آلودگی خاک به‌برخی فلزات سنگین و رابطه این فلزات با ویژگی‌های خاک-های منطقه‌ی سراسکند
الموضوعات :
رامین سلماسی
1
,
حمیدرضا پیروان
2
1 - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. * (مسوول مکاتبات)
2 - دانشیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
تاريخ الإرسال : 12 الأحد , ذو الحجة, 1438
تاريخ التأكيد : 20 الإثنين , رمضان, 1439
تاريخ الإصدار : 12 الثلاثاء , ذو القعدة, 1442
الکلمات المفتاحية:
فلزات سنگین,
منطقه سراسکند,
زمین‌های کشاورزی,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: تجزیه نمونه های آب سطحی و قنات های موجود در منطقه سراسکند در استان آذربایجان شرقی، غلظت های چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن برخی فلزهای سنگین را در این نمونه ها نشان داده است. از آن جایی که خاک های کشاورزی منطقه از این منابع آبیاری می شوند، آلودگی این خاک ها به فلزهای سنگین و ارتباط میزان این آلاینده ها با ویژگی های خاک هدف پژوهش حاضر را تشکیل داد.روش بررسی: بعد از برداشت 21 نمونه خاک منطقه، آزمایش های دانه بندی و EC، CEC، pH، OC و عناصر آلومینیوم، آرسنیک، باریم، بریلیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب، قلع، وانادیم و روی بر روی این نمونه ها انجام گرفت. سپس از نرم افزار SPSS برای تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های نمونه های خاک و انجام آنالیز خوشه ای بهره گیری شد.یافته ها: میانگین غلظت عناصر آلومینیوم، آرسنیک، باریم، بریلیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب، قلع، وانادیم و روی به ترتیب 48/67190، 95/127، 24/487، 80/1،52/20، 05/85، 19/49، 81/40523، 67/726، 00/60، 81/34، 76/5، 38/116 و 52/110 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. عناصر باریم، کبالت، آهن، نیکل و آنتیموان همبستگی منفی با هدایت الکتریکی خاک نشان دادند. کبالت، کروم و نیکل همبستگی مثبت و روی همبستگی منفی با ظرفیت تبادل کاتیونی داشتند. آلومینیوم همبستگی مثبت و مس همبستگی منفی با کربن آلی داشت.بحث و نتیجه گیری: غلظت بالای آلومینیوم وجود مقادیر بالای کانی های آلومینوسیلیکاته را در خاک های منطقه نشان دادند. وجود معادن آهن و منگنزدار در اطراف منطقه اجرای طرح، بالابودن میزان این دو عنصر را تایید می نماید. همبستگی پایین و منفی ذرات رس با بیشتر عناصر اندازه گیری شده در این پژوهش، می تواند به ناهمگنی نمونه های خاک مربوط باشد که دارای مقادیر گوناگون رس و فلزات می باشند. برای تفکیک بین خاستگاه زمین شناختی و انسانی فلزهای اندازه گیری شده این طرح، لزوم اجرای پژوهش های دیگر ایجاب می نماید.
المصادر:
Brannon, J. M., and W. H. Patrick. (1987), "Fixation, transformation, and mobilization in sediments", Environmental Science and Technology. 21(5): 450-459.
Polemio, M., N., (1982), "Soil contamination by metals. A survey in industrial and rural areas of Sonthem Italy", The Scince of Total Environment 25: 71-79.
Hajizade, H., Karami, G., and Seadat, S., 2005. Pollution assessment of heavy metals in soils of Firozabad-Shahrod effiyolit region, 24th geology conference, Geological organization. (In Persian)
Talaei, E., 2007. Study of role of north Meshkinshahr regions on soil pollution to arsenic. 10th congress of Iranian soil science, Tehran University. (In Persian)
Salmasi, R., and Ostadrahimi, A., 2016. Evaluation of soil pollution to heavy metals. Environmental geology, V. 4, pp. 24-29.
Lacatusu, R., (1996), "Soil-plant-man relationship in heavy metal polluted areas in Romania", App Geochemistry, 11:105-107.
Magalhaes, V., F., (2007), "As concentration and distribution in Engenho Inlet, Sepetiba Bay, Brazil", Water, Air and Soil pollution, 18: 83-91.
Chen, M., Lena, Q., M., Harris, W., G., (1999), "Baseline concentrations of 15 trace elements in Florida surface soils", J. Env. Quail., 28: 1173-1181.
Chaosheng, Z., (2006), "Using multivariate analyses and GIS to identify pollutants and their spatial patterns in urban soils in Galway, Ireland", Environmental Pollution 142, 501-511.
Tao, C., Xingmei, L., Muzhi, Z., Keli, Z., J., W., J., X., Panming, H., (2008), "Identification of trace element sources and associated risk assessment in vegetable soils of the urban-rural transitional area of Hangzhou, China", Environmental Pollution, 151, 67-78.
Brooks, R., (1983), "Biological methods of prospecting for minerals", Wiley, New York.
Hans-Rudolf, P., Anne Häussermann L., Werner, H., (2007), "Distribution and behavior of arsenic in soils and waters in the vicinity of the former gold-arsenic mine of Salanfe, Western Switzerland", Journal of Geochemical Exploration 93, 121–134.
Darvishzade, A., 2015. Iranian geology, Amir Kabir pub. Gorbani, M. 2005. Iranian geology: An, As, Hg. Iranian geology
Mosaferi, M., and Tagipoor, H., 2009. Study of as concentration in drinking water: a case study. Health and Environment journal. V. 1, pp. 19-28.
Hossien pour fiezi, M. A., 2015. Epidemiological investigation between heavy metals and prevalence of diseases in Mayan and gopouz villages in east azarbayjan, Science and Technology Park of east Azarbayjan, Tabriz University.
Black, C., A., (1965), “Methods of soil analysis, Part 2", 2ed edition, Agronomy Mono. 9, SA., Madison WI.
Page, A., L., (1965), "Methods of soil analysis, Part 1", 2ed edition, Agronomy Mono., 9, SA., Madison WI.
Mico, C., Recatala, L., Peris, M., Sanchez, J., (2006), "Assessing heavy metal sources in agricultural sources of an European Mediterranean area by multivariate analysis", Chemosphere, 65, 863-872.
Tume, P., Bech, J., Logan, L., (2006), "Trace elements in natural surface soils in Sant client", Ecol. Eng., 27: 145-152.
Manta, D., S., Angelone, M., Bellanca, A., Neri, R., Sprovieri, M., (2002), "Heavy metals in urban soils: a case study from a city of Palermo (Sicily), Italy", Sci. Tot. Environ., 30, 229-243.
Mclaren, R., G., Williams, J., G., Swift, R., S., (1983), "The adsorption of Cu by soil samples from Scotland at low equilibrium concentrations", Geoderma, 31: 97-106.
Merian, E., Anke, M., Inhat, M., Stoeppler, M., (2004), “Elements and their compounds in the environment", Wiley VCH, Weinheim, Germany.
Gil, C., Boluda, R., Ramos, J., (2004), "Determination and evaluation of Cd, Pb, and Ni in greenhouse soils of Almeria (Spain)", chemosphere, 55: 1027- 1034.
Zayed, A., M., Terry, N., (2003), "Chromium in the environment: factors affecting biological remediation”, Plant Soil, 249: 139-156.
Covelo, E., F., Vega, F., A., Andrade, M., L., (2007), "Simultaneous sorption and desorption of Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn in acid soils," J. Hazardous mat., 147: 862-870. 24-28
Lindsay, W., L., (1979), "Chemical equilibria in soils", John Wiley and sons, NewYork, United
_||_
Brannon, J. M., and W. H. Patrick. (1987), "Fixation, transformation, and mobilization in sediments", Environmental Science and Technology. 21(5): 450-459.
Polemio, M., N., (1982), "Soil contamination by metals. A survey in industrial and rural areas of Sonthem Italy", The Scince of Total Environment 25: 71-79.
Hajizade, H., Karami, G., and Seadat, S., 2005. Pollution assessment of heavy metals in soils of Firozabad-Shahrod effiyolit region, 24th geology conference, Geological organization. (In Persian)
Talaei, E., 2007. Study of role of north Meshkinshahr regions on soil pollution to arsenic. 10th congress of Iranian soil science, Tehran University. (In Persian)
Salmasi, R., and Ostadrahimi, A., 2016. Evaluation of soil pollution to heavy metals. Environmental geology, V. 4, pp. 24-29.
Lacatusu, R., (1996), "Soil-plant-man relationship in heavy metal polluted areas in Romania", App Geochemistry, 11:105-107.
Magalhaes, V., F., (2007), "As concentration and distribution in Engenho Inlet, Sepetiba Bay, Brazil", Water, Air and Soil pollution, 18: 83-91.
Chen, M., Lena, Q., M., Harris, W., G., (1999), "Baseline concentrations of 15 trace elements in Florida surface soils", J. Env. Quail., 28: 1173-1181.
Chaosheng, Z., (2006), "Using multivariate analyses and GIS to identify pollutants and their spatial patterns in urban soils in Galway, Ireland", Environmental Pollution 142, 501-511.
Tao, C., Xingmei, L., Muzhi, Z., Keli, Z., J., W., J., X., Panming, H., (2008), "Identification of trace element sources and associated risk assessment in vegetable soils of the urban-rural transitional area of Hangzhou, China", Environmental Pollution, 151, 67-78.
Brooks, R., (1983), "Biological methods of prospecting for minerals", Wiley, New York.
Hans-Rudolf, P., Anne Häussermann L., Werner, H., (2007), "Distribution and behavior of arsenic in soils and waters in the vicinity of the former gold-arsenic mine of Salanfe, Western Switzerland", Journal of Geochemical Exploration 93, 121–134.
Darvishzade, A., 2015. Iranian geology, Amir Kabir pub. Gorbani, M. 2005. Iranian geology: An, As, Hg. Iranian geology
Mosaferi, M., and Tagipoor, H., 2009. Study of as concentration in drinking water: a case study. Health and Environment journal. V. 1, pp. 19-28.
Hossien pour fiezi, M. A., 2015. Epidemiological investigation between heavy metals and prevalence of diseases in Mayan and gopouz villages in east azarbayjan, Science and Technology Park of east Azarbayjan, Tabriz University.
Black, C., A., (1965), “Methods of soil analysis, Part 2", 2ed edition, Agronomy Mono. 9, SA., Madison WI.
Page, A., L., (1965), "Methods of soil analysis, Part 1", 2ed edition, Agronomy Mono., 9, SA., Madison WI.
Mico, C., Recatala, L., Peris, M., Sanchez, J., (2006), "Assessing heavy metal sources in agricultural sources of an European Mediterranean area by multivariate analysis", Chemosphere, 65, 863-872.
Tume, P., Bech, J., Logan, L., (2006), "Trace elements in natural surface soils in Sant client", Ecol. Eng., 27: 145-152.
Manta, D., S., Angelone, M., Bellanca, A., Neri, R., Sprovieri, M., (2002), "Heavy metals in urban soils: a case study from a city of Palermo (Sicily), Italy", Sci. Tot. Environ., 30, 229-243.
Mclaren, R., G., Williams, J., G., Swift, R., S., (1983), "The adsorption of Cu by soil samples from Scotland at low equilibrium concentrations", Geoderma, 31: 97-106.
Merian, E., Anke, M., Inhat, M., Stoeppler, M., (2004), “Elements and their compounds in the environment", Wiley VCH, Weinheim, Germany.
Gil, C., Boluda, R., Ramos, J., (2004), "Determination and evaluation of Cd, Pb, and Ni in greenhouse soils of Almeria (Spain)", chemosphere, 55: 1027- 1034.
Zayed, A., M., Terry, N., (2003), "Chromium in the environment: factors affecting biological remediation”, Plant Soil, 249: 139-156.
Covelo, E., F., Vega, F., A., Andrade, M., L., (2007), "Simultaneous sorption and desorption of Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn in acid soils," J. Hazardous mat., 147: 862-870. 24-28
Lindsay, W., L., (1979), "Chemical equilibria in soils", John Wiley and sons, NewYork, United
