ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رخساره‌های شیمیایی سازند گچساران در ناحیه گیلانغرب، باختر کرمانشاه

الموضوعات :

بهنام سخاوتی ¹ , مصطفی یوسفی راد ² , محمودرضا مجیدی فرد ³ , علی سلگی ⁴ , زهرا ملکی ⁵

1 - دانشجوی دکتری گروه تخصصی زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه مهندسی ژئومکانیک دانشکده مهندسی علوم زمین دانشگاه صنعتی اراک، ایران. * (مسوول مکاتبات)
3 - دانشیار پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه تخصصی زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
5 - استادیار گروه تخصصی زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 03 الثلاثاء , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 18 الجمعة , جمادى الثانية, 1443

الکلمات المفتاحية: ژئوشیمی, فلزات سنگین, رخساره های شیمیایی, سازند گچساران,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: تعیین میزان پراکندگی فلزات سنگین در واحد های سنگی و بررسی آلودگی های ناشی از آن ها، از مباحث ضروری زیست محیطی است که آگاهی و شناخت آن ها، در مدیریت و کنترل آلاینده ها اهمیت فراونی داشته و از اهداف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: جهت تعیین غلظت فلزات سنگین از تکنیک XRFوICP-mass بهره گرفته و با استفاده از نرم افزار های آماری و شاخص های آلودگی، به بررسی میزان آلایندگی این فلزات در تاریخ ۲۰ اسفند ماه سال ۹۶ بر روی رخساره های شیمیایی سازند گچساران در نواحی باختری استان کرمانشاه، پرداخته شد. یافته ها: یافته ها حاکی از میزان بالای غلظت کادمیوم در رسوبات سازند گچساران با میانگین غلظت (۳/۳) ppm بود که بالاتر از (3/0)ppm غلظت آن در پوسته می باشد. هر سه شاخص مورد استفاده (شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی شدگی، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی) آلودگی کادمیوم در رسوبات مورد مطالعه را نشان دادند اما فلزات مولبیدن، آلومینیوم، کبالت و آهن، آلودگی را در رسوبات نشان ندادند. همچنین مقادیر دو شاخصCF و EF روند مشابهی را در مورد وضعیت عناصر آلاینده، در رسوبات نشان دادند. بحث و نتیجه گیری: وجود مقادیر قابل توجه عنصر کادمیوم درتوالی های سازند گچساران، می تواند تحت تاثیر فرایند انحلال سنگ ها و رسوبات توسط آب های سطحی و زیرزمینی، همچنین فعالیت های بیولوژیکی (کشاورزی و معدن کاری) بیشتر شده و اثرات نامطلوب زیست محیطی بر جای گذارد. لذا پیش بینی و انجام تمهیدات لازم در این خصوص، ضروری به نظر می رسد.

المصادر:

1. Pourkhabbaz, HR., Hedayatzadeh, F., Cheraghi, M., Evaluation of the Correlation between Heavy Metals in Chaetomorpha sp. and Water and Sediment in the Pond Drinking Water Treatment Plants in Karoon River Area. Journal of Oceanography, 2016, 7(27):69-78.


2. Gholam Dokht Bandari, M., Rezaie, P., Study of Some Heavy Metal Pollutions in the Hormuz Islands Coastal Sediments and Their Origin. Journal of Oceanography, 2015, 6(22):97-106.


3. Tashakor, M. Yaacob, W.Z.W. Mohamad, H., Serpentine soils, adverse habitat for plants case study at Peninsular. American Journal of Environmental Sciences, 2013, 9(1):82-7.


4. Nael, M., H. Khademi, Jalalian,  R. Schulin, M. Kalbasi  and F. Sotohian, Effect of geo-pedological conditions on the distribution and chemical speciation of selected trace elements in forest soils of western Alborz, Iran. Geoderma, 2009, 152:157-170.


5. Karbassi, A.R., Nabi-Bidhendi, Gh.R., Bayati, I., Engineering. Environmental geochemistry of heavy metals in a sediment core off Bushehr, Persian Gulf. Journal of Environmental Health Science & Engineering 2005. 2(4):255-260.


6. Mojtaba, G. Geochemical and environmental assessment of heavy metals in soils from Gorgan schists. Geological Survey of Iran, 1391; 22 (86): 35-46. (In Persian)


7. Mazhari, S.A. Haghighi, F. Health hazards assessment of heavy metals from irrigation of agricultural soils with urban wastewater in south Sabzevar, Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 2017, 24 (4): 281-91. (In Persian)


8. Company NIO. Exploration Management, surface geology department. geological map of Sarpol- E Zahab, 2013, 1:50000 SERIES, SHEET NO. 5158I.


9. Muller GJU. Schwermetalle in den sedimenten des Rheins-Veranderungen seit. 1979;79:133-4


10. Abrahim G, Parker RJEm, Assessment of heavy metal enrichment factors and the degree of contamination in marine sediments from Tamaki Estuary, Auckland, New Zealand, Environmental Monitoring and Assessment, 2008, 136(1-3):227-38.


11. Forstner,U.,Ahlf,W.,Calmano,W.,&Kersten,M.(1990).Sediment criteria development,In: sediments and environmental geochemistry.In D.Helling, P.Rothe, U.Forstner, P. Stoffers (Ed.), Springer Verlag.


12. Chester, R. Hughes M.J., A chemical technique for the separation of ferro-manganese minerals, carbonate minerals and adsorbed trace elements from pelagic sediments, Chemical Geology, 1967, 2:249-62.


13. Adamo, P., Arienzo, M., Imperato, M., Naimo D., Nardi, G., Stanzione D., Distribution and partition of heavy metals in surface and sub-surface sediments of Naples city port, Chemosphere, 2005, 61(6):800-9.


14. Reddy, A.R., Chaitanya K.V., Vivekanandan M., Drought-induced responses of photosynthesis and antioxidant metabolism in higher plants, Journal of Plant Physiology, 2004;161(11):1189-202.


15. Adomako, D., Nyarko, B., Dampare, S., Serfor-Armah, Y., Osae, , Fianko, J., Determination of toxic elements in waters and sediments from River Subin in the Ashanti Region of Ghana, Environmental Monitoring and Assessment, 2008, 141(1-3):165-75.


16. Qishlaqi, A., Moore, F., Forghani, G., Impact of untreated wastewater irrigation on soils and crops in Shiraz suburban area, SW Iran, Environ Monit Assess. 2008 Jun;141(1-3):257-73.


17. Paul, S.K., Geochemistry of bottom sediments from a river-estuary-shelf mixing zone on the tropical southwest coast of India, Bulletin of The Geological Survey of Japan, 2001, 52(8):371-82.


18. Clemente, S., Mareggiani, G., Broussalis, A., Martino, V., Ferraro G., Insecticidal effects of Lamiaceae species against stored products insects, Boletín de sanidad vegetal. Plagas, 2003, 421-426.


19. Kabata-Pendias A. Trace elements in soils and plants: CRC press; 2011.


20. Karbassi, A.R, Bayati, A., Bidhendi, GR.N., Evaluation of heavy metal contamination in Shafarood River sediments, Ecology, 2006, 32 (39). (In Persian)


21. Turekian, K.K., Wedepohl, K.H., Distribution of the elements in some major units of the earth's crust, GSA Bulletin, 1961, 72 (2): 175–192.


22. Karimi-Nezhad, M.T., Tabatabaii S.M., Gholami, A., Geochemical assessment of steel smelter-impacted urban soils, Ahvaz, Iran, Journal of Geochemical Exploration, 2015,152:91-109.


23. Mirzaei, M., Solgi, A., Investigation of heavy metal concentrations (cadmium, copper, manganese, nickel, lead and zinc) in sediments of Zayandehrood River, Journal of Environmental Health Research. 2016; 1 (4): 251-65. (In Persian)


24. Annabestani, A., Jahantigh, H., Investigating the Challenges of Green Lake Entrepreneurship Development in the Sistan Area, Spatial Planning (Geography), 2018, 8 (4): 1-26. (In Persian)


25. Ravankhah, N., Mirzaei, R., Masoum, S., Evaluation of geoaccumulation index, contamination factor, and principal component analysis for estimating soil contamination, Iranian Journal of Health and Environment, 2015, 8(3):345-56.


26. Qing, Z. Yutong, L. Shenggao Assessment of heavy metal pollution and human health risk in urban soils of steel industrial city (Anshan), Liaoning, Northeast ChinaEcotoxicol. Environ. Saf., 120 (2015), pp. 377-385

1. Sanayei, Y., Ismail, N., Talebi, S., Determination of heavy metals in Zayandeh Rood river, Isfahan-Iran, World Applied Sciences Journal, 2009, Vol.6 No.9 pp.1209-1214.


2. Ghorveh AI, Solhi M, Mohammadi HG, Vazan SJIJABBR. Investigation the concentration of heavy metals in the sediment of Zayandehrood river bed, International Journal of Advanced Biological and Biomedical Research (IJABBR),2015, Volume 3, Number 1; Page(s) 75 to 81.