. پس از شست‌و‌شوی نانو رس به وسیله‌ی اسید سولفوریک 1/0 مولار و انجام آزمایش جذب در شرایط فوق، غلظت قلع به ppm65 کاهش یافت و ظرفیت جذب قلع توسط نانو رس خام و شسته شده به ترتیب 6/9 و 7/29 میلی‌گرم بر گرم حاصل شد که با مطالعات قبلی نیز مطابقت دارد. در pH غلظت فلز قلع توسط نانو رس اصلاح شده با HQ از ppm100 به ppm4/59 و توسط نانو رس اصلاح شده با SDS به ppm63/56 کاهش یافته و ظرفیت جذب به ترتیب برابر با 83/33 و 14/36 میلی‌گرم بر گرم حاصل شد. مشاهده می‌شود نانو رس اصلاح شده با SDS برای فلز قلع نتایج بهتری را به همراه داشته است. سپس مطالعات مربوط به ایزوترم، سینتیک و ترمودینامیک جذب انجام شد. در مطالعات ایزوترم با ثابت نگه داشتن مقدار جاذب(12/0گرم)، زمان تماس، دما، 5/5=pH و حجم 100 میلی‌لیتر، مقادیر غلظت‌های اولیه یون فلزی 50، 100 و ppm200 بررسی شد.بررسی‌های ترمودینامیکی نشان می‌دهد با ثابت نگه داشتن پارامترهایی مانند غلظت اولیه، pH، زمان تماس، مقدار جاذب و حجم محلول در حالت‌های بهینه در دماهای 298، 313 و 333 کلوین، افزایش دما باعث افزایش ظرفیت جذب می‌شود که بیان‌گر گرماگیر بودن واکنش است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

366 - ارزیابی ریسک واحد تعمیرات ماشین آلات معدنی با استفاده از روش JSA و مدلسازی آن با استفاده از نرم افزار PHA-pro
مهدیه حضرتی بابک قهرمانیان رضا حاج محمدی

در این تحقیق ارزیابی ریسک این پروژه در واحد های آپاراتی، سرویس کاری، تراشکاری و جوشکاری و آهنگری انجام شد. در فرایند آپاراتی تعداد 23 مورد از حوادث رخ داده جزو حوادث با ریسک بالا می باشند بیشترین فعالیت های با ریسک بالا با اعداد ریسک 25 مربوط به تعویض چرخ دستگاه ها که ا أکثر

در این تحقیق ارزیابی ریسک این پروژه در واحد های آپاراتی، سرویس کاری، تراشکاری و جوشکاری و آهنگری انجام شد. در فرایند آپاراتی تعداد 23 مورد از حوادث رخ داده جزو حوادث با ریسک بالا می باشند بیشترین فعالیت های با ریسک بالا با اعداد ریسک 25 مربوط به تعویض چرخ دستگاه ها که اقدام کنترلی آن آموزش، استفاده از خرک مناسب می باشد. دومین فعالیت مربوط به تعویض لاستیک می باشد که اقدام کنترلی آن آموزش و رعایت فاصله میباشد. فعالیت سوم مربوط به باد کردن لاستیک ها می باشد که اقدام کنترلی آن چک کردن سوپاپ اطمینان قطع کن کمپرسور میباشد پس از انجام اقدامات کنترلی تنها سه مورد ار فعالیت ها دارای ریسک بالا بودند. در قسمت سرویسکاری 58% فعالیت ها دارای ریسک بالا بودند که پس از اقدامات کنترلی این مقدار به 33% رسید. در قسمت تراشکاری 45% فعالیت ها دارای ریسک بالا بودند که پس از اقدامات کنترلی این مقدار به صفر% رسید. مهمترین حادثه ای که با عدد ریسک 25 میتوان برای قسمت آهنگری و جوشکاری پیش بینی کرد انفجار و آتش سوزی در نزدیکی کارگاه آهنگری است که میتواند با توجه به اثر مضاعف آتش سوزی منجر به مرگ اپراتور مربوطه گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

367 - اثرات فلزات سنگین بر سلامتی کودکان
احمد اصل هاشمی فاطمه یعقوبی رودپشتی غلامحسین صفری

کودکان به دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری منحصر به فرد، نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض آلاینده‌های محیطی از قبیل فلزات سنگین قرار می‌گیرند. کودکان به قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی حساس‌تر هستند؛ زیرا اندام‌های آنها هنوز در حال رشد بوده و تکامل نیافته است و عملکرد أکثر

کودکان به دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری منحصر به فرد، نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض آلاینده‌های محیطی از قبیل فلزات سنگین قرار می‌گیرند. کودکان به قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی حساس‌تر هستند؛ زیرا اندام‌های آنها هنوز در حال رشد بوده و تکامل نیافته است و عملکرد سم زدایی و سیستم ایمنی آنها نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر است. هدف مقاله حاضر بررسی اثرات فلزات سنگین بر سلامتی کودکان است. یافته های این مطالعه نشان داد که ورود فلزات سنگین به بدن از طریق استنشاق هوای آلوده، جذب پوستی، مصرف مواد غذایی آلوده و نوشیدن آب آلوده صورت می‌گیرد. قرار گرفتن کودکان در معرض فلزات سنگین اثرات نامطلوبی بر سلامت آنها دارد. ورود فلزات سنگین به بدن کودکان نه تنها بر رشد جسمی کودکان بلکه بر سیستم عصبی، کلیه ها و استخوان‌های آنها نیز تأثیر می‌گذارند. مواجهه با فلزات سنگین در دوران بارداری و کودکی منجر به اثرات نامطلوبی بر رشد مغز شده و خطر ابتلا به اختلالات رشدی- عصبی و اصطلاحاً اوتیسم در کودکان را افزایش می‌دهد. بسیاری از این فلزات منجر به عقب ماندگی ذهنی و اختلالات عصبی شناختی در کودکان از قبیل اختلال حافظه و ضریب هوشی پایین می‌شوند. به دلیل اثرات نامطلوب فلزات سنگین بر سلامتی کودکان، باید تلاش کرد تا از آلودگی یا انتشار آن‌ها به محیط زیست از طریق قوانین و مقررات سختگیرانه جلوگیری شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

368 - مروری بر تکنیک های مختلف تصفیه پساب فلزات سنگین
محراب فلاحی سامبران سمانه خدادادی

امروزه آلودگی فلزات سنگین به یکی از جدی‌ترین مشکلات زیست محیطی تبدیل شده است. با توسعه سریع صنایعی مانند تاسیسات آبکاری فلزات، عملیات معدنی، صنایع کود، دباغ‌سازی، باتری‌سازی، صنایع کاغذسازی و آفت‌کش‌ها و غیره، پساب فلزات سنگین به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به‌ویژه در کشوره أکثر

امروزه آلودگی فلزات سنگین به یکی از جدی‌ترین مشکلات زیست محیطی تبدیل شده است. با توسعه سریع صنایعی مانند تاسیسات آبکاری فلزات، عملیات معدنی، صنایع کود، دباغ‌سازی، باتری‌سازی، صنایع کاغذسازی و آفت‌کش‌ها و غیره، پساب فلزات سنگین به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به‌طور فزاینده‌ای در محیط‌زیست تخلیه می‌شود. بسیاری از فلزات سنگین سمی یا سرطان زا هستند. این فلزات سنگین سمی باید از پساب حذف شوند تا از مردم و محیط زیست محافظت شود. تصفیه فلزات سنگین به دلیل مقاومت و ماندگاری آنها در محیط از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فلزات سنگین سمی مورد توجه ویژه در تصفیه پساب صنعتی عبارتند از: روی، مس، نیکل، جیوه، کادمیوم، سرب و کروم. در سال‌های اخیر روش‌های مختلفی برای حذف فلزات سنگین از پساب به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. این مقاله به بررسی روش‌های فعلی که برای تصفیه پساب فلزات سنگین استفاده شده‌اند، می‌پردازد و این تکنیک‌ها را ارزیابی می‌کند. این فناوری‌ها عبارت‌اند از: رسوب دهی شیمیایی، تبادل یونی، جذب سطحی، فیلتراسیون غشایی، انعقاد - لخته‌سازی، شناورسازی و روش‌های الکتروشیمیایی. از مقالات بررسی شده مشهود است که تبادل یون، جذب سطحی و فیلتراسیون غشایی مورد توجه بیشتری برای تصفیه پساب فلزات سنگین هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

369 - راهبرد ژئواستراتژیک لی کوان یو در توسعه پایدار
علیرضا احدنژاد سروش امیری میرابراهیم صدیق

این مقاله ابتدا با رویکرد نظری خود، در‌ زمینه نقش و اهمیت جایگاه راهبرد لی کوان یو در کمک به توسعه می‌پردازد؛ سپس شرایط و بسترهای اجتماعی و اقتصادی در روند شکل‌گیری دولت توسعه گرا را نشان می‌دهد. معمار بزرگ اصلاحات اقتصادی سنگاپور "لی کوان یو" لقب گرفته زمانی که وی در س أکثر

این مقاله ابتدا با رویکرد نظری خود، در‌ زمینه نقش و اهمیت جایگاه راهبرد لی کوان یو در کمک به توسعه می‌پردازد؛ سپس شرایط و بسترهای اجتماعی و اقتصادی در روند شکل‌گیری دولت توسعه گرا را نشان می‌دهد. معمار بزرگ اصلاحات اقتصادی سنگاپور "لی کوان یو" لقب گرفته زمانی که وی در سال 1959 زمام حکومت را در دست گرفت. درآمد سرانه سنگاپور معادل 400 دلار بود، ولی هنگام کناره‌گیری از قدرت در سال 1990 این رقم به 12000 دلار رسانیده بود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی درصدد است به تبیین چرائی و چگونگی راهبرد ژئواستراتژیک لی کوان یو در توسعه پایدار بپردازد. بر اساس یافته‌های این پژوهش مهم‌ترین نتایج راهبرد لی کوان یو-انسجام ملی، تثبیت اقتدار حکومت برای ایجاد قوانین و روش‌های کمک به دستیابی به تحول، غلبه برفساد، تحول در آموزش‌وپرورش امکانات کسب ‌وکار، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، نهضت اقتصادی، ایجاد یک جامعه برخوردار از عدالت اجتماعی، نهضت صنعتی، قدرت رسانه‌ها، انتشار گسترده محصولات، است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

370 - اثر فلزات سنگین مس و سرب بر برخی صفات رشدی، میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی در دو رقم ماش
مهدی کشته گر اکبر صفی پور افشار فاطمه سعید نعمت پور

در زمین های زراعی، آلودگی فلزات سنگین به خاطر استفاده از پساب‌های صنعتی آلوده و کاربرد بی رویه ی کودهای فسفاته به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. دوام بلند مدت زیست‌شناختی و باقی ماندن در خاک، سبب انبـاشته شـدن این فلزات در زنجیـره غذایی و در نتیجه سبب تأثیـرات منفی بال أکثر

در زمین های زراعی، آلودگی فلزات سنگین به خاطر استفاده از پساب‌های صنعتی آلوده و کاربرد بی رویه ی کودهای فسفاته به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. دوام بلند مدت زیست‌شناختی و باقی ماندن در خاک، سبب انبـاشته شـدن این فلزات در زنجیـره غذایی و در نتیجه سبب تأثیـرات منفی بالقـوه برای سلامت انسان می گردد. به منظور بررسی تاثیر فلزهای مس و سرب در خاک آلوده بر صفات ریخت‌شناختی، میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی دو رقم ماش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فلز مس در غلظت های صفر، 150، 300 و 400 میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک و سرب در غلظت صفر، 200، 400 و 600 میلی گرم در کیلوگرم خاک استفاده شد. پس از رشد گیاهان به مدت چهار هفته در خاک آلوده، ارتفاع بخش هوایی، طول ریشه، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی و ریشه، میزان پرولین و میزان پراکسیداسیون لیپیدی در برگ سنجیده شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، حاکی از تاثیر منفی و سمی فلزات سنگین مس و سرب بر گیاه ماش است، به طورکلی با افزایش غلظت مس و سرب در محیط رشد، صفات ریخت‌شناختی تغییر یافته است. رقم سیستان تاثیر پذیری بیشتری از فلزات سنگین داشته و نسبت به رقم گوهر صفات ریخت‌شناختی آن تغییرات منفی بیش‌تری را نمایان ساخت. فلزات مس و سرب بر میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی در گیاه ماش تاثیر زیادی داشت. ضمن این که میزان پرولین و همچنین پراکسیداسیون لیپیدی تحت تنش فلزات مس و سرب در رقم سیستان افزایش بیشتری نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

371 - ارزیابی چرخه حیات تولید گندم آبی تحت اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در منطقه بوشهر
مرتضی سیاوشی سلمان دستان

10.30495/jcep.2019.669717

ارزیابی چرخه حیات یک روش مناسب برای بررسی اثرات محیط‌زیستی یک محصول در کل چرخه تولید آن است. در این پژوهش اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در چرخه حیات تولید گندم آبی در استان بوشهر طی سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پای أکثر

ارزیابی چرخه حیات یک روش مناسب برای بررسی اثرات محیط‌زیستی یک محصول در کل چرخه تولید آن است. در این پژوهش اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در چرخه حیات تولید گندم آبی در استان بوشهر طی سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح 70، 140، 210 و 280 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره به‌عنوان عامل اصلی و تقسیط مصرف آن در مراحل کاشت، شروع پنجه‌دهی، شروع ساقه‌دهی و آبستنی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن، شاخص‌های رده‌ اثر تقاضای انرژی تجمعی، تقاضای اکسرژی تجمعی، اسیدی شدن، یوتریفیکاسیون و بدبویی هوا کاهش یافتند. میانگین ردپای بوم‌شناختی برابر 87/1125 متر مربع در سال بوده که بالاترین اثر متعلق به انتشار CO2 بود. میانگین پتانسیل گرمایش جهانی طی دوره 20 و 500 ساله برابر 401 و 384 کیلوگرم معادل CO2 بود. با افزایش مصرف نیتروژن، تمامی آلاینده‌های انتشار یافته به آب و هوا کاهش یافتند. با مقایسه گروهی بین مقادیر نیتروژن در سطوح تقسیط می‌توان بیان کرد علت اصلی تغییرات میزان آلاینده‌ها، بالاتر بودن مقدار خروجی (عملکرد) در مقابل ورودی‌ها بود. در واقع، تقسیط نیتروژن در چهار مرحله تعیین کننده رشدی، منجر به حداکثر استفاده گیاه شده که نتیجه آن نیز افزایش عملکرد و کاهش انتشار آلاینده‌ها در واحد سطح بود. همچنین، کاهش انتشار آلاینده‌ها با افزایش مقدار نیتروزن می‌تواند به‌دلیل افزایش عملکرد باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

372 - مسائل و مشکلات حقوقی سازمان بهداشت جهانی و چالش‌های پیش رو
حسن موثقی یاسر چوخاچی‌زاده مقدم

10.30495/jss.2019.669581

یکی از زیرساخت های اصلی حق حیات که از مصادیق بارز حقوق بشر می باشد حق بر سلامت و بهداشت است که زمینه ساز تحقق دیگر نسل های حقوق بشر در سطح جهان شناخته می شود. بدین ترتیب بهداشت انسانی هم می تواند تمتع از دیگر حقوق را تحت تاثیر قرار بدهد و هم از بی تفاوتی و نقض دیگر مواز أکثر

یکی از زیرساخت های اصلی حق حیات که از مصادیق بارز حقوق بشر می باشد حق بر سلامت و بهداشت است که زمینه ساز تحقق دیگر نسل های حقوق بشر در سطح جهان شناخته می شود. بدین ترتیب بهداشت انسانی هم می تواند تمتع از دیگر حقوق را تحت تاثیر قرار بدهد و هم از بی تفاوتی و نقض دیگر موازین حقوق بشر تاثیر پذیرد. سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک سازمان بین المللی عام و تخصصی در بسیاری از ماموریت ها و اهداف خود در زمینه بهداشت انسانی کامیاب بوده و در آن موضوعات و مناطقی که اهداف یا سازمان بهداشت جهانی فرصت تحقق یا پیشروی نیافته باید موانع تحقق این آرمان ها را در فقر، بیسوادی، بیکاری، رکود، فساد، تبعیض و فقدان دموکراسی در برخی از جوامع و کشورها جستجو کرد. فرضیه تحقیق بر این اساس استوار است که سازمان بهداشت جهانی برای فائق آمدن بر مشکلات پیش رو باید با ابزار افزایش آگاهی ملت ها به تدریج دولت ها را تشویق به تعامل و همکاری برای ارتقاء سطح بهداشت بشریت بنماید تا سریع تر به اهداف عالی و انسانی خود دست یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

373 - تحلیل و مقایسه محتوای سنگ نوشته‌های قبور بهشت زهرای تهران در دو دهه (1384-1374) و (1394-1384) با تاکید بر ارزش‌های برجسته
رضا پورناصرانی ندا سلیمانی

گورستان ها ازمکان هایی هستندکه می تواند آداب، سنت ها و فرهنگ جوامع را به واسطه نوع عزاداری در مراسم خاکسپاری، شیوه برخورد با پدیده مرگ و هم چنین سنگ نوشته های قبور به تصویر بکشند. بروز و ظهور آداب سوگواری، موسیقی، آواهای عزاداری، شکل ها و محتوای مراسم ها و هم چنین مطالع أکثر

گورستان ها ازمکان هایی هستندکه می تواند آداب، سنت ها و فرهنگ جوامع را به واسطه نوع عزاداری در مراسم خاکسپاری، شیوه برخورد با پدیده مرگ و هم چنین سنگ نوشته های قبور به تصویر بکشند. بروز و ظهور آداب سوگواری، موسیقی، آواهای عزاداری، شکل ها و محتوای مراسم ها و هم چنین مطالعه سنگ نوشته ها و اشکال روی قبور می تواند نوع نگرش و ارزش های برجسته جوامع را نمایان نماید. سنگ قبور اجتماع نشانه های تصویری و نوشتاری است. این علائم و نشانه ها با نگاهی به فرهنگ عمومی می‌توانند به عنوان پیام هایی برای آیندگان در نظر گرفته شوند. تغییرات مشهود در فرم و نحوه محوطه سازی گورستان ها، ترتیب قرار گیری سنگ مقابر و تندیس ها و سنگ نوشته ها، تصاویر وکتیبه ها، صحنه هایی از فرهنگ عمومی و ارزش های جامعه و حتی از یاد رفتگان را بیان می کنند که می تواند به مرور زمان دستخوش تغییرات گسترده ای قرار گیرد که در این پژوهش مورد بررسی و بازخوانی قرار خواهند گرفت. مکانِ مورد مطالعه ما گورستان بهشت‌ زهرای تهران و انتخاب سنگ قبرهایی است که متعلق به دو دهه اخیر می‌باشند. بدین ترتیب با عکس برداری از قطعاتِ مورد نظر، به تقسیم بندیِ قبور در نشانه های نوشتاری، تصویری، تاریخ تولد و فوت و دیگر نشانه های حک شده بر سنگ ها پرداختیم و پس از کدگذاری به تجزیه و تحلیل نهایی رسیدیم. بر این اساس سنگِ قبور دهه اول مورد مطالعه (1383-1374) با نگاهی به ارزش های برجسته شده سنتی، ارزش مدارانه و امری اجتماعی از سوی بازماندگان ساخته شده است. حال آن که سنگ قبور دهه دوم (1394-1384) دارای ارزش‌های متفاوت تری بوده و گرایش های تجملاتی با نگاهی فردگرایانه تر در آن برجسته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

374 - اصل عدم تاثیر درجات و شدت تقصیر در مسؤلیت متعهد
اصغر جنگی للکلو سید باقر سیدی بنابی

مسئولیت در حقوق به تعهدی قانونی گفته می شود که شخص به دلیل ضرری که به دیگری وارد نموده است، باید جبران نماید. از آنجا که موضوع تحقیق حاضرعبارت است از اصل عدم نقش درجات و شدت تقصیر در مسئولیت متعهد، لذامفهوم موضوع این می شود: سختی و قوت تقصیر و میزان آن، یعنی نقض تعهدات، أکثر

مسئولیت در حقوق به تعهدی قانونی گفته می شود که شخص به دلیل ضرری که به دیگری وارد نموده است، باید جبران نماید. از آنجا که موضوع تحقیق حاضرعبارت است از اصل عدم نقش درجات و شدت تقصیر در مسئولیت متعهد، لذامفهوم موضوع این می شود: سختی و قوت تقصیر و میزان آن، یعنی نقض تعهدات، چه تاثیری در مسئولیت مدنی یا قراردادی متعهد دارد. تقصیر بر حسب درجۀ تاثیر و اهمیت را به دو دستۀ تقصیر عمدی و تقصیر غیرعمدی تقسیم نموده‌اند و تقصیر اخیر را نیز خود به دو دستۀ تقصیر سنگین و تقصیر سبک تقسیم کرده‌اند. اسن تقسیم بندی در حقوق ما مبنایی ندارد.درحقوق ایران تقصیر به هر درجه‌ای که باشد، ایجاد مسئولیت می‌کند. شدت و ضعف مسئولیت وابسته به میزان خسارت است، نه درجۀ تقصیرو اصل بر عدم تاثیر درجه‌بندی تقصیر در مسئولیت متعهد است. بنابراین، در این تحقیق، باید به این سوال اساسی پاسخ داده شود که درجه‌بندی تقصیر در حقوق ایران در مسئولیت متعهد تاثیری دارد یا نه؟ و در پاسخ به آن به این نتیجه برسیم که در حقوق ایران، اصل بر عدم تاثیر درجات و شدت تقصیر در مسئولیت متعهد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

375 - توانایی حذف فلزات سنگین توسط سویه‌های‎ سیانوباکتری‎ جدا شده از آب‎های شور استان گلستان
بهاره نوروزی

چکیدهسیانوباکتری&lrm;ها در هر محیط اکولوژیک از آب شور گرفته تا محیط&lrm;های خشک آلوده به فلز یافت می&lrm;شوند. بیشتر سویه&lrm;های این باکتری ها قادر به تولید مواد پلیمری خارج سلولی از جنس پلی ساکاریدهای طبیعی هستند که بار منفی مواد پلیمری خارج سلولی (EPS) سیانوباکتری ها أکثر

چکیدهسیانوباکتری&lrm;ها در هر محیط اکولوژیک از آب شور گرفته تا محیط&lrm;های خشک آلوده به فلز یافت می&lrm;شوند. بیشتر سویه&lrm;های این باکتری ها قادر به تولید مواد پلیمری خارج سلولی از جنس پلی ساکاریدهای طبیعی هستند که بار منفی مواد پلیمری خارج سلولی (EPS) سیانوباکتری ها برای جداسازی کاتیون&lrm;های فلزی که با غلظت کم در محیط اطراف سلول هستند، کاربرد زیادی دارد. هدف از این مطالعه، مقایسه توانایی بیست و پنج سویه سیانوباکتری&lrm; در حذف فلزات سنگین بود. تعداد 25 سویه&lrm; سیانوباکتری&lrm; جدا شده از آب&lrm;های شور استان گلستان، پس از کشت و خالص سازی، با غلظت&lrm; 10 میلی&lrm;گرم بر لیتر نیکل، مس و کروم کشت گردیدند. بعد از 24 ساعت، میزان حذف فلزات از محلول با تفاوت در غلظت فلز در قبل و بعد از تماس با کشت سیانوباکتری اندازه&lrm;گیری شد. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS و مقایسه میانگین ها با آزمون توکی انجام گردید. نتایج حاصل از آنالیزهای آماری نشان داد که هر 25 سویه سیانوباکتری مقاوم به شوری به راحتی قابلیت حذف فلزات سنگین را داشتند و این نشان از توانایی نشات گرفته از محیط زندگی آنها است. با این حال، سویهN3 (وزن خشک 513 میلی گرم) که متعلق به راسته Nostocales از سیانوباکتری&lrm;های هتروسیست&lrm;دار است، با اختلاف معناداری، بیشترین قابلیت را در حذف فلزات نیکل، کرم و مس در مقایسه با دیگر سویه&lrm;ها داشت. سویه های&lrm; سیانوباکتری&lrm; جدا شده از آب&lrm;های شور استان گلستان توانایی حذف معنی‌دار فلزات سنگین را نشان دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

376 - تاثیر استفاده از پودر ماهی بر زیست تخریب پذیری چندسازه چوپ پلاستیک
علی کاظمی تبریزی

چکیده از آنجایی که مصرف چند سازه های چوب پلاستیک (WPC) در صنایع مختلف شتابی دوچندان یافته و با توجه به اهمیت بالای مسائل زیست محیطی در صنعت و تحقیقات و این واقعیت که محصولات ساخته شده از پلیمرهای نفتی زیست تخریب پذیری بسیار کمی دارند، انجام پژوهش هایی درجهت بهبود و رفع أکثر

چکیده از آنجایی که مصرف چند سازه های چوب پلاستیک (WPC) در صنایع مختلف شتابی دوچندان یافته و با توجه به اهمیت بالای مسائل زیست محیطی در صنعت و تحقیقات و این واقعیت که محصولات ساخته شده از پلیمرهای نفتی زیست تخریب پذیری بسیار کمی دارند، انجام پژوهش هایی درجهت بهبود و رفع این مشکل زیست محیطی حائز اهمیت می باشد. آرد ماهی درجه کیفی پایین بدلیل میزان بالای ازت فرار، در صنعت کاربرد نداشته و درنتیجه امکان استفاده از آن به عنوان عامل پرکننده ارزان و زیست تخریب پذیر در چوب پلاستیک وجود دارد. در این پژوهش، اثر مقدار ماده افزودنی آرد ماهی، نوع ماده زمینه، و همچنین مقدار ماده جفت کننده بر ویژگی های فیزیکی چندسازه های چوب پلاستیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش میزان پودر ماهی و کاهش مبزان عامل جفت کننده، بیشترین مقدار تخریب پذیری حاصل می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

377 - بررسی حکم رجم (سنگسار)و اجرای آن در زمان غیبت کبری
احمد بهشتی وحید واحد جوان

حکم رجم از مسلمات احکام اسلام می‌باشد. این حکم مستقیماً از قرآن کریم استفاده نمی‌شود و دلالت آیاتی که برای اثبات حکم رجم به آنها استناد شده، تمام نیست و عمده ادله،‌روایات می‌باشد. روایات در این زمینه، فراوان از لحاظ سند معتبر و از لحاظ دلالت بر مدعا کاملاً روشن و واضح‌ا أکثر

حکم رجم از مسلمات احکام اسلام می‌باشد. این حکم مستقیماً از قرآن کریم استفاده نمی‌شود و دلالت آیاتی که برای اثبات حکم رجم به آنها استناد شده، تمام نیست و عمده ادله،‌روایات می‌باشد. روایات در این زمینه، فراوان از لحاظ سند معتبر و از لحاظ دلالت بر مدعا کاملاً روشن و واضح‌اند. باید توجه داشت که فلسفه حکم سنگسار در اسلام مانند دیگر حدود، بازدارندگی و جلوگیری از مفاسد و ناهنجاری‌های بزرگ جامعه است. از سوی دیگر علاوه بر اینکه دلیلی بر اختصاص حکم رجم به زمان مخصوصی مانند زمان حضور وجود ندارد؛ اطلاق آیات و روایات باب حدود که مجموعاً متواتر و از لحاظ سند و دلالت تمامند، دلالت بر اجرای آن در زمان غیبت نیز دارد و مجوزی برای کنار گذاشتن این آیات و روایات وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

378 - بررسی سندی و دلالی روایات اجرای حکم رجم (با تکیه بر روایات کتب اربعه شیعه)
علی اکبر ربیع نتاج زینب زرگر هاجر اسدی مجتبی حسین نژاد

حکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده می‌باشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مخت أکثر

حکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده می‌باشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مختلفی به دنبال انکار آن هستند. از مهمترین این رویکرد ها، رویکرد فقهی است؛ زیرا این حکم افزون بر اجماع، مستند به روایات عدیده می‌باشد. این مستندات را نیز می توان از جهت دلالت، در دو مقام ثبوت و اثبات جای داد. لذا برخی مخالفان با وجود پذیرش صدور این روایات در مقام ثبوت، اثبات یا اجرای آن را در زمان معصومین(ع)، ردّ و با مخدوش دانستن سند و متن این اخبار، سعی در باطل جلوه دادن آن دارند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی تبیینی، ضمن پاسخ به اشکالات، به بررسی اعتبار روایات اجرای رجم در کتب اربعه حدیثی شیعه می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از صحت اخبار مربوطه و نیز تحقق حد رجم در عصر پیامبر(ص) و پس از آن می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

379 - ارزیابی خطر سلامت میگوهای صید شده از سواحل شمالی دریای عمان به برخی عناصر سنگین سمی
امین غلامحسینی نیما شیری سیاوش سلطانیان محسن علی

آلودگی به عناصر سنگین یک مشکل جدی در بعد جهانی است و با توجه به افزایش سرانه مصرف غذاهای دریایی در ایران، اطمینان از سلامت این خوراک اهمیت زیادی برای مصرف کنندگان خواهد داشت. از این رو پژوهش حاضر، با هدف تعیین غلظت برخی فلزات سنگین سمی در گوشت میگوهای صید شده از سواحل ش أکثر

آلودگی به عناصر سنگین یک مشکل جدی در بعد جهانی است و با توجه به افزایش سرانه مصرف غذاهای دریایی در ایران، اطمینان از سلامت این خوراک اهمیت زیادی برای مصرف کنندگان خواهد داشت. از این رو پژوهش حاضر، با هدف تعیین غلظت برخی فلزات سنگین سمی در گوشت میگوهای صید شده از سواحل شمالی دریای عمان و ارزیابی خطر سلامت آن‌ها برای مصرف کنندگان صورت گرفت. بدین منظور، نمونه های میگو به تعداد 40 نمونه از هر ایستگاه (هرمز، جاسک و چابهار) در دو زمان تهیه شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. آماده‌سازی بخش های خوراکی آن‌ها از طریق هضم مرطوب و سنجش فلزات سنگین (کروم، سرب، روی، کادمیوم و نیکل) از طریق طیف بینی نشر اتمی (AES) صورت گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت آماری معنی داری بین غلظت کادمیوم در گوشت میگوهای صید شده از بندر جاسک (08/0 میکروگرم بر گرم) با میگوهای صید شده از تنگه هرمز (022/0 میکروگرم بر گرم) و خلیج چابهار (021/0 میکروگرم بر گرم) قابل مشاهده است (P<0.05). هم‌چنین میگوی سفید هندی به‌طور معنی داری دارای باقی‌مانده کادمیوم بیشتر (448/0 میکروگرم بر گرم) نسبت به میگوهای سرتیز، خنجری و موزی بوده اند (P<0.05). با توجه به این‌که کلیه فلزات سنگین مورد سنجش در تحقیق حاضر در محدوده مجاز رهنمودهای جهانی (WHO و FAO) قرار گرفته اند و هم‌چنین شاخص THQ کل برای گروه های سنی کودکان (258/0) و بزرگسالان (147/0) کم‌تر از 1 بوده است، با مصرف مداوم و حتی روزانه میگوهای صید شده از این منطقه خطری متوجه مصرف کنندگان نخواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

380 - ارزیابی ریسک غیرسرطانزایی فلزات سرب، روی و کادمیوم مصرف کپور ماهی تالاب چغاخور
ثمر مرتضوی عاطفه چمنی مهسا تکش مهسا پاکزاد

عوارض جبران‌ناپذیر فلزات سنگین بر بدن انسان سبب افزایش حساسیت و اهمیت کنترل مقدار آن‌ها در مواد غذایی شده است. در این راستا سنجش فلزات و ارزیابی ریسک سلامتی آن‌ها در کپور ماهی تالاب چغاخور دارای اهمیت بسزایی است. هدف این مطالعه، تعیین غلظت فلزات سنگین سنگین سرب، روی و ک أکثر

عوارض جبران‌ناپذیر فلزات سنگین بر بدن انسان سبب افزایش حساسیت و اهمیت کنترل مقدار آن‌ها در مواد غذایی شده است. در این راستا سنجش فلزات و ارزیابی ریسک سلامتی آن‌ها در کپور ماهی تالاب چغاخور دارای اهمیت بسزایی است. هدف این مطالعه، تعیین غلظت فلزات سنگین سنگین سرب، روی و کادمیوم در بخش خوراکی ماهی کپور در تالاب چغاخور بود. برای این منظور 45 نمونه کپور ماهی پس از هضم، با دستگاه جذب اتمی مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج نشان داد مقادیر فاکتور وضعیت کپور ماهی تالاب چغاخور در حدود استاندارد معرفی شده برای ماهیان آب‌های آزاد قرار ندارد و میزان جذب روزانه و هفتگی فلزات با اختلاف چشم‌گیری به‌ترتیب از مقادیر PTDI و PTWI کم‌تر می‌باشد. هم‌چنین همبستگی منفی و معنی‌داری (01/0 P<) بین غلظت فلز سرب و کادمیوم و نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری بین طول و فاکتور وضعیت ماهی (01/0 P<) وجود دارد. نتایج ارزیابی ریسک غیرسرطان‌زایی بیشترین مقادیر THQ را برای فلز روی و کم‌ترین مقادیر را برای فلز کادمیوم نشان داد که این روند در شکل‌گیری TTHQ نیز برقرار بود و TTHQ هیچ‌یک از فلزات بالاتر از یک نبود. هم‌چنین میزان مجاز مصرف برای کودکان و بزرگسالان روند کاهشی فلزات کادمیوم، سرب و روی را نشان داد. مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در این مطالعه با استانداردهای ارائه شده و دیگر مطالعات در اکثر موارد حاکی از کم‌تر بودن مقادیر این مطالعه و اطمینان بالا از عدم ایجاد ریسک سرطانزایی نسبت به مصرف کپور ماهی تالاب چغاخور بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

381 - تعیین مقادیر برخی عناصر معدنی و فلزات سنگین، نیترات و نیتریت گیاه سالیکورنیا گونه اوروپایا برداشت ‌شده از اطراف دریاچه ارومیه در سال 1397
شهین زمردی هما بهمدی فروغ شواخی صغری معدنی

10.30495/jfh.2020.1865190.1212

اخیراً سالیکورنیا به‌عنوان یک سبزی تازه معرفی‌شده است که در خاک‌های شور رشد می‌کند. در این پژوهش، مقادیر خاکستر، مواد معدنی، باقیمانده فلزات سنگین و آنیون‌های نیترات و نیتریت در قسمت‌های مختلف (ریشه، اندام‌های هوایی و بذر) سالیکورنیا گونه اوروپایاارزیابی گردید. نتایج نش أکثر

اخیراً سالیکورنیا به‌عنوان یک سبزی تازه معرفی‌شده است که در خاک‌های شور رشد می‌کند. در این پژوهش، مقادیر خاکستر، مواد معدنی، باقیمانده فلزات سنگین و آنیون‌های نیترات و نیتریت در قسمت‌های مختلف (ریشه، اندام‌های هوایی و بذر) سالیکورنیا گونه اوروپایاارزیابی گردید. نتایج نشان داد که مقادیر خاکستر و سدیم در اندام‌های هوایی بیشتر و در ریشه کمترین مقدار بود (p <0.05)؛ اما مقادیر پتاسیم، مس و کلسیم در بین اندام‌های مختلف و مقدار منگنز در بین اندام هوایی و بذر و مقدار کروم بین ریشه و بذر معنی‌دار نبود. در حالی‌که مقادیر روی و منیزیم در بذر و مقدار آهن ریشه بالاتر و مقادیر روی، منگنز و منیزیم در ریشه به‌طور معنی‌داری کمتر از سایر اندام‌ها مورد بررسی بود (p <0.05). ریشه سالیکورنیا دارای کمترین مقدار آرسنیک و کبالت و بیشترین مقدار سرب بود (p <0.05). بذر گیاه دارای کمترین مقدار سرب، کادمیوم، جیوه و نیکل بود. اندام‌های هوایی این گیاه نیز دارای کمترین مقدار کروم و بیشترین مقدار کادمیوم، جیوه، نیکل و کبالت بودند. مقدار جیوه در قسمت‌های مختلف گیاه سالیکورنیا پایین‌تر از حد استاندارد قرار داشت. مقدار سرب در ریشه و مقدار کادمیوم در اندام هوایی و مقادیر کروم، آرسنیک و نیکل در همه اندام‌های مورد آزمایش از حد مجاز بالاتر است. کمترین و بیشترین مقدار نیتریت به ترتیب در اندام‌های هوایی و بذر مشاهده گردید (p <0.05). مقدار نیترات در تمام اندام‌های مورد مطالعه در حد استاندارد قرار داشت. با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان از قسمت‌های هوایی سالیکورنیا به‌عنوان منبع کلسیم، آهن، روی و منیزیم استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

382 - آلودگی فلزات سنگین و ارزیابی سلامتی برخی برنج‌های وارداتی و کشت شده پایین‌دست رودخانه کارون (مطالعه موردی: شهرستان شادگان)
آتنا اسکندری مریم محمدی روزبهانی خوشناز پاینده

10.30495/jfh.2019.669312

فلزات سنگین از جمله مهم‌ترین آلاینده ها هستند که از راه های مختلف به خاک نفوذ کرده و از آن طریق به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در برنج کشت شده پایین دست رودخانه کارون واقع در شهرستان شادگان و ارزیابی ریسک مصرف آن‌ها با برنج أکثر

فلزات سنگین از جمله مهم‌ترین آلاینده ها هستند که از راه های مختلف به خاک نفوذ کرده و از آن طریق به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در برنج کشت شده پایین دست رودخانه کارون واقع در شهرستان شادگان و ارزیابی ریسک مصرف آن‌ها با برنج های وارداتی هندی انجام شد. بدین منظور 4 مزرعه در روستای ام الغزلان (حدفاصل اهواز ـ دارخوین) در نظر گرفته شد. نمونه های خاک و برنج محلی در آذرماه 1396 از دو نقطه موجود در هر مزرعه با 3 تکرار جمع آوری شدند و در مجموع جامعه آماری تعداد 24 نمونه برنج کشت شده و 24 نمونه خاک را در برگرفت. دو نوع برنج وارداتی هندی نیز با 3 تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در برنج های مزارع پایین‌دست رودخانه کارون به‌ترتیب 40/60، 05/28، 43/23 و 26/14 میلی گرم بر کیلوگرم و در برنج های وارداتی به‌ترتیب با مقدار 77/57، 24/23، 79/15 و 76/9 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک به‌دست آمد. مقادیر جذب روزانه فلزات سرب، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در چهار مزرعه آزمایش شده، بالاتر از برنج وارداتی بود. بالاترین شاخص جذب روزانه در برنج وارداتی مربوط به فلز سرب (70/90) و کمترین میزان این شاخص با (33/15) به فلز کادمیوم اختصاص داشت. مقادیر جذب روزانه فلزات نیکل و آرسنیک در رتبه های دوم و سوم قرار داشتند. در برنج مزارع مورد بررسی کمترین میزان جذب روزانه مربوط به فلز کادمیوم و در مزرعه شماره 1 (16/17) و بالاترین میزان این شاخص مربوط به فلز سرب و در مزرعه شماره 4 (31/98) اختصاص داشت. در مجموع مخاطره مصرف برنج های محلی نسبت به برنج های وارداتی هندی بیشتر برآورد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

383 - تعیین غلظت سرب بافت سینه و کبد مرغ در تعدادی از مزارع پرورش طیور گوشتی استان‌های قم و سمنان
سجاد فاریابی زهرا غفوری هادی حق بین رضا بدیعی محسن قربیانی

10.30495/jfh.2019.669360

آلودگی منابع پروتئینی حیوانی به فلزات سنگین یک تهدید بزرگ برای انسان بوده و چنانچه حیوانات به‌مدت طولانی در معرض این فلزات قرار گیرند، متحمل اثرات زیان باری خواهند شد. پرندگان به آلاینده های محیط‌زیست حساس تر از سایر مهره داران هستند. مطالعه با هدف تعیین غلظت سرب در باف أکثر

آلودگی منابع پروتئینی حیوانی به فلزات سنگین یک تهدید بزرگ برای انسان بوده و چنانچه حیوانات به‌مدت طولانی در معرض این فلزات قرار گیرند، متحمل اثرات زیان باری خواهند شد. پرندگان به آلاینده های محیط‌زیست حساس تر از سایر مهره داران هستند. مطالعه با هدف تعیین غلظت سرب در بافت سینه و کبد مرغ در بعضی از مزارع پرورش طیور استان های قم و سمنان صورت گرفت. مجموعاً 50 نمونه از مزارع پرورش طیور در حال تولید به‌صورت تصادفی انتخاب گردید و پس از انجام هضم اسیدی، میزان غلظت سرب آن ها توسط دستگاه جذب اتمی با کوره اندازه گیری شد. بر اساس آنالیز آماری تفاوت معنی داری بین شهر‌ها دیده نمی شود. مقایسه میان حد مجاز استاندارد بین المللی سرب در بافت مرغ (1/0 میلی گرم بر کیلوگرم) با مجموع نمونه های عضله کبد (08/0± 40/0 میلی گرم بر کیلوگرم) و عضله سینه (07/0± 28/0 میلی گرم بر کیلوگرم) به‌دست‌آمده در مطالعه حاضر، تفاوت معنی داری را نشان می دهد (05/0>P). آلودگی سرب بافت های خوراکی مرغ یک خطر بالقوه برای سلامت را نشان می دهند، به ویژه برای کودکان، افراد با سنین حساس و بانوان باردار که ممکن است بارها مصرف کرده و میزان سرب بالاتر از توصیه شده در روز را وارد بدن کنند. نتایج مطالعه حاضر بسیار بالاتر از مقدار تخمینی جذب شده هر عنصر توصیه شده برای گوشت مرغ می باشد، لذا آلودگی سرب بافت های خوراکی مرغ یک خطر بالقوه برای سلامت را نشان می دهند، به‌همین دلیل نظارت بر غلظت این عنصر و توجه بیشتر به آن از الزامات بهداشت می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

384 - اثر افزودن لاکتوباسیلوس فرمنتوم و لاکتالوز در جیره غذایی بر پروفایل چربی و باقی‌مانده فلزات سنگین در ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss)
شیدا مدرسه حمیدرضا قیصری سعید حسین زاده

10.30495/jfh.2020.671509

اخیراً تمایل به استفاده از غذاهای دریایی در رژیم غذایی رو به افزایش است. آلودگی محیط با فلزات سنگین و ورود آن‌ها به غذا نیز سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. هدف از این مطالعه بررسی اثر باکتری لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده و لیوفیلیزه شده به‌عنوان پروبیوتیک و لاکتا أکثر

اخیراً تمایل به استفاده از غذاهای دریایی در رژیم غذایی رو به افزایش است. آلودگی محیط با فلزات سنگین و ورود آن‌ها به غذا نیز سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. هدف از این مطالعه بررسی اثر باکتری لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده و لیوفیلیزه شده به‌عنوان پروبیوتیک و لاکتالوز برجذب فلزات سنگین و پروفایل اسیدهای چرب ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان می‌باشد. به این منظور ماهی‌های خریداری‌شده به‌صورت تصادفی به 6 گروه 30 تایی تقسیم شدند. گروه‌ها به ترتیب دریافت‌کننده جیره پایه (کنترل)، جیره پایه همراه لاکتالوز، جیره پایه همراه لاکتوباسیلوس فرمنتوم لیوفیلیزه و لاکتالوز، جیره پایه همراه لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده و لاکتالوز، جیره پایه همراه لاکتوباسیلوس فرمنتوم لیوفیلیزه شده، جیره پایه همراه لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده بودند. ماهی‌ها 3 بار در روز به‌مدت 56 روز غذادهی شدند و در انتهای دوره پرورش نمونه‌های عضله و کبد هر گروه جمع‌آوری گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که ترکیب لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده و لاکتالوز به‌صورت سین‌بیوتیک، اسیدهای چرب امگا 6 در عضله را با اختلاف معنی‌داری نسبت به گروه کنترل افزایش داد. درترکیبات فیله هم در این گروه، رطوبت نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (p < 0.05). این مکمل همچنین به‌طور معنی‌داری باعث کاهش باقیمانده سرب و کادمیوم در عضله و سرب، کادمیوم و روی در کبد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان شد (p < 0.05). یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از لاکتوباسیلوس فرمنتوم ریز پوشانی شده همراه لاکتالوز در جیره باعث بهبود کیفیت ماهی می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

385 - برآورد پتانسیل خطر و جذب روزانه فلزات سنگین در برخی ارقام انگور تولیدی در شهر ملایر
عیسی سلگی مرضیه برچلویی

10.30495/jfh.2020.671044

در این پژوهش جذب روزانه و خطر مصرف میوه انگور ازنظر آلودگی به فلزات سنگین در ملایر اندازه گیری شد. برای نمونه برداری ارقام انگور پنج روستا انتخاب و غلظت سرب، مس، نیکل، منگنز و روی با دستگاه جذب اتمی شعله و کوره گرافیتی اندازه گیری شد. برای ارزیابی سطح آلودگی یک فلز از ش أکثر

در این پژوهش جذب روزانه و خطر مصرف میوه انگور ازنظر آلودگی به فلزات سنگین در ملایر اندازه گیری شد. برای نمونه برداری ارقام انگور پنج روستا انتخاب و غلظت سرب، مس، نیکل، منگنز و روی با دستگاه جذب اتمی شعله و کوره گرافیتی اندازه گیری شد. برای ارزیابی سطح آلودگی یک فلز از شاخص تک عاملی (SFI) و برای ارزیابی آلودگی تجمعی فلزات سنگین از شاخص تجمعی (IPI) استفاده شد. میزان غلظت مس، منگنز، روی، نیکل و سرب در نمونه های کشمشی به‌ترتیب 28/0±05/1، 3/0±30/1، 11/0±60/0، 07/0±26/0 و 007/0±03/0، در نمونه های عسکری به‌ترتیب 35/0±86/1، 21/0±23/1، 15/0±63/0، 08/0±27/0 و 033/0±04/0 و در نمونه های فخری به‌ترتیب 52/0±93/0، 39/0±18/1، 11/0±65/0، 10/0±26/0 و 0034/0±03/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن مرطوب تعیین شد. که این مقادیر پایین تر از حد مجاز FAO/WHO بودند. در میان ارقام موردمطالعه، رقم عسکری حاوی بالاترین غلظت فلزات سنگین نسبت به دو رقم دیگر بود و رقم فخری پایین ترین غلظت ها را نشان داد. به‌طورکلی مقادیر کمی از سرب در هر سه رقم انگور مشاهده شد. در مقایسه با دو رقم دیگر آلودگی تجمعی فلزات سنگین در رقم عسکری بالاتر بود، اگرچه آلودگی تجمعی فلزات سنگین در سه رقم انگور در سطح ایمن بودند. بالاترین میزان مصرف روزانه (DIR) مربوط به رقم عسکری بود. مقادیر پتانسیل خطر(THQ) برای تمام فلزات کوچک‌تر از یک به‌دست آمد. شاخص تجمعی فلزات سنگین در سه رقم انگور پایین بود و آلودگی فلزات سنگین در سطح ایمنی 7/0 IPI ≤ بود. محاسبه میزان مصرف روزانه (DIR) و مقادیر پتانسیل خطر(THQ) نشان داد که مصرف ارقام انگور موردمطالعه هیچ خطری برای سلامتی ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

386 - تأثیر روش پخت و زمان خیساندن بر غلظت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، نیکل و کروم) در برنج
آذر عباسی سید مصطفی صادقی ماندانا طایفه

10.30495/jfh.2021.1914926.1295

برنج یکی از پرمصرف‌ترین غلات در جهان است. به‌همین دلیل بررسی میزان آلودگی آن به آلاینده‌های غذایی از جمله فلزات سنگین باید مورد توجه قرار گیرد. هدف از انجام این مطالعه در مرحله اول، تعیین میزان آلودگی به فلزات سنگین در نمونه‌های برنج رقم هاشمی برداشت‌شده به‌صورت تصادفی أکثر

برنج یکی از پرمصرف‌ترین غلات در جهان است. به‌همین دلیل بررسی میزان آلودگی آن به آلاینده‌های غذایی از جمله فلزات سنگین باید مورد توجه قرار گیرد. هدف از انجام این مطالعه در مرحله اول، تعیین میزان آلودگی به فلزات سنگین در نمونه‌های برنج رقم هاشمی برداشت‌شده به‌صورت تصادفی از سه منطقه ماسال، شاندرمن و صومعه‌سرا در غرب استان گیلان بود. در مرحله دوم تأثیر شرایط عمل‌آوری بر برنج استحصالی از منطقه آلوده، شامل دو عامل مدت‌زمان خیساندن برنج قبل از پخت و نحوه پخت (کته و آبکش) بر تغییرات فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم و نیکل) در برنج مصرفی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از اعمال مراحل آماده‌سازی و هضم، با به‌کارگیری دستگاه طیف‌سنجی جرمی پلاسمایی القایی (ICP-MS) غلظت فلزات سنگین اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که غلظت‌های کروم و نیکل در برنج برداشت ‌شده از منطقه شاندرمن به‌ترتیب با1/2 و ppm 35/1، اختلاف معنی‌داری را با دو منطقه دیگر و مقدار استاندارد داشت. طبق نتایج، شستشو و خیساندن برنج به نحو چشمگیری در کاهش محتوای فلزات سنگین مؤثر بود. همچنین پخت برنج به روش آبکش در مقایسه با روش کته در کاهش غلظت فلزات سنگین کارآمدتر عمل نمود. با توجه به تفاوت تأثیر تیمارهای خیساندن و روش‌های پخت مختلف در کاهش غلظت فلزات، به‌کارگیری تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

387 - تعیین کیفیت بهداشتی خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) هفت برم استان فارس از نظر عناصر سنگین انباشته ‌شده در محصول
نیما شیری امین غلامحسینی رضا سلیقه زاده احمد رهبر نگین درخشش

10.30495/jfh.2021.1919472.1304

با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت أکثر

با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت گیرد. بدین منظور، نمونه های خرچنگ به تعداد مجموعاً 45 نمونه از سه برم (آبگیر) دائمی صید شد و به آزمایشگاه منتقل گردید. آماده‌سازی عضله دمی آن‌ها به‌عنوان بافت خوراکی، از طریق هضم مرطوب و سنجش فلزات سنگین (کادمیوم، مس، نیکل، سرب و روی) از طریق طیف بینی جذب اتمی (AAS) صورت گرفت. یافته های تحقیق نشانگر این بودند که فلزات کادمیوم (003/0 ± 004/0) و روی (747/0 ± 61/2 میکروگرم بر گرم وزن خشک) به‌ترتیب دارای کمترین و بیشترین غلظت در عضله دمی خرچنگ دراز هفت برم بودند. با توجه به این‌که غلظت تمامی عناصر سنگین مورد سنجش در محدوده های مجاز استانداردهای بهداشتی (WHO و FAO) قرار داشتند و همچنین بر اساس ارزیابی خطر بهداشتی (شاخص دریافت روزانه)، خرچنگ های هفت برم فارس از نظر باقیمانده این عناصر از سلامت قابل‌قبولی برخوردار هستند و مصرف روزانه و مداوم این محصولات آبزی توسط مصرف‌کنندگان کاملاً ایمن محسوب می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

388 - بررسی ترکیبات آروماتیک حلقوی و فلزات سنگین در میگوهای سفید (Metapenaeus affinis) عرضه‌شده شهر تهران
سحر عاطفی صدرینی عبدالله جمشیدی حسن جلال

10.30495/jfh.2020.1891310.1259

فلزات سنگین به‌راحتی می‌توانند باعث آلودگی زیست‌محیطی آبزیان به‌خصوص میگوها شوند. با توجه به ارزش غذایی بالای میگو و همچنین اهمیت بررسی سلامت این ماده غذایی، این تحقیق باهدف تعیین میزان برخی فلزات سنگین (روی، سرب، ارسنیک، کادمیوم، نیکل، مس، کروم، جیوه، منگنز و تیتانیوم) أکثر

فلزات سنگین به‌راحتی می‌توانند باعث آلودگی زیست‌محیطی آبزیان به‌خصوص میگوها شوند. با توجه به ارزش غذایی بالای میگو و همچنین اهمیت بررسی سلامت این ماده غذایی، این تحقیق باهدف تعیین میزان برخی فلزات سنگین (روی، سرب، ارسنیک، کادمیوم، نیکل، مس، کروم، جیوه، منگنز و تیتانیوم) و ترکیبات آروماتیک حلقوی در این ماده غذایی، در زمستان سال 1397 در شهر تهران انجام شد. 120 عدد نمونه میگوی بسته‌بندی‌شده از 10 بسته هم‌وزن و دارای تاریخ تولید و با سایز مشابه که توسط 5 شرکت مختلف بسته‌بندی‌شده بودند، به‌صورت تصادفی نمونه گیری شد. جهت اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی و از کروماتوگرافی گازی-جرمی برای تعیین هیدروکربن‌های حلقوی آروماتیک استفاده شد. تمامی فلزات سنگین، غلظتی کمتر از استاندارد مشخص‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت داشتند. بیشترین میانگین غلظت فلزات سنگین به ترتیب مربوط به روی (ppb 4/6193)، مس (ppb 1597) و آرسنیک (ppb496) و کمترین میانگین غلظت نیز مربوط به عنصر کادمیوم (ppb8/4) بود. ترکیبات نفتالین (ppb 2/1)، آسنفتیلن (ppb14/0)، کرایسن (ppb6/7) و آسنافتن (ppb32/5) در نمونه های میگوی جمع‌آوری‌شده وجود داشتند که مقادیر آن‌ها به‌جز آسنفتیلن از حد استاندارد تعیین‌شده (ppb 7/0) بالا‌تر بود. نمونه‌های دریایی و پرورشی ازنظر غلظت فلزات سنگین و میزان هیدروکربن‌های آروماتیک اختلاف معنی‌داری نداشتند. به‌طورکلی مصرف میگوهای فوق ازنظر وجود فلزات سنگین برای انسان خطری ندارد؛ اما با توجه به امکان انتقال هیدروکربن‌های آروماتیک از طریق زنجیره غذایی به انسان، آلودگی به این ترکیبات می‌تواند به‌عنوان یک هشدار برای مصرف زیاد میگو تلقی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

389 - بررسی پروفایل اسیدهای چرب و عناصر سنگین (مس، کروم و کبالت) در روغن‌های حیوانی استان ایلام
سهیلا غلامی گیلانی علیرضا طاهری غلامرضا غلامی گیلانی مهتاب شاهماری

10.30495/jfh.2020.1879716.1234

میزان فلزات سنگین، اندیس های فیزیکی - شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب مخصوصاً اسیدهای چرب ترانس در روغن ها، فاکتورهای بسیار مهمی برای تعیین کیفیت آن ها می‌باشد. در این تحقیق، روغن‌های حیوانی 19 منطقه مختلف استان ایلام مورد بررسی قرار گرفت و پس از هضم و استخراج به‌روش هضم أکثر

میزان فلزات سنگین، اندیس های فیزیکی - شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب مخصوصاً اسیدهای چرب ترانس در روغن ها، فاکتورهای بسیار مهمی برای تعیین کیفیت آن ها می‌باشد. در این تحقیق، روغن‌های حیوانی 19 منطقه مختلف استان ایلام مورد بررسی قرار گرفت و پس از هضم و استخراج به‌روش هضم اسیدی با کمک امواج ریز موج، میزان فلزات سنگین آن‌ها، توسط یک روش بهبودیافته اسپکتروسکوپی جذب اتمی شعله اندازه‌گیری شده است. پروفایل اسیدهای چرب پس از استخراج و مشتق‌سازی با روش کروماتوگرافی گازی آنالیز گردید. به‌منظور سهولت در نتیجه‌گیری داده‌های حاصل، نمونه‌گیری‌های مناطق مختلف استان به سه قسمت شهرستان‌های شمالی، جنوبی و مرکزی تقسیم ‌شده‌اند. مطابق نتایج به‌دست‌آمده میزان مس، کبالت و کروم به‌ترتیب در دامنه 47/4-04/0، 33/2-02/0 و mg/Kg 54/3 -02/0 گزارش شد که پایین‌تر از سطح بیشینه مجاز برای فلزات می‌باشد. در روش اصلاح‌شده گاز کروماتوگرافی، امکان جداسازی هم‌زمان 27 اسید چرب حاصل‌ شد و جداسازی قابل قبولی برای اسید اولئیک و لینولئیک به‌منظور محاسبه ایزومرهای سیس و ترانس به‌دست آمد. طبق نتایج به‌دست‌آمده از پروفایل اسیدهای چرب در مناطق شمالی، مرکزی و جنوبی استان ایلام، در تمامی مناطق میزان اسیدهای چرب اشباع نسبت به اسیدهای چرب غیراشباع و سایر اسیدهای چرب دارای مقادیر بالاتری می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

390 - ارزیابی خطر فلزات سنگین ناشی از مصرف گنجشک خانگی توسط بومیان دزفول
عیسی سلگی زهرا باهنر

10.30495/jfh.2021.1930907.1313

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین از طریق مصرف پرندگان ممکن است منجر به خطر سلامتی برای افراد به ویژه در مناطقی که فعالیت-های کشاورزی و صنعتی و‌جود دارد، شود. از این رو پژوهش‌حاضر با هدف بررسی غلظت عناصر آهن، روی، مس، منگنز و سرب در بافت عضله گنجشک‌ خانگی و ارزیابی خطر مصر أکثر

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین از طریق مصرف پرندگان ممکن است منجر به خطر سلامتی برای افراد به ویژه در مناطقی که فعالیت-های کشاورزی و صنعتی و‌جود دارد، شود. از این رو پژوهش‌حاضر با هدف بررسی غلظت عناصر آهن، روی، مس، منگنز و سرب در بافت عضله گنجشک‌ خانگی و ارزیابی خطر مصرف آن در مناطق شهری و روستایی شهرستان دزفول پرداخته است. برای انجام این پژوهش تعداد 60 قطعه گنجشک‌خانگی از مناطق شهری و 10 قطعه گنجشک از مناطق روستایی شهر دزفول جمع‌آوری شد. در نهایت میزان فلزات آهن، روی، مس، منگنز و سرب با استفاده از دستگاه جذب اتمی و به‌روش هضم اسیدی تعیین شد. میزان‌های جذب روزانه و هفتگی فلزات آهن، مس، روی، منگنز و سرب در اثر مصرف گنجشک خانگی کمتر از میزان استاندارد توصیه شده توسط کمیته مشترک سازمان بهداشت‌جهانی و فائو بود. میزان THQ (Target Hazard Quotients) تک تک فلزات در این مطالعه کم‌تر از یک به‌دست آمد که نشان‌دهنده عدم وجود هرگونه خطر غذایی در اثر مصرف گونه‌ مورد بررسی با نرخ کنونی می‌باشد. در ‌مناطق‌روستایی میزان THQ فلزات آهن، مس، روی، منگنز و سرب به ترتیب برابر0154/0‌، 0004/0، 003/0، 0001/000065،0/0 و در مناطق شهری میزان THQ فلزات آهن، مس، روی، منگنز و سرب به ترتیب برابر 01/0، 00069/0 ، 004/0 ، 0003/0، 000046/0 به دست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده‌، به نظر می‌رسد مصرف گنجشک‌‌‌خانگی در حال حاضر خطرات بهداشتی برای سلامت مصرف کنندگان آن ندارد.TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack// تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

391 - تأثیر استفاده از پوست پرتقال (Citrus Sinensis) به‌عنوان جاذب زیستی بر خواص کیفی و مقدار فلزات سنگین روغن کنجد حاصل از پرس سرد
عیسی فتح الهی راحله هاشمی نژاد سمیه طالبی

10.30495/jfh.2022.1968124.1378

امروزه به دلیل معایب روش های متداول حذف فلزات سنگین، استفاده از ضایعات کشاورزی و محصولات فرعی حاصل از فرآوری مواد غذایی به عنوان جاذب زیستی مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه تأثیر غلظت و زمان هم زدن پوست پرتقال بر ویژگی های کیفی و مقدار فلزات سنگین (سرب، آهن، مس، أکثر

امروزه به دلیل معایب روش های متداول حذف فلزات سنگین، استفاده از ضایعات کشاورزی و محصولات فرعی حاصل از فرآوری مواد غذایی به عنوان جاذب زیستی مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه تأثیر غلظت و زمان هم زدن پوست پرتقال بر ویژگی های کیفی و مقدار فلزات سنگین (سرب، آهن، مس، کادمیوم و آرسنیک) در روغن کنجد حاصل از پرس سرد بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت پوست پرتقال و مدت زمان هم زدن تأثیر معنی دار بر ویژگی های کیفی و مقدار فلزات سنگین داشت (05/0>p). نسبت به نمونه شاهد مقادیر دی ان و تری ان کونژوگه، اندیس پراکسید، درصد اسیدهای چرب آزاد و کلروفیل برای نمونه حاوی 6 گرم بر لیتر پوست پرتقال به ترتیب 10/68، 66/50، 61/49، 15/44 و 76/65 درصد کاهش یافت ولی مقدار کاروتنوئید و پلی فنول کل به ترتیب 03/8 و 30/37 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین دی ان و تری ان کونژوگه، اندیس پراکسید، درصد اسیدهای چرب آزاد و کاروتنوئید تا 30 دقیقه و کلروفیل تا 45 دقیقه هم زدن کاهش و فنول کل تا 45 دقیقه هم زدن افزایش یافت. نسبت به نمونه شاهد مقدار سرب، آهن، مس، آرسنیک و کادمیوم به ترتیب 31/24، 49/43، 16/47، 49/36 و 53/21 درصد در نمونه روغن حاوی 6 گرم بر لیتر پوست پرتقال کاهش یافت. مقدار سرب، آهن، مس، آرسنیک و کادمیوم نسبت به نمونه شاهد به ترتیب 87/35، 65/50، 12/56، 81/47 و 50/21 درصد با افزایش زمان هم زدن تا 60 دقیقه کاهش یافت. نتایج نشان داد که پوست پرتقال به عنوان جاذب زیستی می تواند باعث بهبود کیفی، کاهش فلزات سنگین روغن و ایجاد ارزش افزوده گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

392 - مطالعه میزان آلودگی‌ قارچ دکمه‌ای (Agaricus bisporus) با فلزات سنگین و برخی پاتوژن‌ها در شهر اصفهان
مریم سادات امامی امیر شاکریان ابراهیم رحیمی

10.30495/jfh.2023.1990530.1409

یکی از محصولاتی که در شرایط فعلی قادر به تامین پروتئین، ویتامین و اسیدهای آمینه ضروری برای انسان می باشد، قارچ خوراکی دکمه ای (Agaricus bisporus) است. با وجود تمامی خواص، این ماده غذایی به دلیل ارتباط مستقیم با خاک می تواند عامل بسیاری از آلودگی های باکتریایی و فلزات سن أکثر

یکی از محصولاتی که در شرایط فعلی قادر به تامین پروتئین، ویتامین و اسیدهای آمینه ضروری برای انسان می باشد، قارچ خوراکی دکمه ای (Agaricus bisporus) است. با وجود تمامی خواص، این ماده غذایی به دلیل ارتباط مستقیم با خاک می تواند عامل بسیاری از آلودگی های باکتریایی و فلزات سنگین باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی میزان فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و آرسنیک) و کیفیت میکروبی قارچ های دکمه ای عرضه شده در شهرستان اصفهان به کمپیلوباکتر، اشریشیا کلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس بود. در این مطالعه تعداد 100 نمونه قارچ خوراکی دکمه ای به صورت تصادفی از مراکز عرضه این محصول در شهرستان اصفهان در پائیز 1401 نمونه برداری و آزمایشات میکروبی و شیمیایی روی نمونه ها انجام شد. طبق نتایج به دست آمده، از 100 نمونه قارج، 24 نمونه (24 درصد) به کمپیلوباکتر، 17 نمونه (17 درصد) به اشریشیا کلی، 40 نمونه (40 درصد) به سالمونلا و 56 نمونه (56 درصد) به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده بودند. همچنین مطابق نتایج به دست آمده، میزان آلودگی به فلزات سنگین سرب (35/0±85/2)، کادمیوم (62/0±05/30) و آرسنیک (31/0±8/812) فراتر از حد مجاز استاندارد کدکس بود؛ درنتیجه شیوع بالای باکتری های بیماری زا در قارچ، لازم است در تهیه قارچ خوراکی دکمه ای نهایت دقت را داشت و از خام خواری قارچ امتناع شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

393 - ارتباط تجمع زیستی جیوه، کادمیوم و آرسنیک با ترکیبات شیمیایی پروتئین، چربی و خاکستر عضله ماهی کفال طلایی (Liza auratus) تالاب انزلی
شیما جنت مکان مهران جواهری بابلی ابوالفضل عسکری ساری محمد ولایت زاده

هدف این تحقیق تعیین میزان پروتئین، چربی، خاکستر و فلزات آرسنیک، جیوه و کادمیوم در عضله ماهی کفال طلایی (Liza auratus) تالاب انزلی بود. تعداد 18 نمونه ماهی کفال طلایی به کمک تور گوشگیر صید شدند. هضم شیمیایی نمونه‌ها به روش مرطوب و سنجش فلزات به روش جذب اتمی صورت پذیرفت. أکثر

هدف این تحقیق تعیین میزان پروتئین، چربی، خاکستر و فلزات آرسنیک، جیوه و کادمیوم در عضله ماهی کفال طلایی (Liza auratus) تالاب انزلی بود. تعداد 18 نمونه ماهی کفال طلایی به کمک تور گوشگیر صید شدند. هضم شیمیایی نمونه‌ها به روش مرطوب و سنجش فلزات به روش جذب اتمی صورت پذیرفت. میانگین میزان جیوه، آرسنیک و کادمیوم در عضله ماهی کفال طلایی به ترتیب 56/7±20/57، 27/13±29/97 و 39/31±80/200 میکروگرم در کیلوگرم وزن تر بود. همچنین میزان پروتئین، چربی، خاکستر در عضله این ماهی به ترتیب 42/0±69/17، 08/0±74/0 و 12/0± 37/1 درصد محاسبه شد. بین غلظت جیوه، آرسنیک و کادمیوم در عضله ماهی کفال طلایی ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد (05/0 p<). بالاترین ضریب همبستگی در عضله ماهی کفال طلایی بین فلزات جیوه و آرسنیک مشاهده گردید (05/0 p<، 982/0= R). نتایج نشان دهنده ارتباط مثبت و معنی داری بین غلظت جیوه، آرسنیک و کادمیوم با میزان ترکیبات شیمیایی در عضله ماهی کفال طلایی وجود داشت (05/0 p<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

394 - مطالعه غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم‌ و سرب در بافت‌های کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند توزیع شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390
سهیل سبحان اردکانی مهدی ریاحی خرم مریم قاسمی

در این پژوهش نظر به اهمیت تاثیر سوء غلظت بیش از حد مجاز عناصر سنگین در منابع غذایی، غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم و سرب موجود در 180 نمونه از بافت های کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390 به روش هضم مرطوب و توسط دستگاه نشر اتمی أکثر

در این پژوهش نظر به اهمیت تاثیر سوء غلظت بیش از حد مجاز عناصر سنگین در منابع غذایی، غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم و سرب موجود در 180 نمونه از بافت های کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390 به روش هضم مرطوب و توسط دستگاه نشر اتمی بر حسب ppb وزن مرطوب تعیین شد. نتایج نشان داد بالاترین نرخ تجمع فلزات مربوط به بافت‌های کبد و کلیه و پایین ترین آن مربوط به بافت ماهیچه بود. در بین عناصر، بیشترین میانگین غلظت مربوط به آهن بافت کبد گاو (ppb879±25507) و کمترین میانگین غلظت مربوط به کادمیوم بافت ماهیچه گوسفند (ppb54±192) بود. مقایسه آماری میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مورد مطالعه دام‌ها با یکدیگر بیانگر وجود اختلاف معنی دار بود (001/0>P). مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مختلف با حداکثر غلظت مجاز کمیسیون اروپا بیانگر آن بود که به استثنای عناصر کادمیوم و سرب، میانگین غلظت سایر عناصر زیر حد مجاز بوده است. همچنین مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلز کادمیوم با حد مجاز WHO نشان داد که به استثنای بافت ماهیچه در هر دو دام گاو و گوسفند، غلظت این عنصر در سایر بافت ها بطور معنی‌دار بیش از حد مجاز بوده است (001/0>P). بدین ترتیب میانگین غلظت تجمع یافته اکثر فلزات مورد ارزیابی در بافت‌های بدن گاو بیشتر از گوسفند و میانگین غلظت تجمع یافته عناصر آهن و مس در بافت کبد بیش از سایر بافت ها بود. این موضوع با توجه به نقش بافت کبد به عنوان "اندام ذخیره احشام"، قابل توجیه می باشد. همچنین میانگین غلظت تجمع یافته عناصر سمی کادمیوم و سرب در بافت کلیه بالاتر از سایر بافت ها بود، که این موضوع نیز با توجه به نقش بافت کلیه به عنوان "عضو دفع فضولات"، قابل توجیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

395 - ارزیابی غلظت مس و کادمیوم در گوجه‌فرنگی‌های گلخانه‌ای تولیدی استان همدان در سال 91
مهرداد چراغی مژگان سهرابی کامران شایسته

تجمع بیش از حد فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی نه‌تنها منجر به آلودگی محیط زیست می شود بلکه منجر به افزایش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان شده که در نتیجه آن کیفیت و ایمنی غذایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کادمیوم و مس آلاینده های اصلی در خاک های گلخانه ای هستند که هم از طریق ت أکثر

تجمع بیش از حد فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی نه‌تنها منجر به آلودگی محیط زیست می شود بلکه منجر به افزایش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان شده که در نتیجه آن کیفیت و ایمنی غذایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کادمیوم و مس آلاینده های اصلی در خاک های گلخانه ای هستند که هم از طریق تکنیک های کشاورزی و هم از طریق مواد شیمیایی به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین میزان آلودگی محصول گوجه فرنگی گلخانه های استان همدان به فلزات سنگین مس و کادمیوم صورت گرفته است. در مجموع 72 نمونه از 18 گلخانه (4 نمونه از هر گلخانه) واقع در 6 شهر استان نمونه‌گیری شد. پس از انجام آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج تحقیق نشان داد، غلظت کادمیوم و مس در نمونه های گوجه فرنگی به ترتیب در دامنه 25/5- 08/0 و 25/9-01/0 میلی گرم برگیلوگرم بود. تجزیه و تحلیل های آماری همبستگی معنی‌داری بین غلظت عناصر کادمیوم و مس در محصول گوجه‌فرنگی نشان داد. مقایسه نتایج بدست آمده با مقادیر مجاز نشان‌دهنده آلوده بودن بیش از حد مجاز برخی از محصول گوجه فرنگی در گلخانه های مورد مطالعه بود. طوری‌که غلظت کادمیوم در تمامی نمونه‌ها برای سلامتی مصرف‌کنندگان مخاطره‌آمیز ارزیابی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

396 - ارزیابی غلظت سرب، روی ، مس، نیکل و کروم در سبزیجات رشد یافته در اطراف شهر زنجان
علی افشاری حسین خادمی

این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل خطر فلزات سنگین بر سلامت انسان از مصرف سبزیجات انجام گرفت. برای این منظور از سبزیجات رشدیافته در اطراف شهر و مراکز صنعتی زنجان به‌صورت تصادفی نمونه برداری صورت پذیرفت. نمونه های گیاهی با روش اسید کلریدریک 2 مولار هضم و غلظت عناصر (Pb، Zn أکثر

این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل خطر فلزات سنگین بر سلامت انسان از مصرف سبزیجات انجام گرفت. برای این منظور از سبزیجات رشدیافته در اطراف شهر و مراکز صنعتی زنجان به‌صورت تصادفی نمونه برداری صورت پذیرفت. نمونه های گیاهی با روش اسید کلریدریک 2 مولار هضم و غلظت عناصر (Pb، Zn، Cu، Ni و Cr) توسط دستگاه جذب اتمی قرائت گردید. به‌صورت کلی میانگین فلزات سنگین در تمام سبزیجات (32=N) برای روی، سرب، مس، نیکل و کروم به‌ترتیب 8/97، 9/31، 3/19، 4/4 و 3/2 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین شد. بالاترین مقدار شاخص آلودگی فلز در ریحان و پایین ترین آن در شاهی مشاهده شد (به‌ترتیب 46/16 و 88/4) مقدار جذب روزانه برای روی، مس و کروم در تمام گروه سنی پایین تر از مقدار جذب قابل تحمل روزانه عناصر است. این مقدار در کودکان، بزرگسالان و سالخوردگان برای نیکل به‌ترتیب 0/2، 6/1 و 3/1 درصد و برای سرب به‌ترتیب 1/28، 0/22 و 0/19 درصد بیشتر از مقدار PTDI به‌دست آمد. مقدار پتانسیل خطرپذیری در تمام گروه سنی به‌صورت Pb>Cu>Zn>Ni>Cr محاسبه شد. مقدار پتانسیل خطرپذیری برای کروم، نیکل و روی کمتر از یک و برای مس کمی بیشتر از یک و در سرب بسیار بالاتر از یک بود. مقدار شاخص خطرپذیری برای گروه سنی کودکان، بزرگسالان و سالخوردگان به‌ترتیب 33/31، 58/24 و 14/21 به‌دست آمد، که بیشترین سهم آن مربوط به سرب می باشد (7/89%) تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

397 - تجمع فلزات سنگین جیوه، کادمیوم، قلع، نیکل، روی و آهن در نمونه‌های کنسرو ماهی تون در استان خوزستان
محمد ولایت زاده ابوالفضل عسکری ساری

به دلیل سمیت فلزات سنگین برای انسان، پژوهش‌های متعددی در مورد این فلزات و به‌ویژه تجمع آن‌ها در فرآورده‌های شیلاتی نظیر کنسرو انجام یافته است. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین آهن، جیوه، کادمیوم، روی، قلع و نیکل در کنسرو ماهی تون در استان خوزستان انجام شد. تعداد أکثر

به دلیل سمیت فلزات سنگین برای انسان، پژوهش‌های متعددی در مورد این فلزات و به‌ویژه تجمع آن‌ها در فرآورده‌های شیلاتی نظیر کنسرو انجام یافته است. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین آهن، جیوه، کادمیوم، روی، قلع و نیکل در کنسرو ماهی تون در استان خوزستان انجام شد. تعداد 54 نمونه کنسرو به صورت تصادفی از سه نشان تجاری از سطح شهر اهواز تهیه شدند.هضم نمونه‌ها به روش خشک و سنجش فلزات سنگین به روش اسپکترومتری جذب اتمی با دستگاه پرکین المر 4100 صورت پذیرفت. در این تحقیق میزان فلزات سنگین بین سه نمونه کنسرو اختلاف معنی‌داری نداشت (05/0<p). میانگین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل، قلع، روی و آهن در نمونه کنسرو C به ترتیب 007/0±048/0، 053/0±297/0، 031/0±171/0، 012/0±062/0، 82/0±36/5، 04/0±63/7 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. بالاترین میزان کادمیوم، نیکل و آهن در نمونه های کنسرو ماهی هوور C مشاهده گردید.میزان نیکل، قلع، جیوه و روی پایین تر از آستانه استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان خواروبار و کشاورزی (FAO) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بود. اما میزان کادمیوم از حد مجاز استانداردهای سازمان بهداشت جهانی، بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا (NHMRC) و وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان (UKMAFF) بالاتر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

398 - مطالعه میزان سرب و کادمیوم و عوامل مرتبط با آن در شیرهای خام تولیدی در مناطق مختلف استان همدان
علی‌اصغر وحیدی‌نیا ایرج صالحی هادی بیگی‌نژاد جلال پورتقی زهرا نظری محمدرضا مرادی

با توجه به عوارض خطرناک وجود فلزات سنگین در رژیم غذایی انسان میزان سرب و کادمیوم موجود در شیر خام مناطق مختلف استان همدان در تابستان سال1390 ارزیابی شد. با در نظر گرفتن مطالعات اکولوژیکی تعداد 48 نمونه از شیرهای خام تولیدی مناطق مختلف استان همدان نمونه‌برداری و میزان عن أکثر

با توجه به عوارض خطرناک وجود فلزات سنگین در رژیم غذایی انسان میزان سرب و کادمیوم موجود در شیر خام مناطق مختلف استان همدان در تابستان سال1390 ارزیابی شد. با در نظر گرفتن مطالعات اکولوژیکی تعداد 48 نمونه از شیرهای خام تولیدی مناطق مختلف استان همدان نمونه‌برداری و میزان عناصر مذکور با روش افزایش استاندارد و تزریق به دستگاه جذب سنجی اتمی اندازه‌گیری شد. طبق نتایج مطالعه، میانگین سرب و کادمیوم به ترتیب 84/4 وµg/kg21/3 تعیین گردید که از این نظر از حد مجاز تعیین شده توسط WHO وFAOکمتر بود. نتایج نشان داد غلظت عناصر مورد مطالعه در بین مناطق مختلف مورد بررسی اختلاف آماری معنی‌داری داشت (001/0>p). همچنین مقادیر سرب و کادمیوم نمونه‌ها با تعداد خودرو، تعداد کارخانجات صنعتی و جمعیت ساکن در هر منطقه ارتباط آماری معنی‌داری نشان نداد. مقایسه غلظت عناصر سنگین با نقشه معادن کانی فلزی استان نشان داد نقاط با محتوای بالای آلاینده‌ها در اطراف نقاط با تراکم بالای معادن قرار دارند. به نظر می‌رسد این عناصر از طریق آب و علوفه وارد بدن دام‌ها در این مناطق شده است. بنابراین ضرورت انجام مطالعات تکمیلی توصیه می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

399 - بررسی غلظت آرسنیک در ماهی‌های شوریده (Otolithes ruber) و کفشک (Psettodes erumei) عرضه شده در بازار اصفهان به روش اسپکترومتری جذب اتمی
ابراهیم رحیمی امیر شاکریان مهدی رئیسی الهه کاظمی خیرآبادی اسماء بهزاد نیا

آلودگی ماهی و فرآورده های دریایی به فلزات سنگین به علت خطرات بالقوه که برای مصرف کنندگان ماهیان آلوده به همراه دارد توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت آرسنیک در دو نمونه ماهی شامل شوریده و کفشک عرضه شده در شهر اصفهان انجام شد. در این م أکثر

آلودگی ماهی و فرآورده های دریایی به فلزات سنگین به علت خطرات بالقوه که برای مصرف کنندگان ماهیان آلوده به همراه دارد توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت آرسنیک در دو نمونه ماهی شامل شوریده و کفشک عرضه شده در شهر اصفهان انجام شد. در این مطالعه غلظت آرسنیک در دو گونه متفاوت ماهی توزیع شده در شهرستان اصفهان به روش اسپکترومتری جذب اتمی کوره مجهز به سیستم هیدرید طی اردیبهشت تا دیماه 1389 اندازه گیری شد. در مجموع 42 نمونه ماهی شامل 28 نمونه ماهی شوریده و 14 نمونه کفشک ماهی مورد آزمایش قرار گرفت. میزان غلظت آرسنیک در نمونه های ماهی مطالعه شده در محدوده مابین11 تا 98 میکروگرم در کیلوگرم بوده است و میزان آن در گوشت ماهی شوریده 11 تا 56 و در کفشک ماهی 32 تا 98 میکروگرم در کیلوگرم بدست آمد.غلظت آرسنیک نمونه ها پایین تر از حد مجاز قابل قبول سازمان بهداشت جهانی بود.نتایج این مطالعه بیانگر آن است که غلظت آرسنیک نمونه های مورد مطالعه بالاتر از حد قابل دریافت نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

400 - بررسی و مقایسه غلظت فلزات سنگین (نیکل، سرب، کادمیوم و روی) در عضله ماهیان شوریده، حلوا سیاه، شیر و کوتر در منطقه چابهار در فصل تابستان
الهام شهری نعمت اله خراسانی غلامرضا نوری فردوس کرد مصطفی پور محمد ولایت زاده

فلزات سنگین از آلاینده هایی هستند که در اکوسیستم های آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و درنهایت برای انسان ایجاد می کنند. این پژوهش در سال 1392 به‌منظور تعیین میزان فلزات سنگین نیکل، سرب، کادمیوم و روی در عضله ماهیان شوریده، حلوا سیاه، شیر و کوتر منطقه چابهار انجام شد. أکثر

فلزات سنگین از آلاینده هایی هستند که در اکوسیستم های آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و درنهایت برای انسان ایجاد می کنند. این پژوهش در سال 1392 به‌منظور تعیین میزان فلزات سنگین نیکل، سرب، کادمیوم و روی در عضله ماهیان شوریده، حلوا سیاه، شیر و کوتر منطقه چابهار انجام شد. 96 نمونه ماهی از صیدگاه بندر چابهار از دو منطقه ساحلی و دریایی تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافت های موردمطالعه، از روش هضم مرطوب استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به‌وسیله دستگاه جذب اتمیYounglin AAS8020 صورت پذیرفت. میزان کادمیوم در ماهی حلوا سیاه (0450/0 میلی گرم در کیلوگرم) نسبت به گونه های دیگر بالاتر بود. همچنین پایین ترین میزان این عنصر در ماهی شوریده و شیر (0150/0 میلی گرم در کیلوگرم) به دست آمد. میزان سرب در ماهی کوتر (0125/0 میلی گرم در کیلوگرم) نسبت به گونه های دیگر پایین تر بود. میزان نیکل در ماهی کوتر (1800/4 میلی گرم در کیلوگرم) نسبت به گونه های دیگر بالاتر به دست آمد. پایین ترین میزان این عنصر در ماهی شیر (0150/0 میلی گرم در کیلوگرم) بود. میزان روی در ماهی کوتر (5450/0 میلی گرم در کیلوگرم) نسبت به گونه های دیگر بالاتر بود. پایین ترین میزان این عنصر در ماهی شیر (0150/0 میلی گرم در کیلوگرم) مشاهده شد. میزان فلز کادمیوم، سرب و روی در مقایسه با آستانه استانداردهای جهانی سازمان غذا و کشاورزی، سازمان بهداشت جهانی، وزارت کشاورزی شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا و سازمان غذا و داروی امریکا پایین تر بود. غلظت نیکل در عضله ماهی کوتر در مقایسه با استانداردهای جهانی بیشتر به دست آمد.با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، میزان فلزات سنگین موجود در عضله ماهیان موردمطالعه هیچ گونه خطری برای مصرف انسان در برندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

401 - بررسی عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در شیر خام تولیدی گاوداری‌های صنعتی خرم‌آباد
سهیل سبحان اردکانی محسن تیزهوش

فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های شیمیایی موادغذایی محسوب می‌شوند. شیر و فرآورده‌های آن به دلیل ارزش غذایی بالا و مصرف در تمامی سنین در بسیاری از نقاط جهان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهد. لذا این پژوهش با هدف بررسی غلظت روی، سرب، کادمیوم و مس در شیر خام أکثر

فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های شیمیایی موادغذایی محسوب می‌شوند. شیر و فرآورده‌های آن به دلیل ارزش غذایی بالا و مصرف در تمامی سنین در بسیاری از نقاط جهان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهد. لذا این پژوهش با هدف بررسی غلظت روی، سرب، کادمیوم و مس در شیر خام تولیدی گاوداری های مستقر در شهرک صنعتی دام لرستان در سال 1393 انجام یافت.پس از انتخاب 8 واحد دامداری و تهیه 24 نمونه‌ شیر خام، در آزمایشگاه نسبت به هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد اقدام شد. سپس غلظت عناصر در نمونه‌ها با استفاده از دستگاه نشر اتمی خوانده شد. برای پردازش آماری نتایج نیز از نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر برای روی، سرب، کادمیوم و مس به‌ترتیب 674±3072، 2790±2720، 5/18±104 و 149±142 میکرو گرم در کیلوگرم بود. به‌علاوه میانگین غلظت تجمع یافته عناصر مورد بررسی در نمونه‌های شیر بسیار بیش تر از رهنمود WHOبرآورد شد. با توجه به نتایج که بیانگر تجاوز میانگین غلظت تجمع یافته فلزات سنگین روی، سرب، کادمیوم و مس در نمونه های شیر از حد مجاز بود، به منظور رسیدن به سلامت و ایمنی غذایی مصرف کنندگان، در نظر گرفتن تمهیداتی از جمله نظارت بر علوفه مصرفی، آب آشامیدنی، خصوصیات اراضی پیرامون دامداری ها و محل کشت علوفه و کنترل آلاینده های منتشر شده از مراکز صنعتی مجاور شهرک صنعتی دام لرستان توصیه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

402 - بررسی مخاطره سلامت تجمع عناصر آرسنیک و روی در گیاهان دارویی عرضه ‌‌شده در بازار مصرف شهر‌ همدان
معصومه کریمی لیما طیبی سهیل سبحان اردکانی

استفاده از گیاهان دارویی در ارتقای سلامت جامعه انسانی نقش اساسی دارد. با توجه به این ‌که گیاهان مهم‌ ترین مسیر انتقال فلزات سنگین به زنجیر غذایی انسان و چرخه ‌های زیستی محسوب می‌ شوند، این پژوهش با هدف بررسی مخاطره سلامت تجمع فلزات سنگین آرسنیک و روی در آویشن شیرازی، بن أکثر

استفاده از گیاهان دارویی در ارتقای سلامت جامعه انسانی نقش اساسی دارد. با توجه به این ‌که گیاهان مهم‌ ترین مسیر انتقال فلزات سنگین به زنجیر غذایی انسان و چرخه ‌های زیستی محسوب می‌ شوند، این پژوهش با هدف بررسی مخاطره سلامت تجمع فلزات سنگین آرسنیک و روی در آویشن شیرازی، بنفشه، پونه و عناب عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. بدین منظور پس از تهیه 3 نمونه از هر گیاه دارویی و هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد، غلظت تجمع‌ یافته عناصر توسط دستگاه جذب اتمی در سه تکرار خوانده شد. هم ‌چنین پردازش آماری نتایج نیز توسط نرم‌ افزار آماری SPSS انجام یافت. نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت تجمع‌ یافته عناصر آرسنیک و روی در نمونه‌های گیاهان دارویی بر حسب میکروگرم در کیلوگرم با 026/0±035/0 و 520±1880 به ‌ترتیب مربوط به آویشن شیرازی و بنفشه می‌ باشد. نتایج محاسبه شاخص مخاطره سلامت برای همه نمونه‌ ها کوچک‌ تر از یک بود. همچنین مقایسه میانگین غلظت عناصر با استانداردهای سازمان جهانی بهداشت نیز بیان‌ گر آن است که میانگین غلظت عناصر آرسنیک و روی در همه نمونه ‌های گیاهان دارویی مورد آزمایش کم‌ تر از حد استاندارد می‌ باشد. بنابراین مصرف کنترل‌ شده گیاهان دارویی مورد بررسی اثر سوء بهداشتی بر سلامت مصرف‌ کنندگان ندارد. ولی با توجه به قابلیت تجمع‌زیستی فلزات سنگین در طولانی‌ مدت، نسبت به پایش دوره ‌ای و منظم گیاهان دارویی از نظر غلظت تجمع‌یافته آلاینده‌ های شیمیایی به‌ منظور حفظ امنیت غذایی توصیه می‌ شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

403 - بررسی غلظت عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در انواع کلم عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان
سهیل سبحان اردکانی سیدمیلاد جعفری

امروزه تجمع فلزات سنگین در سبزی‌ها به دلیل آبیاری با فاضلاب و تیمار با لجن فاضلاب به یک نگرانی فزآینده در زمینه امنیت غذایی و سلامتی مصرف‌کنندگان تبدیل شده است. لذا در این پژوهش به بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در گونه‌های کلم پیچ، کلم قرمز و کلم أکثر

امروزه تجمع فلزات سنگین در سبزی‌ها به دلیل آبیاری با فاضلاب و تیمار با لجن فاضلاب به یک نگرانی فزآینده در زمینه امنیت غذایی و سلامتی مصرف‌کنندگان تبدیل شده است. لذا در این پژوهش به بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در گونه‌های کلم پیچ، کلم قرمز و کلم بروکلی عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1392 اقدام گردید. بدین منظور پس از تهیه 30 نمونه از هر نوع کلم و هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد، نسبت به قرائت غلظت تجمع یافته عناصر با استفاده از دستگاه نشر اتمی اقدام شد. همچنین برای پردازش آماری نتایج از آزمون آنالیز واریانس استفاده شد. نتایج نشان دادمیانگین غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در نمونه‌های کلم پیچ به ترتیب برابر با 43/3±53/15، 35/5±33/59، 61/1±22/2و 83/2±97/14 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ میانگین غلظت این عناصر در کلم قرمز به ترتیب برابر با 89/5±03/23، 21/4±53/37، 24/3±33/13 و 04/3±03/15 میلی‌گرم بر کیلوگرم و میانگین غلظت عناصر در کلم بروکلی به ترتیب برابر با 63/3±00/8، 86/5±90/45، 39/3±20/8 و 08/3±93/16 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. مقایسه میانگین غلظت عناصر با رهنمود WHO/FAO نیز بیانگر آن است که میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم در تمام نمونه‌های کلم و میانگین غلظت عنصر کروم در نمونه‌های کلم قرمز و بروکلی بیش از حد استاندارد می‌باشد. لذا این گونه‌ها فاقد شرایط مصرف توسط شهروندان بوده و باید نسبت به مدیریت شرایط کشت آنها تدابیر لازم اتخاذ گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

404 - ارزیابی میزان غلظت سرب و روی در خیار گلخانه‌های استان همدان در سال 91
زهرا بیگ محمدی کامران شایسته مهرداد چراغی

آلودگی فلزات سنگین خاک‌های کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که می‌تواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌ها و دستکاری ‌های انسان در محیط زیست وارد می‌شوند. فلزات سنگین در قسمت‌های خوراکی سبزیجات برگی و همچنین أکثر

آلودگی فلزات سنگین خاک‌های کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که می‌تواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌ها و دستکاری ‌های انسان در محیط زیست وارد می‌شوند. فلزات سنگین در قسمت‌های خوراکی سبزیجات برگی و همچنین در میوه و دانه گیاهان تجمع پیدا می‌کنند. لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین سرب و روی در محصول خیار گلخانه ای برخی از شهرستان های استان همدان انجام شد. غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد، میانگین غلظت عناصر سرب و روی در نمونه‌های خیار به ترتیب 33/0 و 14/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. همچنین نتایج مربوط به تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان‌دهنده وجود همبستگی منفی بین غلظت عناصر اندازه گیری شده می باشد. بر پایه نتایج بدست آمده از این پژوهش غلظت عنصر روی در گلخانه‌های‌ همدان و غلظت عنصر سرب در گلخانه های تویسرکان، فامنین و ملایر بالاتر از حدود مجاز توصیه شده تشخیص داده شد. به علاوه، مقادیر دریافت روزانه عناصر سرب و روی از طریق مصرف سبزیجات برای سه رده سنی کودکان، افراد بالغ و بزرگسالان محاسبه گردید. به طور کلی دریافت روزانه عناصر مورد مطالعه پایین تر از حدود مجاز توصیه شده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

405 - بررسی میزان سرب، جیوه و کادمیوم در اندام‌های ماهی شیربت (Barbus grypus) و بیاح (Liza abu) بومی رودخانه کارون منطقه اهواز در سال 1389
علی قربانی رنجبری نازنین قربانی رنجبری زهرا قربانی رنجبری محمد حسین مرحمتی زاده پریسا چراغی

تجمع فلزات سنگین در بدم ماهیان سبب تخریب بافت‌های نرم و تضعیف سیستم ایمنی شده و از طرف دیگر مصرف ماهیان آلوده عوارض متعددی در انسان ایجاد می‌کند. این بررسی با هدف تعیین میزان سرب، جیوه و کادمیوم در عضله، آبشش و کبد ماهیان شیربت (Barbus grypus)و بیاح (Liza abu) بومی رودخ أکثر

تجمع فلزات سنگین در بدم ماهیان سبب تخریب بافت‌های نرم و تضعیف سیستم ایمنی شده و از طرف دیگر مصرف ماهیان آلوده عوارض متعددی در انسان ایجاد می‌کند. این بررسی با هدف تعیین میزان سرب، جیوه و کادمیوم در عضله، آبشش و کبد ماهیان شیربت (Barbus grypus)و بیاح (Liza abu) بومی رودخانه کارون منطقه اهواز انجام شد. در مجموع 80 نمونه ماهی شیربت و بیاح در زمستان سال 1389 از رودخانه کارون صید گردید. پس از آماده‌سازی و هضم شیمیایی نمونه‌های ماهی، جهت سنجش فلزات سنگین از روش اسپکتوفتومتری استفاده شد. طبق نتایج مطالعه، غلظت سرب در اندام‌های هر دو گونه ماهی نسبت به سایر عناصر بیشتر بود. همچنین غلظت عناصر سنگین در آبشش بیشتر از کبد و عضلات تعیین گردید. در ماهی شیربت میزان غلظت عناصر سنگین در نمونه‌های آبشش و کبد اختلاف معنی‌داری (05/0>p) داشت. در حالی که این اختلاف در ماهی بیاح معنی‌داری نبود. به طور کلی، آلودگی به فلزات سنگین در ماهی شیربت به‌ صورت معنی‌داری (05/0>p) بالاتر از ماهی بیاح بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

406 - بررسی غلظت کادمیوم، روی و منگنز در ریشه، ساقه و برگ اسفناج و گوجه‌فرنگی مصرفی شهر همدان
آزاده قبادی امین جهانگرد

فلزات سنگین از مهمترین آلاینده‌ها در محیط زیست هستند که ورود آن‌ها به زنجیره غذایی یک خطر جدی برای سلامت انسان‌ها به شمار می‌آید. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت عناصر سنگین کادمیوم، روی و منگنز در قسمت‌های مختلف ریشه، ساقه و برگ سبزی‌های اسفناج و گوجه‌فرنگی مصرفی شه أکثر

فلزات سنگین از مهمترین آلاینده‌ها در محیط زیست هستند که ورود آن‌ها به زنجیره غذایی یک خطر جدی برای سلامت انسان‌ها به شمار می‌آید. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت عناصر سنگین کادمیوم، روی و منگنز در قسمت‌های مختلف ریشه، ساقه و برگ سبزی‌های اسفناج و گوجه‌فرنگی مصرفی شهر همدان در سال 1393 صورت گرفت. برای این منظور از محصولات 3 مزرعه در شهر همدان با 5 تکرار از هر مزرعه نمونه‌برداری به‌عمل آمد. جمع‌آوری نمونه‌ها از قسمت‌های مختلف ریشه، ساقه و برگ گیاه صورت پذیرفت. نمونه‌ها در آزمایشگاه با استفاده از روش هضم اسیدی، هضم شدند. سپس غلظت عناصر مورد بررسی توسط دستگاه نشر اتمیICP قرائت گردید. مقادیر میانگین غلظت فلزات سنگین در ریشه، ساقه و برگ گیاه اسفناج به‌ترتیب برابر بود با: کادمیوم 14/0، 24/0، 34/0، روی 53/15، 82/24، 35 و منگنز 59/26، 42/24، 38/45 میلی گرم بر کیلوگرم بود. این مقادیر در گوجه فرنگی به‌صورت: کادمیوم 20/16، 42/24، 81/33، روی 48/21، 74/39، 92/52 و منگنز 60/26، 41/42، 90/61 میلی گرم بر کیلوگرم بود. مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین کادمیوم و منگنز در گیاه اسفناج و گوجه فرنگی با مقادیر استاندارد (WHO/FAO) اختلاف معنی‌داری را نشان داد. به جز فلز روی که اختلاف معنی‌داری را با مقادیر استاندارد مربوطه نداشت. مقایسه نتایج حاصل با مقادیر استاندارد نشان‌دهنده آلوده بودن سبزیجات مصرفی اسفناج و گوجه‌فرنگی مورد مطالعه بود. به‌طوری که غلظت فلزات کادمیوم و منگنز در تمامی نمونه ها برای سلامتی مصرف‌کنندگان مخاطره‌آمیز ارزیابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

407 - بررسی غلظت فلزات سنگین در محصول زراعی توت فرنگی (مطالعه موردی: اراضی کشاورزی شهرستان سنندج)
مهرداد چراغی ندا آریایی نژاد بهاره لرستانی

آلاینده‌ها از جمله عوامل مختل ‌کننده‌ زیست‌بوم‌ها به شمار‌ می آیند و از این میان فلزات سنگین به دلیل مشکلات سمیت، پایداری و تجمع‌ زیستی در محیط زیست حتی در غلظت‌های کم نیز حائز اهمیت شناخته شده‌اند. استان کردستان با تولید سالانه 30 هزار تن توت‌فرنگی، 88 درصد کل محصول ای أکثر

آلاینده‌ها از جمله عوامل مختل ‌کننده‌ زیست‌بوم‌ها به شمار‌ می آیند و از این میان فلزات سنگین به دلیل مشکلات سمیت، پایداری و تجمع‌ زیستی در محیط زیست حتی در غلظت‌های کم نیز حائز اهمیت شناخته شده‌اند. استان کردستان با تولید سالانه 30 هزار تن توت‌فرنگی، 88 درصد کل محصول ایران را تولید می‌کند. در این مطالعه از خاک (عمق صفر تا 30 سانتی‌متری)، برگ و محصول توت‌فرنگی هر پنج مزرعه موجود در جاده سنندج به کامیاران تعداد 25 نمونه بطور تصادفی جمع آوری شد. سپس نمونه‌‌ها به آزمایشگاه منتقل و عملیات هضم اسیدی و قرائت فلزات سنگین کادمیوم، آرسنیک، سرب، روی و مس با استفاده از دستگاه نشر اتمی، صورت گرفت. طبق نتایج مطالعه، غلظت کادمیوم، روی و مس در محصول توت‌فرنگی مزارع نمونه‌برداری شده (01/0، 03/6 و 67/13 میلی‌گرم در کیلوگرم) پایین‌تر و غلظت فلزات سنگین آرسنیک و سرب در محصول توت‌فرنگی مزارع نمونه‌برداری شده (88/36 و 57/3 میلی‌گرم در کیلوگرم) بالاتر از حد استاندارد FAO/WHO بود (با حدود اطمینان 95 درصد). احتمالاً علت اصلی آلودگی فلزات سنگین استفاده نابجا از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی در مزارع مورد بررسی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

408 - بررسی مقایسه‌ای میزان فلزات سنگین وانادیوم و نیکل در عضلات میگوی سفید هندی (Fenneropenaeusindicus) نر و ماده موجود در بازار شیراز در سال 1390
آمنه کارگر امید طبیعی مهرداد چراغی بهاره لرستانی

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین وانادیوم (V) و نیکل (Ni) در عضلات جنس نر و ماده میگوی سفید هندی (Fenneropenaeusindicus) خوراکی در شهرستان شیراز صورت پذیرفت. بدین منظور در پاییز 1390 با مراجعه به بازار عمده عرضه آبزیان تعداد 120 نمونه میگو به صورت تصادفی از س أکثر

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین وانادیوم (V) و نیکل (Ni) در عضلات جنس نر و ماده میگوی سفید هندی (Fenneropenaeusindicus) خوراکی در شهرستان شیراز صورت پذیرفت. بدین منظور در پاییز 1390 با مراجعه به بازار عمده عرضه آبزیان تعداد 120 نمونه میگو به صورت تصادفی از سطح شهر شیراز تهیه شد. آماده‌سازی و آنالیز نمونه ها مطابق با استاندارد توصیه شده صورت پذیرفت و میزان فلزات سنگین با دستگاه جذب اتمی مدل Varian V10-ES تعیین و با مقادیر توصیه شده استاندارهای جهانی مورد مقایسه قرارگرفت. در این تحقیق میانگین غلظت وانادیوم در عضله جنس نر و ماده به ترتیب 64/0± 06/1 و 54/0± 76/0 میلی گرم بر کیلوگرم و میانگین غلظت نیکل در عضله جنس نر و ماده به ترتیب 173/1± 1/8 و 79/0± 1/9 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری گردید. از سویی دیگر مقایسه نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که تفاوت معنی‌داری در بین تجمع فلز سنگین نیکل در بافت عضله دو جنس نر و ماده میگوی سفید هندی وجود دارد (05/0p<). همچنین میانگین غلظت فلزات اندازه گیری شده در بافت عضله بالاتر از مقادیر توصیه شده استاندارد WHOو FAO تشخیص داده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

409 - بررسی میزان فلزات سنگین در عضله و روغن ماهی سفید، کیلکای معمولی و کفال پوزه باریک
سارا صالحی بوربان مریم قراچورلو فریبا زمانی

آلودگی محیط های آبی به فلزات سنگین و پتانسیل تجمع زیستی این آلاینده‌ها به‌عنوان یک خطر جدی از مدت ها پیش مورد توجه بوده است. این آلاینده ها در بدن آبزیان تجمع می یابند و سپس از طریق زنجیره غذایی به بدن انسان منتقل می شوند. هدف از این مطالعه تعیین فلزات سنگین کادمیوم، سر أکثر

آلودگی محیط های آبی به فلزات سنگین و پتانسیل تجمع زیستی این آلاینده‌ها به‌عنوان یک خطر جدی از مدت ها پیش مورد توجه بوده است. این آلاینده ها در بدن آبزیان تجمع می یابند و سپس از طریق زنجیره غذایی به بدن انسان منتقل می شوند. هدف از این مطالعه تعیین فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه و فلزات آهن و مس در عضله و روغن ماهی سفید، کفال و کیلکا بود. برای این منظور سه نمونه ماهی سفید، کفال پوزه باریک و کیلکای معمولی از منطقه محمود آباد صید شد. قسمتی از عضله توسط فریز درایر خشک و قسمتی دیگر به‌منظور استخراج روغن استفاده شد. سپس با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی و Mercury Analyzer میزان فلزات سنگین در عضله و روغن ماهی تعیین شد. نتایج بدست آمده در مورد عضله نشان داد که بیشترین میزان جیوه (018/0±347/0)، کادمیوم (001/0±08/0)، مس (059/0±2156/1) و آهن (231/0±643/2) در ماهی سفید و بیشترین میزان سرب (015/0±3593/0) و آرسنیک (001/0±0892/0) در ماهی کفال تجمع یافته است. همچنین نتایج نشان داد در بین فلزات مورد مطالعه در روغن ماهی، بیشترین میزان مربوط به سرب و جیوه است. به‌طور کلی میزان فلزات وارد شده به روغن بسیار کمتر از عضله است. در مجموع می توان گفت میزان فلزات سنگین در نمونه های مورد بررسی پایین تر و یا نزدیک به استانداردهای جهانی است. بنابراین مصرف آن ها برای مصرف کننده مشکلی ایجاد نمی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

410 - بررسی میزان غلظت عناصر سنگین در کمپوست، خاک پوششی و قارچ‌های خوراکی دکمه‌ای گلخانه‌های استان کردستان
مهرداد چراغی بهاره لرستانی ندا مردوخ روحانی

آلودگی به فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت مواد غذایی است. این تحقیق با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین آرسنیک، کادمیوم، سرب، روی و مس در محصول قارچ خوراکی تولید شده در گلخانه های استان کردستان صورت گرفته است. برای این منظور از کمپوست، أکثر

آلودگی به فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت مواد غذایی است. این تحقیق با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین آرسنیک، کادمیوم، سرب، روی و مس در محصول قارچ خوراکی تولید شده در گلخانه های استان کردستان صورت گرفته است. برای این منظور از کمپوست، خاک و محصول قارچ خوراکی چهار گلخانه در استان کردستان با پنج تکرار برای هر یک نمونه برداری به عمل آمد. در کل در این بررسی تعداد 60 نمونه مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه ها با استفاده از روش هضم اسیدی، هضم شدند. سپس غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمی قرائت گردید. میانگین غلظت آرسنیک در قارچ های خوراکی 742/89 میلی‌گرم در کیلوگرم، کادمیوم 32/0 میلی‌گرم در کیلوگرم، مس 868/48 میلی‌گرم در کیلوگرم، سرب 152/3 میلی‌گرم در کیلوگرم و روی 072/24 میلی‌گرم در کیلوگرم به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، سرب و مس در کلیه نمونه های قارچ خوراکی بالاتر از حد استاندارد WHO ( عنصر آرسنک 5/0 میلی گرم در کیلوگرم، سرب 2 میلی گرم در کیلوگرم و مس 40 میلی گرم در کیلوگرم در مواد غذایی) بوده است. این در حالی است که کلیه نمونه های قارچ از لحاظ عناصر روی و کادمیوم کاملا سالم بودند. همچنین غلظت کلیه عناصر در خاک و کمپوست به جز آرسنیک پایین تر از حد استاندارد EPA تشخیص داده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مصرف زیاد کودهای شیمیایی در گلخانه های استان کردستان باعث افزایش غلظت این عناصر شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

411 - بررسی غلظت‌های روی، سرب، کادمیوم و مس در گندم و نان مصرفی در شهر همدان
سامان کیان‌پور سهیل سبحان اردکانی

با گسترش آلاینده ‌‌های محیطی و به ‌‌تبع آن ورود آن‌‌ها به زنجیر غذایی، بررسی در مورد انواع آلودگی و بهداشت مواد غذایی حائز اهمیت است. لذا، این پژوهش با هدف بررسی محتوی عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در محصول گندم و نان مصرفی شهر همدان در سال 1393 انجام یافت. بدین منظور 4 أکثر

با گسترش آلاینده ‌‌های محیطی و به ‌‌تبع آن ورود آن‌‌ها به زنجیر غذایی، بررسی در مورد انواع آلودگی و بهداشت مواد غذایی حائز اهمیت است. لذا، این پژوهش با هدف بررسی محتوی عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در محصول گندم و نان مصرفی شهر همدان در سال 1393 انجام یافت. بدین منظور 4 مزرعه کشت گندم و 4 نانوایی پخت انواع نان لواش، بربری، سنگک و فرانسوی انتخاب و نمونه‌‌ برداری از آن‌ ‌ها مطابق روش استاندارد انجام شد. پس از انجام مراحل آماده‌‌سازی نمونه‌‌‌ها به‌روش هضم اسیدی، غلظت عناصر در آن‌ها توسط دستگاه نشر اتمی (ICP) در 3 تکرار خوانده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در نمونه‌های نان بر حسب میلی‌‌گرم در کیلوگرم برابر با 48/2 ± 47/5، 04/0 ± 06/0، 36/0 ± 92/0 و 14/0 ± 57/1 و در نمونه‌ ‌های گندم بر حسب میلی‌‌گرم در کیلوگرم برابر با 34/1 ± 93/4، 16/0 ± 17/0، 55/0 ± 92/0 و 31/0 ± 02/1 بود. از طرفی نتایج بیان‌‌ گر آن بود که میانگین غلظت عناصر روی، سرب و مس کم‌ ‌تر و میانگین غلظت عنصر کادمیوم بیش‌‌ تر از حد مجاز WHO است. از این‌‌‌رو، آلودگی محصول گندم و نان مصرفی شهر همدان به‌‌دلایلی همچون استفاده طولانی‌‌مدت و بی‌‌ رویه از نهاده‌ ‌های کشاورزی به‌ ‌ویژه کودهای فسفاته و فاضلاب شهری برای آبیاری، استقرار مزارع در مجاوت صنایع و جاده‌های مواصلاتی می‌‌ تواند تبعات بهداشتی غیرقابل جبرانی برای مصرف‌‌ کنندگان به‌دنبال داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

412 - اندازه‌گیری میزان عناصر سمی موجود در مکمل‌های غذای نوزاد عرضه شده در ایران (مقاله کوتاه)
محمدامین مهرنیا آیگین باشتی فخرالدین صالحی

غذای نوزاد به‌دلیل شبیه‌سازی آن با شیر مادر به عنوان یک جایگزین نسبی یا کامل برای شیر مادر برای نوزادان 6 تا 12 ماه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش پنج نمونه مکمل غذای نوزاد شامل سه مکمل غذایی از شرکت غنچه (برنجین با شیر، گندمین با شیر، و حریره بادام) و دو مکمل أکثر

غذای نوزاد به‌دلیل شبیه‌سازی آن با شیر مادر به عنوان یک جایگزین نسبی یا کامل برای شیر مادر برای نوزادان 6 تا 12 ماه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش پنج نمونه مکمل غذای نوزاد شامل سه مکمل غذایی از شرکت غنچه (برنجین با شیر، گندمین با شیر، و حریره بادام) و دو مکمل غذایی از شرکت نستله (گندم و شیر، و موز و گندم با شیر) که در ایران مصرف زیادی دارند، تهیه شد. نمونه‌ها توسط اسید نیتریک هضم و سپس مقدار عناصر سمی شامل کادمیم، سرب، منگنز، مولیبدن و نیکل موجود در آن‌ها آنالیز و به‌طور کمی اندازه‌گیری شد. همچنین شاخص تخمین روزانه جذب (EDI) برای تمامی نمونه‌ها محاسبه و با شاخص جذب روزانه قابل تحمل (TDI) مقایسه گردید. کمترین و بیش‌ترین مقدار کادمیم به ترتیب متعلق به مکمل غذای کودک برنجین با شیر (3/40 میکروگرم بر کیلوگرم) و مکمل غذای کودک گندمین با شیر (0/58 میکروگرم بر کیلوگرم) شرکت غنچه بود. مقدار عناصر کادمیم، سرب، منگنز، مولیبدن و نیکل موجود در مکمل‌ها به ترتیب در محدوده ppb 0/58-3/40؛ ppb 85/31؛ ppm 9/4-3/2؛ ppb 8/518-9/417 و ppb 0/6415-1/4479 بدست آمد. در مجموع مقدار عناصر سمی موجود در مکمل‌های غذای نوزاد عرضه شده در ایران کمتر از مقدار مجاز گزارش اعلام شده به‌دست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

413 - بررسی اثر عصاره گیاه کرفس (Apium graveolens) بر میزان کلسیم و اگزالات سرم در آسیب کلیوی ناشی از اتیلن ‌گلیکول در موش‌های صحرایی نر بالغ نژاد ویستار
پریسا مهرپرور اکرم عیدی سید پژمان مرتضوی شهربانو عریان

کرفس (Apium graveolens) گیاهی دوساله و از خانواده Apiaceae است. بخش های مختلف کرفس در اختلالات کبدی و طحال، اختلالات مغزی، درد و اختلالات خواب استفاده می شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر عصاره اتانولی کرفس بر آسیب کلیه ناشی از اتیلن گلیکول در موش های صحرایی نر نژاد أکثر

کرفس (Apium graveolens) گیاهی دوساله و از خانواده Apiaceae است. بخش های مختلف کرفس در اختلالات کبدی و طحال، اختلالات مغزی، درد و اختلالات خواب استفاده می شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر عصاره اتانولی کرفس بر آسیب کلیه ناشی از اتیلن گلیکول در موش های صحرایی نر نژاد ویستار انجام گرفت.القاء سنگ کلیه با استفاده از تیمار 75/0 درصد اتیلن گلیکول به مدت 28 روز انجام شد. موش ها به 8 گروه 6تایی تقسیم شدند که به ترتیب شامل کنترل سالم، کنترل سنگ کلیوی (75/0 درصد اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی)، حیوانات سالم تیمار با عصاره کرفس در دوزهای 50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم و موش های سنگ کلیویتیمار با عصاره کرفس در دوزهای 50، 100 و 200 میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن به صورت گاواژ بودند. در پایان آزمایش (28 روز)، نمونه خون از قلب موش ها جمع آوری شد و میزان کلسیم و اگزالات در سرم ارزیابی گردید. واکاوی آماری از طریق آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی انجام شد و 05/0p< معنی دار در نظر گرفته شد.افزایش معنی دار میزان اگزالات و کاهش معنی دار کلسیم سرم در حیوانات گروه کنترل سنگ کلیوی در مقایسه با گروه کنترل سالم مشاهده شد. تیمار عصاره کرفس با غلظت 200 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن باعث کاهش معنی دار اگزالات و افزایش معنی دار کلسیم سرم در حیوانات دچار سنگ کلیوی شد.نتایج مطالعه حاضر نشان داد که عصاره کرفس می تواند باعث بهبود سنگ کلیه ناشی از اتیلن گلیکول شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

414 - فراوانی سنگ‌های صفراوی در گاومیش‌های کشتاری در کشتارگاه تبریز و ارتباط آن با برخی فراسنجه‌های کبدی
بهرام عمواوغلی تبریزی سیامند باستانی شیرکوه عباسی حاجی آباد محمد مرادیان

کبد یکی از فعال ترین و بزرگترین ارگان های بدن است. یکی از وظیفه های مهم کبد دخالت در متابولیسم چربی ها، تولید صفرا و دفع مواد زائد از طریق آن است. هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی سنگ های صفراوی در گاومیش های کشتاری شهرستان تبریز و ارزیابی برخی فراسنجه‌های کبدی آنها می أکثر

کبد یکی از فعال ترین و بزرگترین ارگان های بدن است. یکی از وظیفه های مهم کبد دخالت در متابولیسم چربی ها، تولید صفرا و دفع مواد زائد از طریق آن است. هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی سنگ های صفراوی در گاومیش های کشتاری شهرستان تبریز و ارزیابی برخی فراسنجه‌های کبدی آنها می باشد. در این مطالعه از تعداد 100 رأس گاومیش در محدوده سنی 5-4 سال نمونه خون قبل از کشتار و نمونه کیسه صفرا بعد از کشتار اخذ گردید. از نمونه خون، سرم جداسازی و فراسنجه‌های کلسترول، تری گلیسرید، آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز به روش رنگ سنجی اندازه گیری شد. کیسه صفرا باز شده و از نظر وجود و عدم وجود سنگ و تجزیه آزمایشگاهی ارزیابی شدند. از تعداد 100 رأس، 10 رأس مبتلا به سنگ کیسه صفرا بودند که جنس سنگ ها به ترتیب کلسیم بیلیروبینات، کلسیم فسفاته، کلسترول و کلسیم اگزالاته بود. از فراسنجه‌های مطالعه شده کلسترول، آسپارتات آمینو ترنسفراز، آلانین آمینو ترانسفراز وآلکالین فسفاتاز افزایش معنی دار داشتند. نتایج مطالعه نشان داد سنگ های صفراوی می توانند مانع دفع صفرا شده و در نتیجه به کبد آسیب برسانند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

415 - گزارش چند مورد آلودگی ماهی شاه کولی به انگل لیگولا اینتستینالیس در سد سنگر استان گیلان
یعقوب قره داغی محمد محمدی حفظ آباد

ماهی شاه کولی (Chalcalburnus chalcoides) از خانواده کپور ماهیان بوده و به شکل گسترده در منابع آبی کشور یافت می شود. لیگولا اینتستینالیس از جمله انگل های این ماهی محسوب می شود. لیگولا اینتستینالیس (Ligula intestinalis) دارای دو میربان واسط می باشد. میزبان واسط اول آن سیک أکثر

ماهی شاه کولی (Chalcalburnus chalcoides) از خانواده کپور ماهیان بوده و به شکل گسترده در منابع آبی کشور یافت می شود. لیگولا اینتستینالیس از جمله انگل های این ماهی محسوب می شود. لیگولا اینتستینالیس (Ligula intestinalis) دارای دو میربان واسط می باشد. میزبان واسط اول آن سیکلوپس ها و میزبان واسط دوم آن ماهیان هستند که پلوروسرکوئید لیگولا در حفره شکمی آنها یافت می شود. این مطالعه به منظور بررسی علل مرگ و میر ماهیان شاه کولی سد سنگر استان گیلان در شهریور ماه سال 1391 انجام گرفته است. نمونه گیری به صورت تصادفی بوده و در مجموع 65 عدد ماهی از گونه مورد نظر صید، شناسایی و تعیین سن گردید و بررسی انگل شناسی روی آنها انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد که میزان آلودگی 08/83 درصد بوده و از 65 عدد ماهی 54 عدد آلوده به این انگل می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

416 - ارزیابی تاثیر صنایع آلاینده بر میزان فلزات سنگین در خاکهای اطراف آن (مطالعه موردی: کارخانه سیمان ایلام)
بتول نوروزی نورالدین رستمی محسن توکلی محمود رستمی نیا

امروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این أکثر

امروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این تحقیق میدانی، بررسی میزان آلودگی خاکهای اطراف کارخانه سیمان ایلام به فلزات سنگین و سمی می باشد. در این راستا تعداد 20 نمونه خاک در جهات مختلف برداشت و غلظت عناصر روی، کبالت، منگنز، مولیبدن، کادمیوم، مس، سرب، کروم و نیکل در نمونه های خاک با استفاده از دستگاه جذب اتم اندازه گیری شد. به منظور درک بهتر چگونگی پراکنش فلزات مورد مطالعه از روش های زمین انباشت، فاکتور آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده و شاخص بار آلودگی استفاده شد. نتایج نشان داد که هرچند منطقه مورد مطالعه نسبت به همه فلزات سنگین غیر آلوده بوده است اما ضریب همبستگی عناصر در جهات مختلف نشان می دهد که بیشترین ضریب همبستگی برای عناصر به طرف شمال غرب منطقه و همسو با باد غالب منطقه می باشد. بنابراین جهت وزش باد در پراکنش عناصر مؤثر بوده و در اکثر نقاط با دور شدن از کارخانه غلظت عناصر کاهش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

417 - تحلیل الگوهای همدید دو رخداد سنگین‌ترین بارش‌های حوضه سد زاینده رود
شهیده دهقان امیر گندمکار علیرضا عباسی

بارش یکی از مهمترین عناصر اقلیمی است و به خصوص زمانی که بارش‌های سنگین رخ دهد اهمیت آن بیشتر می‌شود. بررسی بارش و یا بارش‌های سنگین یک منطقه نیازمند تحلیل الگوهای همدید می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی بارش‌های سنگین حوضه آبریز سد زاینده رود صورت گرفته است. برای این منظو أکثر

بارش یکی از مهمترین عناصر اقلیمی است و به خصوص زمانی که بارش‌های سنگین رخ دهد اهمیت آن بیشتر می‌شود. بررسی بارش و یا بارش‌های سنگین یک منطقه نیازمند تحلیل الگوهای همدید می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی بارش‌های سنگین حوضه آبریز سد زاینده رود صورت گرفته است. برای این منظور از داده‌های بارش روزانه ایستگاه‌های کوهرنگ، فریدون شهر، شهرکرد، داران، پل زمان خان، فرخ شهر، چادگان و سامان طی دوره آماری 2019-1958 استفاده شد. پس از بررسی داده‌ها دو رخداد بارش در تاریخ‌های 7/1/2004 و 12/3/2005 که بارش‌های سنگین (بارش بالای 20 میلی متر) در منطقه مورد مطالعه رخ داده انتخاب و الگوهای همدید آن مورد تحلیل قرار گرفته است. داده‌های مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیل سه تراز 500، 700 و 850 هکتوپاسکال از سایت نوآ دریافت و در نرم افزار Arc Gis نقشه های آن ترسیم شد. نتایج به دست آمده نشان داد بارش های سنگین در حوضه مورد مطالعه زمانی رخ می‌دهد که هوای سرد در عرض‌های بالاتر به سمت عرض‌های پایین‌تر حرکت کرده و بر روی دریای سرخ و مدیترانه رطوبت لازم را کسب کرده باشند. زمانی که محور تراف در شرق مدیترانه قرار گیرد و رطوبت فراوان نیز داشته باشد باعث ایجاد بارش‌های سنگین در منطقه مورد مطالعه می‌شود. در مجموع می‌توان بیان نمود که شدیدترین بارش‌ها در منطقه مورد مطالعه در اسفندماه رخ می‌دهد و سیستم‌های مدیترانه‌ای و سودانی مسبب رخداد بارش‌های سنگین در این منطقه می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

418 - عاطفة «شادی» در طرحواره‌های تصویری سه داستان (فارسی، انگلیسی و عربی)
نسرین محمودی برمسی مریم ایرجی ژینوس شیروان

مقالة پیشِ رو کوشیده است با جستجو در استعاره‌‌های مفهومی سه داستان از سه زبان که به شیوۀ جریان سیال ذهن نگاشته شده‌اند، نشان دهد که چگونه کارکردهای ذهنی، در میان سه زبان مشابهت‌های نسبی را در طرحواره‌های تصویری رقم می‌‌زند و نیز متقابلاً چگونه فرهنگ‌‌های هر اقلیم بر ایج أکثر

مقالة پیشِ رو کوشیده است با جستجو در استعاره‌‌های مفهومی سه داستان از سه زبان که به شیوۀ جریان سیال ذهن نگاشته شده‌اند، نشان دهد که چگونه کارکردهای ذهنی، در میان سه زبان مشابهت‌های نسبی را در طرحواره‌های تصویری رقم می‌‌زند و نیز متقابلاً چگونه فرهنگ‌‌های هر اقلیم بر ایجاد تفاوت‌های ساختاری در طرحواره‌‌های تصویری اثرگذار است. در پژوهش حاضر روش پیکره‌ای به کار گرفته شده است و استخراج داده‌ها با جستجوی کلیدواژه‌های مربوط به حوزة (مقصد) شادی و با توجه به بافت زبانی مرتبط صورت پذیرفته است. توصیف و تحلیل نمونه‌های دارای استعاره، برای بررسی حوزه‌های مبدأ و نام‌نگاشت‌های موجود به شیوة مقایسه‌ای انجام گردیده است. داده‌های این تحقیق در سه داستان سنگ صبور، خشم و هیاهو و میرامار، با استفاده از فهرست طرحواره‌های تصویری ایوانز (2006) مشخص می‌کند که صادق چوبک (فارسی) از پنج طرحوارة تصویری حرکت، نیرو، وجود، حجم و فضا، ویلیام فاکنر (انگلیسی) از چهار طرحوارة تصویری وجود، حجم، نیرو و حرکت و نجیب محفوظ (عربی) از سه طرحوارة تصویری وجود، حجم و نیرو برای بیان احساس شادی استفاده کرده‌اند. شباهت‌های موجود نشان‌دهندة جهانی بودن و تفاوت‌ها، بیانگر فرهنگ ویژه بودن طرحواره‌های تصویری مورد بحث است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

419 - سنگ و کوه در اساطیر و «خسرو و شیرین» نظامی
معصومه محلوجی زاده حمید رضا شایگانفر مهرانگیز اوحدی

کهن‌الکوی سنگ در ادب فارسی نماد نفوذناپذیری و سختی و کوه نماد پایداری و استقامت است. بن‌مایۀ چند وجهی سنگ، در فرهنگ و ادبیات هم جنبۀ مثبت دارد و هم جنبۀ منفی. هم باعث زایش است؛ هم عامل نابودی. این پژوهش با هدف بررسی کهن‌الگوی سنگ و کوه در اساطیر و در خسرو و شیرین نظامی أکثر

کهن‌الکوی سنگ در ادب فارسی نماد نفوذناپذیری و سختی و کوه نماد پایداری و استقامت است. بن‌مایۀ چند وجهی سنگ، در فرهنگ و ادبیات هم جنبۀ مثبت دارد و هم جنبۀ منفی. هم باعث زایش است؛ هم عامل نابودی. این پژوهش با هدف بررسی کهن‌الگوی سنگ و کوه در اساطیر و در خسرو و شیرین نظامی و به شیوة توصیفی- تحلیلی به چگونگی کاربرد آن‌ها می‌پردازد. مثال‌هایی از خسرو و شیرین نظامی با بررسی ریشۀ اساطیری آن مطرح می‌گردد. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات برگه‌نویسی از منابع کتابخانه‌ای است. در این پژوهش مشخص شد که بسامد استفاده از واژۀ سنگ و کوه در منظومة خسرو و شیرین زیاد است. در این داستان واژۀ سنگ کاربرد فراوان و کلیدی دارد؛ هم در ساخت آرایه‌های ادبی و هم در بخش‌های مختلف. بررسی و تحلیل نقش اسطوره‌ای قهرمانان اصلی این داستان نیز بدون در نظر گرفتن دو عنصر سنگ و کوه کامل نیست؛ تولد رازآمیز شبدیز، زندگی شیرین در بنایی از سنگ با دسیسۀ زنان قصر خسرو، سنگ تراشی فرهاد برای ایجاد جوی شیر و رساندن نوشیدنی مطلوب شیرین به او و کندن کوه در عشق شیرین از این موارد است که جنبة اساطیری دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

420 - اثرات پیش تیمار بذر شوید با سالیسیلیک‌اسید در شرایط تنش فلزات سرب و کادمیم
سمیه سلطانزاده حسن ملکی لجایر بهروز اسماعیل پور اسماعیل چمنی موسی ترابی گیگلو یونش پوربیرامی هیر

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سالیسیلیک‌اسید در رفع تنش فلزات سرب و کادمیم در گیاهچه‌های گیاه شوید بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. بذور با غلظت‌های صفر، 5/0، 1 و 2 میلی مولار سالیسیلیک‌اسید پیش تیمار شده، سپس در شرایط آلودگی با غلظت‌ه أکثر

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سالیسیلیک‌اسید در رفع تنش فلزات سرب و کادمیم در گیاهچه‌های گیاه شوید بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. بذور با غلظت‌های صفر، 5/0، 1 و 2 میلی مولار سالیسیلیک‌اسید پیش تیمار شده، سپس در شرایط آلودگی با غلظت‌های صفر، 2، 4، 6 و 8 میلی‌گرم در لیتر فلز سرب و غلظت‌های صفر، 10، 20، 30 و 40 میلی‌گرم در لیتر فلز کادمیم کشت شدند. نتایج نشان داد بیشترین درصد جوانه‌زنی (5/75 درصد)، بیشترین مقدار سرعت جوانه‌زنی (1/44)، بیشترین وزن خشک گیاه (55 میلی‌گرم)، بیشترین میزان شاخص وزنی (5/3303)، بیشترین میزان پرولین (2/21میکروگرم برگرم وزن تازه) و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز در نمونه-های پیش‌تیمار شده با بیشترین غلظت سالیسیلیک‌اسید (2 میلی مولار) حاصل شدند. همچنین با افزایش میزان تنش و پیش-تیمار با سالیسیلیک‌اسید، محتوی پرولین و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز افزایش یافتند. نتایج این پژوهش نشان داد که پیش‌تیمار سالیسیلیک‌اسید ممکن است با بهبود سیستم آنتی‌اکسیدانی در گیاهان تحت تنش فلزات سنگین باعث افزایش تحمل گیاه نسبت به سمیت این فلزات شده است. به نظر می‌رسد پیش تیمار بذور قیل از کشت با موادی مانند سالیسیلیک-اسید می‌تواند در بهبود جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه موثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

421 - تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام تحت تنش مس (Triticum aestivum) مختلف گندم
محبوبه بصیری محسن موسوی نیک آسیه سیاهمرگویی مریم زارع

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی سبب ایجاد مقاومت در گیاهان نسبت به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پنج رقم گندم متداول در منطقه سیستان تحت تنش فلز سنگین مس، آزمایشی به صورت فاکتو أکثر

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی سبب ایجاد مقاومت در گیاهان نسبت به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پنج رقم گندم متداول در منطقه سیستان تحت تنش فلز سنگین مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده‌ زیست فناوری دانشگاه زابل در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سالیسیلیک اسید در دو سطح (صفر و 01/0 میکرومولار)، فلز سنگین مس در پنج سطح (صفر، 1، 2، 3 و 4 میلی‌مولار) و پنج رقم گندم (کلک افغانی، هامون، هیرمند، سیستان و بولانی) بود. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی در شرایط پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد افزایش یافت. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف نیز با افزایش غلظت مس، کاهش معنی‌داری یافت. مدل لجستیک سه پارامتره، رابطه بین سطوح مختلف مس و درصد جوانه‌زنی ارقام گندم را به‌خوبی توجیه نمود. با افزایش غلظت مس، روند جوانه‌زنی در کلیه ارقام کاهش پیدا کرد، اما رقم سیستان نسبت به ارقام دیگر، غلظت‌های مختلف مس را بهتر تحمل کرد. به‌طوری که این رقم، در غلظت 71/32 میلی‌مولار مس با کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی مواجه شد در حالی‌که در رقم بولانی، غلظت 92/3 میلی‌مولار مس، باعث کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این بود که اعمال غلظت‌های مختلف فلز سنگین مس باعث کاهش معنی‌دار مؤلفه‌های رشد در ارقام گندم مورد بررسی شد، همچنین اثر پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید در سطوح بالای مس نقش تعدیل‌کننده‌ای در رشد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

422 - کاربرد سلنیوم در کاهش خسارات ناشی از تنش همزمان کادمیوم، نیکل و سرب بر جوانه‌زنی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاهچه خیار (Cucumis sativus L.)
لیلا شکاری حسین آروئی امین میرشکاری حسین نعمتی

سلنیوم عنصری سودمند با خواص آنتی اکسیدانی و آنتی ویروسی که باعث تقویت سیستم دفاعی و افزایش سازگاری گیاهان در شرایط تنش های محیطی می شود. در این پژوهش تأثیر کاربرد سلنیوم در شرایط تنش ناشی از حضور همزمان سه عنصر سنگین کادمیوم، نیکل و سرب در محیط کشت گیاه خیار (Cucumis s أکثر

سلنیوم عنصری سودمند با خواص آنتی اکسیدانی و آنتی ویروسی که باعث تقویت سیستم دفاعی و افزایش سازگاری گیاهان در شرایط تنش های محیطی می شود. در این پژوهش تأثیر کاربرد سلنیوم در شرایط تنش ناشی از حضور همزمان سه عنصر سنگین کادمیوم، نیکل و سرب در محیط کشت گیاه خیار (Cucumis sativus L. cv Super Dominus) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور پژوهشی در دو مرحله آزمایش جوانه زنی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. آزمایش اول با هدف تعیین سطح بهینه تأثیر سلنیوم و سطوح آستانه سمیت فلزات سنگین در گیاهچه خیار با سطوح تیمار سلنیوم (صفر، 4، 6، 8، 10 میلی گرم بر لیتر از منبع سلنات سدیم) کادمیوم (صفر، 10، 15، 20، 25 میکرومولار از منبع کلرید کادمیوم) نیکل (صفر، 50، 100، 150، 200 میکرومولار از منبع کلرید نیکل) و سرب (صفر، 20، 40، 60، 100 میکرومولار از منبع کلرید سرب) صورت پذیرفت. تیمارها در آزمایش دوم شامل سلنیوم (صفر و 8 میلی گرم بر لیتر)، کادمیوم (صفر و 25 میکرومولار)، نیکل ( صفر و 200 میکرومولار) و سرب (صفر و 100 میکرومولار) بودند. نتایج نشان داد که حضور عناصر سنگین در محیط کشت باعث کاهش معنی دار شاخص های جوانه زنی بذر خیار گردید و با افزایش تعداد عناصر سنگین در محیط کشت، کاهش در این شاخص ها مشهودتر بود ولی کاربرد سلنیوم باعث بهبود در سرعت و در صد جوانه زنی، افزایش طول ساقه چه و ریشه چه و وزن تر و خشک گیاهچه در تمامی تیمار های آزمایشی شد. حضور عناصر سنگین (به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر) باعث کاهش معنی دار پایداری غشاء سلولی (EL) و افزایش میزان شاخص مالون‌دی آلدئید (MDA) گردید و سلنیوم در کاهش آسیب های غشاء سلولی در شرایط تنش تأثیر قابل توجهی داشت. همچنین تیمار با سلنیوم در شرایط سمیت فلزات سنگین باعث بهبود چشمگیر فعالیت آنتی اکسیدانی و افزایش میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و آسکوربات پراکسیداز (APX) در برگ گردید ولی بیشترین تاثیر این عنصر در تیمار عناصر سنگین به تنهایی و بدون ترکیب با یکدیگر مشاهده شد. در کل نتایج نشان داد که سلنیوم از طریق بهبود شاخص های جوانه زنی و فعالیت آنتی اکسیدانی باعث کاهش خسارات ناشی حضور همزمان عناصر سنگین (Cd، Ni، Pb به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر) در گیاهچه خیار می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

423 - تحلیل همدیدی – آماری برف‌های سنگین استان گیلان
آرش شادپور حسن لشکری رضا برنا

بارش برف با وجود این که یک پدیده جوی همانند سایر نزولات جوی است؛ ولی به دلیل ماهیت فیزیکی دارای آثار و تبعات خاص خود می‌باشد. با همه مزیت‌های برف برای اقلیم کشور خشک و نیمه خشکی چون ایران محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد. در این پژوهش در مرحله اول به شرایط همدیدی منجر به أکثر

بارش برف با وجود این که یک پدیده جوی همانند سایر نزولات جوی است؛ ولی به دلیل ماهیت فیزیکی دارای آثار و تبعات خاص خود می‌باشد. با همه مزیت‌های برف برای اقلیم کشور خشک و نیمه خشکی چون ایران محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد. در این پژوهش در مرحله اول به شرایط همدیدی منجر به ایجاد برف توجه شده است. در این پژوهش ابتدا داده‌های روزانه بارش برف استان گیلان در یک دوره آماری 30 ساله (1986-2016) از سایت هواشناسی کشور دریافت شد. در مرحله بعد با روش صدک ها برف‌های سنگین انتخاب گردید و سپس با استفاده از تحلیل عاملی الگوی همدیدی غالب انتخاب شد. نتایج نشان داد که در این الگو در ترازهای میانی وردسپهر ناوه عمیقی با راستای شمال شرقی – جنوب غربی بر روی شمال غرب ایران تا شمال سودان و مصر شکل می‌گیرد. منبع رطوبتی سامانه‌های برف سنگین در لایه زیرین دریای مازندران و در ترازهای 850 تا 500 هکتوپاسکال رطوبت فرارفت شده از دریاهای گرم جنوبی می‌باشد. علت ماندگاری این سامانه نیز وجود یک پشته خمیده در ترازهای 700 و 500 هکتوپاسکال بر روی اروپای شرقی و دریای سیاه است که از روی پرفشار آزور امتدادیافته است. درنتیجه شرایط ایجادکننده این الگوی بارشی برف سنگین الگویی بزرگ‌مقیاس و منطقه‌ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

424 - تحلیل همدیدی بارش سنگین منجر به سیلاب روز 11 ژانویه 2020 در جنوب استان سیستان و بلوچستان
مهیار احدی بتول زینالی عاطفه حسینی صدر امیر سیه سرانی

پژوهش حاضر به‌منظور واکاوی سینوپتیک بارش سنگین منجر به سیلاب 11 ژانویه 2020 در جنوب سیستان و بلوچستان انجام شد. به این منظور نقشه‌های سطوح مختلف جو از روز قبل از سیلاب مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفت. جهت انجام این پژوهش داده‌های مورد نیاز از پایگاه داده‌های NCEP/NCAR وابس أکثر

پژوهش حاضر به‌منظور واکاوی سینوپتیک بارش سنگین منجر به سیلاب 11 ژانویه 2020 در جنوب سیستان و بلوچستان انجام شد. به این منظور نقشه‌های سطوح مختلف جو از روز قبل از سیلاب مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفت. جهت انجام این پژوهش داده‌های مورد نیاز از پایگاه داده‌های NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی اقیانوس‌شناسی ایالات‌متحده، اخذ و نقشه‌های مربوط به ارتفاع ژئو پتانسیل، چرخندگی، امگا، سمت و سرعت باد، رطوبت ویژه، تابع همگرایی شار رطوبت و نمودار هوف مولر ترسیم و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان استقرار سامانه کم‌فشار بر روی جنوب شرق عربستان و گسترش آن به سمت جنوب شرق ایران همراه با جذب رطوبت از خلیج‌فارس و دریای عرب عامل اصلی در سطح زمین برای ایجاد بارش سنگین در منطقه بوده است. در سطوح فوقانی جو نیز استقرار ناوه سطح 500 هکتوپاسکال در غرب عربستان موجب نفوذ هوای سرد عرض‌های شمالی (در امتداد ناوه) و فرا رفت هوای مرطوب عرض‌های جنوبی (در امتداد پشته) به منطقه شده است. عامل مهم‌تر در ایجاد حرکات صعودی، انطباق منطقه واگرایی رود باد با منطقه واگرایی تراز 250 هکتو پاسکال می‌باشد که در نهایت موجب بارش سنگین در منطقه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

425 - واکاوی همدیدی دینامیکی بارش ابر سنگین 4 آذر 1393 مطالعه موردی (کهگیلویه و بویراحمد)
کمال امیدوار نظام تنی رضا ابراهیمی ابراهیم قیاثی

بارش علاوه بر مزیت های که دارد می تواند به عنوانیک بلایطبیعیخسارت‌هایسنگینمالیوجانیبرایانسان‌هادربرداشتهباشد. هدفازاینمطالعهبررسیوشناساییعواملهمدیدی،دینامیکیمؤثردربارشسنگین4 آذرماه 1393دراستانکهگیلویهوبویراحمداست. ابتداداده‌هایبارشروزانه 6 ایستگاههمدیدیازسازمانهواشناسیک أکثر

بارش علاوه بر مزیت های که دارد می تواند به عنوانیک بلایطبیعیخسارت‌هایسنگینمالیوجانیبرایانسان‌هادربرداشتهباشد. هدفازاینمطالعهبررسیوشناساییعواملهمدیدی،دینامیکیمؤثردربارشسنگین4 آذرماه 1393دراستانکهگیلویهوبویراحمداست. ابتداداده‌هایبارشروزانه 6 ایستگاههمدیدیازسازمانهواشناسیکهگیلویه و بویراحمداخذگردید. سپسداده‌هایسطوحفوقانیجوازسایتNCAR/NCEPاستخراجشد.نقشه‌هایرودباد، نقشه‌هایفشارسطحدریا،ارتفاعژئوپتانسیل،ضخامتجو،پیچانه،وزشرطوبتی،همگراییوواگراییرطوبت،آبقابلبارش،حرکاتقائمهوادرروزقبلوروز بعدازبارشبااستفادهازنرم‌افزارGrADSترسیم و تحلیل شدند. همچنین جهت شناسایی منابع رطوبتیازتصاویرماهواره‌ایTRMMنیزاستفادهشد. نتایجنشاندادالگویغالببارشتشکیل پدیدهبلوکینگبررویدریایمدیترانهوعمیقشدنناوهبررویکشورعراقتانواحیجنوبغربیایرانودرنتیجهریزشهوایسردوفرارفتحاصلازعرض‌هایجنوبی‌تر بوده کهسببرخداداینبارشسنگینشدهاستمنابععمدهرطوبتاینبارشدریایسرخ، خلیج‌فارس ومدیترانهجذب شدهاست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

426 - شناسایی الگوهای همدید بارش‌های سنگین در حوضه مارون (مطالعه موردی: بارش 29 آبان 1392)
رضا برنا

در این پژوهش با هدف تحلیل همدید بارش سنگین 29 آبان 1392 حوضه مارون، نخست رفتار زمانی بارش روزانه 8 ایستگاه حوضه طی دوره زمانی مورد مطالعه بررسی شد. تحلیل نقشه های فشار تراز دریا آشکار نمود که رخداد بارش سنگین 29 آبان 1392 حوضه مارون غالباً متأثر از حضور فرود دریای سرخ و أکثر

در این پژوهش با هدف تحلیل همدید بارش سنگین 29 آبان 1392 حوضه مارون، نخست رفتار زمانی بارش روزانه 8 ایستگاه حوضه طی دوره زمانی مورد مطالعه بررسی شد. تحلیل نقشه های فشار تراز دریا آشکار نمود که رخداد بارش سنگین 29 آبان 1392 حوضه مارون غالباً متأثر از حضور فرود دریای سرخ و سامانه کم فشار سودانی منطبق بر خاستگاه فضایی دریاهای سرخ، خلیج فارس و جنوبغربی ایران بوده و بیشتر منشأ سودانی دارد. وقوع این بارشها در سطح hpa700 با استیلای الگو و زبانه های پرارتفاع بر روی جنوب غربی ایران و در سطح hpa500 با حضور ناوه عمیق در غرب خاورمیانه همراه است. بررسی نقشه های رطوبت و بردار باد نشان داد که مهمترین کانون‌های رطوبتی تأثیرگذار بر بارشهای منطقه در دریاهای سرخ و مدیترانه قرار دارند. انطباق حرکت زبانه های هم سرعت باد (جنوب غربی- شمال شرقی) با هسته های بیشینه نم ویژه مستقر در دریای سرخ و مدیترانه باعث تزریق رطوبت به منطقه شده است. بررسی نقشه ادغامی تاوایی نسبی و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی جو نشان داد که در هنگام وقوع بارش یاد شده، مرکز بیشینه تاوایی نسبی بر روی خلیج فارس و جنوب غرب ایران شکل گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

427 - بازسازی شرایط اقلیمی دوره‌هاییخچالی پلیوستوسن الوند همدان بر اساس شواهد ژئومورفولوژی
غلام حسن جعفری زینب براتی

تغییرات اقلیمی پلئیستوسنبا توجه به زمان وقوع و نقش آن در شکل‌گیریچشم‌اندازهای فعلی کره زمین، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای متعدد میدانی شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی در أکثر

تغییرات اقلیمی پلئیستوسنبا توجه به زمان وقوع و نقش آن در شکل‌گیریچشم‌اندازهای فعلی کره زمین، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای متعدد میدانی شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی در توده الوند شناسایی گردید. ازجمله شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی می‌توان بهآثار کاوشی سیرک‌ها و دره‌های یخچالی، مواریث تراکمی مانند سنگ‌های سرگردان اشاره کرد. بر اساس بررسی‌های میدانی، آثار مورفولوژیکی کاوشی یخچال در دامنه شمال شرقی الوند از ارتفاع بالای 2000 متر و در دامنه‌های جنوب غربی از ارتفاع 1700 متر به بالا به‌خوبیقابل‌تشخیص و تفکیک است. آثار تراکمی یخچالی موجود در منطقه به‌اندازه‌ای بزرگ است که حتی‌الامکان حمل آن‌ها در حالت سیلابی شدید در دوره‌های بارانی گذشتهقابل‌تصور نیست. با برآورد و استفاده از روابط گرادیان دمایی (دما- ارتفاع) و بارشی (بارش- ارتفاع) و ارتفاع برف مرز کواترنری الوند (سه روش رایت، شیب- جهت و ضریب خمیدگی)، نقشه هم‌دما وهم بارش دوران چهارم ترسیم شد. بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که در آخرین دوره یخچالی دمابا توجه به استفاده از روش ترکیبی برآورد برف مرز، 26/9 درجه سانتی گراد سردتر و میزان بارش 317میلی‌متر بیشتر از زمان کنونی بوده است. وجود سنگ‌های سرگردان نشان‌گر این است که؛ زبانه‌های یخچالی تا ارتفاعی که این سنگ‌ها وجود دارند،پیشروی کرده‌اند (دامنه شمال غربی 1780 و دامنه جنوب شرقی 1680 متری). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

428 - بررسی غلظت فلزات سنگین و شاخص‌های آلودگی خاک در منطقه غرب تهران
فتانه ولی نژاد تبریزی آزاده اربابی رضا برنا

گسترش شهر نشینی و توسعه شهرها به همراه افزایش شتابان جمعیت، توسعه فعالیت‌ های صنعتی و مصرف بی‌ رویه سوخت‌ های فسیلی به ‌شدت آلودگی ‌ها را افزایش داده و این مسئله را به ‌عنوان یکی از مباحث مطرح زیست ‌محیطی، در طی دهه های اخیر تبدیل کرده است. کلان‌شهر تهران یکی از شهرهای أکثر

گسترش شهر نشینی و توسعه شهرها به همراه افزایش شتابان جمعیت، توسعه فعالیت‌ های صنعتی و مصرف بی‌ رویه سوخت‌ های فسیلی به ‌شدت آلودگی ‌ها را افزایش داده و این مسئله را به ‌عنوان یکی از مباحث مطرح زیست ‌محیطی، در طی دهه های اخیر تبدیل کرده است. کلان‌شهر تهران یکی از شهرهای دارای آلودگی هوای بالا است که در درازمدت می تواند در خاک رسوب کرده و مشاهده شود. در این تحقیق، جهت ارزیابی غلظت عناصر سنگین از خاک نواحی سه گانه منطقه 21 شهرداری تهران، 10 نمونه با سه تکرار و در مجموع 90 نمونه تهیه شد. نمونه برداری از عمق 20-0 سانتی متری و با سه تکرار انجام شد. برای ارزیابی آلودگی از اندازه گیری سه عنصر سرب، کروم و کادمیوم و همچنین از درجه آلودگی، شاخص بار آلودگی و شاخص ریسک اکولوژیک استفاده شد. مقایسه غلظت عناصر سنگین و روند تغییرات آنها نشان داد که تجمعی از این عناصر در خاک سطحی ایجاد شده است. بر اساس میانگین، میزان غلظت عناصر مورد بررسی در ناحیه دو و سه بیشتر از ناحیه یک بود (05/0 P-value <). همچنین، بالاتر بودن شاخص آلودگی از عدد یک، بیانگر غلظت بالای عناصر سنگین نسبت به غلظت زمینه در منطقه مورد بررسی است. نتایج این تحقیق نشان داد که با توجه به توسعه روزافزون مناطق شهری و صنعتی غرب تهران، خاک این منطقه شدیداً در معرض ورود عناصر سنگین قرار دارد. بنابراین پایش منظم خاک منطقه از لحاظ عناصر سنگین و بررسی دقیق منشا آنها ضروری به نظر می رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

429 - بررسی تاثیر کروم بر آسیب‌پذیری زیستی منطقه ترانزیتی تبریز - صوفیان
رامین سلامت دوست نوبر ابولفضل قربانی

در میان آلاینده های محیطی، فلزات سنگین به دلیل غیرقابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیکی که بر موجودات زنده در غلظت های کم دارند، از اهمیت خاصی برخوردارند. این عناصر به دلیل تحرک کم به مرور در خاک انباشته می شوند. انباشت این عناصر در خاک در نهایت باعث ورود آنها به چرخه غذا أکثر

در میان آلاینده های محیطی، فلزات سنگین به دلیل غیرقابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیکی که بر موجودات زنده در غلظت های کم دارند، از اهمیت خاصی برخوردارند. این عناصر به دلیل تحرک کم به مرور در خاک انباشته می شوند. انباشت این عناصر در خاک در نهایت باعث ورود آنها به چرخه غذایی و تهدید سلامت انسان و سایر موجودات می شود. این مطالعه با هدف تعیین مقدار فلزسنگینکرومدر ترکیب گیاه خارشتر به عنوان تامین کننده بخشی از علوفه نشخوارکنندگان کوچک و بستر خاک در مسیر ترانزیتی تبریز–صوفیان به صورت مطالعه کاربردی– توسعه‌ایی در قالب طرح کاملا تصادفی با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه بندی شده از پلیس راه تبریز – صوفیان تا ورودی شهر صوفیان انجام شد.نمونه‌های خاک و گیاه درچهارقسمتمسیر با فواصل حاشیه جاده، 15، 30، 60 و 120 متر از کنار جادهتهیه شد.برای تعیینمقدارفلز سنگین کروم از روش جذب اتمی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشتر ین مقدار تجمع کروم در خاک منطقه کیلو متر 30 جاده تبریز – صوفیان و نزدیک کارخانه سیمان صوفیان با 51/29 میلی گرم بر کیلو گرم در حاشیه سمت چپ جاده و بیشترین تجمع با 54/3 میلی گرم بر کیلو گرم در گیاه خارشتر میباشد. باافزایش فاصله از کارخانه سیمان صوفیان غلظت کروم در خاک و گیاه روند کاهشی پیدا کرده است. نتایج نشان داد کهتجمع کرومدرمسیر مورد مطالعه در خاک و گیاه خارشتر در حاشیه جاده‌ها نسبتا زیاد بوده و معمولا با افزایش فاصله از کنار جاده از غلظت فلزات کاسته شده است. با توجه به سمت وزش بادهای محلی تجمع فلزات سنگین در سمت چپ جادهبیش‌تراست، هم چنین در کیلومتر 30 جاده تبریز–صوفیان تجمع فلز کروم زیاد می‌یاشد. نتایج حاکی از این است که با توجه به آلودگی حاشیه جاده‌ها در این مسیر علاوه بر تاثیر بر افراد موجود در محل بر حیوانات چرا کننده از مسیر و به تبع آن ورود محصولات دامی به زنجیره غذایی انسان می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

430 - اثر پرایمینگ بذر گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.) با سالیسیلات در شرایط آلودگی کروم و سرب
الهام جعفریان مهراب یادگاری رامین ایرانی پور

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر خرفه بر میزان پالایش عناصر سنگین کروم و سرب و صفات رشدی خرفه، آزمایشی در دو مرحله آزمایشگاه و مزرعه در سال 1396 انجام شد. طرح آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل 3 عامل با 3 تکرار به صورت گلدانی انجام شد. تیمارها شامل بذور أکثر

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر خرفه بر میزان پالایش عناصر سنگین کروم و سرب و صفات رشدی خرفه، آزمایشی در دو مرحله آزمایشگاه و مزرعه در سال 1396 انجام شد. طرح آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل 3 عامل با 3 تکرار به صورت گلدانی انجام شد. تیمارها شامل بذور پرایم (با غلظت 1 میلی مول اسیدسالیسیلیک) و غیرپرایم، سطوح مختلف کروم (0، 25، 75 و 100 میلی‌گرم در کیلوگرم) و سرب (0، 50، 150و 300 میلی‌گرم در کیلوگرم) بودند. نتایج نشان داد سطوح مختلف کروم و سرب تأثیر معنی‌داری بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی داشت. با افزایش غلظت فلزات، مقدار صفات وزن تر و خشک اندام‌های زمینی و هوایی و درصد عصاره ساختار هوایی، به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد کاهش یافت. بیشترین مقادیر صفات وزن تر و خشک اندام‌های زمینی و هوایی و درصد عصاره ساختار هوایی، مربوط به گیاهان پرایم شده بدون آلودگی فلزات سنگین و پایین‌ترین میزان در گیاهان غیرپرایم با بالاترین سطوح آلودگی کروم (100میلی گرم بر کیلوگرم) و سرب (300 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده، پرایمینگ بذر خرفه، تأثیر افزاینده در پالایش عناصر کروم و سرب از خاک داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

431 - حذف فلز سنگین سرب از پساب صنعتی با استفاده از سه گونه میکروجلبک Scenedesmus acutus ، Scenedesmus incrassatulus وScenedesmus opliquus
مهدی علایی احمد محمدی حمید مشهدی فهیمه محمودنیا

10.30495/iper.2022.1950005.1764

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یکی از جدی ترین مشکلات زیست محیطی است. روش های مختلفی برای حذف فلزات سنگین وجود دارد که به انرژی زیادی نیاز داشته و پر هزینه هستند. بنابراین استفاده از جاذب هایی نظیر جلبک ها مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش کارآیی سه گونه میکروجلبک أکثر

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یکی از جدی ترین مشکلات زیست محیطی است. روش های مختلفی برای حذف فلزات سنگین وجود دارد که به انرژی زیادی نیاز داشته و پر هزینه هستند. بنابراین استفاده از جاذب هایی نظیر جلبک ها مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش کارآیی سه گونه میکروجلبک های Scenedesmus acutus ، Scenedesmus incrassatulus وScenedesmus opliquus در جذب فلز سنگین سرب بررسی شد. بدین منظور پارامتر pH (3 تا 7)، تراکم جلبک (25/0 تا 2 گرم)، غلظت آلاینده (۲۰ تا 200 میلیگرم در لیتر)، زمان (30 تا 150 دقیقه) و دما (15 تا 35 درجه سانتیگراد) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان جذب فلزات سنگین توسط این سه گونه تفاوت معنی داری نداشت. اما میزان pH ، تراکم جلبک، غلظت آلاینده، زمان و دما تاثیر معناداری بر کارآیی جلبکها در حذف مواد آلاینده از محیط داشت. به نحوی که بیشترین میزان جذب سرب توسط میکروجلبک‌ها در pH برابر با ۶، دمای ۲۵ درجه سانتیگراد،‌ میزان جاذب برابر با 5/0 گرم، مدت زمان تماس ۱۲۰ دقیقه و تراکم ۱۵۰ میلی گرم در لیتر سرب رخ داد. جذب سرب بر تولید لیپید و بیودیزل توسط میکروجلبک ها تاثیری نداشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

432 - بررسی اثر فلز سنگین سرب در حضور بهبود دهنده کلسیم بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در جلبک سبز انترومورفا (Enteromorpha sp.)
بلقیس بیوک سعید سلطانی آمنه سادات هاشمی

10.30495/iper.2022.688799

سرب به عنوان یکی از گسترده ترین عناصر سنگین و سمی در محیط زیست، اختلال جدی در سلامت انسان ایجاد می‌کند. در این میان جلبک‌ها در محیط های آبی با جذب زیستی فلزات سنگین در رسوبات، می‌توانند نقش کلیدی در زمینه کاهش آلودگی آب‌ها ایجاد کنند. در این پژوهش اثرات جذب و انباشت زیس أکثر

سرب به عنوان یکی از گسترده ترین عناصر سنگین و سمی در محیط زیست، اختلال جدی در سلامت انسان ایجاد می‌کند. در این میان جلبک‌ها در محیط های آبی با جذب زیستی فلزات سنگین در رسوبات، می‌توانند نقش کلیدی در زمینه کاهش آلودگی آب‌ها ایجاد کنند. در این پژوهش اثرات جذب و انباشت زیستی فلز سرب توسط جلبک سبز انترومورفا Enteromorpha sp. برعملکردو فیزیولوژی جلبک، مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این پژوهش، اثر غلظت های متفاوت یون سرب (در سه تیمار 50، 100، 150 میکرومولار به شکل نیترات سرب) و همچنین 5/0 میلی مولار بهبود دهنده کلرید کلسیمبه همراه شاهد (بدون بهبود دهنده)در دو دوره 3 و 8 روزهبا چهار تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی برای صفات میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، پراکسیداسیون لیپیدی غشا و آنزیم های آنتی اکسیدان درجلبک سبز انترومورفا جمعآوری شده از سواحل دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد با افزایش غلظت فلز سرب میزان کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها و همچنین فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز کاهش یافت و با گذشت زمان اثرات تنش، بیشتر شد. در سنجش پراکسیداسیون لیپیدی با افزایش غلظت سرب و همچنین افزایش طول دوره تیماردهی، مقدار مالون دآلدئید بطور معنی داری افزایش یافت. در موارد ذکر شده استفاده ازکلرید کلسیم باعث شد تاثیر تنش کمتر شده و میزان رنگیزه های فتوسنتزی کمتر کاهش یابد و همچنین از پراکسیداسیون لیپیدی غشا کاسته شود. مطالعه بررسی فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان نشان داد که فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز در دوره های 3 و 8 روزه فاقد بهبود دهنده، بیشتر از فعالیت این آنزیم در همین دوره‌ها و همراه بهبود دهنده بود. بطور کلی این مطالعه نشان داد که یون‌های سرب در شرایط محیط آبی باعث تنش اکسیداتیو و تغیییرات بیوشیمیایی در جلبک سبز اینترومورفا می شود. همچنین حضور بهبود دهنده کلرید کلسیم اثرات تنش را کاهش داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

433 - اثر همزمان جیبرلیک اسید وکلرورکادمیوم برروی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه یونجه (Medicago sativa L.)
فرزانه نجفی زینب تقی زاده

10.30495/iper.2022.690252

آلودگی خاک ها به فلزات سنگین می تواند باعث مشکلات عمده زیست محیطی گردد. کادمیوم به عنوان یکی از فلزات سنگین در گیاهان تنش اکسیداتیو ایجاد می کند و برای کاهش اثرات زیان آور تنش فلزات سنگین می توان از ترکیبات مختلفی استفاده کرد. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف کادمیوم کلر أکثر

آلودگی خاک ها به فلزات سنگین می تواند باعث مشکلات عمده زیست محیطی گردد. کادمیوم به عنوان یکی از فلزات سنگین در گیاهان تنش اکسیداتیو ایجاد می کند و برای کاهش اثرات زیان آور تنش فلزات سنگین می توان از ترکیبات مختلفی استفاده کرد. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف کادمیوم کلرید( 0 ، 25 و 50 میکرومولار) و هورمون جیبرلیک اسید(صفر ، 5 و 10 میکرومولار) بر روی برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه یونجه مورد بررسی قرار گرفت. پس از کاشت بذر گیاه یونجه در گلدان جاوی ماسه مرطوب شده با آب مقطر و ضد عفونی شده انتقال داده شد و با محلول هوگلند کامل آبیاری گردید. سپس گیاهان 22 روزه تحت تیمارهای مختلف کلرورکادمیوم و هورمون جیبرلین قرار گرفتند. پس از تیماردهی(هرسه روز یک بار) گیاهان به منظور انجام برخی آنالیزهای فیزیولوژیکی برداشت شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلرورکادمیوم در محلول غذایی هوگلند پارامترهای رشد، محتوای رنگیزه‌ها ، میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز کاهش و مقدار پرولین، فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز افزایش پیدا کردند. در حالیکه در گیاهان تحت تیمار همزمان جیبرلیک اسید و کلرورکادمیوم در مقایسه با گیاهان تحت تیمار کلرورکادمیوم پارامترهای رشد، محتوای رنگیزه ها، میزان پروتئین کل افزایش نشان داد اما فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و مقدار پرولین کاهش یافت. کادمیوم موجب تخریب پروتئین ها، فسفولیپیدها و تغییر ماده ژنتیک سلول ها می شود که نتیجه آن اثرات مخربی است که به گیاه وارد می شود. این یافته ها نشان دهنده اثر بهبود دهنده ی جیبرلین وافزایش مقاومت گیاه به تنش کادمیوم می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

434 - بررسی تاثیر فاضلاب تصفیه شده شهری بر رشد و فیزیولوژی گیاه ختمی (Althaea officinalis)
احمد مهتدی فروزان قاسمی اطهرالسادات جوانمرد شکوفه حاجی هاشمی

10.30495/iper.2022.1968854.1825

استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده جهت آبیاری گیاهان در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ختمی (Althaea officinalis) گیاه دارویی از تیره پنیرکیان است و دارای ترکیبات لعاب‌دار و موسیلاژ فراوانی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر فاضلاب بر رشد و برخی از خصوصی أکثر

استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده جهت آبیاری گیاهان در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ختمی (Althaea officinalis) گیاه دارویی از تیره پنیرکیان است و دارای ترکیبات لعاب‌دار و موسیلاژ فراوانی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر فاضلاب بر رشد و برخی از خصوصیات فیزیولوژیک گیاه ختمی صورت گرفت. بدین منظور بذر گیاهان ختمی در گلدان‌های حاوی پرلیت کشت شدند. گیاهان در مرحله چهار برگی با غلظت‌های مختلف فاضلاب تصفیه‌شده شهری یاسوج (صفر، 25 ،50،75 و 100 درصد) در سه تکرار آبیاری شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. برداشت گیاهان سه هفته پس از اولین آبیاری با سطوح مختلف فاضلاب انجام شد و برخی از صفات رویشی و فیزیولوژیکی مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار فاضلاب سبب افزایش طول گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی و سطح برگ گیاهان شد. بیشترین میزان رشد در تیمار گیاهان با فاضلاب رقیق‌ نشده بدست آمد. در پاسخ به تیمار فاضلاب، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی از قبیل کلروفیل‌های a، b و کلروفیل کل و کاروتنوئیدها افزایش معنی‌دار یافت و بیشترین میزان افزایش در تیمار 100 درصد فاضلاب مشاهده شد. آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها در پاسخ به فاضلاب افزایش یافتند درحالیکه میزان پروتئین ها کاهش یافت. در پاسخ به آبیاری فاضلاب، عناصر سرب و کادمیوم در ریشه و برگ گیاهان یافت نشد. به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان‌دهنده واکنش مثبت گیاه ختمی، به آبیاری با فاضلاب تصفیه‌شده شهری بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

435 - بررسی تغییرات فصلی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان درسه گونه گلسنگ Lecanora muralis (Schaerer)Rebenh.، Xanthoria parietina (L.)Th.fr. و Ramalina farinacea(L.)Ach. از منطقه مغان
مه لقا قربانلی ملاحت رهبری بیله سوار صدیقه اربابیان

هدف از این پژوهش بررسی چگونگی سازگاری سه گونه گلسنگدرسه فصل بهار، تابستان و زمستان بود برای نشان دادن این سازگاری فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سه گونه گلسنگ از دشت مغان مورد سنجش قرار گرفت در این تحقیق گلسنگ Ramalina farinaceaوLecanora muralisاز مرکز شهرستان انگوت (شه أکثر

هدف از این پژوهش بررسی چگونگی سازگاری سه گونه گلسنگدرسه فصل بهار، تابستان و زمستان بود برای نشان دادن این سازگاری فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سه گونه گلسنگ از دشت مغان مورد سنجش قرار گرفت در این تحقیق گلسنگ Ramalina farinaceaوLecanora muralisاز مرکز شهرستان انگوت (شهر تازه کند استان اردبیل) به‌صورت تصادفی از کوه‌ها جمع‌آوری و گلسنگ Xanthoria parietina نیز از اطراف تالاب شهرک پارس‌آباد مغان استان اردبیل به‌طور تصادفی از روی درخت جوالدوز (Catalpa bignonioides) جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی پراکسیداز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پلی‌فنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در هر سه گونه گلسنگ در فصل زمستان (سرما) و تابستان (گرما) بیشتر از فصل بهار بود. آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پلی‌فنل اکسیداز در دو گونه R. farinacea و L. muralis در تابستان و آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در این دو گونه در زمستان افزایش معنی‌داری داشتند و در گونه X. parietina آنزیم‌های پراکسیداز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در تابستان افزایش معنی‌داری نشان دادند. بنابراین با توجه به بررسی‌های به عمل آمده احتمالاً تغییرات آنزیم‌های آنتی اکسیدانی باعث سازگاری فصلی در این گونه‌ها می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

436 - بررسی اثرات برهمکنش سلنیوم و مولیبدن بر محتوی رنگیزه‌های فتوسنتزی برگ گوجه فرنگی (Lycopersicom esculentum Mill.)
زینب گوشه‌گیر رمضانعلی خاوری‌نژاد سارا سعادتمند

سلنیوم عنصری است که برای گیاهان ضروری شناخته نشده است، با این حال، گیاهان سلنیوم را جذب می‌کنند. مولیبدن فلزی سنگین است که در مقادیر بسیار ناچیز مورد نیاز گیاهان است. مولیبدن در مقادیر بالا می‌تواند برای گیاهان و دیگر موجودات زنده سمیت ایجاد کند. در این تحقیق اثرات برهم أکثر

سلنیوم عنصری است که برای گیاهان ضروری شناخته نشده است، با این حال، گیاهان سلنیوم را جذب می‌کنند. مولیبدن فلزی سنگین است که در مقادیر بسیار ناچیز مورد نیاز گیاهان است. مولیبدن در مقادیر بالا می‌تواند برای گیاهان و دیگر موجودات زنده سمیت ایجاد کند. در این تحقیق اثرات برهم‌کنش سلنیوم و مولیبدن بر میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا 111 (Lycopersicom esculentum Mill. cv. Early Urbana111) مورد بررسی قرار گرفت. محتوی کلروفیل a، b، بتاکاروتن و گزانتوفیل موجود در برگ با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه‌گیری شد. همچنین وزن خشک گیاه اندازه‌گیری شده است. سلنیوم بر وزن خشک بخش هوایی اثر معنی‌داری نداشته و تنها وزن خشک ریشه را بطور معنی‌داری کاهش داد. همچنین سلنیوم موجب افزایش محتوی رنگیزه‌های فتوسنتزی گردید. مولیبدن در غلظت‌های بکار رفته موجب کاهش معنی‌دار وزن خشک کل گیاه شده و محتوی رنگیزه‌های فتوسنتزی برگ را نیز به میزان قابل توجهی کاهش داد. بنابراین مولیبدن در گیاه ایجاد سمیت کرده است. سلنیوم در غلظت‌های 1 و 2 پی.پی.ام تا حدودی اثرات سمی مولیبدن را تعدیل کرد. در این تحقیق نشان داده شده است که سلنیوم می‌تواند اثرات بهبود دهنده بر تنش ناشی از سمیت مولیبدن به عنوان یک فلز سنگین بگذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

437 - مطالعه موردی معدن مس میدوک با تکیه بر تراکم عناصر سنگین در خاک و گیاهان منطقه
مریم زینلی نژاد مژگان فرزامی سپهر

آلودگی خاک توسط فلزات سنگین ناشی از معدن کاری در دنیا و به خصوص در ایران به یک نگرانی جدی تبدیل شده است. پالایش خاک‌های آلوده توسط گیاهان یک روش به صرفه و مناسب محیط زیست است. این مطالعه به منظور بررسی میزان جذب عناصر (مس، آهن، روی، سرب) در قسمت‌های مختلف گیاهان مستقر د أکثر

آلودگی خاک توسط فلزات سنگین ناشی از معدن کاری در دنیا و به خصوص در ایران به یک نگرانی جدی تبدیل شده است. پالایش خاک‌های آلوده توسط گیاهان یک روش به صرفه و مناسب محیط زیست است. این مطالعه به منظور بررسی میزان جذب عناصر (مس، آهن، روی، سرب) در قسمت‌های مختلف گیاهان مستقر در منطقه معدن مس میدوک شهربابک استان کرمان صورت گرفت. نمونه برداری و نحوة انجام آزمایش میزان فلزات سنگین با توجه به روش هضم خشک در کوره انجام شد. گیاهان مورد مطالعه شامل پوشش غالب منطقه متشکل از 11 گونه گیاهی شامل درمنه صخره‌ایArtemisia herba-alba var. Asso ، آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) کنگر (Gundelia tournefortii L.)، بادام وحشی (Amygdalus horrid Spach) شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.)، کاکوتی (Ziziphora persica Bunge) درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser subsp)، زوفا (Hyssopus angustifolius L. var angustifolius)، علف شور (Salsola kali)، خارشتر (Alhagi maurorum) و گون (Astragalus spp) بود. آنالیز عناصر نمونه‌ها توسط دستگاه جذب اتمی انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده آهن بیشترین عنصر تجمع یافته در نمونه‌ها و عنصر سرب از کمترین میزان برخوردار بود. بیشترین عناصر جذب شده شامل عنصر روی در گیاه کنگر، سرب در گیاه علف شور، آهن در گیاه کاکوتی، مس در گیاه درمنه دشتی و بیشترین تجمع در بخش هوایی گیاهان بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

438 - اثرات آلودگی سرب در پارامترهای رشد، محتوای پروتئینی، قندها و ساختار تشریحی گیاه یونجه (Medicago sativa L.)
سارا سعادتمند حمید فهیمی علیرضا علاالدینی

در این تحقیق اثرات ناشی از 4 غلظت مختلف نیترات سرب (mM 2 ـ 1 ـ 5/0 ـ 25/0) بر پارامترهای رشد گیاه یونجه معمولی (.Medicago sativa L) مورد مطالعه قرار گرفته است. طول دوره تیمار 20 روز بوده و در پایان دوره تیمار، پارامترهایی مثل طول ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و اندام‌ه أکثر

در این تحقیق اثرات ناشی از 4 غلظت مختلف نیترات سرب (mM 2 ـ 1 ـ 5/0 ـ 25/0) بر پارامترهای رشد گیاه یونجه معمولی (.Medicago sativa L) مورد مطالعه قرار گرفته است. طول دوره تیمار 20 روز بوده و در پایان دوره تیمار، پارامترهایی مثل طول ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و اندام‌های هوایی و سطح پهنک اندازه‌گیری شده و میزان جذب سرب، تغییرات قندهای محلول و نامحلول، تغییرات پروتئین کل و الکتروفورز SDS – PAGE در ریشه‌ها و بخش‌های هوایی بررسی گردید و برش‌های میکروسکوپی نیز مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی هایی آماری بوسیله نرم افزار SPSS و جدول آنالیز واریانس ANOVA و آزمون دانکن انجام شده است. آزمایشات نشان داد که طول ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و اندام‌های هوایی و سطح پهنک برگ با افزایش غلظت سرب، کاهش پیدا می‌کند و تنش سرب موجب افزایش چوب و فیبر در گیاه می‌گردد. همچنین میزان تجمع سرب در اندام‌های گیاه با افزایش غلظت سرب در تیمارها افزایش پیدا می‌کند. از طرفی با افزایش غلظت سرب میزان قندهای محلول در ریشه‌ها و بخش‌های هوایی کاسته شده ولی میزان پروتئین‌ها افزایش می‌یابد. قندهای نامحلول در اندام‌های هوایی زیاد شده ولی در ریشه‌ها کاهش می‌یابد. بررسی پروفیل پروتئین‌ها در ژل الکتروفورز نیز حاکی از اختلاف باندهای پروتئینی بین گیاهان تیمار شده و شاهد است. این تحقیقات ثابت می‌کند که گیاهMedicago sativa یک گیاه مقاوم به مسمومیت سرب است و می‌تواند سرب را به مقدار نسبتاً زیاد در بافت‌های زمینی و هوایی خود انباشته کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

439 - نقش درختچه ریش بز (Ephedra procera Fisch & Mey.) در جذب فلزات سنگین معدن منگنز رباط کریم
فرهنگ مراقبی علی سلطانی جاوید مژگان فرزامی سپهر

این تحقیق به منظور بررسی اثرات فلزات سنگین (منگنز، سرب و مس) بر مورفولوژی گیاه و میزان جذب عناصر در قسمت‌های مختلف گیاه ریش بز مستقر در معدن منگنز رباط کریم استان تهران، صورت گرفت. نمونه‌‌برداری و نحوة انجام آزمایش میزان فلزات سنگین با توجه به روش پیشنهادی کتاب استاندار أکثر

این تحقیق به منظور بررسی اثرات فلزات سنگین (منگنز، سرب و مس) بر مورفولوژی گیاه و میزان جذب عناصر در قسمت‌های مختلف گیاه ریش بز مستقر در معدن منگنز رباط کریم استان تهران، صورت گرفت. نمونه‌‌برداری و نحوة انجام آزمایش میزان فلزات سنگین با توجه به روش پیشنهادی کتاب استاندارد متد انجام شد. نتایج بررسی‌های ظاهری پایه‌های گیاهی مستقر شده در معدن منگنز رباط کریم نشان داد که فلزات سنگین اثرات منفی بر روی مورفولوژی گیاهان آن منطقه داشتند. پایه‌های ریش بز روییده شده در معدن نسبت به پایه‌های روییده شده در خارج محل معدن، از نظر فاصله میان گره، طول ساقه و طول ریشه، اختلاف معنی‌داری را نشان دادند. به‌طوری‌که گیاهان داخل معدن از نظر طول ساقه و فاصله میان گره، بزرگتر و از نظر طول ریشه، کوچکتر از پایه‌های خارج معدن بودند. آنالیز فلزات سنگین در این گیاه نشان داد که تحت غلظت بالای منگنز این عنصر در ریشه و ساقه گیاه تجمع نیافت و بدین ترتیب نتوانست اثر منفی بر گیاه اعمال کند. اما فلز سرب به‌طور قابل ملاحظه‌ای در سیستم ریشه‌ای و ساقه ریش بز تجمع یافت. همچنین فلز مس نیز در سیستم ریشه‌ای ریش بز بیشتر از بخش‌های هوایی و ساقه آن تجمع یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

440 - گیاه پالایی، دست آوردی سبز برای پالایش سیاهی
مژگان فرزامی سپهر عباس هانی

این بررسی به وضعیت فنآوری گیاه پالایی با تاکید خاص بر استخراج گیاهی از خاک آلوده به فلزات سنگین می‌پردازد. برخلاف ترکیبات آلی خاک، فلزات سنگین قابل تجزیه نمی‌باشند و پاکسازی آنها معمولا با جداسازی آنها انجام می‌گیرد. بسیاری از فن آوری‌های رایج، پرهزینه و محدودکننده حاصل أکثر

این بررسی به وضعیت فنآوری گیاه پالایی با تاکید خاص بر استخراج گیاهی از خاک آلوده به فلزات سنگین می‌پردازد. برخلاف ترکیبات آلی خاک، فلزات سنگین قابل تجزیه نمی‌باشند و پاکسازی آنها معمولا با جداسازی آنها انجام می‌گیرد. بسیاری از فن آوری‌های رایج، پرهزینه و محدودکننده حاصلخیزی خاک می‌باشند، بنابراین، این عمل باعث ایجاد اثرات منفی بر اکوسیستم می‌گردد. گیاه پالایی یک روش مقرون به صرفه، سازگار با محیط زیست، با رویکردی زیبا و دل انگیز، مناسب برای کشورهای در حال توسعه است. با وجود این پتانسیل، گیاه پالایی، تکنولوژی تجاری در دسترس در ایران است. این مقاله در مورد متحرک بودن، فراهمی زیستی و پاسخ گیاه به حضور فلزات سنگین خاک می‌پردازد. طبقه‌بندی گیاهان با توجه به مکانیسم استخراج گیاهی و در مسیر فلز در گیاهان انجام می‌شود. به تکنیک‌های مختلف به‌منظور افزایش استخراج گیاهی و استفاده از محصولات بعدی گیاه پالایی، پرداخته شده است. از آنجا که مقدار زیادی زیتوده در طول این فرایند گیاه پالایی تولید می‌گردد، دفع زیتوده نیز نیاز به مدیریت مناسب دارد. گیاهان با زیتوده بالا برای محدود کردن عبور آلاینده به زنجیره غذایی انتخاب می‌گردند که غیر خوراکی، مقاوم به بیماری باشند و بتواند انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه کنند. بنابراین روش استخراج گیاهی برای استفاده در موقعیت فعلی کشورمان مناسب‌تر از سایر روش‌ها خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

441 - بررسی اثر کادمیم بر تغییرات رنگدانه‌ای، فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی سه گونه دارویی Mentha aquatica L.، Trautv. Eryngium caucasicum و Froriepia subpinnata Ledeb.
رقیه حسن پور فائزه زعفریان محمد رضوانی بهی جلیلی

کادمیم یکی از خطرناکترین عناصر سنگین است که به طور طبیعی و یا با فعالیت‌های انسانی وارد خاک می‌شود و سبب تنش اکسیداتیو در گیاهان می‌شود. لذا این مطالعه، جهت بررسی اثر کادمیم بر برخی از واکنش‌های فیزیولوژیک سه گیاه معطر شامل پونه (Mentha aquatica L.)، زولنگ (Eryngium cau أکثر

کادمیم یکی از خطرناکترین عناصر سنگین است که به طور طبیعی و یا با فعالیت‌های انسانی وارد خاک می‌شود و سبب تنش اکسیداتیو در گیاهان می‌شود. لذا این مطالعه، جهت بررسی اثر کادمیم بر برخی از واکنش‌های فیزیولوژیک سه گیاه معطر شامل پونه (Mentha aquatica L.)، زولنگ (Eryngium caucasicum Trautv.) و اناریجه(Froriepia subpinnata Ledeb.) ، انجام شد. در سه آزمایش گلخانه‌ای، پنج غلظت کادمیم خاک شامل 0، 5، 10، 15 و 20 میلی‌گرم کادمیم در کیلوگرم خاک، در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1396-1395 بررسی شد. نشاء هر سه گیاه در گلدان‌های آلوده کشت شدند. قبل از مرحله گلدهی کلروفیل a، b، کاروتنوئید، فنل، فلاونوئید و ظرفیت آنتی‌اکسیدان اندام‌های هوایی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد رنگدانه‌های برگ در هر سه گیاه با افزایش سطح کادمیم به صورت خطی کاهش یافت، اما میزان کاهش کاروتنوئید نسبت به کلروفیلa وb کمتر بود. همچنین کلروفیلb نسبت به کلروفیل a حساسیت بیشتری به کادمیم نشان داد. در حالی که فنل، فلاونوئیدها و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی گیاهان با افزایش سطح کادمیم افزایش یافت. گیاه پونه بیشترین میانگین فنل (89/65 میلی‌گرم در گرم)، فلاونوئید (88/146 میلی‌گرم در گرم) و فعالیت آنتی‌اکسیدان (49/98 درصد) را به خود اختصاص داد. در مجموع نتایج نشان داد رنگدانه‌های گیاهی تحت تاثیر سمیت کادمیم قرار گرفتند و با توجه به این که گیاهان مورد نظر غنی از ترکیبات آنتی‌اکسیدان هستند؛ افزایش این ترکیبات در مواجه با تنش کادمیم نشان‌ دهنده‌ی نوعی مکانسیم دفاعی سه گیاه برای مقابله با تنش می-باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

442 - بررسی تغییرات برخی صفات رشدی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در گیاه دارویی Crocus sativus L.تحت شرایط کشت در اقلیم مختلف
حبیب الله فرخی احمد اصغرزاده ملیحه کاظمی صمدی

10.30495/ejmp.2022.1940120.1651

زعفران به عنوان با ارزش ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان ، جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران، دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در نمونه های کشت شده زعفران در سه استان مهم تولید این گیاه دارویی، خراسا أکثر

زعفران به عنوان با ارزش ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان ، جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران، دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در نمونه های کشت شده زعفران در سه استان مهم تولید این گیاه دارویی، خراسان های شمالی (شهرستان شیروان)، رضوی (شهرستان تربت‌حیدریه) و جنوبی (شهرستان قائن) به‌صورت طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 انجام شد. در این پژوهش صفات کمی (عملکرد گل و کلاله)، کیفی (محتوای سافرانال، پیکروکروسین و کروسین به روش آبی استخراج و اندازه‌گیری با اسپکتوفتومتری)، صفات فیزیولوژیک (آنتوسیانین، فلاونوئید، فنل کل، و فعالیت آنتی اکسیدانی به روش الکلی استخراج و اندازه گیری با اسپکتوفتومتری) و میزان تجمع فلزات سلنیوم، سرب و نیکل (استخراج به روش اسیدی و اندازه گیری با جذب اتمی) بررسی شد. همچنین تاثیر پارامترهای اقلیمی بر عملکرد کمی و کیفی آن بررسی شد. نتایج نشان داد که نمونه‌های کشت شده در سه استان خراسان های شمالی، رضوی و جنوبی از نظر صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات تفاوت معنی داری دارند. استان خراسان شمالی و رضوی با بالاترین عملکرد گل و کلاله و همچنین محتوای سافرانال و کروسین، بیشترین کمیت و کیفیت را داشتند. همچنین بیشترین محتوای آنتوسیانین، فلاونوئید، فنل کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و سرب در نمونه های استان خراسان شمالی مشاهده شد. دو پارامتر اقلیمی محتوای رطوبت نسبی و میانگین بارش سالیانه همبستگی بالایی با عملکرد کمی و کیفی داشتند و از عوامل محیطی تأثیرگذار بر کمیت و کیفیت زعفران محسوب می گردد. به‌طور کلی، استان خراسان شمالی و رضوی از نظر عملکرد کمی و کیفی زعفران از مزیت قابل توجهی در مقایسه با استان خراسان جنوبی برخوردار بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

443 - اهمیّت بناهای تاریخی سنگ بست و تلاقی راه‌های ارتباطی جاده ابریشم در خراسان
دکتر امیر اکبری علی فرخی

چکیده: با استقرار حکومت غزنویان تجارت در مناطق شرقی ایران رونق فراوانی یافت. ایران با موقعیت جغرافیایی خود و قرارگرفتن بر سر راه هندوستان و چین- دو مملکت پرنعمت دنیای آن زمان - شاهرایی جهت فروش امتعه گران بهای ممالک یادشده به سرزمین های دیگر از بین النهرین تا اروپا أکثر

چکیده: با استقرار حکومت غزنویان تجارت در مناطق شرقی ایران رونق فراوانی یافت. ایران با موقعیت جغرافیایی خود و قرارگرفتن بر سر راه هندوستان و چین- دو مملکت پرنعمت دنیای آن زمان - شاهرایی جهت فروش امتعه گران بهای ممالک یادشده به سرزمین های دیگر از بین النهرین تا اروپا به شمار می رفت. در این میان تجّار ایرانی عامل مهم این داد و ستد در سرزمین های وسیع بودند. سنگ بست به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص خود و اهمیّت فرهنگی، تجاری و سیاسی از نقاط بسیار مهم در خراسان قدیم بود. در این منطقه تاسیسات معماری مهمّی چون: مناره، کاروانسرا و مقبره ای منسوب به ارسلان جاذب که در دوره غزنویان در خراسان ساخته شد، از اعتبار بسیاری برخوردار است. این بناها الهام گرفته از آرامگاه امیر اسماعیل سامانی در بخارا می باشد. و تقریبا کهن ترین اثر معماری اسلامی بر جای مانده در خراسان امروز است. سنگ بست احتمالا در ادامه همان چهار طاقی های دوران ساسانی ساخته شده است. کاربرد مصالح و کتیبه های کوفی آن نشان دهنده تفاوت این بنا با بناهای دوران ساسانی است. این مکان در دوره رونق خود یعنی در عهد غزنویان در سده سوم و چهارم هجری، قمری مورد توجه ارسلان جاذب سپهدار توس واقع گردید و به خاطر قرار گرفتن در شاهراه اصلی جاده ابریشم چنان مرکزیت پیدا کرد که به محل عبور کاروان ها، تجّار و مسافران تبدیل شد. واژگان کلیدی : خراسان، سنگ بست، ارسلان جاذب، ایاز، غزنویان، جاده ابریشم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

444 - نگاهی متفاوت به فرسایش آثار باستانی- تحلیل دلایل فرسایش بر اساس نتایح مطالعات مکانیک سنگی
نگینه فرهنگ دوست دکترعلیرضا بهرمان دکتر سعید دهقان

چکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا أکثر

چکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا مطالعات گسترده و دقیق تری در خصوص قابلیت و یا دلایل فرسایش توده سنگ های میزبان این آثار به عمل آید. دراین رابطه دانش مکانیک سنگ و تحلیل نتایج حاصل از آن می تواند در ارزیابی دلایل و مقایسه قابلیت فرسایش آثار باستانی نقش موثری داشته باشد. دراین مقاله با نگاهی متفاوت به مقوله فرسایش آثارباستانی ، دلایل فرسایش بر اساس نتایج مطالعات مکانیک سنگدر سه سایت در استان فارسمورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور نمونه هایی از توده سنگ های محوطه های باستانی نقش رستم، تنگ چوگان و نقش رجب تهیه وآزمایشات آزمایشگاهی متعددی بر روی آنها انجام شده است.آثاریاد شده جزو کهن ترین آثار باستانی ایران زمین اند که در استان شیراز قرار دارند. دلیل انتخاب این آثار به صورت متمرکز در یک استان، یکسان بودن شرایط آب و هوایی (دما،رطوبت،میزان بارندگی وعواملی نظیر آنها) در فرآیند مقایسه و پیش بینی بودهاست. تحلیل های صورت گرفته بر اساس نتایج حاصل از آزمایشهای مکانیک سنگ ‌، به خوبی با میزان فرسایش آنها انطباق دارد و از این رو استفاده از این آزمایشهابرایپیش بینی احتمال فرسایش و تخریب سایر آثار توصیه می شود. واژگان کلیدی:آثار باستانی، مکانیک سنگ، فرسایش، نقش رستم، تنگ چوگان ، نقش رجب تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

445 - ارائه مدل ساختاری تأثیر فعالیت های مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد زیست محیطی با رویکرد(توانایی-انگیزش-فرصت) (مورد مطالعه: شرکت معادن زغال سنگ کرمان)
زهرا اسماعیلی طرزی محمد جلال کمالی نوید فاتحی راد سنجر سلاجقه

هدف این پژوهش، ارائه مدل و بررسی تأثیر فعالیت های مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد زیست محیطی با رویکرد AMO در شرکت معادن زغال سنگ کرمان است. روش تحقیق توصیفی، پیمایشی، همبستگی و برای آزمون فرضیات از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری، شامل مدیران و س أکثر

هدف این پژوهش، ارائه مدل و بررسی تأثیر فعالیت های مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد زیست محیطی با رویکرد AMO در شرکت معادن زغال سنگ کرمان است. روش تحقیق توصیفی، پیمایشی، همبستگی و برای آزمون فرضیات از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری، شامل مدیران و سرپرستان و اعضای شوراهای کارگری و کارشناسان فنی و پشتیبانی شرکت معادن زغال سنگ به تعداد 600 می باشد. حجم نمونه براساس جدول گرجسی و مورگان، 234 نفر تعیین شد. ابزارهای مورد استفاده جهت جمع آوری داده ها دو پرسشنامه می باشد. پرسشنامه اول فعالیت های مدیریت منابع انسانی سبز که بر اساس مصاحبه با خبرگان طراحی شد و پرسشنامه دوم عملکرد زیست محیطی شرکت برگرفته از شاخص های زیست محیطی استاندارد ایزو14001 می باشد. روایی محتوایی و سازه دو پرسشنامه به ترتیب 87/0 و84/0 و همچنین پایایی آن 88/0 و 86/0 به تأیید رسیده است. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش در سطح آمار توصیفی با استفاده از نرم‌افزار SPSS23 و روش الگویابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS23 انجام گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تأثیر متغیر توانایی سبز بر عملکرد زیست محیطی معنادار نیست ولی متغیرهای انگیزش سبز و ارائه فرصت های سبز بر عملکرد زیست محیطی مثبت و معنادار می باشد. بنابراین پیشنهاد می گردد که با بکارگیری مدیریت منابع انسانی سبز اقدامات و سازو کارهای لازم جهت بهسازی توانایی سبز در شرکت معادن زغالسنگ کرمان انجام گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

446 - موانع توسعه کارآفرینی سبز در فرآیند فرآوری محصولات صنعت سنگ ایران
بهزاد لاله زاری مصلی هادی ثنائی پور محمودرضا چراغعلی محمد شریف شریف زاده

مسئله اقتصاد سبز، یکی از چالش‌های نوین کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکارها می‌باشد که ریشه‌های آن در مفهوم توسعه پایدار نهفته است. توجه به ابعاد زیست محیطی در کنار ابعاد اقتصادی، مفهوم کارآفرینی پایدار را بسط داده و بر این اساس، تولید محصولات و خدمات پایدار با تکیه بر نوآوری أکثر

مسئله اقتصاد سبز، یکی از چالش‌های نوین کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکارها می‌باشد که ریشه‌های آن در مفهوم توسعه پایدار نهفته است. توجه به ابعاد زیست محیطی در کنار ابعاد اقتصادی، مفهوم کارآفرینی پایدار را بسط داده و بر این اساس، تولید محصولات و خدمات پایدار با تکیه بر نوآوری‌های زیست محیطی، سرلوحه نظام‌های پیشرفته می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع توسعه کارآفرینی سبز در فرآیند فرآوری محصولات صنعت سنگ ایران می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های توصیفی-پیمایشی بود که با استفاده از روش آمیخته اکتشافی طی دو فاز کیفی و کمی انجام شد. در فاز کیفی، با بهره‌مندی از مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان، تعداد 28 مانع شناسایی و در قالب هفت دسته اصلی، دسته-بندی شدند. در بخش کمّی پژوهش نمونه آماری شامل 180 نفر از کارشناسان و کارآفرینان در صنعت سنگ ایران بودند و با استفاده از پرسشنامه، و بهره-مندی از روش تحلیل عاملی و تحلیل واریانس، عوامل اصلی و متغیرهای وابسته به هر عامل تحلیل شدند. نتایج نشان داد موانع آموزشی 21.261 درصد از کل واریانس متغیرها را به خود اختصاص داده و بیشترین تاثیر و اهمیت را در توسعه کارآفرینی سبز در فرآوری محصولات صنعت سنگ ایران دارد. پس از آن، موانع حمایتی و تشویقی، با 12.052، موانع فناورانه با 11.615 و موانع زیرساختی با 9.822، موانع قانونی با 4.023، موانع ترویجی و تبلیغی با 3.712 و موانع مدیریتی با 3.684 درصد از کل واریانس متغیرها، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در انتهای پژوهش پیشنهادهایی با توجه به نتایج تحقیق ارائه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

447 - پیش بینی دمای سطح سنگ‌زنی خزشی با استفاده از منطق فازی و به کمک روش هدایت حرارتی معکوس (IHCP)
محمد صدیقی علیرضا بابائی داود افشاری

هدف از این تحقیق، محاسبه دمای سطح قطعه&zwnj;کار حین سنگ&zwnj;زنی خزشی به کمک روش هدایت حرارتی معکوس و تاریخچۀ دمایی و پیش&zwnj;بینی دمای سطح با استفاده از مدل منطق فازی است. به دلیل عدم امکان دسترسی به ناحیه برش و پاشش مایع خنک&zwnj;کار با سرعت بالا بر این ناحیه، امکان أکثر

هدف از این تحقیق، محاسبه دمای سطح قطعه&zwnj;کار حین سنگ&zwnj;زنی خزشی به کمک روش هدایت حرارتی معکوس و تاریخچۀ دمایی و پیش&zwnj;بینی دمای سطح با استفاده از مدل منطق فازی است. به دلیل عدم امکان دسترسی به ناحیه برش و پاشش مایع خنک&zwnj;کار با سرعت بالا بر این ناحیه، امکان اندازه&zwnj;گیری تجربی دمای سطح سنگ&zwnj;زنی وجود ندارد. بنابراین باید از طریق اندازه&zwnj;گیری دما در زیر سطح سنگ&zwnj;زنی در گام&zwnj;های زمانی معین و بکارگیری روش&zwnj;های محاسباتی ویژه و تلفیق آنها با مباحث انتقال حرارت، دمای سطح سنگ&zwnj;زنی تخمین زده شود. در این تحقیق دمای زیر سطح سنگ&zwnj;زنی حین سنگ&zwnj;زنی خزشی قطعه&zwnj;کار از جنس سوپر&zwnj;آلیاژ پایه کبالت بوسیله سه عدد ترموکوپل به صورت تجربی اندازه&zwnj;گیری شد و سپس به کمک روش هدایت حرارتی معکوس و تاریخچۀ دمایی ثبت شدۀ تجربی، دمای سطح سنگ&zwnj;زنی محاسبه شد. در ادامه با استفاده از اطلاعات تجربی و منطق فازی مدلی برای پیش&zwnj;بینی دمای سطح سنگ&zwnj;زنی ایجاد گردید. نتایج حاصل میانگین خطای حدود 3 درصد در مقادیر پیش&zwnj;بینی&zwnj; شده توسط مدل پیشنهادی را نشان می&zwnj;دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

448 - بررسی پارامترهای سنگزنی ریشه پره متحرک توربین گازی در فرآیند سنگزنی خزشی و تاثیر آنها بر میزان انحراف ایرفویل پره بکمک روش طراحی آزمایشات
احمدرضا فاضلی

فرآیند سنگزنی خزشی بطور گسترده ای در ساخت مواد سوپرآلیاژ مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد بطور معمول در توربین های گازی، تجهیزات هواپیما وقطعات با کارکرد در دماهای بالا، مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله اثر پارامترهای ورودی فرآیند سنگزنی خزشی شامل سرعت چرخشی س أکثر

فرآیند سنگزنی خزشی بطور گسترده ای در ساخت مواد سوپرآلیاژ مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد بطور معمول در توربین های گازی، تجهیزات هواپیما وقطعات با کارکرد در دماهای بالا، مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله اثر پارامترهای ورودی فرآیند سنگزنی خزشی شامل سرعت چرخشی سنگ، سرعت پیشروی سنگ و عمق براده برداری وسرعت پیشروی درسر دستگاه و بررسی اثر تعاملات آنها بر روی میزان خمیدگی ایرفویل پره متحرک توربین گازی رستون با استفاده از روش طراحی آزمایشات، پرداخته شده است. پس از انجام آزمایشات با استفاده از نتایج بدست آمده و بکمک تحلیل واریانس، مدل ریاضی پیش بینی کننده میزان خمیدگی ارائه گردیده و به کمک آن و با در نظرداشتن میزان خمیدگی مطلوب، پارامترهای ورودی جهت تولید بهینه بدست آمده اند. همچنین نتایج ازمایشات نشان می دهد که با کاهش سرعت پیشروی درسر، میزان عمق پیشروی، سرعت دورانی سنگ و افزایش سرعت پیشروی سنگ، میزان پارامتر خمیدگی مقدار کمتری را به خود اختصاص می دهد و در نتیجه اندازه مطلوبی در حد تلرانس حاصل می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

449 - بررسی تجربی نظریه‌های همسویی و سنگربندی در تبیین تاثیر مالکیت خانوادگی در رابطه بین لحن خوشبینانه گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی
روح اله عرب شیرین پناهی اروانق کلثوم صوفی شیخ محمد غلامرضاپور

لحن گزارشگری مالی، به عنوان یکی از جنبه‌های مهم اطلاعات کیفی گزارش‌های مالی توسط نسبت واژه‌های مثبت و منفی که در گزارش‌های مالی سالانه موجود است، مشخص می‌شود که می‌تواند از عوامل تاثیرگذار برای حسابرس به عنوان عاملی برای ارزیابی ریسک شرکت ‌صاحبکار در نظر گفته شود و بر ح أکثر

لحن گزارشگری مالی، به عنوان یکی از جنبه‌های مهم اطلاعات کیفی گزارش‌های مالی توسط نسبت واژه‌های مثبت و منفی که در گزارش‌های مالی سالانه موجود است، مشخص می‌شود که می‌تواند از عوامل تاثیرگذار برای حسابرس به عنوان عاملی برای ارزیابی ریسک شرکت ‌صاحبکار در نظر گفته شود و بر حق‌الزحمه حسابرسی اثرگذار باشد. ضمن اینکه، بر اساس نظریه‌های همسویی و سنگربندی، مالکیت خانوادگی ممکن است از طریق کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه‌های نماینـدگی منجر به کاهش حق‌الزحمه حسابرسی شود، یا از طریق سوءاستفاده مالی و گزارشگری مالی متقلبانه منجر به افزایش حق‌الزحمه حسابرسی گردد. از این رو هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه لحن خوشبینانه گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی و مطالعه اثر تعدیل‌کنندگی مالکیت خانوادگی بر این رابطه با توجه به نظریه‌های همسویی و سنگربندی می‌باشد. برای دستیابی به هدف پژوهش حاضر از اطلاعات مالی 88 شرکت‌ پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی بین سال‌های 1391 تا 1398 انجام شده است. نتایج حاصل از آزمون‌های آماری پژوهش نشان می‌دهد که لحن خوشبینانه گزارشگری مالی منجر به کاهش میزان حق‌الزحمه حسابرسی می‌گردد. علاوه بر این، نتایج نشان داد، مطابق با نظریه همسویی مالکیت خانوادگی رابطه بین لحن خوشبینانه گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی را تعدیل و تشدید می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

450 - اثر گرایش بازاریابی کارآفرینانه بین‌المللی بر عملکرد صادراتی در کسب‌وکارهای صنعت سنگ ایران
بهزاد لاله زاری مصلی هادی ثنائی پور محمودرضا چراغعلی محمد شریف شریف زاده

یکی از جنبه‌های مهم فعالیت کسب‌وکارهای کارآفرینانه، فعالیت در حوزه‌های صادراتی است. صادرات، یک استراتژی اساسی برای رشد و بقای شرکت‌ها است و به عنوان یک فرصت استراتژیکی مهم برای بنگاه‌ها محسوب می‌شود. در این شرایط، گرایش کارآفرینانه بین‌المللی می‌تواند مسیر توسعه فعالیت‌ أکثر

یکی از جنبه‌های مهم فعالیت کسب‌وکارهای کارآفرینانه، فعالیت در حوزه‌های صادراتی است. صادرات، یک استراتژی اساسی برای رشد و بقای شرکت‌ها است و به عنوان یک فرصت استراتژیکی مهم برای بنگاه‌ها محسوب می‌شود. در این شرایط، گرایش کارآفرینانه بین‌المللی می‌تواند مسیر توسعه فعالیت‌های کسب‌وکارهای کارآفرینانه را به سمت بازارهای خارجی سوق دهد. برنامه‌های بازاریابی، رکن اساسی شرکت‌های صادرات‌گرا است، لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر گرایش کارآفرینانه بین‌المللی بر عملکرد بازاریابی صادرات گرا در کسب‌وکارهای صنعت سنگ ایران است که به روش توصیفی – پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، 180 نفر از کارشناسان و کارآفرینان صنعت سنگ ایران بودند که با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران، 123 نفر انتخاب شدند. نمونه‌گیری به روش تصادفی ساده انجام شد و برای گردآوری داده‌ها، از پرسشنامۀ گرایش بازاریابی کارآفرینانه بین‌المللی موریس و همکاران، 2002 و پرسشنامه ارزیابی عملکرد صادراتی زو و همکاران، 2009 استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که مولفه گرایش بازاریابی کارآفرینانه بین‌المللی، متغیرهای آن که شامل بیش فعال بودن، فرصت گرایی، مدیریت ریسک، نوآوری گرایی، توجه به مشتری، اهرم کردن منابع، و ایجاد ارزش می‌باشند، بر ارزیابی عملکرد صادراتی، متغیرهای عملکرد مالی، عملکرد راهبردی و رضایت از صادرات، تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین تمامی فرضیات این پژوهش تایید شدند. در این بین، متغیرهای بیش فعال بودن، ایجاد ارزش و فرصت گرایی، اثر قویتری در اندازه‌گیری عملکرد صادراتی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

451 - تحلیل حساسیت مبتنی بر قابلیت اطمینان سازه‌ها‌ی قاب خمشی فولادی تحت اثر برخورد وسیله‌ی نقلیه‌ی سنگین
عباسعلی صادقی حمید کاظمی میثم ٌصمدی

در چند دهه ی اخیر، با گسترش حوادث غیرطبیعی مانند آتش سوزی، انفجار و برخورد وسایل نقلیه، مطالعه ی رفتار سازه ها تحت اثر بارگذاری‌های نامتعارف مورد توجه پژوهشگران و مهندسین سازه قرار گرفته است. در این تحقیق، سازه ها ی قاب خمشی فولادی 2 و 5 طبقه تحت اثر ضربه ی ناشی از بر أکثر

در چند دهه ی اخیر، با گسترش حوادث غیرطبیعی مانند آتش سوزی، انفجار و برخورد وسایل نقلیه، مطالعه ی رفتار سازه ها تحت اثر بارگذاری‌های نامتعارف مورد توجه پژوهشگران و مهندسین سازه قرار گرفته است. در این تحقیق، سازه ها ی قاب خمشی فولادی 2 و 5 طبقه تحت اثر ضربه ی ناشی از برخورد وسیله ی نقلیه ی سنگین، با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌ در مصالح و بارهای اعمالی، به کمک نرم افزارOpenSees مدل‌سازی گردیده و تحلیل حساسیت مبتنی بر قابلیت اطمینان متغیرهای تصادفی مورد مطالعه در نرم افزارMATLAB انجام ‌شده است. سپس تأثیرهرکدام از متغیرها با استفاده از روش‌های شبیه سازی براساس توابع شرایط حدی مبتنی بر حداکثر دوران مجاز تیر دهانه ی آسیب دیده ی قاب ها بررسی گردیده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در سازه های موردنظر، متغیرهای تصادفی جرم و سرعت وسیله ی نقلیه و مقاومت تسلیم مصالح، تأثیرگذارترین متغیرها در محاسبه ی احتمال خرابی بوده اند و روش شبیه‌سازی زیرمجموعه ای بر مبنای تکنیک متغیر کنترل (CSS) نسبت به روش مونت‌کارلو (MCS)، با تعداد نمونه ی کمتر و زمان اجرای کوتاه تر، احتمال خرابی را با خطای قابل قبولی تخمین زده است. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که با افزایش تعداد طبقات ساختمان، احتمال خرابی آن در اثر برخورد وسیله ی نقلیه افزایش می‌یابد به طوری که براساس نتایج این مطالعه، مقدار پارامتر دوران تیر دهانه ی آسیب دیده ی قاب 5 طبقه نسبت به 2 طبقه تحت توابع LSF1، LSF2 و LSF3 به ترتیب معادل 55، 18 و 33 درصد افزایش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

452 - بررسی خواص مکانیکی و تأثیرات سنگدانه‌های متداول در ساخت بتن متخلخل
مجید رستمی ایمان بهرامی چگنی

بتن متخلخل، نوع خاصی از بتن با تخلخل بالا است که یکی از عمده‌ترین کاربردهای آن، استفاده در رویه‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت حمل و نقل در جهان امروز و استفاده از مصالح نوین در زیر ساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای، دریایی، هوایی و ریلی، تحقیق در این زمینه مورد توجه قرار گرفته أکثر

بتن متخلخل، نوع خاصی از بتن با تخلخل بالا است که یکی از عمده‌ترین کاربردهای آن، استفاده در رویه‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت حمل و نقل در جهان امروز و استفاده از مصالح نوین در زیر ساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای، دریایی، هوایی و ریلی، تحقیق در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است. بتن متخلخل یکی از انواع روسازی‌های صلب می‌باشد، که مزایای فراوانی از قبیل نفوذپذیری بالا، هدایت هیدرولیکی مناسب، فیلتراسیون آب‌های سطحی و تزریق به سفره های آب زیرزمینی و... را دارا می باشد. اما با وجود مزیت‌های فراوان مقاومت فشاری پایین این نوع بتن یکی از معایب آن است، که این خود لزوم تحقیقات بیشتر در راستای بالا بردن مقاومت فشاری این نوع بتن‌ها را نشان می دهد. در تحقیق حاضر با انجام یک سری مطالعات آزمایشگاهی بر روی چند نمونه سنگدانه متداول با جنس و دانه بندی‌های مختلف، در گام نخست خواص فیزیکی و ظاهری آنها بررسی شده، و پس از تهیه طرح اختلاط‌های مختلف در ساخت نمونه های بتن متخلخل، خواص بتن‌های به دست آمده از جمله نفوذپذیری، تخلخل و مقاومت فشاری بررسی ‌می شود و در ادامه پس از انجام آزمایش‌روی نمونه‌های مختلف، به بررسی و تحلیل نتایج پرداخته می شود. در نهایت براساس نتایج و تحلیل‌های بدست آمده از انجام آزمایشات، طرح اختلاط‌های بهینه بسته به نوع کاربرد آن‌ها معرفی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

453 - اثرات پیش تیمار بذر شوید با سالیسیلیک‌اسید در شرایط تنش فلزات سرب و کادمیم
سمیه سلطانزاده حسن ملکی لجایر بهروز اسماعیل پور اسماعیل چمنی موسی ترابی گیگلو یونش پوربیرامی هیر

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سالیسیلیک‌اسید در رفع تنش فلزات سرب و کادمیم در گیاهچه‌های گیاه شوید بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. بذور با غلظت‌های صفر، 5/0، 1 و 2 میلی مولار سالیسیلیک‌اسید پیش تیمار شده، سپس در شرایط آلودگی با غلظت‌ه أکثر

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سالیسیلیک‌اسید در رفع تنش فلزات سرب و کادمیم در گیاهچه‌های گیاه شوید بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. بذور با غلظت‌های صفر، 5/0، 1 و 2 میلی مولار سالیسیلیک‌اسید پیش تیمار شده، سپس در شرایط آلودگی با غلظت‌های صفر، 2، 4، 6 و 8 میلی‌گرم در لیتر فلز سرب و غلظت‌های صفر، 10، 20، 30 و 40 میلی‌گرم در لیتر فلز کادمیم کشت شدند. نتایج نشان داد بیشترین درصد جوانه‌زنی (5/75 درصد)، بیشترین مقدار سرعت جوانه‌زنی (1/44)، بیشترین وزن خشک گیاه (55 میلی‌گرم)، بیشترین میزان شاخص وزنی (5/3303)، بیشترین میزان پرولین (2/21میکروگرم برگرم وزن تازه) و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز در نمونه-های پیش‌تیمار شده با بیشترین غلظت سالیسیلیک‌اسید (2 میلی مولار) حاصل شدند. همچنین با افزایش میزان تنش و پیش-تیمار با سالیسیلیک‌اسید، محتوی پرولین و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز افزایش یافتند. نتایج این پژوهش نشان داد که پیش‌تیمار سالیسیلیک‌اسید ممکن است با بهبود سیستم آنتی‌اکسیدانی در گیاهان تحت تنش فلزات سنگین باعث افزایش تحمل گیاه نسبت به سمیت این فلزات شده است. به نظر می‌رسد پیش تیمار بذور قیل از کشت با موادی مانند سالیسیلیک-اسید می‌تواند در بهبود جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه موثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

454 - تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام تحت تنش مس (Triticum aestivum) مختلف گندم
محبوبه بصیری محسن موسوی نیک آسیه سیاهمرگویی مریم زارع

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی سبب ایجاد مقاومت در گیاهان نسبت به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پنج رقم گندم متداول در منطقه سیستان تحت تنش فلز سنگین مس، آزمایشی به صورت فاکتو أکثر

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی سبب ایجاد مقاومت در گیاهان نسبت به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پنج رقم گندم متداول در منطقه سیستان تحت تنش فلز سنگین مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده‌ زیست فناوری دانشگاه زابل در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سالیسیلیک اسید در دو سطح (صفر و 01/0 میکرومولار)، فلز سنگین مس در پنج سطح (صفر، 1، 2، 3 و 4 میلی‌مولار) و پنج رقم گندم (کلک افغانی، هامون، هیرمند، سیستان و بولانی) بود. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی در شرایط پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد افزایش یافت. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف نیز با افزایش غلظت مس، کاهش معنی‌داری یافت. مدل لجستیک سه پارامتره، رابطه بین سطوح مختلف مس و درصد جوانه‌زنی ارقام گندم را به‌خوبی توجیه نمود. با افزایش غلظت مس، روند جوانه‌زنی در کلیه ارقام کاهش پیدا کرد، اما رقم سیستان نسبت به ارقام دیگر، غلظت‌های مختلف مس را بهتر تحمل کرد. به‌طوری که این رقم، در غلظت 71/32 میلی‌مولار مس با کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی مواجه شد در حالی‌که در رقم بولانی، غلظت 92/3 میلی‌مولار مس، باعث کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این بود که اعمال غلظت‌های مختلف فلز سنگین مس باعث کاهش معنی‌دار مؤلفه‌های رشد در ارقام گندم مورد بررسی شد، همچنین اثر پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید در سطوح بالای مس نقش تعدیل‌کننده‌ای در رشد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

455 - کاربرد سلنیوم در کاهش خسارات ناشی از تنش همزمان کادمیوم، نیکل و سرب بر جوانه‌زنی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاهچه خیار (Cucumis sativus L.)
لیلا شکاری حسین آروئی امین میرشکاری حسین نعمتی

سلنیوم عنصری سودمند با خواص آنتی اکسیدانی و آنتی ویروسی که باعث تقویت سیستم دفاعی و افزایش سازگاری گیاهان در شرایط تنش های محیطی می شود. در این پژوهش تأثیر کاربرد سلنیوم در شرایط تنش ناشی از حضور همزمان سه عنصر سنگین کادمیوم، نیکل و سرب در محیط کشت گیاه خیار (Cucumis s أکثر

سلنیوم عنصری سودمند با خواص آنتی اکسیدانی و آنتی ویروسی که باعث تقویت سیستم دفاعی و افزایش سازگاری گیاهان در شرایط تنش های محیطی می شود. در این پژوهش تأثیر کاربرد سلنیوم در شرایط تنش ناشی از حضور همزمان سه عنصر سنگین کادمیوم، نیکل و سرب در محیط کشت گیاه خیار (Cucumis sativus L. cv Super Dominus) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور پژوهشی در دو مرحله آزمایش جوانه زنی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. آزمایش اول با هدف تعیین سطح بهینه تأثیر سلنیوم و سطوح آستانه سمیت فلزات سنگین در گیاهچه خیار با سطوح تیمار سلنیوم (صفر، 4، 6، 8، 10 میلی گرم بر لیتر از منبع سلنات سدیم) کادمیوم (صفر، 10، 15، 20، 25 میکرومولار از منبع کلرید کادمیوم) نیکل (صفر، 50، 100، 150، 200 میکرومولار از منبع کلرید نیکل) و سرب (صفر، 20، 40، 60، 100 میکرومولار از منبع کلرید سرب) صورت پذیرفت. تیمارها در آزمایش دوم شامل سلنیوم (صفر و 8 میلی گرم بر لیتر)، کادمیوم (صفر و 25 میکرومولار)، نیکل ( صفر و 200 میکرومولار) و سرب (صفر و 100 میکرومولار) بودند. نتایج نشان داد که حضور عناصر سنگین در محیط کشت باعث کاهش معنی دار شاخص های جوانه زنی بذر خیار گردید و با افزایش تعداد عناصر سنگین در محیط کشت، کاهش در این شاخص ها مشهودتر بود ولی کاربرد سلنیوم باعث بهبود در سرعت و در صد جوانه زنی، افزایش طول ساقه چه و ریشه چه و وزن تر و خشک گیاهچه در تمامی تیمار های آزمایشی شد. حضور عناصر سنگین (به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر) باعث کاهش معنی دار پایداری غشاء سلولی (EL) و افزایش میزان شاخص مالون‌دی آلدئید (MDA) گردید و سلنیوم در کاهش آسیب های غشاء سلولی در شرایط تنش تأثیر قابل توجهی داشت. همچنین تیمار با سلنیوم در شرایط سمیت فلزات سنگین باعث بهبود چشمگیر فعالیت آنتی اکسیدانی و افزایش میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و آسکوربات پراکسیداز (APX) در برگ گردید ولی بیشترین تاثیر این عنصر در تیمار عناصر سنگین به تنهایی و بدون ترکیب با یکدیگر مشاهده شد. در کل نتایج نشان داد که سلنیوم از طریق بهبود شاخص های جوانه زنی و فعالیت آنتی اکسیدانی باعث کاهش خسارات ناشی حضور همزمان عناصر سنگین (Cd، Ni، Pb به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر) در گیاهچه خیار می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

456 - تعیین میزان آلاینده های سرب، کادمیوم و آرسنیک در چیپس‌های سیب زمینی موجود در بازار تبریز سال 1395
سمیرا ابراهیم پوراحمدی میرهادی خیاط نوری لیلا روفه‌گری نژاد

10.30495/jfst.2019.544971

آلودگی فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های بهداشت مواد غذایی به شمار می‌آید. آلودگی سیب زمینی و فرآورده های آن به برخی از فلزات بخصوص سرب، کادمیوم و آرسنیک موجب بروز اثرات سمی و تاثیر سوء بر سلامت انسان می‌گردد. بنابراین هدف از این بررسی تعیین م أکثر

آلودگی فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های بهداشت مواد غذایی به شمار می‌آید. آلودگی سیب زمینی و فرآورده های آن به برخی از فلزات بخصوص سرب، کادمیوم و آرسنیک موجب بروز اثرات سمی و تاثیر سوء بر سلامت انسان می‌گردد. بنابراین هدف از این بررسی تعیین میزان آلاینده‌های فلزی از جمله سرب، آرسنیک و کادمیوم در چیپس‌های سیب‌زمینی می‌باشد. برای این منظور در مطالعه توصیفی- مقطعی حاضر از 5 محصول اصلی چیپس‌های تولید و عرضه شده در بازار شهر تبریز انتخاب گردیده و برای این منظور از محصول هر کارخانه 3 نمونه در 3 تکرار به صورت کاملا تصادفی از قسمت‌های مختلف شهر تبریز خریداری شد و در ادامه غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم و آرسنیک با دستگاه جذب اتمی شعله‌ای اندازه گیری شد. نتایج حاصل از آنالیز آماری نشان داد که میانگین مقدار سرب mg/kg 016/0±168/0 (کمینه mg/kg 15/0 و بیشینه mg/kg 193/0)، میانگین مقدار کادمیوم mg/kg 019/0±13/0 (کمینه mg/kg 093/0 و بیشینه mg/kg 17/0) و میانگین مقدار آرسنیک بصورت غیر قابل تشخیص می‌باشد. همچنین تفاوت معنی‌داری در غلظت‌های میانگین سرب، کادمیوم و آرسنیک در نمونه‌های مختلف وجود نداشت. غلظت تمامی فلزات فوق در نمونه‌ها کمتر از استانداردهای بین المللی و ملی بود. لذا مصرف این ماده غذایی خطری برای مصرف کننده ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

457 - تعیین شاخص مخاطره سلامت فلزات سنگین در نان مصرفی برخی مناطق شهر همدان
سامان کیان پور سهیل سبحان اردکانی

10.30495/jfst.2019.544970

با توجه به افزایش روزافزون ورود آلاینده‌ها به منابع آب، خاک و هوا و به‌تبع آن آلودگی مواد غذایی، بررسی توجه به ایمنی غذایی از اهمیتی بسزا برخوردار است. لذا، این پژوهش با هدف تعیین شاخص مخاطره سلامت عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در انواع نان مصرفی شهر همدان در سال 1393 ان أکثر

با توجه به افزایش روزافزون ورود آلاینده‌ها به منابع آب، خاک و هوا و به‌تبع آن آلودگی مواد غذایی، بررسی توجه به ایمنی غذایی از اهمیتی بسزا برخوردار است. لذا، این پژوهش با هدف تعیین شاخص مخاطره سلامت عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در انواع نان مصرفی شهر همدان در سال 1393 انجام یافت. پس از نمونه‌برداری از چهار مرکز پخت نان‌ لواش، بربری، سنگک و باگت در سطح شهر همدان مطابق روش استاندارد و انجام مراحل آماده‌سازی نمونه‌ها به‌روش هضم اسیدی، غلظت عناصر در نمونه‌ها توسط دستگاه نشر اتمی خوانده شد و در نهایت شاخص مخاطره سلامت برای همه عنصر محاسبه شد. پردازش آماری داده‌ها نیز توسط نرم‌افزار SPSS انجام یافت. نتایج نشان داد که در بین نمونه‌های نان مورد مطالعه، غلظت روی در دامنه 07/3 تا 84/8 میلی‌گرم در کیلوگرم، غلظت سرب در دامنه 04/0 تا 12/0 میلی‌گرم در کیلوگرم ، غلظت کادمیوم در دامنه 42/0 تا 26/1 میلی‌گرم در کیلوگرم و غلظت مس در دامنه 43/1 تا 71/1 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. از طرفی نتایج نشان داد که به‌جز در مورد فلز سرب، شاخص مخاطره سلامت عناصر روی، کادمیوم و مس برای مصرف‌کنندگان از سطح ایمن (1 < HI) بزرگ‌تر بود. لذا، با توجه به عوارض نامطلوب فلزات سنگین بر سلامتی، نسبت به پایش دوره‌ای و منظم محتوی فلزات سنگین در مواد غذایی پرمصرف به‌ویژه گندم و نان توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

458 - بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در خاک، سبزیجات جعفری و شوید پایین دست رودخانه کارون
میثم قنواتی مریم محمدی روزبهانی خوشناز پاینده

10.30495/jfst.2021.680658

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در سبزیجات خوراکی جعفری و شوید و خاک در اراضی پایین دست رودخانه کارون در استان خوزستان در سال 1397 انجام شد. نمونه برداری طی مدت 2 ماه در فاصله فروردین تا اردیبهشت بود که 48 نمونه گیاه و خاک از آن مزا أکثر

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در سبزیجات خوراکی جعفری و شوید و خاک در اراضی پایین دست رودخانه کارون در استان خوزستان در سال 1397 انجام شد. نمونه برداری طی مدت 2 ماه در فاصله فروردین تا اردیبهشت بود که 48 نمونه گیاه و خاک از آن مزارع جمع آوری شد و هضم بافت گیاهی با استفاده از روش جکسون و هضم بافت خاک نیز با استفاده از روشEPA3050 انجام شد. سرب به ترتیب با 50/32±77/628 و 45/57±40/748 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک زیر کشت گیاه شوید و جعفری بالاترین غلظت را داشت. در گیاهان، نیز سرب با 67/85±68/667 و 70/53±80/678 میلی‌گرم بر کیلوگرم در دو گیاه شوید و جعفری بالاترین غلظت را داشت. کادمیوم، نیکل و آرسنیک در خاک و گیاه رتبه‌های بعدی قرار داشتند. غلظت دو فلز کادمیوم و سرب در خاک زیر کشت گیاه شوید بالاتر از خاک زیر کشت گیاه جعفری بودند. مقایسه غلظت فلزات سنگین با استاندارد جهانی نشان داد، فقط نیکل خاک در محدوده استاندارد سازمان بهداشت جهانی قرار داشت و سایر فلزات از استاندارد تعیین شده فراتر بودند. در مورد گیاهان شوید و جعفری، مقادیر نیکل، سرب، آرسنیک و کادمیوم در محدوده مجاز قرار نداشتند. مقایسه میان غلظت فلزات سنگین بین خاک و گیاه، نشان می‌دهد که غلظت فلزات بین خاک و گیاه شوید و جعفری اختلاف معنی‌داری نداشتند. با توجه به نتایج این بررسی مصرف شوید و جعفری، سبب تجمع مقادیر بالایی از فلزات در بدن انسان می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

459 - ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و نیکل در برخی ارقام برنج محلی در استان خوزستان
سید مهران موسوی مورد غفاری خوشناز پاینده محی الدین گوشه

10.30495/jfst.2021.684128

با توجه به اهمیت مصرف برنج به عنوان بخش مهمی از تغذیه در شهرهای استان خوزستان، این تحقیق با هدف ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و نیکل در ارقام برج محلی در استان خوزستان انجام شد. در شهریور ماه سال 1397، به 3 مزرعه شهرستان های شوشتر، شاوور و باغملک مراجعه کر أکثر

با توجه به اهمیت مصرف برنج به عنوان بخش مهمی از تغذیه در شهرهای استان خوزستان، این تحقیق با هدف ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و نیکل در ارقام برج محلی در استان خوزستان انجام شد. در شهریور ماه سال 1397، به 3 مزرعه شهرستان های شوشتر، شاوور و باغملک مراجعه کرده و از هر مزرعه در سه نقطه 25 خوشه با 3 تکرار نمونه برداری انجام شد. عناصر به کمک دستگاه ICP-OES مدل Varian 710-ES ساخت کشور آمریکا اندازه‌گیری شدند. میزان کادمیوم، سرب و نیکل در برخی نمونه های برنج کشت شده در استان خوزستان در مقایسه با حد مجاز استاندارد ملی ایران (به ترتیب 06/0، 15/0 و 10 میلی گرم در کیلوگرم) بالاتر مشاهده شد. مقادیر سهم خطر فلزات کادمیوم، سرب و نیکل برنج باغملک، شاوور، شوشتر و برنج بالاتر از 1 به دست آمد که نتایج نشان دهنده این است که مصرف ارقام برنج کشت شده در استان خوزستان پتانسیل سرطان زایی برای انسان را دارند. ریسک سرطان زایی فلزات سنگین کادمیوم، سرب و نیکل در نمونه های برنج کشت شده در استان خوزستان بالاتر از 4-10 به دست آمد. مقادیر ریسک سرطان زایی در این تحقیق نشان داد که مصرف برنج های کشت شده در استان خوزستان پتانسیل بالای بیماری زایی در انسان را دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

460 - تاثیر ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ نسبی آرد ﮔﻨﺪم ﺑﺎ ﭘﻮدر ﺳﻨﺠﺪ ﺑﺮ ویزگی‌های کیفی نان سنگک
اعظم خدائیان کریم اسماعیل عطای صالحی

10.30495/jfst.2021.1923919.1706

سنجد حاوی مقدار زیادی پروتئین، مواد معدنی، ترکیبات فنولیک و فیبر رژیمی است و از آرد آن می‌توان به عنوان یک ماده اولیه عملگرا در تولید محصولات نانوایی استفاده نمود. در پژوهش حاضر، اثر جایگزینی آرد گندم با آرد سنجد در سطوح صفر، 5، 10، 15 و 20 درصد بر خواص فیزیکوشیمیایی، ب أکثر

سنجد حاوی مقدار زیادی پروتئین، مواد معدنی، ترکیبات فنولیک و فیبر رژیمی است و از آرد آن می‌توان به عنوان یک ماده اولیه عملگرا در تولید محصولات نانوایی استفاده نمود. در پژوهش حاضر، اثر جایگزینی آرد گندم با آرد سنجد در سطوح صفر، 5، 10، 15 و 20 درصد بر خواص فیزیکوشیمیایی، بافتی و حسی نان سنگگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی نشان داد که با افزایش مقدار پودر سنجد میزان فیبر، رطوبت و ﻣﺆﻟﻔـﻪ قرمزی (a*)به طور معنی‌داری افزایش یافت، در حالی‌که میزان پروتئین تیمارها و مؤلفه‌های روشنایی (L*) و زردی (b*)کاهش معنی‌داری نسبت به نمونه شاهد داشت. همچنین نتایج نشان داد که حجم مخصوص تیمارهای حاوی پودر سنجد تا سطح 10 درصد با نمونه کنترل تفاوتی نداشتند، اما در سطوح بالاتر حجم مخصوص نان‌ها کاهش معنی‌داری نسبت به نمونه شاهد داشتند. بافت تیمارها تا سطح 10 درصد پودر سنجد نرم‌تر از شاهد ولی در سطوح بالاتر سفت‌تر گردید. از نظر پذیرش کلی نان‌های حاوی 10 درصد پودر سنجد بیشترین امتیاز را کسب نمودند. ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ به دست آﻣﺪه نمونه ﺣﺎوی 10 درﺻﺪ ﭘﻮدر ﺳـﻨﺠﺪ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﻓﻴﺒﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻛـﺎﻟﺮی ﻛﻤﺘـﺮ و ﺧـﻮاص ﺑﺎﻓﺘﻲ و حسی بهتر به عنوان نمونه بهینه معرفی ﻣﻲﺷﻮد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

461 - Biomass production and heavy metal content of Rosmarinus officinalis grown on MSW compost and cattle manure
سهیلا کاوه مجید فکری مجید محمودآبادی ناصر برومند

Background & Aim: Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) is an evergreen and aromatic plant that is used in pharmaceutical and cosmetic industries-health. Little research has been reported on the greenhouse production of this plant. This paper presents the effects of أکثر

Background & Aim: Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) is an evergreen and aromatic plant that is used in pharmaceutical and cosmetic industries-health. Little research has been reported on the greenhouse production of this plant. This paper presents the effects of municipal solid waste compost (MSWC) and cattle manure on rosemary growth in pots at greenhouse. Martial & Methods: Municipal solid waste compost of Kerman city and cattle manure were mixed with soil at rates of 0, 2 and 4 % dry matter basis. The micronutrient and heavy metal contents of the aerial parts of the plant were analyzed to determine nutritional status and heavy metal accumulation. Results & Discussion: Biomass production increased significantly when plants were grown in the municipal solid waste compost and cattle manure. Plants grown on amended soils showed a general improvement in their micronutrient (Fe and Zn) status, yet their heavy metal (Pb and Cd) contents did not increase significantly. Conclusion: The concentration of heavy metals found in the shoots would not significantly increase their transfer from the soil to humans via the food chain. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

462 - The Beneficial Effect of Hydro-alcoholic Extract of Punica Granatum L. Leaves & Flower on Ethylene Glycol-Induced Kidney Calculi in Rats
شهرام پرارین لیلا روحی عبداله قاسمی پیربلوطی

Background & Aim:Punica granatum L. (pomegranate) is a widely used plant that has high nutritional value .This study evaluated prevention effect of hydro alcoholic extract of Punica granatum flower and leaves ethylene glycol-induced Nephrolithiasis in Wistar rats. أکثر

Background & Aim:Punica granatum L. (pomegranate) is a widely used plant that has high nutritional value .This study evaluated prevention effect of hydro alcoholic extract of Punica granatum flower and leaves ethylene glycol-induced Nephrolithiasis in Wistar rats. Experimental: 20 male Wistar rats were randomly divided into 4 equal groups. Group I served as positive control and received distilled water for 28 days. Group II to IV received 1% (V/V) ethylene glycol (EG) in distilled water for 28 days. Group II served as EG or negative control. Group III and IV (preventive groups) received hydroalceholic extract of Punica granatum flower asand leaves orally for 28 days in dose of 400 mg/kg respectively. 24-hour urine samples were collected on day 0 and 28. Urine volume and urine oxalate levels were measured. On day 28, blood was collected for biochemical parameters (craetinine, urea and uric acid). Animals were sacrificed and kidneys were harvested, histopathologically evaluated for calcium oxalate (CaOx) crystals. Results: EG significantly increased urine oxalate and calcium, serum creatinine, urea and uric acid levels. It also significantly decreased urine citrate level in group III and IV resulted in significantly lower levels of urine oxalate and serum creatinine, urea and uric acid as compared to Group II (P < 0.001). Recommended applications/industrie: Hydro alcoholic extracts of Punica granatum flowers and leaves are effective in prevention of EG- induced nephrolithiasis in Wistar rats. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

463 - Effect of Hydro-alcoholic Extract of Punica Granatum L. Peel on Ethylene Glycol-Induced Kidney Calculi in Wistar Rats
مصطفی مرتضوی لیلا روحی

Background & Aim: This study evaluated prevention effect of hydro-alcoholic extract of punica granatum Peel ethylene glycol-induced Nephrolithiasis in wistar rats. Experimental: 20 male Wistar rats were randomly divided into 4 equal groups. Group I animals served a أکثر

Background & Aim: This study evaluated prevention effect of hydro-alcoholic extract of punica granatum Peel ethylene glycol-induced Nephrolithiasis in wistar rats. Experimental: 20 male Wistar rats were randomly divided into 4 equal groups. Group I animals served as normal control (A) and received distilled water for 28 days. Group II to IV animals received 1% v/v ethylene glycol (EG) in distilled water for 28 days. Group II served as EG or negative control (B). Group III and IV (preventive groups) received hydro-alcoholic extract of punica granatum Peel orally for 28 days in dose of 200 mg/kg (C) and 400 mg/kg (D) respectively. 24-hour urine samples were collected on day 0 and 28. Urine volume and urine parameters levels (oxalate, calcium and citrate) were measured. On day 28, blood was collected for biochemical parameters (craetinine, urea and uric acid). Animals were sacrificed and kidneys were harvested, histopathologically evaluated for calcium oxalate (CaOx) crystals. Results & Discussion: EG significantly increased urine oxalate and calcium, serum creatinine, urea and uric acid levels. It also significantly decreased urine citrate level. In C and D group resulted in lower levels of urine oxalate, calcium and serum creatinine, urea and uric acid as compared to Group II. Also resulted in significantly higher levels citrate as compared to Group II (P<0.05). Industrial and practical recommendations: hydro-alcoholic extract of punica granatum peel is effective in prevention of EG- induced nephrolithiasis in Wistar rats. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

464 - بقایای فرهنگی نویافته از دورۀ مس وسنگ در تاق بستان کرمانشاه
علی هژبری محمد امین میرقادری

AOI-1702-1001

زاگرس مرکزی، به عنوان یکی از مهم ترین مناطق جغرافیایی در باستان شناسی ایران، سال هاست که مورد توجه باستان شناسانی است که به ایران می پردازند. یکی از آثار مهم تاریخی در زاگرس مرکزی که در آیندۀ نزدیک در زمره میراث فرهنگی جهانی قرار خواهد گرفت، مجموعه تاق بستان کرمانشاه أکثر

زاگرس مرکزی، به عنوان یکی از مهم ترین مناطق جغرافیایی در باستان شناسی ایران، سال هاست که مورد توجه باستان شناسانی است که به ایران می پردازند. یکی از آثار مهم تاریخی در زاگرس مرکزی که در آیندۀ نزدیک در زمره میراث فرهنگی جهانی قرار خواهد گرفت، مجموعه تاق بستان کرمانشاه است. سال ها از بررسی ها و کاوش ها در محدوده آثار جهانی تاق بستان کرمانشاه می گذرد و در نگاه باستان شناسان و پژوهشگران از این مجموعه به عنوان مجموعه ای تاریخی یاد می شود؛ مجموعه ای که در برگیرندۀ آثاری از ادوار اشکانی و ساسانی است و اهمیت آن چنان است که در سال های اخیر برای قرارگیری در فهرست میراث جهانی یونسکو مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت این مجموعه، بررسی ها و کاوش های فراوانی در محدوده این آثار در سالیان گذشته انجام گرفته است که به بهتر شدن درک ما از جایگاه این محوطه تاریخی و باستانی کشورمان کمک شایانی کرده است. با وجود تمام پژوهش های صورت گرفته در محدوده این مجموعه که در سالیان متمادی قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صورت پذیرفته است، وجود محوطه ای پیش ازتاریخی در این مجموعه، متأسفانه نوعی سطحی نگری در پژوهش های پیشین را نمایان می کند. در این مجال به معرفی محوطۀ پارک غربیِ تاق بستان، به عنوان یکی از قدیمی ترین بقایای فرهنگی مجموعه تاریخی تاق بستان خواهیم پرداخت و تلاش خواهیم نمود تا با استفاده از مطالعه یافته های سطحی این محوطه، تاریخ نسبی آن را تعیین کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

465 - رویکردی "باختینی" به سنگ صبور صادق چوبک
علی تسلیمی فاطمه ادراکی

میخائیل باختین از برجسته‌ترین اندیش‌مندان و نظریه‌پردازان نقد ادبی است که گامی نو در این عرصه نهاد. از مهم‌ترین مؤلفه‌های قابل توجه، از دیدگاه وی، مفاهیمی چون منطق گفتگویی، چندصدایی و رویکرد کارناوالی است. از این میان چندصدایی که از مفاهیم جامع است، به چندین زیرمجموعه ت أکثر

میخائیل باختین از برجسته‌ترین اندیش‌مندان و نظریه‌پردازان نقد ادبی است که گامی نو در این عرصه نهاد. از مهم‌ترین مؤلفه‌های قابل توجه، از دیدگاه وی، مفاهیمی چون منطق گفتگویی، چندصدایی و رویکرد کارناوالی است. از این میان چندصدایی که از مفاهیم جامع است، به چندین زیرمجموعه تقسیم می‌گردد که عبارتند از: هم‌گرایی، واگرایی، جدل و کارناوال. در این پژوهش داستان "سنگ صبور" صادق چوبک، که از ماندگارترین آثار عرصة داستان‌نویسی معاصر ایران است، از دیدگاه منطق گفتگویی باختین مورد توجه قرار گرفته است. "سنگ صبور" چوبک از جمله داستان‌هایی است که در آن با فراوانی صداها مواجه‌ایم. صداهایی که در ورای هر یک، جهان‌بینی خاص و منحصر به فردی نهفته شده است. این پژوهش، نخست به معرفی رمان سنگ صبور می‌پردازد و سپس نظریات مهم باختین را تعریف و تشریح می‌کند و در ادامه مفاهیم یادشده از باختین را در داستان "سنگ صبور" چوبک جستجو می‌کند و این هدف را می‌جوید که سنگ صبور به‌عنوان اثری چندصدایی معرفی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

466 - معناباختگى در مجموعه داستان "سنگر و قمقمه‏ هاى خالى"
قدرت&rlm; اللّه طاهرى فاطمه اسماعیلى&rlm; نیا

ادبیات معناباخته، یکى از جریان هاى ادبى معاصر است که بر پایه نگاه یأس آلود و بدبینانه نسبت به انسان و هستى شکل گرفته است. این جریان، تقریبا همزمان با غرب، در طىّ دو دوره استیلاى استبداد رضاشاه و بعد از آن در جریان وقوع کودتاى 28 مرداد 1332 و شکست جنبش ملى شدن صنعت نفت د أکثر

ادبیات معناباخته، یکى از جریان هاى ادبى معاصر است که بر پایه نگاه یأس آلود و بدبینانه نسبت به انسان و هستى شکل گرفته است. این جریان، تقریبا همزمان با غرب، در طىّ دو دوره استیلاى استبداد رضاشاه و بعد از آن در جریان وقوع کودتاى 28 مرداد 1332 و شکست جنبش ملى شدن صنعت نفت در ادبیات ایران مجال ظهور پیدا کرد. در داستان هاى بهرام صادقى، مؤلفه هاى معناباختگى به اشکال گوناگون بى هدفى، بى ایمانى، بى هویّتى، شک و بدبینى، اضطراب، تنهایى، یأس و ناامیدى و مرگ اندیشى نمایان مى شود و مى توان علل و عوامل متعدّد فردى و اجتماعى، براى بروز آن در نظر گرفت. در این پژوهش، سعى شده است مؤلفه هاى بحران معنا و عوامل و اشکال بروز آن ها در آثار بهرام صادقى با تکیه بر مجموعه "سنگر و قمقمه هاى خالى" مورد تحلیل و بررسى قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

467 - ساختار و سبک رمان "سنگ صبور"
مهین&rlm; دخت فرخ&rlm; نیا فرزانه بوریازاده

رمان سنگ صبور، اهمیّت ویژه اى هم از نظر ساختار داستانى و هم از جهت زبانى دارد، زیرا از اولین رمان هاى چند صدایى محسوب مى شود که تحت تأثیر آثار نویسندگان آمریکایى قرن بیستم، به ویژه خشم و هیاهو و رمان گور به گور فاکنر نوشته شده و از طرفى براى نخستین بار از عامیانه نویسى أکثر

رمان سنگ صبور، اهمیّت ویژه اى هم از نظر ساختار داستانى و هم از جهت زبانى دارد، زیرا از اولین رمان هاى چند صدایى محسوب مى شود که تحت تأثیر آثار نویسندگان آمریکایى قرن بیستم، به ویژه خشم و هیاهو و رمان گور به گور فاکنر نوشته شده و از طرفى براى نخستین بار از عامیانه نویسى به عنوان سبک نوشتارى در تمام طول رمان استفاده شده است. هدف این مقاله که با استفاده از اطلاعات کتابخانه اى و روش استقراء، مبتنى بر توصیف و تحلیل تهیه شده است، بررسى کامل این کتاب از دیدگاه ساختارى و سبک شناختى و پاسخ به این پرسش است که مهم ترین ویژگى هاى ساختارى روایى و سبکى این کتاب و ارتباط آن ها با یکدیگر چیست؟ یافته هاى این پژوهش بیانگر آن است که میان ساختار و سبک داستان پیوند و انسجامى کامل برقرار است و هردو در خدمت القاى درونمایه مورد نظر نویسنده قرار گرفته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

468 - نقدى بر خوانش‏ ها و ترجمه‏ هاى دو سنگ‏ نبشته پهلوى
محسن نظرى

نقد بدخوانى ها و تصحیح اشتباهاتى که پژوهشگران در خوانش و ترجمه دو کتیبه پهلوى ساسانى مرتکب شده اند، انگیزه نوشتن این مقاله است. تلاش نویسنده بر این بوده است که در حدّ امکان با بهره گیرى نقّادانه از آثار پژوهشگران پیشین درباره این دو سنگ نبشته پهلوى، پیشنهادهایى بهتر پیش أکثر

نقد بدخوانى ها و تصحیح اشتباهاتى که پژوهشگران در خوانش و ترجمه دو کتیبه پهلوى ساسانى مرتکب شده اند، انگیزه نوشتن این مقاله است. تلاش نویسنده بر این بوده است که در حدّ امکان با بهره گیرى نقّادانه از آثار پژوهشگران پیشین درباره این دو سنگ نبشته پهلوى، پیشنهادهایى بهتر پیش نهد و آن سخن به نبشتار درآمده را به درستى بازنمایاند. نتیجه این پژوهش، ارائه ترجمه اى است که بر پایه رعایت کامل اصول دستورزبان پهلوى استوار است. دو کتیبه بررسى شده، یکى سنگ نبشته اى است که به نام سنگ نبشته سلوک شناخته مى شود و دیگرى سنگ نبشته کردیر است در نقش رجب. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

469 - Plantain Ash Enhances Dietary Mineral Elements Absorption in Pullets
آی.سی. اوکلی سی.ام. نوگو آی.اف. اُتوک آ.آ. اُمد آی.پی. اوگبوو اِن.اُ. آلادی وی.ام.اُ. اُکرُ ام.ان. اُپارا سی. اِزما ام.سی. یوچگبو بی.یو. اِکنیم جی.آ. آنیانو ان.جی. اُکیودو آ.بی.آی. یوددیبی اف.ان. مادوبویک

Generally, only a fraction of the mineral ingested by an animal is effectively absorbed, while most are bound to other components such as fibre and then excreted. In this study, faecal mineral composition differentials were used as indicators of mineral uptake by pullet أکثر

Generally, only a fraction of the mineral ingested by an animal is effectively absorbed, while most are bound to other components such as fibre and then excreted. In this study, faecal mineral composition differentials were used as indicators of mineral uptake by pullets supplemented varying levels of plantain ash in their daily rations for nine weeks. Plantain stalk and root base samples were collected, sun dried and ashed to produce plantain stalk ash (PSA) and root base ash (PRA), respectively. Ninety six (96) day old Isa Brown pullets were reared to 15 weeks of age and thereafter divided into 2 major groups of 48 birds each. Each group was divided into 4 subgroups of 12 birds each and each subgroup divided into three replicates giving four birds per replicate in a completely randomized design. The PSA and PRA were fed to the pullets as mineral supplements to commercial grower from the 15th to 18th week (4 wk) and layer mashes from the 19th to 24th week (6 wk) at the rate 0, 1, 2 and 3 g per kg body weight so that one group received PSA and the other PRA. In each case, the zero supplementation served as control. At the 9th week of feeding, faecal samples were collected from the groups, dried in the sun and analyzed for their mineral compositions by atomic absorption spectrophotometry. Among the macro minerals, both PSA and PRA supplementation resulted in reductions in the faecal concentrations of K and Mg, with increasing supplementation level, resulting in further reduction of faecal content of these minerals. Mg showed highly significant (P<0.05, P<0.01) regression effects for PSA and PRA, respectively. Reductions in faecal Ni and Fe concentrations were high (47.62 and 79.19%) across 1 g/kg body weight (BW) PSA and PRA supplementations, while it was 83.33% for Mn at the same 1 g/kg BW PRA supplementation. Ni (PSA) and Cr (PSA and PRA) values were significant (P<0.10) for regression effects, implying that the faecal values of these minerals could be predicted from any given quantity of plantain ash using the regression equations. PRA supplementations resulted in increasing faecal content of the two heavy metals, that is, lead and cadmium, indicating selective poor intestinal absorption of these. Plantain ash could serve as potential sources of absorbable mineral supplements and also could improve mineral uptake from commercial diets offered to pullets. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

470 - Metal-Induced Oxidative Stress and Cellular Signaling Alteration in Animals
س. لوساکو آ. پریلو

Contamination by heavy metals has attracted increasing attention considering the ability of these elements in producing serious consequence to ecosystem, and especially on animals health. Due to their widespread use in human activities such as industry, agriculture and أکثر

Contamination by heavy metals has attracted increasing attention considering the ability of these elements in producing serious consequence to ecosystem, and especially on animals health. Due to their widespread use in human activities such as industry, agriculture and even as medicine (e.g. arsenic, selenium and platinum), numerous health risks may be associated with exposure to these substances. All heavy metals, in spite some of them are essential micronutrients, have their toxic effects because of their bioaccumulation on living organisms, and so generally exhibit chronic toxicity via metabolic interference and mutagenesis. They are also classified as carcinogens (known or probable) according to the U.S. Environmental Protection Agency, and the International Agency for Research on Cancer (IARC). In the present paper, the lead, cadmium and chromium disease processes (induced toxicity) were summarized with particular emphasis on the generation and the role of reactive oxygen species (ROS), the unifying factor in determining toxicity for all these metals. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

471 - An Investigation on Population Structure and Inbreeding of Sangsari Sheep
م. میرزایی ایلالی س. حسنی م. آهنی آذری ر. عبداله‌پور س. نقویان

The aim of this study was to describe inbreeding and population structure in Sangsari sheep breeding station. For this reason, data from 7028 Sangsari sheep which were collected during 1987-2014 in Sangsari sheep breeding station located near to Damghan city, Semnan pro أکثر

The aim of this study was to describe inbreeding and population structure in Sangsari sheep breeding station. For this reason, data from 7028 Sangsari sheep which were collected during 1987-2014 in Sangsari sheep breeding station located near to Damghan city, Semnan province were used. Lambs born during 2010-2014 were considered as reference population. The genetic structure analysis of the population was realized by the ENDOG (v.4.8) software. Mean inbreeding of total population and reference population was 0.28% and 0.70%, respectively. Average relatedness, realized effective population size based on individual increase in inbreeding, effective numbers of founders (fe),and founder genome equivalents (fg) were estimated 0.59%, 148.75, 140 and 49.97, respectively. Mean generation interval in present population was 4.24 years and average number of equivalent to discrete generations was estimated as 1.64. Average coancestry, effective number of ancestors (fa) and average equivalent complete generation were calculated 1.0005%, 76 and 3.02, respectively. Ratio of fe/fa which expresses the effect of population bottlenecks was 1.84. 50% of total genetic variation was explained by the 32 most influential ancestors. By monitoring parameters associated with genetic diversity and breeding management, the reduction of genetic diversity and probable harmful effects resulting from excessive increase of inbreeding can be prevented. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

472 - Effects of Starter Diet Feed Particle and Crumble Size on Performance, Carcass Characteristics and Small Intestinal Histomorphology in Broiler Chicks
ع. شیرانی م. شیوازاد ع. سمیع م. چمنی ع.ا. صادقی

This study was conducted to assess the effects of feed particle size (FPZ) and crumble size (CZ) of starter diet on growth performance parameters, carcass characteristics, and small intestinal histomorphology in broiler chicks. Three hundred and sixty male Ross 308 chic أکثر

This study was conducted to assess the effects of feed particle size (FPZ) and crumble size (CZ) of starter diet on growth performance parameters, carcass characteristics, and small intestinal histomorphology in broiler chicks. Three hundred and sixty male Ross 308 chicks were randomly distributed in a completely randomized design with 3 ´ 2 factorial arrangement consist of three screened FPZs (500, 1000 and 1500 µm) and two CZs (1.5 and 2.5 mm). Each treatment included six replicates (10 broiler chicks per cage) and chicks were reared in the cage from 0-10 d of age. The results indicate that neither main factors nor interaction between FPZ and CZ had any significant effect on body weight (BW) and European production efficiency factor (EPEF) at 10 d. However, a significant interaction effect (P<0.05) between FPZ and CZ were observed for feed intake (FI), feed conversion ratio (FCR) and feed efficiency (FE). FPZ had a significant effect (P<0.05) on gizzard relative weight. Increasing FPZ significantly (P<0.05) increased gizzard relative weight. Both FPZ of 1500 µm and CZ of 2.5 mm numerically caused FI reduction, improved FCR, FE, increased EEPF and reduced abdominal fat weight. The CZ had significant (P<0.05) effect on relative gizzard muscular thickness. As the CZ increased, the relative gizzard muscular thickness significantly (P<0.05) decreased. The effect of CZ on villous high (VH) of ileum was significant (P<0.05). Indeed, as the CZ increased, the VH of Ileum significantly decreased (P<0.05). A significant interaction (P<0.05) between FPZ and CZ was seen in FI, FCR, FE, gizzard relative weight and relative gizzard muscular thickness, absolute fat weight of gizzard. In the diet made from the FPZ of 1500 µm and CZ of 1.5 mm FI significantly (P<0.05) reduced, FE and FCR significantly (P<0.05) improved. In conclusion, birds fed coarsely FPZ (1500 µm) and smaller CZ (1.5 mm) diet showed better FCR and FE which was due to enhanced gizzard development and intestinal histomorphology parameters. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

473 - Immunity Against Avian Influenza Viruspanax Ginseng Polysaccharide (GPS) Can Improve Immunity Against H9N2 Avian Influenza Virus in Chickens
اس. کالون آ.ی. عبدالهی

The humoral immunization potential of panax ginseng polysaccharide (GPS) against H9N2 avian influenza virus (H9N2 AIV) in chickens was investigated. The effects of GPS treatment before and during H9N2 AIV infection were determined in chicken embryo fibroblast (CEF) by M أکثر

The humoral immunization potential of panax ginseng polysaccharide (GPS) against H9N2 avian influenza virus (H9N2 AIV) in chickens was investigated. The effects of GPS treatment before and during H9N2 AIV infection were determined in chicken embryo fibroblast (CEF) by MTT (3(4, 5-dimethylthiazol-2-yl)-2, 3-diphenyl tetrazolium bromide) assays and quantitative RT-PCR analysis of MHC and cytokine expression. The percentages of CD3+, CD4+ and CD8+ T cells in peripheral blood lymphocytes and serum antibody titers were examined in vivo. High expressions of MHCII and the cytokines IL-2, IL-4, and IL-10 were observed in CEF treated with GPS before and during H9N2 infection. These results indicated that the antiviral activity of GPS was enhanced by pretreatment of CEF and that GPS promotes early humoral immune responses in young chickens تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

474 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر توأم صفحات مستغرق و سنگ چین بر میزان کاهش آبشستگی گروه پایه‌های پل استوانه ای
ابراهیم نوحانی منصور خواجه موگهی رضا فرزاد

یکی از روش های کاهش آبشستگی موضعی در اطراف پایه های پل استفاده از صفحات مستغرق و سنگ چین است. در این پژوهش با استفاده از مدل آزمایشگاهی تأثیر توأم سنگ چین وتکنیک صفحات مستغرق، سعی در کاهش آبشستگی حول پایه های پل را داریم. برای انجام این آزمایش از فلوم آزمایشگاه هیدرولیک أکثر

یکی از روش های کاهش آبشستگی موضعی در اطراف پایه های پل استفاده از صفحات مستغرق و سنگ چین است. در این پژوهش با استفاده از مدل آزمایشگاهی تأثیر توأم سنگ چین وتکنیک صفحات مستغرق، سعی در کاهش آبشستگی حول پایه های پل را داریم. برای انجام این آزمایش از فلوم آزمایشگاه هیدرولیک آموزشکده صنعت آب و برق خوزستان استفاده شد. پایه های مورد استفاده با مقطع استوانه ای و به قطر 5 سانتی متر و سنگ چین با دانه‌هایی به قطر 1، 5/1 و 5/2 سانتی متر و صفحات مستغرق به تعداد 2، 4و 6 صفحه که با اعداد فرود 20/0، 22/0و 25/0 مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفتند. سپس با استفاده از آنالیز ابعادی به روش باکینگهام پارامترهای مورد نیاز جهت انجام آزمایش به دست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دادند که افزایش قطر سنگ چین و تعداد صفحات مستغرق باعث کاهش نسبت درصد عمق آبشستگی به میزان قابل ملاحظه ایی شده است. به طورمیانگین بیشترین مقدار برای پایه های اول، دوم و سوم به ترتیب برابر 92، 95و 98 درصد بدست آمد، که نشان داد با افزایش سرعت جریان(عدد فرود)، میزان فرسایش (آبشستگی) نیز افزایش یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

475 - بررسی تغییرات عنصر کادمیوم در آب های مختلف متأثر از معدن مس سرچشمه
سیدشاهین آقامیرزاده فاطمه گنجه ای زاده روحانی حمزه سعیدیان کامران گنجه ای زاده

با توجه به منشاء وجود عناصر سنگین، معادن و استخراج آنها و فاضلابهای حاصل از آنها میتواند نقش مهمی در آلوده کردن محیط زیست توسط این عناصر داشته باشد. در این تحقیق به بررسی آلودگی آب در مسیر رودخانه شور، برخی چاه و قنوات پرداخته شده است و تغییرات عنصر کادمیوم در آبهای سطح أکثر

با توجه به منشاء وجود عناصر سنگین، معادن و استخراج آنها و فاضلابهای حاصل از آنها میتواند نقش مهمی در آلوده کردن محیط زیست توسط این عناصر داشته باشد. در این تحقیق به بررسی آلودگی آب در مسیر رودخانه شور، برخی چاه و قنوات پرداخته شده است و تغییرات عنصر کادمیوم در آبهای سطحی و زیر زمینی منطقه بررسی شد. سپس مقایسه آماری و تهیه نقشه های اولیه و نقشه های پراکنش آلودگی کادمیوم در آب رودخانه شور، چند قنات و چاه در حوزه آبخیز رودخانه در دو فصل پرآب و کم آب مقایسه گردیدند. مقایسه آماری نمونه های آب رودخانه و چاه و قنوات در دو فصل تر و خشک به روش t-test انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به میزان زیاد کادمیوم آب های سطحی و زیر زمینی حوزه آبخیز سر چشمه، بنابراین همه این آبها برای آشامیدن مناسب نیستند و با توجه به اینکه کادمیوم از فلزات سمی، خطرناک و سرطان‌زای موجود در محیط زیست است می تواند خطرات جبران ناپذیری را برای سلامتی انسان و حتی احشام به وجود آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

476 - بررسی تأثیر سموم کشاورزی و فلزات سنگین بر کیفیت آب شرب چاه های شهر ساری
نسرین محصل اخلاقی افسانه مرادی علی ترابیان رضا حاجی سید محمد شیرازی مجتبی صیادی

این مطالعه با هدف تحلیل آلودگی چاه‌های ساری ناشی از فلزات سنگین و تعیین منشأ آن به انجام رسید. در این تحقیق، پس از انجام مطالعات مرتبط و پایه‌ای، بازدید میدانی، مصاحبه با کارشناسان و ساکنان منطقه موردنظر و نمونه‌برداری و انجام آزمایشات، نسبت به شناسایی آلودگی‌های فلزات أکثر

این مطالعه با هدف تحلیل آلودگی چاه‌های ساری ناشی از فلزات سنگین و تعیین منشأ آن به انجام رسید. در این تحقیق، پس از انجام مطالعات مرتبط و پایه‌ای، بازدید میدانی، مصاحبه با کارشناسان و ساکنان منطقه موردنظر و نمونه‌برداری و انجام آزمایشات، نسبت به شناسایی آلودگی‌های فلزات سنگین مس، روی، سرب، کادمیوم، کروم و جیوه در ایستگاه‌های منتخب که دارای اثر در محیط‌زیست هستند پرداخته شد و از نرم افزار ARC GIS برای تهیه نقشه پراکنش استفاده گردید.با توجه به نمونه‌برداری‌های فلزات سنگین در فصول مختلف و ایستگاه‌های مختلف به‌منظور تأیید حضور فلزات سنگین در کانی‌ها و مقایسه این فلزات با استانداردهای آب شرب و بررسی و مکان‌یابی عوامل طبیعی و عوامل انسان‌ساخت ورود این‌گونه فلزات به آب چاه‌های ساری مشخص گردید منشأ ورود این فلزات به آب رودخانه نیز عوامل انسان‌ساخت، به‌ویژه استفاده از سموم آفت‌کش در فصول پر بارش و عامل طبیعی به‌ویژه ساختار زمین‌شناختی منطقه موردمطالعه می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

477 - بررسی عددی تاثیر افزایش ارتفاع شکاف پایه برکاهش بیشینه سرعت برشی حول پایه پل در گروه پایه پل های استوانه ای
غلام عباس کرد ابراهیم نوحانی

یکی از دلایل اصلی وقوع آبشستگی پایه پل تنش برشی اطراف پایه است. از راههای کاهش اثر این عامل استفاده از شکاف در پایه پل ها برای تقویت پایداری سنگ چین اطراف پایه پل می باشد.در این تحقیق به منظور دستیابی به مدل عددی شکاف پایه پل از مدل فیزیکی اسماعیلی و همکاران (2011) با د أکثر

یکی از دلایل اصلی وقوع آبشستگی پایه پل تنش برشی اطراف پایه است. از راههای کاهش اثر این عامل استفاده از شکاف در پایه پل ها برای تقویت پایداری سنگ چین اطراف پایه پل می باشد.در این تحقیق به منظور دستیابی به مدل عددی شکاف پایه پل از مدل فیزیکی اسماعیلی و همکاران (2011) با دو پایه به قطر b=6cm به فواصل 3bو4b که در آن شکاف هایی به عرض متغییر w با مقادیر0و1و2و3 سانتیمتر و ارتفاع متغییر yl از بستر با مقادیر5و12و20 سانتیمتر در کانالی به طول6 متر و عرض60 سانتیمتر و عمق20 سانتیمتر با دبی جریان Q=/04 متر مکعب بر ثانیه استفاده شد.نتایج تحقیق حاضر با بهره گیری از مدل فلوتریدی نشان داد بهترین حالت برای کاهش سرعت بیشینه زمانی است که شکاف پایه ارتفاعی معادل عمق جریان از بستر داشته باشد و می توان گفت شکاف در وضعیت و هم ارتفاعی با عمق جریان ، بیشینه سرعت برشی به میزان 13درصد نسبت به وضعیتی که در آن شکاف پایه عمق جریان از بستر ارتفاع دارد کاهش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

478 - شناسایی آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های مناطق صنعتی شهرستان ماهشهر
فرزانه نیکفر علی غلامی سیما سبزعلیپور احد نظرپور

منطقه مورد مطالعه در بندر ماهشهر که یک منطقه صنعتی به دلیل تراکم پتروشیمی ها و وجود طیف وسیعی از آلاینده های صنعتی و تردد وسایل نقلیه، در خاک های پیرامونی، به عنوان منطقه ای مهم جهت ارزیابی میزان آلودگی محسوب می گردد. فلزات سنگین As، Cu، Cd، Pb، Zn، Vd، Ni، Fe، Cr مربوط أکثر

منطقه مورد مطالعه در بندر ماهشهر که یک منطقه صنعتی به دلیل تراکم پتروشیمی ها و وجود طیف وسیعی از آلاینده های صنعتی و تردد وسایل نقلیه، در خاک های پیرامونی، به عنوان منطقه ای مهم جهت ارزیابی میزان آلودگی محسوب می گردد. فلزات سنگین As، Cu، Cd، Pb، Zn، Vd، Ni، Fe، Cr مربوط به 47 نقطه خاک سطحی از عمق (cm 0-20) بصورت v شکل برداشت شده اند. سطح آلودگی خاک های شهری با استفاده از تجزیه و تحلیل به روش ICP بررسی شد. و در آخر با توجه به نقشه های بدست آمده از عناصر مورد نظر مشخص شده که آلودگی فلزات سنگین در نواحی جنوب منطقه مورد مطالعه بخصوص جنوب غرب بسیار زیاد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

479 - ارائه مدلی مبتنی بر عوامل موثر بر تولید پایدار با توجه به رویکرد پویایی شناسی سیستم ها در صنعت خودروهای سنگین
اردلان حسینی حسن مهرمنش احمدرضا کسرایی

امروزه تولید و ارائه کالای مورد توجه مشتریان در بازار حائز اهمیت می‌باشد تا شرکت‌ها بتوانند از عهده رقابت با رقبای خارجی و داخلی برآیند که این مهم نیازمند انتخاب و پیاده سازی استراتژی تولید مناسب و ارزشمند جهت دستیابی به مزیت رقابتی و از این مهم‌تر پایدار کردن آن می‌با أکثر

امروزه تولید و ارائه کالای مورد توجه مشتریان در بازار حائز اهمیت می‌باشد تا شرکت‌ها بتوانند از عهده رقابت با رقبای خارجی و داخلی برآیند که این مهم نیازمند انتخاب و پیاده سازی استراتژی تولید مناسب و ارزشمند جهت دستیابی به مزیت رقابتی و از این مهم‌تر پایدار کردن آن می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی مبتنی بر عوامل موثر بر تولید پایدار در صنعت خودروهای سنگین می باشد. پژوهش مذکور از لحاظ هدف بنیادی و از نظر روش انجام پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. با مروری بر ادبیات نظری و همچنین مصاحبه با خبرگان، مهترین ابعاد و معیارهای پایداری اثرگذار در تولید در شرکت شناسایی و مدل‌سازی گردید. جامعه آماری مدیران وکارشناسان یکی از کارخانه‌های حاضر در صنعت خودروسازی سنگین (ایران خودرودیزل) می‌باشد. تعداد نمونه 31 نفر به روش گلوله برفی انتخاب شدند. در انجام شبیه سازی‌های پژوهش حاضر با نرم افزار ونسیم، یک افق زمانی 5 ماهه در نظر گرفته شد و مقادیر و روابط کمی بین متغیرها نیز با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، تعیین گردید. در این پژوهش، مدل مبتنی بر عوامل موثر بر تولید پایدار با رویکرد ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ‌ شناسی سیستم‌ها شامل مولفه‌ها و شاخص‌های متعدد، در نمودار درختی به نمایش گذاشته شده است که چهار عامل تامین پایدار، تولید ناب، تولید چابک و همچنین تاب آوری تولید به ترتیب بیشترین تاثیر مثبت را بر توسعه تولید پایدار در صنعت خودروهای سنگین دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

480 - تجربه ی جریان بازآفرینی فرهنگ مبنا در محله ی سنگ سیاه، الگویی برای احیاء بافت های تاریخی
مجتبی ملکیان بهابادی سعید زنگنه شهرکی بهامین سادات بدیهی

بافت تاریخی هر شهر نه تنها گنجینه‌ی ماندگار فرهنگی و هنری آن شهر است، بلکه بخش مهمی از ماهیت آن شهر را در دل خود دارد؛ می‌توان گفت که حفاظت از این بافت در اصل حفاظت از ماهیت شهر است. در نتیجه تاکنون روش‌های گوناگونی جهت حفظ و نگهداری این بافت‌ها ارائه شده است. هدف از ای أکثر

بافت تاریخی هر شهر نه تنها گنجینه‌ی ماندگار فرهنگی و هنری آن شهر است، بلکه بخش مهمی از ماهیت آن شهر را در دل خود دارد؛ می‌توان گفت که حفاظت از این بافت در اصل حفاظت از ماهیت شهر است. در نتیجه تاکنون روش‌های گوناگونی جهت حفظ و نگهداری این بافت‌ها ارائه شده است. هدف از این پژوهش تبیین چگونگی مداخله‌ی جریان بازآفرینی فرهنگ‌مبنا در بافت‌های ناکارآمد شهری و ارائه الگویی جهت حفاظت پویا از بافت‌های تاریخی با بهره‌گیری از دیدگاه‌های این تفکر است. در این راستا، نه تنها به بررسی رویکردهای موجود در بازآفرینی پرداخته شده، بلکه با تحقیق در مورد یکی از بازآفرینی‌های موفق در بافت تاریخی شیراز (محله‌ی سنگ سیاه) الگویی تلفیقی با نگرش فرهنگ‌مبنا ارائه شده است. برای رسیدن به این هدف از روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای استفاده شده است که مهم‌ترین آنها مطالعه‌ی اسناد بالادستی، مشاهده در محل و انجام مصاحبه با 17 نفر از افراد دخیل در بازآفرینی محله‌ی سنگ سیاه بود. الگوی به دست آمده شامل ده مرحله است که جوانب اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را پوشش می‌دهد. این مدل نه‌تنها در نظریه تمام جوانب را پوشش داده، بلکه در عمل نیز کارایی خود را ثابت کرده و به دلیل ماهیت منطعف خود این امکان را فراهم می‌کند که در سایر شهرها و بافت‌های تاریخی نیز مورد استفاده قرار گیرد. اهمیت این پژوهش را می‌توان در دو نکته مورد توجه قرار داد. یکی بررسی جوانب بازآفرینی فرهنگ مبنا با هدف کاربری کردن این رویکرد و نجات آن از نگرشی صرفا شعاری در برنامه‌ریزی‌شهری. و دیگری ارائه الگویی جهت اجرای روند بازآفرینی فرهنگ‌مبنا در محلات شهری با رویکردی منعطف و دربرگیرنده ابعاد مختلف. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

481 - بررسی صحت و دقت نقشه فرسایش پذیری سنگ ها در تهیه نقشه انواع فرسایش به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
علی محمدی ترکاشوند علیرضا اسلامی وحید شادپرور

امکان استفاده از نقشه فرسایش پذیری سنگ ها (حساسیت سنگ ها به فرسایش) به عنوان یک مدل تهیه نقشه انواع فرسایش در حوزه پایین دست سد لتیان بررسی شد. هر یک از نقشه های رقومی واقعیت زمینی فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش با لایه فرسایش پذیری سنگ ها قطع داده شد و صح أکثر

امکان استفاده از نقشه فرسایش پذیری سنگ ها (حساسیت سنگ ها به فرسایش) به عنوان یک مدل تهیه نقشه انواع فرسایش در حوزه پایین دست سد لتیان بررسی شد. هر یک از نقشه های رقومی واقعیت زمینی فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش با لایه فرسایش پذیری سنگ ها قطع داده شد و صحت، خطا و دقت این لایه به عنوان یک مدل در برآورد چهره های فرسایش محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که صحت نقشه فرسایش پذیری سنگ ها در تهیه نقشه فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش به ترتیب 59.1، 59.9، 71.9 و 42.9درصد است. نقشهفرسایش پذیری سنگ ها فقط با پذیرش 28.1 درصد خطا می تواند در تهیه نقشه فرسایش خندقی به کار رود و در تهیه نقشه فرسایش های سطحی و شیاری به ویژه نقشه اشکال فرسایش دارای صحت پایینی است، لذا نمی تواند به عنوان نقشه واحدهای کاری در تهیه نقشه اشکال فرسایش استفاده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

482 - Assessment Some of Heavy Metals in Black Locust (Robinia pseudoascacia) in the Yazd Highway Green Belt
Motahareh Esfandiary Hamid Sodaiezadeh Mohammad Ali Hakimzadeh

The aim of this study was to assess the performance of Robinia pseudoacacia (black locust tree) to accumulation some of heavy metals and compared with the concentration of these metals in falling dust Yazd highway green belt. In order to an experiment was conducted as f أکثر

The aim of this study was to assess the performance of Robinia pseudoacacia (black locust tree) to accumulation some of heavy metals and compared with the concentration of these metals in falling dust Yazd highway green belt. In order to an experiment was conducted as factorial based on completely randomized design with four replications. The results showed that the concentration of, iron, manganese, zinc, lead and cadmium metals in falling dust were the highest to the lowest, respectively. The distance from the highway in the concentration of heavy metals in leaves and bark of the black locust tree showed significant results (P<0.01). Also, the effect of heavy metals in the leaves of this tree was higher than that of bark. Concentrations of manganese, cobalt, nickel and cadmium metals increased with increasing distance from the highway due to multi-directional winds and the presence of other contaminants. The Pearson correlation analysis between heavy metals found in the falling dust and Robinia pseudoacacia showed that the input and controlling factors of these metals in the black locust tree are probably the same as the dust. The results showed that the leavesof Robinia pseudoacacia with the amount of metal accumulation index of 4438 mg/kg has more ability to simultaneously absorb different metals. As a result, since this green belt surrounds Yazd urban area, it is hoped that a significant amount of heavy metals will be absorbed by these trees. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

483 - Investigation of Heavy Metal Contamination in the Ornamental Plants of Green Spaces in the City of Yazd
Motahareh Esfandiari Mohammad ali Hakimzadeh Ardakani Hamid Sodaiezadeh

Due to rapid industrialization and urbanization, environmental pollution has become a significant concern in developing countries; therefore, the main objective of the current study is to determine some of the heavy metal (HM) concentrations in the leaves of dusty mille أکثر

Due to rapid industrialization and urbanization, environmental pollution has become a significant concern in developing countries; therefore, the main objective of the current study is to determine some of the heavy metal (HM) concentrations in the leaves of dusty miller (Cineraria maritima) and purstane (Mesembryanthemum cordifolium) in different general bus terminal along with the green spaces in the Yazd city. The total concentrations of cadmium (Cd), cobalt (Co), copper (Cu), nickel (Ni), lead (Pb), zinc (Zn), iron (Fe), and manganese (Mn) in the plant samples were measured using atomic absorption spectrophotometry after digestion with acid. All statistical analysis have been conducted, using SPSS 20.0 statistical package. The results showed that the concentration of some HM in the Ghadir passenger terminal and Quran Gate terminal at ornamental plants was higher than the other bus stand. Interaction effects of location and ornamental plants were significant for Mn, Co, Pb, Zn, and Cu metals (P˂ 0.01). According to factor analysis, four factors had the highest variances (Mn, Co, Pb, and Zn). The Pearson correlation analysis between heavy metals found in the ornamental plants showed a lively and, significant correlation between the percentages of Pb with Co and Zn with Mn (P˂ 0.01), with correlation coefficients of 0.88 and 0.62). According to the results, these plants are one of the most resistant ornamental species. Therefore, in dry and semi-arid areas such as Yazd, it is suitable for beautifying green spaces, parks, and urban boulevards and the creating healthier air. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

484 - کاربرد پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی برای ساخت لاستیک
محمدحسن آزادی مهرداد کریمی محمدامین آزادی

حدود 152 واحد سنگبری در منطق هی نیریز در حال فعالیت می باشند، که تمامی این واحدها سنگ چینی نیریز را برش م یدهند. بهطور تقریبی، هر واحد روزانه، درحدود 10 تن پودر سنگ (کربنات کلسیم) ضایعاتی حاصل از برش، تولید می کند. در این تحقیق، پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی (به عنوان پر أکثر

حدود 152 واحد سنگبری در منطق هی نیریز در حال فعالیت می باشند، که تمامی این واحدها سنگ چینی نیریز را برش م یدهند. بهطور تقریبی، هر واحد روزانه، درحدود 10 تن پودر سنگ (کربنات کلسیم) ضایعاتی حاصل از برش، تولید می کند. در این تحقیق، پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی (به عنوان پرکننده) به همراه دیگر مواد اولیه ی داخلی، برای ساخت لاستیک مورد استفاده قرار گرفته است. بههمین منظور از روش فلورسانس اشع هی ایکس، جهت آنالیز شیمیایی و از دستگاه آنالیز اندازه ی ذرات، روش تفرّق اشعه ی لیزر، جهت تعیین دانه بندی پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی استفاده گردید. سپس فرمولاسیون های مناسبی طبق ترکیب شیمیایی مواد اولیه در نظرگرفته شد. پس از مخلوط کردن مواد اولیه و شکلدهی توسط روش پرس، نمونههای لاستیک حاصل در دماهای مختلف پخته شد و مهمترین خواص آن ها پس از اندازه گیری، با لاستیک استاندارد مقایسه گردید. در این راستا، خواص فیزیکی و مکانیکی لاستیکهای حاصل، مانند سختی، مقاومت کششی، ازدیاد طول تا حد پارگی و مدول 300 درصد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، که نمونه های لاستیک ساخته شده توسط پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی، با لاستیک استانداردی که در کارخانه ی لاستیکسازی دنا ساخته می شود، خصوصیات نزدیک و شبیه به یکدیگر دارند. از این جهت پودرهای ضایعاتی با دان هبندی متوسط 925/1-533/0 میکرون، میانگین قطر معادل طولی و سطحی به ترتیب 668/0 و 424/1 میکرون، درجهی خلوص میانگین 8/98 درصد، رطوبت 14/0 درصد و تطابقی که با استاندارد کربنات کلسیم مورد استفاده در لاستیک دارند، به آسانی م یتوانند بهعنوان یک پرکننده ی مناسب و ارزان قیمت در ساخت لاستیک و قطعات لاستیکی، مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

485 - ارائه یک اندیس جدید به منظور ارزیابی قابلیت مکانیزاسیون لایه های زغالی معدن زغال سنگ طزره
سیدمهدی حسینی رضا میکائیل سیدعلی اکبر حسینی محمد عطایی

از مهم ترین اهداف مکانیزاسیون، می توان به کاهش هزینههای استخراج، تعداد کارگاههای استخراج، پیشرفت سریعتر معدنکاری، افزایش تولید، معدن کاری با پرسنل کمتر و ایمنی بالاتر اشاره نمود. مهمترین عوامل تأثیرگذار بر قابلیت مکانیزاسیون لایه زغالسنگ، ضخامت، شیب، یکنواختی، کیفیت سنگ أکثر

از مهم ترین اهداف مکانیزاسیون، می توان به کاهش هزینههای استخراج، تعداد کارگاههای استخراج، پیشرفت سریعتر معدنکاری، افزایش تولید، معدن کاری با پرسنل کمتر و ایمنی بالاتر اشاره نمود. مهمترین عوامل تأثیرگذار بر قابلیت مکانیزاسیون لایه زغالسنگ، ضخامت، شیب، یکنواختی، کیفیت سنگ سقف و کف لایه می باشد. هدف از این پژوهش، ارائه شاخصی جدید جهت ازریابی قابلیت مکانیزاسیون لایه های زغالی بر اساس عوامل ذکر شده می باشد. با استفاده از این شاخص میتوان قابلیت مکانیزاسیون لایههای زغالی را در پنج کلاس خیلیبالا، بالا، متوسط، کم و خیلیکم طبقهبندی نمود. در این پژوهش، قابلیت مکانیزاسیون لایههای زغالی معدن طزره، با استفاده از این شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

486 - ارزیابی توان هیدروکربن زایی سازند گدوان (بارمین-آپسین) در خلیج فارس
احمد رضا ربانی زهرا سادات مشهدی زهره رضایی کاونرودی شیلا حیدری

خلیج فارس بعنوان غنی ترین حوضه هیدروکربوری جهان شناخته می شود. سازند گدوان یکی از سازند های مولد هیدروکربور در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس می باشد.در این مقاله توان هیدروکربورزایی این سازند در بخش ایرانی خلیج فارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. 87 نمونه سنگی از این سازند أکثر

خلیج فارس بعنوان غنی ترین حوضه هیدروکربوری جهان شناخته می شود. سازند گدوان یکی از سازند های مولد هیدروکربور در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس می باشد.در این مقاله توان هیدروکربورزایی این سازند در بخش ایرانی خلیج فارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. 87 نمونه سنگی از این سازند متعلق به 18 چاه در خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفتند. ضخامت سازند گدوان از 35 متر تا 354 متر در منطقه متغییر است. بیشترین ضخامت در شرق خلیج فارس و در تنگه هرمز دیده میشود. نتایج پیرولیز راک-اول نشان می دهد میزان مواد آلی موجود در گدوان از 26/0 تا 16/2 درصد متغییر بوده و عمدتا از نوع کروژنهای تیپ II و مخلوط II/III می باشند. میزان درصد مواد آلی به سمت غرب خلیج فارس در این سازند افزایش می یابد. میزان بلوغ سازند از 410 تا 458 درجه سانتی گراد (Tmax) متغیر بوده و میزان بلوغ 86 درصد نمونه ها کمتر از حد شروع زایش نفت می باشد . نتایج مدلسازی تاریخچه تدفین و حرارتی سازند گدوان نشان می دهد در بخش مرکزی خلیج فارس این سازند هنوز وارد محدوده بلوغ لازم جهت تولید هیدروکربور نشده است ولی به سمت مناطق حاشیه ای میزان بلوغ افزایش یافته و در مراحل آغازین تولید هیدروکربور قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

487 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین خاک های سطحی شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز- جنوب غرب ایران
قدرت الله رستمی پایدار جعفر رهنماراد احد نظرپور

هدف از این مطالعه بررسی وضعیت آلودگی خاک به فلزات سنگین مس، سرب، روی، منگنز، آرسنیک و باریم در خاک های سطحی شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز می باشد. شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز دارای واحدهای صنعتی متفاوتی از قبیل شیمیایی، الکتریکی، نساجی، رنگ سازی و دیگر صنایع می باشد. در این پژو أکثر

هدف از این مطالعه بررسی وضعیت آلودگی خاک به فلزات سنگین مس، سرب، روی، منگنز، آرسنیک و باریم در خاک های سطحی شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز می باشد. شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز دارای واحدهای صنعتی متفاوتی از قبیل شیمیایی، الکتریکی، نساجی، رنگ سازی و دیگر صنایع می باشد. در این پژوهش تعداد ۳۶ نمونه خاک از عمق ۵-۲۰ سانتی متری پس از خارج کردن آلودگی های سطحی برداشت شدند. غلطت فلزات سنگین با استفاده از روش پلاسمای جفتیده القایی(ICP-OES) تعیین شدند. نتایج نشان دادند که غلظت همه عناصر در منطقه مورد مطالعه بیشتر از مقدار زمینه است. مقادیر غلطت عناصر برای مس (۵/۹ تا ۸۹۱ با مقدار میانگین، ۳۹/۸۶ mg/kg)، سرب (۲۵ تا ۷۶۹۰ با مقدار میانگین، ۲۲۰ mg/kg)، روی (۵۹/۳۶ تا ۹۸۶۰ با مقدار میانگین، ۵۹۰ mg/kg)، منگنز (۲۵۰ تا ۷۹۵۰ با مقدار میانگین، ۱۷۴۰mg/kg)، آرسنیک (/۵/۱ تا ۵/۶۲ با مقدار میانگین، ۵۳/۹ mg/kg)، کرم (۱۵ تا ۱۲۳۰ با مقدار میانگین، ۱۲۳ mg/kg)، باریم (۶۵۰ تا ۹۵۰۰ با مقدار میانگین، ۴۸۹۰ mg/kg) می باشد. ارزیابی آلودگی خاک های منطقه بر اساس شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی شدگی، فاکتور آلودگی،و درجه آلودگی صورت گرفت. ضریب جامع آلودگی نشان دهنده این است که نمونه های موجود نسبت به میانگین پوسته فوقانی سطح آلودگی بالاتری از فلزات سنگین دارند. نتایج آزمون همبستگی، تحلیل خوشه ایو فاکتوری نشان دهنده این است که فلزات سنگین دارای منشاء مشترک بوده و از فعالیت های صنعتی نشات گرفته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

488 - بررسی نقش شکستگی ها در آبدهی چشمه چم آسیاب در شمال شرق استان خوزستان
نصرالله کلانتری علی خوبیاری محمدصادق درانی نژاد

حوضه آبریز چمآسیاب با مساحتی در حدود 17 کیلومتر مربع، در شمال شرق استان خوزستان واقع شده است. پوشش واحدهای ماسه سنگی آغاجاری، سبب تشکیل آبخوان ماسه سنگی در منطقه شده است که توسط چشمه چمآسیاب به سطح زمین زهکشی میشود. هدف از انجام این تحقیق، مطالعه اهمیت شکستگیها در آبدهی أکثر

حوضه آبریز چمآسیاب با مساحتی در حدود 17 کیلومتر مربع، در شمال شرق استان خوزستان واقع شده است. پوشش واحدهای ماسه سنگی آغاجاری، سبب تشکیل آبخوان ماسه سنگی در منطقه شده است که توسط چشمه چمآسیاب به سطح زمین زهکشی میشود. هدف از انجام این تحقیق، مطالعه اهمیت شکستگیها در آبدهی چشمه چم آسیاب و شناخت وضعیت آب زیرزمینی آن میباشد. در این پژوهش از بخشهای مختلف حوضه آبگیر چشمه برداشت درزه و شکستگی انجام شد و با استفاده از سنجش از دور (Geographic Information System, GIS) شکستگیهای منطقه بررسی شدند. نتایج نشان داد که تراکم شکستگیها با ایجاد تخلخل ثانویه، باعث افزایش تراوایی سازند شده و نقش مهمی را در آبدهی چشمه ایفا مینماید. همچنین غالب شکستگیها از نوع عرضی میباشند و به موازات محور تنش بیشینه در منطقه ایجاد شدهاند. آبدهی چشمه در فصل خشک در حدود 20 لیتر بر ثانیه (L/Sec) و در فصل تر به بیش از 60 لیتر بر ثانیه (L/Sec) میرسد. این مسأله نشان دهنده ی تراوایی ماسه سنگ در منطقه مورد مطالعه می باشد، همچنین بیانگر آن است که چشمه در فصل تر نسبت به بارش پاسخ مناسبی نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

489 - روش زنجیره مارکوف برای مدل سازی رخساره های سنگی در یکی از مخازن هیدروکربوری جنوب غرب ایران
هانیه نیکوگفتار بهزاد مهرگینی عباس بحرودی بهزاد تخم چی غلامحسین نوروزی

شناسایی و تفسیر ناهمگنیهای زیرسطحی به ویژه رخسار ههای سنگی، همواره نقشی اساسی در ارزیابی و مدیریت منابع هیدروکربوری دارد. ارائه روشی نوین که نتایج آن تطابق بهتری با واقعیت رخسارههای مخزنی داشته باشد، همواره مورد توجه بوده و می تواند در کاهش ریسک تصمیمگیری موثر باشد. امر أکثر

شناسایی و تفسیر ناهمگنیهای زیرسطحی به ویژه رخسار ههای سنگی، همواره نقشی اساسی در ارزیابی و مدیریت منابع هیدروکربوری دارد. ارائه روشی نوین که نتایج آن تطابق بهتری با واقعیت رخسارههای مخزنی داشته باشد، همواره مورد توجه بوده و می تواند در کاهش ریسک تصمیمگیری موثر باشد. امروزه زنجیره مارکوف به عنوان روشی قدرتمند برای مد لسازی رخسارهها مورد استفاده قرار میگیرد که برمبنای احتمالات شرطی و ارائه ماتریس انتقال حالت است. در این مطالعه، پس از مدل سازی رخساره با زنجیره مارکوف، به بررسی تعمی مپذیری این روش برای مقاطع بدون اطلاعات لرز های پرداخته شد. هم چنین به منظور افزایش دقت تعمیمپذیری، راهکاری بر مبنای تغییر نوع حرکت زنجیره ارائه گردید . این پژوهش بر روی یک ی از میادین هیدروکربوری جنوب غرب ایران انجام شد که در آن سازند آسماری مخزن اصلی هیدروکربور را تشکیل میدهد. با استفاده از روش زنجیره مارکوف، مدل سازی سه بخش اصلی سازند آسماری و پوش سنگ آن در یک مقطع به طول 12 کیلومتر و ضخامت 110 متر انجام شد. بهترین نتیجه مدل سازی، برای حالت بکارگیری راهکار پیشنهادی بوده که دقت آن بطور متوسط حدود 82 درصد می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

490 - مطالعه دگرسانی و بررسی ارتباط ژنتیکی میان طلا و سایر عناصر در سنگ های آتشفشانی منطقه خونی، شمال شرق انارک
نسیم حیدریان دهکردی ایرج رساء

در منطقه خونی، تزریق توده های نفوذی و در پی آن صعود سیالات تأخیری سیلیسی باعث دگرسانی در بعضی از سنگ ها شده است. مشاهدات صحرایی، مطالعات سنگ شناسی و نتایج ایکس آر دی (XRD) نمونه ها، نشان دهنده ی وجود دگرسانی آرژیلی، لیسونیتی، تشکیل تالک و سرپانتین و همچنین آلونیتی شدن د أکثر

در منطقه خونی، تزریق توده های نفوذی و در پی آن صعود سیالات تأخیری سیلیسی باعث دگرسانی در بعضی از سنگ ها شده است. مشاهدات صحرایی، مطالعات سنگ شناسی و نتایج ایکس آر دی (XRD) نمونه ها، نشان دهنده ی وجود دگرسانی آرژیلی، لیسونیتی، تشکیل تالک و سرپانتین و همچنین آلونیتی شدن در منطقه است. نکته مهم و قابل توجه در مورد دگرسانى های منطقه، آن است که عل ىرغم تفاوت جنس دایک هاى موجود در نزدیکى کان هزایى هاى رگه اى اکسیدى، دگرسانى هاى مشابهى بر روى آن ها رخ داده است و این مى تواند به واحد بودن سیال عامل کانه زایى ارتباط داشته باشد. بر اساس بررسی های کانه شناسی ، زمین شناسی و ژئوشیمیایی، کانی سازی های منطقه ی خونی به دو گروه عمده تقسیم شدند. نخست کانی سازی کاظمی که سولفیدی بوده و به واسطه داشتن عناصر پایه دارای اهمیت است و شواهد از دمای کم جایگزینی حکایت دارد. دوم کانی سازی های شمالی و زون های کان یسازی چشمه خونی، که اکسیدی بوده و عیار عناصر پایه در آن ها به شدت اندک می باشد. آنالیز لیتوژئوشیمیایی نمون ههای برداشتی از رگه ها و زون های دگرسانی، نشان دهنده ی آن است که کانی زایی های طلا در منطقه خونی دارای میزبان آتش فشانی می باشند. روابط همبستگی داده های لیتوژئوشیمیایی در سنگ های آتشفشانی (Volcanics) شرق منطقه نشان دهنده آن است که به جز طلا عیار هیچ یک از عناصر دیگر در رگه های کانی سازی چشمه خونی در حد اقتصادی نم یرسد، اما وجود تغییرات معنی دار و افزایش و کاهش هماهنگ عیار برخی عناصر در مقایسه با تغییرات عیاری طلا می تواند بر ارتباط ژنتیکی آ نها دلالت داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

491 - پیش بینی میزان بولدر تولید شده حاصل از انفجار با استفاده از رگرسیون چند متغیره- مطالعه موردی: معدن سنگ آهن گل گهر
مجید غیاثی حامد شمس الدینی محسن طاهری مقدر اسحاق پورزمانی

تولید بولدر یکی از عواقب انفجار نامناسب در معادن روباز است. وجود بولدرها ضرورت انجام انفجار ثانویه، کاهش بازدهی سیستم بارگیری- باربری، کاهش کیفیت محصول تولیدی و به طورکلی افزایش هزینه های تولید را به همراه دارد. از این رو شناسایی پارامترهای موثر بر خردایش و در نظر داشتن أکثر

تولید بولدر یکی از عواقب انفجار نامناسب در معادن روباز است. وجود بولدرها ضرورت انجام انفجار ثانویه، کاهش بازدهی سیستم بارگیری- باربری، کاهش کیفیت محصول تولیدی و به طورکلی افزایش هزینه های تولید را به همراه دارد. از این رو شناسایی پارامترهای موثر بر خردایش و در نظر داشتن آنها در مرحله طراحی الگوی انفجاری اهمیت ویژه ای دارد. در این تحقیق ارتباط بین حجم بولدر تولید شده به حجم پترن انفجار شده (VB/Vp) و پارامترهای طراحی، زمین شناسی و ژئومکانیکی با استفاده از تحلیل رگرسیون مشخص شده است. در این راستا یک پایگاه داده بر اساس ۳۳ انفجار انجام شده در معدن شماره یک گل گهر، ایجاد شد. در این پایگاه داده، بارسنگ، فاصله داری چال ها، ضریب سفتی، گل گذاری، خرج ویژه، مقاومت فشاری تک محوره سنگ بکر، چگالی سنگ و فاصله داری درزه ها به عنوان پارامترهای تاثیرگذار و مقدار VB/Vp به عنوان پارامتر تاثیرپذیر وارد شد و براساس آن انواع مدل های رگرسیون خطی و غیر خطی بین پارامترهای ورودی و خروجی ساخته شد. ارزیابی عملکرد مدل های مختلف نشان داد که مدل خطی بهترین عملکرد را برای پیش بینی VB/Vp دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از آنالیز حساسیت، پارامترهای ژئومکانیکی و زمین شناسی (فاصله داری درزه ها، مقاومت فشاری تک محوره سنگ بکر) بیشترین تاثیر را بر VB/Vp دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

492 - تحلیل پایداری و طراحی سیستم نگهداری تونل های آب بر سد گتوند علیا
محمدرضا قزوینی عبدالهادی قزوینیان

سد گتوند علیا با ارتفاع 180 متر، از نوع سنگریزهای با هسته رسی می باشد. این سد، بلندترین سد خاکی ایران بوده و هدف فاز اول آن تولید 1000 مگاوات برق است. در این طرح، چهار تونل آببر با قطر 6/12 متر در ساحل سمت چپ ساختگاه سد حفاری میشوند. نگهداری این تونلها که جزء تاسیسات دا أکثر

سد گتوند علیا با ارتفاع 180 متر، از نوع سنگریزهای با هسته رسی می باشد. این سد، بلندترین سد خاکی ایران بوده و هدف فاز اول آن تولید 1000 مگاوات برق است. در این طرح، چهار تونل آببر با قطر 6/12 متر در ساحل سمت چپ ساختگاه سد حفاری میشوند. نگهداری این تونلها که جزء تاسیسات دائمی سد بشمار میرود، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این تحقیق، تحلیل پایداری تونلهای آببر و طراحی نگهداری موقت این سازهها می باشد. در این پژوهش، تحلیل پایداری تونلها با استفاده از روش های تجربی (طبقهبندی RMR) و روش عددی و توسط نرم افزار FLAC صورت گرفت. در نهایت، سیستم نگهداری موقت با استفاده از روشتجربی و عددی برای تونلهای مورد مطالعه پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

493 - بررسی گسترش و پدیده کارستی شدن سنگهای آهکی منطقه خان گرمز همدان با توجه به ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی آنها
محمدحسین قبادی رضا بابازاده

در این مقاله پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست، ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی سنگهای آهکی جهت ارزیابی گسترش کارست در منطقه حفاظت شده خان گرمز (جنوب همدان)مطالعه شده است. بر اساس بررسی های میدانی، دو نوع سنگ آهک به رنگ های روشن و خاکستری با ضخامتی حدود ۵۰۰ متر در منطقه گسترش أکثر

در این مقاله پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست، ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی سنگهای آهکی جهت ارزیابی گسترش کارست در منطقه حفاظت شده خان گرمز (جنوب همدان)مطالعه شده است. بر اساس بررسی های میدانی، دو نوع سنگ آهک به رنگ های روشن و خاکستری با ضخامتی حدود ۵۰۰ متر در منطقه گسترش دارند که بر روی ماسه سنگ، لای سنگ و شیل قرار گرفته اند. بر اساس مطالعه مقاطع نازک، سنگ های آهکی مطابق بارده بندی دانهام مادستون می باشند. با توجه به نتایج آزمایش XRF اکسید کلسیم (CaO) در سنگ آهک های خاکستری رنگ بیشتر از ۵۰ درصد و اکسید منیزیم (MgO)کمتر از ۵/۰درصد است . درحالیکه اکسیدهای کلسیم و منیزیم در سنگ آهک های رنگ روشن به ترتیب کمتر از ۵۰ و بیشتر از ۱ درصدمی باشد. براساس نتایجآزمایش XRFکانی دولومیت در سنگ آهک رنگ روشن بیشتر از سنگ آهک خاکستری رنگ است.فرآیندکارستی شدن در سنگ آهک های خاکستری رنگ در مقایسه با نوع روشن از گسترش بیشتری برخوردار است. ویژگی های سنگ شناسی و فراوانی پدیده های ژئومورفولوژی کارست در منطقه که عمدتا کارن ها، چشمه ها، فروچاله ها و غارها می باشند برگسترش کارست در منطقه دلالت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

494 - انتخاب روش مناسب برای استخراج سنگ های ساختمانی با استفاده از روش شباهت به گزینهی ایده آل (TOPSIS)
احمد آریافر رضا میکائیل محمد عطائی

تاکنون روش های مختلفی برای استخراج سنگ های تزئینی و نما ابداع و به کارگرفته شده است که با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ماشینآلات، روش های ابتدایی که بهنحوی نیروی انسانی نقش بسزایی در آن ایفا م یکردند، منسوخ شده اند. انتخاب روش مناسب از میان روش های موجود، یک أکثر

تاکنون روش های مختلفی برای استخراج سنگ های تزئینی و نما ابداع و به کارگرفته شده است که با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ماشینآلات، روش های ابتدایی که بهنحوی نیروی انسانی نقش بسزایی در آن ایفا م یکردند، منسوخ شده اند. انتخاب روش مناسب از میان روش های موجود، یک مسئلهی تصمیم گیری چن دمعیاره است که در ابتدا م یبایست معیارهای مورد نظر مشخّص شده و سپس با توجه به این معیارها روش مناسب انتخاب شود. در این مقاله روش های معمول استخراج سنگ های ساختمانی شامل روش سیم برش الماسه، آتش کاری، نعل و پارس و مواد منبسط شوندهی کتراک و فرکت با توجه به معیارهای مختلف از قبیل افزایش سود ناخالص، ایمنی، مرغوبیت و کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی، ضایعات و کاهش زمان استخراج با استفاده از روش شباهت به گزینه ی ایده آل (Technique for Order Performance by Similarity to Ideal Solution, TOPSIS) مورد برّرسی قرار گرفت. معیارهایی که در همهی روش ها تأثیر یکسانی داشته ، نادیده گرفته شد هاند. نهایتاً پس از برّرسی های انجام شده، روش سیم برش الماسه بهعنوان مناسب ترین گزینه برای استخراج سنگ های ساختمانی پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

495 - اولویت بندی بهره برداری از مناطق مستعد زهکشی گاز متان در حوضه زغالی البرز شرقی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
حسن محمدی حمید آقاجانی* مهدی نجفی

کلیه ی لایههای زغالسنگ حاوی گاز هستند. گاز زغال سنگ حاوی مقدار قابل توجهی متان (CH4) و مقدار کمی هیدروکربنهای سنگین تر از متان مانند دی اکسیدکربن (CO2)، مونواکسیدکربن (CO)، سولفید هیدروژن (H2S) و غیره است. زهکشی گاز متان از لایه زغال سنگ (Coal Bed Methane, CBM) که گاززد أکثر

کلیه ی لایههای زغالسنگ حاوی گاز هستند. گاز زغال سنگ حاوی مقدار قابل توجهی متان (CH4) و مقدار کمی هیدروکربنهای سنگین تر از متان مانند دی اکسیدکربن (CO2)، مونواکسیدکربن (CO)، سولفید هیدروژن (H2S) و غیره است. زهکشی گاز متان از لایه زغال سنگ (Coal Bed Methane, CBM) که گاززدایی زغال سنگ نیز نامیده می شود به عمل انتقال و بیرون کشیدن گاز موجود در لایه های زغال سنگی و لایه های متصل به آن از طریق چاه، گمانه و خطوط لوله گفته می شود. از آنجا که پارامترهای زیادی از جمله پارامترهای زمین شناسی، بر انتخاب محل و اجرای یک پروژه موثر هستند، بنابراین هدف اصلی این تحقیق اولویت بندی بهره برداری مناطق مستعد زهکشی گاز متان در حوضه زغالی البرز شرقی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (Analytic Hierarchy Process, AHP) بر اساس این پارامترها است. از این رو با توجه به بررس یهای صورت گرفته در حوضه زغالی البرز شرقی، 5 منطقه زغالی انتخاب شد. سپس به منظور اولویت بندی بهره برداری با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، معیارهای توان گازدهی لایه، میزان ذخیره، فاصله تا خط لوله سراسری گاز، متوسط درصد مواد مضر، متوسط درصد مواد فرار و متان محتوی انتخاب گردید. به این ترتیب، منطقه پشکلات، به عنوان گزین های مناسب از نظر قابلیت بهر هبرداری انتخاب شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

496 - بررسی خصوصیات حوزه رسوبی دشت کرمان از دیدگاه زمین شناسی مهندسی
ایمان آقاملایی غلامرضا لشکری پور محمد غفوری محمدرضا امینی زاده

حوزه های رسوبی دارای اختصاصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مخصوص به خود بوده و بر اساس این مشخصات از محیط های مجاور قابل تفکیک می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مهندسی حوزه رسوبی دشت کرمان بعنوان بخشی از حوزه رسوبی کرمان، اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلف جمع أکثر

حوزه های رسوبی دارای اختصاصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مخصوص به خود بوده و بر اساس این مشخصات از محیط های مجاور قابل تفکیک می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مهندسی حوزه رسوبی دشت کرمان بعنوان بخشی از حوزه رسوبی کرمان، اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلف جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. دشت کرمان در بخش میانی حوزه رسوبی کرمان قرار دارد و دارای ساختار گرا بنی است که تحت تاثیر عملکرد گسل های مستقیم و ثقلی شکل گرفته است. شهر کرمان با ارتفاع ۱۷۵۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا در حاشیه شمالی این دشت، برگستره ای از نهشته های ریزدانه رسی سیلتی بنا شده است. بر اساس نتایج حاصل از روش های مختلف در ارزیابی عمق سنگ کف، ضخامت آبرفت در دشت کرمان بین صفر تا ۳۵۰ و در محدوده شهر کرمان بین ۳۰ تا ۳۵۰ متر بر گزارش شده است. این نهسته ها از دیدگاه منشا تشکیل، حاصل تعامل دو فرآیند رسوبگذاری سیلابی و دریاچه ای هستند. از نظر خصوصیات ژئوتکنیکی نیز این رسوبات ریزدانه عمدتا شامل کانی های ایلیت، کلریت، اسمکتیت بوده که عمدتا در دو گروه CL و CL-ML براساس طبقه بندی متحد قرار می گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

497 - محیط زمین شناسی و سنگ شناسی محل رویش گیاه دارویی پونه سای کرک ستاره ای در سنگ های آذرین شیرکوه یزد
عزت اسلامی زاده شهرام سامانی راد

گونه ای گیاه دارویی از تیره نعناع به نام پونه سای کرک ستاره ای، در محدوده برفخانه طزرجان، در دامنه های شیرکوه واقع در جنوب غرب یزد یافت می شود. در این تحقیق، محل پیدایش این گیاه کمیاب، از دیدگاه پترولوژی و زمین بوم شناسی (Geoecology) مورد بررسی قرار گرفت تا عوامل اصلی ر أکثر

گونه ای گیاه دارویی از تیره نعناع به نام پونه سای کرک ستاره ای، در محدوده برفخانه طزرجان، در دامنه های شیرکوه واقع در جنوب غرب یزد یافت می شود. در این تحقیق، محل پیدایش این گیاه کمیاب، از دیدگاه پترولوژی و زمین بوم شناسی (Geoecology) مورد بررسی قرار گرفت تا عوامل اصلی رشد گیاه در این ناحیه خاص، شناسایی گردد. بررسی های زمین بوم شناسی، رابطه متقابل خاک و گیاه با شرایط زمی ن شناسی را نشان می دهد . در پژوهش های اخیر، ضرورت انجام این نوع تحقیقات بین رشته ای و مشترک دیده می شود. این مطالعه عمدتاً براساس بازدید صحرایی، تعیین ویژگی های محیط زیست گیاه، نمونه گیری از خاک و سنگ، آنالیزهای شیمیایی و مطالعات میکروسکپی مقاطع نازک صورت گرفته است. نتایج نشان م ی دهد، که گرانودیوریت، گرانیت دومیکا و مونزوگرانیت، سنگ های تشکیل دهنده مکان رویش گیاه هستند. مقادیر آهن، منیزیم و کلسیم در خاک محل رویش گیاه، از میانگین عادی سنگ های گرانیتی بالاتر است که دلیل آن، ترکیب سنگ شناسی ویژه و کانی های موجود در گرانیتوئیدهای شیرکوه است. دگرسانی این سنگ ها و وجود سنگ آهک و کنگلومرا در منطقه، عناصر لازم برای رشد پونه کرک ستار های را در دامنه ارتفاعات میانی شیرکوه فراهم ساخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

498 - بررسی شاخص های ریخت زمین ساختی بر روی رودخانه ماسرم و تاقدیس پهن
کورس یزدجردی قدرت الله فرهودی شهرام کارگر مرضیه ممتحن

رودخانه ماسرم در مجاورت گسل کره بس واقع شده است. گسل راستالغز چپ گرد کوه پهن، شاخه ای از گسل راستالغز سبزپوشان است. علت انتخاب کوه پهن در منطقه مورد بررسی، مورفولوژی نامتقارن، غیرعادی و حالت گنبد ی شکل آن است. گسل کره بس گسلی پی سنگی با مکانیسم راست لغز راستگرد و با رون أکثر

رودخانه ماسرم در مجاورت گسل کره بس واقع شده است. گسل راستالغز چپ گرد کوه پهن، شاخه ای از گسل راستالغز سبزپوشان است. علت انتخاب کوه پهن در منطقه مورد بررسی، مورفولوژی نامتقارن، غیرعادی و حالت گنبد ی شکل آن است. گسل کره بس گسلی پی سنگی با مکانیسم راست لغز راستگرد و با روند شمالی-جنوبی در زاگرس چین خورده قرار دارد. ناحیه مورد مطالعه به علت قرارگیری بر روی گسل پی سنگی کره بس، پرتگاه ساز با دیواره های بلند و صعب العبور است. در این مقاله نمودار ستونی طول درز هها، نیمرخ طولی رودخانه ماسرم، شاخص های ریخت زمین ساختی محاسبه شد. همچنین نقشه های نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، نسبت ارتفاع، نسبت طول به عرض و اختلاف ارتفاع بیشینه و کمینه زیر حوضه های مربوط به رودخانه ماسرم و تاقدیس کوه پهن تهیه شدند. نیمرخ طولی رودخانه ماسرم، تغییراتی را در نسبت عمق به پهنای رودخانه نشان داد. وجود گسل راستالغز کوه پهن در طول مسیر رودخانه دلیل این تغییرات است. . در قسمت جنوب غربی کوه پهن بالاآمدگی وجود دارد که یکی از دلایل آن می تواند چرخش ساعتی بلوکها در اثر فعالیت گسل سبزپوشان باشد ولی این امکان هم وجود دارد که گسل کوه پهن قبل از چرخش بلوکهای ناحیه سبزپوشان وجو د داشته باشد گرچه باز هم این گسل (کوه پهن) می تواند در اثر چرخش بلوکهای ناحیه سبزپوشان، بوجود آمده باشد نقشه نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf) نشان داد که کمترین مقدار (Vf) و بیشترین فعالیت، در نزدیکی رودخانه ماسرم وجود دارد، این مسئله به دلیل نزدیکی به گسل کره بس است. نتایج حاصل از نسبت ارتفاع (Rf) زیر حوضه ها نشان داد که بیشترین میزان بالاآمدگی (Uplift)، در حاشیه ی کناره ی شرقی رودخانه ماسرم به علت فعالیت گسل کره بس می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

499 - ارزیابی اثر ناهمسانگردی بر رفتار مهندسی سنگهای ناهمسانگرد با استفاده از آزمایش پانچ استوانه ای
Gholamreza Khanlari مجتبی حیدری علی اصغر سپاهی گرو داود فریدونی

به منظور بررسی تأثیر ناهمسانگردی بر رفتار مهندسی سنگهای ناهمسانگرد، پنج نمونه سنگ دگرگونی با لیتولوژی مختلف تهیه شده از قسمتهای مرکزی و جنوبی استان همدان، در آزمایشگاه بررسی شدند. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات کانیشناسی و سنگشناسی، علت ناهمسانگردی این سنگها حضور کانیهای أکثر

به منظور بررسی تأثیر ناهمسانگردی بر رفتار مهندسی سنگهای ناهمسانگرد، پنج نمونه سنگ دگرگونی با لیتولوژی مختلف تهیه شده از قسمتهای مرکزی و جنوبی استان همدان، در آزمایشگاه بررسی شدند. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات کانیشناسی و سنگشناسی، علت ناهمسانگردی این سنگها حضور کانیهای جهت یافته و صفحات ضعیف نظیر کلیواژ، شیستوزیته، فولیاسیون و فابریک نواری در آنها میباشد. بر اساس نتایج حاصل، خواص فیزیکی مختلف با یکدیگر مرتبط میباشند. در این پژوهش، علاوه بر معرفی آزمایش پانچ استوانهای، ناهمسانی مقاومت سنگهای مورد مطالعه توسط این آزمایش نیز بررسی شد. نتایج حاصل از آزمایش پانچ استوانهای نشان داد که خواص مقاومتی این سنگها تا حد زیادی به جهت اعمال نیرو نسبت به سطوح ناهمسانگردی سنگ در حین انجام این آزمایش بستگی دارد. بنابراین، کمترین مقدار مقاومت پانچ سنگهای مورد مطالعه در جهت موازی و بیشترین مقدار در جهت عمود بر سطوح ناهمسانگردی بدست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

500 - پتروگرافی و ژئوشیمی ماسه سنگ های توربیدایتی ائوسن واحد زابلی، جنوب شرقی ایران
کاظم شعبانی گورجی

در این پژوهش، ویژگی های سنگ شناسی و ژئوشیمیایی ماسه سن گهای توربیدیتی ائوسن واحد زابلی در جنوب شرقی ایران، بررسی شدند. بر اساس مطالعات پتروگرافی، ماسه سنگ های منطقه دانه ریز تا دانه درشت با جورشدگی ضعیف تا متوسط و نیمه زاویه دار تا نیمه گرد شده با کرویت متوسط می باشند. أکثر

در این پژوهش، ویژگی های سنگ شناسی و ژئوشیمیایی ماسه سن گهای توربیدیتی ائوسن واحد زابلی در جنوب شرقی ایران، بررسی شدند. بر اساس مطالعات پتروگرافی، ماسه سنگ های منطقه دانه ریز تا دانه درشت با جورشدگی ضعیف تا متوسط و نیمه زاویه دار تا نیمه گرد شده با کرویت متوسط می باشند. این ماسه سنگ ها با ترکیب کلی Q55F14.5L 30.5، از نوع فلدسپاتیک لیت آرنایت م یباشند که در آنها کواتز تک بلوری و چند بلوری، فلدسپات و خرده سنگ های آتشفشانی، رسوبی و دگرگونی قابل مشاهده است. در این ماسه سنگ ها، مهم ترین فرآیند های دیاژنتیکی شامل تراکم فیزیکی و شیمیایی، تشکیل سیمان کلسیتی، سیلیسی و رسی، جانشینی دانه های آواری کوارتز، فلدسپات و خرده سنگ های آتشفشانی بوسیله کلسیت و دگرسانی های دیاژنتیکی (تشکیل کائولینیت و سریسیت) می باشند. درصد اکسید های اصلی و عناصر فرعی و نسبت های این عناصر (Th/Sc، La/Sc، Co/Th، La/Yb و La/Sm) بیانگر آن است که منشأ ماسه سنگ های واحد زابلی سنگ های آذرین حد واسط تا فلسیک است. بر اساس نتایج آنالیز مدال، موقعیت زمین ساختی ماسه سنگ های مورد مطالعه، کوهزایی های با چرخه مجدد می باشد. رسم درصد اکسید های اصلی و عناصر فرعی بر روی نمودار های تفکیک کننده تکتونیکی مختلف نیز رسوبگذاری در یک حوضه رسوبی وابسته به حاشی ههای فعال قاره ای و قوس های ماگمایی قاره ای را تایید می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

501 - بررسی زمین شناسی و پترولوژی زغال سنگ های گلندرود البرز مرکزی
لیلا اردبیلی پدرام ناوی واصف بابازاده ذاکر ممداو

در این مقاله زمین شناسی و مشخصات پتروگرافیکی زغا لهای بیتومینوز (82% 10Ra) منطقه گلندرود البرز مرکزی در شمال ایران بررسی گردیده است. زغال سنگ های این منطقه که در داخل رسوبات زغال دار سازند شمشک قرار گرفته اند، در زمان تریاس فوقانی – ژوراسیک زیرین به صورت 32 لایه ز أکثر

در این مقاله زمین شناسی و مشخصات پتروگرافیکی زغا لهای بیتومینوز (82% 10Ra) منطقه گلندرود البرز مرکزی در شمال ایران بررسی گردیده است. زغال سنگ های این منطقه که در داخل رسوبات زغال دار سازند شمشک قرار گرفته اند، در زمان تریاس فوقانی – ژوراسیک زیرین به صورت 32 لایه زغالی در یک محیط مردابی نهشته شد هاند. این زغال ها با درصد خاکستر (6/18-2/12%)، مواد فرار (3/39-3/28%)، و ارزش حرارتی (kcal/kg 8880-7430) نسبتاً زیاد مشخص م یشوند. وجود مقدار گوگرد کلی کم در زغال های گلندرود (0.45-1.05 %wt)، نشانه نهشته شدن این زغا ل ها در یک محیط رسوبی لیمنیک وابسته به آب شیرین است. کانی های شناسائی شده در زغال سنگ های گلندرود از نوع دلومیت (بیش از 80 %)، سیدریت، کوارتز، اسفالریت، گالنیت و کائولینیت است و پیریت فقط در زغال برخی لایه های زغالی به صورت ذرات ریز و پراکنده دیده م یشود. ماسرال های تشکیل دهندهبخش آلی این زغال ها بیشتر از گروه ویترینیت (کلوتلینیت) و اینرتینیت (فوزینیت) می باشد که حفرات و درز و شکاف آ نها از کربنات و سیلیس پر شده است. با کاهش درصد مواد فرار زغال ها از لایه های سطحی به سمت عمق، درجه زغالی شدن زغال ها افزایش یافته و نوع زغال ها از گازی تا گازی چرب تغییر پیدا میکند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

502 - تأثیر آلتراسیون گرمابی در تغییر ترکیب کانی شناسی و ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی بازیک دگرگون شده ژوراسیک در غرب اصفهان
زهرا نصراصفهانی علی خان نصراصفهانی

سنگ های بازیک دگرگون شده منطقه مورد مطالعه با سن ژوراسیک، در غرب اصفهان و در سرزمین شهرکرد - دهسرد قرار دارند. این ناحیه بخشی از زون ساختاری سنندج- سیرجان می باشد. این سنگ ها دارای شیست سبز بوده و مهم ترین رخنمون سنگی در منطقه می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمی، این سنگ أکثر

سنگ های بازیک دگرگون شده منطقه مورد مطالعه با سن ژوراسیک، در غرب اصفهان و در سرزمین شهرکرد - دهسرد قرار دارند. این ناحیه بخشی از زون ساختاری سنندج- سیرجان می باشد. این سنگ ها دارای شیست سبز بوده و مهم ترین رخنمون سنگی در منطقه می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمی، این سنگ ها شبیه بازالت های تولئیتی بوده که ترکیب آنها بازالتی تا آندزیت بازالتی با ماهیت ساب آلکالن و روند تولئیتی است. با توجه به مطالعات انجام شده، این سنگ ها به محیط زیررانده آتشفشانی بازی پشت قوسی متعلق می باشند. مهم ترین کانی های تشکیل دهنده این سنگها پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز ، اپیدوت، گارنت، کلریت و کان یهای اپاک است که بیانگر پاراژنز دگرگونی ناحیه ای شیست سبز می باشد. آمفیبول از کانی های سازنده در سن گهای بازیک دگرگون شده م یباشد که هم بصورت درشت بلور و هم بصورت ریز بلور در مقاطع نازک این سنگ ها قابل مشاهده است. میزان فراوانی بلورهای آمفیبول حدود 40 تا 50 درصد متغیر م یباشد. مهم ترین آلتراسیون های موجود در منطقه شامل آلتراسیون سرسیتی، کلریتی، اپیدوتی و سیلیسی می باشد. همراه با این آلتراسیو نها رگه های گرمابی آهن دار نیز حضور دارند. رگه های سیلیسی آهن دار با امتداد شمال غربی- جنوب شرقی، سنگ های منطقه را قطع نموده اند. این رگه ها با کلاهک آهنی از سایر رخنمون ها قابل تشخیص هستند. شواهد صحرایی و آزمایشگاهی نشان دهنده پتانسیل بالای منطقه از نظر اقتصادی می باشد. این شرایط احتمال حضور کانه زایی طلا مشابه کانسارهای طلای نوع رگه ای را در کمربندهای شیست سبز پرکامبرین منطقه افزایش می دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

503 - مطالعه ی سنگ شناسی پوش سنگ مخزن آسماری با استفاده از روش های چاه پیمایی (GR) و پتروگرافی، میدان نفتی کوپال
بهمن سلیمانی یعقوب محمدی

میدان نفتی کوپال در 50 کیلومتری شمال شرق اهواز قرار گرفته و از روند زاگرس تبعیت می کند. بخش 1 سازند گچساران بهعنوان پوش سنگ مخزن آسماری، از 6 طبقه راهنمای A، B، C، D، E و F (از بالا به پایین) تشکیل یافته است. برای ارزیابی پتروفیزیکی پوش سنگ از نمودار چاه پیمایی گاما (GR أکثر

میدان نفتی کوپال در 50 کیلومتری شمال شرق اهواز قرار گرفته و از روند زاگرس تبعیت می کند. بخش 1 سازند گچساران بهعنوان پوش سنگ مخزن آسماری، از 6 طبقه راهنمای A، B، C، D، E و F (از بالا به پایین) تشکیل یافته است. برای ارزیابی پتروفیزیکی پوش سنگ از نمودار چاه پیمایی گاما (GR) و مطالعات سنگشناسی میکروسکوپی و رسم ستون چینهشناسی با کمک نرمافزار لاگپلات 2003 (Log Plot 2003)، و نیز میکروسکوپ الکترونی (SEM) استفاده گردید. نتایج این مطالعات نشان داد که طبقات راهنما از ویژگی های سنگشناسی متفاوتی تشکیل یافته است، A (انیدریت)، B (شیل بیتومینه)، C، D، E و F (آهک). در برخی از چاهها مقداری رس به این افقها اضافه شده و باعث میشود که درجهی ای پی آی (API) آنها در نمودار گاما افزایش یابد. مطالعات پتروگرافی نمونه های انیدریت نشان داد که فرآیندهای دیاژنتیکی انیدریتیزاسیون، سیمانی شدن، تراکم، تبلور مجدد و جانشینی در پوشسنگ غالب میباشد. لیتولوژی عمدهی پوشسنگ، انیدریت است و لذا میتوان آنرا در زمرهی پوشسنگهای انیدریتی طبقهبندی نمود. از سمت شمال غرب به سمت جنوب شرق میدان، ضخامت پوشسنگ بهصورت محسوس کاهش حاصل میکند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

504 - تخمین گونه های سنگی، رخساره های سنگی و تراوایی در یکی از میادین گازی فارس ساحلی با استفاده از مدل سازی فازی
محمد کشتکار مسعود لطف پور سید علی معلمی علی محمد باقری

تراویی، رخسارههای سنگی و گونههای سنگی از جمله پارامترهای مهم مخزنی هستند. در این تحقیق پارامترهای مهم مخزنی بهطور غیرمستقیم از روی لاگهای الکتریکی توسط روش منطق فازی و امکان فازی تخمین زده و نتایج بهدست آمده با نتایج مغزه مقایسه شدند. بدین منظور از دادههای لاگ و مغزهی د أکثر

تراویی، رخسارههای سنگی و گونههای سنگی از جمله پارامترهای مهم مخزنی هستند. در این تحقیق پارامترهای مهم مخزنی بهطور غیرمستقیم از روی لاگهای الکتریکی توسط روش منطق فازی و امکان فازی تخمین زده و نتایج بهدست آمده با نتایج مغزه مقایسه شدند. بدین منظور از دادههای لاگ و مغزهی دو چاه گازی فارس ساحلی استفاده شد. در انتها تطابق خوبی بین داده های مغزه و نتایج بهدست آمده از روش منطق فازی مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

505 - طراحی نگهداری اولیه تونل انتقال آب گلاب با تاکید بر خطرات زمین شناسی
محمدجواد رحیمدل راحب باقرپور

آگاهی از خطرات زمینشناسی، نقش مهمی در انتخاب سامانه نگهداری مناسب برای سازههای زیرزمینی دارد. تونل انتقال آب گلاب با طول حدود 11 کیلومتر و قطر حفاری 2/4 متر، بخشی از طرح آبرسانی از سد زایندهرود به شهرهای کاشان و اصفهان است. با توجه به عبور تونل از نواحی مرتفع و کوهستانی أکثر

آگاهی از خطرات زمینشناسی، نقش مهمی در انتخاب سامانه نگهداری مناسب برای سازههای زیرزمینی دارد. تونل انتقال آب گلاب با طول حدود 11 کیلومتر و قطر حفاری 2/4 متر، بخشی از طرح آبرسانی از سد زایندهرود به شهرهای کاشان و اصفهان است. با توجه به عبور تونل از نواحی مرتفع و کوهستانی و وجود توده سنگهای آهکی و نسبتاً ناپایدار و سست در مسیر، بررسی خطرات زمینشناسی از جمله مچالهشوندگی و انفجارسنگ به منظور انتخاب سامانه نگهداری مناسب، ضروری می باشد. در این تحقیق، ابتدا با استفاده از برداشت های زمین شناسی و مطالعه گمانه های حفاری شده، مسیر تونل تقسیم بندی شد. و سپس شدت مچالهشوندگی و انفجارسنگ در هر بخش بررسی گردید. در نهایت، با توجه به شدت انفجارسنگ و مچاله شوندگی، مسیر تونل تقسیم بندی شده و به کمک روش عددی تفاضل محدود (نرم افزار FLAC)، نگهداری اولیه تونل در هر بخش بررسی گردید. با توجه به بررسیهای انجام شده، تودهسنگهای مسیر تونل به سه بخش، A (کیلومتر 105 تا 4970 ) با مچاله شوندگی متوسط، B (کیلومتر 4970 تا 6440 ) با پتانسیل مچالهشوندگی شدید تا انفجارسنگ ضعیف و C (کیلومتر 6440 تا 10160 ) با پتانسیل مچاله شوندگی ضعیف تا متوسط تفکیک شدند. نگهداری اولیه تونل با بهرهگیری از نرمافزار عددی FLAC2D به اندازه 5 سانتیمتر شاتکریت برای بخش های A و C و 7 سانتیمتر شاتکریت برای بخش B تعیین گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

506 - تحلیل هندسی شکستگی ها در زون افیولیتی سبزوار
سیدحسین میرزینلی یزدی محسن پورکرمانی مهران آرین محمود الماسیان

زون افیولیتی سبزوار (SOZ) واقع در شمال ایران مرکزی (شمال گسل کویر بزرگ و جنوب گسل میامی) است که حوضه رسوبی کپه داغ در شمال را از فلات ایران مرکزی در جنوب جدا می نماید. زمان تکامل این مجموعه افیولیتی در کرتاسه فوقانی (سانتونین کامپانین) و زمان جایگزینى آن کامپانین میانى أکثر

زون افیولیتی سبزوار (SOZ) واقع در شمال ایران مرکزی (شمال گسل کویر بزرگ و جنوب گسل میامی) است که حوضه رسوبی کپه داغ در شمال را از فلات ایران مرکزی در جنوب جدا می نماید. زمان تکامل این مجموعه افیولیتی در کرتاسه فوقانی (سانتونین کامپانین) و زمان جایگزینى آن کامپانین میانى تا ماستریشتین فوقانى بوده است. این نوار افیولیتی شامل حجم زیادی از سنگ های اولترامافیک، تود ههای کوچک گابرویی و ترادفی ضخیم از گدازه های بازالتی زیردریایی همراه با آهک های پلاژیک کرتاسه فوقانی و رادیولاریت است که بطور دگرشیب و با یک قاعده کنگلومرایی توسط سنگ های آتشفشانی و رسوبی پوشیده شده است. این مطالعه ساختارهای شکنند ه منطقه SOZ را جهت تحلیل هندسی آن بررسی می کند. هدف این پژوهش تعیین الگوی ساختاری مناسب و منطبق با ساختارهای محدوده می باشد. در این پژوهش، وضعیت هندسی کلیه ساختارها و ارتباط های منطقی موجود بین شکستگی ها و ساختارهای کلان منطقه ای بررسی شد. برای نیل به این اهداف طی بازدیدهای صحرایی و بررسی تصاویر ماهواره ای ساختارهای محدوده شناسایی شده و مبنای تهیه نقشه ساختاری قرار گرفتند. با بررسی های آماری داده ها و تهیه نمودارهای گل سرخی و کنتوری، روند اصلی شکستگی ها و الگوی جهت گیری آن ها بدست آمد. راستای بدست آمده N59W هماهنگ با امتداد قطع های از گسل میامی بوده و ساختارهای منطقه متأثر از این گسل می باشند. اگر این راستا روند اصلی برش راستگرد منطقه در نظر گرفته شود، سایر روندهای بدست آمده از محدوده، با الگوی جهت گیری انواع شکستگیهای مرتبط با یک برش گسلی منطبق میشود. به طوری که شکستگیهای با روند N14E، N68E، N86E، N77W، N59W و N41W در محدوده به ترتیب بر شکستگ یهای مرتبط با برش نوع X، R’، T، R، D و P منطبق می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

507 - بررسی وضعیت مجموعه‌های نسخه‌های خطی و چاپ سنگی مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب
اکرم امیری احمد شعبانی حجت الله حسن لاریجانی علی قطبی

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت نسخه‌های خطی و چاپ سنگی در مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب برای بهبود وضعیت موجود بود. جامعه‌ی پژوهش، 27 کتابخانۀ دارای نسخه‌های خطی و 25 کتابخانه دارای مجموعه چاپ‌سنگی بود. روش‌شناسی: روش تح أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت نسخه‌های خطی و چاپ سنگی در مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب برای بهبود وضعیت موجود بود. جامعه‌ی پژوهش، 27 کتابخانۀ دارای نسخه‌های خطی و 25 کتابخانه دارای مجموعه چاپ‌سنگی بود. روش‌شناسی: روش تحقیق، توصیفی ـ پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته می‌باشد. برای اعتبارسنجی پرسشنامه از روایی محتوایی و به منظور سنجش پایایی آن از روش آزمون مجدد یا بازآزمایی استفاده شد، که ضریب روایی دو آزمون 96/0 محاسبه گردید. از نرم‌افزار اکسل جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که 5883 جلد نسخه خطی و 17029 جلد چاپ سنگیدر این کتابخانه‌ها موجود است. 51 کتابدار در مقاطع مختلف در بخش نسخه‌های خطی و چاپ‌سنگی در حاشیه دیگر وظایف در بخش‌های مختلف کتابخانه‌های عمومی کشور فعالیت می کنند. 7 درصد کتابخانه‌ها از دوره‌های ضمن خدمت بهره‌جویی داشته اند. 19 درصد کتابخانه‌ها دما و نور؛ 11 درصد کتابخانه‌ها رطوبت؛ و 11 درصد کتابخانه‌ها سیستم‌های کنترلی دما و رطوبت را بازرسی می‌کنند. 74/68 درصد نسخه‌های خطی و 31/52 درصد چاپ سنگی فهرست‌نویسی شده ‌است. 7 درصد کتابخانه‌ها در حال دیجیتال‌سازی محتوا می‌باشند. 80 درصد کتابخانه‌ها به صورت دستی و در محل کتابخانه اطلاع‌رسانی می‌کنند. 88 درصد کتابخانه‌ها برای افراد و با شرایط خاص دسترس‌پذیر بوده و شیوه بازیابی در 76 درصد کتابخانه‌ها فهرست‌‌دستی می‌باشد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، وضعیت حفاظت، مدیریت، و اشاعه نسخه‌های خطی و چاپ‌سنگی در کتابخانه‌های عمومی کشور در شرایط مناسبی نبوده و نیازمند اهتمام بیشتر مسئولین است. انجام مرمت، دیجیتال‌سازی محتوا، فهرست‌نویسی و تهیه بانک‌های اطلاعاتی، ایجاد دوره‌های ضمن‌خدمت، و بهره‌گیری از کارکنان متخصص از اهمّ راهکارهای اشاره شده بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

508 - پایش عناصر سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (Typha latifolia) در تالاب هورالعظیم استان خوزستان
نازنین فیروزشاهیان خوشناز پاینده سیما سبزعلیپور

در اکوسیستم‌های آبی، گیاهان آبزی شاخص‌های زیستی مناسبی برای پایش فلزات سنگین می‌باشند، زیرا در آب ساکن هستند و می‌توانند سطوح آلودگی را تعیین کنند. این تحقیق در سال 1397 با هدف بررسی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (T أکثر

در اکوسیستم‌های آبی، گیاهان آبزی شاخص‌های زیستی مناسبی برای پایش فلزات سنگین می‌باشند، زیرا در آب ساکن هستند و می‌توانند سطوح آلودگی را تعیین کنند. این تحقیق در سال 1397 با هدف بررسی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (Typha latifolia) تالاب هورالعظیم انجام شد. نمونه برداری از 3 ایستگاه تالاب با 9 تکرار انجام شد. جهت سنجش عناصر سنگین از روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت ‌شده القایی (ICP) استفاده گردید. بالاترین میزان کادمیوم در ریشه گیاه نی 020/0±486/1 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان این فلز در ساقه گیاه لویی 001/0±036/0 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد (05/0P<). بالاترین میزان فلز نیکل در ریشه گیاه لویی 045/0±770/4 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان فلز نیکل در ساقه گیاه نی 072/0±843/0 میلی گرم در کیلوگرم بود (05/0P<). بالاترین میزان فلز وانادیوم در ریشه گیاه لویی 128/0±553/16 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان این فلز در ساقه گیاه نی 015/0±136/3 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد (05/0P<). غلظت کادمیوم، نیکل و وانادیوم در ریشه گیاهان آبزی نی و لویی بالاتر از برگ و ساقه بود (05/0P<). کادمیوم در ریشه، ساقه و برگ گیاه نی بالاتر از گیاه لویی بود، اما میزان نیکل و وانادیوم در ریشه، ساقه و برگ گیاه لویی بالاتر از گیاه نی مشاهده شد (05/0P<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

509 - ارزیابی خطر فلزات سنگین جیوه، کادمیوم، سرب و آرسنیک در دو گونه ماهی شیربت (Tor grypus) و سیاه ماهی (Capoeta capoeta) در رودخانه حله بوشهر
لاله رومیانی محمد ولایت زاده

امروزه آلاینده های زیست محیطی فلزات سنگین توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است و به عنوان یکی از عوامل مهم تهدیدکننده انسان در بسیاری از مناطق محسوب می شوند. این تحقیق در سال 1393 به منظور تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه سیاه أکثر

امروزه آلاینده های زیست محیطی فلزات سنگین توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است و به عنوان یکی از عوامل مهم تهدیدکننده انسان در بسیاری از مناطق محسوب می شوند. این تحقیق در سال 1393 به منظور تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه سیاه ماهی (Capoeta capoeta) و ماهی شیربت (Tor grypus) در رودخانه حله استان بوشهر انجام شد.60 قطعه ماهی به صورت تصادفی از روخانه حله صید شدند. میزان فلزات سنگین در عضله ماهیان پس از عملیات هضم شیمیایی، توسط دستگاه جذب اتمی پرکین المر مدل 4100 تعیین شد. دامنه غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب،کادمیوم و آرسنیک در دو گونه ماهی به ترتیب 0755/0-0604/0، 255/0-213/0، 134/0-108/0 و 142/0-109/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. میزان سرب در عضله دو گونه ماهی شیربت و سیاه ماهی نسبت به سایر فلزات سنگین بالاتر بود. همچنین پایین ترین میزان فلز مربوط به عنصر جیوه بود. میزان فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه در عضله ماهی شیربت نسبت به عضله سیاه ماهی بالاتر بود. میزان فلزات سنگین در عضله این دو گونه ماهی در مقایسه با استانداردها نظیر سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا، وزارت کشاورزی ـ شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا پایین تر بود. به طور کلی ماهی شیربت و سیاه ماهی رودخانه حله استان بوشهر جهت مصرف انسانی مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما برای کودکان خطرناک می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

510 - تاثیر دراز مدت غلظت های مختلف نیترات روی بر ساختار تشریحی گیاه Capsicum annuum L. var California Wonder
هلال نعمت فرح زادی صدیقه اربابیان احمد مجد گلناز تجدد

روی (Zn) از جمله عناصر ضروری در گیاهان است که، در تقسیم سلولی، سنتز اکسین، اسیدهای نوکلئیک‌، پروتئین‌ها و نیز در متابولیسم، فتوسنتز و ساختارکوفاکتورهای بسیاری از آنزیم‌ها نقش اساسی دارد. اما در غلظت های بالا برای آن‌ها سمی می‌باشد. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف روی (Z أکثر

روی (Zn) از جمله عناصر ضروری در گیاهان است که، در تقسیم سلولی، سنتز اکسین، اسیدهای نوکلئیک‌، پروتئین‌ها و نیز در متابولیسم، فتوسنتز و ساختارکوفاکتورهای بسیاری از آنزیم‌ها نقش اساسی دارد. اما در غلظت های بالا برای آن‌ها سمی می‌باشد. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف روی (Zn) بر ساختار تشریحی و برخی پارامترهای رشد گیاه فلفل دلمه‌ای (Capsicum annum L.) مورد مطالعه قرار گرفت، گیاهان از ابتدا تا انتهای دوره رویش تحت تیمارهای مختلف (0 (شاهد)، 5/2، 5، 5/7 ، 10و 15 میلی مول) نیترات روی در گلخانه با شرایط کنترل شده، کشت داده شد و آزمایش‌های لازم انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده با افزایش غلظت روی، کاهش طول ساقه و دمبرگ، سطح و تعداد برگ (پارامترهای رشد) در سطح 05/0≥P کاهش معنی داری داشت. فلز روی درغلظت های بالا اثر منفی بر رشد گیاه داشت. افزایش بافت آوندی در ساقه، دمبرگ و کاهش بافت آوندی در ریشه مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

511 - اثر عصاره دانه خربزه (Cucumis melo) بر بیان کلیوی ژن های کد کننده استئوپونتین و لیتواستاتین در موش های صحرایی مبتلا به سنگ کلیه
مریم عیدی مونا منوچهر میرزا مهدی ابراهیمی

10.30495/jdb.2021.680724

سنگ کلیه یکی از مهم ترین بیماری های دستگاه ادراری و مهمترین دلیل مرگ و میر ناشی از بیماری های مجاری ادراری است. شیوع بیماری سنگ کلیه در حال افزایش بوده و بنابراین نیاز به روش های درمانی موثرتر و کم خطرتر برای درمان وجود دارد. دانه خربزه برای درمان بیماری های کلیوی مانند أکثر

سنگ کلیه یکی از مهم ترین بیماری های دستگاه ادراری و مهمترین دلیل مرگ و میر ناشی از بیماری های مجاری ادراری است. شیوع بیماری سنگ کلیه در حال افزایش بوده و بنابراین نیاز به روش های درمانی موثرتر و کم خطرتر برای درمان وجود دارد. دانه خربزه برای درمان بیماری های کلیوی مانند سنگ های کلیوی و مثانه پیشنهاد شده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر عصاره هیدرواتانلی دانه خربزه بر بیان کلیوی ژن های کدکننده استئوپونتین و لیتواستاتین در موش های صحرایی نر مبتلا به سنگ کلیه می باشد. القاء سنگ کلیه اگزالات کلسیمی با تیمار خوراکی کلرید آمونیوم (3 روز) و اتیلن گلیکول (38 روز) در موش های صحرایی نر انجام شد. سیترات پتاسیم و عصاره هیدرواتانلی دانه خربزه بطور همزمان با تیمار اتیلن گلیکول به مدت 38 روز بطور خوراکی تیمار شدند. پس از 38 روز، حیوانات بیهوش شده و کلیه سمت راست آنها برای بررسی بیان کلیوی ژن کدکننده استئوپونتین و لیتواستاتین به روش real-time PCR نمونه برداری شدند نتایج نشان داد تیمار روزانه خوراکی سیترات پتاسیم و عصاره دانه خربزه موجب افزایش معنی دار بیان ژن کدکننده استئوپونتین و لیتواستاتین در موش های صحرایی بیمار تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می شود (p <0.001). عصاره دانه خربزه احتمالا بیماری سنگ کلیه را توسط افزایش بیان ژن های کد کننده استئوپونتین و لیتوستاتین بهبود می دهد و موثرتر از سیترات پتاسیم در درمان این بیماری می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

512 - سنتز و شناسایی ترکیب جدید 2-نیتروژن، 6-نیتروژن دی( تیازول-2-ایل)پیریدین-2و6-دی کربوکسیلامید و کاربرد آن در حذف Cd2+ و Zn2+ از پساب‌های صنعتی
کیومرث زرگوش محمدرسول سهرابی امیر عبدالملکی کوروش فیروز

ترکیب جدید (N2,N6-di(thiazol-2-yl)pyridine-2,6-dicarboxamide(DPD 2-نیتروژن، 6-نیتروژن دی (تیازول-2-ایل) پیریدین-2 و 6-دی کربوکسیلامید با استفاده از واکنش بین 2-آمینوتی ازول و پیریدین دی‌کربوکسیلیک اسید سنتز شد. ساختار DPD با تجزیه عنصری، طیف‌سنجی فروسرخ (FT-IR) و رزونان أکثر

ترکیب جدید (N2,N6-di(thiazol-2-yl)pyridine-2,6-dicarboxamide(DPD 2-نیتروژن، 6-نیتروژن دی (تیازول-2-ایل) پیریدین-2 و 6-دی کربوکسیلامید با استفاده از واکنش بین 2-آمینوتی ازول و پیریدین دی‌کربوکسیلیک اسید سنتز شد. ساختار DPD با تجزیه عنصری، طیف‌سنجی فروسرخ (FT-IR) و رزونانس مغناطیسی هسته (1HNMR) بررسی و تأیید شد. قابلیت حذف یون‌های فلزات سنگین (Cd2+ و Zn2+) از محلول، با DPD مورد مطالعه قرار گرفت. هم‌چنین اثر عوامل مؤثر مانند pH، زمان تماس، غلظت یون فلزی، دما و الکترولیت زمینه بر ویژگی جذبی جاذب DPD مورد بررسی قرار گرفت. حداکثر ظرفیت جذب برای Cd2+ و Zn2+ با جاذب DPD به ترتیب 21/128 و 09/90 میلی‌گرم بر گرم به دست آمد. مطالعه ایزوترم‌های جذبی برای جذب Cd2+ و Zn2+ نشان داد که فرایند جذب با مدل لانگمویر همخوانی بیشتری نسبت به مدل فروندلیچ دارد. زمان لازم برای حذف کمی یون‌های Cd2+ و Zn2+ از محلول آبی به ترتیب 30 و 45 دقیقه بود. ویژگی‌های مطلوب DPD نظیر ظرفیت جذب بالا، پایداری، قابلیت استفاده مجدد و سادگی روش سنتز آن، DPD را به یک جاذب ارزشمند برای حذف Cd2+ و Zn2+ از پساب‌های صنعتی تبدیل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

513 - مطالعه اثر عامل جفت کننده ایزوسیانات بر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چندسازه پلی اتیلن سنگین – الیاف کارتن کهنه
آرش رشنو سید محمدجواد سپیده دم شروین احمدی احمد جهان لتیباری روح اله محبی

در این پژوهش اثر افزودن جفت‌کننده ایزوسیانات (هگزا متیلن دی ایزوسیانات) بر روی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی چند سازه الیاف به‌دست آمده از کارتن کهنه / پلی‌اتیلن سنگین بررسی شده است. مخلوط شدن مواد، در اکسترودر دو مارپیچه ناهمسوگرد انجام گرفت؛ سپس از دستگاه قالب‌گیری تزریق أکثر

در این پژوهش اثر افزودن جفت‌کننده ایزوسیانات (هگزا متیلن دی ایزوسیانات) بر روی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی چند سازه الیاف به‌دست آمده از کارتن کهنه / پلی‌اتیلن سنگین بررسی شده است. مخلوط شدن مواد، در اکسترودر دو مارپیچه ناهمسوگرد انجام گرفت؛ سپس از دستگاه قالب‌گیری تزریقی برای ساخت نمونه‌های آزمونی استفاده شد. ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی نمونه‌های آزمونی چند سازه شامل مقاومت خمشی، مقاومت کششی، مدول یانگ، مدول خمشی، مقاومت به ضربه، درصد ازدیاد طول، سختی و جذب آب 2 و 24 ساعت ‌اندازه‌گیری شد. نتیجه‌های به‌دست آمده از آزمون‌های مکانیکی نشان دادند که با افزودن جفت‌کننده بر پایه ایزوسیانات، تمام ویژگی‌های مکانیکی به جز مقاومت به ضربه افزایش می‌یابند. همچنین در اثر افزودن جفت‌کننده، جذب آب 2 و 24 ساعت کاهش یافت. تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی نشان داد که افزودن جفت‌کننده هگزا متیلن دی ایزوسیانات سبب بهبود چسبندگی بین پلیمر و الیاف حاصل از کارتن کهنه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

514 - بهینه‌سازی عامل‌های عملیاتی استخراج باکتریایی کانسنگ کم عیار مجتمع مس سرچشمه با استفاده از باکتری‌های مزوفیل و گرمادوست معتدل در مقایسه با حلال‌شویی
مهدی یعقوبی مقدم زهرا منافی محمد رنجبر مهین شفیعی

در این پژوهش، مقایسه بین روش‌های حلال شویی و استخراج باکتریایی به منظور به‌دست آوردن مس از کانسنگ کم عیار اکسیدی و سولفیدی مجتمع مس سرچشمه بررسی شد. تأثیر عامل‌های عملیاتی مانند pH، دما و دبی پاشش بر روی استخراج باکتریایی کانسنگ کم عیار در ستون‌های ۴ متری در مدت 90 روز أکثر

در این پژوهش، مقایسه بین روش‌های حلال شویی و استخراج باکتریایی به منظور به‌دست آوردن مس از کانسنگ کم عیار اکسیدی و سولفیدی مجتمع مس سرچشمه بررسی شد. تأثیر عامل‌های عملیاتی مانند pH، دما و دبی پاشش بر روی استخراج باکتریایی کانسنگ کم عیار در ستون‌های ۴ متری در مدت 90 روز با استفاده از روش طراحی آزمایشی تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه‌های به‌دست آمده از آزمایش‌های ستونی نشان داد که در فرایند باکتریایی، با استفاده از باکتری‌های مزوفیل در مقایسه با فرایند شیمیایی و دمای محیط، استخراج مس و آهن به ترتیب 24/93 و 9/30 درصد و با استفاده از باکتری‌های گرمادوست معتدل در دمای 50 درجه سانتی‌گراد و pH برابر 1/5 و دبی پاشش 5 لیتر بر متر مربع بر ساعت، استخراج مس در حدود ۳۶ درصد افزایش داشت. با وجود این، بیشینه استخراج مس 81/87 درصد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

515 - ارتقای کیفیت نفت خام فوق سنگین با استفاده از سدیم مولیبدات تجاری
سید کمال مسعودیان طرقی سپهر صدیقی عاطفه توفیق زهرا خدادادی

مطابق آمار‌های مراجع بین المللی، به‌تقریب نیمی از ذخایر نفتی جهان به پایان رسیده است که لزوم استفاده هر چه بهینه‌تر از ذخایر فعلی، به‌ویژه تبدیل باقی‌مانده‌‌های سنگین نفتی و نفت خام فوق سنگین به ترکیب‌های سبک‌تر را نشان می‌دهد. این پژوهش به بررسی استفاده مستقیم از سدیم أکثر

مطابق آمار‌های مراجع بین المللی، به‌تقریب نیمی از ذخایر نفتی جهان به پایان رسیده است که لزوم استفاده هر چه بهینه‌تر از ذخایر فعلی، به‌ویژه تبدیل باقی‌مانده‌‌های سنگین نفتی و نفت خام فوق سنگین به ترکیب‌های سبک‌تر را نشان می‌دهد. این پژوهش به بررسی استفاده مستقیم از سدیم مولیبدات تجاری به عنوان کاتالیستی در دسترس و ارزان برای ارتقای کیفیت نفت خام فوق سنگین و باقی‌مانده‌‌های سنگین نفتی می‌پردازد. برای امکان سنجی ارتقای کیفیت نفت سنگین (افزایش درجه API، کاهش گستره‌ جوش و تقلیل میزان آسفالتن‌ها)، با استفاده از این ماده تجاری، آزمون‌های واکنشگاهی در یک اتوکلاو یک لیتری با برقراری نسبت حجمی هیدروژن به هیدروکربن 1200، فشار bar 70 و دمای 440 درجه سانتی‌گراد و زمان اقامت 20 دقیقه با درصد‌های وزنی متفاوت سدیم مولیبدات بازای وزن خوراک، انجام گرفت. نتیجه‌ها نشان دادند که که بازدهی ارتقای کیفیت در شرایط واکنشگاه در حدود 50 درصد بوده و افزودن مقدار بیشتر سدیم مولیبدات تجاری، تأثیری بر شکست ترکیبات سنگین با نقطه جوش بیش از 620 درجه سانتی‌گراد نداشته، ولی ارتقای کیفیت ترکیب‌های سبک‌تر را افزایش می‌دهد. هم‌چنین آزمایش‌ها اثبات کردند که استفاده بیشتر از سدیم مولیبدات، موجب تشکیل مقدار قابل توجهی کک در واکنشگاه می‌شود به‌گونه‌ای که اگر میزان 05/0 درصد وزنی مولیبدن در مخلوط واکنش رعایت شود، در مقایسه با کاتالیست آمونیم مولیبدات، درصد کک از 0/05 درصد به 0/2 درصد وزنی افزایش خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

516 - اثر نسبت مولی اصلاح‌کننده به نانوذرات تیتانیا در حذف استرانسیم و مطالعات سینتیکی و ترمودینامیکی مربوط
عفت ایروانی

در این پژوهش نانوذرات تیتانیا به‌وسیله‌ی 2– آمینو اتیل دی هیدروژن فسفات، با نسبت‌های مولی متفاوت اصلاح سطح شد. هدف از این نوع اصلاح سطح، بهبود ویژگی‌های جذبی نانو ذرات تیتانیا و تبدیل آن به یک جاذب ارزان و کارآمد برای جذب استرانسیم از محلول‌های آبی بوده است. بر اس أکثر

در این پژوهش نانوذرات تیتانیا به‌وسیله‌ی 2– آمینو اتیل دی هیدروژن فسفات، با نسبت‌های مولی متفاوت اصلاح سطح شد. هدف از این نوع اصلاح سطح، بهبود ویژگی‌های جذبی نانو ذرات تیتانیا و تبدیل آن به یک جاذب ارزان و کارآمد برای جذب استرانسیم از محلول‌های آبی بوده است. بر اساس نتیجه‌های به‌دست‌ آمده از آزمایش‌های مشخصه‌یابی، با افزایش نسبت مولی گروه اصلاح‌کننده به نانو ذرات تیتانیا از 0/05 تا 0/25 درصد جذب استرانسیم از 18/03% تا 72/36% افزایش و پس از آن از نسبت مولی 0/25 تا 1 با شیب ملایمی کاهش یافته است. بهینه‌سازی شرایط جذب، موجب حذف 92/6 درصدی استرانسیم از محلول آبی با غلظت mg l-1 50 در مقایسه با شرایط جذب عادی (72/36%) شد. داده‌های تجربی به‌دست‌ آمده به‌خوبی با مدل سینتیکی شبه مرتبه دو برازش شدند. بر اساس عامل‌های ترمودینامیکی محاسبه شده، فرایند جذب استرانسیم، فرایندی خودبه‌خودی و گرماگیر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

517 - جذب یون‌های منگنز (II) از آب آشامیدنی با استفاده از مخلوط جاذب‌های طبیعی
الهه تجری نرگس صمدانی لنگرودی مهناز خلفی

در پژوهش حاضر، جذب سطحی یون‌های منگنز (II) به‌عنوان آلاینده زیست‌محیطی از محلول‌های آبی مطالعه شده است. برای انجام آزمایش‌های جذب سطحی از مخلوط دو جاذب طبیعی سبوس گندم و پوست هسته ازگیل ژاپنی استفاده شده است. بهترین نسبت اختلاط برای جذب سطحی، نسبت وزنی 30 به 70 سبوس گند أکثر

در پژوهش حاضر، جذب سطحی یون‌های منگنز (II) به‌عنوان آلاینده زیست‌محیطی از محلول‌های آبی مطالعه شده است. برای انجام آزمایش‌های جذب سطحی از مخلوط دو جاذب طبیعی سبوس گندم و پوست هسته ازگیل ژاپنی استفاده شده است. بهترین نسبت اختلاط برای جذب سطحی، نسبت وزنی 30 به 70 سبوس گندم به پوست هسته ازگیل ژاپنی تعیین شده است. در این پژوهش عامل‌های مؤثر بر جذب سطحی شامل مقدار جاذب، pH، زمان تماس و دما بررسی شده است. مقادیر بهینه عامل‌ها به ترتیب 1 گرم، 6/5، 180 دقیقه و 293/15 کلوین به‌دست آمدند. جذب منگنز از مدل تمکین با ضریب همبستگی 1 پیروی می‌کند. عامل‌های ترمودینامیکی شامل تغییرات انرژی آزاد گیبس (°ΔG)، تغییرات آنتالپی (°ΔH) و تغییرات آنتروپی استاندارد (°ΔS) محاسبه شده‌اند. برای شناسایی گروه‌های عاملی موجود بر سطح جاذب، طیف FT-IR نمونه‌ها مورد بررسی گرفته است. ریخت‌شناسی سطح جاذب با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی بررسی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

518 - حذف یون سرب از آب با استفاده از نانوکامپوزیت نانورس/ کیتوسان/نانولوله کربنی چند دیواره
سجاد صداقت

در این مقاله نانوکامپوزیت نانورس/ کیتوسان/ نانولوله کربنی چند دیواره به روشی ساده و از طریق اختلاط در حلال و نفوذ بین لایه‌ای تهیه شده و در فرایندی ناپیوسته و جهت حذف سرب از آب مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه‌ها حاکی از درصد جذب و ظرفیت جذب مناسب نانوکامپوزیت تهیه شده أکثر

در این مقاله نانوکامپوزیت نانورس/ کیتوسان/ نانولوله کربنی چند دیواره به روشی ساده و از طریق اختلاط در حلال و نفوذ بین لایه‌ای تهیه شده و در فرایندی ناپیوسته و جهت حذف سرب از آب مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه‌ها حاکی از درصد جذب و ظرفیت جذب مناسب نانوکامپوزیت تهیه شده نسبت به نانورس خالص است که این نتیجه نشان دهنده اثر هم افزایی اجزا به کار رفته در تهیه نانوجاذب است. نتیجه‌های به دست آمده از ازمون‌های جذب نشان داد که غلظت یون‌های باقی مانده فلزی با استفاده از نانوکامپوزیت کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته و در مدت زمان کمتر از 180 دقیقه،pH برابر با 7 و در دمای محیط، 98 درصد از یون‌های سرب با استفاده از نانو‌کامپوزیت نسبت به نانورس خالص حذف شده است. برای بررسی ریخت شناسی این نانوکامپوزیت از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) استفاده شده است، این بررسی نشان داد که حفرات در بین لایه‌های نانورس مشخش شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

519 - کاربرد کامپوزیت Fe2O3-CuO برای حذف یون‌های سرب (II) از محلول‌های آبی
وحید کیارستمی سید جواد احمدی المیرا صارمی مرتضی حسین پور

در این پژوهش قابلیت جذبی کامپوزیت CuO-Fe2O3 برای حذف یون سرب از محلول‌های آبی مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش‌های جذبی غیر پیوسته برای بررسی تأثیر عامل‌های pH، مقدار جاذب، زمان و غلظت اولیه انجام شد. شرایط بهینه به صورت pH برابر 5، غلظت اولیه برابر 25mgl-1 ، مقدار جاذب 0/ أکثر

در این پژوهش قابلیت جذبی کامپوزیت CuO-Fe2O3 برای حذف یون سرب از محلول‌های آبی مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش‌های جذبی غیر پیوسته برای بررسی تأثیر عامل‌های pH، مقدار جاذب، زمان و غلظت اولیه انجام شد. شرایط بهینه به صورت pH برابر 5، غلظت اولیه برابر 25mgl-1 ، مقدار جاذب 0/1گرم و زمان 10 دقیقه به دست آمد که در این شرایط درصد حذف 99% است. مطالعات سینتیکی نشان داد که زمان تعادل در مدت 10 دقیقه بوده و بهترین برازش از معادله‌ی سرعت درجه دوم تبعیت می‌کند. آزمایش‌های مربوط به بازیابی مجدد نشانگر آن بود که کامپوزیت CuO-Fe2O3 می‌تواند به طور مناسبی بارها برای حذف مورد استفاده قرار گیرد. تأثیر یون‌های خارجی +Ni2+ ،Mg2+ ،Ag و +Zn2 روی حذف یون سرب مورد مطالعه قرار گرفتند و نتیجه این مطالعه نشان داد که این یون‌ها در جذب یون سرب مزاحمت جدی ایجاد نمی‌کنند. هم‌چنین کامپوزیت فوق برای حذف یون سرب در پساب صنعت باطری سازی به کار برده شد و غلظت یون سرب تا زیر حد تشخیص کاهش پیدا کرد. ثابت‌های جذبی با استفاده از نمودارهای هم دمای لانگمیر و فروندلیش به دست آمدند ولی داده‌های تجربی برازش مناسب‌تری با مدل لانگمیر داشته و ظرفیت جذبی بیشینه 333mg g-1 نشانگر توان مناسب جذبی نانوکامپوزیت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

520 - پالایش زیستی آلاینده‌های فلزهای سنگین با استفاده از باکتری: بررسی اثر شرایط فرایندی به کمک روش طراحی پاسخ سطح
سمیه محمدیان روح افزا اکبری مونا طاهری فاطمه اکبری

ورود آلاینده‌های فلزهای سنگین به محیط‌های آبی، به علت سمیت و آسیب‌های زیستی، برای سلامتی انسان مضر است. بنابراین، جذب یون‌های فلزی از محیط، موضوع قابل‌توجهی است. در این پژوهش، فرایند جذب باکتریایی فلزهای مس و منگنز در شرایط متفاوت (pH، دما و غلظت جاذب) انجام شده است. هم أکثر

ورود آلاینده‌های فلزهای سنگین به محیط‌های آبی، به علت سمیت و آسیب‌های زیستی، برای سلامتی انسان مضر است. بنابراین، جذب یون‌های فلزی از محیط، موضوع قابل‌توجهی است. در این پژوهش، فرایند جذب باکتریایی فلزهای مس و منگنز در شرایط متفاوت (pH، دما و غلظت جاذب) انجام شده است. همچنین، طراحی آزمایش به شیوه روش طراحی پاسخ سطح (RSM) برای بررسی برهم‌کنش بین عامل‌ها، ترسیم نمودارهای صفحه‌ای و به‌دست آوردن معادله ریاضی (مقدار جذب برحسب متغیرها) در قالب مدل چند جمله‌ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که با افزایش pH تا 6، جذب زیستی هر دو یون مس و منگنز افزایش‌یافته است. افزایش در مقدار جاذب و دما نیز تأثیر مشابهی نشان داد. هرچند که مقدار جذب منگنز با متغیرهای مورد بررسی مقداری بیشتر از مس بود، تغییرهای مشابهی نشان دادند. اثرهای افزایشی مشاهده شده در سطوح پایین متغیرها، کمتر بوده و در سطوح بالاتر قابل‌توجه شدند. با افزایش دما در هر سطح از جاذب، مقدار جذب بالاتر رفت که این افزایش در pH های بالاتر، بیشتر بود. همچنین، اثر افزایشی عامل pH در غلظت بیشتر باکتری چشمگیرتر بود. تأثیرگذاری هر متغیر، متأثر از دیگری بود. استفاده از روش پاسخ سطح، معادله‌های مقدار جذب هر دو فلز مس و منگنز برحسب عامل‌های ورودی متغیر، با مجذور ضریب تعیین قابل‌قبول و خطای کم به‌دست آمد. افزون‌برآن، اثرات برهم‌کنشی متغیرها با توجه به نمودارهای صفحه‌ای و ضرایب معادله‌ها بررسی شدند. در آخر، مقادیر پیش‌بینی شده با این معادله‌ها برای شرایط آزمایشی جدید با مقادیر تجربی مقایسه شد که تطبیق خوبی نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

521 - کاربرد ژل‌هایی با ترکیبات متفاوت آکریل‌آمید- آلیل آگاروز در روش شیب پخش در غشای نازک و بررسی عملکرد آن در اندازه‌گیری فلزهای سنگین موجود در آب
صابر حیدری جواد سرحدی مهری شریف

آلودگی محیط‌زیست با فلزات سنگین، نگرانی‌های عمده‌ای را ایجاد کرده‌اند. به‌تازگی، پژوهشگران روش جدیدی به نام شیب پخش در غشای نازک (DGT) معرفی کرده‌اند. از مزیت‌های این روش اندازه‌گیری درجا یون‌ها، به ویژه در محیط‌های آبی است. در ساخت ژل‌های موردنیاز در این روش به‌طور معم أکثر

آلودگی محیط‌زیست با فلزات سنگین، نگرانی‌های عمده‌ای را ایجاد کرده‌اند. به‌تازگی، پژوهشگران روش جدیدی به نام شیب پخش در غشای نازک (DGT) معرفی کرده‌اند. از مزیت‌های این روش اندازه‌گیری درجا یون‌ها، به ویژه در محیط‌های آبی است. در ساخت ژل‌های موردنیاز در این روش به‌طور معمول، مواد مورداستفاده ثبت اختراع‌شده‌اند. در این پژوهش، جایگزینی ژل‌هایی با ترکیبات متفاوت آکریل‌آمید- آلیل آگاروز به جای موادی که ثبت اختراع‌شده‌اند و اثر این مواد در ضریب پخشیدگی فلزات سنگین در ژل لایه انتشار بررسی شد. همچنین، عملکرد DGT در محلول شامل عناصر فلزات سنگین نیز موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش pH، نسبت تورم افزایش می‌یافت هرچندکه در گستره pH بین 4 تا 9 تغییرات زیادی در نسبت تورم مشاهده نشد. نتایج نشان داد ضرایب پخشیدگی در محلول‌های غیرآلی، مستقل از قدرت یونی بود. اگرچه با افزایش قدرت یونی نتایج به‌دست آمده از ضریب پخشیدگی در تکرارهای متفاوت گستره خطای کمتری داشت. مقادیر ضرایب پخشیدگی در کاتیون‌های متفاوت در دو نوع ژل بین 60 تا 85 درصد مقادیر ضرایب پخشیدگی آن عناصر در آب بود. با افزایش عامل پیوندی عرضی به دلیل کوچک‌تر شدن منافذ ژل، ضریب پخشیدگی کاهش یافت. مقدار فلزهای سنگین اندازه‌گیری شده با روش DGT، همبستگی خطی نزدیکی با مقدار کاتیون‌های موجود در محلول داشت (r2 برابر با 93/0 تا 99/0). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

522 - نقد کهن‌الگویی شعر «قصه شهر سنگستان» مهدی اخوان‌ثالث
حمیدرضا فرضی

نقد کهن‌الگویی یکی از رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره‌ها و کهن‌الگوها و نقش آنها در ادبیات می‌پردازد. در این مقاله قصه شهر سنگستان از دیدگاه نقد کهن‌الگویی، بررسی و براساس کهن‌الگوهای قهرمان، مرگ و تولد دوباره، پیر دانا، سایه و خویشتن، و أکثر

نقد کهن‌الگویی یکی از رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره‌ها و کهن‌الگوها و نقش آنها در ادبیات می‌پردازد. در این مقاله قصه شهر سنگستان از دیدگاه نقد کهن‌الگویی، بررسی و براساس کهن‌الگوهای قهرمان، مرگ و تولد دوباره، پیر دانا، سایه و خویشتن، و نمادهای کهن‌الگویی درخت، کوه، درّه، غار، چشمه، چاه و عدد هفت، تحلیل شده است. اساس کهن‌الگویی این شعر بر اسطوره قهرمان ـ منجی شکل گرفته و بقیه کهن‌الگوها و نمادها در ارتباط با آن معنا یافته‌اند. از میان مراحل سه‌گانه تحول و رستگاری، رفتار قهرمان (شاهزاده) با مرحله دوم که پاگشایی نام دارد و دارای سه مرحله (حرکت و جدایی، تغییر و بازگشت) است، تطبیق داده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

523 - بررسی پارامترهای فیزیکو شیمیایی و عناصر سنگین در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین
افتخار شیروانی مهدوی هدی پاسدار

تحقیق حاضر به منظور اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکو شیمیایی و فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین انجام گرفت. همچنین امکان همبستگی بین پارامترهای اندازه‌گیری شده با یکدیگر ونیز با فاصله ایستگاه‌ها بررسی شد. کمیت‌های اندازه‌گیری شده با أکثر

تحقیق حاضر به منظور اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکو شیمیایی و فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین انجام گرفت. همچنین امکان همبستگی بین پارامترهای اندازه‌گیری شده با یکدیگر ونیز با فاصله ایستگاه‌ها بررسی شد. کمیت‌های اندازه‌گیری شده با استاندارد آب آشامیدنی و آب‌پرورش قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) از جهت شرب و آبزی پروری نیز مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری در بهمن ماه سال 1387 از 8 ایستگاه در مسافتی حدود 4 کیلومتر انجام شد و ایستگاه‌ها بر اساس روش نمونه‌برداری تصادفی و با در نظر گرفتن امکان دسترسی به محل‌های نمونه‌برداری انتخاب شدند. در نقاط مذکور نمونه‌های آب بر اساس روش‌های استاندارد تهیه و پارامترهای pH, EC, DO و دمای آب توسط دستگاه‌های پرتابل در محیط اندازه‌گیری و سنجش سایر پارامترها در آزمایشگاه انجام گرفت. به منظور اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی شعله ای استفاده گردید. نتایج بیانگر آن می‌باشد که موثرترین پارامترهای آب شامل دما، میزان کدورت، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی و pH بوده و میزان یون فسفات و کل مواد محلول (TDS) از این نظر در مرحله بعد قرار دارند. همچنین نمک کلسیم کلراید مهمترین نقش را در افزایش هدایت الکتریکی در آب منطقه مورد مطالعه داشته و نیز با حرکت به سمت ایستگاه‌های پایین‌تر رودخانه میزان هدایت الکتریکی افزایش و میزان یون نیترات کاهش می‌یابد. مقایسه پارامترهای فیزیکو شیمیایی آب منطقه مورد مطالعه با استاندارد آب آشامیدنی در ایران و آب پرورش قزل‌آلای رنگین‌کمان انجام شد و بر اساس آن میزان کدورت با حد مجاز استاندارد آب آشامیدنی در ایران تفاوت معنی دار)01/0 (P< و میزان کدورت، هدایت الکتریکی، یون کلراید و یون نیترات با استاندارد آب پرورش قزل‌آلای رنگین کمان تفاوت معنی‌دار )01/0 (P< را نشان داد که بر اساس این نتایج کاهش پارامترهای مذکور در آب از جهت شرب و آبزی پروری لازم می‌نماید. بررسی آب منطقه مورد مطالعه از نظر فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل، میزان این فلزات را در آب بسیار کم مشخص نمود که ازاین جهت به منظور شرب و پرورش قزل‌آلای رنگین مناسب می‌باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

524 - مطالعه‌ی بعضی از خواص فیزیکی و شیمیایی و اندازه گیری فلزات سنگین سرب و کادمیم در سه چشمه آبگرم لاویج چمستان
عسکر نعمتی مقدم حسین غفوریان غلامرضا امینی رنجبر

در این پژوهش سه چشمه ی آبگرم کریمی (1) ، ایران زمین (2) و حسینی (3) منطقه لاویج چمستان در استان مازندران با مشخصات طول جغرافیایی ً27وَ04وo52 – ً17وَ58 و o51 شرقی و عرض جغرافیایی ً16وَ24وo36 – ً12وَ59 و o36 شمالی مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه برداری از چشم أکثر

در این پژوهش سه چشمه ی آبگرم کریمی (1) ، ایران زمین (2) و حسینی (3) منطقه لاویج چمستان در استان مازندران با مشخصات طول جغرافیایی ً27وَ04وo52 – ً17وَ58 و o51 شرقی و عرض جغرافیایی ً16وَ24وo36 – ً12وَ59 و o36 شمالی مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه برداری از چشمه ها جهت تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی (تعیین کل مواد معدنی محلول (TDS)، هدایت الکتریکی(Ec)، اسیدیته (pH) ، دما ، مزه و بو) و مقدار کاتیون سرب(+2Pb ) و کادمیم(+2Cd) انجام شد. از مقایسه میانگین TDS چشمه ها مشخص شد که در چشمه ی شماره(1) مواد معدنی بیش تری حل شده است. غلظت کاتیون ها به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. در بررسی آماری نتایج به کمک نرم افزار SPSS، مشخص شد که بین غلظت کاتیون سرب و هم چنین کاتیون کادمیم در هر سه چشمه اختلاف معنی دار آماری وجود ندارد و مکان نمونه برداری بر میانگین غلظت این دو کاتیون موثر نبوده و رابطه ی آماری بین غلظت کاتیون سرب (x) و کادمیم (y) وجود دارد. در صورتی که این ارتباط و همبستگی بین غلظت کاتیون سرب و کادمیم با دمای آب چشمه ها وجود ندارد. در بررسی آماری نتایج به کمک نرم افزار SPSS، مشخص شد با توجه به حد مجاز اعلام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای کاتیون سرب (05/0 میلی گرم در لیتر) و کادمیم (01/0 میلی گرم در لیتر) و غلظت کاتیون ها ، آلودگی کاتیون های سرب و کادمیم در این سه چشمه وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

525 - سنجش مقدار آلودگی فلزات سنگین(آهن، روی، سرب و نیکل)در آب‌های سطحی، خاک و سبزی کشت شده شهرستان پیشوا
حسن کبیری فرد الهام شیخی نژاد مریم معصومی

در تحقیق حاضر مقدار تراکم عناصر سنگین (آهن، روی، سرب و نیکل) در آب های سطحی، خاک و اندام های مختلف اسفناج، تربچه، شاهی و نعناع در دو فصل بهار و تابستان 1390 در منطقه ی پیشوا (ورامین) اندازه گیری و تعیین شد. سپس میزان انتقال فلزات سنگین به ریشه، ساقه، برگ و در نهایت مقدا أکثر

در تحقیق حاضر مقدار تراکم عناصر سنگین (آهن، روی، سرب و نیکل) در آب های سطحی، خاک و اندام های مختلف اسفناج، تربچه، شاهی و نعناع در دو فصل بهار و تابستان 1390 در منطقه ی پیشوا (ورامین) اندازه گیری و تعیین شد. سپس میزان انتقال فلزات سنگین به ریشه، ساقه، برگ و در نهایت مقدار جذب آن توسط انسان از طریق مصرف، محاسبه گردید. نمونه برداری از انواع سبزی در پنج نقطه مختلف مزرعه انجام گردید. بعد از هضم نمونه ها، به منظور تعیین مقدار آهن، روی، سرب و نیکل، به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی شعله ای به ترتیب از طول موج های 3/248، 9/213، 0/217 و 0/232 نانومتر استفاده گردید. توزیع چهار فلز مورد بررسی در نمونه های سبزی، آب و خاک برای هر دو فصل با (05/0P>) نرمال و مقادیر میانگین فلزات در فاصله اطمینان 95 درصد به ترتیب 55/37±34/448، 53/15±68/56، 79/2±50/11 و 21/6±20/134 میلی گرم بر کیلوگرم می‌باشد. با توجه به حد مجاز عناصر فوق بر اساس استانداردهای بین المللی، نتایج حاصل نشان دهنده ی مجاز بودن آن ها در نمونه های آب و خاک مزرعه در هر دو فصل بوده و برای نمونه های سبزی مقدار فلزات آهن، سرب و نیکل در تمام نمونه ها در هر دو فصل بیش از حد مجاز و مقدار روی به غیر از گیاه شاهی، ریشه نعناع و برگ اسفناج در فصل تابستان، در حد مجاز می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

526 - اندازه گیری نیکل در عضله ماهی سوکلا (Rachycentron Canadum) در آب های شمال غربی خلیج فارس
معصومه جهانگیری غلامحسین محمدی محمد ولایت زاده

این تحقیق به منظور سنجش و مقایسه میزان تجمع فلز نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا (Rachycentron Canadum) و ارتباط آن با طول کل، وزن کل و سن ماهی در آب های شمال غربی خلیج فارس در سال 1393 انجام شد. 96 نمونه ماهی در 6 گروه طولی تهیه شد. هضم شیمیایی نمونه ها به روش مرطوب و سنجش أکثر

این تحقیق به منظور سنجش و مقایسه میزان تجمع فلز نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا (Rachycentron Canadum) و ارتباط آن با طول کل، وزن کل و سن ماهی در آب های شمال غربی خلیج فارس در سال 1393 انجام شد. 96 نمونه ماهی در 6 گروه طولی تهیه شد. هضم شیمیایی نمونه ها به روش مرطوب و سنجش غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی با دستگاه مدل Perkin Elmer 4100 انجام گردید. اختلاف بین میانگین‌ها با کمک آزمون آماری آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و ارتباط معنی دار در سطح اطمینان 95 درصد تعیین شد. میانگین غلظت نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا به ترتیب 05/0±148/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک بود (05/0>P). بالاترین میزان تجمع فلز نیکل متعلق به گروه طولی بزرگتر از 127 سانتی متر (9/0±238/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. بین عوامل طول کل، وزن کل و سن با تجمع فلز نیکل ارتباط مثبت و مستقیم برقرار بود که در سطح 05/0 دیده شد. غلظت نیکل در بافت عضله ماهی سوکلا از حد آستانه استاندارد سازمان بهداشت جهانی (38/0 میلی گرم در کیلوگرم) پایین تر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

527 - تاثیر فصول گرم و سرد بر تجمع نیکل، کادمیوم و سرب در عضله ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) و زمین کن دم نواری (Platycephalus indicus) دریای عمان (چابهار)
الهام شهری محمد ولایت زاده

تحقیق حاضر در سال 1392 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیوم در عضله ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) و زمین کن دم نواری (Platycephalus indicus) دریای عمان (خلیج چابهار)در فصول بهار، تابستان و پاییزانجام شد. در این تحقیق 48 نمونه ماهی از دریای عمان أکثر

تحقیق حاضر در سال 1392 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیوم در عضله ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) و زمین کن دم نواری (Platycephalus indicus) دریای عمان (خلیج چابهار)در فصول بهار، تابستان و پاییزانجام شد. در این تحقیق 48 نمونه ماهی از دریای عمان (خلیج چابهار) از دو منطقه ساحلی و دریایی صید شد. برای استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم مرطوب استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمیYounglin AAS8020صورت پذیرفت. بالاترین میزان کادمیوم، سرب و نیکل در عضله ماهی زمین کن دم نواری به ترتیب 02/0±052/0،02/0±047/0 و 96/0±768/1میلی گرم در کیلوگرم بود. پایین ترین میزان کادمیوم، سرب و نیکل در عضله ماهی شانک زرد باله 01/0±019/0،01/0±010/0و 02/0±466/0میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. میانگین میزان کادمیوم، سرب و نیکل در دو گونه ماهی در منطقه ساحلی بالاتر از نواحی دریایی بود. میانگین میزان فلزات سنگین مورد مطالعه در عضله دو گونه ماهی شانک زرد باله و زمین کن دم نواری صید شده در فصل تابستان بالاتر از فصول بهار و پاییز به دست آمد. میزان فلز نیکل در عضله دو گونه ماهی مورد مطالعه نسبت به فلزات کادمیوم و سرب در عضله بالاتر بود. مقادیر فلزات کادمیوم و سرب در عضله ماهی زمین کن دم نواری در مناطق ساحلی و دریایی در سه فصل بهار، تابستان و پاییز بالاتر از ماهی شانک زرد باله به دست آمد، اما میزان نیکل در عضله ماهی شانک زرد باله بالاتر از ماهی زمین کن دم نواری بود. میزان فلزات کادمیوم و سرب در مقایسه با آستانه استانداردهای جهانی سازمان غذا و کشاورزی (FAO)، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، وزارت کشاورزی ـ شیلات انگلستان (UKMAFF) و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا (NHMRC) و سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) پایین تر بود، اما مقادیر نیکل بالاتر به دست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

528 - سنجش فلزات سنگین (سرب، کادمیوم)در کبد و عضله ماهی سنگسر معمولی Pomadasys kaakan در بندر عباس(استان هرمزگان)
مهناز سادات صادقی مژگان امتیازجو رضوان دقیقی روحی

تحقیق حاضر در دو فصل گرم و سرد سال 1390 و 1391 برای تعیین غلظت دو فلز سرب و کادمیوم در بافت عضله و کبد ماهی سنگسر معمولی( Pomadasys kaakan)صید شده از محدوده بندر عباس انجام شد. نمونه ها بیومتری و بافت کبد و عضله جداسازی و توسط روشMicrowave digestion آماده و سپس توسط دست أکثر

تحقیق حاضر در دو فصل گرم و سرد سال 1390 و 1391 برای تعیین غلظت دو فلز سرب و کادمیوم در بافت عضله و کبد ماهی سنگسر معمولی( Pomadasys kaakan)صید شده از محدوده بندر عباس انجام شد. نمونه ها بیومتری و بافت کبد و عضله جداسازی و توسط روشMicrowave digestion آماده و سپس توسط دستگاه جذب اتمی شعله ای Varian با مدل GTA100 میزان تجمع فلزات سنگین در بافت ها اندازگیری گردید. بر اساس نتایج به دست آمده در دو فصل، میانگین غلظت سرب و کادمیوم در کبد به ترتیب با 0234/0±1334/0 و 0077/0±0255/0 میکروگرم بر گرم و در عضله 0106/0±0439/0 و0007/0±0041/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. میانگین غلظت سرب و کادمیوم در بافت های کبد و عضله تفاوت معنی داری داشت (05/0P<). میانگین غلظت فلزات در بافت های کبد و عضله بین دو فصل تفاوت معنی داری را نشان نداد (05/0≤P). ازمقایسه نتایج با حد مجاز سازمان های WHO وEPA پایین بودن غلظت این فلزات نتیجه گیری شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

529 - بررسی میزان فلزات سنگین روی، سرب، کروم و مس در بافت نرم شکم پای Thais mutabilis در منطقه جزر و مدی بندرعباس
عبدالرحیم وثوقی لیدا سلیمی محمود ابراهیمی ریحانه صفائی

برای تعیین میزان فلزات سنگین روی، سرب، کروم و مس در بافت نرم شکم پای Thais mutabilis ناحیه ی جزر و مدی در 3 ترانسکت در سواحل گلشهر جنوبی، پشت شهر و سورو در بندرعباس، در زمستان 1389 نمونه برداری انجام گرفت. هر ترانسکت دارای 3 ایستگاه بالا، میان و پایین بین جزر و مدی بود. أکثر

برای تعیین میزان فلزات سنگین روی، سرب، کروم و مس در بافت نرم شکم پای Thais mutabilis ناحیه ی جزر و مدی در 3 ترانسکت در سواحل گلشهر جنوبی، پشت شهر و سورو در بندرعباس، در زمستان 1389 نمونه برداری انجام گرفت. هر ترانسکت دارای 3 ایستگاه بالا، میان و پایین بین جزر و مدی بود. نمونه برداری با انداختن کوآدرات به ابعاد 5/0×5/0 مترمربع در هر ترانسکت به صورت تصادفی، صورت گرفت. در هر ترانسکت 9 بار نمونه برداری صورت گرفت. نمونه ها برای تعیین میزان فلزات سنگین روی، سرب، کروم و مس مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد، بیشترین غلظت فلزات سنگین مربوط به فلز روی با میانگین (9/438±18/577 میلی گرم بر گرم) و کمترین غلظت مربوط به فلز سرب با میانگین(6/0 ±17/0 میلی گرم بر گرم) بود. به طور کلی بیشترین غلظت فلزات روی (9/438±18/577)، سرب (8/0±67/0) و کروم (8/0±23/1) در بافت نرم شکم پا در ترانسکت گلشهر جنوبی و بیشترین غلظت فلز مس (6/134±77/88) در نمونه های ترانسکت پشت شهر به دست آمد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که غلظت فلز کروم در بافت نرم شکم پا در ترانسکت گلشهر با سورو اختلاف معنی داری دارد (05/0 P≤). ولی اختلاف معنی داری میان غلظت فلزات سرب، مس و روی در نمونه های بافت نرم شکم پا، در ترانسکت ها، وجود نداشت (05/0≤P). غلظت فلزات سنگین سرب و کروم از حد مجاز (WHO) برای موجود آبزی پایین تر بوده و نشان دهنده ی کم بودن آلاینده های ورودی حاوی این فلزات به محیط است. غلظت فلزات سنگین روی و مس از حد مجاز (WHO) در هر 3 ترانسکت بالاتر بود. نتایج حاصل از بررسی انباشت زیستی فلزات سنگین (روی، سرب، کروم و مس) در بافت نرم گونه Thais mutabilis، به ترتیب ZnCuCr Pb بدست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

530 - انباشتگی زیستی روی و کروم در Azolla filiculoides در تالاب انزلی
پریسا نجات خواه معنوی لیدا سلیمی شیرین ولی پور

آزولا (Azolla filiculoides ) سرخس شناور آبزی است که در سطح کانال ها، دریاچه ها، تالاب ها و استخرها زندگی می کند. از آزولا به عنوان بیوفیلتری برای جذب فلزهای سنگین و حذف این مواد از فاضلاب های صنعتی و در مسیر ورودی آن ها به تالاب ها و رود خانه ها می توان استفاده نمود. تح أکثر

آزولا (Azolla filiculoides ) سرخس شناور آبزی است که در سطح کانال ها، دریاچه ها، تالاب ها و استخرها زندگی می کند. از آزولا به عنوان بیوفیلتری برای جذب فلزهای سنگین و حذف این مواد از فاضلاب های صنعتی و در مسیر ورودی آن ها به تالاب ها و رود خانه ها می توان استفاده نمود. تحقیق حاضردر تابستان(فصل گرم) و پائیز (فصل سرد) سال 1391 در سه منطقه در تالاب انزلی شامل دهانه پسیخان(بخش شرقی)، سیاه درویشان (بخش مرکزی) و سیاه کشیم و آبکنار (بخش غربی) انجام شده است. ریشه و برگ های آزولا به طور جداگانه مورد هضم قرار گرفته و سپس میزان غلظت کروم و روی با دقت میکروگرم بر گرم وزن خشک به وسیله دستگاه جذب اتمی کوره ای اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزهای روی و کروم به ترتیب در بخش شرقی 3/13)± 84/62،±1/0714/3 ( در بخش غربی (03/22 ± 64/ 27، 1/1، ±3/1 ( و در بخش مرکزی ±23/3) 97/29 ±1/8, 33/2 ppm (بود، بنابر این بیشترین غلظت فلزهای بررسی شده به ترتیب در ناحیه شرقی، مرکزی و در نهایت غربی بدست آمد. نتایج بدست آمده بر روی نمونه های ریشه و برگ آزولا در تالاب انزلی نشان داد که در هر سه منطقه مورد بررسی غلظت کروم و روی به طور معنی داری در بافت ریشه بیشتر از بافت برگ انباشته شده بود )05/0>(P. همچنین در فصل تابستان در مقایسه با زمستان کروم و روی بیشتری در ریشه و برگ آزولا وجود داشته است. در مطالعه حاضر غلظت فلزهای کروم و روی در بافت های مورد بررسی دارای همبستگی مثبت معنی داری با دمای آب و هوا بودند ولی سایر پارامترهای محیطی همبستگی معنی داری با غلظت فلزها نداشتند. مقایسه نتایج نشان دهنده ی به طور معنی داری بالاتر بودن میزان فلز کروم در آزولای تالاب انزلی(25/2 ppm) با استاندارد WHO برای گیاه (3/1 میلی گرم در کیلوگرم) می باشد، در حالیکه روی (15/40 ppm)کمتر از حد مجاز اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی برای گیاه (50 میلی گرم در کیلوگرم) بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

531 - تعیین غلظت جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در عضله و کبد ماهی مید (Liza klunzingeri) بندر هندیجان
محمد ولایت زاده الهام شهری

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در اندام های عضله و کبد ماهی مید استان خوزستان انجام گرفته است. در این تحقیق 18 نمونه ماهی مید از بندر هندیجان در فصل زمستان تهیه شد. تعیین غلظت فلزات به روش جذب اتمی با دستگاه Perkin Elmer 4100 صورت پذیرف أکثر

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در اندام های عضله و کبد ماهی مید استان خوزستان انجام گرفته است. در این تحقیق 18 نمونه ماهی مید از بندر هندیجان در فصل زمستان تهیه شد. تعیین غلظت فلزات به روش جذب اتمی با دستگاه Perkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. میانگین طول کل و وزن ماهی مید به ترتیب 95/0±77/18 سانتی متر و 68/3±27/78 گرم بود. میانگین میزان جیوه، کادمیوم، سرب و آرسنیک در عضله ماهی مید به ترتیب 009/0±033/0، 017/0±171/0، 009/0±265/0، 008/0±092/0 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک بود. همچنین میزان این فلزات در کبد ماهی مید به ترتیب 009/0±052/0، 011/0±224/0، 017/0±323/0، 008/0±160/0 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک محاسبه شد. میزان فلزات جیوه، کادمیوم، سرب و آرسنیک در کبد ماهی مید بالاتر از عضله بود. در این تحقیق بین غلظت فلزات جیوه، کادمیوم، سرب و آرسنیک با طول و وزن ماهی مید در بافت عضله ارتباط معنی داری وجود نداشت (05/0P≥). میزان تجمع جیوه، سرب و آرسنیک در عضله ماهی مید پایین تر از حد آستانه استانداردهای جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا (NHMRC) بود، اما غلظت کادمیوم از استاندارد انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا (NHMRC) بالاتر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

532 - بررسی تجمع زیستی جیوه، کادمیوم و آرسنیک و برخی ترکیبات شیمیایی عضله ماهی کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel) بندر هندیجان
شیما جنت مکان ابوالفضل عسکری ساری مهران جواهری بابلی محمد ولایت زاده

این تحقیق در سال 1390 به منظور تعیین میزان پروتئین، چربی، خاکستر و فلزات آرسنیک، جیوه و کادمیوم در عضله ماهی کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel) در بندر هندیجان انجام شد. تعداد 10 نمونه ماهی کفشک زبان گاوی از سواحل بندر هندیجان به کمک تور ترال صید شد. میانگین میزان جیوه، أکثر

این تحقیق در سال 1390 به منظور تعیین میزان پروتئین، چربی، خاکستر و فلزات آرسنیک، جیوه و کادمیوم در عضله ماهی کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel) در بندر هندیجان انجام شد. تعداد 10 نمونه ماهی کفشک زبان گاوی از سواحل بندر هندیجان به کمک تور ترال صید شد. میانگین میزان جیوه، آرسنیک و کادمیوم در عضله ماهی کفشک زبان گاوی به ترتیب 27/7±60/41، 50/7±20/73 و 40/21±02/189 میکروگرم در کیلوگرم وزن تر بود. همچنین میزان پروتئین، چربی و خاکستر در عضله این ماهی به ترتیب 54/0±58/16، 14/0±04/1 و 13/0±57/1 درصد تعیین شد. نتایج نشان دهنده ارتباط مثبت و معنی داری بین غلظت جیوه، آرسنیک و کادمیوم در عضله ماهی کفشک زبان گاوی بود (05/0P<). بالاترین ضریب همبستگی (05/0 , P<964/0r=) در عضله ماهی کفشک زبان گاوی بین فلزات کادمیوم و آرسنیک مشاهده گردید. در این تحقیق ارتباط مثبت و معنی داری بین غلظت جیوه، آرسنیک و کادمیوم با میزان ترکیبات شیمیایی در عضله ماهی کفشک زبان گاوی وجود داشت (05/0P<). بالاترین ضریب همبستگی (05/0 , P<972/0r=) در عضله ماهی کفشک زبان گاوی بین آرسنیک و پروتئین مشاهده گردید. همچنین پایین ترین ضریب همبستگی (05/0 , P<880/0r=) در عضله ماهی کفشک زبان گاوی بین جیوه و پروتئین مشاهده گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

533 - سنجش مقادیر کبالت، کروم، کادمیوم، نیکل و وانادیوم در صدف دسته چاقویی(Solen rosemaculatus) در سواحل بندرخمیر (خلیج فارس)
لیدا سلیمی آریا اشجع اردلان مهدی سلطانی

فلزات سنگین از جمله عناصری هستند که به دلیل خصوصیات جهش زایی و سرطان زایی اثرات بسیار خطرناکی را بر روی موجودات زنده به جا می‌گذارند. در تحقیق حاضر میزان پنج فلز سنگین (V ,Ni ,Cd ,Cr ,Co) در بافت نرم rosemaculatusSolenدر منطقۀ بندرخمیر طی دو فصل تابستان و زمستان 1389 تع أکثر

فلزات سنگین از جمله عناصری هستند که به دلیل خصوصیات جهش زایی و سرطان زایی اثرات بسیار خطرناکی را بر روی موجودات زنده به جا می‌گذارند. در تحقیق حاضر میزان پنج فلز سنگین (V ,Ni ,Cd ,Cr ,Co) در بافت نرم rosemaculatusSolenدر منطقۀ بندرخمیر طی دو فصل تابستان و زمستان 1389 تعیین گردید. بندرخمیر یکی از بنادر مهم صیادی در استان هرمزگان می‌باشد. بدین منظور نمونه‌ها با اندازه 5 تا 7 سانتی‌متر از 3 ایستگاه در منطقه جزر و مدی بندرخمیر برداشت شد. دوکفه‌ای‌ها به آزمایشگاه منتقل و پس از بیومتری، بافت نرم دوکفه‌ای‌ها جدا شده و بعد از انجام مراحل آماده سازی و هضم با استفاده از دستگاه جذب اتمی (کوره گرافیتی) میزان فلزات سنگین آن‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج حاصله بیانگر میانگین غلظت‌ کبالت، کروم، کادمیوم و نیکل در فصول تابستان و زمستان به ترتیب کبالت (026/0075/0و 034/0083/0)، کروم (038/0100/0و 042/0142/0)، کادمیوم (017/0026/0و 009/0013/0) و نیکل (287/0984/0و 344/0104/1) میکروگرم بر گرم وزن خشک تعیین شد. غلظت وانادیوم کمتر از حد تشخیص دستگاه بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مقادیر بدست آمده کمتر از حد مجاز استاندارد جهانی می‌باشد. آنالیزهای آماری نشان داد که اختلاف معنی دار در بین غلظت کروم بین ایستگاه‌های مختلفو همچنین در فصول مختلف دیده شد (05/0P <). همچنین اختلاف معنی داربین مقدار کادمیوم میان نمونه‌ها در فصول مختلف وجود دارد (05/0P <). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

534 - ارزیابی مقایسه‌ای فلزات سنگین سرب و نیکل در میگو Litopaeneus vanammei در مجاورت نفت خام و دو نوع پراکنده ساز
علیرضا شمسی زاده مژگان امتیازجو مهناز سادات صادقی محمد ربانی

هدف از پژ&zwj;وهش حاضر، ارزیابی میزان فلزات سنگین (نیکل و سرب)تجمع یافته در میگو Litopenaeus vannamei در مجاورت نفت خام و دو نوع پراکنده ساز ایرانی و خارجی به نام‌های، نفت روب و رادیوگرین OSD بود. برای این منظور، یک گروه شاهد و 5 تیمار با ترکیبات و غلظت های مختلف و هر ک أکثر

هدف از پژ&zwj;وهش حاضر، ارزیابی میزان فلزات سنگین (نیکل و سرب)تجمع یافته در میگو Litopenaeus vannamei در مجاورت نفت خام و دو نوع پراکنده ساز ایرانی و خارجی به نام‌های، نفت روب و رادیوگرین OSD بود. برای این منظور، یک گروه شاهد و 5 تیمار با ترکیبات و غلظت های مختلف و هر کدام با سه تکرار در نظر گرفته شد. نمونه های میگو 48 ساعت در معرض نفت خام به تنهایی و ترکیبی از نفت خام و پراکنده سازها قرار گرفته و سپس میزان فلزهای سنگین تجمع یافته در آنها با دستگاه جذب اتمی سنجیده شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین غلظت فلز سنگین نیکل در میگو، در تیمارهای ترکیب نفت خام با پراکنده ساز ایرانی نفت روب برابر با ppm484/4 است. بیشترین میانگین غلظت فلز سنگین سرب تجمع یافته در میگوی L. vannameiکه در معرض نفت خام با پراکنده ساز خارجی Radiogreen OSD قرار گرفته بود، برابر ppm 443/2 بدست آمد. در نهایت مشخص گردید با افزایش غلظت نفت خام و پراکنده سازها، غلظت فلزات سنگین جذب شده توسط میگوها در مجاورت نفت خام و ترکیب نفت خام با پراکنده سازها، افزایش داشته است. همچنین نیکل در غلظت بیشتری در مقایسه با سرب در میگوهای در معرض نفت خام و پراکنده سازها و ترکیب نفت با پراکنده سازها تجمع یافته بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

535 - تغییرات غلظت کلروفیلa در مرجان Porites compressa در خلیج نای بند
مهدی بلوکی خورانده سید محمد باقر نبوی

تجمع کلروفیل a به عنوان یکی از رنگدانه های فتوسنتزی زوگزانتلا نشان دهنده سلامتی مرجان می‌باشد. جهت اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان های Porites compressa در خلیج فارس دو منطقه در شمال و جنوب خلیج نای بند انتخاب گردید. نمونه برداری در بهمن سال 1386 و اردیبهشت و مرداد أکثر

تجمع کلروفیل a به عنوان یکی از رنگدانه های فتوسنتزی زوگزانتلا نشان دهنده سلامتی مرجان می‌باشد. جهت اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان های Porites compressa در خلیج فارس دو منطقه در شمال و جنوب خلیج نای بند انتخاب گردید. نمونه برداری در بهمن سال 1386 و اردیبهشت و مرداد سال1387 با انجام عملیات غواصی در زیر آب صورت گرفت. بیشترین میزان میانگین کلروفیل a در جنوب خلیج نای بند در فصل سرد g/cm2µ 043/0 ± 828/0 و کمترین میزان آنg/cm2µ 048/0±604/0 در شمال نای بند در فصل گرم برآورد گردیدکه دارای اختلاف معنادار (05/0 P<) با بودند. هدف از این مطالعه، اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان‌های گونه Porites compressa به منظور بررسی وضعیت سلامت تشکیلات مرجانی خلیج نای بند می باشد که در نهایت مشخص شد مرجان های محدوده‌ی شمال خلیج نای بند که به منابع آلاینده پتروشیمی نزدیک‌تر هستند علائم بیشتری از تخریب را در مقایسه با مرجان های جنوب خلیج نای بند که در فاصله دورتری از این صنایع قرار دارد، نشان دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

536 - مقایسه نتایج دو مدل عددی سه بعدی پیش بینی حرکت لکه نفت ناشی از ریزش اتفاقی در تنگه سنگاپور
شهلا حبیبی واحد زنجانی

در این مقاله، مدل عددی سه بعدی پیش بینی حرکت نفت ناشی از حادثه اتفاقی در تنگه سنگاپور معرفی شده، سپس نتایج این مدل با نتایج مدلی که توسط چائو و همکاران اجرا شده است، مورد مقایسه قرار گرفته است. مدل عددی معرفی شده سابقاً برای حرکت میعانات گازی ناشی از ریزش اتفاقی در منطق أکثر

در این مقاله، مدل عددی سه بعدی پیش بینی حرکت نفت ناشی از حادثه اتفاقی در تنگه سنگاپور معرفی شده، سپس نتایج این مدل با نتایج مدلی که توسط چائو و همکاران اجرا شده است، مورد مقایسه قرار گرفته است. مدل عددی معرفی شده سابقاً برای حرکت میعانات گازی ناشی از ریزش اتفاقی در منطقه دریایی عسلویه اجرا شده که بر اساس حل معادلات حاکم ناویر استوکس و پیوستگی شبیه سازی شده است. برای حل معادله فرا رفت در مدل، از الگوریتم بالا سوی وزن دار ترابرد مثبت معین چند بعدی( MPDATA) به کار رفته است. اساس این الگوریتم، طرحواره ساده پاد جریانسو است، که در آن از مفهوم سرعت پاد پخش برای تعدیل اثر پخش موجود در طرحواره استفاده می‌شود. مقایسه نتایج دو مدل سازگاری خوبی را نشان می دهد که صحت سنجی خوبی برای مدل معرفی شده، می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

537 - بررسی خواص فیزیکی، شیمیایی و مواد مغذی آب های سطحی سواحل جنوبی دریای خزر – سی سنگان
علی حمزه پور کاظم درویش بسطامی حسین باقری علی عظیمی عباس عینعلی رضا رهنما

تحقیق حاضر به منظور بررسی برخی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( شوری، اکسیژن محلول، قلیائیت، هدایت الکتریکی، مواد معلق کل و pH) و نیز مواد مغذی ( فسفات، نیترات، نیتریت، سیلیکات و فسفر کل) در آب های سطحی سواحل جنوبی دریای خزر در منطقه گردشگری سی سنگان انجام گردید. در این أکثر

تحقیق حاضر به منظور بررسی برخی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( شوری، اکسیژن محلول، قلیائیت، هدایت الکتریکی، مواد معلق کل و pH) و نیز مواد مغذی ( فسفات، نیترات، نیتریت، سیلیکات و فسفر کل) در آب های سطحی سواحل جنوبی دریای خزر در منطقه گردشگری سی سنگان انجام گردید. در این مطالعه 12 ایستگاه در چهار ترانسکت عمود بر ساحل در فصل پاییز 1391 توسط نمونه بردار نیسکین و CTD از آب های سطحی انتخاب گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که مقدار شوری در گستره (30/11- 16/11گرم بر کیلوگرم)، اکسیژن محلول (42/8- 05/8 میلی گرم بر لیتر)، هدایت الکتریکی (27/18- 75/17 میلی زیمنس بر سانتی متر)، قلیائیت در گستره (200- 5/187 میلی گرم بر لیتر کلسیم کربناتی)، مواد معلق کل در گستره (12- 8 میلی گرم بر لیتر) و pH در گستره (42/8 – 25/8) می باشد. مقادیر بدست آمده برای فسفات (کمتر از حد تشخیص تا 01/0 میلی گرم بر لیتر)، نیتریت ( کمتر از حد تشخیص)، فسفر کل (005/0 - 001/0 میلی گرم بر لیتر)، سیلیکات (221/0 - 064/0 میلی گرم بر لیتر) و نیترات (071/0 تا 011/0 میلی گرم بر لیتر) بود. غلظت نیترات، فسفات، سیلیکات، قلیائیت و مواد معلق کل در ترانسکت های بررسی شده در منطقه سی سنگان براساس نتایج حاصل از آنالیز آماری هیچ گونه اختلاف معنی داری نداشتند (05/0 P≥). غلظت مواد مغذی در آب های سطحی دریای خزر در منطقه سی سنگان در مقایسه با دیگر مناطق در جنوب شرق و جنوب غرب دریای خزر کمتر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

538 - بررسی و تعیین مخاطرات بهداشتی فلز سنگین کروم در فاضلاب نهر فیروز آباد تهران به روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست ( EFMEA)
سید علی جوزی حسن کبیری‌فرد سمیه شکوری اکبر احمدی‌ مجد

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلز سنگین کروم درنهر فیروز آباد تهران به انجام رسید. بدین منظور با تعین 5 ایستگاه اندازه گیری در مسیر نهر در موعد های زمانی بهار ،تابستان و پاییز سال 1386 کار نمونه برداری از آب به انجام رسید. آنالیز نمونه ها با استعانت ازروش Atomic Absorpt أکثر

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلز سنگین کروم درنهر فیروز آباد تهران به انجام رسید. بدین منظور با تعین 5 ایستگاه اندازه گیری در مسیر نهر در موعد های زمانی بهار ،تابستان و پاییز سال 1386 کار نمونه برداری از آب به انجام رسید. آنالیز نمونه ها با استعانت ازروش Atomic Absorption صورت گرفت . نتایج این مطالعه نشان می دهد که میزان فلز کروم سنجیده شده در ایستگاه های سوم ، چهارم و پنجم به ترتیب با مقادیرمیانگین503 /0 ، 29/ 1و62/2 میلی گرم بر لیتر بالاترازحد مجاز کروم تعیین شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست (0.5mg/l ) در آب های جاری می باشد. به منظور برآورد میزان مخاطرات زیست محیطی کروم بر محیط زیست منطقه تحت تاثیر از روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست استفاده شد. بدین منظور، نخست بر مبنای هر ایستگاه یک جدول طراحی شد، که درآن غلظت کروم در هر ایستگاه از نظر شدت مخاطرات و پیامد های احتمالی در بازه امتیازات بین1 تا50 نمره دهی گردید. در ادامه، از حاصلضرب شدت مخاطره در پیامد احتمالی، نمره اولویت ریسک یا RPN ( Risk Priority Number ) برای هر ایستگاه محاسبه گردید. در ایستگاههایی که میزان فلز سنگین کروم بالاتر از مقدار استاندارد قرار دارد اقداماتی به منظور کاهش RPN پیشنهاد گردید. در این مطالعه میزان مخاطرات زیست محیطی این فلز در پنج ایستگاه براساس نمره اولویت ریسک(RPN) به ترتیب به صورت ذیل برآورد گردید: RPNایستگاه اول =2 < RPNایستگاه دوم =10< RPNایستگاه سوم =30 < RPNایستگاه چهارم =200 < RPNایستگاه پنجم =450 که به دلیل آبیاری اراضی کشاورزی بخصوص مزارع سبزی کاری و صیفی کاری در جنوب تهران توسط آب این نهر،غلظت بیش ازحد کروم سبب افزایش مقدار قابل توجه جذب فلز سنگین فوق الذکردر گیا هان شده وپیامد آن ورود هر چه بیشتر این فلز به زنجیره غذایی و عوارض سوء آن بر انسان خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

539 - اندازه گیری و مقایسه فصلی فلزات سنگین Zn، Cu، Pb و Cd در بافت عضله و کبد ماهی کوتر Sphyraena sp. در آب های بندرعباس (1392 – 1391)
سینا آقایی آریا اشجع اردلان نرگس مورکی کاظم درویش بسطامی ندا ملا محی الدین

این مطالعه جهت تعیین میزان فلزات سنگین روی، مس، سرب و کادمیوم در دو بافت عضله و کبد ماهی کوتر Sphyraena sp. متعلق به خانوادهSphyraenidaeدر آب های بندر عباس طی زمستان سال 1391 و بهار، تابستان و پاییز سال 1392 انجام گرفت. جهت انجام این کار در هر فصل 20 نمونه از ماهی مذکور أکثر

این مطالعه جهت تعیین میزان فلزات سنگین روی، مس، سرب و کادمیوم در دو بافت عضله و کبد ماهی کوتر Sphyraena sp. متعلق به خانوادهSphyraenidaeدر آب های بندر عباس طی زمستان سال 1391 و بهار، تابستان و پاییز سال 1392 انجام گرفت. جهت انجام این کار در هر فصل 20 نمونه از ماهی مذکور با طول متوسط 45 سانتی متر صید گردید. ماهیان مورد آزمایش پس از صید منجمد و بسته بندی شده و جهت تعیین میزان تجمع میزان فلزات سنگین در بافت عضله و کبد به آزمایشگاه ارسال شدند. جهت استخراج فلزات از بافت عضله و کبد ماهیان مورد مطالعه از روش استاندارد هضم با اسید (ASTM)استفاده شد و تعیین غلظت بوسیله دستگاه نشر اتمی ICP صورت گرفت. میانگین نتایج حاصل مقادیر 800/0±675/2، 658/0±385/0، 169/0±325/0 و 012/0±087/0 برای بافت عضله و 943/3±850/11، 632/1±957/4، 2406/0±485/0 و 2402/0±480/0 برای بافت کبد بر حسب میکرو گرم در گرم وزن تر به ترتیب برای فلزات روی، مس، سرب و کادمیوم را نشان داد. به کمک آزمون t و استانداردهای جهانی نظیر: سازمان بهداشت جهانی، وزارت کشاورزی، شیلات و غذایی انگلستان مقایسه و پایین تر بودن غلظت تمام فلزات در بافت عضله و کبد به جز میزان کادمیوم در بافت کبد از استانداردهای فوق نتیجه گیری گردید. بنابر نتایج حاصله، دربافت عضله اختلاف معنی داری بین فلزات سرب، روی و مس در طول سال وجود نداشت (05/0P≥)، ولی در کادمیوم اختلاف معنی داری در طول سال مشاهده گردید (05/0P˂). در بافت کبد اختلاف معنی دار بین میزان هیچ یک از فلزات در طول سال مشاهده نشد (05/0P≥). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

540 - سنجش تجمع فلزهای (جیوه، کادمیوم و سرب) ‌در بافت عضله‌ ماهی ‌شوریده در بندر بوشهر
سیده زهرا خلیلی پور لنگرودی محمدرضا محمد شفیعی مژگان امتیازجو

در این تحقیق غلظت عناصر سنگین جیوه، کادمیوم و سرب در بافت عضله ی ماهی شوریده در بندر بوشهر اندازه گیری شده است. هدف از این مطالعه ارزیابی سلامتی ماهی برای مصارف انسانی می باشد. تعداد 18 نمونه ی ماهی شوریده طی دو فصل زمستان 88 و تابستان 89 از بندر بوشهر گرفته شد و پس از أکثر

در این تحقیق غلظت عناصر سنگین جیوه، کادمیوم و سرب در بافت عضله ی ماهی شوریده در بندر بوشهر اندازه گیری شده است. هدف از این مطالعه ارزیابی سلامتی ماهی برای مصارف انسانی می باشد. تعداد 18 نمونه ی ماهی شوریده طی دو فصل زمستان 88 و تابستان 89 از بندر بوشهر گرفته شد و پس از جداسازی بافت عضله و هضم آن، با استفاده از دستگاه جذب اتمی، مدل Varian-AA 100 میزان عناصر سنگین در آنها اندازه گیری گردید. تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS V.17 صورت پذیرفته است. میانگین غلظت جیوه، کادمیوم و سرب به ترتیب 0689/0، 0100/0 و 0558/0 میکروگرم بر گرم بر حسب وزن خشک بود. میزان تجمع عناصر جیوه و کادمیوم در عضله ی ماهی شوریده و اندازه و وزن ماهی در فصل زمستان دارای همبستگی معنی داری بود، در حالی که در غلظت فلز سرب و اندازه و وزن ماهی همبستگی معنی دار05/0P≥ مشاهده نگردید. همچنین غلظت فلزات سنگین در بافت عضله ی ماهی شوریده در فصل زمستان و تابستان دارای اختلاف معنی داری نمی باشد و نیز تجمع فلز سرب در ماهیان جنس نر و ماده دارای تفاوت معنی داری بود. غلظت فلزات اندازه گیری شده در عضله ی ماهی شوریده از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی کمتر بوده و ترتیب تجمع فلزات مورد بررسی در عضله ی این ماهی به صورت Hg>Pb>Cd می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

541 - بررسی میزان جیوه، سرب، روی و مس در بافت عضله و کبد ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در دو ناحیهء آبکنار و شیجان از تالاب انزلی در فصل بهار
آریا اشجع اردلان محمود رضا سهرابی سید مهدی میرحیدری هومن عبدالله بیگی

تالاب انزلی یکی از بوم سازگان های مهم آبی ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار دارد. این تالاب زیستگاه ماهیان و آبزیان با ارزشی است که نقش بسیار مهمی را در چرخه زیستی این تالاب دارند. این مطالعه بر روی ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در بهار سال 1387 در آبک أکثر

تالاب انزلی یکی از بوم سازگان های مهم آبی ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار دارد. این تالاب زیستگاه ماهیان و آبزیان با ارزشی است که نقش بسیار مهمی را در چرخه زیستی این تالاب دارند. این مطالعه بر روی ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در بهار سال 1387 در آبکنار ( بخش غربی تالاب انزلی) و شیجان ( بخش شرقی تالاب انزلی) صورت گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی میزان فلزات سنگین (مس، سرب، روی و جیوه) در بافت عضله و کبد این ماهی بود. از میان ماهیان صید شده در فصل بهار، تعداد 9 عدد ماهی سوف حاجی طرخان(1تا +2 ساله) انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان دادند که در بافت عضله و کبد نمونه های آبکنار، میانگین میزان مس به ترتیب برابر 74/1و 43/10 میکروگرم بر گرم وزن تر، سرب برابر 68/0 و 82/1 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان روی برابر 84/6 و 27/25 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان فلز جیوه 013/0 و 024/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بود. همچنین در بافت عضله و کبد نمونه های منطقه شیجان، میزان مس به ترتیب برابر 23/1 و 72/8 میکروگرم بر گرم وزن تر، سرب برابر 43/0 و 24/1 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان روی برابر 32/5 و 36/21 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان فلز جیوه 024/0 و 031/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بدست آمد. مقایسه نتایج حاصله با تی- تست نشان داد که میزان فلزات سنگین(جیوه، سرب، روی و مس) بین بافت عضله و کبد نمونه های هر دو منطقه دارای اختلاف معنی داری بود(05/0P<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

542 - بررسی نیکل و وانادیوم در رسوب و گاماروس در استان گیلان
گلناز میرزاپور افتخار شیروانی مهدوی لیندا یادگاریان

این مطالعه به بررسی فلزات سنگین نیکل و وانادیوم، در رسوب و گاماروس در استان گیلان پرداخته است. نمونه برداری از 5 ایستگاه در استان گیلان در فصل بهار سال 1395 از رسوبات سطحی و گاماروس غالب انجام گرفت. ارزیابی فلزسنگین نیکل و وانادیوم با دستگاه ICP انجام شد. یافته ها با أکثر

این مطالعه به بررسی فلزات سنگین نیکل و وانادیوم، در رسوب و گاماروس در استان گیلان پرداخته است. نمونه برداری از 5 ایستگاه در استان گیلان در فصل بهار سال 1395 از رسوبات سطحی و گاماروس غالب انجام گرفت. ارزیابی فلزسنگین نیکل و وانادیوم با دستگاه ICP انجام شد. یافته ها با استفاده از تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تکمیلی دانکن بررسی گردید. نتایج نشان داد که میزان وانادیوم در رسوب و گاماروس بیشتر از نیکل بود و تجمع بیشتری از هر دو فلز در بخش غربی استان( منطقه رودسر) در مقایسه با بخش شرقی مشاهده شد. همبستگی معنی داری بین پارامترهای محیطی و میزان فلزات وجود نداشت. براساس معادله رگرسیون ارتباط مثبت ضعیفی بین میزان نیکل و وانادیوم در رسوب و گاماروس بدست آمد که معنی دار نبود. در مقایسه با استاندارد (2004) NOAA میزان نیکل و وانادیوم در رسوبات سواحل استان گیلان بیشتر نبوده و در محدوده مجاز قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

543 - تعیین فلزات سنگین آرسنیک، سلنیم، وانادیم ، مولیبدن، جیوه، نیکل، کادمیوم ، سرب و آهن در بافت عضله اردک ماهی) ( Esox lucius تالاب انزلی
لیدا سلیمی علی مهدی نیا پریسا حسنی شفیق

تالاب انزلی جز تالاب های حفاظت شده بین المللی و از جمله تالاب های ارزشمند جنوب غربی دریای خزر است که به دلیل شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به ورود پساب ها و آلاینده های مختلف از جم أکثر

تالاب انزلی جز تالاب های حفاظت شده بین المللی و از جمله تالاب های ارزشمند جنوب غربی دریای خزر است که به دلیل شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به ورود پساب ها و آلاینده های مختلف از جمله فلزات سنگین به این تالاب و وجود گونه های خوراکی در این منطقه، در این تحقیق میزان برخی فلزات سنگین (As،Se،Mo،V،Hg،Ni،Cd،Pb،Fe) عضله اردک ماهی Esox lucius تالاب انزلی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از سه ایستگاه آبکنار، سیاه درویشان و کومه آقاجانی در اوایل شهریور ماه (فصل خشک) و دومین مرحله نمونه برداری در آبان ماه (فصل بارندگی) سال 1389 صورت پذیرفت. درهرفصل9 نمونه ماهی صید شده و به آزمایشگاه انتقال داده شد.به منظور هضم و سنجش فلزات سنگین از فریز درایر استفاده شده و سپس توسط دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی ( (Spectrometer Atomic Absorption میزان فلزات سنگین قرائت شد. بیشترین مقدار غلظت جیوه، نیکل، سلنیم، روی، آلومینیم و آهن در فصل تابستان و مس در فصل زمستان مشاهده شد. بیشترین مقدار جیوه، نیکل ، روی و آلومینیوم در ایستگاه آب کنار، بیشترین مقدار سلنیم در ایستگاه سیاه درویشان، بیشترین مقدار مس و آهن در ایستگاه کومه آقاجانی مشاهده شد ولی مقادیر فلزات مولیبدن، کادمیوم ، وانادیوم و سرب در هر سه ایستگاه تفاوتی نداشت. آنالیزهای آماری این تحقیق با استفاده از نرم افزارSPSS مدل17 انجام گرفت. آزمون همبستگی پیرسون، همبستگی مثبت قوی معنی داری را میان دما و میزان فلز آهن نشان داد )05/0< ,P 83/0= (rتنها اختلاف معنادار در فلز آهن در فصل تابستان و زمستان مشاهده شد) 05/0< ,p16= ,df 016/0 = (P. تنها تفاوت معنادار در مقدار غلظت فلزات سنگین بین ایستگاه های مختلف در مقدار جیوه بین ایستگاه های آب کنار و کومه آقاجانی مشاهده شد(5/0= (P و در مقدار سایر غلظت فلزات در ایستگاه های مختلف تفاوت معنا داری مشاهده نشد)05/0 <P) . در این مطالعه میزان کادمیوم و نیکل در نمونه عضله ماهیان مورد مطالعه بالا بوده و می بایست آن را به عنوان یک هشدار جدی در نظر گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

544 - بررسی میزان تجمع فلزات سنگین ( نیکل، جیوه و کادمیوم) در بافت عضله و پوست ماهی صبور Tanoalosa ilisha در استان خوزستان
سحر جلیلی سپیده رحیمی

در این مطالعه به بررسی میزان تجمع فلزات سنگین ( نیکل، جیوه وکادمیوم) در بافت عضله و پوست ماهی صبورTanoalosa ilishaدر استان خوزستان(رودخانه کارون، رودخانه اروند رود، بحرکان) پرداخته شده است. بدین منظور اقدام به نمونه گیری از ماهیان صبور با استفاده از تور صیادی گوشگیر گرد أکثر

در این مطالعه به بررسی میزان تجمع فلزات سنگین ( نیکل، جیوه وکادمیوم) در بافت عضله و پوست ماهی صبورTanoalosa ilishaدر استان خوزستان(رودخانه کارون، رودخانه اروند رود، بحرکان) پرداخته شده است. بدین منظور اقدام به نمونه گیری از ماهیان صبور با استفاده از تور صیادی گوشگیر گردید. پس از صید ماهیان بصورت کاملاً تصادفی و درون یخ به سرعت به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، بیشترین میزان غلظت عناصر سنگین مورد ارزیابی در این تحقیق در ایستگاه بحرکان و کمترین میزان غلظت فلزات در ایستگاه اروندرود می باشد. بطور کلی غلظت فلز نیکل موجود در عضله ماهی صبور در ایستگاه کارون b115/0±162/1و اروندرود c095/0±908/0 بالاتر از حد مجاز FDA است. اما فلز نیکل موجود در پوست ماهی صبور در هر سه ایستگاه بحرکان، کارون و اروند به ترتیب a219/0±901/1. b221/0±558/1وb155/0±222/1 می باشد که بالاتر از حد مجاز است. در رابطه با فلز کادمیوم نیز مقادیر موجود در بافت عضله در ایستگاه بحرکان و کارون به ترتیب a082/0±547/0 b050/0±421/0 بالاتر از حد مجاز WHO و پایین تر از حد مجازFDA است، اما مقادیر موجود در ایستگاه اروند رودc013/0±285/0 پایین تر از حد مجاز WHO و FDA بود. اما میزان کادمیوم موجود در پوست ماهیان صبور هر سه ایستگاه به ترتیبa106/0±648/0 و b077/0±494/0 و c009/0±340/0 بالاتر از حد استاندارد WHO و پایین تر از حد استانداردFDA بود. میزان تجمع فلز جیوه در بافت پوست و عضله ماهی صبور در هر سه ایستگاه پایین تر از حد مجاز FDA وFAO بدست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

545 - سنجش کادمیوم ، سرب ، جیوه و آهن در بافت عضله ماهی شوریده Otolithes ruber درمناطق شمالی خلیج فارس، بندر عباس
فرانک رزاقی محمدرضا محمدشفیعی مژگان امتیازجو

در این مطالعه غلظت فلزات سنگین کادمیوم ،سرب ،جیوه و آهن در بافت عضله18 نمونه ماهی شوریده(Otolithes ruber) ، تهیه شده از صیدگاه بندر عباس در زمستان 88 و تابستان 89 به منظور مقایسه حد مجاز آنها با استاندارد های جهانی اندازه گیری شد.پس از آماده سازی نمونه ها و هضم آنها به أکثر

در این مطالعه غلظت فلزات سنگین کادمیوم ،سرب ،جیوه و آهن در بافت عضله18 نمونه ماهی شوریده(Otolithes ruber) ، تهیه شده از صیدگاه بندر عباس در زمستان 88 و تابستان 89 به منظور مقایسه حد مجاز آنها با استاندارد های جهانی اندازه گیری شد.پس از آماده سازی نمونه ها و هضم آنها به روش (AOAC) غلظت فلزات کادمیوم ،سرب ،جیوه و آهن توسط دستگاه جذب اتمی مدل 220Z اندازه گیری شد . میانگین وزن ماهیان مورد مطالعه بر حسب گرم برابر با 05/520 و به ترتیب میانگین غلظت کادمیوم ، سرب ، جیوه ، آهن در بافت عضله ماهی برابر015/0 ، 02/0 ، 11/0 ، 02/4 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود.نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان داد همبستگی مثبت بین وزن ماهی و مقدار (کادمیوم ، سرب ، جیوه و آهن ) در بافت عضله (µg/g dw) وجود دارد)05/0 > P ) .همچنین تفاوت معنی داری بین فصول از نظر مقدار فلزات فقط در رابطه با عناصر کادمیوم ، سرب و جیوه مشاهده شد)05/0 > P ) .بر اساس نتایج ، غلظت های یافت شده در نمونه ها و مقادیر مجاز تعیین شده توسط مراجع جهانی ، مقدار عناصر مورد نظر در این ماهی کمتر از میزان استاندارد WHO ،NHMRC ،MAFF و FDA می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

546 - بررسی مقاومت آنتی بیوتیکی ومقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی
شیلا صفائیان هدایت حسینی اکبر اسماعیلی زهرا مقدم هایده وکیلی امینی

به منظور تعیین مقاومت آنتی بیوتیکی و مقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جداشده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی، نمونه برداری در دو فصل زمستان 87 و بهار 88 انجام گرفت و حساسیت تمام باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک : آمپی سیلین، استرپتومایسین ، تتراسایکلین ، کلرامفنیکل، أکثر

به منظور تعیین مقاومت آنتی بیوتیکی و مقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جداشده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی، نمونه برداری در دو فصل زمستان 87 و بهار 88 انجام گرفت و حساسیت تمام باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک : آمپی سیلین، استرپتومایسین ، تتراسایکلین ، کلرامفنیکل، جنتامایسین وآمیکاسین سنجیده شد. نتایج نشان دادکه باکتری_ های جدا شده نسبت به آنتی بیوتیک های: آمپی سیلین(92/92درصد)، استرپتومایسین(14/45درصد) ،تتراسایکلین(73/45درصد ) مقاومت بالایی داشتند در حالی که مقاومت آنها نسبت به کلرامفنیکل (82/12درصد ) نسبتاً پایین بود و نتایج به دست آمده عدم مقاومت باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی را نسبت به آنتی بیوتیک های: جنتامایسین(0درصد )و آمیکاسین(0درصد ) نشان داد. همچنین باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی نسبت به آنتی بیوتیک های مورد آزمون درصد بالایی از الگوی چند مقاومتی را نشان دادند. باکتری های جدا شده از نظر مقاومت به3 نوع فلز سنگین : مس و کادمیوم و جیوه نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند . بر اساس نتایج بدست آمده باکتری های جدا شده از روده نسبت به فلزات سنگین با غلظت های مختلف (100 و 200 میکروگرم در میلی لیتر ) مقاومت نشان دادند. به طوری که الگوی مقاومتی به صورت +2> Hg+2 Cd< +2 Cu بدست آمد. با بررسی همبستگی میان مقاومت به فلزات سنگین و مقاومت به آنتی بیوتیک ها در باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی توسط آزمون پیرسون، ارتباط خطی میان درصد باکتری های مقاوم به فلزات سنگین و درصد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک های مورد آزمون به دست آمد. این نشان دهنده این است که افزایش آلاینده های فلزی توانسته است سبب افزایش باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک ها و فلزات سنگین در تالاب انزلی گردد. این بررسی که برای اولین بار در تالاب انزلی صورت گرفت می تواند نشانگر احتمال انتقال باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک به انسان ها از طریق مصرف ماهی باشد که این مسئله امری مهم در سلامت عمومی جامعه محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

547 - اندازه‌گیری و مقایسه فلزات سنگین (Zn، Mn، Cu، Fe) در ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه های کارون و بهمنشیر استان خوزستان
ابوالفضل عسکری ساری مژگان خدادادی محمد کاظمیان محمد ولایت زاده محبوبه بهشتی

تحقیق حاضر در زمستان 1388، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین منگنز، مس، روی و آهن در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه های کارون و بهمنشیر استان خوزستان انجام گرفت. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه از روش هضم شیمیایی مرطوب و تعیین غلظت فلزات أکثر

تحقیق حاضر در زمستان 1388، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین منگنز، مس، روی و آهن در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه های کارون و بهمنشیر استان خوزستان انجام گرفت. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه از روش هضم شیمیایی مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی صورت پذیرفت. بالاترین غلظت منگنز، مس، روی و آهن 013/0±706/0، 020/0±428/0، 40/0±74/11، 08/0±04/14 میلی گرم در کیلوگرم و پایین ترین غلظت منگنز، مس، روی و آهن 012/0±646/0، 033/0±289/0، 26/0±74/9، و 34/0±81/11 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. میزان غلظت فلزات روی و منگنز در کبد، آبشش و عضله در نمونه ماهی بیاه رودخانه کارون اختلاف معنی داری با نمونه های ماهی بهمنشیر نداشت )05/0.(P≥ میزان مس در کبد و عضله در نمونه های هر دو رودخانه دارای اختلاف معنی دار بود )05/0 .(P<اما میزان مس در کبد و عضله با آبشش اختلاف معنی داری با نمونه های ماهی بهمنشیر نداشت )05/0 .(P≥ میزان آهن در آبشش و کبد نمونه های هر دو رودخانه اختلاف معنی داری نداشت )05/0.(P≥ اما در عضله اختلاف معنی داری داشت )05/0(P<. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

548 - فلزات سنگین (نیکل و وانادیوم) در عضله و کبد ماهی گیش خال سفید (malabaricus (Carangoiedes در دو فصل تابستان و زمستان در بندر عباس، خلیج فارس
ماریس قندچی مهناز سادات صادقی مژگان امتیازجو نوشین سجادی

تحقیق حاضر در دو فصل گرم و سرد سال1390 و1391 برای تعیین غلظت دو فلز V و Ni در بافت عضله و کبد ماهی گیش خال سفید((Carangoiedes malabaricusصید شده از محدوده بندر عباس انجام شد. نمونه ها بیومتری و توزین شده و بافت عضله و کبد جدا گردید. سپس غلظت نیکل و وانادیوم به وسیله دست أکثر

تحقیق حاضر در دو فصل گرم و سرد سال1390 و1391 برای تعیین غلظت دو فلز V و Ni در بافت عضله و کبد ماهی گیش خال سفید((Carangoiedes malabaricusصید شده از محدوده بندر عباس انجام شد. نمونه ها بیومتری و توزین شده و بافت عضله و کبد جدا گردید. سپس غلظت نیکل و وانادیوم به وسیله دستگاه جذب اتمی کوره اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده در کل سال میانگین غلظت های نیکل و وانادیوم در کبد 027/0±265/0 و 0075/0±0566/0 ،و در عضله 0387/0±2011/0 و0170/0± 0898/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. همچنین به تفکیک در فصل زمستان میانگین غلظت نیکل و وانادیوم در کبد 0422/0±2552/0 و 0116/0±0712/0، و در عضله 0710/0±2791/0 و 0273/0±1435/0 و در تایستان به ترتیب در کبد 0356/0±2748/0 و 0084/0±0419/0، و در عضله 0169/0±1232/0 و 0070/0±0361/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. میانگین غلظت نیکل در بافت های کبد و عضله ماهی گیش خال سفید تفاوت معنی داری داشت (05/0>p) در حالیکه میانگین غلظت وانادیوم در دو بافت کبد و عضله تفاوت معنی داری را نشان نداد(05/0<p). از مقایسه نتایج با حد مجاز سازمان های WHO و EPA پائین بودن غلظت این فلزات نتیجه گیری شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

549 - بررسی شاخص های محیط زیستی پساب خروجی صنایع فولاد مبارکه اصفهان
بهرام صدری لنبانی رکسانا موگویی مرتضی کاشفی الاصل

شهر اصفهان به علت آلودگی زیاد زیست‌محیطی، محدودیت منابع آب شیرین و وجود دو مجتمع بزرگ ذوب‌آهن و صنایع فولاد مبارکه، از نظر مدیریت تصفیه پساب بسیار مورد توجه می‌باشد. در پژوهش حاضر، طی یک مطالعه توصیفی تحلیلی، 12 نمونه از پساب خروجی صنایع فولاد مبارکه در 12 ماه سال 1392 أکثر

شهر اصفهان به علت آلودگی زیاد زیست‌محیطی، محدودیت منابع آب شیرین و وجود دو مجتمع بزرگ ذوب‌آهن و صنایع فولاد مبارکه، از نظر مدیریت تصفیه پساب بسیار مورد توجه می‌باشد. در پژوهش حاضر، طی یک مطالعه توصیفی تحلیلی، 12 نمونه از پساب خروجی صنایع فولاد مبارکه در 12 ماه سال 1392 مورد بررسی قرارگرفتهو سطح آلاینده‌ها ارزیابی شده است. نتایج با سطح مجاز آلاینده‌ها که از استانداردهای ضوابط زیست‌محیطی تدوین شده توسط معاونت برنامه‌ریزی و راهبردی رئیس‌جمهور برگرفته شده است، مقایسه گردید. برابر نتایج از 12 نمونه بررسی شده، سطح pH (در دو مورد)، BOD (در دو مورد)، سطح آهن (در 3 مورد)، سطح منگنز(در 4 مورد)، فسفات(در 4 مورد)، نیترات(در3 مورد) و ذرات معلق جامد (در 2 مورد) بالاتر از حد مجاز بود. در حالی که BOD5 و دما در نمونه بررسی‌شده مربوط به تمامی ماه‌ها در حد مجاز بود. با توجه به اینکه تعداد قابل‌توجهی از نمونه‌های بررسی‌شده بیش ‌از حد مجاز بودند، استفاده از پساب خروجی برای مصارف کشاورزی با شرایط فعلی مجاز نمی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

550 - بررسی انباشت برخی از فلزات سنگین و ارزیابی ریسک سلامت در بافت عضله دو گونه از ماهیان تجاری سفید (Rutilus frisii kutum) و کفال پوزه باریک (Liza saliens) دریای خزر
رضا پورغلام حسن نصرالله زاده ساروی مریم رضایی سید ابراهیم واردی

این تحقیق درسال 1387 انجام گردید. 40 نمونه ماهی سفید از تعاونی پره فرح آباد ساری و 22 نمونه کفال پوزه باریک از حوزه جنوب شرقی دریای خزر جمع آوری گردید. آماده سازی نمونه های ماهی با روش استاندارد انجام شد. نمونه ها با دستگاه جذب اتمی (مدل Thermo, M5) آنالیزگردید. نتایج ن أکثر

این تحقیق درسال 1387 انجام گردید. 40 نمونه ماهی سفید از تعاونی پره فرح آباد ساری و 22 نمونه کفال پوزه باریک از حوزه جنوب شرقی دریای خزر جمع آوری گردید. آماده سازی نمونه های ماهی با روش استاندارد انجام شد. نمونه ها با دستگاه جذب اتمی (مدل Thermo, M5) آنالیزگردید. نتایج نشان داد که فلز روی با مقدار3/196±3/415 میکروگرم بر گرم وزن خشک بالاترین مقدار را در عضله ماهی کفال دارا بود. علاوه برآن فلز مس با مقدار 85/10 ± 042/11 ، نیکل41/0 ± 84/0 ، سرب 63/2 ± 67/2، کادمیم63/0±07/1 و جیوه30/1± 16/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک نیز درماهی کفال سنجش شدند. در ماهی سفید مقدار روی باید میزان مقدار40/0± 46/0 ، مس 0132/0 ± 007/0 و جیوه26/1 ± 75/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک سنجش شدند. غلظت این فلزات در عضله دو گونه ماهی سفید و کفال کمتر از حد استاندارد های مختلف دنیا برآورد شد. بررسی آزمون همبستگی جیوه و روی نشان داد که برهمکنشی این دو فلز در بافت عضله ماهی سفید منفی و معنی دار (28/0-=r ) است. این همبستگی نشان می‌دهد که با افزایش غلظت فلز ضروری روی از سمیت فلز غیر ضروری جیوه کاسته می‌شود. نتایج این مطالعه بر اساس محاسبه برآورد سیبل خطر (THQ) نشان داد که نسبت دوز تعیین شده آلاینده به سطح دوز مرجع برای تمام فلزات در افراد بزرگسال و خردسال کمتر از واحد(THQ<1) بوده است.به این ترتیب، مصرف ماهیان سفید و کفال پوزه باریک با حداکثر سرانه 6 کیلوگرم در سال احتمالاخطرآشکاری برای سلامت افراد بزرگسال و خردسال بوجود نمی آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

551 - تعیین فلزات سنگین(Al- Ni- Pb- Hg- Cr) در ماهی سیاه کولی دریای خزر در سواحل انزلی
محبوبه ستوده اصل رضوان موسوی ندوشن لیدا سلیمی

تعداد 10 عدد ماهی سیاه کولی با استفاده از تور پره توسط صیادان محلی در آذر ماه سال 1392 در سواحل انزلی (دهانه تالاب انزلی )صید شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه، تعیین جنسیت و بیومتری شدند . از این تعداد 6 عدد ماده و 4 عدد نر بودند. میانگین طول ماده ها برابر 01/1 &p أکثر

تعداد 10 عدد ماهی سیاه کولی با استفاده از تور پره توسط صیادان محلی در آذر ماه سال 1392 در سواحل انزلی (دهانه تالاب انزلی )صید شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه، تعیین جنسیت و بیومتری شدند . از این تعداد 6 عدد ماده و 4 عدد نر بودند. میانگین طول ماده ها برابر 01/1 ±21/19 و نرها برابر 264/0± 65/18سانتی متر بود. میانگین وزن ماده ها برابر 160/8 ± 8/68 و در نرها برابر 201/2 ± 9/62 گرم بدست آمد . پس از هضم شیمیایی، با استفاده از دستگاه ICP میزان چهار فلز Al, Ni, Cr, Pb در عضله ماهیان سنجیده شد. سنجش Hg در عضلات با استفاده از دستگاه جذب اتمی به روش بخارات سرد اتمیCold vapour صورت گرفت. کلیه آزمایش ها دارای 3 تکرار بود. نتایج نشان داد که میزان فلزها در هر دو جنس نر و ماده ماهی ها از Al> Ni>Pb>Hg> Cr تبعیت می نماید. اختلاف معنی داری بین جذب این فلزات در دو جنس نر و ماده مشاهده نگردید)05/0P≥). با مقایسه غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه با استانداردهای جهانی(WHO, FAO, SAW, FEPA) مشخص شد که میزان جیوه در نرها برابر05/0± 22 /0 و در ماده ها برابر06/0 ± 20/0میلی گرم در کیلوگرم(WHO=0/1-0/5)، کروم در هر دو جنس کمتر از 01/0 میلی گرم در کیلوگرم(WHO=0/15) ، سرب در نرها برابر 44/0±85/0 و در ماده ها برابر 36/0 ± 58/ 0میلی گرم در کیلوگرم(WHO= O/5-1/5) و در هر سه فلز کمتر از حد مجاز استاندارد جهانی بود. غلظت آلومینیوم در نرها برابر 51/0± 95/1 و در ماده ها برابر59/0 ±23/1میلی گرم در کیلوگرم(SAW=0/03) و نیکل در نرها برابر00/2 ±60/1 و در ماده ها برابر18/0 ±766/0میلی گرم در کیلوگرمو بیشتر از حد مجاز استانداردهای جهانی (WHO=0/5-0/6) تعیین شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

552 - اندازه گیری و مدل سازی فلزات سنگین(Ni, Pb, Cd, Co, Hg ) در رسوبات ساحلی منطقه عسلویه (خلیج نایبند)
ابراهیم قاضی مرتضی کاشفی الاصل

این تحقیق به منظور بررسی میزان تجمع فلزات سنگین و محاسبه میزان آلودگی رسوبات بستر در اثر فعالیت های عظیم صنعتی در منطقه عسلویه انجام شده است. آب های منطقه عسلویه در خلیج فارس به دلیل موقعیت استثنائی خود که محل احداث تعداد زیادی پالایشگاه گاز و کارخانه های پتروشیمی است، أکثر

این تحقیق به منظور بررسی میزان تجمع فلزات سنگین و محاسبه میزان آلودگی رسوبات بستر در اثر فعالیت های عظیم صنعتی در منطقه عسلویه انجام شده است. آب های منطقه عسلویه در خلیج فارس به دلیل موقعیت استثنائی خود که محل احداث تعداد زیادی پالایشگاه گاز و کارخانه های پتروشیمی است، به طور مستقیم و غیر مستقیم در معرض ورود آلاینده های مختلف آلی و معدنی قرار دارد. با توجه به موقعیت منطقه، این مطالعه در شهریور ماه سال 1392 در 10 ایستگاه برای بررسی آلودگی ناشی از فلزات سنگین کبالت، کادمیوم، سرب ، نیکل و جیوه انجام شد. با استفاده از نمونه بردار گراپ مدل اکمن رسوبات برداشته شده و پس از هضم به وسیله دستگاه جذب اتمی کوره ای غلظت فلزها ارزیابی شد. در ادامه داده های بدست آمده با استفاده از منطق فازی مدل سازی شدند. مقایسه نتایج حاصل از مدلسازی با داده های حاصل از اندازه گیری آزمایشگاهی، مبین کارایی مناسب منطق فازی برای پیش بینی مقادیر غلظت فلزات سنگین می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

553 - بررسی غلظت فلزات سنگین (سرب، مس و کادمیوم) در گاماروس Pontogammarus maeoticus در سواحل جنوب غربی دریای خزر حد فاصل رامسر تا انزلی
کامبیز خاکسار حسین نگارستان علی ماشینچیان مرادی

هدف از انجام این بررسی تعیین میزان آلودگی گاماروس گونه Pontogammarus maeoticus به سرب، مس و کادمیوم در سواحل جنوب غربی دریای خزر در حدفاصل رامسر تا بندر انزلی بود. نمونه برداری در بهار و تابستان از 3 ایستگاه با سه تکرار با استفاده از توری با قطر چشمه 1 میلیمتر انجام و ب أکثر

هدف از انجام این بررسی تعیین میزان آلودگی گاماروس گونه Pontogammarus maeoticus به سرب، مس و کادمیوم در سواحل جنوب غربی دریای خزر در حدفاصل رامسر تا بندر انزلی بود. نمونه برداری در بهار و تابستان از 3 ایستگاه با سه تکرار با استفاده از توری با قطر چشمه 1 میلیمتر انجام و بعد از انتقال به آزمایشگاه با جذب اتمی غلظت فلزات سنگین اندازه گیری شد. رسم نمودارها با نرم افزار Excel انجام و برای بررسی معنی داری تفاوت غلظت فلزات سنگین با نرم افزار SPSS آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و تست LSD انجام گردید. میانگین غلظت سرب، مس و کادمیوم به ترتیب 02/1، 61/95 و 81/0 میکروگرم بر گرم در بهار و 46/1، 91/93 و 74/0 در تابستان بود. مقایسه نتایج تحقیق حاضر با استاندارد آمریکا (جدول 5) نشان داد که میزان غلظت فلز مس در گاماروس مورد بررسی در دو فصل در همه ایستگاه ها در حد مجاز بود (جدول 3). غلظت کادمیوم در گاماروس گونه P. maeoticus از نظر استاندارد اتحادیه اروپا برای شاه میگوی خوراکی (ppm 50/0) در حد مجاز نبود؛ در حالی که از نظر سایر استانداردهای اتحادیه اروپا، آمریکا و استرالیا میزان این فلز در وضعیت مجاز بود. فلز سرب در گاماروس از نظر استاندارد سرپایان خوراکی اتحادیه اروپا و استاندارد ماهی استرالیا در حد مجاز نبود ولی از نظر استاندارد آمریکا و استاندارد مربوط به دوکفه ایهای خوراکی اتحادیه اروپا و نیز استاندارد مربوط به نرمتنان خوراکی استرالیا سرب در حد مجاز بود. باید توجه داشت که این فلز در بهار در انزلی در حد کمی قرار داشت و از نظر همه استانداردها به استثناء ماهی در استاندارد استرالیا در حد قابل قبول قرار داشت. باتوجه به نتایج تحقیق و استانداردهای بیان شده از سوی سازمان های بین المللی برای تجمع فلزات در بدن جانوران، وضعیت سرب و کادمیوم در بدن این گونه گاماروس نگران کننده می باشد. به ویژه آنکه بچه ماهیان اقتصادی نظیر ماهی سفید و کفال از این گاماروس تغدیه می کنند. در صورت انتقال و تجمع این فلزات سنگین در بدن ماهیان سفید و کفال این موضوع می تواند یک زنگ خطر محسوب شود، از این نظر بررسی نحوه انتقال این دو فلز به بدن ماهی ها و نیز جلوگیری از آلودگی دریای خزر به فلزات سنگین ضروری به نظر می رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

554 - بررسی غلظت برخی از فلزات سنگین (Hg, Pb, Zn و Cd) در بافت عضله میگوی سفید هندی (Penaeus indicus) پرورشی منطقه گمیشان، کلاهی و میگوی دریای خزر (Palaemon elegans)
محمود سقلی لیندا یادگاریان سیدعباس حسینی نورمحمد مخدومی

غلظت فلزات سنگین سرب، روی، جیوه و کادمیوم در میگوی بومی خزر (Palaemon elegans) و میگوی سفید هندی (Penaeus indicus) پرورشی منطقه گمیشان و کلاهی اندازه‌گیری گردید. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که بین 4 عنصر مذکور روی بیشترین و جیوه کمترین مقادیر را دارا می‌باشد. در مور أکثر

غلظت فلزات سنگین سرب، روی، جیوه و کادمیوم در میگوی بومی خزر (Palaemon elegans) و میگوی سفید هندی (Penaeus indicus) پرورشی منطقه گمیشان و کلاهی اندازه‌گیری گردید. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که بین 4 عنصر مذکور روی بیشترین و جیوه کمترین مقادیر را دارا می‌باشد. در مورد عناصر فوق در میگوهای پرورشی مقدار روی از بقیه عناصر بیشتر بود و مقدار سایر عناصر در میگوی دریای خزر بیشتر بود. عناصر روی، سرب، جیوه و کادمیوم در Palaemon elegans به ترتیب برابر 8/39، 19/7، 04/0 و 78/2 میلی‌گرم در کیلوگرم اندازه‌گیری گردید. میزان عناصر روی، سرب، جیوه و کادمیوم در میگوهای پرورشی گونه Penaeus indicus گمیشان در استخرهای 1 و 2 و نیز استخر مرکز آموزش به ترتیب (70/67، 010/0، 010/0، 010/0) میلی‌گرم در کیلوگرم و (00/63، 014/0، 010/0 و 011/0) میلی‌گرم در کیلوگرم و (00/64، 011/0، 013/0 و 014/0) میلی‌گرم در کیلوگرم و میگوهای پرورشی Penaeus indicus کلاهی استان هرمزگان به ترتیب (500/70، 01/0 و 012/0) میلی‌گرم در کیلوگرم اندازه‌گیری شد. با توجه به استانداردهای WHO، مقدار فلزات سنگین به دست آمده در این بررسی در حد مجاز می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

555 - بررسی میزان فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله برخی ماهیان بومی تالاب هورالعظیم، استان خوزستان
محمد ولایت زاده

تحقیق حاضر در سال 1391 با هدف تعیین فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله هشت گونه ماهی بومی شامل شیربت (Barbus grypus)، بنی (Barbus sharpeyi)، گتان (Barbus xanthopterus)، برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus)، بیاه (Liza abu)، انزه (Barbus esocinus) و شلج (A أکثر

تحقیق حاضر در سال 1391 با هدف تعیین فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله هشت گونه ماهی بومی شامل شیربت (Barbus grypus)، بنی (Barbus sharpeyi)، گتان (Barbus xanthopterus)، برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus)، بیاه (Liza abu)، انزه (Barbus esocinus) و شلج (Aspius vorax) انجام شد. 72 نمونه ماهی از تالاب هورالعظیم استان خوزستان تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم تر استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS.17 و به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح معنی داری 5 درصد تعیین گردید. میانگین میزان آهن، روی و مس در عضله ماهیان به ترتیب 26/0±39/11، 38/0±94/12 و 04/0±62/0 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر به دست آمد. نتایج نشان داد که میزان آهن در عضله ماهیان مختلف مورد مطالعه اختلاف معنی داری نداشت (05/0≤P). میزان عنصر روی در عضله ماهی شیربت نسبت به سایر ماهیان اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). میزان مس در عضله ماهیان مورد مطالعه اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). میانگین میزان روی و مس در عضله ماهیان پایین تر از آستانه مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

556 - مطالعه موردی سامانه های همدیدی موثر در بارش برف سنگین درشهر تهران در فوریه 2003
حسین اردکانی سیده پریا آقائی ارم ساداتی فروزان ارکیان

از جمله پدیده های جوی که سبب خسارت‌‌های فراوان در بخش‌های مختلف محیط طبیعی و محیط زیست انسان می‌شود رخداد بارش برف سنگین و پیامدهای بعد آن می‌باشد. به منظور شناسایی ویژگی‌های همدیدی الگوهای هواشناسی تأثیرگذار در شرایط برف سنگین در شهر تهران، در این پژوهش داده‌های بارش ب أکثر

از جمله پدیده های جوی که سبب خسارت‌‌های فراوان در بخش‌های مختلف محیط طبیعی و محیط زیست انسان می‌شود رخداد بارش برف سنگین و پیامدهای بعد آن می‌باشد. به منظور شناسایی ویژگی‌های همدیدی الگوهای هواشناسی تأثیرگذار در شرایط برف سنگین در شهر تهران، در این پژوهش داده‌های بارش برف طی دوره(2009-2000 میلادی) از بایگانی ایستگاه هواشناسی مهرآباد، استخراج شد. از مجموع 150 روز برفی ثبت شده، نقشه‌های همدیدی برای روز نوزدهم فوریه سال 2003 با استفاده از داده‌های GFSبا دقت 0/1×0/1 درجه و نرم افزار GrADS تهیه گردید .نقشه های فرارفت دمایی نیز به کمک داده های CFSRتهیه شد. بررسی نقشه‌های همدیدی در ترازهای مختلف جوی نشان داد که طی دوره‌ی بارش برف سنگین در 19 فوریه2003، شکل‌گیری مرکز کم‌فشار بر روی مدیترانه و از طرف دیگر حضور مرکز پرفشار در عرض های بالاتر و شمال اروپا و امتداد زبانه‌های آن بر روی دریای خزر و منطقه مورد مطالعه مشهود بوده و تقابل این دو سامانه سبب گرادیان شدید فشار بر روی منطقه مورد مطالعه شده است. همزمان در تراز بالایی مرکز کم ارتفاع و یا ناوه ارتفاعی حضوردارد که انتقال این ناوه به سمت منطقه مورد مطالعه سبب بارش برف سنگین منطقه می‌شود. بررسی مقادیر تاوایی مطلق و حرکت قائم بیانگر فرارفت مقدار قابل توجه تاوایی مطلق و منفی بودن سرعت حرکت قائم(در مختصات فشاری) است که نشان دهنده ناپایداری و صعود هوا می باشد و در نهایت این شرایط سبب رخداد بارش برف سنگین می‌شود. همچنین بررسی مقادیر فرارفت دمایی در تراز 200 هکتوپاسکال بیانگر فرارفت گرم در منطقه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

557 - سنجش میزان تجمع فلزات سنگین در ماهیان سفید (Rutilus frisii kutum) وکپور(Cyprinus carpio) دریای خزر
اکبر الصاق

امروزه در صنایع غذایی , آبزیان دریایی سهم عمده ای از تولید پروتئین را دارا می باشند. بنابراین اطمینان از سلامت و بهداشت پروتئین تولید شده از اهمیت زیادی برخوردار است. فلزات سنگین با توجه به خواص فیزیکی, شیمیایی و زیستی که می توانند منبع مهم آلودگی برای آبزیان دریایی باش أکثر

امروزه در صنایع غذایی , آبزیان دریایی سهم عمده ای از تولید پروتئین را دارا می باشند. بنابراین اطمینان از سلامت و بهداشت پروتئین تولید شده از اهمیت زیادی برخوردار است. فلزات سنگین با توجه به خواص فیزیکی, شیمیایی و زیستی که می توانند منبع مهم آلودگی برای آبزیان دریایی باشند. معضل آلودگی منابع آبی به فلزات سنگین ,ضروری بودن سنجش این فلزات در آب و جانداران دریایی(به عنوان یک ماده ی غذایی) به خصوص ماهیان مورد مصرف انسان, که در چرخه ی غذایی به اکوسیستم انسانی می رسد را اثبات می کند. در این تحقیق غلظت گروهی از فلزات سنگین در گوشت دو گونه ماهی پر مصرف سفید(Rutilus frisii kutum)و کپور (Cyprinus carpio) در سفره ی غذایی مردم ایران, در حوضه سواحل جنوبی دریای خزر با روش دستگاهی طیف سنجی جذب اتمی شعله ای(A.A.S) مورد سنجش قرار گرفت. میانگین غلظت فلزات سنگین روی٬ کادمیوم٬ آهن و مس در بافت خوراکی ماهی سفید به ترتیب 015/1 400/32, 157/0 205/1, 200/0 716/90 و 215/0 455/9 میکرو گرم بر گرم ((µg g-1 وزن خشک نمونه و میانگین غلظت فلزات سنگین روی٬ کادمیوم٬ آهن و مس در بافت خوراکی ماهی کپور نیز به ترتیب 282/0 204/30, 179/0 353/1, 267/0 887/85 و 178/0 144/9 میکروگرم بر گرم((µg g-1 وزن خشک نمونه اندازه گیری شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

558 - حذف فلزات سنگین نیکل، کروم و کادمیوم از خاک آلوده به نفت خام با استفاده از بیوسورفکتنت رامنولیپید
نیره خلقی حسین امانی شکوفه ملک محمودی علیرضا امیری

سابقه و هدف: نفت خام حاوی مقادیر بالایی از فلزات سنگین است که در صورت ریزش در خاک موجب آلودگی خاک می‌شوند. هدف از این مطالعه، بررسی عملکرد بیوسورفکتنت رامنولیپید در حذف فلزات سنگین نیکل ، کروم و کادمیوم از خاک آلوده به نفت خام است.مواد و روش‌ها: در این تحقیق مقطعی-توصیف أکثر

سابقه و هدف: نفت خام حاوی مقادیر بالایی از فلزات سنگین است که در صورت ریزش در خاک موجب آلودگی خاک می‌شوند. هدف از این مطالعه، بررسی عملکرد بیوسورفکتنت رامنولیپید در حذف فلزات سنگین نیکل ، کروم و کادمیوم از خاک آلوده به نفت خام است.مواد و روش‌ها: در این تحقیق مقطعی-توصیفی ابتدا بیوسورفکتنت رامنولیپید از باکتری سودوموناس آئروجینوسا تولید و سپس با آزمون‌های TLC و FTIR اثبات شد. در مرحله بعدی ابتدا خاک ماسه‌ای با ابعاد 2 میلی‌متر با نفت خام (32.83=API و ویسکوزیتی cp 6.21) درون یک بشر آلوده شد. خاک آلوده به نفت خام درون فالکون‌های حاوی محلول شستشو شامل بیوسورفکتنت رامنولیپید (نسبت 1:10) به مدت 24 ساعت در شرایط مختلف دمایی، غلظت و pH شستشو داده شد. محلول حاوی فلزات سنگین برای رهایش فلزات به شکل یون، هضم اسیدی گردید. میزان حذف فلزات سنگین توسط بیوسورفکتنت رامنولیپید با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. یافته‌ها: میزان حذف فلزات سنگین از خاک آلوده در شرایط بهینه C° 25، غلظت g/l 0.8 و میزان 11 pH برای نیکل، کروم و کادمیوم به ترتیب برابر با43.05 %، 34.73% و 52.81% به دست آمد.نتیجه گیری: شستشوی خاک به وسیله بیوسورفکتنت تولید شده در این تحقیق منجر به حذف فلزات سنگین بدون آثار مخرب سورفکتنت‌های شیمیایی می‌شود و خطرات محیط زیستی را کاهش می‌دهد. بر اساس نتایج این تحقیق می‌توان استفاده از بیوسورفکتنت ‌ها را برای حذف فلزات سنگین حاصل از نفت خام به صنایع پیشنهاد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

559 - حذف فلزات سنگین توسط سویه حل کننده فسفات انتروباکتر زیانگ فانجنسیس جداسازی شده از رایزوسفر
فاطمه سادات قریشی زهرا اعتمادی فر

سابقه و هدف: فعالیت های صنعتی در جهان موجب رهاسازی فلزات سنگین آلاینده شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی حذف فلزات سنگین توسط باکتری حل کننده فسفات و نیز تاثیر عوامل خارج سلولی شامل فسفاتاز بر حذف فلز انجام شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، باکتری حل کننده أکثر

سابقه و هدف: فعالیت های صنعتی در جهان موجب رهاسازی فلزات سنگین آلاینده شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی حذف فلزات سنگین توسط باکتری حل کننده فسفات و نیز تاثیر عوامل خارج سلولی شامل فسفاتاز بر حذف فلز انجام شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، باکتری حل کننده فسفات از رایزوسفر گل تاج خروس توسط محیط پیکووسکایا جداسازی گردید و به کمک روش مولکولی شناسایی شد. فسفاتاز به روش رنگ سنجی،MIC50 وMBC نیکل، کادمیوم، کروم و سرب به وسیله روش میکروپلیت تعیین شدند. حذف فلزات به وسیله سلول ها یا روماند کشت با روش جذب اتمی اندازه گیری گردید. تغییرات سطح سلول های در معرض فلز نیز با روش FTIR بررسی شد. یافته ها: در این مطالعه سویه مولد اسید فسفاتاز به عنوان انتروباکتر زیانگ فانجنسیس شناخته شد. بیشترین MIC50 (3 میلی مولار) و MBC (100 میلی مولار) مربوط به نیکل و بیشترین درصد حذف مربوط به سرب (75.89 درصد) گزارش گردید. هر دو فلز نیکل و سرب به وسیله سلول ها و مواد ترشحی از محیط زدوده شدند. نتایج FTIR، طول موج cm-1 915.058 مربوط به Ni3(PO4)2 در سطح سلول های تیمار شده با 3 میلی مولار نیکل را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به توانایی بالای سویه جداسازی شده در حذف نیکل و سرب توسط عوامل سطحی و ترشحی، می توان از آن به منظور تصفیه زیستی استفاده نمود.با این که آنزیم فسفاتاز جدا شده از انتروباکتر تاثیر قابل توجهی در حذف سرب نداشت، اما توانایی حذف نیکل را داشت. بنابراین می توان با خالص سازی آنزیم، حذف فلزات را بهینه سازی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

560 - جداسازی باکتری‏ اسیدووراکس مقاوم به فلزات سنگین از خاک های کشاورزی و بهینه سازی جذب فلزی
مریم قانع

سابقه و هدف: پاکسازی زیستی کارآمدترین روش برای حذف فلزات از خاک های آلوده است. این مطالعه با هدف جداسازی باکتری های مقاوم به فلزات سنگین و تعیین شرایط مناسب برای حذف فلزات انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، نمونه گیری از خاک های کشاورزی مناطق مختلف شهرست أکثر

سابقه و هدف: پاکسازی زیستی کارآمدترین روش برای حذف فلزات از خاک های آلوده است. این مطالعه با هدف جداسازی باکتری های مقاوم به فلزات سنگین و تعیین شرایط مناسب برای حذف فلزات انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، نمونه گیری از خاک های کشاورزی مناطق مختلف شهرستان اسلامشهر صورت گرفت. غربالگری سویه های مقاوم با کشت باکتری ها بر روی محیط کشت محتوی غلظت 1 میلی مولار هر یک از فلزات کادمیوم، روی و مس انجام گرفت. حداقل غلظت ممانعت کننده رشد با روش رقیق سازی در آگار و میزان حذف فلزات با استفاده از دستگاه جذب اتمی بررسی شد. متغیرهای مختلف برای حذف فلز مانند اسیدیته، غلظت اولیه فلز و زمان تماس بررسی گردید. شناسایی سویه ها بر مبنای توالی ژن 16SrRNA انجام گرفت. یافته ها: از مجموع 100 باکتری جدا شده از ناحیه مورد پژوهش، جدایه BRH3 به هر 3 فلز مقاوم بود. حداقل غلظت ممانعت کننده رشد مس، کادمیوم و روی برای جدایه به ترتیب 3، 2 و 3 میلی مولار و میزان حذف فلزات به ترتیب 32.5، 48 و 56.8 درصد بود. بیشینه جذب روی و کادمیوم در اسیدیته 6، زمان تماس 4 ساعت و غلظت اولیه فلز به میزان 150 میلی گرم در لیتر به ترتیب 69 و 59 درصد و برای مس در همان شرایط به جز اسیدیته بهینه 5، به میزان 48 درصد به دست آمد. جدایه به عنوان اسیدووراکس سویه HM_AH 13 با شماره دسترسی JN676128 در بانک جهانی ژن ثبت گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که باکتری های مقاوم به فلزات سنگین در خاک های کشاورزی وجود دارد و سویه جداسازی شده در این مطالعه می تواند کاندید مناسبی برای حذف فلزات سنگین از محیط های آلوده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

561 - عملیات فروشویی زیستی کانسنگ کم عیار کالکوپیریتی در شرایط کلریدی با استفاده از سازگاری میکروارگانیسم های بومی
علی بهراد وکیل آباد پیمان محمدزاده جهانی زهرا منافی

سابقه و هدف: انحلال کالکوپیریت از مهمترین چالش های هیدرومتالورژی است زیرا به دلیل غیرفعال شدن سطح با رسوبات انفعالی انجام لیچینگ بسیار دشوار است. این پژوهش با هدف استفاده از ترکیب مزایای فروشویی زیستی و فروشویی کلریدی برای افزایش شاخص در بازیابی مس از منابع کم عیار کالک أکثر

سابقه و هدف: انحلال کالکوپیریت از مهمترین چالش های هیدرومتالورژی است زیرا به دلیل غیرفعال شدن سطح با رسوبات انفعالی انجام لیچینگ بسیار دشوار است. این پژوهش با هدف استفاده از ترکیب مزایای فروشویی زیستی و فروشویی کلریدی برای افزایش شاخص در بازیابی مس از منابع کم عیار کالکوپیریتی انجام گردید.مواد و روش ها: در این پژوهش، سویه های مختلف میکروارگانیسم های بومی مزوفیل، ترموفیل معتدل و مطلق از معدن سرچشمه جداسازی و به مدت 4 ماه با محیط کشت کلریدی سازگار گردید. سپس، عملیات بیولیچینگ به صورت سیستماتیک در ستون های حاوی کانسنگ کم عیار کالکوپیریتی (کمتر از 3/0 درصد مس) به منظور بررسی تاثیر کلر در فرایند بیولیچینگ اجرا شد. همچنین برای بررسی دقیق مکانیسم و فرایند تولید آنالیزهای دستگاهی جامدهای باقیمانده از لیچینگ و خوراک انجام شد.یافته ها: بر اساس آنالیزهای انجام شده (SEM، EDS، XRD) بر روی جامدات باقیمانده فروشویی زیستی، غلبه بر مشکلات ناشی از رسوبات ناخواسته طی فرایند بیولیچینگ کلریدی (2 گرم بر لیتر کلر) یکی از دلایل اصلی این نتایج تشخیص داده شد. به طوری که افزایش 23 درصدی در بازیابی با استفاده از محیط کلریدی (81 درصد با کلر و 58 درصد بدون کلر) مشاهده گردید. نتیجه گیری: کنترل رسوبات ناخواسته (غنی از آهن و گوگرد) در فرایند فروشویی زیستی کانسنگ کالکوپیریتی کم عیار، مهمترین دلیل بهبود بازیابی مس (بیش از 81 درصد مس در طول 120 روز) بود. این راندمان با تنظیم فرایند رشد و فعالیت میکروارگانیسم ها از مزوفیل ها تا ترموفیل های مطلق همراه با افزودن نمک کلریدسدیم بدست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

562 - جداسازی و شناسایی باکتری های نمک دوست و تحمل کننده نمک مقاوم به فلزات سنگین از کویر لوت
نازنین طاوسی عباس اخوان سپهی محمد علی آموزگار وحید کیارستمی

10.30495/jmw.2023.1968233.2039

سابقه و هدف: آلودگی فلزات سنگین در سراسر جهان رو به افزایش است. پاکسازی این فلزات با روش های مرسوم میکروبیولوژی در محیط های شور مؤثر نبوده و بنابراین استفاده از باکتری های نمک دوست و تحمل کننده نمک برای پاکسازی این محیط ها مورد نیاز است. هدف از این مطالعه جداسازی و أکثر

سابقه و هدف: آلودگی فلزات سنگین در سراسر جهان رو به افزایش است. پاکسازی این فلزات با روش های مرسوم میکروبیولوژی در محیط های شور مؤثر نبوده و بنابراین استفاده از باکتری های نمک دوست و تحمل کننده نمک برای پاکسازی این محیط ها مورد نیاز است. هدف از این مطالعه جداسازی و شناسایی باکتری های نمک دوست و تحمل کننده نمک مقاوم به فلزات سنگین از کویر لوت بود.مواد و روش ها: پس از نمونه برداری، باکتری های نمک دوست و تحمل کننده نمک با استفاده از محیط کشت Moderate Halophilic جداسازی شدند. مشخصات مورفولوژیک و بیوشیمیایی بررسی و مقاومت سویه ها به فلزات سنگین با استفاده از روش رقت آگار برای تعیین کم ترین غلظتی از فلز سنگین که از رشد جلوگیری می نماید(MIC) سنجیده شد. سپس شانزده سویه به صورت تصادفی انتخاب و با تعیین ترادف ژن 16S rRNA شناسایی شدند.یافته ها: سلنیت و آرسنات کمترین و جیوه بیشترین سمیت را بر روی ۷۴ جدایه داشتند. حداکثر مقاومت به کادمیم، مس و کروم تقریبا یکسان بود، اما حساسیت به روی بسیار بیش تر بود. مقاومت شایان توجهی نسبت به سرب، سلنیت و آرسنات در برخی سویه ها گزارش شد. مطالعات فیلوژنتیک مشخص نمود که اکثر سویه ها از خانواده باسیلاسه و جنس باسیلوس بودند.نتیجه گیری: با توجه به مقاومت قابل ملاحظه برخی از سویه های نمک دوست به فلزات سنگین میتوان در مطالعات آتی از آن ها در بررسی عوامل مقاومت و یا پاکسازی محیط های شور آلوده استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

563 - همسانه سازی زنجیره سنگین ژن نوروتوکسین باکتری کلاستریدیوم بوتولینیوم در باکتری اشریشیا کلی
عباس دوستی

سابقه و هدف: بوتولیسم یک بیماری ناشی از فعالیت نوروتوکسین&zwnj;های بوتولینوم می&zwnj;باشد که توسط باکتری کلاستریدیوم بوتولینوم تولید شده و در انتقال محرک&zwnj;های عصبی و عضلانی ایجاد اختلال می&zwnj;نماید. نوروتوکسین&zwnj;های این باکتری از سمی&zwnj;ترین مواد شناخته شده ه أکثر

سابقه و هدف: بوتولیسم یک بیماری ناشی از فعالیت نوروتوکسین&zwnj;های بوتولینوم می&zwnj;باشد که توسط باکتری کلاستریدیوم بوتولینوم تولید شده و در انتقال محرک&zwnj;های عصبی و عضلانی ایجاد اختلال می&zwnj;نماید. نوروتوکسین&zwnj;های این باکتری از سمی&zwnj;ترین مواد شناخته شده هستند به طوری که با جلوگیری از آزاد شدن استیل کولین در پایانه&zwnj;های عصبی، موجب فلج کردن عضلات می&zwnj;شوند. این پژوهش با هدف همسانه سازی زنجیره سنگین ژن نوروتوکسین باکتری کلاستریدیوم بوتولینیوم به عنوان کاندیدای واکسن ژنی در باکتری اشریشیا کلی انجام گرفت. مواد و روش&zwnj;ها: در این مطالعه، توالی کامل زنجیره سنگین ژن نوروتوکسین باکتری کلاستریدیوم بوتولینیوم با استفاده از پرایمرهای اختصاصی و روش PCR تکثیر گردید. قطعه DNA مربوط به زنجیره سنگین ژن نوروتوکسین به روش T/A Cloning در حامل PCR 8/GW/TOPO کلون و ساختار حاصل به باکتری اشریشیا کلی ترانسفورم گردید. یافته&zwnj;ها: با استفاده از روش PCR همسانه سازی قطعه 2530 جفت بازی مربوط به زنجیره سنگین نوروتوکسین تایید گردید. نتایج مرحله بعد نیز نشان دهنده همسانه سازی موفقیت آمیز زنجیره سنگین ژن نوروتوکسین باکتری کلاستریدیوم بوتولینیوم در باکتری اشریشیا کلی بود. تایید نهایی سازواره تهیه شده با استفاده از آنزیم&zwnj;های HindIII و BamHI انجام شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه به نظر می&zwnj;رسد که سازه ژنی تولید شده در این پژوهش می&zwnj;تواند به عنوان واکسن ژنی علیه نوروتوکسین بوتولینیوم در تحقیقات آینده مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

564 - بررسی تطبیقی درجه بندی تقصیر وآثار مترتب برآن با تاکید بر تقصیر سنگین
فاطمه محمدی مجتبی زاهدیان

10.30495/alr.2021.1946221.2232

امروزه تقصیر و فعل زیانبار در اکثر نظام‌های حقوقی به عنوان یکی از ارکان مسئولیت مدنی شناخته شده است،هرچند که مسئولیت‌های بدون تقصیر در کشورهای صنعتی و پیشرفته رو به افزایش است؛ اما همچنان عنصر تقصیر به عنوان مبنای مسئولیت مدنی مورد توجه بسیاری از نظام‌های حقوقی است. درج أکثر

امروزه تقصیر و فعل زیانبار در اکثر نظام‌های حقوقی به عنوان یکی از ارکان مسئولیت مدنی شناخته شده است،هرچند که مسئولیت‌های بدون تقصیر در کشورهای صنعتی و پیشرفته رو به افزایش است؛ اما همچنان عنصر تقصیر به عنوان مبنای مسئولیت مدنی مورد توجه بسیاری از نظام‌های حقوقی است. درجه‌بندی تقصیر بر مبنای شدت و ضعف آن از قدیم مورد توجه قانون‌گذار خارجی بوده است. بر اساس قانون فرانسه، تقصیر قابل‌تقسیم به تقصیر عمدی و غیرعمدی است که تقصیر غیرعمدی به سه دسته‌ی تقصیر بسیار سبک، تقصیر سبک و تقصیر سنگین تقسیم شده است. هرچند که این تقسیم‌بندی به عنوان یک قاعده در نظام حقوقی ایران دیده نمی‌شود، اما با بررسی قوانین مختلف از جمله قانون مسئولیت مدنی، قانون تجارت و قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت‌های مالی و قانون دریایی توجه قانونگذار به این مورد را می‌توان دید. قاعده‌ی درجه‌بندی مراتب تقصیر دارای آثار متعددی در زمینه‌ی ایجاد مسئولیت و جبران خسارت است،که ازجمله‌ی آن می‌توان به تخفیف خسارت و یا چشم‌پوشی از آن و یا مسئول دانستن دولت در بعضی از مسئولیت‌های حرفه‌ای در تقصیر سبک و در مقابل تشدید مسئولیت در تقصیر عمدی نام برد. و یا به پذیرش شرط تحدید مسئولیت و یا عدم مسئولیت در تقصیر سبک و عدم پذیرش این دو شرط در تقصیر عمدی و تقصیر سنگین اشاره کرد. همچنین، این درجه‌بندی در قاعده‌ی مقابله با خسارت و افزایش میزان وجه التزام در تقصیر سنگین مؤثر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

565 - بررسی تطبیقی نظام حقوقی رسیدگی به تخلفات ساختمانی در ایران و سنگاپور
فربد نظری علی دشتی

10.30495/alr.2023.1965469.2442

زمینه و هدف: در طول سال‌‌های گذشته و به موازات وضع ضوابط شهرسازی و ساختمانی، مقوله نظارت و کنترل بر فعالیت‌های ساختمانی مطرح بوده است. در سال 1345 ضمن ماده 100 قانون شهرداری، کمیسیونی برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی پیش‌بینی گردید. پس از آن نیز در برهه‌های مختلف تاریخی و أکثر

زمینه و هدف: در طول سال‌‌های گذشته و به موازات وضع ضوابط شهرسازی و ساختمانی، مقوله نظارت و کنترل بر فعالیت‌های ساختمانی مطرح بوده است. در سال 1345 ضمن ماده 100 قانون شهرداری، کمیسیونی برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی پیش‌بینی گردید. پس از آن نیز در برهه‌های مختلف تاریخی و متاثر از شرایط اجتماعی و سیاسی جامعه ماده یاد شده مورد اصلاح و الحاق قرار گرفته است. بر این اساس رسیدگی به تخلفات ساختمانی را مورد مطالعه قرار می دهیم. روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است. یافته ها و نتایج: فروانی پرونده‌های مطروحه در کمیسیون‌های یاد شده در ایران و پیچیدگی‌ها در نحوه دادرسی و حل و فصل اختلافات بین اشخاص و نمایندگان قدرت عمومی، لزوم تدوین قانونی جدید و یا حداقل اصلاح قوانین و مقررات مرتبط در حوزه نظارت و رسیدگی به تخلفات ساختمانی را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. این موضوع به نحو دقیق و گسترده‌ای با ضمانت‌های اجرایی موثر و استفاده از اهرم‌های قانونی از جمله انطباق با مقررات، تخریب، توقف فعالیت، جریمه مالی و حبس در کشور سنگاپور تحت قانون کنترل ساختمان پیش‌بینی گردیده است. مضافاً آن که تخلفات اشخاص حقوقی و دستگاه‌های حاکمیتی مورد توجه قرار گرفته است و در پاره‌ای از موارد وضع مقررات و رسیدگی به شکایات را در صلاحیت شخصی حقیقی (وزیر) قرار داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

566 - تطبیق مؤلفه های ناتورالیسم با آثار صادق چوبک
لطیفه سلامت باویل فتانه قُملاقی

صادق چوبک نویسنده ای است که در داستان هایش به شرح زندگی اقشار فرودست جامعه می پردازد و با استفاده از زبان و لحن آنان واقعیت های زشت و تلخ حیات را با دقّت و جزئیات تمام بررسی می کند و در تصویرسازی خود دنیایی از انسان های مفلوک و واخورده را برای خواننده مجسم می کند که در أکثر

صادق چوبک نویسنده ای است که در داستان هایش به شرح زندگی اقشار فرودست جامعه می پردازد و با استفاده از زبان و لحن آنان واقعیت های زشت و تلخ حیات را با دقّت و جزئیات تمام بررسی می کند و در تصویرسازی خود دنیایی از انسان های مفلوک و واخورده را برای خواننده مجسم می کند که در برابر جبر زمانه راهی جز تسلیم ندارند . ناتورالیسم نظام کسانی است که طبیعت را بعنوان یک اصل اولیه قبول دارند و هر حادثه و رویدادی را به آن حمل می کنند ولی با گذشت زمانی اندک ، افراط در کار پیروان این مکتب موجب می شود هر سانسوری را که جامعه بر بخشی از مظاهر طبیعت و زندگی اعمال کرده بود در هم شکنند و از زشتی ها و فجایعی سخن بگویند که تا آن روز هیچ نویسنده ی ادبی در آثار خود نگفته بود . صادق چوبک نیز بعنوان نویسنده ی ناتورال از این هنجارگریزی بهره ها برده که در مقاله ی حاضر به بررسی توصیفی تحلیلی تأثیر ناتورالیسم بر آثار وی پرداخته شده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

567 - ارزیابی اقتصادی احداث پالایشگاه بر مبنای نفت سنگین به منظورجلوگیری از واردات بنزین
علی اصغر اسماعیل نیا ندا آذر مهر

با توجه به کمبود بنزین موتور در کشور،تامین این فراورده از طریق واردات یا احداث پالایشگاه های جدید امکان پذیر می باشد.در این مقاله تامین بنزین مورد نیاز از طریق پالایش نفت خام سنگین ایران که از میادین تازه توسعه یافته مانند سروش و نوروز تولید میگردد مورد ارزیابی قرار گرف أکثر

با توجه به کمبود بنزین موتور در کشور،تامین این فراورده از طریق واردات یا احداث پالایشگاه های جدید امکان پذیر می باشد.در این مقاله تامین بنزین مورد نیاز از طریق پالایش نفت خام سنگین ایران که از میادین تازه توسعه یافته مانند سروش و نوروز تولید میگردد مورد ارزیابی قرار گرفته ایت.ظرفیت پالایشگاه مورد نظر 200 هزار بشکه در روز در نظر گرفته شده است و خوراک پالایشگاه ،نفت خام سنگین میدان نوروز می باشد.لازم به ذکر است که محل احداث پالایشگاه و همچنین نحوه تامین این نوع نفت خام ،آب مورد نیاز و مسائل زیست محیطی در بررسی این مقاله لحاظ نشده است.الگوی به کار گرفته در این بررسی یک الگوی مدرن و پیشنهادی می باشد که فرض شده امکان دسترسی به ان برای کشور وجود داشته باشد .ضمن اینکه این الگو در هیچ یک از پالایشگاههای کشور ایران به اجرا در نیامده است.در بحث ارزیابی پالایشگاه حالات گوناگونی برای ارزیابی احداث پالایشگاه مطرح شده و نتایج ان مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج بررسی احداث پالایشگاه نفت سنگین نشان دهنده آن است که در قیمتهای نفت خام پایین تر از 56 دلار در هر بشکه،احداث پالایشگاه اقتصادی است.به طوریکه با کاهش قیمتهای نفت خام توجیه اقتصادی طرح افزایش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

568 - عوامل موثر بر هزینه مبادله در صنعت سنگ کشور
علی حیدر کرمی عالم بیژن صفوی

10.30495/fed.2022.694724

چکیدههدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل موثر بر هزینه مبادله بخش سنگ است. بدین منظور ابتدا ضمن بررسی ادبیات موضوع عوامل موثر بر هزینه مبادله بخش سنگ در ایران احصاء شده و در ادامه با استفاده از روش دلفی تاثیر عوامل احصاء شده مورد بررسی قرار گرفت. اعضای پانل دلفی شا أکثر

چکیدههدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل موثر بر هزینه مبادله بخش سنگ است. بدین منظور ابتدا ضمن بررسی ادبیات موضوع عوامل موثر بر هزینه مبادله بخش سنگ در ایران احصاء شده و در ادامه با استفاده از روش دلفی تاثیر عوامل احصاء شده مورد بررسی قرار گرفت. اعضای پانل دلفی شامل 11 نفر از فعالین و صاحب‌نظران فعال در بخش‌خصوصی و دولتی بوده که دارای تخصص و تجربه کافی در حوزه سنگ بودند. در مرحله نخست 13 مورد احصاء شده از ادبیات تجربی در چارچوب پرسشنامه طراحی شده در اختیار اعضای پانل قرار گرفت و تحلیل نتایج پرسشنامه‌ها در این مرحله بر حذف یکی از عوامل موجود و اضافه نمودن 4 عامل جدید به پرسشنامه تاکید دارد. در این پژوهش از معیار ضریب کندال به عنوان شاخصی برای بررسی اتفاق نظر در پرسشنامه‌ها استفاده شده و بر اساس این معیار برای رسیدن به نتیجه سه مرحله توزیع پرسشنامه و نظرخواهی از اعضای پانل صورت گرفته است. نتایج پژوهش بر تاثیر عوامل نهادی بر هزینه مبادله بخش سنگ در کشور تاکید دارند. همچنین، بر اساس نظرات نخبگان حاکمیت قانون و اجرای قراردادها، موانع ورود سرمایه‌گذار خارجی و اندازه دولت به ترتیب مهمترین عوامل موثر بر هزینه مبادله بخش سنگ در کشور هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

569 - بازتاب مسائل مربوط به تصادف های رانندگی در مطبوعات سراسری(تحلیل محتویروزنامه های ایران-همشهری-جام جم-شرق در سه ماه تابستان89)
سید وحید عقیلی زینب حدادی

در این تحقیق، نحوه بازتاب مسائل مربوط به تصادف های رانندگی در مطبوعات با هدف روشن ساختن نحوه پرداختن این رسانه به موضوع مذکور بررسی شده است. همچنین نحوه و چگونگی انعکاس اثرات و عواقب این مسأله اجتماعی و آگاه سازی افکار عمومی از این موضوع مهم، مورد بررسی قرار گرفته است. أکثر

در این تحقیق، نحوه بازتاب مسائل مربوط به تصادف های رانندگی در مطبوعات با هدف روشن ساختن نحوه پرداختن این رسانه به موضوع مذکور بررسی شده است. همچنین نحوه و چگونگی انعکاس اثرات و عواقب این مسأله اجتماعی و آگاه سازی افکار عمومی از این موضوع مهم، مورد بررسی قرار گرفته است. از نظریه های کارکرد پیام های ارتباطی، یادگیری اجتماعی و جامعه پذیری و برجسته سازی به عنوان چارچوب نظری تحقیق برای تبیین اهداف و پاسخگویی به سوالات استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، روزنامه های چاپ صبح کشور است که از این میان مطالب مرتبط با تصادف های رانندگی مندرج در روزنامه های ایران، همشهری، شرق و جام جم در دوره زمانی 3 ماهه تابستان 1389، به صورت تمام شماری بررسی شده است. روش انجام این تحقیق، تحلیل محتوا است و در بخش جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این پژوهش موضوع ها از جنبه میزان انتشار اخبار، میزان و نحوه برجسته سازی اخبار، نحوه انتشار، سبک خبری مورد استفاده، منبع خبری، میزان توصیفی و تحلیلی بودن مطالب، موضع گیری روزنامه، روز انتشار، حوزه جغرافیایی و محل وقوع تصادف مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها و نتایج این تحقیق، حاکی از آن است که روزنامه ها درصد بسیار کمی از مطالب خود را به انعکاس اخبار تصادف ها و اثرها و عواقب ناشی از آن اختصاص داده اند. همچنین برجسته سازی بسیار پایینی در این خصوص انجام گرفته است؛ بیشتر مطالب در قالب خبر بیان شده است. تأکید بر عنصر خبری چه در اکثر مطالب نیز گویای این است که عموماً مطالب توصیفی بر مطالب تحلیلی برای ذکر خبر تصادف ها اولویت داشته است، پرداختن به عنصر چرایی و چگونگی در کمترین میزان، نسبت به سایر عناصر خبری تأکیدی بر این امر است. موضع گیری خنثی در بیشتر مطالب و اختصاص ندادن حتی یک سرمقاله در دوره مورد بررسی به تصادف ها و همچنین پرداختن بیشتر به تصادف های داخل شهری، درحالی که آمار گویای وقوع بیشتر تصادف ها در خارج از شهرها است نیز، قابل تأمل است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

570 - تحقق‌پذیری طراحی‌ شهری اکولوژیکی در بافت‌های‌ تاریخی براساس ارزش‌های بومی-جهانی (موردکاوی: طراحی اکوپارک شهری در محله‌ی سنگلج تهران)
سمانه محسنی محمود رضایی

10.30495/jsps.2023.2001141.1072

سهم کلان‌شهرها در افزایش بی رویه مصرف انرژی، آلودگی‌های زیست محیطی و تهدید منابع طبیعی تجدیدناپذیر غیرقابل انکار است. بنابراین ضروری است تا طرح های اکولوژیکی با رویکرد انرژی به‌ویژه برای بافت های تاریخی شهر تهران تنظیم شود. این بافت ها افزون ‌بر مسائل زیست محیطی، دچار م أکثر

سهم کلان‌شهرها در افزایش بی رویه مصرف انرژی، آلودگی‌های زیست محیطی و تهدید منابع طبیعی تجدیدناپذیر غیرقابل انکار است. بنابراین ضروری است تا طرح های اکولوژیکی با رویکرد انرژی به‌ویژه برای بافت های تاریخی شهر تهران تنظیم شود. این بافت ها افزون ‌بر مسائل زیست محیطی، دچار مهاجرت‌فرستی شده اند. ازهمین‌رو، پرسش اصلی این است که در بافت‌های ارزشمند تاریخی کشورمان که در سطح میراث تاریخی-اکولوژیکی جهان مطرح بوده اند، چگونه می توان به تحقق طراحی ‌شهری با رویکرد انرژی تجدیدپذیر نائل آمد. هدف پژوهش طراحی تحقق پذیر و کاربردی با تشویق بازگرداندن مردم به این بافت‌ها در راستای تولید و استفاده منابع انرژی‌ تجدیدپذیر، کاهش آلودگی و تأکید به ارزش های تاریخی است. روش پژوهش کیفی، طراحی محور با راهبرد موردکاوی شامل تکنیک هایی از آینده پژوهی مثل چشم اندازسازی، شبیه سازی سه بعدی و دلفی است. محله‌ سنگلج در بافت تاریخی مرکزی تهران در حصار طهماسبی زیر مجموعه حصار ناصری انتخاب شده است. پس از طی مراحل سه‌گانه‌ی طراحی(سنجش‌وضعیت، چشم‌اندازسازی و عملیات)، با تکنیک دلفی، تحقق‌پذیری چشم‌انداز و عملیات در دورهای متوالی، از طریق طراحان و پژوهشگران شهری-معماری کشوربا تخصص‌های انرژی، مرمت شهری، محیط‌زیست، ترافیک و زمین شناسی(قنات) گلچین، سنجیده و به اجماع رسیده است. از یافته های پژوهش این است که چشم اندازسازی مشارکتی یعنی کنشگری مردم و نهادهای مرتبط، امکان تحقق طراحی یک اکوپارک شهری با رویکردهای انرژی، اکولوژیکی و تاریخی را تسهیل می بخشد و آینده ای با اقتصاد و محله چرخه‌ای برای تهران فراهم می‌سازد. راهبردهایی مثل خیابان کامل، بهره گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر شامل استفاده از آب های رها، تابش خورشید و باد، به‌همراه اقدامات منطبق با پیشینه غنی تاریخی محله مثل باغ ها و قنوات ایرانی بررسی و به حامیان پژوهش پیشنهاد شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

571 - اثر سطوح متفاوت نیتروپروساید سدیم و آرسنیک بر عملکرد میوه و برخی ویژگی‌های بیوشیمایی خیار تلخ (Momordica charantia L.)
پرویز یداللهی محمد رضا اصغری پور سجاد شیخ پور بهنام جباری حامد قاسمی

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف نیتروپروساید سدیم (SNP) و آرسنیک بر ویژگی‌های بیوشیمیایی خیار تلخ (Momordica charantia L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1391 در گلخانه دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای آزمایش سه سطح محلول پا أکثر

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف نیتروپروساید سدیم (SNP) و آرسنیک بر ویژگی‌های بیوشیمیایی خیار تلخ (Momordica charantia L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1391 در گلخانه دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای آزمایش سه سطح محلول پاشی SNP شامل مقادیر صفر، 50 و 100 میکرو مولار به عنوان عامل اول و چهار سطح آرسنیک شامل صفر، 30، 60 و 90 میلی گرم در کیلوگرم خاک به عنوان عامل دوم لحاظ گردید. کاربرد مقادیر مختلف آرسنیک سبب کاهش معنی دار رنگدانه‌های فتوسنتزی، فلورسانس، محتوای آب نسبی برگ و عملکرد میوه گردید. همچنین سمیت آرسنیک در بالاترین سطح منجر به کاهش 57/47 و25/31 درصدی به ترتیب در غلظت عناصر P و K در میوه گردید. درصد پروتئین میوه در اثر سمیت آرسنیک افزایش یافت و در بیشترین مقدار آرسنیک با 68/34 درصد افزایش به حداکثر خود رسید. تیمار SNP نیز بر تمامی صفات مورد بررسی به غیر از فسفر میوه اثر معنی داری داشت و این تاثیر در محلول پاشی با 100 میکرومولار SNP به حداکثر مقدار خود رسید. اثر متقابل آرسنیک و SNP تنها بر عملکرد میوه و فلورسانس معنی دار بود. در شرایط سمیت آرسنیک، محلول پاشی با 100 میکرومولار SNP موجب افزایش 12/54 درصدی در عملکرد میوه و کاهش 66/41 درصدی در فلورسانس نسبت به عدم محلول پاشی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد می‌توان اعمال سدیم نیتروپروساید به صورت محلول پاشی را در صورت انجام آزمایش‌های تکمیلی جهت کاهش اثرات سوء تنش فلز سنگین آرسنیک توصیه کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

572 - تعیین میزان غلظت فلزات (Cd، Pb، Hg) در ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه دز (استان خوزستان)
حامد استواری هومن شجیعی حاجی قلی کمی محبوبه بهشتی ابوالفضل عسکری ساری محمد ولایت زاده

این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و جیوه در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه دز استان خوزستان در سال 1388 انجام شد. نمونه برداری در فصل زمستان توسط صیادان محلی به وسیله تورهای سنتی (گوشگیر رودخانه ای) صورت پذیرفت. پس از بیومتری أکثر

این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و جیوه در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه دز استان خوزستان در سال 1388 انجام شد. نمونه برداری در فصل زمستان توسط صیادان محلی به وسیله تورهای سنتی (گوشگیر رودخانه ای) صورت پذیرفت. پس از بیومتری 27 نمونۀ صید شده، بافت های عضله، کبد و آبشش جداسازی شدند. آماده سازی و آنالیز نمونه ها طبق روش استاندارد Moopam صورت گرفت. اندازه گیری غلظت فلزات سنگین اندام های مورد مطالعه به روش هضم خشک و با دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 در آزمایشگاه کیمیا پژوه البرز شهرکرد انجام شد. نتایج حاصل از میانگین زیست سنجی ماهی بیاه رودخانه دز بر اساس طول کل، طول استاندارد و وزن ماهی به ترتیب 82/0±16/21، 91/0±94/17 و 03/21±77/119 بود.نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت فلزات سنگین در بافت عضله حداقل (001/0±023/0) و در بافت آبشش (038/0±959/0) حداکثر می باشد. بالاترین غلظت کادمیوم، جیوه و سرب به ترتیب 024/0±367/0، 000/0±025/0 و 038/0±959/0 میلی گرم در کیلوگرم و پایین ترین غلظت کادمیوم، جیوه و سرب 031/0±348/0، 001/0±023/0 و 33/0±907/0 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. میزان جیوه، کادمیوم و سرب در عضله، آبشش و کبد اختلاف معنی داری نداشت(05/0<P). مقایسه نتایج بدست آمده از اندازه گیری فلزات سنگین با استانداردهای جهانی (WHO)، (FDA)، (MAFF)، (NFA) و (NHMRC) نشان داد که میزان کادمیوم در گونه مورد مطالعه بیشتر از حد مجاز استانداردهای بین المللی و سرب تنها بیشتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

573 - بررسی تجمع فلزات سنگین در دو گونه از نرمتنان سواحل شمالی خلیج فارس
زهرا خوشنود رضا خوشنود آیدا خزاعلی مجید افخمی

مطالعه حاضر به منظور بررسی میزان تجمع فلزات سنگین در اویسترهای ( cucullataSaccostreaوPinctada radiata) از سواحل شمالی خلیج فارس صورت گرفته است. نمونه ها به صورت فصلی در طول سال 1389 از بخش های مختلف سواحل شمالی خلیج فارس(بندرعباس، بندرلنگه، قشم) جهت اندازه گیری غلظت فلز أکثر

مطالعه حاضر به منظور بررسی میزان تجمع فلزات سنگین در اویسترهای ( cucullataSaccostreaوPinctada radiata) از سواحل شمالی خلیج فارس صورت گرفته است. نمونه ها به صورت فصلی در طول سال 1389 از بخش های مختلف سواحل شمالی خلیج فارس(بندرعباس، بندرلنگه، قشم) جهت اندازه گیری غلظت فلزات سنگین جمع آوری شدند. غلظت جیوه بوسیله دستگاه Mercury Analyzer اندازه گیری گردید، و سایر فلزات (کادمیوم، سرب، کروم، مس، روی، نیکل و وانادیوم) توسط اسپکترومتری جذب اتمی Varian Model- Liberty series II)) مورد اندازه گیری قرار گرفتند. میانگین غلظت کادمیوم ppm 2/7، سرب ppm 6/9، جیوه ppm 6/0، مس ppm 8/26، کروم ppm 8/8، روی ppm 29/2، وانادیوم ppm 8/20 و نیکل ppm 8/32 در بافت نرم اویستر Saccostrea cucullata اندازه گیری شد و دربافت نرم اویستر Pinctada radiata، بطور میانگین غلظت فلزات سنگین کادمیوم ppm 2/2، سرب ppm1/4، جیوه ppm3/0، مس ppm1/11، کروم ppm6/9، روی ppm1/103، وانادیوم ppm 8/18 و نیکل ppm4/22بدست آمد. بیشترین میزان آلودگی فلزات سنگین بطور میانگین در بافت اویستر از نمونه های ایستگاه بندرعباس اندازه گیری گردید. رابطه بین غلظت فلزات و فصل نیز برای گونه ها روند مشابهی داشت و بیشترین میزان تجمع فلزات سنگین در فصول بهار-تابستان مشاهده شد. آنالیزهای آماری نشان می دهد که گونه های مختلف تجمع زیستی مختلفی از فلزات را نشان می دهند که این اختلاف علاوه بر گونه، به منطقه نمونه برداری و به فصل نیز بستگی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

574 - تجمع زیستی فلزات سنگینNi و Cd در بافت اسکلتی مرجان خانواده Poritidae و رسوبات پیرامونی آن در جنوب جزیره قشم– خلیج فارس
زهرا درویش نیا علیرضا ریاحی بختیاری احسان کامرانی میر مسعود سجادی

تحقیق حاضر به منظور بررسی غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در بافت اسکلتی مرجان خانواده Poritidae و رسوبات پیرامون آنها در ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم انجام شد. آنالیز فلزات در نمونه های مرجانی و رسوبات هضم شده با استفاده از دستگاه جذب اتم أکثر

تحقیق حاضر به منظور بررسی غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در بافت اسکلتی مرجان خانواده Poritidae و رسوبات پیرامون آنها در ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم انجام شد. آنالیز فلزات در نمونه های مرجانی و رسوبات هضم شده با استفاده از دستگاه جذب اتمی کوره ای گرافیتیSHIMADZU, AA 670 جهت سنجش کادمیوم و دستگاه جذب اتمی شعله SHIMADZU, AA 670 جهت سنجش نیکل انجام گرفت. غلظت عنصر نیکل در بافت اسکلتی مرجان خانواده Poritidae در ایستگاه شیب دراز 95/29 در جزایر ناز 94/27 و پارک زیتون 16/26 و در رسوبات پیرامونی مرجان، غلظت عنصر نیکل در ایستگاه پارک زیتون 91/27 در ایستگاه جزایر ناز 70/25 و ایستگاه منطقه شیب دراز 50/25 میکرو گرم بر گرم وزن محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد که از لحاظ غلظت عنصر نیکل دربافت اسکلتی مرجان خانواده Poritidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز اختلاف معنی دار آماری وجود داشت (001/0p<). ولی از نظر غلظت عنصر کادمیوم اختلاف معنی دار مشاهده نشد(99/0P=). از لحاظ غلظت عناصر نیکل و کادمیوم در رسوبات پیرامونی مرجان اختلاف معنی دار وجود داشت (به ترتیب 05/0p < و 001/0p <). پایش آلودگی توسط فلزات سنگین در دراز مدت در مدیریت مناطق ساحلی بسیار حائز اهمیت می باشد؛ لذا با توجه به اهمیت بسزای اکوسیستم مرجانی جنوب جزیره قشم و نتایج حاصل شده از این تحقیق مرجان ها می توانند به عنوان موجودات پایشگر زیستی توصیه شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

575 - بررسی اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در صدف‌های دوکفه‌ای Saccostrea cucullata و Solen brevis مناطق بین جزرومدی بندرلنگه و بوشهر
بهنام حیدری چهارلنگ علیرضا ریاحی بختیاری وحید یاوری سارا سلحشور

در این پژوهش به بررسی غلظت فلزات کادمیوم، روی و سرب با نمونه برداری از رسوبات سطحی، صدف صخره ای خوراکی (Saccostreacucullata) و صدف ملالیس (Solen brevis) از 6 ایستگاه در سواحل بندرلنگه و بوشهر به ترتیب در پاییز 1389 و بهار 1390 پرداخته شده است. نتایج حاصله بیانگر آنست أکثر

در این پژوهش به بررسی غلظت فلزات کادمیوم، روی و سرب با نمونه برداری از رسوبات سطحی، صدف صخره ای خوراکی (Saccostreacucullata) و صدف ملالیس (Solen brevis) از 6 ایستگاه در سواحل بندرلنگه و بوشهر به ترتیب در پاییز 1389 و بهار 1390 پرداخته شده است. نتایج حاصله بیانگر آنست که میانگین تجمع فلزات سنگین در رسوبات سطحی منطقه بندرلنگه الگویی به صورت Pb>Zn>Cd نشان داد، در حالی که میانگین غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی بوشهر گویای Zn>Pb>Cd بود. نتایج همچنین نشان داد که میان مقدار تجمع فلزات سنگین روی و سرب به ترتیب در بافت نرم و پوسته هر دوگونه دوکفه ای با غلظت آنها در رسوبات همبستگی معنی داری وجود دارد. نکته قابل توجه این است که فلز کادمیوم الگوی مشابهی را در دو گونه دوکفه ای نشان نداد، بطوری که در صدف (Saccostreacucullata) همبستگی مثبت و معنی داری میان غلظت فلز کادمیوم در بافت نرم و رسوبات سطحی مشاهده گردید، درحالی که در صدف (Solen brevis) همبستگی مثبت و معنی داری میان غلظت فلز کادمیوم در پوسته صدف و رسوبات سطحی ثبت گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

576 - مقایسه تجمع فلز سنگین کادمیم در بافت عضله و کبد سیاه ماهی Capoeta capoeta در رودخانه تجن استان مازندران
غلام رضا بناگر حسین رحمانی سمانه گل محمدی داریوش مقدس

تحقیق حاضر، به منظور اندازه گیری و مقایسه فلز سنگین کادمیم در بافت کبد و عضله گونه سیاه ماهی(Capoeta capoeta) در بهار 1389 در رودخانه تجن استان مازندران انجام شد. نمونه های ماهی به کمک دستگاه الکتروشوکر از 4 ایستگاه مختلف صید شد. جهت استخراج فلز از بافت کبد و عضله ماهیا أکثر

تحقیق حاضر، به منظور اندازه گیری و مقایسه فلز سنگین کادمیم در بافت کبد و عضله گونه سیاه ماهی(Capoeta capoeta) در بهار 1389 در رودخانه تجن استان مازندران انجام شد. نمونه های ماهی به کمک دستگاه الکتروشوکر از 4 ایستگاه مختلف صید شد. جهت استخراج فلز از بافت کبد و عضله ماهیان از روش هضم شیمیایی با استفاده از دستگاه ماکروویو و دستگاه جذب اتمی استفاده شد بررسی واریانس ها بر اساس تست لون در مورد بافت عضله سیاه ماهی نشان داد که فلز کادمیم دارای واریانس های یکنواخت می باشد (ANOVA ,p>0.05) بررسی واریانس ها بر اساس تست لون در مورد بافت کبد سیاه ماهی نشان داد که فلز کادمیم دارای واریانس های غیر یکنواخت می باشد (ANOVA ,p≤0.05). بررسی نتایج بدست آمده توسط جذب اتمی عناصر نشان داد که تجمع فلز سنگین در گونه مورد بررسی در بافت کبد بیشتر از بافت عضله است (ANOVA ,p≤0.05). مقایسه نتایج بدست آمده با استاندارد جهانی نظیر سازمان بهداشت جهانی، نشان داد که غلظت عنصر کادمیم در بافت کبد و عنصر کادمیم در عضله گونه ماهی مورد بررسی بالاتر از حد استاندارد می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

577 - بررسی و تعیین میزان غلظت فلزات سنگین(سرب، مس، نیکل و کادمیوم)در بافت ماهی هوور(Thunnus tonggol) صید شده در آ بهای ساحلی جزیره قشم
محسن دهقانی مانا فرزین

آلودگی محیط زیست دریایی به واسطه اثرات سمی فلزات سنگین می تواند سبب بروز مشکلاتی گردد. از طرفی امکان بزرگنماییزیستی و راهیابی این فلزات از طریق زنجیره غذایی، سلامت آبزیان و انسان را تهدید می نماید. در این تحقیق غلظت چهار فلز سرب،مس، نیکل و کادمیوم موجود در بافت عضله ماه أکثر

آلودگی محیط زیست دریایی به واسطه اثرات سمی فلزات سنگین می تواند سبب بروز مشکلاتی گردد. از طرفی امکان بزرگنماییزیستی و راهیابی این فلزات از طریق زنجیره غذایی، سلامت آبزیان و انسان را تهدید می نماید. در این تحقیق غلظت چهار فلز سرب،مس، نیکل و کادمیوم موجود در بافت عضله ماهی هوور صید شده در سواحل جزیره قشم اندازه گیری شد. نمونه ها بر اساس روشهضم استاندارد آماده سازی شدند و اندازه گیری میزان تجمع فلزات سنگین با کمک دستگاه جذب اتمی صورت گرفت. نتایجحاصل نشان داد بیشترین مقدار فلزات سنگین مربوط به عنصر مس با غلظت 05 / 3 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک و کمترینمقدار مربوط به عنصر نیکل با میانگین غلظت 45 / 0 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک م یباشد. میانگین انحراف معیار غلظت سرب،نیکل، کادمیوم و مس و به ترتیب 31 / 0± 01 / 1، 34 / 0± 15 / 1، 29 / 0± 63 / 0 و 08 / 1± 16 / 2 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک می باشد.علیرغم اینکه غلظت برخی از فلزات سنگین اندازه گیری شده در مقایسه با استانداردهای بهداشتی کمتر است، در عین حال آلودگیروز افزون خلیج فارس می تواند تهدیدی برای آبزیان محسوب شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

578 - اندازه گیری غلظت فلزات سنگین نیکل، سرب و مس در صدف دو کفه ای Crassostrea gigasدر بندر شهید رجایی
محسن دهقانی بهزاد فرجی

فلزات سنگین جزوآلاینده های پایدارند وآلودگی محیط زیست دریائی یکی از مخاطرات جدی این گروه از آلاینده ها محسوب می شود. در این تحقیق میزان غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل و مس در بافت نرم صدف(Crassostrea gigas) در بندر شهید رجایی با هدف بررسی میزان آلودگی منطقه به خصوص در صدف(C أکثر

فلزات سنگین جزوآلاینده های پایدارند وآلودگی محیط زیست دریائی یکی از مخاطرات جدی این گروه از آلاینده ها محسوب می شود. در این تحقیق میزان غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل و مس در بافت نرم صدف(Crassostrea gigas) در بندر شهید رجایی با هدف بررسی میزان آلودگی منطقه به خصوص در صدف(Crassostrea gigas)اندازه گیری گردید. بدین منظور در تابستان سال 1392 نمونه گیری در 5 ایستگاه در بندر شهید رجایی و از هر ایستگاه 20 صدف از روی پایه های سیمانی و فلزی و در مجموع 60 صدف جمع آوری شد. پس از جدا نمودن بافت نرم، نمونه های هر ایستگاه بر اساس روش های استاندارد خشک، توزین و هضم شیمیایی شد و غلظت فلزات به کمک دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. میانگین غلظت فلزات مس، نیکل و سرب به ترتیب 556، 97/2، 04/2 میکروگرم بر گرم وزن خشک بدست آمد. مقایسه نتایج بدست آمده با مطالعات مشابه و استانداردهای جهانی نشان می دهد فعالیت های گوناگون در این بندرگاه احتمال آلودگی را افزایش می دهد و بالا بودن غلظت این سه فلز در مقایسه با نتایج دیگر و استانداردها می تواند به همین دلیل باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

579 - بررسی اثر دوره های گرسنگی و رشد جبرانی با مخمر نانوایی (Saccharomyces cerevisiae) بر شاخص های رشد و بازماندگی بچه ماهی کپور(Cyprinus carpio)
مجید محمدنژاد شموشکی مرتضی مازینی

پرورش موفقیت آمیز ماهیان (از جمله ماهی کپور) به قابلیت دسترسی به غذای مناسب جهت تغذیه بستگی دارد تا بتواند سلامتی و رشد را بخصوص در مراحل لاروی تضمین نماید. رشد جبرانی یک فاز از رشد سریع به دنبال محدودیت غذایی در اثر شرایط بحرانی است که در ماهیان مشاهده شده است. بدین من أکثر

پرورش موفقیت آمیز ماهیان (از جمله ماهی کپور) به قابلیت دسترسی به غذای مناسب جهت تغذیه بستگی دارد تا بتواند سلامتی و رشد را بخصوص در مراحل لاروی تضمین نماید. رشد جبرانی یک فاز از رشد سریع به دنبال محدودیت غذایی در اثر شرایط بحرانی است که در ماهیان مشاهده شده است. بدین منظور این آزمایش روی بچه ماهیان کپور با وزن متوسط 074/0±668/0 گرم و طول متوسط181/0±85/2 سانتیمتر به مدت 6 هفته و در 5 تیمار و 3 تکرار بصورت زیر انجام پذیرفت: تیمار 1: کاملا سیری، تیمار 2: یک هفته سیری-یک هفته گرسنگی با غذای معمولی، تیمار 3: یک هفته سیری-یک هفته گرسنگی با استفاده از 103 واحد تشکیل دهنده کلونی مخمر، تیمار 4: یک هفته سیری-یک هفته گرسنگی با استفاده از 106 واحد تشکیل دهنده کلونی مخمر، تیمار 5: یک هفته سیری-یک هفته گرسنگی با استفاده از 109 واحد تشکیل دهنده کلونی مخمر. نرخ غذادهی براساس 10 درصد وزن بدن کل بچه ماهیان یک تکرار، در روز صورت پذیرفت. بچه ماهیان کپوردر طول دوره آزمایش با غذای تجاری و مخمر نانوایی تغذیه شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بین تیمارهای مورد بررسی از نظر وزن و طول بدن بچه ماهی اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد (P< 0.05). بطوریکه بیشترین افزایش وزن و طول را بچه ماهیان در تیمار 1 داشتند. همچنین اختلاف معنی داری در تمامی شاخص های رشد و بازماندگی مشاهده شد (P<0.05). نتایج نشان داد که گرسنگی باعث کاهش رشد بچه ماهیان کپور گردیده اما در رشد جبرانی استفاده از مخمر ساکرومایسس سرویزیه باعث جبران کاهش رشد ماهی بعد از دوران گرسنگی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

580 - پارامترهای اندازه و شکل سنگ گوش ماهی موتو معمولیEncrasicholina punctifer Fowler ,1938 در خلیج فارس و دریای عمان
نورالهدی عطایی دریایی احسان کامرانی علیرضا سالار زاده علی سالار پوری

سنگ گوش یکی از مهم ترین ابزارهای مطالعه جمعیت آبزیان به حساب می آید و در این میان آنالیز شکل آن مهمترین کاربرد را در تفکیک ذخایر آبزیان دارد. ماهی موتو معمولی (Encrasicholina punctifer) یکی از گونه های مهم سطح‌زی ریز است، که در سواحل استان هرمزگان از شرق (جاسک) تا غرب ( أکثر

سنگ گوش یکی از مهم ترین ابزارهای مطالعه جمعیت آبزیان به حساب می آید و در این میان آنالیز شکل آن مهمترین کاربرد را در تفکیک ذخایر آبزیان دارد. ماهی موتو معمولی (Encrasicholina punctifer) یکی از گونه های مهم سطح‌زی ریز است، که در سواحل استان هرمزگان از شرق (جاسک) تا غرب (گرزه) صید می شود. تعداد 360 عدد نمونه ماهی موتو معمولی، از سه صیدگاه مهم این ماهی در منطقه (قشم، گرزه و جاسک)، از دی ماه 89 تا آذرماه 1390 جمع آوری شدند. سپس نمونه ها مورد زیست سنجی قرار گرفته و پس از تفکیک جنسیت ، توزین و ثبت آنها در فرم های مخصوص، سنگ گوش آنها استخراج شد.به علت عدم تفاوت معنا دار بین پارامتر های زیست سنجی شده نمونه ها از سنگ گوش ساجیتای سمت چپ در مراحل بعدی تحقیق استفاده شد. سپس با استفاده از نرم افزارMotic Image plus 2 ، پارامتر های مختلف سنگ گوش ها آنالیز و با استفاده از معادلات ریاضی شاخص های مختلف شکل سنگ گوش نیز محاسبه گردیدند، که تفاوت معنی دار بین شاخص های شکل سنگ گوش در مناطق مختلف مشاهده نشد( 05/0P>). از طریق آزمون چند متغیره ANOSIM میزان تشابه بین شاخص های شکل سنگ گوش موتو معمولی در سه صیدگاه ، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج میزان تشابه 099/0 R= و سطح معنی دار 1/0 درصد را نشان داد که بیانگر شباهت بالای شاخص های مورد بررسی در مناطق مورد مطالعه بود. در پایان نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جمعیت‌های ماهی موتو معمولی در سه صیدگاه جاسک، قشم و بندرگرزه، اختلاف معنی داری با هم ندارند و احتمالا می توانند متعلق به ذخیره واحد باشند ( 05/0 P>). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

581 - بررسی تغذیه طبیعی سنگسر معمولی(Pomadasys kaakan) در آب های استان هرمزگان ‌
عیسی کمالی حجت الله فروغی فرد رضا دهقانی علی سالارپوری

در این تحقیق ماهی سنگسر معمولی (Pomadasys kaakan) از شهریور 1381 تا آذرماه 1382 مورد بررسی قرار گرفتند. در طی 15 ماه بررسی، جمعاً 477 ماهی سنگسر معمولی جمع آوری شد. و تغذیه آن مورد بررسی قرار گرفت. شاخص خالی بودن معده (CV) در کل نمونه‌ها محاسبه گشت و مقدار 69/75 بدست آم أکثر

در این تحقیق ماهی سنگسر معمولی (Pomadasys kaakan) از شهریور 1381 تا آذرماه 1382 مورد بررسی قرار گرفتند. در طی 15 ماه بررسی، جمعاً 477 ماهی سنگسر معمولی جمع آوری شد. و تغذیه آن مورد بررسی قرار گرفت. شاخص خالی بودن معده (CV) در کل نمونه‌ها محاسبه گشت و مقدار 69/75 بدست آمد. همچنین ترجیح غذایی (FP) برای هر نوع غذا محاسبه گشت که به ترتیب برای خرچنگ، میگو، سایر سخت پوستان، ماهی، خیار دریایی، ماهی مرکب و هشت پا برابر 8/39 ، 07/7 ، 4/27 ، 58/18 ،4/4 ،77/1 و 88/0 بود. نتایج نشان داد که سنگسر معمولی از ماهیان کم خور بودند. و غذای مصرفی اصلی سنگسر معمولی را سخت پوستان بخصوص خرچنگ و غذای جانشینی آن را میگو و ماهی تشکیل می‌دادند. غذای تصادفی این ماهی شامل ماهی مرکب، خیار دریایی و هشت‌پا بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

582 - اندازه گیری و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در عضله و پوسته میگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) خلیج فارس (بحرکان)، استان خوزستان
سید محمد رضا رضوی حبیب وهاب زاده عباسعلی زمینی ابوالفضل عسکری ساری محمد ولایت زاده

تحقیق حاضر در سال 1390 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، جیوه و کادمیوم در عضله و پوسته میگوی سفید هندی دریایی انجام گرفت. 3 کیلوگرم نمونه میگوی دریایی با میانگین وزن 78/0±18/13 گرم تهیه شد. جهت سنجش فلزات سنگین از روش هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به روش أکثر

تحقیق حاضر در سال 1390 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، جیوه و کادمیوم در عضله و پوسته میگوی سفید هندی دریایی انجام گرفت. 3 کیلوگرم نمونه میگوی دریایی با میانگین وزن 78/0±18/13 گرم تهیه شد. جهت سنجش فلزات سنگین از روش هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی به کمک دستگاه Perkin Elmer 4100 آزمایشگاه کیمیا پژوه البرز (شهرکرد) انجام شد. میزان فلزات سنگین در عضله میگو پایین تر از پوسته بود. میزان فلزات سنگین در عضله و پوسته میگوی سفید هندی بصورت سرب < کادمیوم < جیوه اندازه گیری شده است. در این تحقیق غلظت جیوه، کادمیوم و سرب در عضله و پوسته کیتینی میگوی سفید هندی اختلاف معنی داری داشت (05/0P<). میانگین میزان جیوه در عضله و پوسته به ترتیب 002/0±034/0 و 003/0±045/0 میلی گرم بر کیلوگرم و میانگین میزان کادمیوم در عضله و پوسته به ترتیب 005/0±101/0 و 007/0±120/0 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری گردید. همچنین میانگین میزان سرب در عضله و پوسته به ترتیب 005/0±133/0 و 004/0±164/0 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. میزان کادمیوم در عضله در مقایسه با آستانه استاندارد سازمان بهداشت جهانی بالاتر بود. میزان جیوه و سرب در مقایسه با آستانه استانداردهای جهانی سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا بالاتر و از آستانه مجاز استانداردهای وزارت کشاورزی ـ شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا پایین تر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

583 - بررسی میزان تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت نرم توتیای Echinometra mathaei سواحل صخره‌ای جزیره قشم
الهه علی عسگری

تحقیق حاضر به منظور اندازه گیری میزان تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت نرم توتیا غالب سواحل صخره‌ای جزیره قشم در زمستان 1389 انجام گردید. توتیای غالب جزیره قشمEchinometra mathaei گزارش گردید. اهداف مورد نظر مقایسه میزان غلظت این فلزات در بافت نرم توتیا و مقایسه آن أکثر

تحقیق حاضر به منظور اندازه گیری میزان تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت نرم توتیا غالب سواحل صخره‌ای جزیره قشم در زمستان 1389 انجام گردید. توتیای غالب جزیره قشمEchinometra mathaei گزارش گردید. اهداف مورد نظر مقایسه میزان غلظت این فلزات در بافت نرم توتیا و مقایسه آن با میزان غلظت فلزات سرب و کادمیوم در جلبک مورد تغذیه توتیا بوده است. سنجش میزان فلزات سنگین به روش جذب اتمی به کمک دستگاه Perkin Elmer 4100 صورت گرفت. این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت سرب و کادمیوم در بافت نرم به ترتیب 5/4±4/21 و 7/1±6/8 میلی‌گرم بر گرم در نمونه وزن خشک بود. نتایج حاصله نشان دهنده آن بود که در ایستگاه‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری بین میزان آلاینده‌های مورد نظر در بافت نرم نبوده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

584 - اثر رشد جبرانی و تاثیر گرسنگی روی شاخص های رشد و بازماندگی بچه ماهی سفید (Kamensky,1901) Rutilus frisii kutum
مجید محمد نژاد شموشکی زینب اسماعیلی مراد محمد شکیبا

یکی از مسائل مهم در آبزی پروری نیاز به بدست آوردن یک تعادل بین سرعت رشد ماهی و استفادة بهینه از غذای فراهم شده است. پرورش موفقیت آمیز ماهیان(از جمله ماهی سفید) به قابلیت دسترسی به غذای مناسب جهت تغذیه بستگی دارد تا بتواند سلامتی و رشد را بخصوص در مراحل نوزادی تضمین نمای أکثر

یکی از مسائل مهم در آبزی پروری نیاز به بدست آوردن یک تعادل بین سرعت رشد ماهی و استفادة بهینه از غذای فراهم شده است. پرورش موفقیت آمیز ماهیان(از جمله ماهی سفید) به قابلیت دسترسی به غذای مناسب جهت تغذیه بستگی دارد تا بتواند سلامتی و رشد را بخصوص در مراحل نوزادی تضمین نماید. رشد جبرانی یک فاز از رشد سریع به دنبال محدودیت غذایی در اثر شرایط بحرانی است که در گونه های زیادی چه سردآبی و چه گرمابی مشاهده شده است. این آزمایش به مدت 6 هفته در تابستان سال 1388 و در مرکز تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی سیجوال بندرترکمن در استان گلستان انجام گرفت. با توجه به اهمیت فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب و تاثیر آنها بر تغذیه و در نهایت رشد ماهیان، این عوامل در تمام مدت پرورش به طور دقیق کنترل گردید به طوری که میزان اکسیژن محلول برابرppm 06/0±09/7، دما برابر2/0±61/24 و pH در طول آزمایش برابر 01/0±98/7 اندازه گیری گردید. بچه ماهیان سفید در طول دوره آزمایش با غذای SFK که دارای: رطوبت 7/8%، خاکستر 2/11%، پروتئین 32% و چربی 5/10% بود، تغذیه شدند. آزمایشات در 4 تیمار و 3 تکرار بصورت زیر انجام گرفت: تیمار A: یک هفته گرسنگی + یک هفته غذادهی، تیمار B: دو هفته گرسنگی + دو هفته غذادهی، تیمار C: سه هفته گرسنگی + سه هفته غذادهی، تیمار D: 6هفته غذادهی کامل. نرخ غذادهی براساس 10 درصد وزن بدن کل بچه ماهیان یک تکرار، در روز صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین تیمارهای مورد بررسی از نظر وزن بدن بچه ماهی اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گرد(p<0.05). بیشترین افزایش وزن را بچه ماهیان در 6 هفته غذادهی کامل داشتند و با افزایش گرسنگی رشد کاهش پیدا کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

585 - اثرات گرسنگی و استراتژی های تغذیه ای بر عملکرد رشد و ترکیب لاشه تاس ماهی روسی (Acipenser gueldenstaedtii)
محمود علیزاده افشار حسین خارا بهرام فلاحتکار

در این تحقیق اثر گرسنگی واستراتژیهایتغذیهای بر شاخص های رشد و کیفیت لاشه دربچهتاس ماهی روسی (Acipenser gueldenstaedtii) با میانگین وزنی (± خطای استاندارد) 33/0 ± 77 گرم به مدت 8 هفته مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در مخازن 1000 لیتری با تراکم ذخیره سازی 20 أکثر

در این تحقیق اثر گرسنگی واستراتژیهایتغذیهای بر شاخص های رشد و کیفیت لاشه دربچهتاس ماهی روسی (Acipenser gueldenstaedtii) با میانگین وزنی (± خطای استاندارد) 33/0 ± 77 گرم به مدت 8 هفته مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در مخازن 1000 لیتری با تراکم ذخیره سازی 20 عدد ماهی انجام شد. به این منظور، تعداد 180عدد تاسماهی روسی در 3 تیمار و با 3 تکرار تقسیم شدند. تیمارها شامل گرسنگی، غذادهی محدود و تغذیه کامل در نظر گرفته شد. هر 2 هفته یک بار به منظور بررسی شاخص های رشد زیست سنجی انجام شد. نتایج نشان داد اعمال گرسنگی کاهش معنی داری در شاخص های رشد شامل وزن کسب شده، افزایش وزن بدن، فاکتور وضعیتو نرخ رشد ویژه ایجاد می کند (05/0 P <).بین تیمارهای مختلف از نظر شاخص کبـدی (HSI)و شاخص احشایی (VSI)اختلاف معنـی داری مشاهده شد (05/0 P <). به نحوی که کمترین و بیشترین میزان HSI و VSI به ترتیب در تیمارهای گرسنه و تغذیه کامل بوده است. نتایج آنالیز تقریبی لاشه حاکی از وجود اختلاف معنی دار در مقدار رطوبت و چربی بین تیمارهای مختلف بود (05/0 P <)، اما در مقادیر پروتئین و خاکستر اختلاف معنی دار مشاهده نگردید (05/0 > P). با توجه به نتایج حاصل از تحقیق حاضر، دوره های گرسنگی و تغذیه محدود اثرات نامطلوبی بر روی پارامترهای رشد، ترکیبات شیمیایی عضله، شاخص های کبدی و احشایی داشت بطوریکه می توان بیان نمود تاسماهی روسی نتوانسته با دوره های گرسنگی طولانی مدت سازش پیدا کند و با افزایش طول دوره گرسنگی اثرات منفی آن بیشتر می شود اما اثرات منفی تغذیه محدود نسبت به گرسنگی کمتر بوده و در مورد ضریب تبدیل باعث بهبود این فاکتور شده است. تلفاتی در اثر رژیم های مختلف غذایی در هیچ یک از تیمارها مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

586 - بررسی فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیوم، کروم و نیکل) در عضله کفال پوزه باریک (Liza saliens) و ارزیابی خطر بهداشتی ناشی از مصرف آن برای انسان
نازنین کلانی برهان ریاضی عبدالرضا کرباسی فرامرز معطر

از نظر بهداشتی ماهیان شاخص های زیستی مناسبی جهت سنجش میزان آلودگی فلزات سنگین در منابع آبی هستند. در مطالعه حاضر فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به علت خاصیت سمیتشان در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک به سبب نقش مهم در تغذیه انسان و لزوم اطمینان از سلامت آن مورد أکثر

از نظر بهداشتی ماهیان شاخص های زیستی مناسبی جهت سنجش میزان آلودگی فلزات سنگین در منابع آبی هستند. در مطالعه حاضر فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به علت خاصیت سمیتشان در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک به سبب نقش مهم در تغذیه انسان و لزوم اطمینان از سلامت آن مورد بررسی قرار گرفت. 6 عدد نمونه بوسیله تور صیادی طی نیمسال گرم سال از تالاب گمیشان جمع آوری شدند. در آزمایشگاه پس از هضم با اسید نیتریک غلیظ، کلیه فلزات با دو دستگاه جذب اتمی کوره گرافیکی و پلاسمای جفتی انتقالی اندازه گیری شدند. مقادیر میانگین و انحراف معیار فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به ترتیب 459/2 ± 243/12 ، 038/3 ± 087/8 ، 806/1 ± 935/12 ، 39/735 ± 15580 و 08/0 ± 529/4 (میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) بدست آمد. همبستگی بین طول، وزن و سن ماهی با فلزات تجمع یافته بوسیله نرم افزارMVSP از طریق ترسیم دندوگرام آنالیز خوشه ای بررسی شد که حاکی از وجود همبستگی مثبت و معنی دار(6/0+ و84/0+=r) بین آنها بود. تنها در مورد دو فلز سرب و نیکل این همبستگی منفی(72/0- r=) بدست آمد. غلظت کلیه فلزات بجز سرب در نمونه ها پایینتر از استانداردهای بین المللی بود. ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از مصرف این ماهی با محاسبه شاخص خطر انجام شد که مقادیر بدست آمده برای فلزات سرب و کادمیوم (1<HI[1]) بیانگر احتمال اثرات ناسازگار بر روی سلامتی است. از نظر بهداشتی، بالا بودن میزان جذب روزانه نسبت به مقدار مجاز مرجع، پتانسیل خطر احتمالی را در اثر مصرف یک وعده از این ماهی معادل 190 گرم، با درنظر گرفتن نرخ جذب و نرخ دسترسی زیستی 100% ، برای یک مصرف کننده بالغ نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

587 - بررسی مقادیر فلزاتسنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید در بندربوشهر
رزاق عبیدی عبدالمجید موسوی میترا راوردشیری

تحقیق حاضر در فصل بهار سال 1396 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید (Liza klunzingeri) صید شده از آب های خلیج فارس در بندربوشهر صورت گرفت. بدین منظور تعداد 30 قطعه ماهی مید با میانگین وزنی 230/53 گرم و میانگین طول کل 05/17 سانتیمتر تهیه أکثر

تحقیق حاضر در فصل بهار سال 1396 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید (Liza klunzingeri) صید شده از آب های خلیج فارس در بندربوشهر صورت گرفت. بدین منظور تعداد 30 قطعه ماهی مید با میانگین وزنی 230/53 گرم و میانگین طول کل 05/17 سانتیمتر تهیه شد. پس از انجام عملیات زیست سنجی نمونه ها را با آب مقطر شستشو داده و مقداری از بافت عضله خالص جداسازی گردید. بعد از خشک کردن رطوبت و آب موجود در فضای میان بافتی نمونه‌ها، به میزان 1 گرم نمونه بافتی پودر شده جدا و با 10 میلی‌لیتر اسید نیتریک غلیظ هضم اسیدی نمونه‌ها با روش Moopam صورت گرفت. برای اندازه‌گیری سطح فلزات سنگین نیکل و کادمیوم از دستگاه جذب اتمی مجهز به کوره گرافیتی VARIAN مدل (AA 100) استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده میانگین و انحراف از معیار غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت‌ عضله ماهی مید به ترتیب 611/0 ± 638/6 و 292/0 ± 201/3 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن خشک محاسبه شد. مقایسه نتایج میزان فلزات نیکل و کادمیوم در بافت عضله ماهی مید در بندربوشهر با استاندارد‌های جهانی نشان دهنده بیشتر بودن مقدار غلظت فلزات‌سنگین با مقدار مجاز استانداردهای‌ سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان جهانی غذا و کشاورزی (FAO)، مرکز ملی بهداشت و پزشکی استرالیا (NHMRC) و وزارت شیلات و کشاورزی انگلستان (MAFF) بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

588 - مطالعات جذب و سینتیک حذف فلزات سنگین توسط زئولیت فعال‌شده با دی‌اکسید منگنز
مهدی ایران نژاد مهرداد سلیمان پور حسین کامران حقیقی

زئولیت را به می‌توان عنوان یکی از مواد معدنی طبیعی در جذب فلزات سنگین استفاده کرد. فعال‌سازی این جاذب‌ طبیعی با مواد شیمیایی مختلف موجب افزایش ظرفیت جذب آن‌ می‌‌شود. در این تحقیق، برای فعال‌سازی زئولیت از روش پوشش‌دهی با دی اکسید منگنز استفاده شد. به منظور حذف فلزات سنگ أکثر

زئولیت را به می‌توان عنوان یکی از مواد معدنی طبیعی در جذب فلزات سنگین استفاده کرد. فعال‌سازی این جاذب‌ طبیعی با مواد شیمیایی مختلف موجب افزایش ظرفیت جذب آن‌ می‌‌شود. در این تحقیق، برای فعال‌سازی زئولیت از روش پوشش‌دهی با دی اکسید منگنز استفاده شد. به منظور حذف فلزات سنگین، نمونه زئولیت اصلاح شده و چندین ترکیب از پساب مصنوعی مورد آزمایش قرار گرفت. پساب مورد آزمایش حاوی یون‌های فلزات سنگین با غلظت های مختلف از جمله Cu2+ ، Cd2+، Zn2+، Co2+، Pb2+ و Ni2+ بود. در این تحقیق، معادلات ایزوترم‌های جذب لانگمور، فروندلیچ، تمکین وBET و همچنین سینتیک جذب به منظور توسعه یک مدل که نمایانگر رفتار جذب باشد، مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، ایزوترم BET رویه قابل قبول‌تری نسبت به دیگر ایزوترم‌ها ارائه می‌کند اما در مورد پیش‌بینی مقادیر جذب شده (qe) توصیف ضعیف‌تری نسبت به ایزوترم لانگمور دارد. طبق پارامتر حداکثر جذب لانگمور، حداکثر ظرفیت‌های جذب بدست آمده به وسیله زئولیت اصلاحی تحت شرایط بهینه به صورت ) mg/g 51/10Ni2+(، mg/g) 87/14 Co2+(، mg/g) 97/8Zn2+(،) mg/g 59/10Cu2+(، mg/g) 69/13Cd2+( و mg/g) 65/40Pb2+( بدست آمد. همچنین، نتایج مطالعات سینتیکی نشان داد که مدل سینتیکی شبه درجه دوم ضریب همبستگی دقیق‌تری نسبت به نوع شبه درجه اول دارد. بنابراین مدل سینتیکی شبه درجه دوم به عنوان یک مدل برای تشریح سینتیک جذب در نظر گرفته شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

589 - بررسی و مقایسه تجمع آرسنیک، سرب و روی در عضله میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei) و میگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) پرورشی ایران
محمد ولایت زاده ابوالفضل عسکری سای

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، روی و آرسنیک در عضله دو گونه میگویوانامی (Litopenaeus vannamei) و میگوی هندی (Fenneropenaeus indicus)در سال 1389 انجام گرفت. در این تحقیق 3 کیلوگرم نمونه میگوی وانامی از مجتمع پرورش میگوی چوئبده (آبادان) و 3 کیلوگرم میگوی أکثر

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، روی و آرسنیک در عضله دو گونه میگویوانامی (Litopenaeus vannamei) و میگوی هندی (Fenneropenaeus indicus)در سال 1389 انجام گرفت. در این تحقیق 3 کیلوگرم نمونه میگوی وانامی از مجتمع پرورش میگوی چوئبده (آبادان) و 3 کیلوگرم میگوی سفید هندی از بندر کلاهی استان هرمزگان تهیه شد. سنجش فلزات در عضله نمونه ها، از روش هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی به کمک دستگاهPerkin Elmer 4100صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS 17و آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد. بالاترین غلظت فلزات سنگین مربوط به روی در عضله میگوی هندی به میزان 4/0± 16/15 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود. همچنین پایین ترین غلظت فلزات سنگین مربوط به آرسنیک در عضله میگوی وانامی به میزان 004/0± 087/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود. غلظت سرب و روی در عضله میگوی وانامی و میگوی سفید هندی اختلاف معنی داری داشت (05/0P )، اما در میزان آرسنیک اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0 P) در این تحقیق میزان سرب، روی و آرسنیک در مقایسه با آستانه مجاز استانداردهای جهانی پایین تر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

590 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، گروه شیلات، ساری، ایران
الهه علی عسگری حامد دهقانی محمود قیم اشرفی

آبسنگ های مرجانی بزرگترین تنوع گونه ای را در بین اکوسیستم های دریایی دارا می باشند. مرجان های آبسنگ ساز دارای پولیپ هایی هستند که در حفره های فنجانی شکل کوچک بسر می برند که اغلب به عنوان یک ابزار تاکسونومیک برای تشخیص گونه های مرجان ها به کار می روند. این بررسی در بهار أکثر

آبسنگ های مرجانی بزرگترین تنوع گونه ای را در بین اکوسیستم های دریایی دارا می باشند. مرجان های آبسنگ ساز دارای پولیپ هایی هستند که در حفره های فنجانی شکل کوچک بسر می برند که اغلب به عنوان یک ابزار تاکسونومیک برای تشخیص گونه های مرجان ها به کار می روند. این بررسی در بهار 1391 به منظور تعیین گونه های مرجان های سخت اطراف جزیره هنگام صورت گرفت. با روش Manta towدر اطراف جزیره حدود گسترش مشخص شده و سپس جهت نمونه برداری از غواصی استفاده گردید. از نمونه ها در زیر آب عکسبرداری شده و تکه هایی از آنها توسط قلم و چکش به منظور شناسایی، نمونه برداری گردیدند. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شده و در سفید کننده 10% به مدت 10 تا 60 دقیقه غوطه ور گردیدند تا زمانی که کرالیت آنها قابل رؤیت شود. توسط استریومیکروسکوپ از کرالیت آنها عکسبرداری شد و با استفاده از کلید شناسایی Veron(2000) شناسایی گونه ای انجام گردید. نتایج نشان داد مرجان های زنده اکثراً در عمق 3 الی 6 متر مشاهده و 8 خانواده، 21 جنس و 33 گونه از آنها شناسایی گردیدند که در این میان، خانواده Faviidaeبیشترین تنوع را به خود اختصاص داده است. وضعیت سلامت مرجان ها خوب بوده و تنوع ماهی ها در مناطق مرجانی نسبت به جزایر اطراف بالا میباشد ولی به علت صید ماهیان زینتی تراکم زیادی ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

591 - اثر شدت و مدت گرسنگی به همراه پدیده رشد جبرانی بر عملکرد رشد، خصوصیات لاشه و ترکیب شیمیایی گوشت بره های گوسفند نژاد لری
بهروز یاراحمدی محسن محمدی ساعی علیرضا چگنی

این تحقیق به ‌منظور بررسی اثر شدت و مدت گرسنگی به همراه پدیده رشد جبرانی بر عملکرد رشد، خصوصیات لاشه و ترکیب شیمیایی گوشت بره‌های نر گوسفند نژاد لری با 54 رأس بره ی نر 30 کیلوگرمی انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل مدت گرسنگی با دو سطح (35 روز و 45 روز) و شدت گرسنگی ب أکثر

این تحقیق به ‌منظور بررسی اثر شدت و مدت گرسنگی به همراه پدیده رشد جبرانی بر عملکرد رشد، خصوصیات لاشه و ترکیب شیمیایی گوشت بره‌های نر گوسفند نژاد لری با 54 رأس بره ی نر 30 کیلوگرمی انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل مدت گرسنگی با دو سطح (35 روز و 45 روز) و شدت گرسنگی با سه سطح (حد اشتها، 80 درصد و 60 درصد) بوده که بر اساس آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی (3×2) با سه تکرار انجام شد. در پایان آزمایش میزان افزایش وزن روزانه، وزن نهایی، ضریب تبدیل غذایی و خوراک مصرفی محاسبه ‌شد. همچنین خصوصیات لاشه به همراه هزینه تولید برای هر کیلوگرم افزایش وزن لاشه و گوشت لخم محاسبه شد. جهت تعیین ترکیب شیمایی گوشت درصد ماده خشک، خاکستر، چربی خام و پروتئین خام تعیین شد. نتایج نشان داد بین افزایش وزن روزانه، ماده خشک مصرفی و ضریب تبدیل خوراک در پایان دوره محدودیت تفاوت معنی‌دار وجود داشت (05/0 >p ). در پایان رشد جبرانی گروه‌های محدودیتی با 35 روز گرسنگی افزایش وزن روزانه بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشتند (05/ 0>p ). در دوره رشد جبرانی ضریب تبدیل خوراک در تیمارهای محدودیت خوراک نسبت به تیمار شاهد کاهش داشت (05/0 >p ). نتایج صفات لاشه در دوره محدودیت خوراک نشان داد که میانگین اکثر صفات لاشه در تیمارهای شاهد بالاتر از گروه‌های محدودیت بود (05/0 >p ). در این بین وزن دنبه، درصد دنبه و چربی کل لاشه در تیمارهای شاهد بالاتر از کلیه گروه‌های محدودیت بود.در این مورد گروه‌های محدودیت خوراک 35 و 45 روز گرسنگی بالاترین درصد گوشت لخم لاشه را در دوره محدودیت و رشد جبرانی داشتند. این مطالعه مشخص نمود بره‌های تحت محدودیت 60 درصد خوراک با 35 روز گرسنگی به دلیل افزایش وزن بالاتر، ضریب تبدیل خوراک مناسب‌تر و صفات لاشه مناسب‌تر همچنین درصد گوشت لخم بیشتر نسبت به سایر تیمارها ارجحیت داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

592 - بررسی تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت‌های آبشش، پوست و عضله Chalcalburnus Chalcoides (تالاب انزلی و شیرود)
محمد بوستان منش مهناز سادات صادقی مژگان امتیازجو

10.22034/ascij.2022.1938006.1289

تحقیق حاضر، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت‌های آبشش، پوست و عضله ماهی شاه کولی صید شده از آبهای حوضه جنوبی دریای خزر (تالاب انزلی و شیرود) در استان مازندران وگیلان صورت گرفت. بافت نمونه ها پس از انجام زیست سنجی، تفکیک شدند. برای استخراج فلزات از ب أکثر

تحقیق حاضر، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت‌های آبشش، پوست و عضله ماهی شاه کولی صید شده از آبهای حوضه جنوبی دریای خزر (تالاب انزلی و شیرود) در استان مازندران وگیلان صورت گرفت. بافت نمونه ها پس از انجام زیست سنجی، تفکیک شدند. برای استخراج فلزات از بافت ها از روش هضم شیمیایی توسط اسید نیتریک استفاده گردید و غلظت فلزات توسط دستگاه جذب اتمی کوره تعیین گردید. میانگین غلظت فلزات (بر حسب ppm وزن خشک) با استاندارد های جهانی نظیر استاندارد جهانیWHO،FAO و Stoskopfدر مطالعه مقایسه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در منطقه شیرود از استان مازندران حداکثر میانگین تجمع فلزات در بافت‌های آبشش، پوست و عضله متعلق به سرب 52069/2 ± 5836/9، 08995/1 ± 9343/5 و 45947/1 ± 0264/6 میکروگرم بر گرم و حداقل میانگین تجمع فلزات در بافت‌های آبشش، پوست و عضله متعلق به کادمیوم 04763/0 ± 0936/0، 04236/0 ± 0957/0 و 02227/0 ± 0393/0 میکروگرم بر گرم می باشد. در منطقه تالاب انزلی از استان گیلان حداکثر میانگین تجمع فلزات در بافت‌های آبشش، پوست و عضله متعلق به سرب 68153/3 ± 8380/20، 04173/2 ± 6880/7 و 68273/0 ± 5653/3 میکروگرم بر گرم و حداقل میانگین تجمع فلزات در بافت‌های آبشش، پوست و عضله متعلق به کادمیوم 22663/0 ± 6040/0، 03897/0 ± 1167/0 و 00893/0 ± 0233/0 میکروگرم بر گرم می باشد. غلظت سرب حاضر در هر دو منطقه در مقایسه با استاندارد های جهانی WHO، Netherlands،EOS و EPA بالاتر از حد مجاز به دست آمد، به جز عضله در استان گیلان که براساس استانداردEPA پایین تر از حد مجاز است غلظت کادمیوم براساس استاندارد ها در تمامی بافت ها به جز آبشش پایین تر است. همچنین میانگین غلظت فلزات سرب و کادمیوم بین بافت‌های عضله، پوست وآبشش در استان گیلان تفاوت معنی داری نشان داد (05/0 > p). غلظت فلزات سرب وکادمیوم در بافت‌های فوق در استان مازندران تفاوت معنی داری نشان نداد (05/0 > p). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

593 - بررسی عملکردی اثر فاکتور رونویسی EZH2 بر بیان مارکر β-catenin در رده سلولی کارسینومای سلول‌های سنگفرشی مری YM-1
فاطمه نورمحمدی محمد مهدی فرقانی فرد وجیهه زرین پور محمدرضا عباس زادگان

10.22034/ascij.2023.1992183.1516

سرطان مری به عنوان ششمین عامل مرگ و میر در اثر سرطان در جهان و هشتمین سرطان شایع در جهان می&lrm;باشد. از شاخص ترین ویژگی های این سرطان مقاومت به شیمی-رادیو تراپی و درصد بالای عود مجدد در بیماران می‌باشد. مارکر بتا-کاتنین یکی از اصلی ترین عوامل متاستاز و تهاجم در بیماران أکثر

سرطان مری به عنوان ششمین عامل مرگ و میر در اثر سرطان در جهان و هشتمین سرطان شایع در جهان می&lrm;باشد. از شاخص ترین ویژگی های این سرطان مقاومت به شیمی-رادیو تراپی و درصد بالای عود مجدد در بیماران می‌باشد. مارکر بتا-کاتنین یکی از اصلی ترین عوامل متاستاز و تهاجم در بیماران می‌باشند. ژن EZH2 یک فاکتور تنطیمی بیان ژن بوده و تکثیر سلول‌های تومور را افزایش می‌دهد و پرتوانی سلول‌های بنیادی را حفظ می‌کند. EZH2 به طور غیرطبیعی در انواع سرطان‌های بدخیم بیان می‌شود. بتا-کاتنین یک جزء ساختاری از اتصالات چسبنده به همراه کادهرین و عامل اصلی سیگنال دهی مسیر Wnt در هسته است. بیان نابجای بتا-کاتنین (β-catenin) اغلب منجر به سرطان و متاستاز می‌شود. در این مطالعه وکتور خاموش‌سازی ژن EZH2 در باکتری اشرشیا کولی کلون و سپس استخراج شده و در سلول‌های رده سرطانی مری YM-1 ژن EZH2 خاموش شده است. سپس استخراج RNA و سنتز cDNA پس از تایید خاموش‌سازی ژن EZH2 بیان بتا-کاتنین با استفاده از تکنیک Real-time PCR مورد ارزیابی قرار گرفت. تست سلولی مهاجرت سلولی برای بررسی سرعت تهاجم سلول‌ها بعد از دستکاری ژنتیکی استفاده شد. نتایج، کاهش بیان بتا-کاتنین را در رده های سلولی تحت القای خاموش‌سازی EZH2 نشان داد. خاموش‌سازی EZH2 بطور معنی داری میزان رشد و مهجرت سلول‌های سرطانی مری را کاهش داد. نتایج حاکی از نقش ژن EZH2 در تنظیم بیان ژن بتا-کاتنین در سرطان سلول‌های سنگفرشی مری می‌باشد. با توجه به این که انتشار تومور یکی از مهمترین عوامل بدخیمی سرطانESCC می‌باشد و از طرفی این ویژگی های سرطان مری به علت متاستاز و تهاجم موجب مرگ زودرس بیماران می گردد، یافتن مارکر موثر در کنترل سلول‌های بنیادین سرطانی می‌تواند نویدبخش درمان بیماران ESCC باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

594 - بررسی اثر عصاره‌ی جینسنگ (پاناکس جینسنگ) بر ساختار دیواره‌ی روده در قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss): مطالعه‌ی هیستومورفومتریک و بیوشیمیایی
علی پرچمی وحید پویاپور

10.22034/ascij.2023.1970952.1438

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثر عصاره‌ی ریشه‌ی گیاه جینسنگ (پاناکس جینسنگ) بر ویژگی‌های هیستومورفومتریک و بیوشیمیایی دیواره‌ی روده در قزل‌آلای رنگین‌کمان بود. پژوهش در بازه‌ی زمانی ۶۰ روزه در ۴ تیمار آزمایشی با سه تکرار صورت گرفت. در هر تکرار، به‌صورت اتفاقی ۶۰ قطعه بچه‌ أکثر

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثر عصاره‌ی ریشه‌ی گیاه جینسنگ (پاناکس جینسنگ) بر ویژگی‌های هیستومورفومتریک و بیوشیمیایی دیواره‌ی روده در قزل‌آلای رنگین‌کمان بود. پژوهش در بازه‌ی زمانی ۶۰ روزه در ۴ تیمار آزمایشی با سه تکرار صورت گرفت. در هر تکرار، به‌صورت اتفاقی ۶۰ قطعه بچه‌ماهی با میانگین وزنی ۱۵ گرم توزیع شد. گروه‌های آزمایشی به‌ترتیب با ۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ گرم در کیلوگرم جیره، عصاره‌ی آبی جینسنگ تغذیه شدند. نمونه‌های بافتی از نواحی ابتدایی و انتهایی روده با هماتوکسیلین و ائوزین، اسید پریودیک شیف و آلسین بلو رنگ‌آمیزی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان جینسنگ تا ۱۵۰ گرم در هر ۱۰۰ کیلوگرم جیره در هر دو ناحیه‌ی ابتدایی و انتهایی روده، بلندای تاخوردگی‌های روده‌ای و سطح جذب به‌طور معنادار افزایش می‌یابد (05/0 > p). ضخامت لایه‌ی ماهیچه‌ای در گروه‌های دریافت‌کننده‌ی جینسنگ تفاوت آماری معناداری با گروه شاهد نشان نمی‌دهد (05/0 < p). شمار تام سلول‌های جامی و نیز شمار سلول‌های تولیدکننده‌ی موکوس اسیدی در بخش انتهایی روده در گروه‌های دریافت‌کننده‌ی جینسنگ در مقایسه با گروه شاهد به‌طور معنادار افزایش یافته (05/0 > p). اما میزان این سنجه‌ها در بخش ابتدایی روده تفاوت آماری معناداری در گروه‌های دریافت‌کننده‌ی جینسنگ با گروه شاهد نشان نمی‌دهد (05/0 < p). افزایش شمار تام سلول‌های جامی در گروه‌های دریافت‌کننده‌ی جینسنگ در بخش انتهایی روده به‌طور عمده به‌دلیل افزایش شمار سلول‌های جامی مولد موسین‌های اسیدی در این بخش از روده بوده و شمار سلول‌های تولیدکننده‌ی موسین‌های خنثی و مختلط تفاوت آماری معناداری در گروه‌های دریافت‌کننده‌ی جینسنگ با گروه شاهد نشان نمی‌دهند (05/0 < p). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

595 - مطالعه ماهیان بومی بنی و شیربت در مزارع پرورش ماهیان گرمابی استان خوزستان از نظر آلودگی به فلزات سنگین و ارزیابی خطر برای مصرف کنندگان
محمد حمزه پور رضا سلیقه زاده بهنام پدرام مرجان مسافر

10.22034/ascij.2023.1996999.1542

فلزات سنگین به دلیل برخورداری از ماهیتی تخریب ناپذیر، زمینه ساز تهدیدی جدی برای سلامت آبزیان و همچنین انسان ها در صورت تجمع یافتن سطح غلظت بالایی از آنها در بافت موجودات آبزی هستند. به همین منظور مطالعه حاضر با هدف بررسی ماهیان بومی بنی و شیربت در مزارع پرورش ماهیان گرم أکثر

فلزات سنگین به دلیل برخورداری از ماهیتی تخریب ناپذیر، زمینه ساز تهدیدی جدی برای سلامت آبزیان و همچنین انسان ها در صورت تجمع یافتن سطح غلظت بالایی از آنها در بافت موجودات آبزی هستند. به همین منظور مطالعه حاضر با هدف بررسی ماهیان بومی بنی و شیربت در مزارع پرورش ماهیان گرمابی استان خوزستان از نظر آلودگی به فلزات سنگین و ارزیابی خطر برای مصرف کنندگان انجام پذیرفت. در مطالعه کنونی، سنجش غلظت سیزده عنصر (آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، جیوه، منگنز، مولیبدن، نیکل، سرب، قلع و روی) در بافت عضله ماهیان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) و شیربت (Barbus grypus) صورت گرفت. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین غلظت فلزات اندازه گیری شده در ماهیان بنی و شیربت وجود نداشت (05/0p >). یافته¬های تحقیق نشانگر این بودند که فلزات آهن و آرسنیک به ترتیب دارای بیشترین و کمترین غلظت در بافت عضله ماهیان بنی و شیربت بودند. مقایسه مقادیر فلزات سنگین اندازه گیری شده با استانداردهای بهداشتی بین المللی نشان داد که غلظت تمامی عناصر به جز سرب به طور معنی‌داری کمتر از حد مجاز بودند (05/0p >). غلظت سرب به طور معنی‌دارییشتر از حد مجاز بود (05/0p >). ارزیابی خطر بهداشتی نشان داد که مصرف روزانه و مداوم این محصولات توسط مصرف کنندگان به جز کادمیوم و سرب کاملا ایمن بوده و مخاطره ای از این نظر برای آنها وجود ندارد. میانگین غلظت تمام فلزات اندازه گیری شده به جز سرب از استانداردهای جهانی کمتر بودند. برآورد دریافت روزانه در همه فلزات به جز کادمیوم و سرب نشان داد که مصرف ماهیان شیربت و بنی در حال حاضر خطری را برای سلامتی انسان ایجاد نمی‌کنند، با این وجود برای پیشگیری از رخداد آلودگی احتمالی در آینده از نظر مديريتي بايد توجه بیشتری به اين آلاينده¬ها و منابع احتمالي آنها شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

596 - پتانسیل خطر غذایی فلزات سنگین در ماهیان سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان: مرور سیستماتیک و متاآنالیز
محمد حسین سینکاکرمی نوشین گشمردی

10.22034/ascij.2024.2003497.1571

خلیج ¬فارس و دریای¬ عمان محل زیست گونه¬های مختلفی از آبزیان به¬ویژه ماهیان می¬باشند. فلزات سنگین به¬عنوان مهمترین آلاینده¬های این اکوسیستم¬های آبی محسوب می¬شوند که می¬توانند عوامل مهم تهدیدکننده سلامت مصرف¬کنندگان باشند. هدف این پژوهش، مرور نظام¬مند مطالعاتی است¬ که به أکثر

خلیج ¬فارس و دریای¬ عمان محل زیست گونه¬های مختلفی از آبزیان به¬ویژه ماهیان می¬باشند. فلزات سنگین به¬عنوان مهمترین آلاینده¬های این اکوسیستم¬های آبی محسوب می¬شوند که می¬توانند عوامل مهم تهدیدکننده سلامت مصرف¬کنندگان باشند. هدف این پژوهش، مرور نظام¬مند مطالعاتی است¬ که به تعیین غلظت فلزات سنگین در بافت عضله برخی از ماهیان این آب¬ها از تاریخ 1384 تا 1397 پرداخته¬اند. این پژوهش متاآنالیز روی بافت عضله 1182 قطعه از ماهیان حلواسفید، شوریده، زمین¬کن، سرخو، سنگسر، شبه¬شوریده، شیر، قباد و هامور صید شده از خلیج ¬فارس و دریای¬ عمان به¬منظور بررسی میزان این فلزات انجام گرفت. میزان مجازمصرف، خطر مصرف غذایی و مقایسه با استانداردها بررسی شد. میزان شاخص¬هایTHQ و HI در همه¬ی گونه¬های ماهیان مورد مطالعه برای بالغین کم¬تر از یک، اما برای کودکان فقط در ماهی شیر در شاخص HI بالاتر از یک به‌دست آمد. میزان فلزات جیوه، روی و سرب در تمامی ماهی¬ها، کادمیوم در سرخو و سنگسر و نیکل در سنگسر، قباد و هامور از تمامی استانداردها پایین¬تر بود. میزان جذب روزانه و هفتگی برای تمامی فلزات مورد مطالعه در اثر مصرف ماهیان مورد بررسی پایین¬تر از میزان مجاز کمیته JECFA به¬دست آمد. همچنین کم¬ترین میزان وعده¬های مجاز مصرف از نظر فلزات مورد مطالعه مربوط ¬به ماهی¬های شیر؛ فلز جیوه، شبه¬شوریده؛ فلز سرب و زمین¬کن؛ سایر فلزات بود. به¬نظر مي¬رسد مصرف زیاد ماهی زمین¬کن از نظر فلزات مورد بررسی احتمالا می‌تواند با خطراتی به¬ویژه برای کودکان به¬همراه باشد. از این¬رو حفاظت از محیط زیست که در ایجاد مشکلات بهداشت تغذیه تاثیرگذار است، یک ضرورت تلقی می¬گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

597 - ارزیابی امکان بروز اثرات غیرسرطانی کادمیوم، نیکل، سرب، کروم و روی ناشی از مصرف ماهی شیربت (Barbus grypus) در شهرستان ماهشهر
مهدی سالمی زهرا سیاحی

با افزایش توسعه، تکنولوژی و تولید متنوع مواد شیمیایی مورد نیاز در صنعت، کشاورزی در دهه های اخیر به صورت فزاینده ای گسترش یافته است به طوری که با افزایش جمعیت، فعالیت های صنعتی و کشاورزی ورود آلاینده ها به محیط زیست افزایش یافته است. این تحقیق در سال 1395 با هدف ارزیابی أکثر

با افزایش توسعه، تکنولوژی و تولید متنوع مواد شیمیایی مورد نیاز در صنعت، کشاورزی در دهه های اخیر به صورت فزاینده ای گسترش یافته است به طوری که با افزایش جمعیت، فعالیت های صنعتی و کشاورزی ورود آلاینده ها به محیط زیست افزایش یافته است. این تحقیق در سال 1395 با هدف ارزیابی امکان بروز اثرات غیرسرطانی فلزات سنگین ناشی از مصرف ماهی شیربت مردم شهر ماهشهر در فصل تابستان انجام شد. در این پژوهش نمونه های ماهی مورد نیاز از صید روزانه صیادان بندر ماهشهر در سال 1395 تهیه شدند. نمونه گیری به صورت تصادفی از بین ماهیان صید شده و آماده عرصه به بازار صورت گرفت که 26 نمونه استفاده شد. بعد از زیست سنجی، بافت عضله نمونه ها جداسازی و هضم شیمیایی نمونه انجام شد و با استفاده از دستگاه جذب اتمی (Ultima2c) میزان غلظت فلزات کادمیوم، نیکل، سرب، کروم و روی عضله اندازه گیری گردید و براساس جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه نسبت خطر فلزات سنگین تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت کادمیوم و نیکل، سرب، کروم و روی در عضله ماهی شیربت به ترتیب 848/2، 933/1، 23.3، 045/0 و 93/23 میلی گرم وزن خشک بود که این میزان فلز کادمیوم، نیکل، سرب بالاتر از حد استاندارد تعیین شده توسط سازمان های معتبر جهانی مانند WHO،FAO ، MAFF و FDA هستند. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، نسبت خطر (HQ) کادمیوم بالاتر از 1 (10/1)، نیکل پایین تر از 1(82/0)، سرب بالاتر از1(99/9)، کروم پایین تر از 1 (019/0) و روی بالاتر ازیک (25/10) بود که براین اساس مصرف ماهی شیربت این منطقه خطر حادی برای مصرف کنندگان از نظر میزان فلزات سنگین در پی خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

598 - تجمع زیستی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، روی و سرب) در عضله ماهی کپور معمولی (Cyprinus Carpio)
مهدی سالمی اعظم السادات حسینی الهاشمی

فلزات سنگین از منابع طبیعی و محصولات انسان ساخت وارد محیط زیست می شوند و میزان ورود این فلزات به محیط زیست قابل ملاحظه است. سیستم های آبی به طور طبیعی دریافت کننده ی نهایی این فلزات هستند. هدف این مطالعه تجمع زیستی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، روی و سرب) در عضله ما أکثر

فلزات سنگین از منابع طبیعی و محصولات انسان ساخت وارد محیط زیست می شوند و میزان ورود این فلزات به محیط زیست قابل ملاحظه است. سیستم های آبی به طور طبیعی دریافت کننده ی نهایی این فلزات هستند. هدف این مطالعه تجمع زیستی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، روی و سرب) در عضله ماهی کپور معمولی (Cyprinus Carpio) سواحل دز به اجرا درآمد. درپژوهش حاضر با اندازه گیری غلظت فلزات سنگین با روش اسپکتروفتومتر جذب اتمی، در نمونه های عضله ماهی کپور معمولی خطرناشی از مصرف این ماهی برای انسان در شهر دزفول ارزیابی شد. بدین منظور،200 عدد ماهی کپور معمولی در اوزان بازاری از بازارچه کشاورز در شهر دزفول، به طور تصادفی انتخاب ومورد تجزیه قرارگرفتند. نتایج نشان داد که میانگین غلظت (کادمیوم، کروم، نیکل، روی و سرب به ترتیب (08/2، 02/0، 41/1، 95/39، 5/34 میلی گرم برکیلوگرم وزن خشک) است که این میزان فلز کادمیوم، نیکل،سرب بالاتر از حد استاندارد اعلام شده از سوی FAO، MAFF، FDA و WHO است اما فلز کروم و روی پایین تر از حد استاندارد سازمان های بین المللی است و شاخص ریسک (HQ) در فلزات کادمیوم و سرب بالاتراز یک بوده و بقیه فلزات پایین ترازیک بوده که براین اساس مصرف ماهی کپور معمولی این منطقه خطر جدی برای مصرف کنندگان از نظر میزان فلزات سنگین در پی خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

599 - بررسی اثر عصاره آبی جینسنگ قرمز بر اووژنز و تغییرات رحمی در موش های بالغ نژاد NMRI
زهرا زهره وند اصل نسیم حیاتی سیمین محمدی گرجی کاظم پریور

مصرف فراورده های گیاهی و استفاده از داروهای گیاهی امروزه از پر طرفدارترین روش های درمان به شمار میرود .در این بین جینسنگ گیاهی از جنس panax و از خانواده Araliaceae جزء ده گیاه رایج در سبد غذایی مردم قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر مصرف عصاره جینسنگ بر اووژنز أکثر

مصرف فراورده های گیاهی و استفاده از داروهای گیاهی امروزه از پر طرفدارترین روش های درمان به شمار میرود .در این بین جینسنگ گیاهی از جنس panax و از خانواده Araliaceae جزء ده گیاه رایج در سبد غذایی مردم قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر مصرف عصاره جینسنگ بر اووژنز در موش بالغ نژاد NMRI بود .در این تحقیق 30 سر موش ماده به طور تصادفی در 5 گروه کنترل (مورد گاواژ قرار نگرفتند)، شم (مورد گاواژ آب مقطر قرار گرفتند) و سه گروه تجربی (تحت گاواز 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم وزن موش از عصاره آبی جینسنگ) قرار داده شدند. عصاره آبی جینسنگ قرمز در آب مقطر تهیه گردید و گرو ها طبق گروه بندی ذکر شده به مدت 30 روز تحت تیمار بودند. پس از آن به روش نخاعی کشته شدند، بافت تخمدان و رحم آنها خارج گردید و مورد مطالعه قرار گرفت .تعداد فولیکول های اولیه در گروه های تجربی با دوز 100 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم افرایش معنی دار را نشان دادوتعداد فولیکول های ثانویه در دوز 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم و فولیکول گراآف در دوز 200 میلی گرم بر کیلوگرم افزایش معنی دار را نشان دادند. کاهش در تعداد فولیکول های آترتیک در کمترین و بیشترین دوز مورد استفاده مشاهده گردید. مطالعات رحمی افزایش ضخامت لایه پریمتر و آندومتر را در گروه با دوز 100 را نشان داد و تعداد غدد ترشحی در گرو های تجربی 1و2 افزایش داشت. در نهایت میتوان گفت مصرف جینسنگ در راستای بهبود عملکرد تخمدان وبافت رحم عمل میکند و به اووژنز کمک میکند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

600 - بررسی تغییرات فصلی آنزیم‌ گلوتاتیون اس ترانسفراز و فلزات سنگین سرب، کادمیوم و نیکل در صدف دوکفه‌ای مرواریدسازPinctada radiata
الهه علی عسگری علی ماشینچیان مرادی فریبرز احتشامی شهلا جمیلی محمد ربانی

ابزارهای گوناگونی جهت پایش میزان غلظت آلاینده‌ها بر اکوسیستم‌های آبی وجود دارد. این مطالعات امروزه بر مبنای پایش زیستی و بیومارکر‌ها می‌باشد. هدف از این تحقیق اندازه گیری میزان غلظت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز (GST) به عنوان بیومارکرهای آلاینده فلزات سنگین در صدف دوکفه أکثر

ابزارهای گوناگونی جهت پایش میزان غلظت آلاینده‌ها بر اکوسیستم‌های آبی وجود دارد. این مطالعات امروزه بر مبنای پایش زیستی و بیومارکر‌ها می‌باشد. هدف از این تحقیق اندازه گیری میزان غلظت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز (GST) به عنوان بیومارکرهای آلاینده فلزات سنگین در صدف دوکفه‌ای مروارید ساز محار (Pinctada radiata) در اکوسیستم‌های آبی بوده است. فلزات سنگین سرب، کادمیوم و نیکل در بافت نرم و رسوبات ایستگاه‌های مورد مطالعه در طی چهار فصل اندازه‌گیری گردید. نمونه‌ها به صورت فصلی در ایستگاه‌های لاوان، هندورابی و نخیلو (در شمال خلیج فارس) از بهار سال 1392 تا زمستان همان سال به روش غواصی در دو سایز کوچک (4-1 سانتی متری) و سایز بزرگ (6-4 سانتی متری) جمع آوری گردیدند و صدف آنها از بافت نرمشان جدا و به آزمایشگاه جهت آنالیز میزان فلزات سنگین و آنزیم‌های مورد مطالعه منتقل گردیدند. از روش استاندارد Moopam برای اندازه‌گیری میزان غلظت فلزات سنگین و برای آنالیز میزان غلظت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز در نمونه‌های بافت صدف دو‌کفه‌ای از روش و همکاران (1974) استفاده گردید. میزان غظت آنالیز فلزات سنگین نیکل، کادمیوم و سرب در رسوبات در هر سه ایستگاه 12/0 ± 6/1، 04/0 ± 69/0 و 30/0 ± 16/4 قسمت در میلیون می‌باشد و میزان غظت آنالیز فلزات سنگین نیکل، کادمیوم و سرب در بافت نرم صدف محار در هر سه ایستگاه به ترتیب 12/0 ± 58/0، 04/0 ± 86/1 و 30/0 ± 94/1 قسمت در میلیون می‌باشد. نتایج نشان داد که غلظت فلز سرب در رسوبات ایستگاه دارای اختلاف معنادار می‌باشد و مقایسه نتایج با استاندارهای مرتبط و تحقیقات مشابه حاکی از آن است که غلظت آلاینده‌های فلزات سنگین در تمامی موارد بطور قابل ملاحظه‌ای کمتر از تمام استاندارها و مقادیر راهنما می‌باشد. تغییرات آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز در هر دو پارامتر ایستگاه و فصل اختلاف معناداری را نشان داد. با افزایش دما در فصل گرم میزان آنزیم‌های آنتی اکسیدان افزایش یافته که ممکن است بخاطر فراوانی غذا در محیط باشد. در تحقیق حاضر نیز میزان گلوتاتیون اس ترانسفراز به طور معنی داری در فصل گرم از فصل سرد بیشتر بود. با توجه به میزان کم آلاینده‌های فلزات سنگین در مناطق مورد مطالعه، و عدم مشاهده ارتباط قوی بین میزان آلاینده فلزات سنگین و میزان آنزیم‌ مورد مطالعه در بافت صدف محار ، لذا می‌توان این طور برداشت کرد که موجود در وضعیت سالمی به سر می‌برد و میزان آنزیم‌ها در حد طبیعی می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

601 - New laboratory scale Grinding method to predict energy and the feed grindability of mill of Sarcheshmeh Copper Complex
محمد رزانی ابوالفضل معصومی مسعود رضایی زاده محمد نوع پرست

One of the factors which are usually difficult to be measured in mills is the grindability and distribution of feed under real situation and in a short time. In the condition of achieving a fast and convenient way to determine these parameters, the proper relationship b أکثر

One of the factors which are usually difficult to be measured in mills is the grindability and distribution of feed under real situation and in a short time. In the condition of achieving a fast and convenient way to determine these parameters, the proper relationship between energy, hardness and particle size distribution can be obtained. Feed hardness is one of the most important factors in grinding of minerals in mineral-processing process, and this parameter depends on factors, such as the mechanical properties of minerals and collision conditions. The efficient use of energy during grinding of minerals in mills is one of the main objectives of this research. This research tried to provide an experimental method based on real collision conditions in a mill. Nowadays, SAG design test is used for evaluation of grinding circuit in the time of change in feed particle size distribution, size of the ball and the speed of mill, and for the prediction of energy required for complete grinding in AG and SAG mills. In this study, a new SAG design test for measuring the amount of specific energy and feed grindability was suggested and the effect of various parameters on product size distribution and hardness results was assessed. Results show the deviation of the A×b estimated by new method with values of drop weight tests were less than 1.9 percent. This new model can also be used to accurately predict the specific energy and particle size distribution.. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

602 - بـررسی موفـقیت سنگ شـکن بـرون اندامی (ESWL) در تعدادی از بیماران مراجعه کننده به مراکز سنگ شکنی مشهد در سال 85 و 86
مسعود عیسی پور رحیم تقوی زهرا روحانی

هدف: بررسی موفقیت سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) در بیماران مراجعه کننده به مراکز سنگ شکنی در مشهد. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی تحلیلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 71 بیمار با تشخیص سنگ کلیه که کاندید درمان با سنگ شکن برون اندامی بودند مورد بررسی قرار دادیم. أکثر

هدف: بررسی موفقیت سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) در بیماران مراجعه کننده به مراکز سنگ شکنی در مشهد. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی تحلیلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 71 بیمار با تشخیص سنگ کلیه که کاندید درمان با سنگ شکن برون اندامی بودند مورد بررسی قرار دادیم. با استفاده از پرسشنامه هایی که برای هر کدام از بیماران تدوین شده بود به بررسی محل سنگ و اندازه سنگ پرداختیم. سپس بعد از انجام سنگ شکنی برون اندامی، میزان شوک وارد به بیمار ثبت شد. در 2 مرحله کنترل به فاصله 2 و 4 هفته بعد از انجام سنگ شکنی برون اندامی به بررسی نتیجه درمان از نظر دفع سنگ پرداختیم. سنگ های دفع شده از نظر جنس بررسی شدند. در نهایـت بـه مقـایـسه میـزان دفع کامــل سنـگ و بررسـی تأثیـر نـوع سنگ، محل سنـگ، انـدازه سنگ و میزان شوک پرداختیم. نتایج: 1- موفقیت سنگ شکنی برون اندامی در مطالعه ما6/74 درصد بود. 2- در مجموع از 56 مورد دفع کامل سنگ که جنس سنگ در آن مشخص شده است 6/78% مربوط به نوع Mixed،‌ 7/10%‌مربوط به اسید اوریکی، 1/7%‌ مربوط به اگزالات کلسیم و 6/3%‌مربوط به فسفات کلسیم بود. البته قابل ذکر است که تمام سنگ های اسید اوریکی،‌ اگزالات کلسیم،‌ فسفات کلسیم در نمونه های ما بطور کامل دفع شده اند. 3- در مطالـعه ما میـزان دفـع کامل سنگ های کالیس 65 درصد، لگنچه 78 درصد و حالب پروگزیمال 100 درصد بود که این اختلاف معنی دار می باشد. (05/0>P) 4- میزان دفع کامل سنگ با اندازه کمتر از 10 میلی متر 89 درصد و در سنگ های بزرگ تر از 10 میلی متر 51.7 درصد بود که این اختلاف معنی دار می باشد. (000287/0=P) 5- در 98.7 درصد از بیماران خرد شدن سنگ با 2500-3000 شوک اتفاق افتاد. نتیجه گیری: سنگ شکنی برون اندامی در درمان سنگ های کمتر از 10 میلی متر موفقیت بیشتری دارد. در مورد تأثیر محل سنگ در مطالعه ما بیشترین موفقیت مربوط به سنگ های حالب پروگزیمال و سپس لگنـچه و کالیس بود. در مورد میزان شوک می توان این گونه نتیجه گرفت که 2500-3000 شوک برای خرد شدن اکثر سنگ ها با سایز، جنس و محل متفاوت مناسب می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

603 - بررسـی اثر شـوری بر گیـاه پالایـی خاک‌های آلـوده به کادمیـوم توسط گیـاه آفتابگـردان (Helianthus annuus L.)
احمد بوربور حسین بیگی محمدرضا ممیزی مجید آقامحسنی فشمی

به منظور بررسی اثر شوری بر گیاه پالایی خاک آلوده به کادمیوم توسط گیاه آفتابگردان، آزمایشی در گلخانه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین در سال 1392 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمار های آزمایش شامل: آلو أکثر

به منظور بررسی اثر شوری بر گیاه پالایی خاک آلوده به کادمیوم توسط گیاه آفتابگردان، آزمایشی در گلخانه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین در سال 1392 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمار های آزمایش شامل: آلودگی خاک با کادمیوم در چهار سطح: صفر، 30، 60 و 90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک و تیمار شوری از منبع کلرید سدیم در چهار سطح: صفر، دو، چهار و شش دسی زیمنس بر متر بودند. نتایج نشان داد بیش ترین میزان کادمیوم برگ و ساقه در تیمار (90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک و شش دسی زیمنس بر متر) با میانگین 33/6 میلی گرم در کیلو گرم ماده خشک و کم ترین مربوط به تیمار (90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک و شاهد) با 13/13 میلی گرم در کیلو گرم و بیش ترین ضریب جذب کادمیوم در شوری (شش دسی زیمنس بر متر+ 30 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک) با 199/0 و کم ترین مربوط به تیمار (شاهد+ 90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک 095/0)، بیش ترین و کم ترین درصد پروتئین در تیمار شاهد و تیمار 90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک به ترتیب با میانگین 32 و 23 درصد به دست آمد. بیش ترین درصـد پروتئین در تیمار شش (دسـی زیمنس بر متـر) با میانگیـن 38 درصـد حاصـل شـد. کم ترین درصد پروتئین نیز مربوط به تیمار شاهد (شوری صفر) بود. بیش ترین و کم ترین میزان کلروفیل a از تیمار شاهد و شوری شش دسی زیمنس بر متر با میانگین 096/1 و 767/0 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ حاصل شد. بیش ترین و کم ترین محتوی پرولین در تیمار 90 میلی گرم کادمیوم در کیلو گرم خاک و شاهد به ترتیب با میانگین 621 و 523 میکرو مول در وزن تر برگ به دست آمد. بیش ترین و کم ترین محتوی نسبی آب در تیمار شاهد و تیمار 90 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک به ترتیب با میانگین 76 و 60 درصد مشاهده شد. بیش ترین محتوی نسبی آب در تیمار شاهد (شوری صفر) با میانگین 74 درصد و کم ترین آن نیز مربوط به تیمار شش دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که شوری و کادمیوم بر محتوی نسبی آب، محتوی پرولین، محتوی کادمیوم برگ و ساقه، ضریب جذب کادمیوم، درصد پروتئین، محتوی کلروفیل aتأثیر معنی داری داشتند اما تأثیر شوری بر درصد روغن معنی دار نبود. اثر متقابل کادمیوم و شوری نیز بر محتوی کادمیوم برگ و ساقه، ضریب جذب کادمیوم، محتوی کلروفیل a معنی دار بود. شوری سبب افزایش فراهمی و جذب کادمیوم توسط گیاه شد به طوری که با افزایش شوری محتوی کادمیوم گیاه نیز افزایش یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

604 - بررسی محلول‌پاشی سدیم نیتروپروساید بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی ریحان (OcimumbasilicumL.) در سطوح مختلف کادمیوم خاک.
مهسا وفایی میثم اویسی محمد نصری

جهت بررسی اثر سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید و کادمیوم، بر رقم سبز ریحان، آزمایشی گلدانی در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا در سال 1396 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد.تیمارهای آزمایشی شامل:سه سطح محلول پاشی سدی أکثر

جهت بررسی اثر سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید و کادمیوم، بر رقم سبز ریحان، آزمایشی گلدانی در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا در سال 1396 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد.تیمارهای آزمایشی شامل:سه سطح محلول پاشی سدیم نیتروپرووساید به میزان: صفر (شاهد محلول پاشی با آب خالص)N1،50 میکرو مولارN2، 100 میکرومولارN3و چهار سطح کادمیوم به مقدار:صفر (شاهد)C1، 10 میلی گرم در کیلوگرم خاکC2، 20 میلی گرم در کیلو گرم خاکC3،30 میلی گرم در کیلو گرم خاکC4بود. نتایج تحقیق نشان داد که اثرات متقابل تیمار ها بر صفات مورد بررسی معنی دار شد با افزایش کادمیوم از میزان کلروفیل برگ کاسته شد و در نهایت میزان آسیمیلاسیون کاهش یافت و وزن برگ کاسته شد.بالاترینارتفاع بوته، وزن خشک برگ در بوته، درصد اسانس و عملکرد اسانس درصد متیل کاویکول و از تیمار مصرف 100 میکرو مولار نیتروپروکساید سدیم و شاهد(N3*C1) به دست آمد و پایین ترین میزان ارتفاع بوته، وزن خشک برگ در بوته، پایداری غشای سیتوپلاسمی، درصد اسانس و عملکرد اسانس از تیمار شاهد (محلول پاشی با آب خالص) و مصرف 30 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم در خاک(N1*C4) حاصل شد. نتایج نشان داد با صرف نیترو پروکساید سدیم اثرات منفی تنش کادمیوم تا حدودی زیادی برطرف شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

605 - ارزیابی گیاه‌پالایی گلرنگ علوفه‌ای تحت شرایط آلودگی فلز سنگین کادمیوم با استفاده از برگ‌پاشی محرک رشد دالجین
منوچهر عظیمی پورنگ کسرایی آرش برزو

به منظور بررسی گیاه پالایی گلرنگ علوفه ای تحت شرایط آلودگی فلز سنگین کادمیوم با استفاده از برگ پاشی محرک رشد دالجین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکراردر دانشکدهکشاورزیدانشگاهآزاداسلامیواحدورامین-پیشوا اجرا گردید. تیمار های اعمال شده شامل کادمیوم د أکثر

به منظور بررسی گیاه پالایی گلرنگ علوفه ای تحت شرایط آلودگی فلز سنگین کادمیوم با استفاده از برگ پاشی محرک رشد دالجین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکراردر دانشکدهکشاورزیدانشگاهآزاداسلامیواحدورامین-پیشوا اجرا گردید. تیمار های اعمال شده شامل کادمیوم در سطوح صفر (شاهد)، 50 و 100 میلی گرم در کیلو گرم خاک و برگ پاشی دالجین در سطوح صفر (شاهد)، یک و دو در هزار بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر اصلی کادمیوم در سطح احتمال یک درصد بر صفات اندازه گیری شده تأثیر معنی دار داشت، همچنین اثر اصلی دالجین بر طول اندام هوایی، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ، مالون دی آلدئید، پرولین و کادمیوم اندام هوایی در سطح احتمال یک درصد و بر کادمیوم ریشه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود، ولی تأثیر معنی داری بر میزان فعالیت آنزیم کاتالاز نداشت. اثرات متقابل کادمیوم با دالجین بر مالون دی آلدئید، پرولین و کادمیوم اندام هوایی در سطح احتمال یک درصد و بر طول اندام هوایی، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. نتایج نشان داد که کادمیوم باعث کاهش طول اندام هوایی (28/31 درصد)، طول ریشه (35/41 درصد)، وزن خشک اندام هوایی (69/44 درصد)، وزن خشک اندام هوایی ریشه (11/58 درصد)، محتوای نسبی آب برگ (74/39 درصد) و فعالیت آنزیم کاتالاز (73/10 درصد) و افزایش پرولین (38/164 درصد)، مالون دی آلدئید (1/88 درصد) و غلظت کادمیوم اندام هوایی و ریشه شد. بیشترین تأثیر کادمیوم در تیمار 100 میلی گرم در کیلوگرم خاک به دست آمد. همچنین مشاهده شد که کاربرد دالجین توانست موجب افزایش طول اندام هوایی، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ و غلظت کادمیوم اندام هوایی و ریشه و کاهش پرولین و مالون دی آلدئید شود، به طور کلی بیش ترین تأثیر مثبت در کاربرد یک در هزار دالجین حاصل گردید. می توان از نتایج به دست آمده به اثرات مثبت دالجین به خصوص در شرایط حضور کادمیوم و کاهش اثرات منفی ناشی از آن تنش در گیاه پالایی گلرنگ علوفه ای پی برد. بنابراین کاربرد یک در هزار دالجین برای افزایش گیاه پالایی تنش فلز سنگین کادمیوم توسط گلرنگ علوفه ای پیشنهاد می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

606 - بررسی غلظت فلزات سنگین در برگ گونه‌های گیاهی اطراف کارخانه سیمان (مطالعه موردی کارخانه سیمان پیوند گلستان)
کیوان صائب سلیمان قربانزاده سعید کاردار ربابه خادمی

با پیـشرفت روز افـزون صنـایع و کارخانه ‌ها، انسـان و دیگر موجـودات زنده در معرض مخاطـرات بیش تر قرار می گیرند. یکی از عوامل مهم ایجاد کننده آلودگی ها، فرآیند تولید سیمان در کارخانه ها است. این مطالعه با هدف تعیین میزان جذب آلاینده های حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان تو أکثر

با پیـشرفت روز افـزون صنـایع و کارخانه ‌ها، انسـان و دیگر موجـودات زنده در معرض مخاطـرات بیش تر قرار می گیرند. یکی از عوامل مهم ایجاد کننده آلودگی ها، فرآیند تولید سیمان در کارخانه ها است. این مطالعه با هدف تعیین میزان جذب آلاینده های حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان توسط نمونه های برگ گونه های گیاهی غالب اطراف کارخانه پیوند سیمان گلستان صورت گرفت. برای این منظور هفت ایستگاه در فواصل مختلف مشخص و پس از بررسی منطقه و شناسایی گونه های غالب منطقه اقدام به تهیه 24 نمونه با سه تکرار شد. برگ ها از ارتفاع یک تا دو متـری از سطـح زمین از قسمت بیرونی تاج پوشش و آن هایی که رو به کارخـانه، جمـع آوری شدند پس از آماده سازی نمونه ها ازICP برای تعیین میزان فلزات و از نرم افزار Spss با سطح معناداری پنج درصد برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. میانگین غلظت نقره، آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، سزیم، بیسموت و باریم با یکدیگر در درخت بلوط و گیاهان سیاه تلو و نی از لحاظ آماری معنی دار نشد، به عبارت دیگر میزان جذب فلزات در درخت بلوط و گیاهان سیاه تلو و نی یکسان است. میزان کادمیوم گیاه سیاه تلو بیش تر از درخت بلوط است، به عبارت دیگر سیاه تلو کادمیوم را از سایرین بهتر جذب ( µg.gr-188 /20) می کند. غلظت فلزات سمی در برگ های گیاهان منطقه مورد مطالعه نشان از ورود فلزات سنگین از هوا و جذب سطحی برگ ها دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

607 - بررسی محلول‌پاشی سدیم نیتروپروساید بر صفات زراعی و فیزیولوژیک گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) در خاک‌های آلوده به آرسنیک
میثم اویسی منصور فرجی پورنگ کسرایی

این تحقیق با هدف بررسی اثر سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید بر رشد و خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ پاییزه در خاک آلوده به آرسنیک، آزمایش به صورت گلدانی در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً‌ تصادفی در سه أکثر

این تحقیق با هدف بررسی اثر سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید بر رشد و خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ پاییزه در خاک آلوده به آرسنیک، آزمایش به صورت گلدانی در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً‌ تصادفی در سه تکرار در سال 96-1395 انجام شد. تیمار های آزمایش شامل عامل اول محلول پاشی سدیم نیتروپروساید در سه سطح: (صفر، 50 و 100 میکرو مولار) و عامل دوم آلوده کردن خاک با آرسنیک در چهار سطح (صفر، 30، 60 و 90 میلی گرم آرسنیک در کیلوگرم خاک) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد آرسنیک و سدیم نیتروپروساید تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، آنزیم کاتالاز، محتوای مالون دی آلدئید، محتوای پرولین و آرسنیک دانه گلرنگ داشتند. بیش ترین عملکرد دانه در تیمار های سدیم نیتروپروساید در کاربرد 100 میکرومولار (با میانگین 01/1 گرم در بوته) حاصل شد و کمترین آن نیز مربوط به تیمار شاهد (عدم کاربرد) با میانگین 83/0 گرم در بوته بود. با افزایش غلظت آرسنیک، عملکرد و اجزای عملکرد کاهش یافت و از طرفی گیاه محتوای پرولین خود را برای مقابله با تنش افزایش داد. کاربرد سدیم نیتروپروساید ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﻔﯿﻒ ﻣﯿﺰان ﺗﻨﺶ در ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﺤﺖ ﺳﻤﯿﺖ آرﺳﻨﯿﮏ ﮔﺮدﯾﺪ. با افزایش سطح آرسنیک، محتوای آرسنیک دانه نیز افزایش یافت و کاربرد سدیم نیتروپروساید سبب کاهش معنی دار محتوای آرسنیک دانه گردید. به طور کلی کاربرد سدیم نیتروپروساید به ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه در سوخت و ساز رادﻳﻜﺎل ﻫﺎی آزاد اﻛﺴﻴﮋن سبب کاهش اثرات تنش اکسیداتیو ناشی از آلودگی خاک به آرسنیک شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

608 - تأثیر مصرف مکمل های آنتی اکسیدان بر رکورد 100 متر کرال سینه پس از یک دوره تمرینات ستگین شنا در دختران سناگر نخبه
میترا عزیزی سحر رزمجو حمید رجبی پژمان احمدی

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

609 - بررسی گیاه پالایی کروم، نیکل و روی توسط گونه مهاجم گل عقربی از خاکهای اطراف مجتمع صنعتی آلومینیوم اراک
سمیرا قیاسی

در طول قرون گذشته و فعالیتهای صنعتی بشر که شامل کشاورزی، نظامی و دفع زبالههای صنعتی بودهاست، سبب شده مناطق وسیعی از کشورها، بهویژه توسعه یافته با غلظتهای بسیار بالایی از فلزات سنگین وآلایندهها مواجه شوند که این امر علاوه بر تأثیرات منفی بر روی اکوسیستمها و دیگر مناطق طب أکثر

در طول قرون گذشته و فعالیتهای صنعتی بشر که شامل کشاورزی، نظامی و دفع زبالههای صنعتی بودهاست، سبب شده مناطق وسیعی از کشورها، بهویژه توسعه یافته با غلظتهای بسیار بالایی از فلزات سنگین وآلایندهها مواجه شوند که این امر علاوه بر تأثیرات منفی بر روی اکوسیستمها و دیگر مناطق طبیعی،مخاطرات بسیار زیادی را برای سلامت بشری به دلیل آلودگی غذایی از طریق استفاده از محصولاتکشاورزی و آب آشامیدنی به بار آورد. هدف از این تحقیق بررسی گیاه پالایی با استفاده از تکنیکهای محلیو پتانسیلهای آنها به عنوان یک تکنیک اصلاحی است که از قابلیتهای ذاتی گیاهان زنده برای حذف وپاکسازی ترکیبات آلاینده از محیط زیست استفاده میشود. این پژوهش در قالب طرح بلوکهای کاملتصادفی با 3تکرار در سال ،1390برای ارزیابی میزان کاریایی و دامنه بکارگیری روش استخراج گیاهی،توسط گیاه مهاجم گل عقربی ). ،(Chrozophora tinctoria Lبرای پالایش خاکهای اطراف مجتمع ایرالکوانجام پذیرفت. در این شرایط ابتدا عناصر روی، نیکل و کروم درخاک اندازه گیری شد، سپس در تیمارهایشاهد، 5 ،2/5و 10برابر غلظت میانگین عناصر در خاکهای نمونه، میزان جذب و ذخیره در اندامهایمختلف گیاه بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد، بیشترین میزان جذب مربوط به عنصر روی با %61/63و کروم با %67/33به ترتیب در برگ و ساقه برآورد شد. با توجه به نتایج تحقیق میتوان اظهار داشت کهگونه عقربی در حذف عناصر Znو Crدرخاکهای اطراف مجتمع نقش موثری داشته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

610 - ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK
حسن جعفری حسین عجم نوروزی محمدرضا داداشی افشین سلطانی سلمان دستان

این پژوهش با هدف ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK ، در مزرعه‌ای واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری طی سال های 1396 و 1397 اجرا گردید . آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد أکثر

این پژوهش با هدف ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK ، در مزرعه‌ای واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری طی سال های 1396 و 1397 اجرا گردید . آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد . پنج شیوه‌ی مدیریت مصرف مقادیر مختلف کودهای شیمیایی شامل : مصرف 250 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 150 کیلوگرم فسفر + 150 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N250P150K150) ؛ مصرف توأم 200 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 100 کیلوگرم فسفر + 100 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N200P100K100) ؛ مصرف توأم 150 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 75 کیلوگرم فسفر + 75 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N150P75K75) ؛ مصرف توأم 100 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 50 کیلوگرم فسفر + 50 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N100P50K50) و تیمار شاهد یا عدم مصرف کود (N0P0K0) به‌عنوان عامل اصلی و ارقام محلی برنج (سنگ طارم و طارم هاشمی) به‌عنوان عامل فرعی بودند . نتایج نشان داد میانگین مقدار تقاضای انرژی تجمعی و تقاضای اکسرژی تجمعی به‌ترتیب برابر 11549/78 و 13443/08 مگاژول بود که با افزایش مصرف NPK هر دو شاخص رده ‌اثر ، روند کاهشی را نشان داد . ردپای بوم‌شناختی برابر 1190/80 متر مربع در سال بوده که انتشار دی‌اکسید کربن بالاترین اثر را بر ردپای بوم‌شناختی نشان داد . میانگین شاخص رده اثر ، تخلیه منابع غیر زنده برابر 12/44 کیلوگرم معادل انتیموان (Sb) ، اسیدی شدن (3/15 کیلوگرم معادل SO2) ، یوتریفیکاسیون (2/33 کیلوگرم معادل PO4) ، بدبویی هوا (7295733 مترمکعب هوا) ، مسمومیت رسوبات آب‌های شیرین (75/79 کیلوگرم معادل 1,4-DB) ، مسمومیت رسوبات دریایی (116/11 کیلوگرم معادل 1,4-DB) بود که تمامی این شاخص‌ها با افزایش مصرف نیتروژن کاهش یافتند . میانگین پتانسیل گرمایش جهانی طی دوره 20 و 500 ساله به‌ترتیب برابر 399/20 و 382/97 کیلوگرم معادل CO2 بود . دو شاخص رده‌اثر مسمومیت انسان و مسمومیت خشکی طی سه دوره 20 ، 100 و 500 سال با افزایش زمان از 20 به 500 سال معادل 0/42 و 14/70 درصد افزایش نشان دادند . تمامی آلاینده‌های انتشار یافته به و هوا آب با افزایش مقدار NPK روند کاهشی را نشان دادند . انتشار نیترات به خاک ، فلزات به خاک و تقاضای اکسیژن شیمیایی با افزایش مقدار NPK کاهش یافتند . با مقایسه گروهی بین مقادیر مختلف مقدار NPK می‌توان بیان کرد علت اصلی تغییرات میزان آلاینده‌ها ، بالاتر بودن مقدار خروجی (عملکرد) در مقابل ورودی‌ها بود . بنابراین ، کاهش انتشار آلاینده‌ها با افزایش مقدار نیتروژن می‌تواند به‌دلیل افزایش عملکرد باشد . با توجه به یافته‌های این تحقیق ، کاربرد تیمار N150P75K75 گزینه مناسب‌تری جهت بهبود تولید ارقام برنج همراه با کاهش میزان مصرف کودهای شیمیایی و متعاقب آن کاهش هزینه‌های کودی و خسارت‌های محیط زیستی است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

611 - سنجش برخی فلزات سنگین در گوشت مرغ عرضه شده در استان اصفهان
مجید غلامی آهنگران آسیه احمدی

امروزه یکی از نگرانی‌های مصرف کنندگان منابع پروتئینی حیوانی، وجود فلزات سنگین در این منابع است. تجمع این عناصر در گوشت و مصرف آن توسط انسان می تواند اختلالات حاد و مزمن را در عملکرد ارگان های حیاتی ایجاد کند. به منظور ردیابی فلزات سنگین کادمیوم، روی و نقره در گوشت و محص أکثر

امروزه یکی از نگرانی‌های مصرف کنندگان منابع پروتئینی حیوانی، وجود فلزات سنگین در این منابع است. تجمع این عناصر در گوشت و مصرف آن توسط انسان می تواند اختلالات حاد و مزمن را در عملکرد ارگان های حیاتی ایجاد کند. به منظور ردیابی فلزات سنگین کادمیوم، روی و نقره در گوشت و محصولات جانبی ماکیان، 100 نمونه گوشت سینه و ران مرغ آماده طبخ و 100 نمونه قلب و کبد مرغ از مراکز مختلف فروش از استان اصفهان جمع آوری شد. عناصر کادمیوم، روی و نقره در نمونه های بافتی پس از هضم بافتی و عبور از کاغذ صافی، با دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی سنجش شد. نتایج نشان داد میانگین (±انحراف معیار) غلظت کادمیوم در نمونه های گوشت ران، گوشت سینه، کبد و قلب به ترتیب 71/0±055/0، 63/0±048/0، 091/0±074/0 و 034/0±012/0 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. میانگین (±انحراف معیار) غلظت روی در نمونه های گوشت ران، گوشت سینه، کبد و قلب به ترتیب 10/9±18/17، 075/7±45/15، 87/7±36/22 و 38/7±55/19 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. میزان کادمیوم و روی در همه نمونه های مورد آزمایش کمتر از حد مجاز بین المللی است. میانگین (±انحراف معیار) غلظت نقره در نمونه های گوشت ران، گوشت سینه، کبد و قلب به ترتیب 0094/0±0080/0، 0063/0±0048/0، 014/0±012/0 و 0060/0±0036/0 میلی گرم در کیلو گرم می باشد که در اکثر نمونه ها میزان نقره در نمونه های بافتی ردیابی نشد. در مطالعه اخیر ذخیره عناصر در گوشت و فرآورده های مرغ کمتر از حد مجاز است اما پایش مکرر برای کنترل فلزات سنگین ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

612 - بررسی شیوع و درمان سنگ‌های ادراری در سگ و گربه های ارجاعی به کلینیک‌های دامپزشکی استان تهران
علیرضا جهاندیده علی موحد آذین ملک راه احسان خاکسار

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شیوع انواع سنگ‌های ادراری در سگ و گربه‌های ارجاعی به مراکز انتخابی دامپزشکی استان تهران است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی و میدانی است، شامل جامعه آماری 80 کیس که از 44 سگ و 36 گربه هستند تشکیل می‌شود که در طی این مدت به مراکز نامبرده مراجعه کرده أکثر

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شیوع انواع سنگ‌های ادراری در سگ و گربه‌های ارجاعی به مراکز انتخابی دامپزشکی استان تهران است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی و میدانی است، شامل جامعه آماری 80 کیس که از 44 سگ و 36 گربه هستند تشکیل می‌شود که در طی این مدت به مراکز نامبرده مراجعه کرده‌اند و توسط پرسشنامه طراحی شده مورد سنجش و بررسی قرار گرفته‌اند. با توجه به اطلاعات به دست آمده در این پژوهش به طبقه بندی اطلاعات بر اساس نوع، نژاد، جنسیت، تغذیه، انواع سنگ، اندازه و رنگ‌های مختلف سنگ‌های ادراری با روش ساخت جداول و نمودارهای مربوطه پرداخته شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که شیوع سنگ‌های ادراری در جنس ماده سگ و گربه بیشتر از جنس نر است و سابقه‌های جراحی همچون عقیم سازی احتمال بروز سنگ‌های ادراری را بیشتر می‌کند. هچنین میزان شیوع در سن‌های مختلف متفاوت است و با افزایش سن احتمال تشکیل سنگ‌های ادراری بیشتر می‌شود. همچنین نوع و نژاد حیوان بر فراوانی انواع سنگ‌های ادراری تاثیر دارند. در جامعه آماری این پژوهش، شیوع سنگ‌های ادراری در سگ و گربه‌های نژادهای مختلف عبارتند از سنگ‌های استروویتی 24 درصد، سنگ‌های استروویت + کلسیم اگزالات 11 درصد، سنگ‌های استروویت + کلسیم فسفات 17 درصد، سنگ‌های استروویت + کلسیم اگزالات + کلسیم فسفات 10 درصد. سنگ‌های کلسیم فسفات+ کلسیم اگزالات 9 درصد، سنگ‌های کلسیم فسفات 8 درصد، سنگ‌های کلسیم اگزالات 11 درصد، سنگ‌های اورات 4 درصد، سنگ‌های اورات+کلسیم 6 درصد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

613 - بررسی تجمع فلزات سنگین در عضله ماهی کفشک تیزدندان ) آبهای جنوب ایرانPsettodes erumei(
سهیل علی نژاد بابک شعیبی عمرانی محمد شکرزاده سید سهیل قائم مقامی مهران یاسمی عاطفه امینی فرد

فلزات سنگین میتوانند در اندامها و بافتهای مختلف مانند کبد، کلیه، آبششها و عضلات آبزیان تجمع یابند. نظر به اینکه بافت عضله ماهی نقش مهمی درتغذیه انسان دارد اطمینان از سلامت آن حائز اهمیت است. فلزات، مواد غیرقابل تجزیه و از آلایندههای اصلی محیط بحساب آمده و اثرات منفی آنه أکثر

فلزات سنگین میتوانند در اندامها و بافتهای مختلف مانند کبد، کلیه، آبششها و عضلات آبزیان تجمع یابند. نظر به اینکه بافت عضله ماهی نقش مهمی درتغذیه انسان دارد اطمینان از سلامت آن حائز اهمیت است. فلزات، مواد غیرقابل تجزیه و از آلایندههای اصلی محیط بحساب آمده و اثرات منفی آنها بصورتسمیت سلولی، جهش زایی و سرطانزایی در حیوانات بروز میکند. خطرات ناشی از مسمومیت با فلزات سنگین در آبها و گونههای مختلف آبزی متفاوتمیباشد. سمیت فلزات مزبور در آبهای شیرین و سبک نسبت به آبهای شور و سنگین بیشتر میباشد.در این تحقیق، تعداد 44نمونه ماهی کفشک تیزدندان ( )Psettodes erumeiبطور تصادفی از شهرستان بوشهر جمع آوری شد. سپس 100گرم از عضلهسینهای نمونهها جدا شد و برای سنجش با دستگاه جذب اتمی آماده گردیدند. نتایج بدست آمده از مقادیر چهار فلز سنگین سرب، کادمیوم، روی و کرومدر بافت عضله نمونه ماهی کفشک تیزدندان برحسب میکروگرم بر کیلوگرم ( )ppbثبت گردید. دراین بررسی در بافت عضله، بیشترین مقدار مربوط به فلزروی (حدود )138/5و کمترین مقدار متعلق به فلز کروم (حدود 30میکروگرم بر کیلوگرم) میباشد. نتایج حاصله نشان میدهد که در ماهی کفشک تیز دندانمورد مطالعه، حداکثر (حداقل) مقادیر فلزات سنگین روی برابر با ( 0/208حداقل ،)0/034سرب برابر با ( 0/124حداقل ،)0/037کادمیوم برابر با 0/090(حداقل ،)0/019کروم برابر با ( 0/054حداقل )0/013میلی گرم بر کیلوگرم عضله ماهی بوده است که در تمامی نمونهها، این مقادیر در محدوده مجازسازمان بهداشت جهانی قرار داشتند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

614 - کارونسرایی گمشده از دوره قاجار: کاروانسرای میانجوب
سیاوش دورودیان

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه‌ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد أکثر

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه‌ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد؛ نام «میانجوب»، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شده‌است. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشته‌است. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفته‌است. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشه‌های تاریخی و بررسی عکس‌های هوایی قدیمی، فرضیه محل استقرار آن به تأیید رسیده‌است. نتیجه این مطالعه نشان می¬دهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران می¬رفته، میانجوب نامیده شده‌است. یافته‌های این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص می¬کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

615 - مقایسه روش¬های شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیونی در پیش بینی مدول تغییرشکل پذیری سنگ با استفاده از آزمون دیلاتومتری
منوچهر حسینی روزبه دبیری لاریسا خدادادی

در علم مهندسی ژئوتکنیک مدول تغییر شکل پذیری(Em) در واقع نسبت تنش به کرنش منتاظر آن می‌‌باشد. کاربرد این مدول در زمینه‌‌های سد سازی ، تونل سازی ، راه سازی وغیره می‌‌باشد. امروزه روش‌های مختلفی برای‌ بدست آوردن مدول شکل پذیری وجود دارد از جمله آنها می¬توان به آزمایش‌های أکثر

در علم مهندسی ژئوتکنیک مدول تغییر شکل پذیری(Em) در واقع نسبت تنش به کرنش منتاظر آن می‌‌باشد. کاربرد این مدول در زمینه‌‌های سد سازی ، تونل سازی ، راه سازی وغیره می‌‌باشد. امروزه روش‌های مختلفی برای‌ بدست آوردن مدول شکل پذیری وجود دارد از جمله آنها می¬توان به آزمایش‌های برجا (صفحه بارگذاری- دیلاتومتری)، آزمون‌های آزمایشگاهی و روابط تجربی اشاره نمود. همچنین روش¬های مختلفی به منظور پیشبینی و تعیین روابط بین چندین پارامتر مختلف وجود دارد که می¬توان به تحلیل رگرسیونی و شبکه عصبی مصنوعی اشاره نمود. هدف اصلی در تحقیق حاضر‌، ارائه یک رابطه جدید به منظور پیش بینی مدول تغییر شکل پذیری سنگ¬ها قبل از انجام آزمایش دیلاتومتری، با کمترین خطا است. نتایج مطالعات نشان داده است مدل سازی شبکه عصبی نسبت به تحلیل رگرسیونی در تمامی‌متغیرهای مستقل ورودی از کارآمدی بالایی برخوردار بوده و تنها با ورودی پارامترQ به معادله مورد نظر تحلیل رگرسیونی سطح اطمینان بالاتری دارد. همچنین با مقایسه ‌این دو روش مشخص گردید هر چقدر تعداد متغیر ورودی بیشتر باشد شبکه عصبی بهتر عمل می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

616 - مروری کوتاه بر جذب فلزات سنگین با استفاده از نانوذرات اکسید فلزی پرکاربرد اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم و اکسید آهن
امیرحسین حقیقی شیدا اسمعیل زاده

فرآيند سريع صنعتي شدن و افزايش استفاده زياد از فلزات سنگين مانند جیوه، کادمیم، سرب، مس، نقره و آرسنیک در دو دهه گذشته به طور اجتناب ناپذيري منجر به افزايش اين فلزات در محيط هاي آبي شده است. ورود اين گونه تركيبات از طريق فاضلاب هاي صنعتي، شهري و كشاورزي و غیره شرايطي را أکثر

فرآيند سريع صنعتي شدن و افزايش استفاده زياد از فلزات سنگين مانند جیوه، کادمیم، سرب، مس، نقره و آرسنیک در دو دهه گذشته به طور اجتناب ناپذيري منجر به افزايش اين فلزات در محيط هاي آبي شده است. ورود اين گونه تركيبات از طريق فاضلاب هاي صنعتي، شهري و كشاورزي و غیره شرايطي را به وجود آورده كه همواره تهديدي براي سلامتي انسان‌ها به شمار مي‌رود. بنابراين حذف اين آلاينده‌ها از ديدگاه بهداشت عمومي و كنترل آلودگي محيط زيست بسيار ضروري است. لذا در این مقاله به صورت خلاصه به بررسی و کاربرد تعدادی از اکسیدهای نانوفلزی که در جداسازی این مواد خطرناک استفاده می‌شوند و همچنین فاکتورهای موثر بر فرآیند حذف آنها، پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

617 - بررسی تاثیر فاضلاب تصفیه شده شهری بر رشد و فیزیولوژی گیاه ختمی (Althaea officinalis)
احمد مهتدی فروزان قاسمی اطهرالسادات جوانمرد شکوفه حاجی هاشمی

استفاده از فاضلاب تصفیه¬شده جهت آبیاری گیاهان در مناطق خشک و نیمه¬خشک از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ختمی (Althaea officinalis) گیاه دارویی از تیره پنیرکیان است و داراي ترکیبات لعاب‌دار و موسیلاژ فراوانی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر فاضلاب بر رشد و برخی از خصوصی أکثر

استفاده از فاضلاب تصفیه¬شده جهت آبیاری گیاهان در مناطق خشک و نیمه¬خشک از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ختمی (Althaea officinalis) گیاه دارویی از تیره پنیرکیان است و داراي ترکیبات لعاب‌دار و موسیلاژ فراوانی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر فاضلاب بر رشد و برخی از خصوصیات فیزیولوژیک گیاه ختمی صورت گرفت.‏ بدین‌منظور بذر گیاهان ختمی در گلدان‌های حاوی پرلیت کشت شدند. گياهان در مرحله چهار برگی با غلظت‌های مختلف فاضلاب تصفیه ¬شده شهری یاسوج (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) در سه تکرار آبیاری شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. برداشت گیاهان سه هفته پس از اولین آبیاری با سطوح مختلف فاضلاب انجام شد و برخی از صفات رویشی و فیزیولوژیکی مورد سنجش قرار گرفتند. نتايج نشان داد که تیمار فاضلاب سبب افزایش طول گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی و سطح برگ گیاهان شد. بیشترین میزان رشد در تیمار گیاهان با فاضلاب رقیق¬ نشده بدست آمد. در پاسخ به تیمار فاضلاب، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی از قبیل کلروفیل‌های a، b و کلروفیل کل و کاروتنوئیدها افزایش معنی¬دار یافت و بیشترین میزان افزایش در تیمار 100 درصد فاضلاب مشاهده شد. آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها در پاسخ به فاضلاب افزایش یافتند در حالی که میزان پروتئین‌ها کاهش یافت. در پاسخ به آبیاری فاضلاب، عناصر سرب و کادمیوم در ریشه و برگ گیاهان یافت نشد. به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان¬دهنده واکنش مثبت گیاه ختمی، به آبیاری با فاضلاب تصفیه ¬شده شهری بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

618 - میزان انطباق مؤسسات آموزش عالی در کشور با مؤلفه های سازمان یادگیرنده در مدل سنگه (مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات)
راحله زمانی حمیدرضا بهرامی پری ناز بنی سی

چکیده پژوهش حاضر در زمینه بررسی میزان انطباق دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات با مؤلفه های سازمان یادگیرنده، از دیدگاه اساتید و کارکنان براساس پنج مؤلفه قابلیت های فردی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی صورت گرفت. روش این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی أکثر

چکیده پژوهش حاضر در زمینه بررسی میزان انطباق دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات با مؤلفه های سازمان یادگیرنده، از دیدگاه اساتید و کارکنان براساس پنج مؤلفه قابلیت های فردی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی صورت گرفت. روش این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود که نمونه ای 72 نفره به شیوه تصادفی طبقه ای از بین اعضای هیأت علمی و کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، انتخاب گردید. ابزار اندازه گیری را پرسش نامه 40 سؤالی تشکیل می داد که روایی آن توسط بررسی و تأیید کارشناسان و اساتید و پایایی آن از فرمول آلفای کرونباخ برابر95/0 حاصل شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک متغیره، آزمون رتبه بندی فریدمن و آزمون ویلککسون، استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که میزان بهره مندی از قابلیت های فردی، آرمان مشترک و تفکر سیستمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، بیش از سطح متوسط قرار دارد و میزان استفاده از الگوهای ذهنی و یادگیری تیمی کمتر از سطح متوسط برآورد گردید. مقایسه ویژگی های جمعیت شناختی نشان داد که میزان بهره مندی زنان از قابلیت تسلط فردی، کمتر از مردان است. همچنین میزان برخورداری از آرمان مشترک، در بین اعضای هیأت علمی و افراد با مدرک تحصیلی بالاتر از لیسانس ،کمتر از کارمندان و افراد با مدرک تحصیلی پایین تر از لیسانس ارزیابی شد. از منظر سابقه کاری پاسخ دهندگان ، افرادی که سابقه کاری آنها بیش از پنج سال بوده است، وضعیت کلیه مؤلفه ها را بهتر از کسانی که سابقه کاری کمتری داشته اند ، برآورد نمودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

619 - رستم، پهلوانی از «عصر شکارگری» (فرضیه‌ای نو درباب خاست‌گاه اسطورة رستم)
بهزاد اتونی

عصر شکارگری که تا ده هزارسال پیش رواج داشته و در دورة پارینه‌سنگی واقع بوده است، یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین اعصار بشر به شمار می‌آید که در آن، مردم به گردآوری غذا و شکارِ حیوانات مشغول بوده و هنوز با زرع و کشت آشنایی نداشتند. در این دوره، مردانی دلیر زندگی می‌کردند ک أکثر

عصر شکارگری که تا ده هزارسال پیش رواج داشته و در دورة پارینه‌سنگی واقع بوده است، یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین اعصار بشر به شمار می‌آید که در آن، مردم به گردآوری غذا و شکارِ حیوانات مشغول بوده و هنوز با زرع و کشت آشنایی نداشتند. در این دوره، مردانی دلیر زندگی می‌کردند که با اتّکا به نیروی بدنی در نبردی دائمی با حیوانات و شرایط سختِ معاش به سر می‌بردند. عصر شکارگری، چهره‌های پهلوانیِ مخصوص به خود را داشته است که بعدها با ظهور ادوار تاریخی جدیدتر و با گذر ایام این چهره‌ها تا حدودی تغییر شکل داده و در این ادوار هضم شده‌اند؛ البته این سخن بدین معنی نیست که این چهره‌های پهلوانی به‌طور کامل از میان رفته‌اند، بل‌که نشانه‌ها و رگه‌های آنان را با توجه به سبک زندگی، نوع پوشش، دین و عاداتِ رفتاری‌شان می‌توان در اساطیر و حماسه‌های پهلوانی اخیر مشاهده کرد. نگارندة این جستار بر این باور است که احتمالاً رستم دستان -پهلوان حماسه‌های پارسی- با توجه به خُلق و خوی شکارگریش، و نیز پلنگینه‌پوشی و گُرزوری و ارتباط و سخن گفتنش با برخی حیوانات و پرستش خورشید و انجام اعمال شمنی توسط پدرش زال که همگی رفتارهایی مربوط به دوران شکارگری است، پهلوانی از عصر شکار است که توانسته پس از گذر از فراز و فرودهای ادوار تاریخی چهرة کهنِ خود را در حماسه‌های اسطوره‌ای پارسی تا حدّی حفظ کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

620 - نرگس و نرسه
شروین وکیلی

نریوسنگ یکی از ایزدان کهن ایرانی است که در جهان زرتشتی به عنوان فرشته‌ای نیرومند قد برافراشت و در اساطیر مانوی نیز موقعیت مرکزی خویش را تثبیت کرد. زوال شهرت و اهمیت یک ایزد یا درخشیدن و اهمیت یافتنش معمولاً با دگردیسی‌هایی در نظام فرهنگی هم‌راه است و به تحولی در ساختار أکثر

نریوسنگ یکی از ایزدان کهن ایرانی است که در جهان زرتشتی به عنوان فرشته‌ای نیرومند قد برافراشت و در اساطیر مانوی نیز موقعیت مرکزی خویش را تثبیت کرد. زوال شهرت و اهمیت یک ایزد یا درخشیدن و اهمیت یافتنش معمولاً با دگردیسی‌هایی در نظام فرهنگی هم‌راه است و به تحولی در ساختار و روابط جفت‌های متضاد معنایی (جم) مرکزی تعیین کنندة آن نظام فرهنگی باز می‌گردد. این مقاله بر آن است تا مسیر تحول ایزد نریوسنگ را در مقاطع مختلف زمانی در ایران و در سایر فرهنگ‌های همسایة ایران زمین ـ مانند یونانیان و رومیان ـ بررسی و تحلیل نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

621 - قابلیت اعتماد لرزه‌ای پل‌های قوسی سنگی با در نظر گرفتن عدم قطعیت مشخصات مصالح بر اساس روش سطوح پاسخ
امیرحسین مهربد فرهاد بهنام فر آرمین عظیمی نژاد حمید هاشم الحسینی

پل‌های قوسی بنایی با استفاده از مصالح بنایی مانند آجر یا سنگ همراه با ملات یا بدون ملات ساخته شده‌اند. مشخصات مکانیکی آنها با توجه ‌به تنوع جنس مصالح بکار رفته، کیفیت ساخت و تأثیر گذشت زمان می‌توانند ثابت نبوده و دچار عدم ‌قطعیت‌های قابل‌توجهی باشند.بنابراین برای اطمینا أکثر

پل‌های قوسی بنایی با استفاده از مصالح بنایی مانند آجر یا سنگ همراه با ملات یا بدون ملات ساخته شده‌اند. مشخصات مکانیکی آنها با توجه ‌به تنوع جنس مصالح بکار رفته، کیفیت ساخت و تأثیر گذشت زمان می‌توانند ثابت نبوده و دچار عدم ‌قطعیت‌های قابل‌توجهی باشند.بنابراین برای اطمینان از توانایی و عملکرد سازه در مقابل بارهای وارده به ویژه زلزله، اتخاذ روش‌های دقیق‌تر مدل‌سازی و هم‌چنين لحاظ‌کردن این عدم‌قطعیت‌ها، یک موضوع اساسی مهندسی سازه است. برای یک پل قوسی سنگی شبکه ریلی ایران، مشخصات مکانیکی مصالح شامل ضریب سختی نرمال و برشی درزهای بلوک‌های سنگی و هم‌چنين زاویه اصطکاک داخلی درزها به عنوان کمیت‌هاي دارای عدم قطعیت و به صورت متغیر تصادفی در نظر گرفته شد. با توجه به محیط گسسته پل، تحلیل دینامیکی افزاینده تحت تاثیر یازده رکورد زلزله منتخب با روش المان مجزا انجام شده است. پس از تحلیل بیش از 2600 نمونه پل با مشخصات مصالح مختلف، براساس روش سطوح پاسخ ، توابع حالت حدی گسیختگی پل بر حسب سه متغیر تصادفی، برای کلیه رکوردها تعیین شده است. با استفاده از روش‌های قابلیت اعتماد FORM وMSC ، شاخص قابلیت اعتماد و احتمال شکست پل محاسبه گردید. نتایج نشان دادند برای رکوردهای منتخب زلزله، شتاب طیفی آستانه فرو‌ريزش پل با درنظر گرفتن عدم قطعیت‌ها در حدود 30% الی 50% نسبت به حالتی که عدم قطعیت در مصالح لحاظ نشده باشد کاهش پیدا می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

622 - کارونسرایی گمشده از دوره قاجار: کاروانسرای میانجوب
سیاوش دورودیان

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه‌ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد أکثر

هدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه‌ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد؛ نام «میانجوب»، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شده‌است. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشته‌است. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفته‌است. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشه‌های تاریخی و بررسی عکس‌های هوایی قدیمی، فرضیه محل استقرار آن به تأیید رسیده‌است. نتیجه این مطالعه نشان می¬دهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران می¬رفته، میانجوب نامیده شده‌است. یافته‌های این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص می¬کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

623 - خاصیت گیاه پالایی تاجریزی در خاک های آلوده به کادمیوم در محیط آب کشت
فاطمه ابراهیمی امین باقی‌زاده شهرام پورسیدی

10.22034/aej.2017.530797

کادمیوم از فلزات سنگین است که در گیاهان تنش اکسیداتیو ایجاد می‌کند. هدف از این مطالعه تعیین توانایی خاصیت گیاه پالایی تاجریزی در محیط کشت آلوده به کادمیوم بود. آزمایش در شرایط آب کشت و پنج غلظت 0، 100، 200، 400 و 600 میلی مولار کلرید کادمیوم و با سه تکرار در قالب طرح ک أکثر

کادمیوم از فلزات سنگین است که در گیاهان تنش اکسیداتیو ایجاد می‌کند. هدف از این مطالعه تعیین توانایی خاصیت گیاه پالایی تاجریزی در محیط کشت آلوده به کادمیوم بود. آزمایش در شرایط آب کشت و پنج غلظت 0، 100، 200، 400 و 600 میلی مولار کلرید کادمیوم و با سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. طول ریشه، ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک گیاه، سطح برگ، میزان تجمع کادمیوم و مقدار کلروفیل کل در اندام هوایی بررسی شد. کاربرد کادمیوم، وزن خشک، سطح برگ و میزان کلروفیل کل را کاهش و طول ریشه، طول اندام هوایی و میزان جذب کادمیوم توسط گیاه را افزایش داد. با افزایش غلظت کادمیوم تا 400 میلی مولار، میزان تجمع یون کادمیوم در گیاه افزایش یافت. گیاه تاجریزی حتی در غلظت 600 میلی مولار نیز توانایی گیاه پالایی خود را حفظ کرد. این تغییرات مورفوفیزیولوژیک جهت مقابله گیاه با تنش ناشی از کادمیوم می باشد که سبب حفظ توانایی بقا و رشد نسبی مطلوب گیاه در چنین شرایطی شده و در نتیجه گیاه تاجریزی با تجمع کادمیوم در بافت های خود در پاک سازی محیط نقش مؤثری ایفا می کند. از این جهت می توان از گیاه تاجریزی به عنوان یک گیاه تجمع دهنده کادمیوم، برای رفع آلودگی خاک های مناطق صنعتی استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

624 - بیان عوامل نسخه برداری MYB3R-2، ZFP252 و AP37 و طول ریشه در برنج تحت تنش خشکی
مریم اکبرپور رمضانعلی خاوری نژاد علی مومنی فرزانه نجفی

10.22034/aej.2015.515854

برنج از مهمترین غلات کشورهای آسیایی است. به دلیل محدودیت آب استفاده از ژنوتیپ های مقاوم به کم آبی و مطالعه سازوکار‌های تحمل به خشکی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این پژوهش سه رقم برنج ایرانی ندا، آمل3 و سنگ طارم تحت سه تیمار شاهد با سطح آبیاری مطلوب، مقدار آب ق أکثر

برنج از مهمترین غلات کشورهای آسیایی است. به دلیل محدودیت آب استفاده از ژنوتیپ های مقاوم به کم آبی و مطالعه سازوکار‌های تحمل به خشکی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این پژوهش سه رقم برنج ایرانی ندا، آمل3 و سنگ طارم تحت سه تیمار شاهد با سطح آبیاری مطلوب، مقدار آب قابل تبخیر خاک برابر با 1، 5/0 (تنش ملایم) و 2/0 (تنش شدید) در شرایط گلخانه پرورش یافتند. طول ریشه و سطح بیان ژن برخی از عوامل رونویسی شاملMYB3R-2, ZFP252 وAP37 در مرحله رشد رویشی به روش ریل-تایم پی سی آر کمی در این ژنوتیپ ها مورد مطالعه قرار گرفت. طول ریشه در رقم ندا افزایش معنی داری در مقایسه با رقم سنگ طارم در تنش خشکی ملایم و شدید نشان داد اما بین ارقام ندا و آمل 3 تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در تنش خشکی ملایم در رقم ندا افزایش کمتر و معنی داری در سطح بیان ZFP252 , AP37 و MYB3R-2 در مقایسه با رقم سنگ طارم و همچنین افزایش معنی دار کمتری در سطح بیان ZFP252وAP37 در مقایسه با رقم آمل 3 مشاهده شد. در وضعیت تنش شدید، رقم ندا افزایش کمتر و معنی داری در سطح بیان هر سه عامل نسخه برداریدر مقایسه با رقم سنگ طارم نشان داد. بنابراین، رقم ندا احتمالاً به دلیل طول ریشه بیشتر در شرایط تنش خشکی رقم متحمل تر و کاندیدی جهت انتخاب علیه تنش خشکی است اما سازوکار های مختلفی در واکنش به خشکی در سطح بیان ژن های پاسخ دهنده به این تنش در ارقام مختلف وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

625 - مطالعه خاصیت ضد باکتریایی پنج گونه گلسنگ بومی منطقه ارسباران روی باکتری Dikerya chrysanthemi عامل پوسیدگی سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه و انبار
سیده مریم شهیدی سلیمان جمشیدی محمد ترابی

سیب زمینی از جمله گیاهانی است که سالیانه خسارت عمده ای بر اثر بیماری پوسیدگی غده ناشی از باکتری Dikerya chrysanthemi در انبار به آن وارد می شود. در این پژوهش به منظور استفاده از شیوه سازگار با طبیعت و کم خطر در مدیریت این بیماری گیاهی بر پایه خواص ضد میکروبی گلسنگ، پنج أکثر

سیب زمینی از جمله گیاهانی است که سالیانه خسارت عمده ای بر اثر بیماری پوسیدگی غده ناشی از باکتری Dikerya chrysanthemi در انبار به آن وارد می شود. در این پژوهش به منظور استفاده از شیوه سازگار با طبیعت و کم خطر در مدیریت این بیماری گیاهی بر پایه خواص ضد میکروبی گلسنگ، پنج گونه گلسنگ شامل Pleopsidium gobiensis، Ramalina sinensis، Parmelina tiliacea، Anaptychia setifera، Lecanora argopholis از منطقه ارسباران جمع&lrm;آوری شده و با سه نوع حلال متانول، دی اتیل اتر و استون عصاره گیری شد. اثر بازدارندگی این عصاره&lrm;ها با روش های انتشار دیسک و حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی در آزمایشگاه و نیز در انبار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد کهعصاره استونی Pleospidium gobiensisبا ایجاد هاله 9/7 میلی متری و عصاره دی اتیل اتری گلسنگ Parmelina tiliacea با هاله 6/6 میلی متری، با حداقل غلظت بازدارنده و کشنده 54/0 و 09/1 میلی گرم بر میلی&lrm;متر، مؤثرترین تیمارهای گلسنگی بودند و اثر آن&lrm;ها حتی از شاهد استرپتومایسین بهتر بود. در مجموع، گلسنگ های P. tiliacea و P. gobiensis بیشترین اثر بازدارندگی را بر رشد باکتری مورد مطالعه در آزمایشگاه داشتند. بررسی انباری با آغشته کردن غده های سیب زمینی با عصاره های منتخب گلسنگ قبل یا بعد از مایه زنی با باکتری D. chrysanthemi نشان داد که تمامی تیمار ها توانایی پیشگیری و معالجه کنندگی در برابر باکتری را داشتند و توانستند درصد قابل توجهی از سیب زمینی را از آسیب باکتری بیماری&lrm;زا محافظت نمایند. عصاره استونی گلسنگ R. sinensis که بعد از مایه زنی باکتری Dikerya chrysanthemi به کار برده شد از بیشترین فعالیت بازدارندگی باکتری در شرایط انباری برخوردار بود، به طوری که 91 درصد غده های سیب زمینی را از آسیب باکتری محافظت نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

626 - نقش کرم خاکی در پالایش زیستی فلزات سنگین سرب و کادمیوم در ذرت
علی افتخاری مرتضی سام دلیری حمیدرضا مبصر امیرحسین شیرانی‌راد علیرضا ولدآبادی

10.22034/aej.2018.539026

به‌منظور بررسی نقش کرم خاکی بر پالایش زیستی فلزات سنگین سرب و کادمیوم و تغییرات روند جذب آن ها در ذرت، آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. در این آزمایش، در گلدان های تیمار 20 نخ کرم خاکی همراه با سطوح 0، 150 و أکثر

به‌منظور بررسی نقش کرم خاکی بر پالایش زیستی فلزات سنگین سرب و کادمیوم و تغییرات روند جذب آن ها در ذرت، آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. در این آزمایش، در گلدان های تیمار 20 نخ کرم خاکی همراه با سطوح 0، 150 و 300 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک از سرب و کادمیوم استفاده شد. میزان تجمع سرب و کادمیوم در دانه با افزایش سطوح آلودگی خاک به سرب و کادمیوم افزایش یافت. فلز سرب بیشترین میزان انباشتگی را در ریشه نشان داد. در حالی که تجمع کادمیوم در ریشه 63% کمتر بود. همچنین، افزایش 14% شاخص تحمل در گیاه با حضور کرم خاکی مشاهده شد که علت آن جذب سهم بالایی از سرب و کادمیوم بود. شاخص تحمل گیاه در مقابل سرب بالاتر از کادمیوم بود که ناشی از نسبت انتقال کمتر سرب به اندام هوایی است. با افزایش سطوح فلزات سرب و کادمیوم تعداد کرم خاکی کاهش، تجمع این عناصر در کرم خاکی افزایش یافت که بیان کننده موفقیت کرم خاکی در پالایش زیستی فلزات سنگین است. به علاوه، سطوح بالاتری از سرب نسبت به کادمیوم در کرم خاکی انباشته شد. بنابراین، استفاده از کرم خاکی در زیست‌پالایی در خاک های آلوده به فلزات سنگین پیشنهاد می‌شود. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات سنگ

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية