بررسی نقش بنتونیت،ایلیت،هماتیت،زئولیت و کلسیت بر کاهش جذب فلزات سنگین در زمینهای آبیاری شده با پساب های آلوده در شهرستان تبریز

الموضوعات : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

رامین سلماسی ¹ , منصوره مهدوی ² , علیرضا استاد رحیمی ³

1 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
3 - دانشیار مرکز تحقیقات تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تبریز

تاريخ الإرسال : 23 الجمعة , ذو القعدة, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , ذو القعدة, 1437 تاريخ الإصدار : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1435

الکلمات المفتاحية: خاک, تبریز, فلزات سنگین, اصلاح گر, گیاهان,

ملخص المقالة :

تثبیت فلزات سنگین در محل با استفاده از اطلاح گرهای معدنی،روشی است که جهت پاک سازی خاک های آلوده بسیار مورد توجه قرار گرفته است.بر این اساس در پژوهش حاضر ،هدف این است که کارایی 5 نوع اصلاحگر معدنی،جهت تثبیت فلزات سنگین موجود در خاکهای کشاورزی اطراف شهرستان تبریز -که با پسابهای آلوده آبیاری می شوند-تعیین شود و اصلاح گر یا اصلاح گرهای بهینه جهت این مورد پیشنهاد گردد.به نیم گرم از 5 اصلاحگر کلیست،ایلیت،هماتیت،رئولیت و بنتونیت و 10 نمونه خاک گرفته شده از خاکهای کشاورزی اطراف شهرستان تبریز محلولهای حاوی عناصر کادمیوم،سرب،نیکل،مس و روی اضافه گردید. بعد از شرک کردن،،غلظت این 5 عنصر با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد.و پس از انجام محاسبات درصد جذب فلزات تعیین گردید و در نهایت اصلاح گرهای بهینه در این رابطه مشخص کردیدند.تفاوت آشکاری بین مواد اصلاح گر از لحاظ میزان جذب 5 عنصر وجود داشت.به طوری که بیشترین میزان جذب عنصر کادمیوم،نیکل و روی مربوط به کلسیت،بیشترین میزان جذب عناصر سرب و مس مربوط به هماتیت،و برای هر 5 عنصر کمترین میزان جذب مربوط به ایلیت بوده است.کلسیت،زئولیت،بنتونیت و هماتیت ظرفیت جذب بالاتر معنی داری در سطح 5 درصد برای عناصر کادمیوم،نیکل و روی نسبت به تمام خاکهای مورد آزمایش داشتند.در مورد سرب،بالاترین میزان جذب توسط اصلاح گرهای کلسیت و هماتیت(بدون تفاوت معنی دار با همدیگر)انجام گرفت.کلسیت ،هماتیت و زئولیت بالاترین میزان جذب مس را داشتند در حالی که بیشترین میزان جذب این عنصر با اختلاف معنی دار با دو ماده اصلاحی دیگر،توسط هماتیت انجام گرفت.دو اصلاح گر کلسیت و هماتیت مشترک بین 5 اصلاح گر بودند که در صورت اضافه شدن به 10 نوع خاک مورد آزمایش در این پژوهش،توانستند در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار،باعث افزایش معنی دار ظرفیت جذب 5 آلاینده کادمیوم،مس،روی،نیکل و سرب شوند و بدین وسیله کاهش جذب و انباشت عناصر یاد شده در گیاهان زیرکشت مناطق کشاورزی اطراف شهرستان تبریز را موجب گردید.