عشق

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی تأثیر اعتماد برند بر وفاداری مشتریان با توجه به نقش میانجی ارزش برند و تعدیل گری احترام و عشق به برند در میان مشتریان برند چرم مشهد در شهر تهران
مهرداد رحیمیان هیرو عیسوی

رقابت شدید، تنگ شدن بازارها و تغییرات روزافزون در نیازها و خواسته‌های مشتریان، مبحث وفاداری مشتری را به یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌ها در ادبیات بازاریابی مبدل نموده است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر اعتماد برند بر وفاداری مشتریان با توجه به نقش میانجی ارزش برند و تعدیل گری چکیده کامل

رقابت شدید، تنگ شدن بازارها و تغییرات روزافزون در نیازها و خواسته‌های مشتریان، مبحث وفاداری مشتری را به یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌ها در ادبیات بازاریابی مبدل نموده است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر اعتماد برند بر وفاداری مشتریان با توجه به نقش میانجی ارزش برند و تعدیل گری احترام و عشق به برند است. پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از منظر روش در زمره پژوهش های توصیفی- همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش را مشتریان برند چرم مشهد در شهر تهران تشکیل داده‌اند که 384 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب‌شده‌اند. جهت انتخاب نمونه، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی به‌منظور انتخاب نمایندگی های برند چرم مشهد و همچنین نمونه‌گیری غیر احتمالی در دسترس جهت توزیع پرسشنامه در میان مشتریان استفاده‌شده است. شش فرضیه نیز به‌منظور تبیین روابط بین متغیرهای پژوهش استفاده‌شده است. ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه با طیف پنج گزینه ای لیکرت می باشد که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق روایی محتوا و تحلیل عاملی تأییدی، تأییدشده است. تحلیل داده ها از طریق نرم‌افزار پی ال اس نشان داده که اعتماد برند و ارزش برند بر وفاداری مشتریان تأثیری معنی‌دار دارد. همچنین نقش میانجی ارزش برند و تعدیل گری عشق برند و احترام برند در تأثیر اعتماد برند بر وفاداری مشتریان تأیید گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - ارائه چارچوبی برای عشق به برند در میان مصرف کنندگان ایرانی با تحلیلی بر پیشایندها و پیامدهای آن
سمیه علی نژاد مسعود کیماسی محمدعلی شاه حسینی

هدف پژوهش حاضر، توسعه مدلی برای شناسایی ابعاد سنجش عشق به برند، متغیرهای موثر بر ابعاد عشق به برند و متغیرهای تاثیرپذیر از ابعاد عشق به برند در میان مصرف کنندگان ایرانی می باشد. در این پژوهش، محقق از روش تحلیل کیفی استفاده کرده است. بدین منظورجهت توسعه مدل عشق به برند ا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، توسعه مدلی برای شناسایی ابعاد سنجش عشق به برند، متغیرهای موثر بر ابعاد عشق به برند و متغیرهای تاثیرپذیر از ابعاد عشق به برند در میان مصرف کنندگان ایرانی می باشد. در این پژوهش، محقق از روش تحلیل کیفی استفاده کرده است. بدین منظورجهت توسعه مدل عشق به برند از روش پژوهش کیفی و ابزار مصاحبه با نمونه ای از 106 مصرف کننده استفاده شده است. داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل تم، تجزیه و تحلیل شده و سپس مدل عشق به برند بر اساس نظریه زمینه ای توسعه داده شده است. نتایج حاصل از تحلیل کیفی نشان می دهد که ساختار عشق به برند درمیان مصرف کنندگان ایرانی به واسطه 14 بعد (اعتماد، ابراز علاقه، ادراکات عملکردی، آرزو و رویا، جذابیت، خاطرات و لحظه ها، خود سازگاری، رضایت، زیبایی، صمیمیت، لذت، مدت زمان رابطه، منحصر به فرد بودن و وابستگی) سنجیده می شود. هویت برند، اعتماد به برند و تصویر برند به عنوان پیشایندهای عشق به برند شناخته شده اند. و همچنین تعهد به برند، وفاداری به برند، تبلیغات شفاهی و میل به پرداخت اضافه بها به عنوان پیامدهای عشق به برند شناخته شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - واکاوی سروده‌های میرزاده عشقی براساس کنشهای گفتاری جی. آر. سرل
اسماعیل آذر کطیور زیرک ساز

نظریۀ کنش گفتاری یکی از رویکردهای تحلیلی متن محسوب می‌شود که با تکیه بر آن قادر خواهیم بود؛ واحدهای کوچک زبان (فعل) را تحلیل کنیم. نظریۀ پنج‌گانۀ سرل، رویکرد شاخص نظریۀ فلسفۀ زبانی کنش گفتاری است که براساس آن می‌توان بسیاری از متنهای ادبی و حتی سخنرانیهای رسمی را تجزیه چکیده کامل

نظریۀ کنش گفتاری یکی از رویکردهای تحلیلی متن محسوب می‌شود که با تکیه بر آن قادر خواهیم بود؛ واحدهای کوچک زبان (فعل) را تحلیل کنیم. نظریۀ پنج‌گانۀ سرل، رویکرد شاخص نظریۀ فلسفۀ زبانی کنش گفتاری است که براساس آن می‌توان بسیاری از متنهای ادبی و حتی سخنرانیهای رسمی را تجزیه و تحلیل کرد و چرایی استفادۀ نویسنده را از برخی کنشهای گفتاری مشخص نمود. کنشهای اظهاری، عاطفی، ترغیبی، اعلانی و تعهدی کنشهای پنج‌گانۀ سرل محسوب می‌شوند که نگارندگان با تکیه بر این کنشها شعر میرزاده عشقی را با رویکردی توصیفی و تحلیلی بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که میرزاده عشقی، شاعری واقع‌گرا بوده‌است و اغلب به توصیف واقعیتهای سیاسی و اجتماعی و گاه توصیف طبیعت پرداخته‌ رویکردی که با کنشهای اظهاری تبیین می‌گردد. افزون بر این شخصیت پرشور، عاطفی و احساسی میرزاده نیز در تمایل وی به بهره‌گیری از کنشهای عاطفی تأثیرگذار بوده ‌است. دعوت به خیزش و انقلاب و امید به پیروزی نیز با کنشهای ترغیبی صورت گرفته‌است. کنشهای تعهدی و اعلامی در سروده‌های وی بسامد قابل توجهی ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بررسی درگیری تصمیم گیری خریدمشتری با تأملی بر پیشایندهای هم افزایی ارزش برند، عشق به برند و هویت برند در جوامع برند آنلاین
محمدهادی عسگری علی عینی

هدف: هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی درگیری تصیمیم گیری خریدمشتری با تأملی بر پیشایندهای هم افزایی ارزش برند، عشق به برند و هویت برند در جوامع برند آنلاین است.روش: پژوهش حاضر از نظر نوع مطالعه توصیفی- پیمایشی و بر اساس هدف کاربردی است. مشتریان و خریداران محصولات فروشگاه ا چکیده کامل

هدف: هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی درگیری تصیمیم گیری خریدمشتری با تأملی بر پیشایندهای هم افزایی ارزش برند، عشق به برند و هویت برند در جوامع برند آنلاین است.روش: پژوهش حاضر از نظر نوع مطالعه توصیفی- پیمایشی و بر اساس هدف کاربردی است. مشتریان و خریداران محصولات فروشگاه اینترنتی دیجی کالا به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد.تعداد384 نفر بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان حجم نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد.روایی ابزار پژوهش با استفاده از روایی صوری،محتوا و تحلیل عاملی مورد بررسی تایید گرفت و ضریب آلفای کرونباخ بزرگتر از 7/0 برای سازه های مختلف، پایایی آن ها را مورد تایید قرار داد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام شد.یافته ها:یافته های پژوهش نشان داد که هویت برند بر عشق به برند، هم افزایی ارزش برند و درگیری تصمیم گیری خریدمشتری تاثیر مثبت و معناداری دارد. عشق به برند بر درگیری تصمیم گیری خریدمشتری تاثیر مثبت و معناداری دارد.هم افزایی ارزش برند بر درگیری تصمیم گیری خریدمشتری تاثیر مثبت و معناداری دارد.نتیجه گیری:نتایج پژوهش حاکی از آن است که هویت برند با در نظر گرفتن نقش میانجی عشق به برند و هم افزایی ارزش برند بر درگیری تصمیم گیری خریدمشتری تاثیر معناداری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مدیریت رسانه در رادیو؛ معنای رادیو برای رادیویی‏ها
معصومه اسماعیل‌نژاد عبداله گیویان رها خرازی

رادیو در ایران با سابقه ای طولانی تر از تلویزیون کوله باری از تجربیات سالیان طولانی و خاطراتی عمیق از تاریخ این کشور دارد چرا که در طول سالیان با لحظه لحظه زندگی مردم این کشور و در لحظات دشواری و سختی و جنگ و آرامش و تنش و ... در دوران تاریخ معاصر در کنار ایرانیان بوده چکیده کامل

رادیو در ایران با سابقه ای طولانی تر از تلویزیون کوله باری از تجربیات سالیان طولانی و خاطراتی عمیق از تاریخ این کشور دارد چرا که در طول سالیان با لحظه لحظه زندگی مردم این کشور و در لحظات دشواری و سختی و جنگ و آرامش و تنش و ... در دوران تاریخ معاصر در کنار ایرانیان بوده است و برنامه سازان این رسانه قدیمی بر دوش بزرگان این رسانه قرار گرفته و می توانند افق دورتری را در حوزه رسانه مشاهده کنند چرا که وامدار 75 سال تجربه رسانه ای هستند. این پژوهش در نظر دارد معنای رادیو را از دیدگاه برنامه سازان رادیویی مطالعه کند. این پژوهش به روش کیفی، مردم نگاری انجام شده است و روش گردآوری داده ها در این پژوهش مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه است و در سال های 1394-1393 انجام شده است جامعه آماری این پژوهش رادیویی ها در همه مشاغل است. در حین انجام از هر شغل 5 نفر برگزیده شد و تا اشباع کامل ادامه یافت. از تجربه زیسته پژوهش‌گر با داشتن 16 سال سابقه فعالیت در رادیوهای مختلف و کار در مشاغل مختلف (مانند تهیه کنندگی، سردبیری، نویسندگی و مدیریت تولید) در این پژوهش برای تحلیل داده ها استفاده شد. داده ها با استفاده از روش کدگذاری و مقوله بندی تحلیل شده اند و سوال پژوهش: معنای رادیو برای رادیویی ها چیست؟ در این پژوهش مشخص شد که 3 گروه عمده در رادیو وجود دارد. دسته اول که رادیو عشق آنها است. دسته دوم رادیو را دوست دارند اما عاشق رادیو نیستند و اگر فرصت بهتری برای آنها فراهم شود رادیو را ترک می کنند و دسته سوم که رادیو فقط شغل و ممر درآمد آنها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - اثر رضایت،کیفیت خدمات و نوآوری بر عشق به برند در میان مشتریان برندهای منتخب داخلی و خارجی
پگاه عمرانی سید صلاح الدین نقشبندی

10.30495/jism.2023.21961

هدف از پژوهش حاضر اثر رضایت،کیفیت خدمات و نوآوری بر عشق به برند در میان مشتریان برندهای منتخب داخلی و خارجی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مشتریان برندهای منتخب داخلی و خارجی تشکیل دادند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 385 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. اب چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر اثر رضایت،کیفیت خدمات و نوآوری بر عشق به برند در میان مشتریان برندهای منتخب داخلی و خارجی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مشتریان برندهای منتخب داخلی و خارجی تشکیل دادند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 385 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‏آوری داده‏ها چهار پرسشنامه بود. پرسشنامه استاندارد رضایت (84/0=a )، پرسشنامه کیفیت خدمات لی (79/0=a )، پرسشنامه نوآوری (81/0=a ) و پرسشنامه عشق به برند (86/0=a ) که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه‏ها توسط 15 نفر از اساتید مدیریت ورزشی مورد تایید قرار گرفت. شاخص‏هاي ارزيابي کليت مدل معادله ساختاري با توجه به دامنه مطلوب اين شاخص‏ها در مجموع بيانگر اين بود که مدل مفروض تدوين شده توسط داده‏هاي پژوهش حمايت مي‏شوند، بعبارت ديگر برازش داده‏ها به مدل برقرار است و همگي شاخص‏ها دلالت بر مطلوبيت مدل معادله ساختاری دارند. نتایج نشان داد که نوآوری یکی از فاکتورهای مهم و اساسی است که بر رضایت مشتریان تأثیر می‌گذارد. در بازار رقابتی امروز اگر برندهای ورزشی بتوانند در محصولات خود نوآوری بیشتری داشته باشند، سهم زیادی از بازار را به خود اختصاص می‏دهند و این امر موجب می‏شود عشق برند در بین مشتریان بیشر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی رابطه بین برند و مصرف‌کننده (مورد مطالعه خانگی برقی)
فاطمه مطهری نژاد سعید صمدی زینب طولابی یاسان الله پوراشرف

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برند و مصرف&lrm;کننده است. این پژوهش براساس هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر جمع‌آوری داده ها تحقیقی پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری را کلیه مصرف&lrm;کنندگان لوازم خانگی برقی در شهر مشهد تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برند و مصرف&lrm;کننده است. این پژوهش براساس هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر جمع‌آوری داده ها تحقیقی پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری را کلیه مصرف&lrm;کنندگان لوازم خانگی برقی در شهر مشهد تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، متناسب با حجم جامعه، تعداد 420 پرسشنامه در فروشگاه های لوازم برقی در سطح شهر مشهد توزیع و در نهایت 375 پرسشنامه قابل استفاده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های جمع آوری شده به وسیله دو نرم افزار SPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شد. از نرم افزار LISREL برای انجام تحلیل عاملی تأییدی و آزمون مدل تحقیق استفاده شد. همچنین به منظور بررسی پایایی و انجام تحلیل عاملی اکتشافی از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تجربه برند اثر مثبت و معناداری بر رضایت برند، اعتماد برند، تعهد برند و عشق برند دارد، رضایت برند و اعتماد برند اثر مثبت و معناداری بر عشق برند و تعهد برند دارد، عشق به برند و تعهد برند اثر مثبت و معناداری بر تبلیغات دهان به دهان و وفاداری برند دارد. مهمترین محدودیت پژوهش حاضر عدم همکاری برخی از مدیران فروشگاه&lrm;های فروشنده لوازم برقی برای توزیع پرسشنامه بود. نتایج پژوهش حاضر می&lrm;تواند به عنوان منبع ارزشمندی برای بهبود روابط بین یک برند ایرانی و مصرف&lrm;کننده مورد استفاده مدیران و سیاستگذاران صنعت لوازم برقی در کشور قرار گیرد. این پژوهش برای اولین بار در ایران به بررسی روابط بین یک برند ایرانی و مصرف&lrm;کننده در صنعت لوازم خانگی برقی می&lrm;پردازد و در آن ابعاد نوین برند مورد بررسی قرار می&lrm;گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - بررسی تأثیر ارزش‌های ادراکی مصرف‌کننده بر عشق به برند و پیامدهای آن: تبیین نقش میانجی هویت برند
ایمان حکیمی

هدف: هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر ارزش‌های ادراکی مصرف‌کننده بر عشق به برند و پیامدهای آن همراه با تبیین نقش میانجی هویت برند در این رابطه است. روش: تحقیق حاضر توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعة مورد بررسی مشتریان برندهای لوکس در شهر تهران هستند. داده‌های پژ چکیده کامل

هدف: هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر ارزش‌های ادراکی مصرف‌کننده بر عشق به برند و پیامدهای آن همراه با تبیین نقش میانجی هویت برند در این رابطه است. روش: تحقیق حاضر توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعة مورد بررسی مشتریان برندهای لوکس در شهر تهران هستند. داده‌های پژوهش نیز از نمونه‌های آماری با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس و در محل فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات برند لوکس در شهر تهران در زمستان 1397 جمع‌آوری شد. نتایج: یافته‌ها نشان داد که خود تجانسی واقعی بیشترین تأثیر را بر دلبستگی عاطفی به برند دارد. بنابر این، احساس اشتیاق به یک برند زمانی بوجود می‌آید که آن برند قادر باشد در ابتدا شخصیت درونی مصرف‌کننده را منعکس، و سپس بتواند به اعتلای هویت درونی فرد در محیط اجتماعی‌اش کمک نماید. محدودیت‌ها: استفاده از سنجه‌های خودگزارشی در گردآوری داده‌ها بالاخص در رابطه با پیامدهای عشق به برند و ادبیات محدود در رابطه با موضوع پژوهش از جمله محدودیت‌های عمده تحقیق حاضر محسوب می‌شوند. کاربردهای مدیریتی: شواهد نشان می‌دهد علی‌رغم آنکه ارزش‌های لذت‌گرایانه تنها محرک مستقیم عشق پرشور نسبت به یک برند است، اما برای داشتن ارتباطی پایدار بین مصرف‌کننده و یک برند، ارزش‌های کارکردی نیز می‌توانند با تقویت هویت برند، نقش چشم‌گیری در ایجاد عشق به یک نام تجاری ایفا نمایند. عشق به برند نیز با پیامدهای مهمی، از جمله وفاداری، تبلیغات دهان به دهان و تمایل به پرداخت بیشتر در ارتباط است. نوآوری: تحقیقات اندکی بر پیشایندهای عشق به یک نام تجاری، مخصوصاً بر اهمیت سازه هویت برای ایجاد سطوح بالایی از عشق تأکید نموده‌اند. از طرفی، عمده پژوهش‌ها در این راستا بر ارزش‌های‌های لذت‌گرایانه مصرف‌کننده متمرکز شده و تنها مطالعات اندکی ارزش‌های‌های منطقی در این حوزه را مورد بررسی قرار داده‌اند. لذا پژوهش حاضر بر آن است تا خلأهای مذکور را برطرف نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - اصالت برند در صنعت درمان و سلامت: واکاوی پیشایندها و پیامدها و ابعاد با رو یکرد کیفی
ارش دهقان محمد جواد تقی پوریان سهیلا نظرپور مرضیه گرجی

نقش برندها در شناسایی محصول شرکت در بازارهای رو به گسترش امروزی، نقشی انکارناپذیر است. مطالعه حاضر به طور خاص بر مراکز درمانی و برندهای مربوط به این مراکز متمرکز می‌باشد. مسأله مدیریت برند در این صنعت چندان جدی گرفته نشده و بسیاری از مراکز خوشنام و دارای برندهای محبوب د چکیده کامل

نقش برندها در شناسایی محصول شرکت در بازارهای رو به گسترش امروزی، نقشی انکارناپذیر است. مطالعه حاضر به طور خاص بر مراکز درمانی و برندهای مربوط به این مراکز متمرکز می‌باشد. مسأله مدیریت برند در این صنعت چندان جدی گرفته نشده و بسیاری از مراکز خوشنام و دارای برندهای محبوب در میان مشتریان هدف، آنچنان که باید متمرکز بر استفاده از مزیت‌های موجود در برند نبوده و آنچه که در چنین بازاری مزیت آفرین است، منابع انسانی (پزشکان) هستند و نه برندهای این مراکز. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تعیین‌کننده و پیامدهای اصالت برند در صنعت بهداشت و درمان می‌باشد. از این رو پژوهش‌گر با اتخاذ روش تحقیق کیفی از یک سو به دنبال ارائه راهکارهایی در جهت رفع مسأله‌ای ملموس در محیط مطالعاتی بوده و از سوی دیگر تلاش داشته است تا شکاف‌های مطالعاتی و پژوهشی در بخش مدیریت برند در ایران را از طریق شناسایی پیشایندها و پیامدهای بومی موجود در زمینه اصالت برند، کاهش بخشد. در پژوهش حاضر از ابزار مصاحبه (نیمه ساختاریافته) در بخش کیفی در راستای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. در راستای گردآوری داده‌های کیفی از خبرگان حوزه اصالت برند در حوزه درمان و سلامت کشور، از پنل خبرگان استفاده گردید. در این پژوهش اعضاءء پنل خبرگان با استفاده از رو یکرد نمونه‌گیری گلوله برفی گزینش گردیدند. عوامل شناسایی شده برای اصالت برند 2 عامل، عوامل شناسایی شده برای پیشایندهای اصالت برند 6 عامل (استراتژی برند، عوامل مربوط به مشتری، خدمات برند، عوامل بنیادین، ارتباطات برند، اقدامات متمایز کننده) و عوامل شناسایی شده برای پیامدهای اصالت برند 3 عامل (پیامدهای مربوط به برند، پیامدهای نگرشی - عاطفی، پیامدهای رفتاری) می‌باشد. پیشنهاد می‌گردد صاحبان برندهای حوزه بهداشت و درمان با بکاربستن استراتژی‌های مربوط به هریک از پیشایندهای اصالت برند زمینه را برای ارتقای پیامدهای حاصل از آن فراهم کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - مروری بر عشق به مقصد گردشگری: مفاهیم مدیریتی برای کسب‌وکارهای گردشگری
عباس فلاح نژاد محمد علی عبدالوند کامبیز حیدرزاده محسن خون سیاوش

10.30495/jomm.2023.69332.1969

امروزه برندسازی برای مقاصد گردشگری و جلب توجه و ایجاد عشق و علاقه‌ی گردشگران به این مقاصد یک استراتژی برای مقاصد گردشگری محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در عملکرد مدیریت مقصد، جهت گسترش فرصت‌های گردشگری آن‌ها و متمایزسازی مقاصد نسبت به رقبا و در نهایت دست‌یابی به مزیت رقابتی چکیده کامل

امروزه برندسازی برای مقاصد گردشگری و جلب توجه و ایجاد عشق و علاقه‌ی گردشگران به این مقاصد یک استراتژی برای مقاصد گردشگری محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در عملکرد مدیریت مقصد، جهت گسترش فرصت‌های گردشگری آن‌ها و متمایزسازی مقاصد نسبت به رقبا و در نهایت دست‌یابی به مزیت رقابتی می‌باشد. از اینرو با توجه به اهمیت گردشگری که تأثیر زیادی بر محیط، فرهنگ و اقتصاد دارد برقراری پیوند عاطفی قوی گردشگر با مقاصد گردشگری می‌تواند در جذب گردشگر و در نتیجه افزایش درآمد و توسعه پایدار ناشی از صنعت گردشگری بسیار تأثیرگذار باشد. عشق به مقصد پدیده‌ای است که توسط گروهی از بازدیدکنندگان راضی تجربه می‌شود و بازدیدکنندگان راضی نیز تبدیل به گردشگران وفادار می‌شوند و از این طریق چندین هزینه را کاهش می‌دهند. از آنجا که امروزه اهمیت این سازه به عنوان یک موضوع نوظهور برای دانشگاهیان و متخصصان افزایش یافته است، لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی سیستماتیک ادبیات مقالات فارسی و لاتین مربوط به عشق در حوزه مطالعاتی گردشگری و مهمان‌نوازی و مطالعه تطبیقی و کتاب‌شناختی موضوعات اصلی، متغیرهای مختلف مشاهده شده و ترسیم یک تصویر واضح و جامع از پدیده عشق به مقصد گردشگری و همچنین ارائه مفاهیم مدیریتی و برنامه‌های کاربردی برای کسب‌وکارهای گردشگری می‌باشد. این بررسی دیدی عمیق به سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان فعال در کسب‌وکارهای گردشگری و مهمان‌نوازی ارائه می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی رابطه بین برند و مصرف ‌کننده (مورد مطالعه لوازم خانگی برقی)
فاطمه مطهری نژاد سعید صمدی زینب طولابی یاسان الله پوراشرف

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برند و مصرف &lrm;کننده است. این پژوهش بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر جمع‌آوری داده ها تحقیقی پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری را کلیه مصرف&lrm; کنندگان لوازم خانگی برقی در شهر مشهد تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصاد چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برند و مصرف &lrm;کننده است. این پژوهش بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر جمع‌آوری داده ها تحقیقی پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری را کلیه مصرف&lrm; کنندگان لوازم خانگی برقی در شهر مشهد تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، متناسب با حجم جامعه، تعداد 420 پرسشنامه در فروشگاه های لوازم برقی در سطح شهر مشهد توزیع و در نهایت 375 پرسشنامه قابل استفاده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های جمع آوری شده به وسیله دو نرم افزار SPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شد. از نرم افزار LISREL برای انجام تحلیل عاملی تاییدی و آزمون مدل تحقیق استفاده شد. همچنین به منظور بررسی پایایی و انجام تحلیل عاملی اکتشافی از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تجربه برند اثر مثبت و معناداری بر رضایت برند، اعتماد برند، تعهد برند و عشق برند دارد، رضایت برند و اعتماد برند اثر مثبت و معناداری بر عشق برند و تعهد برند دارد، عشق به برند و تعهد برند اثر مثبت و معناداری بر تبلیغات دهان به دهان و وفاداری برند دارد. مهم ترین محدودیت پژوهش حاضر عدم همکاری برخی از مدیران فروشگاه&lrm;های فروشنده لوازم برقی برای توزیع پرسشنامه بود. نتایج پژوهش حاضر می&lrm;تواند به عنوان منبع ارزشمندی برای بهبود روابط بین یک برند ایرانی و مصرف &lrm;کننده مورد استفاده مدیران و سیاستگذاران صنعت لوازم برقی در کشور قرار گیرد. این پژوهش برای اولین بار در ایران به بررسی روابط بین یک برند ایرانی و مصرف&lrm; کننده در صنعت لوازم خانگی برقی می&lrm;پردازد و در آن ابعاد نوین برند مورد بررسی قرار می&lrm;گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تحول معیارهای همسرگزینی جوانان نسبت به والدینشان به تفکیک خاستگاه طبقاتی
سید محمد صادق مهدوی شهرزاد مشیدی

حرکت جوامع به سمت مدرن شدن اجتناب ناپذیر است . نهاد خانواده از جمله حساس ترین نهادهای اجتماعی است که سریعتر و پیش از سایر نهادها تحت تاثیر تغییرات اجتماعی قرار میگیرد. در مقاله حاضر تحولات شیوه همسر گزینی از زاویه نگاه نظریه پردازان جامعه شناسی مورد مطالعه قرار گرفته اس چکیده کامل

حرکت جوامع به سمت مدرن شدن اجتناب ناپذیر است . نهاد خانواده از جمله حساس ترین نهادهای اجتماعی است که سریعتر و پیش از سایر نهادها تحت تاثیر تغییرات اجتماعی قرار میگیرد. در مقاله حاضر تحولات شیوه همسر گزینی از زاویه نگاه نظریه پردازان جامعه شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به چارچوب نظری مناسب برای توضیح مسیر و شدت تحولات همسرگزینی در خانواده است. در این راستا با استفاده از روش تحقیق اسنادی و روش کتابخانه ای ابتدا نظریه های مرتبط با موضوع طبقه بندی شده و سپس به ارزیابی پرسشهای مطالعاتی مبادرت شده است. نتایج یافته های حاصل از این مقاله پژوهشی نشاندهنده تحول شیوه های همسر گزینی به صورت زیر می باشد : 1. حرکت شیوه همسرگزینی بر پایه تبعیت از نظر خانواده به همسرگزینی بر پایه عشق آزاد. 2. حرکت شیوه همسرگزینی با الگوهای مشخص و روشن معیارهای همسرگزینی به سوی ابهام در الگوها 3. تحول پراگماتیستی الگوهای همسرگزینی از تحصیل منافع به سبب تبعیت از والدین به تحصیل منافع بر اساس معیارهای فردی انتخاب آزاد همسر. 4. حرکت از تشکیل خانواده سنتی با ثبات هدفمند به خانواده جدید بی ثبات و بی هدف . 5. حرکت ارزشهای خانواده از ارزشهای سنتی مبتنی بر پایداری و حفظ خانواده به هر قیمت به سوی ارزشهای جدید و از بین بردن قبح طلاق و رواج جدایی است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بهکتی و عشق در عرفان هندی و اسلامی
زهرا حسینی حمید

عشق عرفانی مفهومی گسترده و چند سویه در فرهنگ عرفانی مل تهایجهان دارد. از یک سو، جوهره ذات الهی به صورت "عشق" تشخّص یافته است،خدای عشق بنام "آگاپه" و "اروس" در یونان، "برهمن" یا "شیوا" با جوهرهبهکتی در هند، حبیب در عرفان اسلامی و.. ظهور می کند؛ و از سوی دیگر، طریقعشق خود چکیده کامل

عشق عرفانی مفهومی گسترده و چند سویه در فرهنگ عرفانی مل تهایجهان دارد. از یک سو، جوهره ذات الهی به صورت "عشق" تشخّص یافته است،خدای عشق بنام "آگاپه" و "اروس" در یونان، "برهمن" یا "شیوا" با جوهرهبهکتی در هند، حبیب در عرفان اسلامی و.. ظهور می کند؛ و از سوی دیگر، طریقعشق خود راهی متمایز از دیگر راهها- نظیر راه معرفت یا "جنانه یوگه" و راه عملیا "کرمه یوگه"- برای رسیدن به کمالات الهی محسوب می شود.بیشتر مکت بهای فکری هند تحت تأثیر "بهکتی مارگه" بوده اند. از اینمکتب ها، اندیشه های ودائی، اوپنیشادهای متقدم، مکتب ادوایتۀ شنکره و جریانوحدت گرای کشمیری را تا حدودی می توان مجزا نمود. هرچند که برخی ازمفسرین نشانه هایی از بهکتی را در این مکتب ها نیز یادآور شده اند؛ اما"بهکتی مارگه" در مکتب رامانوجا به گونه ای برجسته مطرح شد، در آثار تامیلیرشد کرد و در نهضت "بهکتی نو" ادامه یافت.در حوزه عرفان اسلامی، گذشته از طرح موضوع محبت الهی در آیاتیچون"یُحبهم و یُحبونه"(5.54)و در روایات نقل شده از ائمه اطهار، محبت و عشقالهی در اقوال منسوب به رابعه، حلاج، بایزید بسطامی و ...مطرح شد و در مکتبعرفانی احمد غزالی در سده های پنجم و ششم هجری جایگاهی ویژه یافت وکتاب هایی مانند سوانحا حمدغزالی، عبهرالعاشقین روزبهان بقلی و... در این موضوعنگاشته شد. این مقاله کوششی است در جهت بررسی و مقایسه بهکتی در مکتب هایهندی و عشق عرفانی از دیدگاه عرفان اسلامی که با طرح موضوعاتی چون: سیرتاریخی عشق عرفانی، بررسی واژگان بهکتی، عشق الهی و کاربرد آنها، رابطه عشقبا خدا و ظهور عالم و رهایی و مُکشه، به این امر پرداخته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - رابطه عواطف و معرفت از منظر ملاصدرا
نجف یزدانی محمد سعیدی مهر سید عباس ذهبی

ساحت معرفت از مهم‌ترین ساحت‌های انسانی محسوب می‌شود و از این منظر، بررسی ابعاد دیگر انسانی که در ارتباط با شناخت و ادراک او هستند، اهمیت می‌یابد. یکی از این ساحت‌ها که به تازگی بیشتر مورد توجه روان‌شناسان و معرفت‌شناسان قرار گرفته‌ است، بعد عواطف و هیجانات است. دو رویکر چکیده کامل

ساحت معرفت از مهم‌ترین ساحت‌های انسانی محسوب می‌شود و از این منظر، بررسی ابعاد دیگر انسانی که در ارتباط با شناخت و ادراک او هستند، اهمیت می‌یابد. یکی از این ساحت‌ها که به تازگی بیشتر مورد توجه روان‌شناسان و معرفت‌شناسان قرار گرفته‌ است، بعد عواطف و هیجانات است. دو رویکرد کلی نسبت به عواطف را می‌توان در طول تاریخ تفکر مشاهده کرد. برخی همواره از نقش سلبی آن سخن گفته و عملکردهای منفی آن را نشان می‌دهند و بر حذف آن همت گماشته‌اند و عده‌ای دیگر عواطف را کمک‌کننده‌ی معرفت و عقل می‌دانند. سعی ما در این مقاله بر آن است که بعد از طرح این دو رویکرد، به بازخوانی نظر ملاصدرا، درمورد ارتباط عواطف با معرفت بپردازیم. در باب تأثیر سلبی عواطف و احساسات از نظر ملاصدرا، تأثیر احساسات در پذیرش باورها و عقاید تقلیدی، انس با محسوسات و تأثیر آن برشناخت، تأثیر شهوات در عدم سنخیت نفس با معارف الهی، نقش عواطف در روی‌گردانی از غایت مطلوب و تأثیر احوال بر علم حقیقی و حکمت مورد بررسی قرار گرفته و در مورد نقش ایجابی عواطف، به نقش عشق مجازی و حقیقی اشاره شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - عشق از نظر هری گوردون فرانکفورت
ندا مسلمی مالک حسینی

هری گوردون فرانکفورت مفهوم متفاوتی از عشق ارائه می دهد. او عشق را ضرورتاَ واکنشی مبتنی برآگاهی از ارزش موضوع و متعلقش نمیداند، چرا که ممکن است به چیزی عشق بورزیم که در واقعارزشمند نباشد. بر خلاف باور عموم که باید چیزهای ارزشمند را دوست داشت، فرانکفورت میگویدکه ما میتوان چکیده کامل

هری گوردون فرانکفورت مفهوم متفاوتی از عشق ارائه می دهد. او عشق را ضرورتاَ واکنشی مبتنی برآگاهی از ارزش موضوع و متعلقش نمیداند، چرا که ممکن است به چیزی عشق بورزیم که در واقعارزشمند نباشد. بر خلاف باور عموم که باید چیزهای ارزشمند را دوست داشت، فرانکفورت میگویدکه ما میتوانیم به هر چیزی عشق بورزیم و عشق است که معشوق را ارزشمند میکند؛ هر چیزیکه به آن عشق م یورزیم برای ما مستلزم ارزش میشود چون به آن عشق میورزیم. فرانکفورتعشق به خود را خالصترین نوع عشق میداند؛ همهی ما عشق به خود را جزء خیرهایی میدانیم کههمواره مهمشان میشماریم. عشق چهار خصوصیت ضروری دارد: اول، ارتباطی بیغرضانه است برایبهروزی معشوق؛ دوم، عشق شخصی است و نمیتوان برای آن جایگزینی گذاشت؛ سوم، علایق عاشقهمان علایق معشوق است؛ و چهارم، عشق ورزیدن مستلزم الزاماتی برای اراده است و انتخابمعشوق در اختیار ما نیست. ما با عشق همیشه در پی هدف نهایی، هدفی که تنها به خاطر خودشبرای ما ارزش دارد یعنی دارای ارزش ذاتی است، خواهیم بود و به همین دلیل میدانیم باید در چهمسیری قدم برداریم و در پی کدام یک از خواستها و امیال خود باشیم. پس دچار آشفتگی روانینخواهیم شد و در وجود خود احساس آزادی میکنیم. در مقالهی حاضر مفهوم و اهمیت وخصوصیات عشق از دیدگاه هری فرانکفورت بررسی م یشود؛ اگرچه این مقاله بیشتر جنبهیتوصیفی و گزارشی دارد؛ در جمع بندی پایانی نکتهای انتقادی هم دربارهی دیدگاه فرانکفورت مطرحمیشود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - مبانی عرفانی اخلاق در آراء پولس
حمیرا ارسنجانی مجتبی زروانی

اهمیت و نقش پولس رسول درتاریخ مسیحیت امری مسلم است. زیستِ مسیحیِ پولس با مکاشفۀ روحانی او از عیسی مسیح آغاز شد؛ این رخدادِ ایمانی، آراء الاهیاتی و اخلاقیِ پولس را به بار نشاند، به‌طوری‌که قلب آموزه‌های پولس را عرفانِ مسیح او تلقی کرده‌اند. بر این مبنا، آموزه‌های الاهیات چکیده کامل

اهمیت و نقش پولس رسول درتاریخ مسیحیت امری مسلم است. زیستِ مسیحیِ پولس با مکاشفۀ روحانی او از عیسی مسیح آغاز شد؛ این رخدادِ ایمانی، آراء الاهیاتی و اخلاقیِ پولس را به بار نشاند، به‌طوری‌که قلب آموزه‌های پولس را عرفانِ مسیح او تلقی کرده‌اند. بر این مبنا، آموزه‌های الاهیاتی و اخلاقیِ او با هم مرتبط‌اند. عنصر اصلی اخلاقیات پولس، عشق به عنوان موهبتروح، در تناظر با ایمان (ثمرۀ فیض)، عنصر اصلیِ الاهیات او، تحقق شریعت حقیقی را میسر می‌کند؛ فرد مسیحی با عشق و ایمان به مسیح، که تجسم روح و فیض خداست، با کسب وضعیت وجودیِ جدیدی، به انسان جدیدِ اخلاقی متبدّل می‌شود. براساس عرفانِ پولس، بودن در مسیح، خلقت جدید در پارسایی و تقدّس را در پی دارد. این نگرش با کمک تبیین اخلاقی-عرفانی از مناسک، شریعت عشق را بجای شریعت اعمال، در آموزه‌های الاهیاتی او جایگزین می‌سازد. در این پژوهش، آموزه‌های اخلاقی پولس را با توجه به ویژگی‌های خاص شخصیت او، مواجهه با بحرانِ روحی در شریعت‌گرایی سختِ او و نهایتاً شکل‌گیری آن‌ها بر محور مکاشفۀ عرفانی‌اش از عیسی مسیح، مورد کنکاش قرار داده‌ایم. ادامه این جستار با فرض ایدۀ عرفانِ اخلاقی به اخلاقیات پولسی و رواقی و وجوه اشتراک و افتراق آن دو، پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - مفهوم عشق از دیدگاه روزبهان بقلی
محمودرضا اسفندیار فاطمه سلیمانی کوشالی

عشق در تصوف عاشقانه روزبهان بقلی جایگاه ممتازی دارد. این عارف بزرگ قرن ششم قدر ادامه سنّتی که از قرون قبل آغاز شده بود، مفهوم عشق را به شکل برجسته ای در آثارخود، به ویژه در عبهر العاشقی ، ن مطرح کرد. در واقع روزبهان بنای طریقت خویش را درتصوف بر عشق نهاد و گسترۀ این مفهو چکیده کامل

عشق در تصوف عاشقانه روزبهان بقلی جایگاه ممتازی دارد. این عارف بزرگ قرن ششم قدر ادامه سنّتی که از قرون قبل آغاز شده بود، مفهوم عشق را به شکل برجسته ای در آثارخود، به ویژه در عبهر العاشقی ، ن مطرح کرد. در واقع روزبهان بنای طریقت خویش را درتصوف بر عشق نهاد و گسترۀ این مفهوم در اندیشۀ وی تا بدان جاست که عشق را در تماممراتب هستی، از بالاترین تا نازل ترین مرتبه ساری می داند. از نظر او عشق از صفات حقاست و چون ذات و صفات حق از هم جدا نیستند، پس عشق نیز چون ذات حق قابلتوصیف نیست، و تنها عشق قادر به وصف خود است. عشق را حد و نهایتی نیست و تنهاعشق است که م یتواند رابطۀ میان مخلوق و خالق را به رابطۀ عاشقانه میان عاشق ومعشوق بدل سازد.روزبهان ضمن توجه به انسان به عنوان تجلّی جمال الهی، به حُسن و زیبایی ظاهری درانسان و تأثیر آن در ایجاد عشق در عاشق، عنایت بسیار دارد و میان حُسن و عشق پیوندازلی برقرار می بیند. او عشق انسانی را نردبانی برای رسیدن به عشق ربانی می داند و با ارائۀتقسیم بندی هایی از انواع عشق، چگونگی طی این طریق را بیان داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - بهشت از دیدگاه ایمانوئل سودنبرگ
حبیب بشیرپور شهرام پازوکی

در فرهنگ‌ها و ادیان گوناگون به‌صور مختلفی، بهشت و یا وضعیت زندگی نیکان پس از مرگ تبیین شده است؛ اما همة آنان بهشت را جایگاه آسایش و راحتی می‌دانند. سودنبرگ هم که مسیحی پروتستان است، ساختار بهشت را بر‌مبنای شهودات خود و در قالب دین مسیحیت ترسیم کرده است. بهشت او بر‌مبنای چکیده کامل

در فرهنگ‌ها و ادیان گوناگون به‌صور مختلفی، بهشت و یا وضعیت زندگی نیکان پس از مرگ تبیین شده است؛ اما همة آنان بهشت را جایگاه آسایش و راحتی می‌دانند. سودنبرگ هم که مسیحی پروتستان است، ساختار بهشت را بر‌مبنای شهودات خود و در قالب دین مسیحیت ترسیم کرده است. بهشت او بر‌مبنای میزان عشق به‌ پروردگار است و هر‌چه فردی کیفیات خیر بیشتری‌ را از جانب پروردگار در خود و در وجه باطنیش داشته باشد، در زندگی پس ‌از مرگ، بیشتر از نور پروردگار بهره‌مند می‌شود. ما آفریده شدیم تا فرشته شویم و پروردگار، بهشت را به‌خاطر کسانی که در بهشت هستند و فرشته می‌شوند، می‌آفریند و تمام نعمات ناشی از عشق و حکمت الهی را به‌آنان اعطا می‌کند. پروردگار، انسان است و بهشت تصویر اوست؛ فرشتگان هم شبیه به ‌انسان هستند. وجه باطنی و درونی انسان به ‌میزانی شکل بهشت می‌شود که دارای کیفیات عشق و ایمان باشد؛ اما تفاوت انسان‌ها با فرشتگان در این است که لایه‌های خارجی‌تر انسان به‌ شکل این دنیاست و به ‌آن اندازه که ما درگیر خیر و خوبی باشیم، دنیای درون ما نیز به‌شکل بهشت در‌می‌آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - سیر تحول فکر و اندیشة ایمانوئل سودنبرگ، عارف پروتستان قرن هجدهم
حبیب بشیرپور شهرام پازوکی

اندیشه‌های ایمانوئل سودنبرگ[1] متأثر از فضای فکری زمانة او بود. موضوع بزرگ آن زمانه را دوگانگی و تباین میان علم و دین می‌دانند. او با برگزیدن مسیر علم سیر خود را شروع کرد تا اینکه به قلمرو متعالی واقعیات معنوی رسید و به فراسوی دانش زمانه برآمد. وی نه از علم خود چشم پوشی چکیده کامل

اندیشه‌های ایمانوئل سودنبرگ[1] متأثر از فضای فکری زمانة او بود. موضوع بزرگ آن زمانه را دوگانگی و تباین میان علم و دین می‌دانند. او با برگزیدن مسیر علم سیر خود را شروع کرد تا اینکه به قلمرو متعالی واقعیات معنوی رسید و به فراسوی دانش زمانه برآمد. وی نه از علم خود چشم پوشید و نه از ایمانش بلکه دست به ترکیب جهان‌بینی‌هایی زد که رو در روی یکدیگر ایستاده بودند. سودنبرگ سعی داشت نظریات خود را که شاید امکان تجربة آن برای همگان ممکن نبود، بصورت منطقی و عاقلانه بازگو کند. تحولات افکار و آرا سودنبرگ از گستره آرا یک دانشمند عالم فیزیکی و مادی شروع شد و به گستره شهودات یک عارف مسیحی پروتستان انجامید. حضور او در پایان قرن هفدهم و سال‌های آغازین قرن هجدهم در مکتب لوتری یادآور یاکوب بومه[2] بود. وی عرفانی را بنیان نهاد که تنها بر مفاهیم کتاب مقدّس در دین مسیحی تکیه داشت. 3. Emanuel Swedenborg 4. Jacob Boehme پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - هستی شناسی مولانا
حبیب بشیرپور طاهره حاج ابراهیمی

مولوی تمام اجزای آفرینش را نمودی از جلوه های بی همتای خداوند می یابد، که خداوند در آن بهاندازه و درخور استعداد خلایق، تظاهر به وجود نموده است. از این رو، در نظرگاه مولوی، هستیآیینه ای است که خداوند دائماً در آن جلوه گری می کند. مولوی تمامی اجزای هستی را مملو از معنامی ی چکیده کامل

مولوی تمام اجزای آفرینش را نمودی از جلوه های بی همتای خداوند می یابد، که خداوند در آن بهاندازه و درخور استعداد خلایق، تظاهر به وجود نموده است. از این رو، در نظرگاه مولوی، هستیآیینه ای است که خداوند دائماً در آن جلوه گری می کند. مولوی تمامی اجزای هستی را مملو از معنامی یابد و معنا را به تعبیر استاد خویش شمس تبریزی همان خدا می داند. او آدمیان را در این عرصهفرا می خواند که با فراست ذهن و طهارت باطن، معنا خوان جلوه های مختلف و متنوع هستی شوند.جهان دو قطبی در هستی شناسی مولوی گاهی جای خود را به یک هستی بسیط و ساده می دهد کهنمی بیند و تمام پهنای هستی در فصلی از بطن های مختلف تشکیل شده است. مولوی در هستیبا خداوند، و بنابراین، جای جای آن پر از معنا است. هستی در نگاه مولوی، از وصل نگاه او محلحیاتی آکنده از طراوت و حرارت برخوردار است و تمامی اجزای آن بر مبنای عشق، بر طریقکمالی خود طی طریق می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - مفهوم رنج از دیدگاه مولوی
فاطمه لاجوردی زینب ابراهیمی

رنج پدیدهای انسانی و فراگیر است که در طول تاریخ مورد توجه مکاتب فلسفی، عرفانی و روانشناختی بودهاست. با نگاه به بحثهای مربوط به رنج با موضوع و یا پرسشی مشترک مواجه می شویم و آن این است کهرابطۀ رنج و شر با خدای آفریننده و آفرینش مبتنی بر خیر چیست؟ خداباوران به این پرسش پا چکیده کامل

رنج پدیدهای انسانی و فراگیر است که در طول تاریخ مورد توجه مکاتب فلسفی، عرفانی و روانشناختی بودهاست. با نگاه به بحثهای مربوط به رنج با موضوع و یا پرسشی مشترک مواجه می شویم و آن این است کهرابطۀ رنج و شر با خدای آفریننده و آفرینش مبتنی بر خیر چیست؟ خداباوران به این پرسش پاسخهایمتفاوتی دادهاند و کوشیدهاند تا توجیه مناسبی برای این پرسش بیابند. یکی از آنان جلالالدین محمد بلخی604 672 ق) است. موضوع رنج در اندیشۀ وی، با تأکید بر مثنوی معنو ، ی از دو جهت دارای اهمیت )است: نخست اینکه ریشهها و مبانی فکری او که برگرفته از تفکر اسلامی است، و دوم تأثیر اندیشههای برهانالدین محقق ترمذی که طریقهاش بر پایۀ ریاضت و ملامت بود، و نیز شمس تبریزی، که بر عشق و جذبهتأکید داشت.مولوی، به عنوان مسلمانی دیندار، در مسیر شناخت انواع رنج و راههای مقابله با آنها از راه جهانبینیدینی وارد میشود. او ابتدا به آفرینش هدفمند الهی اشاره میکند، سپس با مطرح کردن بحث جبر و اختیار، کهاز یک سو با آفرینش، و از سوی دیگر با مفهوم رنج در ارتباط است، رنج حقیقی را برگرفته از عشق الهیتوصیف می کند و راه درمان آن را به اختیارْ تسلیم جبر الهی شدن، و در نهایت، وصال با حقیقت مطلق میداند.استفادۀ مکرر وی از احادیث و روایات اسلامی، نشان دهندۀ تأثیر آموزه های اسلامی بر اندیشۀ اوست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - مفهوم مایا در مکتب ودانته و مقایسۀ آن با برخی از مفاهیم اسلامی
مهران رهبری

تمام ادیان و آیین‌ها دارای اصطلاحات کاربردی هستند که در طول زمان و در مکاتب مختلف معانی گوناگون و گاه متضادی به خود گرفته‌اند. مایا یکی از این اصطلاحات است که در این نوشتار سعی بر آن داشته‌ایم که با در نظر گرفتن ریشه لغوی این کلمه، سیر تطور معانی آن را از وداها تا حضور چکیده کامل

تمام ادیان و آیین‌ها دارای اصطلاحات کاربردی هستند که در طول زمان و در مکاتب مختلف معانی گوناگون و گاه متضادی به خود گرفته‌اند. مایا یکی از این اصطلاحات است که در این نوشتار سعی بر آن داشته‌ایم که با در نظر گرفتن ریشه لغوی این کلمه، سیر تطور معانی آن را از وداها تا حضور در اوپنیشدها و نهایتاً مکاتب فلسفی هند بررسی کنیم. اما در میان کاربردها و معانی مختلف مایا، این کلمه نقش مهمی در مکتب ودانته به خصوص معروف‌ترین شاخه آن یعنی ادویته ودانته به عنوان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مکاتب فکری در هند داشته است. نقش اساسی مایا در هستی‌شناسی و تئوری آفرینش‌ این مکتب و تبیین کارکردهای آن از جمله دستیابی به رستگاری در این نوشتار مورد بحث قرار گرفته است. در پایان نیز از منظری تطبیقی، نگاهی بر دیدگاه پژوهش‌گران مسلمان درباره مایا داشته و شباهت آن با برخی اصطلاحات و مفاهیم اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - ماهیت و مراتب بهکتی در اندیشه چَیتَنیَه
مهدیه امین زاده گوهری ابوالفضل محمودی

چَیتَنیه (1534-1485) از شخصیت های برجسته طریقت بهکتی ویشنویی است. برخی ویشنویی ها او را تجسد کریشنه می شمارند. بهکتی به طریقت عشق و اخلاص گفته می شود و به اعتقاد پیروان این طریقت، تنها با بهکتی می توان به شناخت پروردگار دست پیدا کرد. مراتب عشق از دیدگاه چَیتَنیه، در پنج چکیده کامل

چَیتَنیه (1534-1485) از شخصیت های برجسته طریقت بهکتی ویشنویی است. برخی ویشنویی ها او را تجسد کریشنه می شمارند. بهکتی به طریقت عشق و اخلاص گفته می شود و به اعتقاد پیروان این طریقت، تنها با بهکتی می توان به شناخت پروردگار دست پیدا کرد. مراتب عشق از دیدگاه چَیتَنیه، در پنج دستۀ شانته‌رتی، داسیه‌رتی و ساکهیه‌رتی و واتسالیه‌رتی و مدهوریه‌رتی قرار می گیرد، که به ترتیب عشق آرام و لطیف، عشق خدمتگذارانه، عشق همراه با احترام، عشق پدرانه و مادرانه و عشق نکاحی تفسیر می شوند. در این نوشتار تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که ماهیت این عشق چیست و روش رسیدن به والاترین درجات بهکتی از منظر چَیتَنیه چگونه است؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - وارستگی و رنج در الاهیات سلبی- تمثیلی یوحنای صلیبی
مسعود صادقی ربابه آبداری

خوان دلاکروث (1542-1591م) خالق چهار اثر عرفانی ارزنده است که ادبیات درخشان آن‌ها با بهره‌گیری از نمادهای الهیات سلبی، نگارش تمثیل‌گونه به پیروی از روش کتاب مقدس و رمزگشایی از زبان مجازی آن، در کنار به کارگیری عالی‌ترین مفاهیم عرفانی به شیوه‌ای روان و قابل فهم و درعین حا چکیده کامل

خوان دلاکروث (1542-1591م) خالق چهار اثر عرفانی ارزنده است که ادبیات درخشان آن‌ها با بهره‌گیری از نمادهای الهیات سلبی، نگارش تمثیل‌گونه به پیروی از روش کتاب مقدس و رمزگشایی از زبان مجازی آن، در کنار به کارگیری عالی‌ترین مفاهیم عرفانی به شیوه‌ای روان و قابل فهم و درعین حال مدوّن که هم‌چون پلکانی سالکان طریق را به سوی اعلی مرتبه کمال می‌رساند، آثار وی را تا سطح شاهکارهایی کم‌نظیر پیش‌برده است. در حقیقت، تأثیر عمیق دلاکروث در عرفان مسیحی قرون وسطی، بیش از هرچیز، به دلیل شرح مرحله‌ای در سلوک عرفانی است که با نام شب تیره حس معرفی می‌شود که در شهیرترین اثر خود - شب تیره نفس- با تکیه‌ای بی نظیر بر اهمیت جایگاه عشق در سلوک، بدان پرداخته است؛ هم‌چنین، رمزگشایی از تمثیلات برجسته عرفان مسیحی در کنار ارائه تصویری مسیح‌شناسانه از درد و رنج و طرح نظریه‌ای پویا در باب تجرد (وارستگی) و ارتباط عمیق آن با تسلیم، نام وی را در شمار اثرگذارترین عرفای قرون وسطی مسیحی ثبت نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - تأثیر عشق بر سلامت معنوی نزد فروم و مولوی
محمد عبدالرحیمی محمدتقی فعالی

مولانا و فروم، هر دو، عشق را یکی از عوامل اصلی ایجاد سلامت روحی و روانی (سلامت معنوی) دانسته اند و عشق‌ راستین و سالم را، هنر انسان های سالم و رشدیافته خوانده اند. عشق در آموزه های آنها نقش محوری دارد و به رغم فاصلة زمانی و مکانی، و اختلاف فرهنگ ها و تفاوت رویکردها، می چکیده کامل

مولانا و فروم، هر دو، عشق را یکی از عوامل اصلی ایجاد سلامت روحی و روانی (سلامت معنوی) دانسته اند و عشق‌ راستین و سالم را، هنر انسان های سالم و رشدیافته خوانده اند. عشق در آموزه های آنها نقش محوری دارد و به رغم فاصلة زمانی و مکانی، و اختلاف فرهنگ ها و تفاوت رویکردها، می توان اشتراکات فراوانی در کلام آنان مشاهده کرد، که این مطلب حکایت از قرابت روان‌شناسی فروم با عرفان مولوی در این موضوع دارد. برای نمونه، هر دو به التیام بخش بودن و نقش درمانی عشق، عامل پیوند و اتحاد بودن عشق، لزوم پیراستگی از رذایل اخلاقی و آراستگی به فضایل اخلاقی در پیوند عاشقانه، زادة دانش و زایندة شناخت بودنِ عشق، آموختنی بودن عشق، مولد عشق بودنِ عشق، آفرینندگی و زایندگی عشق، و توأم بودن عشق با رنج، و بلاکشی و صبوریِ عاشق اشاره کرده اند. تفاوت های فروم و مولانا در موضوع عشق بیشتر به تفاوت جایگاه و رویکرد، و تفاوت در افق دید و سطوح کلام آنها برمی گردد، نه تضاد منطقی که جمعشان محال باشد. از این رو، می توان گفت که رابطة موضوع عشق نزد مولانا و فروم رابطة عموم و خصوص یا رابطة کل به جزء است و شواهد بسیاری را در عرفان مولوی می توان ذکر نمود که در اندیشه های فروم بیان نشده باشد. فروم عشق را ضرورتی برای رشد و سلامت روان انسان می داند، ولی مولوی آن را عامل قرب و رجعت به آستان الهی نیز می بیند و از رهگذر سلامت معنوی، در صدد رساندن انسان به بهشت و سعادت ابدی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - رابطۀ عشق الهی و ارزش زندگی بر اساس جهان بینی ابن عربی
مهدیه سادات کساییزاده

یکی از موضوعاتی که همواره ذهن بشر را به خود معطوف کرده است و در بحران معنوی معنای زندگی امروزی او مورد تحلیل روانشناسانه، فلسفی و کلامی قرار دارد، موضوعیکی از سه مفهوم مورد نظر از این اصطلاح است که همچون سایر ارزش زندگی . استمفاهیم آن در دو دیدگاه طبیعتگرا و فراطبیعت چکیده کامل

یکی از موضوعاتی که همواره ذهن بشر را به خود معطوف کرده است و در بحران معنوی معنای زندگی امروزی او مورد تحلیل روانشناسانه، فلسفی و کلامی قرار دارد، موضوعیکی از سه مفهوم مورد نظر از این اصطلاح است که همچون سایر ارزش زندگی . استمفاهیم آن در دو دیدگاه طبیعتگرا و فراطبیعتگرا مورد تحلیل فلسفی قرار میگیرد. درنگاه خدامحور که فراطبیعتگرا محسوب میشود، رابطه میان ارزش زندگی انسان وقابل بررسی است. این نوشتار، رابطۀ عشق الهی ، خداوند در محورهای مختلف از جملهبین خدا و ارزش زندگی را با اختصاص به این موضوع بررسی میکند و آن را درآثارعرفانی ابن عربی پی میگیرد تا در پایان، دیدگاههای این عارف نامی دربارۀ عشق الهی رابر اساس آن دسته از محورهای تحلیل غربی از معنای زندگی که ناظر بر ارزش زندگیاست، استخراج کند. ابن عربی که آفرینش را وامدار عشق خداوند میداند، رابطۀ عاشقانهمیان او و بنده را در دو سطح عام و خاص مطرح میکند که سطح اول ارزش زندگی را بهاثبات میرساند و سطح دوم احساس معناداری زندگی را در تفسیری ارزشی از آن قواممیبخشد. همچنین، در ضمن بررسی به دست میآید که عشق جلوههای مختلفی دارد کهمنشأ همۀ آنها خداوند است و هر یک از آنها میتواند در معنا بخشی به زندگی، سهم بهسزایی داشته باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - راههای رابطه انسان با خدا از نظر ترزا و مولوی
بخشعلی قنبری

خدا اساسی ترین موضوع عرفان است . از این رو، تمام کوشش عارفان در جهت ایجاد رابطه بااو صورت می گیرد . در طول تاریخ و در سنت های عرفانی مختلف راه های گوناگونی برای ایجادرابطه انسان با خدا پیشنهاد شده است . در دو سنت بزرگ عرفانی مسیحیت و اسلام نیز عارفان دراین زمینه هم نظری چکیده کامل

خدا اساسی ترین موضوع عرفان است . از این رو، تمام کوشش عارفان در جهت ایجاد رابطه بااو صورت می گیرد . در طول تاریخ و در سنت های عرفانی مختلف راه های گوناگونی برای ایجادرابطه انسان با خدا پیشنهاد شده است . در دو سنت بزرگ عرفانی مسیحیت و اسلام نیز عارفان دراین زمینه هم نظریه پردازی کرده و هم راه هایی در عمل پیموده اند. هر چند که این راه ها دارایمشابهت هایی هستند که امکان تطبیق آنها را فراهم می آورد، اما اختلافاتی نیز دارند که به مبانیرویکرد آنها به رابطۀ انسان و خدا برمی گردد . خدا در مسیحیت، در قالب عیسی وارد جریانتاریخی بشریت می شود و با تجسد خود نحوۀ دیگری از رابطه را رقم می زند. بدیهی است که چنینخدایی با خدای متعالی و نامحدود اسلام قابل مقایسه نخواهد بود . با وجود این در هر دو سنتخدا جنبه تشخص دارد و همین امر موجب آن شده است که بتوان میان آنها مقایسه و تطبیق بهعمل آورد.ترزای آویلایی و جلال الدین محمد مولوی از برجسته ترین عارفان این دو سنت دینی اند ، کهموضوع رابطه با خدا را مبنای سیر و سلوک خود قرار داده بودند . در این پژوهش کوشیده ای م تاموضوع رابطۀ انسان با خدا را از دید این دو عارف بررسی کنیم، نظرات آنها را مورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم تا برای تحقیقات بیشتر در زمینۀ عرفان تطبیقی راهگشا باشد . روش نگارنده دراین مقاله پدیدار شناختی و تحلیلی تطبیقی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - جان میلتون و اخلاق زناشویی مسیحی
ارسطو میرانی

مسیحیت کاتولیک به پیروی از عهد جدید نگاهی دوگانه به رابطة زناشویی دارد . از یک سوی،پیوند زناشویی را به عنوان نمادی برای پیوند مسیح و کلیسا، گسستناپذیر و از آیین های مقدسکلیسا میداند و از سوی دیگر اساس این پیوند را رابطة جنسی می شمرد و این رابطه را نیز تنها بانیت تولید م چکیده کامل

مسیحیت کاتولیک به پیروی از عهد جدید نگاهی دوگانه به رابطة زناشویی دارد . از یک سوی،پیوند زناشویی را به عنوان نمادی برای پیوند مسیح و کلیسا، گسستناپذیر و از آیین های مقدسکلیسا میداند و از سوی دیگر اساس این پیوند را رابطة جنسی می شمرد و این رابطه را نیز تنها بانیت تولید مثل و بدون هرگونه انگیزة لذتخواهانه مشروع میداند. رهبران نهضت پروتستان منکرارزش آیینی ازدواج بودند، اما به رابطة جنسی زناشویی نگرش مثبتی داشتند. جان میلتون در بهشتگمشده به شدت از دیدگاه مسیحیت کاتولیک دربارة رابطة زناشویی انتقاد می کند و با طرح اینبه معنای علاقة عاطفی، همفکری و همدلی است و نه ر ابطة عشق ایده که اساس رابطة زناشوییجنسی، و تأکید بر کیفیت تعالیبخش عشق زناشویی، از دیدگاه رهبران نهضت اصلاح دینی نیزفراتر میرود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - ویژگی های عشق الهی از دیدگاه یوحنای صلیبی
ابوالفضل محمودی لیلا رضایی

عشق الهی بن مایۀ عرفان یوحنا را شکل می دهد. شعلۀ آتش عشق الهی چنان وجود او رافراگرفته که هیچ آموزه ای را نزد او بدون توجه به عنصر عشق الهی نمی توان یافت. بهعقیدۀ یوحنا، با استحالۀ روح در عشق الهی، روح به همۀ فضایل، کمالات و ارزش هایالهی دست م ییابد و سزاوار تجلی خدواند چکیده کامل

عشق الهی بن مایۀ عرفان یوحنا را شکل می دهد. شعلۀ آتش عشق الهی چنان وجود او رافراگرفته که هیچ آموزه ای را نزد او بدون توجه به عنصر عشق الهی نمی توان یافت. بهعقیدۀ یوحنا، با استحالۀ روح در عشق الهی، روح به همۀ فضایل، کمالات و ارزش هایالهی دست م ییابد و سزاوار تجلی خدواند م یشود. از سوی دیگر، گذر از مراحلسیروسلوک بی همرهی عشق ممکن نیست. پس عشق الهی هم علت و محرک سیر وسلوک است و هم مقصد و مقصود عارف. او از عشق به منزلۀ عطیۀ الهی یاد می کند که همدرد و هم درمان است. بهجت ، معرفت بخشی، همانندی بین عاشق و معشوق، وحیات بخشی از مهم ترین ویژگی های آموزۀ عشق یوحنا است. یوحنا به محو و فنا شدن درمسیح به عنوان راهبر واقعی عشق تأکید و اصرار فراوان دارد و کسی را عاشق حقیقیمی داند که در اختیار و تملک خداوند باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - طریقت عشق و مدارا در سلوک عرفانی شیخ نظام‌الدین اولیاء و کبیر
شمس علی فتحی مرشت محمدرضا عدلی

شیخ نظام‌الدین اولیاء (د 725 ق/1325م)، از مشایخ چشتیه در هند، و کبیر (قرن 15 م)، شاعر و عارف نامدار هندی، از حیث تأکیدشان بر عشق و مدارا شباهت‌های فراوانی داشتند. شیخ نظام‌الدین و خلفایش موجب گسترش سلسله چشتیه و نیز ترویج زبان فارسی و اسلام در شبه قاره هند شدند. آنگونه چکیده کامل

شیخ نظام‌الدین اولیاء (د 725 ق/1325م)، از مشایخ چشتیه در هند، و کبیر (قرن 15 م)، شاعر و عارف نامدار هندی، از حیث تأکیدشان بر عشق و مدارا شباهت‌های فراوانی داشتند. شیخ نظام‌الدین و خلفایش موجب گسترش سلسله چشتیه و نیز ترویج زبان فارسی و اسلام در شبه قاره هند شدند. آنگونه که از ملفوظات شیخ استنباط می‌شود او عشق را شرط اصلی قبول هر طاعتی می‌دانست. به باور او، عشق الهی در قالب عشق به ولایت پیر تجلی می‌کند و در مقیاس وسیع‌تر تمام مخلوقات را دربرمی‌گیرد. کبیر نیز از شاعران و عارفان هند است که به همراه پیروانش در ترویج آیین بهکتی نقش مهمی داشته است. مذهب کبیر به روشنی دانسته نیست، هندوها او را هندو و مسلمانان وی را مسلمان می‌دانند. کبیر در اشعارش ظواهر دین را به شدت نقد می‌کند و معتقد است که عشق الهی جوهر دین است. از این رو، بر عبادت عاشقانه (بهکتی) تأکید می‌کند. او نیز عشق به گورو یا پیر را در تعالی روحانی سالک بسیار موثر می‌دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - عشق در عهدجدید
ملیحه شیرخدائی ابوالفضل محمودی طاهره حاج ابراهیمی

در سنت مسیحی و به‌ویژه عهدجدید عیسی مسیح واسطۀ رهایی و نجات و الگوی عشق‌ورزی انسان معرفی شده است. عیسی با عشق و محبتش به انسان‌ها، قربانی شدن را پذیرفت و چون بره‌ای در فصح قربانی شد تا نوع انسان حیات یابد. اتحاد با مسیح تنها راه وصول به عشق اتم و اکمل در مسیحیت است. انس چکیده کامل

در سنت مسیحی و به‌ویژه عهدجدید عیسی مسیح واسطۀ رهایی و نجات و الگوی عشق‌ورزی انسان معرفی شده است. عیسی با عشق و محبتش به انسان‌ها، قربانی شدن را پذیرفت و چون بره‌ای در فصح قربانی شد تا نوع انسان حیات یابد. اتحاد با مسیح تنها راه وصول به عشق اتم و اکمل در مسیحیت است. انسانی که به‌دنبال رهایی است باید مسیح گونه شود و هم‌چون او طی طریق نماید، تا با مسیح متحد شود و نجات یابد. برای اتحاد با خداوند باید به قوانین طلایی عشق که در اناجیل بر زبان مسیح جاری شد عمل نماید. یعنی عشق به خدا، عشق به همسایه و هم نوع و حتی نثار جان برای دشمن محبت نماید. بدین ترتیب انسان ارتقا می‌یابد و گناهانش در اثر محبت می‌سوزد. و فرزند مسیح می‌گردد. عیسی در او متولد می‌شود. در این هنگام این پسر انسان است که با او و در او عمل می‌کند. مسیح با چشم او می‌بیند، با گوش او می‌شنود و با دستان وی عمل می‌نماید. در این جستار سعی بر آن است تا در حد ادراک به تبیین عشق در عهدجدید پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - تحوّل عشق انسانی به عشق ربّانی و نقش آن در تحقق توحید باطنی از دیدگاه روزبهان بقلی
زهرا کوشکی انشاالله رحمتی غلامعلی آریا علیرضا ابراهیم

این مقاله جستاری پدیدارشناسانه دربارۀ معنای عشق و انواع آن در آثار روزبهان بقلی است. تلاش نگارندگان بر آن بوده است تا با مطالعة آراء این صوفی نامدار دربارة عشق انسانی و عشق ربّانی و دیگر اصطلاحات مورد تأکید وی نظیر اغانه، التباس و تجلّی، ضمن ارائة شناختی اجمالی از این چ چکیده کامل

این مقاله جستاری پدیدارشناسانه دربارۀ معنای عشق و انواع آن در آثار روزبهان بقلی است. تلاش نگارندگان بر آن بوده است تا با مطالعة آراء این صوفی نامدار دربارة عشق انسانی و عشق ربّانی و دیگر اصطلاحات مورد تأکید وی نظیر اغانه، التباس و تجلّی، ضمن ارائة شناختی اجمالی از این چهرة سرشناس به سؤال از چگونگی نسبت میان عشق انسانی و عشق ربّانی پاسخ داده، مسیر متحقق شدن به مرتبه توحید باطنی در اندیشه روزبهان را مشخص نمایند. در این راستا مشخّص می گردد که برای روزبهان بقلی نسبت میان عشق انسانی و عشق ربّانی، نه از باب المجاز قنطرة الحقیقة بلکه از این منظر که عشق انسانی عفیف همان عشق به خداوند است، معنا می یابد. به این ترتیب دیدگاه روزبهان به ویژه با برجسته سازی مفهوم توحید باطنی در مقابل توحید ظاهری، تفاوت های بارزی با سه گروه هم عصرش یعنی اهل شریعت، صوفیان ظاهرگرا و غالب عارفان آن زمان پیدا می کند. وی در نهایت با تشریح مفهوم دو واژة اغانه و التباس، تنها راه درک زیبایی ازلیِ خداوند و چشیدن طعم عشقِ ربّانی و نیل به مرتبة توحید باطنی را از طریق توجه به تجلّیّات آن حقیقت سرمدی در صور مخلوقات، به ویژه انسان با تمام ابعاد وجودی اش اعم از جسمانیّت و روحانیّت، معرفی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - عاشق کامل از دیدگاه ریچارد رول و احمد غزّالی با تأکید بر کتاب‏های آتش عشق و سوانح ‏العشاق
زهره همت فاطمه لاجوردی

ریچارد رول (1300-1349م)، عارف، عزلت گزین، نویسنده و مفسر انگلیسی کتاب مقدّس واحمد غزّالی (452-520ق)، عارف، نویسنده و واعظ ایرانی، در مهم ترین آثار خود، آتش عشق و سوانح العشاق، شرح مبسوطی از موضوع عشق به دست داده‌ و از ماهیّتِ عشق، متعلقِ عشق، ویژگی های عاشق و اسباب و نت چکیده کامل

ریچارد رول (1300-1349م)، عارف، عزلت گزین، نویسنده و مفسر انگلیسی کتاب مقدّس واحمد غزّالی (452-520ق)، عارف، نویسنده و واعظ ایرانی، در مهم ترین آثار خود، آتش عشق و سوانح العشاق، شرح مبسوطی از موضوع عشق به دست داده‌ و از ماهیّتِ عشق، متعلقِ عشق، ویژگی های عاشق و اسباب و نتایج عشق ورزی با مخاطبان خویش سخن گفته اند. نوشتار پیش رو با رویکرد تحلیلی- تطبیقی، نشان می دهد که اگرچه اندیشه‌های غزّالی و رول در بحث ماهیت عشق هم‌پوشانی بسیار دارد، در مباحثی چون ویژگی&lrm;های عاشق، اسباب، موانع و نتایج عشق&lrm;ورزی تفاوت معناداری می یابد؛ از دیدگاه رول، عشق و تبلور آن در وجود عاشق جز از رهگذر بستر دین و اخلاقیات مسیحی تحقّق نمی یابد و تنها در ارتباط با خداوند، مسیح و تثلیث است که معنا و مفهوم پیدا می کند، حال ‌آن‌که از نگاه غزّالی، جنبۀ وجودشناختی و روان&lrm;شناختی عشق در وجود عاشق پررنگ تر است و جز در رابطه با خداوند، در ارتباط با جمال و صنع الهی نیز از قابلیت تجربه برخوردار است. در مقالۀ حاضر دیدگاه‌های رول و احمد غزّالی دربارۀ ویژگی های عاشق کامل به‌تفصیل معرّفی و با یکدیگر مقایسه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - بررسی پیشایندها و پیامدهای عشق به برند با رویکرد تقابل فعالیت‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و تجربه زیسته مشتریان (مورد مطالعه: شرکت عالیفرد، گروه صنعتی سن ایچ)
فرینوش لازار رضا کیانی

امروزه این امر که رضایت از یک برند دیگر نمی‌تواند به صورت جامع باعث ایجاد مزیت رقابتی برای یک سازمان باشد، بر کسی پوشیده نیست. در حقیقت در عصر حاضر کسب مزیت رقابتی و به طور کلی موفقیت یک برند به پدیده‌ای تحت عنوان عشق به برند گره خورده است. برهمین اساس بررسی پیشایندها و چکیده کامل

امروزه این امر که رضایت از یک برند دیگر نمی‌تواند به صورت جامع باعث ایجاد مزیت رقابتی برای یک سازمان باشد، بر کسی پوشیده نیست. در حقیقت در عصر حاضر کسب مزیت رقابتی و به طور کلی موفقیت یک برند به پدیده‌ای تحت عنوان عشق به برند گره خورده است. برهمین اساس بررسی پیشایندها و پیامدهای عشق به برند مهم‌ترین مبحث در علم بازاریابی و در نزد پژوهشگران می‌باشد از طرفی دیگر نظر به نفوذ و گسترش روزافزون رسانه‌های اجتماعی در کسب و کارها هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی پیشایندها و پیامدهای عشق به برند با رویکرد تقابل فعالیت‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و تجربه زیسته مشتریان می‌باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مشتریان برند سن‌ایچ در شبکه‌های اجتماعی تشکیل داده بودند که از طریق نمونه گیری غیرتصادفی – در دسترس نمونه آماری مورد مطالعه انتخاب شدند. در راستای هدف پژوهش از روش تحقیق توصیفی - پیمایشی استفاده شد. در این پژوهش روش مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع‌آوری اطلاعات لازم مورد استفاده قرار گرفت و از پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری شده از نمونه آماری توسط نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و اسمارت پی‌ال‌اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج پژوهش حکایت از تایید همه هفت فرضیه پژوهش دارد؛ بدین معنا که فعالیت‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی بر خودبیانگری برند تاثیر مثبت دارد همچنین فعالیت‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی، خودبیانگری برندها و تجربه برند بر عشق به برند تاثیر مثبت دارد و در نهایت عشق به برند بر قصد خرید، قصد وفاداری و قصد مشارکت تاثیر مثبت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تحلیل تطبیقی شرم در دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین
فائزه افتخاری روزبهانی محمد علی شفایی معصومه خدادادی مهاباد مجتبی انصاری شهیدی

10.30495/clq.2021.679120

شخصیت‌های یک منظومه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌غنایی، تصویرگر عواطف بشری هستند که از درون فرد و جامعه سرچشمه می‌‌‌گیرند. حس شرم به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر احساسی در فرهنگ ایرانی و نیز روابط عاشقانه، همواره مطرح بوده است. انعکاس این درونمایه منجر به شکل گیری چکیده کامل

شخصیت‌های یک منظومه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌غنایی، تصویرگر عواطف بشری هستند که از درون فرد و جامعه سرچشمه می‌‌‌گیرند. حس شرم به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر احساسی در فرهنگ ایرانی و نیز روابط عاشقانه، همواره مطرح بوده است. انعکاس این درونمایه منجر به شکل گیری انواع شرم می‌شود که هر یک واکنش‌های گوناگونی را نیز در پی دارند. در این پژوهش با بررسی تطبیقی دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین، در دو محدوده زمانی متفاوت(پیش از اسلام و پس از اسلام)، روابط عاشقانه مورد کاوش قرار گرفته و ضمن تحلیل مفهومی بازتاب شرم و انتخاب کلیدواژه‌هایی به مقایسه دو منظومه پرداخته شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که نوع شرم در این دو منظومه متفاوت است و ضمن داشتن بافتار متفاوت، در عملکرد میان عاشق و معشوق نیز به گونه‌ای متفاوت پدیدار می‌گردد که به دقت مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - بررسی و تحلیل مولفه معنایی وطن و عشق در اشعار گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران
سکینه صارمی گروی

10.30495/clq.2023.1976558.2500

تغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی و هم‌چنین، مدرنیسم و پیشرفت صنعت در برانگیختن حس غریب غربت، مؤثر است. نوستالژی مواردی نظیر دوری از سرزمین، دوری از معشوق، خاطرات کودکی و جوانی، از دست دادن ارزش ها، مهاجرت و گذشته ی اساطیری را شامل می شود. شاعران و نوی چکیده کامل

تغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی و هم‌چنین، مدرنیسم و پیشرفت صنعت در برانگیختن حس غریب غربت، مؤثر است. نوستالژی مواردی نظیر دوری از سرزمین، دوری از معشوق، خاطرات کودکی و جوانی، از دست دادن ارزش ها، مهاجرت و گذشته ی اساطیری را شامل می شود. شاعران و نویسندگان بسیاری، صورت‌های مختلفی از این احساس غریب را به نمایش گذاشته‌اند؛ از جمله این شاعران فارسی و عرب زبان می‌توان گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را نام برد. فرضیه این پژوهش بر این است که این دو شاعر هر چند اشتراک دیدگاه و عقیده دارند ولی از یکدیگر تاثیر نپذیرفته‌اند و این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی صورت گرفته است. در این تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی- توصیفی و کتابخانه‌ای برآنیم تا نحوه‌ی بیان احساسات و عگذاشته‌اند؛ از گذاشته‌اند؛ از جمله این شاعران فارسی و عرب زبان می‌توان گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را نام برد. فرضیه این پژوهش بر این است که این دو شاعر هر چند اشتراک دیدگاه و عقیده دارند ولی از یکدیگر تاثیر نپذیرفته‌اند و این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی صورت گرفته است. در این تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی- توصیفی و کتابخانه‌ای برآنیم تا نحوه‌ی بیان احساسات و عواطف نوستالژی گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را مورد بررسی قرار می‌دهیم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی تطبیقی مؤلفه‌های عشق در رمان درتنگ اثر آندره ژید و کتاب چهل نامۀ کوتاه به همسرم نوشته نادر ابراهیمی
مریم رفیع زاده مجید یوسفی بهزادی

10.30495/clq.2022.694315

آندره ژید (١٨٦٩-١٩٥١) و نادر ابراهیمی (١٣١٥-١٣٨٧) از نویسندگان شاخص معاصرند که بنا بر انگیزه‌های معنوی و بیان احساسات انسانی خود، در در تنگ و چهل نامه کوتاه به همسرم به عنصر عشق پرداخته‌اند. عشق در نوشتار این دو نویسنده به عواطف و دلبستگی محدود نمی‌شود و به عنوان یک موت چکیده کامل

آندره ژید (١٨٦٩-١٩٥١) و نادر ابراهیمی (١٣١٥-١٣٨٧) از نویسندگان شاخص معاصرند که بنا بر انگیزه‌های معنوی و بیان احساسات انسانی خود، در در تنگ و چهل نامه کوتاه به همسرم به عنصر عشق پرداخته‌اند. عشق در نوشتار این دو نویسنده به عواطف و دلبستگی محدود نمی‌شود و به عنوان یک موتیف اساسی در بیان نظرات و اندیشه‌های آن‌ها مطرح شده و در حقیقت ملاک سنجش خوبی‌ها و بدی‌ها شده است. این دو نویسنده میان عشق و فداکاری پیوند برقرارکرده‌اند که این مهم در شخصیت آلیسا در در تنگ بارزتر است.ژید در شخصیت آلیسا عشق را نوعی وابستگی معنوی نشان داده که تداوم آن را یک شادمانی فکری می داند، در حالی که ابراهیمی اعتقاد دارد پایداری آن در پیوند میان تکریم و تقوای درونی شکل می گیرد. از این منظر، در نوشته‌ها و نامه‌های‌شان از عشق به ایثار، همسر و وفاداری سخن رانده‌اند که نگرش عرفانی و در عین حال، حکیمانه آن‌ها با زبان مهر و محبت تداعی‌کننده اهمیت عشق در مناسبات اجتماعی- خانوادگی است. در این مقاله، با بررسی مولفه های عشق در نوشتار ژید و ابراهیمی، از منظر مکتب آمریکایی (قرابت ها و تضاد ها )، نشان خواهیم داد که دو نویسنده با نگرش های متفاوت نسبت به عشق در تکاپوی کشف مفهومی تازه از آن هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری ، (با رویکردی به علم، عشق و مرگ)
محمد بندانی ترشکی

10.30495/clq.2023.1985491.2555

یکی از مهمترین موضوعاتی که فلاسفه و عارفان شرقی بدان پرداخته اند مسئله انسان شناسی است و از مولفه های مهم مربوط به آن شناخت مرگ، عشق و علم انسان است که علم به این موضوعات در سرنوشت آدمی تأثیر به سزایی دارد، انسان معاصر با توجه به مکاتب و نظریه های مختلف در این مورد دچار چکیده کامل

یکی از مهمترین موضوعاتی که فلاسفه و عارفان شرقی بدان پرداخته اند مسئله انسان شناسی است و از مولفه های مهم مربوط به آن شناخت مرگ، عشق و علم انسان است که علم به این موضوعات در سرنوشت آدمی تأثیر به سزایی دارد، انسان معاصر با توجه به مکاتب و نظریه های مختلف در این مورد دچار سردرگمی شده است مطالعه در باب این موضوعات باعث برطرف شدن برخی ابهامات ذهنی و انتخاب مسیر درست زندگی خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری با رویکرد به علم، مرگ و عشق به روش کتابخانه‌ای به انجام رسیده است. یافته های پژوهش: از تشابهات اندیشه دو شاعر: یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در ارتقای مقام انسان را کسب علم می دانند، مولانا سه علم، علم تجربی، علم شغل و علم صوفیانه را باور دارد،عنایت او به علم صوفیانه است. اما اقبال به علم حصولی و حضوری معتقد است. در مورد مرگ هر دو شاعر مرگ و جاودانگی را برای تمامی انسان ها محتوم می دانند. مولانا نوع زندگی و مرگ شخص را بازتـاب ضـمیر و دل آدمـی می داند اما اقبال می گوید: جاودانگی حقیقی زمانی مطلوب است آدمی گوهر وجودی مفهومِ خودی را بشناسد. عشق از نظر هر دو از سوی خدا آمده است مولانا غایت و نهایت عشق را وصول به حضرت حق می داند . اما از نظر اقبال عشق به خدا در نهاد آدمی موجود است و اگر لحظه ای عشق به خدا از آنها گرفته شود نابود می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - سنجش عشق در دو شیفته عشق لیلی و مجنون نظامی و رومئو و ژولیت شکسپیر
مهدی ممتحن طاهره ملیحی زاده

همانگونه که مشهور است قصه لیلی و مجنون داستان عشق ناکام قیسعامری به دختری از قبیله خود به نام لیلی است که اصل آن از زبان عربی واردزبان و ادبیات فارسی شده است و نظامی آن را از منابع عربی دریافته است وبه نظم کشیده است. همچنین داستان شکسپیر نیز عشق نافرجام "رومئو و ژولیت " چکیده کامل

همانگونه که مشهور است قصه لیلی و مجنون داستان عشق ناکام قیسعامری به دختری از قبیله خود به نام لیلی است که اصل آن از زبان عربی واردزبان و ادبیات فارسی شده است و نظامی آن را از منابع عربی دریافته است وبه نظم کشیده است. همچنین داستان شکسپیر نیز عشق نافرجام "رومئو و ژولیت " است که درشهری به نام "ورونا" زندگی می کنند که از فرزندان دو خاندان سرشناس شهرمی باشند و به خاطر کینه ای قدیمی با هم در ستیز می باشند که این داستان رانیز شکسپیر از ادبیات ایتالیا وام گرفته است، و هر دو داستان بر حول محورعشق می چرخد. در این مقاله به بررسی تطبیقی این دو داستان پرداخته ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - سیمای زن و عشق در «دده قورقود » و «ایلیاد و ادیسه »
محمّدرضا برزگر خالقی رقیه نیساری تبریزی

صرف نظر از شاهنامه فردوسی، کتاب دده قورقود و ایلیاد و ادیسه هومر،از زیباترین و عظیم ترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهت ها وهمسانی هایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانی ها، آمیختگی اساطیرملت های گوناگون و تأثیرپذیری آنها از یکدیگر باشد. همس چکیده کامل

صرف نظر از شاهنامه فردوسی، کتاب دده قورقود و ایلیاد و ادیسه هومر،از زیباترین و عظیم ترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهت ها وهمسانی هایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانی ها، آمیختگی اساطیرملت های گوناگون و تأثیرپذیری آنها از یکدیگر باشد. همسانی های این آثار، ما را بر آنداشت که با تأمّلی دیگر در نوع نگرش آفریدگاران حماسه به جایگاه زن و مقایسۀ اینموضوع در این آثار بپردازیم. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه زنان در هر دو حماسهو بیان همسانی ها و ناهمسانی، به موضوع عشق و بررسی آن در این آثار نیز پرداخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - رویکرد استعمارستیزی در اشعار حافظ ابراهیم و میرزاده عشقی
معصومه نعمتی قزوینی سهیلا اصغرزاده

رقابت دولت استعمارگر بریتانیا با آغاز قرن نوزدهم در ایران و اواخر آن در مصر آغاز شد. این رویداد که با هدف غارت ثروت ملی دو کشور بود، بازتابی وسیع در ادبیات داشت. در این پژوهش دیدگاه‌های میرزاده عشقی و حافظ ابراهیم در باب استعمارستیزی به صورت مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گر چکیده کامل

رقابت دولت استعمارگر بریتانیا با آغاز قرن نوزدهم در ایران و اواخر آن در مصر آغاز شد. این رویداد که با هدف غارت ثروت ملی دو کشور بود، بازتابی وسیع در ادبیات داشت. در این پژوهش دیدگاه‌های میرزاده عشقی و حافظ ابراهیم در باب استعمارستیزی به صورت مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه هر دو شاعر در دوره زمانی تقریباً هم‌سانی می‌زیسته‌‌‌‌اند، اشتراکات زیادی میان افکار آن‌ها دیده می‌شود. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مکتب آمریکایی، اشعار این دو شاعر را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مبارزه با استعمار در اشعار هر دو شاعر، در قالب محورهایی هم‌چون وطن‌دوستی، هجو بیگانگان و آگاهی‌دادن به مردم مطرح شده است. افزون بر این اشعار ضداستعماری دو شاعر در عین شباهت در مضامین، از جهت سبکی دارای برخی تفاوت‌ها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - ‏«لیلی» جامی و «لیلی» نظامی
مهدی علائی حسینی

داستان لیلی و مجنون، زبان رمز حال همه عاشقان صادق است. در تمامی این داستان ها، به رغم تفاوت های بسیار در روایات مختلف، ناکامی در عشق دنیایی و مردن از درد نامرادی مشترک است. این ماجرای کهن افسانه ای را نخستین بار نظامی به نظم فارسی در اورد و انگاه به تقلید از او، شاعران چکیده کامل

داستان لیلی و مجنون، زبان رمز حال همه عاشقان صادق است. در تمامی این داستان ها، به رغم تفاوت های بسیار در روایات مختلف، ناکامی در عشق دنیایی و مردن از درد نامرادی مشترک است. این ماجرای کهن افسانه ای را نخستین بار نظامی به نظم فارسی در اورد و انگاه به تقلید از او، شاعران وگویندگان بسیاری ان را به نظم و نثر روایت کرده اند که معروف ترین انها ازان عبدالرحمن جامی است و او 300 سال بعد ار نظامی این داستان را سروده است. در مقاله حاضر، شخصیت های داستان لیلی و مجنون از زبان محققان ادبی مختلف معرفی شده اند و انگاه دیدگاه دو شاعرگرانقدر _نظامی و جامی _ درباره این داستان و شخصیت های ان وچگونگی بررسی ان دو و نوع عشق بین این دو عاشق به گونه ای متفاوت ار نظرگاه رایج در ر وایت های مختلف بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - تجلّی و تلاقی هفت شهر عشق در آثار مولانا و پائولو کوئیلو
شهریار حسن زاده

ادبیات تطبیقی، پنجره ای گشوده شده به دنیای یکرنگی ها است که علی رغم فواصلزمانی و بُعد مکانی، وجوه مشترک اندیشه های عرصة فرهنگ و ادب، شعر و عرفان، ... در آن رخ می نمایاند و حقیقت حال انسان ها را در چهرة بزرگان عاشق متجلی می سازد.عرفان، سرچشمة الهام او است و ، نیکلسون مو چکیده کامل

ادبیات تطبیقی، پنجره ای گشوده شده به دنیای یکرنگی ها است که علی رغم فواصلزمانی و بُعد مکانی، وجوه مشترک اندیشه های عرصة فرهنگ و ادب، شعر و عرفان، ... در آن رخ می نمایاند و حقیقت حال انسان ها را در چهرة بزرگان عاشق متجلی می سازد.عرفان، سرچشمة الهام او است و ، نیکلسون مولانا جلال الدّین محمد که به نوشتة وی را عظیم ترین شاعر عارف تاریخ دانسته و استاد فروزانفر او را معدن حقایق آربری 209 (، آوای دل بر جهان انداخته : و سرچشمة فیّاض معرفت خوانده است )یوسفی، 1370و قرن ها است که ابنای بشر را مجذوب خود ساخته است. از آن طرف، پائولو کوئیلو )متولد1947 ، برزیل( به عنوان اندیشمندی که فراز و نشیب زندگی اش از سیر و سلوک عرفانیگذشته و با رنگ و لعاب معرفتی شرقی، به ویژه نسیم مثنوی مولانا، نکهت افزا شده،چهرة ماندگار یافته است. در این مقاله، نگارنده بر آن است که تجلی و تلاقی هفت شهرعشق را در اندیشه های این دو عاشق عارف آشکار سازد و با چشم اندازی از پیوستگیدر سرچشمة اندیشه های آسمانی و روح خداشناسی به صورت تطبیقی در عرفان شرق وغرب، جایگاه ادب ایرانی را در فراسوی مرزها ترسیم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - عشق، وطن و آزادی در اندیشه خلیل‌جبران و امین‌پور
سیدحسین سیدی سکینه صارمی گروی

آزادی، وطن و عشق مهم‌ترین مؤلفه‌هایی هستند که شاعران و نویسندگان کلاسیک و معاصر، آنها را در آثار و نوشته‌هایشان به‌تصویر کشیده‌اند. جبران خلیل‌جبران و قیصر امین‌پور مانند هر شاعر دیگری از محیط و اوضاع سیاسی‌ـ اجتماعی زمان خویش تأثیر گرفته‌اند؛ و به‌خوبی توانسته‌اند مضام چکیده کامل

آزادی، وطن و عشق مهم‌ترین مؤلفه‌هایی هستند که شاعران و نویسندگان کلاسیک و معاصر، آنها را در آثار و نوشته‌هایشان به‌تصویر کشیده‌اند. جبران خلیل‌جبران و قیصر امین‌پور مانند هر شاعر دیگری از محیط و اوضاع سیاسی‌ـ اجتماعی زمان خویش تأثیر گرفته‌اند؛ و به‌خوبی توانسته‌اند مضامینی مانند وطن، طبیعت، آزادی، عشق، درد و رنج، سیاست و... را به‌تصویر بکشند. این مقاله کوشش تطبیقی است در بررسی دیدگاه دو شاعر معاصر جبران خلیل‌ جبران و قیصر امین‌پور تا تفاوت و شباهت فکری آنهابه‌تصویر کشیده شود. این پژوهش بر چند فرضیه استوار است. اینکه؛ جبران و قیصر شباهت فکری بسیاری دارند. و دیگر اینکه، هر دو شاعر را می‌توان در زمره شاعران رمانتیک و نوستالژیک قرار داد. همچنین مؤلفه‌هایی مانند آزادی، عشق، وطن به‌خوبی در اشعار آنها مشهود است. از رهگذر این پژوهش چنین به‌نظر می‌رسد که این دو شاعر در زمینه‌های بسیاری با یکدیگر شباهت فکری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - بازتاب مضامین «نی‌نامه» مولانا در شعر معاصر عرب(با تکیه بر دیوان شش شاعر نام‌آور)
امیر مقدم متقی پرویز احمدزاده حلیمه زبرجد

بررسی تأثیرپذیری از اندیشه‌های متعالی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در ادبیات ملل این امکان را فراهم می‌آورد که بتوان انعکاس آثار عرفانی او را در آیینه اشعار دیگران دید و بر کمال و نقص آن واقف شد. جستار حاضر در صدد است تا جلوه‌هایی از مضامین نی‌نامه مولانا را که عمده‌ترین چکیده کامل

بررسی تأثیرپذیری از اندیشه‌های متعالی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در ادبیات ملل این امکان را فراهم می‌آورد که بتوان انعکاس آثار عرفانی او را در آیینه اشعار دیگران دید و بر کمال و نقص آن واقف شد. جستار حاضر در صدد است تا جلوه‌هایی از مضامین نی‌نامه مولانا را که عمده‌ترین محور بحث آن جدایی نی از نیستان و اشتیاق بازگشت به سوی آن هست، در شعر جبران خلیل جبران، خلیل حاوی، عبدالوهاب بیاتی، ابراهیم ناجی، حسین مجیب مصری و محمود درویش بررسی قرار دهد و میزان تشابه و یا تباین آن‌ها را تبیین سازد. پرسش اصلی مقاله این است که شاعران مذکور، به هنگام سخن گفتن از نی، تا چه حدودی به معانی و مضامین نی‌نامه نزدیک می‌شوند و آن‌ها را چگونه بیان می‌دارند؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - مطالعة تطبیقى «ایمان» در اندیشة میگل د. اونامونو و حافظ شیرازى
حسن اکبرى بیرق مژگان الیاسى

ادبیات تطبیقى از مهم ترین گونه هاى ادبى است که ما را در یافتن وجوه مشترک اندیشه هاىبزرگان جهان که ازنظر زمانى ومکانى از یکدیگر فاصله دارند، یارى مى رساند. میگل د.اونامونو، فیلسوف، شاعر و متکلم اسپانیایى با برجاى گذاشتن اثر مهم و عمیق خود، درد جاودانگى، تأثیر بسیارى بر ا چکیده کامل

ادبیات تطبیقى از مهم ترین گونه هاى ادبى است که ما را در یافتن وجوه مشترک اندیشه هاىبزرگان جهان که ازنظر زمانى ومکانى از یکدیگر فاصله دارند، یارى مى رساند. میگل د.اونامونو، فیلسوف، شاعر و متکلم اسپانیایى با برجاى گذاشتن اثر مهم و عمیق خود، درد جاودانگى، تأثیر بسیارى بر اندیشمندان پس از خود و به ویژه فلاسفة اگزیستانسیالیستگذاشت. از سویى گزاره هاى اونامونو در باب ایمان به خدا، شباهت بسیارى به عرفاىشرقى دارد و ما را به مقایسة افکار این فیلسوف ژرف اندیش اسپانیایى با این افراد وامی دارد. با دیدگاه حافظ ایمان در مقاله حاضر تلاش شده است تا دیدگاه اونامونو دربارةشیرازى، شاعر و متفکر قرن هشتم ه. ق. مقایسه شود و گزاره هاى هر دو در باب ایمان وعشق به خداوند به محک تطبیق کشیده شود. این شباهت و همسانى را به خوبى مى توانبا ذکر شواهدى از درد جاودانگى اونامونو و ابیاتى از دیوان حافظ شیرازى نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - طرح تطبیق عرفانى سورۀ مبارکۀ یوسف
عبداللهّ رضایى

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، چکیده کامل

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. سالک و قهرمان این منازل، یوسف (ع) است که گردنه ها و دشوارى هاى دریاى پرتلاطم سیر و سلوک را با ارشادات پدر و اشارات معشوق پس پشت مى نهد. این عقبه ها و دشوار یها، خدعه هاى برادران و داستان گرگ و بردگى یوسف (ع) و حیله هاى زلیخا است. اما یوسف (ع) با سرافرازى مى کوشد سر از چاه طبیعت برآورد و به عرش عظیم الهى در قرب معشوق ازلى به مرتبه اتصال و فناء فى الّله برسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - بررسی مضامین اشعار عاشقانه فریدون مشیری و نزارقبانی
مهدی ممتحن لیلا خوشکام

همانطور که می‌دانیم ادبیات تطبیقی در دو مکتب فرانسه و آمریکا قابل بررسی است؛ بر اساس مکتب آمریکایی و بر خلاف مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی به بررسی و نقد آثار ادبی دو شاعر یا نویسنده می‌پردازد، بدون توجه به تأثیر و تأثر آنان از یکدیگر. در این مکتب اشتراک بعضی مضامین آثار د چکیده کامل

همانطور که می‌دانیم ادبیات تطبیقی در دو مکتب فرانسه و آمریکا قابل بررسی است؛ بر اساس مکتب آمریکایی و بر خلاف مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی به بررسی و نقد آثار ادبی دو شاعر یا نویسنده می‌پردازد، بدون توجه به تأثیر و تأثر آنان از یکدیگر. در این مکتب اشتراک بعضی مضامین آثار دو شاعر برای مقایسه و تطبیق کافی است. اگر بررسی بین آثار دو شاعر در یک زمان صورت بگیرد آن را موازنه(مثلا مقایسه بین آثار قبانی و خلیل مطران)، و اگر مقایسه بین دو زبان باشد آن را مقارنه(مثلا مقایسه بین آثار قبانی و مشیری) می‌نامیم. بنا بر آنچه گفته شد در این تحقیق مقارنه‌ای بین اشعار عاشقانه نزار قبانی و فریدون مشیری انجام داده‌ایم، و مضامین عاشقانه‌های این دو شاعر را در چندین مورد به تفصیل بیان کرده‌ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - بررسی تطبیقی عرفان سنایی و جان دان
علی دهقان مریم امینی

سنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد.جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکریمشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغتحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآو چکیده کامل

سنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد.جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکریمشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغتحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآوری و برجستگی در غزلسرایی و شریعت مداریدر عرفان، از صفات بارز و همسان این دو گویندة بزرگ است. بر این اساس، موضوعاتمهم عرفانی مشترک مانند خداشناسی، عشق، کشف و شهود، توبه، فنا و مرگ از دیدگاهسنایی و دان در این مقاله مطالعه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - قرابت‌های مضمونی خسرو و شیرین و رومئو و ژولیت
احمد طحان لیلا جوادپور

در سپهر ادبیات جهان کم&zwnj;تر اثر عاشقانه&zwnj;ای را می&zwnj;توان یافت که یارای هماوردی با منظومۀ عاشقانه خسرو و شیرین نظامی گنجوی را داشته باشد. شاید تنها اثری را که می&zwnj;توان با این شاهکار ادبی قیاس کرد، داستان عاشقانۀ تراژیک رومئو و ژولیت، سـرودۀ ویلیام شکسپیر، ش چکیده کامل

در سپهر ادبیات جهان کم&zwnj;تر اثر عاشقانه&zwnj;ای را می&zwnj;توان یافت که یارای هماوردی با منظومۀ عاشقانه خسرو و شیرین نظامی گنجوی را داشته باشد. شاید تنها اثری را که می&zwnj;توان با این شاهکار ادبی قیاس کرد، داستان عاشقانۀ تراژیک رومئو و ژولیت، سـرودۀ ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایشنامه&zwnj;نویس بی&zwnj;مثال ادبیات انگلیس باشد که سرشار از ظرایف و دقایق ادبی و غنایی است. این نوشتار بر آن است تا با خوانشی مقایسه&zwnj;ای، به بررسی محتوا و نحوه پردازش شخصیت&zwnj;های دو داستان مذکور بپردازد و شباهت&zwnj;های موجود در آن را آشکار سازد تا از این طریق پرتوی تازه بر زوایای مغفول ماندۀ این دو اثر گران&zwnj;سنگ و جاوید بیفکند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - نقش عشق در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه مولانا(با تأکید بر مثنوی معنوی)
اسماعیل صادقیلر پرویز ضیاء شهابی امیرعباس علی زمانی

مثنوی معنوی مولوی، متضمّن عمیق‌‌ترین مباحث خداشناسی، هستی ‌شناسی، انسان ‌شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع‌ سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده چکیده کامل

مثنوی معنوی مولوی، متضمّن عمیق‌‌ترین مباحث خداشناسی، هستی ‌شناسی، انسان ‌شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع‌ سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده است. دو مبحث عشق و فنا از جمله آن مفاهیمی هستند که مولانا در مثنوی به آن‌ها پرداخته است. نوشتار حاضر به شیوه مطالعات کتابخانه‌ای، با هدف بررسی دو مقوله عشق و فنا با تکیه بر دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی، نخست به توصیف عشق و فنا، و سپس به تبیین و تحلیل این دو مقوله و یاری‌گریِ عشق به سالکِ عارف در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه عرفانی مولانا در مثنوی معنوی خواهد پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - مقایسة مفهوم عشق افلاطونى در استروفل و استلا اثر سرفیلیپ سیدنى و نظربازى در دیوان حافظ
سیما فرشید پروانه شاهین نژاد

درون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان عشق است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى وفلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستشخدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دار چکیده کامل

درون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان عشق است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى وفلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستشخدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دارد که به کلى او را از دیگر فیلسوفان عصر خویش متمایز مى سازد؛ عشقى که او را به سرچشمة حیات متصل مى کند.تأثیر عشق افلاطونى را به وضوح مى توان در غزلیات رنسانس و در آثار شعرایى چون پترارک مشاهده کرد که خود الهام بخش شاعران انگلیسى مانند اسپنسر و سر فیلیپسیدنى بوده است. شرق نیز متأثر از اندیشه هاى عرفانى، به خصوص عرفان اسلامى،مظاهر پیچیده اى از عشق را ارائه مى دهد که یکى از آنها نظربازى است که طریقىبراى رسیدن به عشق معنوى است. در مقالة حاضر تلاش شده است عشق افلاطونى در استروفل و استلا و نظربازى در دیوان حافظ غزلیات سر فیلیپ سیدنى تحت عنوانمورد بررسى و مقایسه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - بررسی بازتاب عشق به مفهوم وطن در اشعار بهار و ابراهیم طوقان
علی سلیمی پیمان صالحی

از آنجا که ایران و فلسطین، در طول تاریخ خود، همواره با حوادث فراوانی، دست به گریبان بوده&zwnj;اند، لذا ادبیات پایداری در این دو سرزمین، به شکلی بسیار برجسته رواج یافته است. بیان شاعرانه حس وطن دوستی، مبارزه علیه استبداد و استعمار، و فداکاری در راه وطن، از ویژگی&zwnj;های چکیده کامل

از آنجا که ایران و فلسطین، در طول تاریخ خود، همواره با حوادث فراوانی، دست به گریبان بوده&zwnj;اند، لذا ادبیات پایداری در این دو سرزمین، به شکلی بسیار برجسته رواج یافته است. بیان شاعرانه حس وطن دوستی، مبارزه علیه استبداد و استعمار، و فداکاری در راه وطن، از ویژگی&zwnj;های بارز این گونه&zwnj;ی ادبی بوده که در شعر پایداری این دو سرزمین، بازتابی گسترده داشته است. در جای جای دیوان اشعار، شاعر آزادی&zwnj;خواه ایرانی، ملک&zwnj;الشعرای بهار، و شاعر ملی&zwnj;گرای فلسطینی، ابراهیم طوقان، احساس عشق به وطن و جان&zwnj; بازی در راه آزادی آن، به خوبی متجلی است، و به دلیل اینکه درون&zwnj;مایه&zwnj;ی اصلی شعر میهنی این دو، تحریک حس وطن دوستی و تکیه بر ملی&zwnj;گرایی، به منظور خلق روحیه&zwnj;ی پایداری در میان مردم است، لذا شعر اجتماعی و سیاسی این دو، وجوه اشتراک فراوانی با هم یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - بررسی تطبیقی عشق در شعر سهراب سپهری وآنته هولسهوف
مسعود سلامی آمنه کتایون رفیعی

در این مقاله بر آن‌ایم تا به بررسی و مقایسه تطبیقی عشق در برخی از اشعار سهراب سپهری شاعر معاصر ایران‌زمین و آنته هولسهوف شاعره قرن نوزدهم آلمان بپردازیم. آنچه به جذابیت این مقاله اضافه می‌کند اشتراکات بسیاری هم‌چون تأسی هر دوی آنان از کتب آسمانی قرآن و انجیل، استفاده اس چکیده کامل

در این مقاله بر آن‌ایم تا به بررسی و مقایسه تطبیقی عشق در برخی از اشعار سهراب سپهری شاعر معاصر ایران‌زمین و آنته هولسهوف شاعره قرن نوزدهم آلمان بپردازیم. آنچه به جذابیت این مقاله اضافه می‌کند اشتراکات بسیاری هم‌چون تأسی هر دوی آنان از کتب آسمانی قرآن و انجیل، استفاده استعاری و تشبیهی از ارکان طبیعت، پیروی از قالب‌های شعری یکسان، تجربه وقایع تاریخی مشابه با وجود اختلاف ‌زمان و مکانِ زندگی، نگرش اجتماعی هم‌سان در عین اختلافات فرهنگی و طول عمر برابر یعنی پنجاه و یک سال. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - مفهوم عشق از دیدگاه مولانا و یونس امره
حسین آریان لیلی عباسی منتظری

عشق یکی از اصول و آموزه‌های اساسی در جهان‌بینی عرفانی اکثر عرفاست. بسیاری از آن‌ها عشق را شرط اساسی در سیر و سلوک برای وصول به حق و رسیدن به معرفت و یقین می‌دانند. در مکتب مولانا نیز این مسأله از جایگاه والایی در رسیدن آدمی به کمال و شناخت ذات احدیت برخوردار است. با توج چکیده کامل

عشق یکی از اصول و آموزه‌های اساسی در جهان‌بینی عرفانی اکثر عرفاست. بسیاری از آن‌ها عشق را شرط اساسی در سیر و سلوک برای وصول به حق و رسیدن به معرفت و یقین می‌دانند. در مکتب مولانا نیز این مسأله از جایگاه والایی در رسیدن آدمی به کمال و شناخت ذات احدیت برخوردار است. با توجه به تأثّر شدید یونس امره( شاعر عارف ترک) از مکتب و ایدئولوژی مولانا، این مقوله در اشعار وی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار گشته و به نقطه محوری در اندیشه و تفکر او تبدیل شده است؛ لذا در این مقاله برآنیم تا به بررسی تطبیقی این مفهوم با استناد به اشعار عرفانی مولانا و یونس امره بپردازیم. در حقیقت هدف ما تحلیل دیدگاه‌های مشترک و متفاوت هر دو شاعر نسبت به عشق و ماهیت آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - غزل در اشعار سعدی و متنبی
لیلا قاسمی حاجی آبادی مریم پیکان پور

سعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به&zwnj;شمار می&zwnj;آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به&zwnj;تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راس چکیده کامل

سعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به&zwnj;شمار می&zwnj;آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به&zwnj;تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راستای آن، مضامین و دیدگاه&zwnj;های مشترک آنان دربارة این سه مقوله بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - بررسی و مقایسه دو نماد فرهنگی شرق و غرب
گردآفرین محمّدی مهدی فاموری

همواره از میان شخصیت&zwnj;های داستانی بالیده در بستر فرهنگ و ادبیات&zwnj;های مختلف، چهره&zwnj;هایی وجود دارند که بنا بر برخی از خصایص منحصر به فرد، امکان فرا روی از بستر دراماتیک خویشتن و مبدل شدن به یکی از شخصیت&zwnj;های ممتاز تاریخ ذهنی افراد انسانی آن جامعه را می&zwn چکیده کامل

همواره از میان شخصیت&zwnj;های داستانی بالیده در بستر فرهنگ و ادبیات&zwnj;های مختلف، چهره&zwnj;هایی وجود دارند که بنا بر برخی از خصایص منحصر به فرد، امکان فرا روی از بستر دراماتیک خویشتن و مبدل شدن به یکی از شخصیت&zwnj;های ممتاز تاریخ ذهنی افراد انسانی آن جامعه را می&zwnj;یابند و به تعبیری نیز می&zwnj;توان آنها را مجسمه&zwnj;های فرهنگی یا نمونه&zwnj;های ازلی ذهن آن جامعه نامید. فاوست، قهرمان نمایشنامه گوته و شیخ صنعان، قهرمان منطق&zwnj;الطیر عطار از اینگونه نمونه&zwnj;های ازلی ماندگار هستند که در این مقاله به عنوان دو نماد فکری و فرهنگی شرق و غرب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته&zwnj;اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - مقایسه تطبیقی خمریات ابن فارض و حافظ
حسین صدقی نورالدین پیدا

خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق چکیده کامل

خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر بزرگ به چشم می‌خورد، ما را به تأملی شگرف در شدت تأثیر حافظ از ابن فارض وامی‌دارد. با تدبّر در دیوان این دو شاعر، به نظر می‌رسد که خمریه ابن فارض بیش‌تر از سایر قصاید او بر فکر و شعر حافظ تأثیر گذاشته است. به همین دلیل در این مقاله سعی شده است تحلیل بینامتنی از خمریه ابن فارض و دیوان حافظ صورت گیرد و میزان اشتراکات لفظی و معنایی در دیوان این دو شاعر بررسی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - مصادیق زیبایی‌شناسی در عرفان عطار و مولوی
راشین بنی نجاریان رضا حیدری نوری

سابقه زیبایی‌شناسی را باید در میان اقوام کهن و باستانی جست‌وجو کرد نخستین گام‌ها را در این مسیر تمدن‌های ایران، هند و یونانی برداشته‌اند و دستاوردهای خوبی را به یادگار گذاشته‌اند. مکتب زیبایی پرستی در عرفان ایرانی اسلامی با استفاده از دستاوردهای حکمت یونانی و اشراق شرقی چکیده کامل

سابقه زیبایی‌شناسی را باید در میان اقوام کهن و باستانی جست‌وجو کرد نخستین گام‌ها را در این مسیر تمدن‌های ایران، هند و یونانی برداشته‌اند و دستاوردهای خوبی را به یادگار گذاشته‌اند. مکتب زیبایی پرستی در عرفان ایرانی اسلامی با استفاده از دستاوردهای حکمت یونانی و اشراق شرقی و به‌ویژه با بهره‌گیری از حکمت ایران باستان در قرون نخستین اسلامی شکل‌گرفته و با استفاده از تعالیم قرآنی به مکتب بزرگی در عرفان اسلامی تبدیل‌ شده است. البته بزرگان این مکتب همگی ایرانی بوده‌اند. عرفای بزرگی همچون مولانا جلال‌الدین رومی و عطار نیشابوری که همواره عشق به جمال‌پرستی و زیبایی‌شناسی در آثار عرفانی آن‌ها موج می‌زند. عطار نیشابوری نیز معتقد بر انعکاس جمال حق در سایر مخلوقات است؛ به خصوص معشوق زمینی که در داستان شیخ و دختر ترسا در منطق ‌الطیر آمده است. در این مقاله کوشش شده است تا با نگاهی بر آثار و اندیشه‌های عرفانی عطار و مولانا درباره مفهوم زیبایی و زیبایی‌شناسی در عرفان اسلامی مطالبی ارائه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - تطبیق دو داستان ویس و رامین و تریستان و ایزوت
مهدی ممتحن نعیمه شایسته فر

در این مقاله سعی شده است، به صورت موجز، مقایسه‌هایی بین دو داستان ایرانی و اروپایی انجام گیرد. در هر دوی این داستان‌ها، عشق ناگزیر و چاره‌ناپذیری در کار است که همة ارزش‌ها را باژگونه می‌کند؛ درد عشق موذیانه می‌شود و عاشقان آن را نهانی ناگزیر تحمل می‌کنند. با وجود تشابه‌ چکیده کامل

در این مقاله سعی شده است، به صورت موجز، مقایسه‌هایی بین دو داستان ایرانی و اروپایی انجام گیرد. در هر دوی این داستان‌ها، عشق ناگزیر و چاره‌ناپذیری در کار است که همة ارزش‌ها را باژگونه می‌کند؛ درد عشق موذیانه می‌شود و عاشقان آن را نهانی ناگزیر تحمل می‌کنند. با وجود تشابه‌هایی که میان داستان‌های عاشقانة جهان وجود دارد، هنوز نکات مشترک بسیاری از داستان‌ها شناخته نشده است. امید است که در این مقاله، فاصله‌های مکانی بین این دو نویسنده ازمیان برداشته و زیبایی‌های هر دو داستان که در لفافة نظم و نثر پنهان است، آشکار شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - بررسی و واکاوی مقایسه‌ای و تطبیقی شخصیت زن از نگاه فردوسی و مولوی
هادی عباس نژاد خراسانی رضا فرصتی جویباری حسین پارسائی

10.30495/clq.2021.681909

در منظومه‌های ایرانی، زنان نقش‌های گوناگون را عهده دار بوده‌اند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب می‌شود و انسان‌ها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمون‌های بکر و بدیع را در چکیده کامل

در منظومه‌های ایرانی، زنان نقش‌های گوناگون را عهده دار بوده‌اند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب می‌شود و انسان‌ها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمون‌های بکر و بدیع را در وصف زنان آفریده‌اند و با الهام آزاد، آثار جاودان از خود به یادگار گذاشته‌اند. از نظر آنان، نگاه به زن زندگی می‌بخشد و تبسّمش عشق آفرین است. محققان در تحلیل وگردآوری داده‌ها از روش تحقیق تحلیلی-تاریخی به ویژه کتب شاهنامه و مثنوی معنوی مولوی استفاده کرده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: از نظر فردوسی، بزرگ‌ترین شاخص و جلوه‌ زن در شاهنامه این است که موجودی خردمند، هنرمند، صاحب رأی، وفادار به شوی خویش باشد و خوارمایه نباشد و نیز او حافظ هویّت اندیشه ایرانشهری و ارزش‌های والای قومی و نژادی خویش است. نگاه مولوی به زن نگاهی نسبی و دوسویه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - درد عشق؛ کند و کاوی پیرامون عشق در ذهن و زبان مولوی وحافظ
کریم الهی خلیل بهرامی حسین ایزدی

10.30495/clq.2021.685280

عشق یکی از مهم‌ترین عناوین شعر فارسی است و در ساحت ادبیات از ماهیت و انواع و موضوعات پیرامونی آن سخن رفته و مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. مولانا جلال الدین مولوی، شاعر و عارف قرن هفتم هجری، از جمله شاعران و عرفای بنامی است که تصاویر زیبا و متفاوتی از چکیده کامل

عشق یکی از مهم‌ترین عناوین شعر فارسی است و در ساحت ادبیات از ماهیت و انواع و موضوعات پیرامونی آن سخن رفته و مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. مولانا جلال الدین مولوی، شاعر و عارف قرن هفتم هجری، از جمله شاعران و عرفای بنامی است که تصاویر زیبا و متفاوتی از مسأله عشق در آثار خود به نمایش گذاشته است. این مقاله از طریق کتابخانه‌ای و اسنادی و روش توصیفی- تحلیلی، این موضوع را مورد واکاوی قرار داده است. داده‌ها حاکی از آن است که جایگاه عشق در اشعار او بسی والاست و از اقسام زمینی و فرازمینی بحث شده. او عشق زمینی را سایه یا واسطه عشق ملکوتی می‌داند. از نظر مولوی عشق در همه هستی سریان دارد. وی به دنبال بزرگانی همچون سنایی و عطار و نظامی زوایای کم‌تر کاویده‌ای از موضوع عشق را در برابر دیدگان افراد قرار داده. طرح این مسأله عاشقانه که شاعر باید با قهر و لطف معشوق مدارا نماید و اندوهبار نگردد از ویژگی‌های اوست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - مقایسه نظریات مولوی درباره زبان، عشق و آفرینش در مثنوی معنوی
شاپور نورآذر

در اندیشه عرفانی مولانا حقیقت زبان ریشه در معنا دارد که منبعث از بارگاه الهی است. مولانا در مثنوی نسبت به زبان دیدگاهی کاملاً درونی و محتوایی دارد. در نظر وی دنیا همواره در حال تحول است و هر لحظه مشکل و صورت تازه‌ای می‌یابد. در تعاملات عرفانی مولوی پیرامون زبان، حقیقت ز چکیده کامل

در اندیشه عرفانی مولانا حقیقت زبان ریشه در معنا دارد که منبعث از بارگاه الهی است. مولانا در مثنوی نسبت به زبان دیدگاهی کاملاً درونی و محتوایی دارد. در نظر وی دنیا همواره در حال تحول است و هر لحظه مشکل و صورت تازه‌ای می‌یابد. در تعاملات عرفانی مولوی پیرامون زبان، حقیقت زبان چیزی از جنس لفظ نیست بلکه از جنس صداست و آن صدا سرچشمه اصلی کلمات است. نظریات عرفانی مولانا بر ارکان خاصی استوار است که یکی از آن‌ها رکن عشق که مولانا آن را در لابه‌لای اشعار خود اساس پیشرفت‌ها و کرامت‌های انسانی می‌داند و در عین حال مولانا خداوند را مظهر و محور اصلی عشق معرفی می‌کند. عشق به خداوند در سرتاسر مثنوی شریف با عشق است. نظام موجود در جهان با هماهنگی خاصی قابل رؤیت است و حکمت خداوند ایجاب می‌کند که همه چیز و همه کس در محل به خصوص خویش بگیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - مقایسة منظومة «آنوش» و «لیلی و مجنون»
آرمان ماناسریان

در مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در ه چکیده کامل

در مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در هر دو داستان دو عاشق برای عشق خود علیه آداب و رسومی که بر زمان حاکم است می ایستند. از جمله محاسن وجود چنین آثاری، نمایاندن سنن و ارزش های حاکم در جوامع مختلف در دوران گوناگون است. شاید به همین دلیل است که ترجمة انگلیسی. روسی و فرانسوی منظومة آنونش به چاپ رسیده است ولی متأسفانه فقط بخشی از آن را دکتر هرانا فوکاسیان به فارسی برگرداناه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - ارتباط عشق، زیبایی و هنرمند از دیدگاه عرفان اسلامی
محمد صادق کریمی ابراهیم مرادی شاهین حیدری

زیبایی و عشق از مهم‌ترین مفاهیم عرفان اسلامی‌اند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معر چکیده کامل

زیبایی و عشق از مهم‌ترین مفاهیم عرفان اسلامی‌اند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معرفت شناختی عرفان اسلامی هستند. در عرفان اسلامی، هنرمند نمی تواند زیبایی را بیافریند، اما به واسطه قوای ادراکی شهود باطنی و حسی و قلبی، خیال به زیبایی‌های کشف شده در مراتب هستی "حضرات خمس"، صورت محسوس می بخشد و در نهایت هنرمند کاشف و آشکارکننده زیبایی است. بنابراین هنر تجلیگاه عشق هنرمند است و هنرش حاصل روح تزکیه‌شده‌ای است که با شهود باطنی جمال مطلق و عالم خیال را دریافت می شود و از نور معنویت عشق، زیبایی و جمال را در کالبد هنر عرفانی تابانده است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شد. بدین منظور نگارنده به نظرات اندیشمندان و مطرح نمودن دیدگاه های آنان پرداخته و در ادامه به تفسیر زیبایی و ارتباط بین عشق، زیبایی و هنرمند اقدام نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - بررسی تطبیقی جنبه‌های معناشناسی و هستی شناسی زیبایی از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
فرحناز عیدی

معناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح می‌کند. از دیدگاه وی زیبایی، غایت فی نفسه نیست و در ارتباط با خداوند است که دارای ارزش می‌شود، و منشأ همه زیبایی‌ها واجب تعالی است. همچنین نظم، تناسب و اعتدال شرایط تحقق زیبایی است و موجودی چکیده کامل

معناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح می‌کند. از دیدگاه وی زیبایی، غایت فی نفسه نیست و در ارتباط با خداوند است که دارای ارزش می‌شود، و منشأ همه زیبایی‌ها واجب تعالی است. همچنین نظم، تناسب و اعتدال شرایط تحقق زیبایی است و موجودی زیباست که کمال شایسته خود را داشته باشد و زیبایی مساوق با وجود و امری عینی و مشکک است. ملاصدرا زیبایی را عین وجود می‌داند و قائل به اصالت، تشکیک و اشتداد زیبایی است. از نظر وی منشأ همه زیبایی‌ها خداوند است و هر زیبایی و کمالی پرتوی از زیبایی و کمال خداوند است. بنابراین با وجود اینکه هر دو فیلسوف در مورد زیبایی غالباً نظرات مشابهی دارند اما با توجه به نظام فلسفی آن دو، در بعضی از موارد در بیان مسائل تفاوت‌هایی دیده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - بررسی عشق در شعر حسین منزوی و نزار قبانی
افشار عزیزی دولت آبادی فهیمه اسدی

عشق، کلیدواژه زندگی آمیخته با احساسات انسان و زمزمه‌های رمانتیک از یک احساس مثبت است که به قول مولانا طبیب جمله علت‌های ماست و ژرفنای آن شاه کلید آهنگ شعری اکثر شاعران ما به ویژه نزار و منزوی است. وجود معشوق نیز که سرچشمه اصلی این رابطه عاطفی آمیخته با سودایی است در اشع چکیده کامل

عشق، کلیدواژه زندگی آمیخته با احساسات انسان و زمزمه‌های رمانتیک از یک احساس مثبت است که به قول مولانا طبیب جمله علت‌های ماست و ژرفنای آن شاه کلید آهنگ شعری اکثر شاعران ما به ویژه نزار و منزوی است. وجود معشوق نیز که سرچشمه اصلی این رابطه عاطفی آمیخته با سودایی است در اشعار نزار قبانی و حسین منزوی مانند دیگر شاعران موج می‌زند. اما در شعر منزوی هنوز آن چهارچوب اصلی عاشقانه‌های شعر کلاسیک را بیش‌تر از شعر نزار قبانی در خود حفظ کرده است. درباره شعر و اندیشه‌های منزوی نظرات متعددی وجود دارد. با این وجود، در شعر او هنوز جایگاه عشق و عاشقانه‌ها با شعر دوره سبک هندی فاصله چندانی نگرفته است. اما شعر نزار، اگر با مضامین عاشقانه دوره‌های قبل مقایسه گردد، فاصله زمانی و فرهنگ غالب بر ذهن او با توجه به ارتباطات گسترده‌ای که با دنیای معاصر غرب دارد؛ تحوّل در شعر او، بر حسب جایگاه وی و اختلاف افکار حاکم بر جامعه با دنیای بیرون، بیش‌تر از منزوی حس می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - بررسی تطبیقی عشق مجازی در اشعار حسین منزوی و نزار قبانی
جواد کبوتری عذرا موسایی فاطمه کعب اصل

عشق یکی از مقوله‌های پرتکرار و پرطرفدار در محدوده علایق و احساسات انسانی و خصوصاً در قلمرو زبان مکتوب بشری است. هر کسی از ظن خود و از نی خویش عشق را می سراید.گرچه از دو دریچه عشق حقیقی و مجازی به عشق نگریسته شده است و عشق مجازی صرفاً در هیأت معشوقی زمینی رؤیت شده، لکن گ چکیده کامل

عشق یکی از مقوله‌های پرتکرار و پرطرفدار در محدوده علایق و احساسات انسانی و خصوصاً در قلمرو زبان مکتوب بشری است. هر کسی از ظن خود و از نی خویش عشق را می سراید.گرچه از دو دریچه عشق حقیقی و مجازی به عشق نگریسته شده است و عشق مجازی صرفاً در هیأت معشوقی زمینی رؤیت شده، لکن گاهی عشق حقیقی در پیکره معشوق زمینی تجلی می یابد از قبیل عشق فرزند به مادر یا بالعکس. عشق مجازی در چارچوب عشق زمینی و معشوقه زیبارو خلاصه نمی‌شود، بلکه به موضوعات عمیق تری چون عشق به آزادی، وطن و فرزند و... گسترش می یابد. نزار قبانی و منزوی شاعران عاشقانه سرایی بودند صاحب سبک، که توانسته اند ادبیات کلاسیک را به ادبیات معاصر پیوند بزنند. هر دو شاعر در پی ایجاد زبان جدیدی برای بیان عشق هستند و عشق را امری مقدس می دانند. نگاه نزار قبانی به زن ارتباط نزدیکی با موضوع سیاست، وطن و آزادی دارد و سعی در متعالی کردن ارزش های انسانی زن دارد. زن در اشعار وی مصداق معینی ندارد و منظور او عموم زنان عرب است ولی در شعر منزوی از زنی مشخص سخن گفته می شود. هر دو جوهره اصلی اشعار خود را از مادر می دانند و اشعار زیبایی در وصف مادر، پدر، همسر و فرزند سروده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - اضطراب تنهایی و رفع آن از دید مولانا و یالوم
راضیه سلمانپور رضا اشرف زاده محمد فاضلی

تنهایی دل مشغولی انسان در طول تاریخ بوده و هست و معانی مختلف و انواع متعددی دارد که در حوزه های مختلف فلسفه، عرفان و روان شناسی، جامعه شناسی و ... قابل بحث و بررسی است. یالوم معنادرمان اگزیستانسیالیست است. او بر چهار اضطراب مرگ، تنهایی، آزادی و بی معنایی که به گفته او ر چکیده کامل

تنهایی دل مشغولی انسان در طول تاریخ بوده و هست و معانی مختلف و انواع متعددی دارد که در حوزه های مختلف فلسفه، عرفان و روان شناسی، جامعه شناسی و ... قابل بحث و بررسی است. یالوم معنادرمان اگزیستانسیالیست است. او بر چهار اضطراب مرگ، تنهایی، آزادی و بی معنایی که به گفته او ریشه در هستی انسان دارند، تمرکز می کند و برای رهایی انسان از این چهار دلواپسی معتقد به ابداع معناست و معنای زندگی را در سه چیز می داند: خدمت کردن به دیگران، خودشکوفایی، آفرینش. یالوم و مولانا هر دو به تنهایی بنیادین معتقدند و هر دو در صدد رفع این تنهایی هستند و هر کدام راه حلی برای رهایی از این تنهایی ارائه کرده‌اند. در این مقاله نویسندگان سعی بر بررسی تطبیقی دیدگاه مولانا و یالوم در این موضوع با روش تحلیلی- توصیفی دارند. هدف این تحقیق روشن کردن تفاوت های موجود در دیدگاه‌های آنان درباره این سؤالات می باشد: آیا تنهایی بنیادینی که مولانا به آن معتقد است، همان تنهایی بنیادینی است که یالوم مطرح می کند؟ از طرف دیگر راهکار آن دو برای رفع این تنهایی و رهایی از اضطراب چیست؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - نقد تحلیلی شرح‌های ختمی لاهوری و جمال آفتاب از منظر عشق و عرفان بر دیوان حافظ
فتح الله آسترکی

تا کنون شرح‌ها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرح‌ها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایش‌های عرفانی می‌دانند؛ یا تعبیر و تفسیر آن‌ها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، ای چکیده کامل

تا کنون شرح‌ها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرح‌ها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایش‌های عرفانی می‌دانند؛ یا تعبیر و تفسیر آن‌ها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، این است که آیا این‌ گونه نگاه‌ها به دیوان حافظ منطقاً درست است یا راه میانه‌ای هم وجود دارد؟ نگارنده بر این باور است که نگاه جزمی و صرفاً یکسویه به این اثر هنری روا نیست. در این مقاله تلاش شده است تا با تکیه بر چند بیت از دیوان حافظ و مقایسه دو شرح کامل عرفانی، غیر عرفانی بودن بعضی از اشعار حافظ نیز مشخص شوند. دو تفسیر عرفانی که دست مایه تحقیق در این مقاله قرار گرفته‌اند، عبارت‌اند از جمال آفتاب و آفتاب هر نظر از علیسعادتپرور که در سال 1380 به چاپ رسیده است، و دیگری شرح عرفانی ختمی لاهوری بر دیوان حافظ اثرابوالحسن عبدالرحمن ختمی لاهوری که در نیمه اول قرن یازدهم در هند به رشته تحریر درآمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - نگاهی تطبیقی به درونمایه‌های مشترک زنانه در شعر غاده السمان و پروین اعتصامی
سعیده میرحق جو لنگرودی فاطمه علی‌نژاد چمازکتی

غاده السمان شاعر سوری عصر معاصر است که زن، عشق، تبعیض و تعصب ستیزی از بن مایه های اصلی اکثر اشعارش می باشد. در جهان او را بیش‌تر به عنوان نویسنده می‌شناسند. پروین اعتصامی شاعره ایرانی است که در اشعارش عشق به انسانیت، آزادگی، عدالت اجتماعی، علم، هنر و عشق به قشرهای محروم چکیده کامل

غاده السمان شاعر سوری عصر معاصر است که زن، عشق، تبعیض و تعصب ستیزی از بن مایه های اصلی اکثر اشعارش می باشد. در جهان او را بیش‌تر به عنوان نویسنده می‌شناسند. پروین اعتصامی شاعره ایرانی است که در اشعارش عشق به انسانیت، آزادگی، عدالت اجتماعی، علم، هنر و عشق به قشرهای محروم و رنج دیده جامعه موج می زند. این پژوهش، زندگینامه و اشعار دو بانوی شاعر را مورد بررسی قرار داده و تشابه و اختلاف در مضامین را برمی شمرد و به این نتیجه می‌رسد که چگونه دو شاعر در دو برهه زمانی نزدیک به هم تا این اندازه می توانند از مشابهت برخوردار باشند و از دریچه احساس و عاطفه این دو زن، جهان و مسائل موجود در آن را بنگرند، و به اندیشه‌ای نو و بدیع در تطبیق میان ادبیات فارسی و عربی دست یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - عقل و عشق از دیدگاه مولانا و حافظ
ریحانه کمانه

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و خود نیز در این آثار جلوه‌های گوناگونی یافته است. مقاله حاضر به بررسی نظریه مولوی و حافظ درباره عقل و عشق است. طنازی شنیدنی و خاطر نوازی مکرر که ذائقه فرد را شیرین می‌کند. در این مقاله به شیوه تطبیقی، عشق در غزلیات دو شاعر برر چکیده کامل

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و خود نیز در این آثار جلوه‌های گوناگونی یافته است. مقاله حاضر به بررسی نظریه مولوی و حافظ درباره عقل و عشق است. طنازی شنیدنی و خاطر نوازی مکرر که ذائقه فرد را شیرین می‌کند. در این مقاله به شیوه تطبیقی، عشق در غزلیات دو شاعر بررسی و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت بیان شده است. اگرچه می‌توان گفت عشق زمینی و آسمانی دو رنگ اصلی عشق هستند و عشق به قدمت عمر و گستردگی‌اش، وسیع و مبهم است اما تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا و حافظ درباره عشق می‌تواند در روشنگری پیچیدگی‌های این موضوع جهانشمول مؤثر باشد. همچنین با بررسی دیدگاه آنان علت شهرت هر یک در گونه‌ای از غزل عاشقانه مشخص خواهد شد. بحث عقل و عشق از مباحث بسیار مهم و کلیدی شعر مولانا و حافظ است. لذا در این نوشتار به بحث و تفحص در خصوص عقل و عشق در این دو اثر پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - بررسی و تحلیل شیوه‌های وصف عشق در سمک عیار
سارا جمالی اکبر صیادکوه

10.30495/dk.2022.1934952.2302

سمک عیار نوشتۀ فرامرز بن خداد، قدیم‌ترین اثر در حوزۀ ادبیات داستانی زبان فارسی است. اگر چه این داستان بلند عامیانه، از منظر هنر داستان‌نویسی، نقص‌هایی دارد، بسیار جذاب و سرگرم‌کننده است. سمک عیار پر از نشانه‌های زندگی اجتماعی است؛ ولی یکی از گفتمان‌های پربسامد آن عشق اس چکیده کامل

سمک عیار نوشتۀ فرامرز بن خداد، قدیم‌ترین اثر در حوزۀ ادبیات داستانی زبان فارسی است. اگر چه این داستان بلند عامیانه، از منظر هنر داستان‌نویسی، نقص‌هایی دارد، بسیار جذاب و سرگرم‌کننده است. سمک عیار پر از نشانه‌های زندگی اجتماعی است؛ ولی یکی از گفتمان‌های پربسامد آن عشق است. داستان با عشق شاهزادۀ حلب، خورشید شاه به مه پری، دختر فغفور چین، آغاز می‌گردد و تقریباً تمام روی‌دادهای آن حول محور این عشق می‌گردد. موضوع مقالۀ حاضر بررسی و تحلیل شیوه‌ها و شگردهای وصف عشق، معشوق و عاشق در این داستان است. نویسندگان مقاله می‌خواهند بر طرز تلقی نویسنده از عشق و ملائمات آن تأمل کنند و دریابند که او برای باز نمود ویژگی‌های عشق و احوال عاشق و معشوق و صحنه‌های دیدار و به هم‌آمیزی عشاق، کدام ابزارهای بلاغی را به کار گرفته است.داده‌های این پژوهش با روش کتابخانه‌ای به دست آمده و پس از مقوله‌بندی، با استفاده از روش کیفی، تحلیل و توصیف شده است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که در سمک عیار، عشق اساساً جسمانی، اشرافی و مردسالار و مرکز دایرۀ کنش‌های نیک و بد اشخاص داستان است. این عشق چنان قدرتمند است که می‌تواند عاشق را، در طلب معشوق و رسیدن به وصال از حلب به چین بکشاند. ابزارهای بلاغی نویسنده برای تجسم این احوال، تشبیه، استعاره، کنایه و به ویژه وصف هنری، بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - پیوند عقل و عشق در معنی دادن به زندگی، در مثنوی مولانا
لیلا شهریاری حسین اسماعیلی محمد شفیعی

10.30495/dk.2022.1952692.2444

اگرچه مولانا در پاسخ به این پرسش که معنای زندگی چیست؟ به صراحت سخن نمی‌گوید، در عمل، تمام آن چه در مثنوی گفته به نوعی با زندگی و معنای آن سروکار پیدا می‌کند. زیرا مثنوی از آغاز تا انجام، مخاطبی ره گم‌کرده را در نظر دارد، که جای خالی معنا را در زندگی‌اش احساس می‌کند؛ اما چکیده کامل

اگرچه مولانا در پاسخ به این پرسش که معنای زندگی چیست؟ به صراحت سخن نمی‌گوید، در عمل، تمام آن چه در مثنوی گفته به نوعی با زندگی و معنای آن سروکار پیدا می‌کند. زیرا مثنوی از آغاز تا انجام، مخاطبی ره گم‌کرده را در نظر دارد، که جای خالی معنا را در زندگی‌اش احساس می‌کند؛ اما مشغله‌های زندگی مادی، راه ورود او را به زندگی معنوی مسدود کرده است. از آنجا که هرکس به شیوه‌ای خاص به زندگی معنا می‌دهد، مولانا در خلال ارائه تصویری از مولفه‌های زندگی معنادار خود، می‌خواهد به مخاطب در، یافتن این مؤلفه‌ها کمک کند. امّا البته یافتن نشانه‌ها که در زندگی شکوهمند، ژرف و گستردۀ مولانا، با توجه به نظم پریشان مثنوی، آسان نیست. اما از آن جا که جهان بینی مولانا، از دو سرچشمۀ عقل و عشق آب بر می‌گیرد، او این دو را در جهت دادن به زندگی هر انسانی، مقوله‌هایی تعیین کننده به شمار می‌آورد. مقالۀ حاضر با این فرض آغاز می‌شود که عقل و عشق و ملایمات هر یک، به مثابۀ دو مقولۀ متقابل و متعامل که اصلی ترین مولفه‌های زندگی معنادار است، توانایی آن را دارند که اولاً هر معنایی را که در نهایت عاطفی یا عقلانی است، از صافی خود عبور دهند و ثانیاً گنجایش آن را دارند که هر اندیشۀ متقابلی به یاری آن‌ها تأویل گردد.این مقاله که داده‌هایش با روش کیفی تحلیل و توصیف شده با هدف نشان دادن پیوندپذیری عقل و عشق به مثابۀ دو مولفۀ اصلی زندگی مادی و معنوی انسان، نگارش یافته است. مهم ترین دستاورد این پژوهش این است که زندگی هر انسان، تنها می‌تواند در پیوند عقل و عشق، معنادار شود. زیرا عقل حوزۀ خردمندانه و عشق قلمرو عاطفی زندگی را به مثابۀ دو ساحت بنیادین وجود او، تکامل می‌بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - بررسی عنصر آتش در ایران باستان و چگونگی بازتاب آن در اندیشۀ مولانا
سهیلا ذوقی

10.30495/dk.2022.575867.1200

یکی از عناصر سازنده و بنیادی در جهان مادّی که همواره نقش ارزشمندی در زندگی بشر ایفا کرده است، آتش است. هر چه در جهان وجود دارد همگی به نوعی با این عنصر مقدّس در ارتباط است. آتش از دیرباز دراساطیر ایرانی، جایگاه ویژه داشته است. زرتشت به آن جنبۀ اخلاقی و معنوی داد و آن را چکیده کامل

یکی از عناصر سازنده و بنیادی در جهان مادّی که همواره نقش ارزشمندی در زندگی بشر ایفا کرده است، آتش است. هر چه در جهان وجود دارد همگی به نوعی با این عنصر مقدّس در ارتباط است. آتش از دیرباز دراساطیر ایرانی، جایگاه ویژه داشته است. زرتشت به آن جنبۀ اخلاقی و معنوی داد و آن را علامت و نشانۀ زنده‌ای از پاکی و طهارت دانست.با توجه به راز آفرینی و شکوهمندی ذات آتش و نماد بودن آتش در اساطیر و افسانه‌های اقوام و ادیان گذشته و امروز، درمی‌یابیم که‌ این عنصر همواره با زندگی و حیات انسان‌ها و مناسک و مراسم آیینی آن پیوند داشته است. مسلم است که آتش در پیشینۀ فرهنگی نیاکان ما، باور و اعتقادی دینی بوده است؛ اما امروز می‌توان آن را نماد پیوند در فرهنگ گذشته و حال دانست. عارف ایرانی مثل مولانا این آتش را در مکتب عشق و جمال به بیان‌های رمزی بیان نموده و دیدار با نور را چون زرتشت در مراحل سیر و سلوک نشان داده و در شهود باطنی به دیدار با نور رسیده است. این آتش همانی است که درگفتۀ مولانا چنین انعکاس یافته است هرکه این آتش ندارد نیست باد و این آتش در شراب معنوی و موسیقی عرفانی و جمال معشوق بروز می‌کند و عرفان ایرانی را یکسره به رنگ خود درمی‌آورد. در این گفتار کوشیده می‌شود تا تفسیر و تحلیلی از آتش در دیدگاه مولانا با روش تحلیلی(کتابخانه‌ای) داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - خوانش رمزگان های دفتر «دستور زبان عشق» از قیصر امین پور بر اساس نظریۀ رمزگان های پنج گانۀ بارت
ندیم اصغری قاجاری حسنعلی عباسپور اسفدن محمدعلی خالدیان

10.30495/dk.2021.1928421.2240

نشانه شناسی تأثیر برجسته ای در تحلیل ابعاد پرداخته نشدۀ متون ادبی دارد. در نظام نشانه ها، رمزگان ها اهمیت ویژه ای دارند. در این زمینه، آراء رولان بارت از اعتبار بیشتری برخوردار است. او رمزگان ها را به پنج نوع کنشی (Action Narrative)، هرمنوتیکی (Hermeneutic)، نماد چکیده کامل

نشانه شناسی تأثیر برجسته ای در تحلیل ابعاد پرداخته نشدۀ متون ادبی دارد. در نظام نشانه ها، رمزگان ها اهمیت ویژه ای دارند. در این زمینه، آراء رولان بارت از اعتبار بیشتری برخوردار است. او رمزگان ها را به پنج نوع کنشی (Action Narrative)، هرمنوتیکی (Hermeneutic)، نمادین (Symbolic)، معنابُنی (Semantic) و فرهنگی (Referential) تقسیم می کند. به این واسطه، امکان ارائۀ تحلیلی متقن از لایه های زیرین و ثانویۀ متن فراهم می شود. در مقالۀ پیش رو، با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی و نیز، با کاربست نظریۀ رمزگان بارت، غزل های قیصر امین پور در مجموعۀ دستور زبان عشق بررسی و تحلیل شده است تا نشان داده شود که روایت چه اندازه در بازتولید معانی مختلف تأثیر مستقیم دارد. نتایح تحقیق نشان می دهد که بازتاب رمزگان فرهنگی در این غزل ها حاکی از نمود گستردۀ گفتمان ایدئولوژیک، دینی، عارفانه، ادبی و عاشقانه برای پیشبرد روایت ها است. رمزگان هرمنوتیکی برای سهیم کردن مخاطب در کشف ابعاد مبهم روایت به کار گرفته شده است. قیصر با موضوعیت بخشی در ابتدای غزل ها، ضمن ایجاد تعلیقی در ارائۀ پاسخ ها، در نهایت به افشاگری می پردازد و بر گسترۀ شناخت گروه هدف می افزاید. تقابل های دوگانی در رمزگان نمادین، زمینه ای مطلوب برای عینیت بخشی به درونی های راوی بوده و ذهنیات او را محسوس جلوه داده است. بخشی از کیفیت رمزگان معنابنی در غزل های قیصر نشان می دهد که او با استفاده از واژه ها و عبارات دینی و عاطفی، نظام دلالتی مورد نظر خود را شرح داده است. همچنین، رمزگان کنشی در باورپذیری و تبیین انتزاعیات و احوالات نامحسوس راوی تأثیر مطلوبی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - بازنمود «دیگری» در شعر عارف قزوینی و میرزاده عشقی از منظر نظریۀ پسااستعماری
منوچهر جوکار محمدرضا علم مختار ابراهیمی علی طاهانسب

10.30495/dk.2021.1918109.2160

مطالعات پسااستعماری رویکردی بین رشته‌ایی است که در دهه‌های گذشته گسترش فراوان داشته است. این مطالعات به طور مشخص در حوزۀ ادبیات و تولیدات فرهنگی به واکاوی و نقد بازنمودهای گفتمان پسااستعمار در دوران پسااستقلال می‌پردازد. در این حوزة مطالعاتی، مفاهیم پسااستعماری همچون ار چکیده کامل

مطالعات پسااستعماری رویکردی بین رشته‌ایی است که در دهه‌های گذشته گسترش فراوان داشته است. این مطالعات به طور مشخص در حوزۀ ادبیات و تولیدات فرهنگی به واکاوی و نقد بازنمودهای گفتمان پسااستعمار در دوران پسااستقلال می‌پردازد. در این حوزة مطالعاتی، مفاهیم پسااستعماری همچون اروپامحوری، جنسیت، فرودست، دیگری، نژادگرایی و گفتمان شرقشناسی، در دو مقولة کلی استعمارگر و استعمارزده واکاوی می‌شود.این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و براساس استقرا از مجموعه اشعار عارف قزوینی و میرزاده عشقی و با تکیه بر نظریات پسااستعماری به بررسی بازنمود دیگری در شعر آن‌ها پرداخته و از منطر گفتمان پسااستعماری، نشان می‌دهد که این شاعران چگونه در برابر دوگانه‌سازی گفتمان استعماری، به بازیابی هویت خودی در برابر دیگری سازی غرب پرداخته اند و در عین مبارزه با استعمارگران، گاه با متوسل شدن به ناسیونالیسم باستانگرایی افراطی، در شناخت مقاصد استعمار مدرن دچار اشتباه شده‌اند که نتیجه‌اش به سود استعمار و استبداد و تحکیم پایه های قدرت او تمام شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - شرح حال سید بهاءالدّین مستوفی گنجینه ای جای مانده در تاریخ ادبیات
شیوا ده بزرگی علی محمد موذنی ثوراله نوروزی داودخانی

10.30495/dk.2021.1871575.1454

سیّد بهاءالدّین مستوفی شاعر جای مانده ای است که در کتاب های تاریخ ادبیات به وی اندک اشاره ای نشده است. تنها نام وی را در برخی از تذکره هایی که اینک چون گنج که در ویرانه ای پیدا شود می توان یافت. با آن که وی در علوم مختلف چون: ریاضیّات،‌ رمل و اعداد، فنون شاع چکیده کامل

سیّد بهاءالدّین مستوفی شاعر جای مانده ای است که در کتاب های تاریخ ادبیات به وی اندک اشاره ای نشده است. تنها نام وی را در برخی از تذکره هایی که اینک چون گنج که در ویرانه ای پیدا شود می توان یافت. با آن که وی در علوم مختلف چون: ریاضیّات،‌ رمل و اعداد، فنون شاعری و در دانستن نوشته های یونانی،‌ سُریانی و عبـری و از خطوط نستعلیق و شکسته و نسخ آگاه و در شناخت جواهر شعری علم عروض و در سرودن انواع قالب های ادبی اشراف داشته است، ‌اما جای تأسّف است که به وی اندک توجّهی نگردیده است وتا کنون تحقیقاتی در زمینۀ این شاعر بزرگ انجام نگرفته است. از وی غزلیّات، ‌قصاید و قطعه های فـراوان در دست می باشد که نشانۀ تفکّر عارفانه و زاهدانۀ اوست. محتوای اشعار وی بیشتر در مدح و منقبت ائمّۀ اطهار (ع) و مولای متّقیان علی (ع) می باشد. در این مقاله، علاوه بر آنچه که برای بهاءالدّین بسیار دارای اهمیّت بوده است، بــه علومی که ایشان به آن آگاه، به خصوص صناعات ادبی همراه با اشعار مربوط که یکی از موضوعات بسیار مهم در علم زبان و ادبیّات فارسی می باشد نیز اشاره شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - کاربرد جملات خبری و انشایی با استفاده از وام واژگان غربی و مضمون‌آفرینی در اشعار میرزاده عشقی
علی قائم پناه تاج آبادی مریم غلامرضا بیگی مجید حاجی زاده عسکری

10.30495/dk.2022.1968889.2595

سیّد محمّد رضامیرزاده عشقی، شاعر، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی در سال 1273 هـ..ش در همدان به دنیا آمد. وی از چهره‌های سرشناس و پرشور عصر مشروطه در ایران به شمار می‌رود. عاطفه و موسیقی در شعر وی با هم پیوندی ناگسستنی و صنایع ادبی و علوم معانی در شعرش نقش برجسته‌ای دارند چکیده کامل

سیّد محمّد رضامیرزاده عشقی، شاعر، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی در سال 1273 هـ..ش در همدان به دنیا آمد. وی از چهره‌های سرشناس و پرشور عصر مشروطه در ایران به شمار می‌رود. عاطفه و موسیقی در شعر وی با هم پیوندی ناگسستنی و صنایع ادبی و علوم معانی در شعرش نقش برجسته‌ای دارند. آنچه در شعر عشقی نمایان است، جنبۀ اجتماعی شعر اوست به‌گونه‌ای که محتوای اجتماعی - سیاسی اشعارش با زندگی مردم معاصر، پیوند خورده است. نویسنده در این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و روش کتابخانه‌ای، انواع جملات خبری و انشایی با استفاده از وام واژگان غربی را در اشعار عشقی، مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عشقی در جمله‌های خبری و انشایی با استفاده از وام واژگان غربی و با تصویرسازی و مضمون‌آفرینی، با زبان طنز و کنایه به‌نقد مسائل اجتماعی و سیاسی، نابسامانی اوضاع مملکت و دخالت بیگانگان در امور حکومتی پرداخته و به‌خوبی توانسته است، تصاویر شعری را در خدمت آرمان‌های اجتماعی و سیاسی خود به کار گیرد و انتقادهای تند سیاسی را در قالب جمله‌های خبری و انشایی بیان کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - سیمای پیامبر (ص) در مثنوی مولانا
جواد جعفریان پرویز حیدری

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - سیمای صحابه در شعر سنایی
زهرا دری مهرناز داستانگو

در فایل اصل مقاله موجودد است.

در فایل اصل مقاله موجودد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - ردّ پای واسوخت بر جاده ی شعر فارسی(از سبک خراسانی تا درخشش در قالب یک مکتب مستقل)
هادی خدیور شیما فرجی

نویسندگان این مقاله نخست سعی دارند به ارائة تعریف دقیقی از واسوخت ، انواع و اهداف آن بپردازند و مشخّص کنند که شاعران از چه زمان و به چه دلیل رو به سرایش اشعار واسوختی آورده‌اند . نیز تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های مضامین واسوختی در سبک خراسانی و عراقی در مقایسه با مکتب واسو چکیده کامل

نویسندگان این مقاله نخست سعی دارند به ارائة تعریف دقیقی از واسوخت ، انواع و اهداف آن بپردازند و مشخّص کنند که شاعران از چه زمان و به چه دلیل رو به سرایش اشعار واسوختی آورده‌اند . نیز تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های مضامین واسوختی در سبک خراسانی و عراقی در مقایسه با مکتب واسوخت از جمله دستاوردهای این پژوهش است. واسوخت از مصدر مرکب مرخّم به معنی بیزاری و رویگردانی عاشق از معشوق می‌باشد. مضامین واسوختی از ابتدا همراستا با جریان سوخت- البته نه به فراگیری آن- بلکه همواره با شدّت و ضعفی متفاوت از جانب شاعران مختلفی به شعر کشیده شده که البته پرداختن به این مضمون با اعمال پاره‌ای تغییرات امروزه نیز کاربرد دارد. مضمون واسوخت در سبک خراسان از اعتدالی نسبی برخوردار است به طوری که رفتار واسوختی به یک‌اندازه از محبّ و محبوبِ اشعار سبک خراسانی سر می‌زند. در سبک عراقی هرچند معشوق بر مسند ناز تکیّه می‌زند و عاشق بر مفرشِ نیاز نزول می‌کند؛ امّا رگه‌هایی کمرنگ از واسوخت‌گویی در سروده‌های شاعران سبک عراقی نیز به چشم می‌آید که در نوع خود جالب توجّه است.گفتنی است این شیوه از واسوختگویی که در سبک‌های خراسانی ، آذربایجانی و عراقی بیشتر در لابه‌لای اشعار سوختی قرار می‌گرفت، با روی کار آمدن مکتب واسوخت تغییر نمود و شکلی مستقل یافت. واسوخت و سوخت هر دو از بطن وقوع‌گرایی زاده شدند. وقوع نیز تحت الگوی حقیقت‌سرایی و حقیقت‌انگاری شکل گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - بررسی جایگاه زن و عشق در ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی
اسماعیل حاکمی راضیه زواریان

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - بررسی و مقایسه ی تطبیقی بنمایه های فکری در اشعار محمدحسین و رابرت لی فراست » شهریار « بهجت تبریزی با تأکید بر الهیات، فلسفه، عشق
لیلا سلیمانزاده محمدرضا شادمنان کیان پیشکار

ادبیات تطبیقی یا هم‌سنجی،شاخه‌ای از نقد ادبی است که از روابط ادبی ملل و زبان‌های مختلف و از تعامل میان ملّت‌ها با یکدیگر سخن می‌گوید و به دیگر سخن ادبیات تطبیقی بازشناخت خود از زبان دیگری است. بر اساس این تعریف در این پژوهش سعی شده است تشابه و تفاوت طرز تفکر و اندیشه‌ها چکیده کامل

ادبیات تطبیقی یا هم‌سنجی،شاخه‌ای از نقد ادبی است که از روابط ادبی ملل و زبان‌های مختلف و از تعامل میان ملّت‌ها با یکدیگر سخن می‌گوید و به دیگر سخن ادبیات تطبیقی بازشناخت خود از زبان دیگری است. بر اساس این تعریف در این پژوهش سعی شده است تشابه و تفاوت طرز تفکر و اندیشه‌های دو شاعر معاصر ایرانی و‌ آمریکایی یعنی محمدحسین بهجت تبریزی (1367ـ1285) و رابرت لی فراست (1963ـ1874) بررسی‌ شده تا هم نوعی ارتباط فرهنگی میان ادبیات معاصر ایران و آمریکا برقرار کرده و هم تأثیر هر یک بر دیگری را مورد بررسی قرار دهد؛ و به ‌این ‌ترتیب جایگاه شعری هر یک از این شاعران بزرگ با تأکید بر الهیات و فلسفه، طبیعت، عشق و وطن مشخص گردد. چرا که در نگاه اول در کلام استاد شهریار به‌عنوان شاعر معاصر شرق و رابرت لی فراست به‌عنوان شاعر غرب ازلحاظ توجه به زندگی ساده‌ی روستایی ـ عشق و نیز افکار فلسفی و عرفانی تشابهاتی به چشم می‌خورد؛ و این عوامل باعث شده تا هم نوعی تخیلی شیرین به اشعار این دو شاعر حاکم شود و هم شعرشان ساده و نزدیک به فهم عامه مردم باشد و در دل و روح مردم تأثیر عمیق بگذارد و نام و آوازه‌ی شهریار و فراست را علاوه بر ایران و آمریکا به خارج از مرزهای این دو کشور نیز ببرد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - مفهوم برتر از هستی و فقدان ارتباط در اندیشه فلوطین
طاهره مسگر هروی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - بررسی تطبیقی مکتب رمانتیسم در اشعار نیما یوشیج و خلیل مطران
سیده نسرین عبادیان زهرا سلیمانی

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - ازدواج در مثنوی «ویس ورامین »
سید محمد شاهمرادی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - جایگاه عرفان در شعر شهریار
سید محمد شاهمرادی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - بررسی رمان هاواردزاند اثر ای. ام. فارستر از دیدگاه اخلاقی مارتا سی. نازبام
سیما فرشید تلی شعوری

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - بازتاب مفهوم قرآنی صبر در آثار عطار نیشابوری
ابراهیم هادی عباس ماهیار

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - نشانه‌شناسی مفهوم عشق در منظومة ویس و رامین بر اساس نظریه رمزگان دانیل چندلر
سعیده فرامرزی فرد سیاوش مرادی هادی خدیور

10.30495/dk.2020.677301

کتاب ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد گرگانی ازجمله منظومه‌های عاشقانة ماندگار در ادب پارسی است. این کتاب روایت عشق ممنوعة ویس بر برادر همسر خود رامین و البته احساس عاشقانة متقابل رامین به اوست. فخرالدین اسعد گرگانی یک داستان قدیمی پهلوی را که پیرامون منشأ آن بین مورخین اخ چکیده کامل

کتاب ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد گرگانی ازجمله منظومه‌های عاشقانة ماندگار در ادب پارسی است. این کتاب روایت عشق ممنوعة ویس بر برادر همسر خود رامین و البته احساس عاشقانة متقابل رامین به اوست. فخرالدین اسعد گرگانی یک داستان قدیمی پهلوی را که پیرامون منشأ آن بین مورخین اختلاف وجود دارد را به نظم درآورده و به نظر می‌رسد قدری باورهای خود را در آن دخیل کرده است چراکه در بسیاری از ابیات و تکه‌های داستان با نگاهی شگفت مندانه و قاضی مأبانه روبه‌رو هستیم. در اینجا ما با روش نشانه‌شناسی و با استفاده از نظریه رمزگان دانیل چندلر به دنبال بررسی مفهوم عشق در قالب رمزگان‌های اجتماعی، ادراکی، تفسیری و متنی هستیم. این داستان سرشار از مفاهیم ناب عاشقانه بر مبنای رمزگان‌های یادشده و تجربیاتی جالب در قیاس با نظریات جدید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - زیبایی شناسی در عرفان زرتشتی و مشترکات آن با عرفان مولانا جلال الّدین محمّد بلخی
سهیلا ذوقی

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

93 - تفسیر کاربردی گونه های مختلف معشوق در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر نظریات اریک فروم
زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزاده

سیمین بهبهانی معمار شعر عاشقانه معاصر است وهنر بزرگ وی در طراحی این جهانهای تودرتوی عاشقومعشوق است که هیچ یک در تزاحم با دیگری نیستند. براساس نظریات فروم بین عشق به خدا، عشق مادر بهفرزند، عشق برادرانه، عشق به جنس مخالف، ویا حتی عشق به نفس، فرق اساسی وجود ندارد؛ بلکه ماه چکیده کامل

سیمین بهبهانی معمار شعر عاشقانه معاصر است وهنر بزرگ وی در طراحی این جهانهای تودرتوی عاشقومعشوق است که هیچ یک در تزاحم با دیگری نیستند. براساس نظریات فروم بین عشق به خدا، عشق مادر بهفرزند، عشق برادرانه، عشق به جنس مخالف، ویا حتی عشق به نفس، فرق اساسی وجود ندارد؛ بلکه ماهیت اینعشقها، همه یکی است وتنها موضوع آنها متفاوت است. این جستار با روش تحلیلی - توصیفی به تفسیر گونه-های مختلف معشوق براساس نظریات اریک فروم با ذکر شواهد در اشعار سیمین بهبهانی پرداخته است کهبازتابی از رهیافت ترکیبی جامعهشناسی – روانشناسی را به خواننده عرضه میکند. نتایج این پژوهش نشانمیدهد که میان نظریات اریک فروم وسیمین بهبهانی دربارة گونههای مختلف معشوق وجه اشتراک بسیاریوجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

94 - رابطه شکست عشقی با استرس تحصیلی دانشجویان دانشگاه زنجان: نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان
زهرا مختاری آمنه تواندل زهرا حسینی فاطمه غلامی‌فرد عباس نجفی پور تابستانق

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه شکست عشقی با استرس تحصیلی دانشجویان با میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند که از بین آنها تع چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه شکست عشقی با استرس تحصیلی دانشجویان با میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند که از بین آنها تعداد ۳۰۵ نفر به روش نمونه ‌گیری در دسترس انتخاب و در این پژوهش شرکت داده شدند. ابزارها شامل پرسشنامه‌ ضربه عشق راس (۱۹۹۹)، پرسشنامه نظم‌جویی شناختی هیجان (CERQ-P) و استرس تحصیلیزاژاکووا، لینچ و اسپینشاد (۲۰۰۵) بودند. برای تحلیل داده‌ها از مدل‌های ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان دادند شکست عشقی همبستگی مثبت با استرس تحصیلی (۳۶/۲t=، ۰۱۱/۰p=) و همبستگی منفی با متغیر تنظیم شناختی هیجانی دارد (۵۰/۴- t=، ۰۰۰/۰p=). همچنین بین تنظیم شناختی هیجان با استرس تحصیلی رابطه معناداری بدست آمد (۱۶/۶۲t=، ۰۰۰/۰p=). در نهایت با استفاده از آزمون سویل نقش میانجیگری تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین شکست عشقی و استرس تحصیلی با ضریب مسیر ۶۲/۰- و مقدار ۱۴/۱۷- t= مورد تایید قرار گرفت. نتیجه‌گیری: این پژوهش علاوه بر گسترش مبانی نظری موضوع مورد مطالعه، در برگیرنده مفاهیمی برای شناخت اثرات منفی شکست عشقی در بین افراد بود. برای کاهش پیامدهای شکست عشقی به ویژه در حیطه تحصیلی می‌توان با برگزاری کارگاه‌های آموزشی مبتنی بر ذهن آگاهی و آموزش تنظیم هیجانی دانشجویان قدم محکمی در راستای اهداف پژوهشی برداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

95 - العولمة الثقافیّة والتّهجين اللغوي في الرّواية الجزائريّة والإيرانيّة روايتا مملكة الفراشة وعشق وچیزهای دیگر أنموذجاً
زهرا صادقی کبری روشنفکر فرامرز میرزایی خلیل پروینی

لقد اتسعت رقعة تأثير العولمة الثقافيّة عقب الثورة المعلوماتيّة في العقود الأخيرة ممّا تركت لمساتها في شتى مناحي الحياة ومن ضمنها الناحية اللغويّة حيث أدّى الأمر إلى تفشّي ظاهرة التّهجين اللّغوي في مختلف المجالات العلميّة والثقافيّة بما فيها الرواية الإيرانيّة والجزائريّ چکیده کامل

لقد اتسعت رقعة تأثير العولمة الثقافيّة عقب الثورة المعلوماتيّة في العقود الأخيرة ممّا تركت لمساتها في شتى مناحي الحياة ومن ضمنها الناحية اللغويّة حيث أدّى الأمر إلى تفشّي ظاهرة التّهجين اللّغوي في مختلف المجالات العلميّة والثقافيّة بما فيها الرواية الإيرانيّة والجزائريّة. نتعرّض في هذا المقال لإشكالية العولمة الثقافیة والتّهجين اللغوي في روايتي "مملكة الفراشة" و"عشق وچیزهای دیگر" لكونهما نموذجتين بارزتين من الأعمال السرديّة الهجينة وذلك في ضوء نظريّة العولمة التحوليّة وعلى أساس المنهج الوصفي والتحليليّ المقارن. تدلّ النتائج على أنّ التهجين اللغوي الناتج عن العولمة الثقافية ظهر في الخطاب السردي لروايتي مملكة الفراشة وعشق وچیزهای دیگر بنوعيه الاسم والجملة غير أن التّهجين اللّغوي عن طريق الاسم هو أبرز نوع التهجين الذي تجلّت مظاهرها في هاتين الروايتين. حسب بيانات التحليل الإحصائي، مكوّن تغيير أسماء الشخوص وتشويهها بإجمالي 33٪ وتكرار 465 هو المكوّن الأكثر تواجداً وتوظيفاً في رواية مملكة الفراشة ثم يأتي مكوّن استحضار أسماء الأعلام والمشاهير الأجانب بإجمالي 25% وتكرار 352. أما بالنسبة لرواية عشق وچیزهای دیگر، مكوّن أسماء نمط الحياة بإجمالي 49٪ وتكرار 220 احتلّ المرتبة الأولى وهو المكوّن الأكثر حضوراً واستخداماً في هذه الرواية، ثم یليه مكون أسماء الشّخوص الهجينة بإجمالي 27% وتكرار 122. كما يظهر البحث أنّ الاختلاف الأساسي بين هاتين الروايتين بالنسبة للتهجين اللغوي يكمن في نوع اللغة المستخدمة ثم كمية تهجين الأسماء من قبل الكاتبين حيث "الأعرج" كان الأكثر حرصاً على استخدام اللّغة الفرنسيّة وتهجين أسماء الشّخوص وتشويهها بينما اقتصر "مستور" على توظيف الإنجليزيّة فحسب وهو لم يكن بقدر الأعرج حريصاً على تغيير أسماء الشّخوص وتشويهها. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

96 - موازنة بین العقل والحسن والحبّ فی رسالتی السهروردی والفضولی
زهرا پارسا پور خدیجة عارفی

تحتلّ مفاهیم کالحب والحسن والعقل مکانة کبیرة فی المؤلفات الصوفیة "العرفانیة". وتعتبر رسالة "فی حقیقة العشق" للسهروردی نسیج وحدها فی هذا المجال حیث شخّص السهروردی فیها مفاهیم مجردة من مثل الحسن والعشق والعقل وخلق من خلال ذلک قصة صوفیة فلسفیة وقد تبعه بعده الکثیر من الشعر چکیده کامل

تحتلّ مفاهیم کالحب والحسن والعقل مکانة کبیرة فی المؤلفات الصوفیة "العرفانیة". وتعتبر رسالة "فی حقیقة العشق" للسهروردی نسیج وحدها فی هذا المجال حیث شخّص السهروردی فیها مفاهیم مجردة من مثل الحسن والعشق والعقل وخلق من خلال ذلک قصة صوفیة فلسفیة وقد تبعه بعده الکثیر من الشعراء والکتاب مقلّدین هذا الأثر لینتجوا آثاراً مماثلة ومن جملتها رسالة "الصحة والمرض" للفضولی. وبالنظر إلی وجوه الشبه الموجودة بین الرسالتین فإنّ هذه الدراسة ستتناولهما من حیث استخدامهما لتلک المفاهیم. إنّ الفضولی یرمی من وراء هذه المفاهیم إلی البعد الصوفی "العرفانی" فیها. غیر أنّ السهروردی ینظر إلی البعد الفلسفی الکامن فیها. إنّ للعقل مفهومین مختلفین فی الرسالتین غیر أنّ الحسن والعشق قریبان من بعضهما البعض إلی حدّ کبیر فی هاتین الرسالتین. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

97 - دراسة تطبیقیة لعناصر الرومانس فی "ویس ورامین"، "کل ونوروز"، و"جمشید وخورشید"
زهرا دری

یعد الرومانس نوعاً ادبیاً یظهر أنه مرتبط بالأدب الأوروبی، وقد بین المفکرون الغربیون التعاریف والأنواع والسمات الخاصة به. سوف نتطرق فی هذه المقالة إلى دراسة ثلاثة نصوص من نوع الرومانس فی الأدب الفارسی: ویس ورامین، کل ونوروز، وجمشید وخورشید لکی نکتشف أوجه الشبه والاختلاف چکیده کامل

یعد الرومانس نوعاً ادبیاً یظهر أنه مرتبط بالأدب الأوروبی، وقد بین المفکرون الغربیون التعاریف والأنواع والسمات الخاصة به. سوف نتطرق فی هذه المقالة إلى دراسة ثلاثة نصوص من نوع الرومانس فی الأدب الفارسی: ویس ورامین، کل ونوروز، وجمشید وخورشید لکی نکتشف أوجه الشبه والاختلاف بین سمات هذا النوع الأدبی وبین ما طرحه الباحثون الغربیون. ویجدر بنا الانتباه هنا إلى أن أدب الرومانس الغربی یشمل أنواعاً مختلفة تبدأ بالأدب البدوی والرعوی وتنتهی بالأفلام البولیسیة وأدب ما بعد الحداثة؛ وبمقارنتها بمختلف أعمال الأدب الفارسی فسوف نلاحظ تطورات فی تغلب أنواع من الثیمات فی بعض الأعمال، مما یبین الاختلافات والمسیرة الکلیة لأدب الرومانس فی إیران. کما استنتجنا من هذا البحث؛ فإن السمات الملحمیة الاستثنائیة قلیلة فی ویس ورامین؛ فبینما نلاحظ أن "کل ونوروز"، و"جمشید وخورشید" تحتویان على حس المغامرة، فإن العشق فی روایة ویس ورامین أکثر بروزاً ویمکننا أن نلاحظ أوجه الشهامة وتقدیس الأبطال والتی تعتبر من سمات العهد الإقطاعی فی روایة "کل ونوروز"، لکن البحث عن الکنوز وقتل التنّین لم یکن الهدف الرئیس فی أیة من هذه الأعمال. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

98 - تحلیل طبیعة الحب فی أشعار سیمین بهبهانی من منظور إریش فروم
زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزاده

تحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شع چکیده کامل

تحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شعر سیدة الغزل الإیرانی على أساس نظریة إریش فروم. یتمثل الهدف الرئیس لهذا البحث فی دراسة أوجه الشبه بین العشق ودوافعه فی شعر سیمین بهبهانی بالاعتماد على آراء إریش فروم. یستعین البحث بالمنهج الوصفی التحلیلی. تشیر نتائج البحث إلى أن آراء إریش فروم الذی یعتبر أن طبیعة العشق مرکبة من الاهتمام والعطف والشعور بالمسؤولیة والتغلب على الوحدة والتضحیة والشجاعة والسعی للوصول إلى الحبیب وسمو الروح والاحترام والإخلاص، تتطابق مع آراء سیمین بهبهانی حول طبیعة العشق ودوافعه. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

99 - بررسی عشق و جلوه های تمثیلی آن در غزل حکیم نزاری قهستانی
محمد حاجی آبادی

10.30495/jpll.2022.699346

استاد و شاعر بزرگ خطه قهستان، حکیم نزاری، به مدد روح لطیف، اندیشه قدرتمند، ذهن نکته سنج و با الهام از عوالم معنوی و عالم درون، احساسات لطیف و رقیق خویش را در قالب غزل منعکس ساخته است. شاعر علاوه بر خلق مضامین والا و عمیق به دلیل رعایت مقتضای حال شنونده و آراستن کلام به چکیده کامل

استاد و شاعر بزرگ خطه قهستان، حکیم نزاری، به مدد روح لطیف، اندیشه قدرتمند، ذهن نکته سنج و با الهام از عوالم معنوی و عالم درون، احساسات لطیف و رقیق خویش را در قالب غزل منعکس ساخته است. شاعر علاوه بر خلق مضامین والا و عمیق به دلیل رعایت مقتضای حال شنونده و آراستن کلام به انواع ترفند و شگردهای ادبی دست یازیده است. یکی از وجوه بلاغی و تصویرسازی ‌های نزاری تمثیل و زیر شاخه های آن بوده است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی عشق یکی از محوری ترین تجربه های عرفانی شاعر با رویکردی تمثیلی است که نگارنده به شیوه اسنادی و کتابخانه ای و به روش توصیفی و تحلیلی مورد واکاوی قرار داده است. پرسش اصلی این است که شاعر قهستان از کاربرد تمثیل و زیر شاخه های آن چه اغراضی را دنبال می کرده است؟ یافته های پژوهش حکایت از آن داردکه شاعر از تمثیل به عنوان کاراترین شیوه محاکات برای آشکارکردن معانی پیچیده به ویژه تجربه های عرفانی خویش بهره جسته است و گاهی به ذکر تمثیلات متعدد برای یک معنی پرداخته و غرض از آن روشن کردن ابعاد گوناگون آن معنی بوده است. نزاری در تمثیلات خویش در قلمرو عشق بیشتر از شحصیت ها و تصاویر ملموس و حسی استفاده کرده و به خلق مضامین بدیع پرداخته که در این پژوهش تمثیلات عشق در دو حوزه شبکه های تمثیلی انسانی و مکانی دنبال شده است.کلید واژه ها: نزاری قهستانی، غزل، تصویر آفرینی، تمثیل، عشق. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

100 - بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با ادیان و مکتب‌های فلسفی و عرفانی هند
مریم ابوالقاسمی

آمیختگی و ارتباط فرهنگی دو تمدّن باستانی ایران و هند ، نکته ای غیر قابل انکار است. از جمله نکات بسیار مهم و قابل تأمّل ، بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با مکتب ها و ادیان عرفانی و فلسفی هند است . مسلماً هدف ما در این مقاله این نیست که ریشۀ عرفان ایرانی را در آداب و آیین های چکیده کامل

آمیختگی و ارتباط فرهنگی دو تمدّن باستانی ایران و هند ، نکته ای غیر قابل انکار است. از جمله نکات بسیار مهم و قابل تأمّل ، بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با مکتب ها و ادیان عرفانی و فلسفی هند است . مسلماً هدف ما در این مقاله این نیست که ریشۀ عرفان ایرانی را در آداب و آیین های هندی بجوییم ، بلکه مقصود این است که با روشی علمی و مستند، تشابهات بین عرفان ایرانی و آداب و آیین های موجود در مکاتب و ادیان هند را به گونه ای تطبیقی و علمی، مورد بررسی و مقایسه قرار دهیم. از بررسی و مطالعۀ دقیق متون و کتب هندی، مانند بهگودگیتا، مها بهاراتا و اوپا نیشاد و نیز کتب صوفیانۀ فارسی می توان تشابه فراوانی را در جنبه ها و روش های تربیتی و سیر و سلوک مشاهده نمود که مهم ترین موارد و مباحث را از نظر تطبیقی می توان در موضوعات زیر خلاصه نمود: اهمیّت و ارزش وجود انسان، عشق و معرفت، تعدّد منازل و مقامات سلوک، ارزش و اهمیّت مقام دل ، ارزش مقام پیر و مرشد، زهد و ریاضت، مبارزه با نفس، نظریۀ فنا و ... . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

101 - سخنی پیرامون ادبیات تعلیمی و غنایی
سید احمد حسینی کازرونی

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و چکیده کامل

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و نظایر آنها که جنبه‌های تعلیمی آنها همپای جنبه‌های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصة کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، هر اثری، مطلبی را تعلیم می‌دهد. در شعر فارسی، ادب غنایی به صورت داستان، مرثیه، مناجات، بثّ الشّکوی، گلایه و تغزّل در قالب‌های غزل، رباعی، مثنوی و حتّی قصیده مطرح می‌شود. امّا مهم‌ترین قالب آن غزل است، شعر غنایی در دو معنی به کار می‌رود: 1- اشعار احساسی و عاطفی 2- اشعار عاشقانه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

102 - تمثیل در شعر میرزا حبیب خراسانی
سعیده ساکی انتظامی محمد یوسف وند سیّد احمد حسینی کازرونی

در این مقاله با محور تمثیل به بررسی اشعار میرزا حبیب خراسانی با مفاهیم مبتنی بر تقابل عقل و عشق و جسم و جان پرداخته شده است. اشعاری که در آنها تشبیه محمل ایجاد تمثیل است. از دیرباز تمثیل یکی از ابزار های مهم بلاغی مورد توجه شاعران بوده است؛ لذا شاعران سعی در استفاده از چکیده کامل

در این مقاله با محور تمثیل به بررسی اشعار میرزا حبیب خراسانی با مفاهیم مبتنی بر تقابل عقل و عشق و جسم و جان پرداخته شده است. اشعاری که در آنها تشبیه محمل ایجاد تمثیل است. از دیرباز تمثیل یکی از ابزار های مهم بلاغی مورد توجه شاعران بوده است؛ لذا شاعران سعی در استفاده از آن داشتند. میرزا حبیب خراسانی نیز با استفاده از تمثیل هایی که دارای بار معنایی تصویری و اندیشه است اول سعی در ایجاد تصاویر و ایماژ در شعر در جهت خیال انگیز کردن آن و ایجاد لذّت در مخاطب دارد. شاعر با استفاده از ایماژ به بیان ادراکات حسی و عاطفی خود می پردازد؛ دوم سعی در ابلاغ و انتقال پیام دارد؛ در واقع هر تمثیل با بار معنایی اندیشه، پیامی در خود دارد که آنرا به مخاطب انتقال می دهد. در این نوع تمثیل در جهت درک مفاهیم انتزاعی از امور حسی برای توضیح آن بهره برده می شود. این مقاله به شیوه کتابخانه ای و از طریق فیش برداری به شیوه توصیفی تحلیلی در دیوان اشعار میرزا حبیب خراسانی صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

103 - عقل و تقابل آن با عشق و جنون در مثنوی و غزلیات شمس
هادی خدیور رجب توحیدیان

یکی از مضامین عرفان سازی که از دیر باز در پهنۀ ادب عرفانی فارسی مطرح بوده و باعث شکل گیری آثار بدیعی در این زمینه گردیده است، موضوع عقل وتقابل وتعارض آن با عشق وجنون عارفانه یا مکتب مشائی ارسطوئی (فلسفه واستدلال) با مکتب اشراقی افلاطونی (عرفان و شهود) است.عقل وخردی که ع چکیده کامل

یکی از مضامین عرفان سازی که از دیر باز در پهنۀ ادب عرفانی فارسی مطرح بوده و باعث شکل گیری آثار بدیعی در این زمینه گردیده است، موضوع عقل وتقابل وتعارض آن با عشق وجنون عارفانه یا مکتب مشائی ارسطوئی (فلسفه واستدلال) با مکتب اشراقی افلاطونی (عرفان و شهود) است.عقل وخردی که عارف شاعری، همچون مولانا با آن در افتاده است ،و در دو اثر ماندگار خود؛یعنی: مثنوی وغزلیات شمس به تحقیر ونکوهش آن می پردازد، عقل یونانی است که پیرو نفس وخیال بوده و به مانند حجاب ومانعی در راه رسیدن به سر منزل مقصود است وبه تعبیر خود مولانا:عقل جزوی است که منکر عشق است[1] و منظور از آن عقل کلّی نیست که در آیات وروایات دینی و در سخنان عرفایی همچون مولانا، با عنوان عقلِ عقل مورد تمجید وتکریم فراوان واقع گردیده است. این مقاله به بحث و بررسی در زمینه تقابل وتعارض چنین عقلی با عشق وجنون عارفانه در مثنوی وغزلیات شمس، همراه با ذکر شواهدی از دیگر اشعار و متون عرفانی پرداخته است. 3- عقل جزوی عشق را منکر بود گرچه بنماید که صاحب سر بود (مثنوی،دفتر اول،1384: 88). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

104 - معیارهای عشق پاک در منظومۀ خسرو و شیرین
راویه کرد افشاری

بررسی مقولۀ عشق در ادب فارسی در ابعاد گوناگون از زمان های دور تا امروز مطمح نظر پژوهشگران بوده و هست. همچنین پژوهش دربارۀ خسرو شیرین نظامی نیز بسیار است. اما بررسی این موضوع منحصرًا در منظومۀ عاشقانۀ خسرو و شیرین و نشان دادن ویژگی های آن و ارائۀ معیارهایی که حکایت از پا چکیده کامل

بررسی مقولۀ عشق در ادب فارسی در ابعاد گوناگون از زمان های دور تا امروز مطمح نظر پژوهشگران بوده و هست. همچنین پژوهش دربارۀ خسرو شیرین نظامی نیز بسیار است. اما بررسی این موضوع منحصرًا در منظومۀ عاشقانۀ خسرو و شیرین و نشان دادن ویژگی های آن و ارائۀ معیارهایی که حکایت از پاکی عاشق و معشوق و رابطۀ عاشقانۀ آن ها داشته باشد، به صورت مستقل انجام نیافته است. در این مقاله اثبات شده است که همۀ عشق های مندرج درادبیات غنایی از نوع تن کامگی نیست؛ عشق هایی چون حب عذری در لیلی ومجنون وعشق پاک در خسرو و شیرین نیز وجود دارد .پس از بیان تفاوت حب عذری با عشق پاک در فرایندی وجود عشق پاک با شواهد شعری در خسرو و شیرین نشان داده شده است. آن گاه معیارهای آن در منظومه خسرو و شیرین نظامی به همراه نمونه ها و تحلیل داستان باز کاویده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

105 - جلوه های تمثیلی عشق تراژیک در شاهنامه
کریم حیاتی احمد ذاکری

بیان تمثیلی از مفهوم عشق گویای آن است که انسان برای رسیدن به معشوق علاوه بر اراده خود با موانع بیرونی مواجه است که اجازه تصمیم گیری بر اساس خواسته ها و امیال خود را نمی دهد. به همین دلیل است که نتیجه داستان عاشقانه هرچه باشد، باز احساس ترحم و ترس که نماد اصلی تراژدی هست چکیده کامل

بیان تمثیلی از مفهوم عشق گویای آن است که انسان برای رسیدن به معشوق علاوه بر اراده خود با موانع بیرونی مواجه است که اجازه تصمیم گیری بر اساس خواسته ها و امیال خود را نمی دهد. به همین دلیل است که نتیجه داستان عاشقانه هرچه باشد، باز احساس ترحم و ترس که نماد اصلی تراژدی هستند را در مخاطب ایجاد می کند. در ادبیات فارسی، شاهنامه فردوسی به عنوان مهمترین بیان تمثیلی از عشق تراژیک، در همه داستان های عاشقانه خود، تعلیم ایثار، وفاداری و از خودگذشتگی عاشق به نفع هویت ملی را برای مخاطب به تصویر می کشد. بر این اساس هدف مقاله حاضر آن است که جلوه های تمثیلی عشق و دلدادگی که به پایان تراژیک در در شاهنامه ختم می شود را، بررسی نماید. یافته های مقاله که با استفاده از منابع کتابخانه ای، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه نورتروپ فرای به دست آمده، گویای آن است که اکثر قهرمانان تمثیلی و اسطوره ای شاهنامه، به هنگام تصمیم گیری میان دوگانه عشق به معشوق یا دوستی هویت ملی، هدفی ورای عشق مجازی و عرفانی دارند، و آن از خودگذشتگی به نفع دیگری است که با روح حماسی حاکم بر این کتاب همخوانی دارد. به همین دلیل در اکثر داستان&lrm;های عاشقانه شاهنامه تعلیم عشق و عاشقی، به گونه ای است که در صورت عدم همخوانی با روحیه حماسی حاکم بر این کتاب، به نتایج تراژیک ختم می شود که احساس ترحم، دوستی، محبت و از خودگذشتگی به نفع دیگری که می‌تواند ملیت، حقیقت و یا واقعیت باشد را در مخاطب ایجاد می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

106 - بررسی داستان تمثیلی تکدرخت اثر استاد دکتر عبدالحسین زرین کوب
محمدرضا شعبانی عبدالحسن فرزاد

یکی از آثار داستانی زنده یاد زرّین کوب، تکدرخت است که برای نخستین بار در سال 1347 در مجله یغما به چاپ رسید. تکدرخت داستانی نمادی- فلسفی است و جزء ادب غنایی که با نثری زیبا، ساده و شیوا نوشته شده، در این مقاله، ضمن بررسی مواضع مهم داستان، درخواهیم یافت؛ تکدرخت، ماجرای شخ چکیده کامل

یکی از آثار داستانی زنده یاد زرّین کوب، تکدرخت است که برای نخستین بار در سال 1347 در مجله یغما به چاپ رسید. تکدرخت داستانی نمادی- فلسفی است و جزء ادب غنایی که با نثری زیبا، ساده و شیوا نوشته شده، در این مقاله، ضمن بررسی مواضع مهم داستان، درخواهیم یافت؛ تکدرخت، ماجرای شخصیّت تمثیلی نویسنده داستان و نقد حال استاد زرّین کوب است. تکدرخت موجودی تنها است، که تا یادش هست، در برابر باد ایستادگی و مقاومت نشان داده بود، پس از سخنهایی که میان او و پیردرخت و صخره وحشی ردّ و بدل می‌شود در می‌یابد، که راز زندگی و حقیقت هستی در نظرش، ایستادگی، مقاومت و سرانجام ورود به عرصه بی نیازی و نزدیک گشتن به قلمرو خدایان است و او این مسائل را با تکامل تدریجی فکری و فلسفی در می‌یابد و فرجام کار تکدرخت رسیدن به چنین عرصه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

107 - ماهیت رمز و تمثیل ادبی؛ (بررسی رساله تمثیلی فی حقیقه العشق سهروردی)
علی محمد صابری

این مقاله تلاش دارد رمز و تمثیل رادرادب فارسی و رساله فلسفی فی حقیقه العشق سهروردی مورد بررسی و تحلیل قراردهد. شایسته است بگوییم که آنها با یکدیگر مساوقت وجودی دارند. یعنی در اندیشه تحلیلی و تطبیقی، رساله فلسفی فوق از ادب فارسی جدانیست. و نوعی هم زبانی و همفکری و همدلی چکیده کامل

این مقاله تلاش دارد رمز و تمثیل رادرادب فارسی و رساله فلسفی فی حقیقه العشق سهروردی مورد بررسی و تحلیل قراردهد. شایسته است بگوییم که آنها با یکدیگر مساوقت وجودی دارند. یعنی در اندیشه تحلیلی و تطبیقی، رساله فلسفی فوق از ادب فارسی جدانیست. و نوعی هم زبانی و همفکری و همدلی بین ادباء و فلاسفه‌ای همچون سهروردی وجود دارد. برای نائل شدن به این حقیقت ابزارهایی لازم است از قبیل تحقیق و جستجو در معنای تمثیل در ادبیات فارسی که عناصر توصیفی و اخلاقی وعرفانی فراوان دارد. در این تمثیل‌ها که شامل حکایات و قصه ها وداستانهاست، غرض و مقصود اصلی نویسنده واضح بیان نشده است. سهروردی هم ضمن توجه به این نکته در داستان تمثیلی فلسفی فی حقیقه العشق؛ موضوع مهم عشق را تحت صورت ظاهر موضوعات دیگر، رمزگونه ارائه می‌دهد. این طرزتفکر و شیوۀ اندیشه درادبیات عرفانی است که دکترین یا عقیده‌ای در لباس و صورت یک حکایت تمثیلی و ساختگی بیان می‌شود. این مقاله مشخصاً به مقولۀ تمثیل در رسالۀ فی حقیقه العشق (مونس العشاق) سهروردی می‌پردازد. و سه موضوع عشق، حسن و زیبایی و حزن را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این رساله، تمثیل به صورت مفاهیم روحانی، عرفانی، عقلانی و به زبان طبیعی و ملموس بیان شده است. همچنین شخصیت‌های بزرگ و الهی در این رساله برای بیان نکات عرفانی و اخلاقی بکار گرفته شده است تا گوینده مقصود خود را بصورت تمثیل ورازگونه بیان کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

108 - ظهور اسطورة صعود از دل تضادها و تمثیل های مربوط به آن در دیوان کبیر
شکوه برادران قدمعلی سرامی

صعود، یکی از بن مایه های بنیادین در هستی شناسی نوع انسان محسوب می شود که گاه با اسطورة بازگشت تلفیق و همپوشانی پیدا می کند. میل به بر رفتن از دنیای زمانمند و مکانمند و از دنیایی که بر اساس تضادها بنیان نهاده شده است به سوی آرمان شهر بی کرانه و بی سو، همواره آرزوی دیرین چکیده کامل

صعود، یکی از بن مایه های بنیادین در هستی شناسی نوع انسان محسوب می شود که گاه با اسطورة بازگشت تلفیق و همپوشانی پیدا می کند. میل به بر رفتن از دنیای زمانمند و مکانمند و از دنیایی که بر اساس تضادها بنیان نهاده شده است به سوی آرمان شهر بی کرانه و بی سو، همواره آرزوی دیرین انسان بوده که در ناخودآگاه او تحکیم شده است. این میل در اشعار مولوی، بویژه در دیوان کبیر با به کارگیری تصاویر، نمادها و مفاهیم اسطوره ای متضاد و در نگاهی تأویلی بروز و ظهور پیدا کرده است. این مقاله با بیرون کشیدن این تضادها که اغلب در ساختاری تمثیلی بیان شده اند، این موضوع را بررسی می کند که اغلب این تضادهای تمثیلی در راستای پدید آوردن اسطورة صعود شکل گرفته اند. در این پژوهش تلاش گردیده با روشی تحلیلی- استنادی و با مراجعه به کتب تحلیلی دست اول در این حوزه به واکاوی، برجسته کردن و بررسی ابعاد این اسطوره از رهگذر تضادهای مطرح شده بپردازد. در ابتدا تأثیر مضامین اسطوره ای مربوط و تحکیم کنندة اسطورة صعود همانند اسطورة هبوط، بازگشت جاودانه به وحدت و عشق بررسی شده و سپس تمثیل های مرتبط و برجسته در دیوان کبیر از جمله: آسمان و زمین، نور و ظلمت، قارون و موسی، مرغ و قفس، چاه و جاه، چاه و صحرا و ... و پدید آمدن اسطورة صعود از دل این تضادها موضوع سخن قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

109 - بنیاد ابتلاء و امتحان در منظومة خسرو و شیرین نظامی
زهرا السادات موسوی احمد خاتمی

در این مقاله تلاش نگارندگان، تحلیل مفهوم ابتلاء و امتحان، و بررسی آثار و لوازم آن در منظومه خسرو و شیرین نظامی است. مقصود از ابتلاء و امتحان، آزمودن است و در فرهنگ قرآنی نیزبه مجموعه‌ای از برنامه‌های مستمر و مداوم که درباره انسان و عملکرد و رفتار وی اطلاق می‌شود، می‌باش چکیده کامل

در این مقاله تلاش نگارندگان، تحلیل مفهوم ابتلاء و امتحان، و بررسی آثار و لوازم آن در منظومه خسرو و شیرین نظامی است. مقصود از ابتلاء و امتحان، آزمودن است و در فرهنگ قرآنی نیزبه مجموعه‌ای از برنامه‌های مستمر و مداوم که درباره انسان و عملکرد و رفتار وی اطلاق می‌شود، می‌باشد. نظامی در این منظومه، خسرو و شیرین را در معرض امتحانات و ابتلائات گوناگون قرار می‌دهد؛ ابتلاء به عشق، دوری، قدرت .این مقاله ابتدا پیشینۀ ابتلاء و امتحان را در قرآن و روایات معصومین و متون عرفانی پی می‌گیرد و ضمن تلخیص داستان خسرو و شیرین، ابتلائات موجود در این داستان را بررسی می‌کند. و سرانجام نتیجه می‌گیرد که نظامی در این منظومه با پرورش این دو شخصیت، و در سایه ابتلاء و امتحان، عشق آنان را خالص نموده، و از عشق زمینی و هوس آلود به عشق والای پاک و خالصانه رسانده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

110 - بررسی نوستالژی عشق، هجران و حرمان در چهارپارۀ "قفل طلا"ی حمیدی شیرازی با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی
غلامرضا حیاتی علی دهقان سید احمد حسینی کازرونی

در بررسی‌‌های ادبی، نوستالژی به شیوه‌‌ای از نگارش گفته می‌‌شود که بر پایۀ آن، شاعر یا نویسنده در سروده‌‌ها یا نوشته‌‌های خویش، گذشته‌‌ای را که در نظر دارد یا سرزمینی که یاد‌‌هایش را در دل دارد، حسرت آمیزانه و درد آلود ترسیم می‌‌کند و به قلم می‌‌کشد. حسرت، یاد گذشته، دل چکیده کامل

در بررسی‌‌های ادبی، نوستالژی به شیوه‌‌ای از نگارش گفته می‌‌شود که بر پایۀ آن، شاعر یا نویسنده در سروده‌‌ها یا نوشته‌‌های خویش، گذشته‌‌ای را که در نظر دارد یا سرزمینی که یاد‌‌هایش را در دل دارد، حسرت آمیزانه و درد آلود ترسیم می‌‌کند و به قلم می‌‌کشد. حسرت، یاد گذشته، دل تنگی، غم غربت، درد جدایی و هجران و... از شاخصه‌‌های نوستالژی است. یکی از شاعران بزرگ معاصر که در اشعار رمانتیک و نوستالژیک خویش، نمونه‌‌های قابل توجهی از نوستالژی عشق، هجران و حرمان دارد، مهدی حمیدی شیرازی (1365-1293 خورشیدی) است. در این مقاله تلاش شده است با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی، نوستالژی عشق و هجران معشوق در یکی از اشعار زیبای حمیدی شیرازی مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

111 - بررسی زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ «دستور زبان عشق» از قیصر امین‌پور
محمد قاسمی فرد اکبر شعبانی مهدی نوروز بتول فخر اسلام

تمثیل یکی از مهم ترین ابزارهای ادبی است که به لحاظ ساختاری و محتوایی بازتاب ویژه ای در گسترۀ ادب فارسی دارد. با توجه به قابلیت های ارتباطی این گونۀ ادبی، برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... از آن استفاده می شود. این میزان از انعطاف پذیری، موجب ماند چکیده کامل

تمثیل یکی از مهم ترین ابزارهای ادبی است که به لحاظ ساختاری و محتوایی بازتاب ویژه ای در گسترۀ ادب فارسی دارد. با توجه به قابلیت های ارتباطی این گونۀ ادبی، برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... از آن استفاده می شود. این میزان از انعطاف پذیری، موجب ماندگاری نقش آفرینی تمثیل در حوزۀ ادبیات شده است. یکی از شاعران معاصر که در سروده های خود برای تبیین و تشریح منظور خود، هدفمندانه از تمثیل استفاده کرده، قیصر امین پور است. در مقالۀ حاضر، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز، روش توصیفی- تحلیلی، زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ دستور زبان عشق بررسی و کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که زمینه های کاربست تمثیل در اثر امین پور عبارتند از: به چالش کشیدن رفتارهای غیرقابل قبول؛ تغییر سرنمون های اخلاقی و ارائۀ الگوهای جایگزین؛ خلق تداعی های قدرتمند در ذهن و عینی سازی مطالب؛ آموزش غیرمستقیم نکات اخلاقی؛ ساده سازی مفاهیم پیچیده و تغییر چهارچوب معنایی یک مفهوم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

112 - تصویر دوگانة مرگ در نگاه وحشیِ بافقی و تناسبِ آن با مرگ وی در گزاره‌های تذکره‌نویسان
محمدرضا بیرنگ جلیل تجلیل

وحشی‌بافقی، در بافق یزد بالیده و پرورش یافته و حضور دو پادشاه صفوی را در مسندِ قدرت درک کرده است. درگذشتِ مؤسس این سلسله؛ یعنی شاه اسماعیل صفوی، با تولد وی در سال930 ه&zwj;.ق اتفاق افتاده است. چند روایت گوناگون از مرگ وحشی وجود دارد و با تأسف باید گفت که هیچ پژوهشی دربا چکیده کامل

وحشی‌بافقی، در بافق یزد بالیده و پرورش یافته و حضور دو پادشاه صفوی را در مسندِ قدرت درک کرده است. درگذشتِ مؤسس این سلسله؛ یعنی شاه اسماعیل صفوی، با تولد وی در سال930 ه&zwj;.ق اتفاق افتاده است. چند روایت گوناگون از مرگ وحشی وجود دارد و با تأسف باید گفت که هیچ پژوهشی دربارة چیستی و چگونگی مرگ در نگاه وی صورت نگرفته است. چنین پژوهشی مشخصاً می‌تواند برخی از ابهامات را راجع به چراییِ چندگزاره بودنِ مرگ وحشی، برطرف کند. به عبارت روشن‌تر، چرایی و چگونگی مرگ در نگاه وحشی، در هاله‌ای از ابهام فرو رفته و سبب شده تا چند گزاره درباره مرگ وحشی مطرح شود. چنین به‌نظر می‌رسد که در بررسی این چگونگی و چرایی، از توجه به برخی از اشعار و یا روابط وحشی غفلت شده است. این نوشتار، در تلاش است تا به شکلی مشخص، گزارش‌های متفاوتی را که از چرایی و چگونگیِ مرگ وحشیِ‌بافقی در دست است، بررسی کرده، برخی از نکات مورد غفلت را یادآوری کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

113 - عشق از دیدگاه سنائی غزنوی و ملاصدرا
حسین اسماعیلی مهدی تدین

عشق یکی از موضوع های ارزنده ای است، که بیشتر عارفان و فیلسوفان اشراقی بدان نظر داشته اند و درباره‌اش به سخنوری پرداخته‌اند. آنان عشق را مبنا و اساس عالم می دانند که به واسطه ی آن، همه‌ی موجودات از ادنی تا اعلی، در جنبش اند و به سوی منبع و منشأ عشق یعنی ذات حق تعالی در ح چکیده کامل

عشق یکی از موضوع های ارزنده ای است، که بیشتر عارفان و فیلسوفان اشراقی بدان نظر داشته اند و درباره‌اش به سخنوری پرداخته‌اند. آنان عشق را مبنا و اساس عالم می دانند که به واسطه ی آن، همه‌ی موجودات از ادنی تا اعلی، در جنبش اند و به سوی منبع و منشأ عشق یعنی ذات حق تعالی در حرکت هستند. سنائی غزنوی و ملاصدرای شیرازی، دو تن از عارفان و فیلسوفان اشراقی هستند که در آثار و نوشته هایشان عشق نقش کلیدی و محوری دارد. نزدیکی دیدگاه هایشان را به راحتی می توان در آثار و اشعار سنائی و کتاب شواهد الربوبیه‌ی ملاصدرا دید. اهمیت عشق سریان عشق تقسیم‌بندی عشق به عشق حقیقی و عشق مجازی تقارن محبت و عشق با درد و رنج عشق مجازی پلی برای رسیدن به حقیقت فناء فی الله از جمله موضوع هایی است که سنائی غزنوی و ملاصدرا در آنها هم عقیده اند. در این جستار بر آنیم تا پس از بیان تعریف محبت و عشق تشابه دیدگاه سنائی غزنوی و ملاصدرای شیرازی را بررسی کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

114 - عشق در هفت اورنگ جامی با تکیه بر یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون وی
ماندانا علیمی سید احمد حسینی کازرونی

عشق و محبت از اساسی ترین مباحث عرفان نظری و عملی است. در واقع، تجلّی عشق است که تمام مراتب خلقت را ایجاد می کند و به ظهور می رساند و در مسیر کمالیّه موجودات به سوی حق نیز همین عشق است که ایجاد حرکت و کمال می کند و مرتبه به مرتبه، آن ها را تا خود حق می رساند. بحث عشق در چکیده کامل

عشق و محبت از اساسی ترین مباحث عرفان نظری و عملی است. در واقع، تجلّی عشق است که تمام مراتب خلقت را ایجاد می کند و به ظهور می رساند و در مسیر کمالیّه موجودات به سوی حق نیز همین عشق است که ایجاد حرکت و کمال می کند و مرتبه به مرتبه، آن ها را تا خود حق می رساند. بحث عشق در ادبیات فارسی دامنه ی گسترده ای دارد. داستان عشق لیلی و مجنون از جمله منظومه های غنایی فارسی است که از دیر باز مورد استقبال نویسندگان و شعرای فارسی زبان و غیر آن گرفته است، همچنین داستان یوسف و زلیخا نیز از جمله داستان هایی است که در ادبیات فارسی بازنمودی گسترده داشته است. غور و تفکّر نمود در هر یک از این داستان ها یعنی قصه ی عشق لیلی و مجنون و یوسف و زلیخا هر یک جان و روحی دوباره به کالبد آدمی می بخشد و آیینه ی زنگار گرفته ی درون را صیقل می دهد. جامی در تعریف عشق به این نتیجه رسیده که دل سراپرده عشق است و آن دلی که از عشق بی بهره است جسمی بی حیات است. وی معتقد است که جهـان و هر چه در اوست از نفخه ی عشـق آفریده شده است او عشق را گوهر و اکسیر حیات می داند که باعث سرزندگی و سازندگی آدمی است و همگان را به عشق ورزی ترغیب می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

115 - بررسی و تحلیل "عشق نامهء" امیر حسن سجزی دهلوی
پروین دخت مشهور

عشق نامه بلندترین و زیباترین مثنوی امیر حسن,سرگذشت عشق شورانگیز جوانی زنده دل مقبول پیران است بر پری رویی که دو چشمش چون دو ترک تیر در دست و رخی چون مه نگویم کآفتابی دارد. گرچه, این عشق آتشین, در ابتدا با کشش های جسمی شکل می گیرد ولی مانند دیگر عشق های پاک و از جان برخ چکیده کامل

عشق نامه بلندترین و زیباترین مثنوی امیر حسن,سرگذشت عشق شورانگیز جوانی زنده دل مقبول پیران است بر پری رویی که دو چشمش چون دو ترک تیر در دست و رخی چون مه نگویم کآفتابی دارد. گرچه, این عشق آتشین, در ابتدا با کشش های جسمی شکل می گیرد ولی مانند دیگر عشق های پاک و از جان برخاسته ،آلودگی بر نمی تابد و با ناکامی دلشدگان ,جاودانگی و خوش فرجامی می یابد. در این مقاله,تلاش نگارنده بر این بوده است که ضمن پرداختن به فراز و نشیب قصه و روند عاطفی دو دلداده , ویژگی ها و برجستگی های اندیشه و بیان شاعر را در این منظومهء ششصد بیتی مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

116 - سعدی و ابعاد عشق در زندگی انسانی
فریده محسنی هنجنی

عشق در وجود سعدی به گونه‌ای ریشه دوانده که تمامی ابعاد وجودش را تحت تأثیر قرار داده است. از نظر اوانسان با عشق، این ودیعه الهی، پا به عرصه جهان می‌گذارد و به واسطه‌ی آن از سایر موجودات ممتاز می‌گردد. این عشق با تجربة ازلی دیدار با زیبایی مطلق در جهان مادی به عشقی حسی بد چکیده کامل

عشق در وجود سعدی به گونه‌ای ریشه دوانده که تمامی ابعاد وجودش را تحت تأثیر قرار داده است. از نظر اوانسان با عشق، این ودیعه الهی، پا به عرصه جهان می‌گذارد و به واسطه‌ی آن از سایر موجودات ممتاز می‌گردد. این عشق با تجربة ازلی دیدار با زیبایی مطلق در جهان مادی به عشقی حسی بدل می‌شود. سعدی این عشق را پایگاه و تکیه‌گاه مسائل انسانی وبه تعبیر دیگر زندگی ساز می داند. امّا این عشق حسی با تمام ویژگی‌هایش انسان را راضی نمی‌کند و دغدغة جاودانگی و نامیرایی انسان از یک‌سو و قدسی و ازلی بودن عشق از سوی دیگر موجب می‌شود این دو باهم سیری رو به کمال را آغاز ‌کنند و با پیوستن به کمال زیبایی و خیر محض، جاویدان و نامیرا ‌شوند. تبیین و تحلیل و طبقه‌بندی این مقولات ، همراه نمونه‌هایی از آثار سعدی، هدفی است که نگارنده از ارائه این مقاله پی می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

117 - تأثیر آموزش به شیوۀ رویکرد هیجان‌مدار بر صمیمیت زوجین
زهرا قادری

هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش به شیوه رویکرد هیجان‌مدار بر صمیمیت زوجین بود. این پژوهش به روش نیمه‌تجربی و با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و گروه آزمایش و کنترل اجرا شد. جامعۀ آماری پژوهش، کلیۀ والدین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و متوسطه شهر بندرعباس در سال تحصیلی 93ـ1392 ب چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش به شیوه رویکرد هیجان‌مدار بر صمیمیت زوجین بود. این پژوهش به روش نیمه‌تجربی و با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و گروه آزمایش و کنترل اجرا شد. جامعۀ آماری پژوهش، کلیۀ والدین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و متوسطه شهر بندرعباس در سال تحصیلی 93ـ1392 بودند. از میان 185 زوج متقاضی شرکت‌کننده، تعداد 97 زوج که نمره پایینی در پرسشنامه مؤلفه‌های عشق اخذ کرده بودند، با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب گردیدند. سپس، 40 زوج به‌صورت تصادفی انتخاب شدند که در دو گروه آزمایش (20 زوج) و گروه گواه(20 زوج) قرار گرفتند. ابزار این پژوهش، پرسشنامه عشق مثلثی یا مؤلفه‌های عشق (استرنبرگ، 1997) به همراه اطلاعات جامعه‌شناختی آزمودنی‌ها بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش به شیوه رویکرد هیجان‌مدار بر میزان صمیمیت زوج‌ها اثر مثبت و معناداری دارد (05/0>P). نتیجه آنکه آموزش به شیوه رویکرد هیجان‌مدار می‌تواند در افزایش میزان صمیمیت زوج‌ها مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

118 - نقش هم‌وابستگی در پیش‌بینی سبک‌های عشق در زنان
سمیرا مطیعیان مریم قربانی محسن گل پرور

این پژوهش با هدف پیش‌بینی سبک‌های عشق از طریق هم‌وابستگی در زنان به اجرا در آمد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. گروه نمونه 450 زن ساکن شهر اصفهان بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس سنجش هم‌وابستگی (هاگزـ هامر و همکاران، 1998) و پرسشنامۀ سب چکیده کامل

این پژوهش با هدف پیش‌بینی سبک‌های عشق از طریق هم‌وابستگی در زنان به اجرا در آمد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. گروه نمونه 450 زن ساکن شهر اصفهان بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس سنجش هم‌وابستگی (هاگزـ هامر و همکاران، 1998) و پرسشنامۀ سبک‌های عشق (هندریک و هندریک، 1986) پاسخ دادند. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌های پژوهش از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بعضی از سبک‌های عشق را می‌توان از طریق مؤلفه‌های هم‌وابستگی پیش‌بینی کرد، به این صورت که بجز سبک عشق منطقی و ایثارگرانه، چهار سبک عشق دیگر یعنی سبک عشق پرشورشهوانی، نمایشی، دوستانه و وابستۀ وسواسی از طریق مؤلفه‌های هم‌وابستگی قابل پیش‌بینی است (01/0>P ).با توجه به نتایج به‌دست آمده، می‌توان گفت که هم‌وابستگی متغیر مهمی در پیش‌بینی جنبه‌های اساسی زندگی از جمله روابط بین‌فردی به شمار می‌آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

119 - ابعاد عشق ورزی بر اساس نظریه سه بعدی عشق در چهر گروه زوج های در مرحله نامزدی، عقد، ازدواج و دارای فرزند
کیومرث فرحبخش عبدالله شفیع آبادی

چکیده: عشق یک فرایند روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روان‌شناسان واقع شده است، زیرا یکی از موضوعات مورد توجه در ازدواج است‌. کپهارت (1965) و اسپرچر (2002) در پژوهش خود دریافتند که عشق یکی از مؤلفه‌های لازم برای ازدواج است‌. استرنبرگ (1986) از کسانی است که ر چکیده کامل

چکیده: عشق یک فرایند روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روان‌شناسان واقع شده است، زیرا یکی از موضوعات مورد توجه در ازدواج است‌. کپهارت (1965) و اسپرچر (2002) در پژوهش خود دریافتند که عشق یکی از مؤلفه‌های لازم برای ازدواج است‌. استرنبرگ (1986) از کسانی است که راجع به عشق نظریه‌پردازی کرده است. وی براساس یک پژوهش دریافت عشق یک حالت روان‌شناختی است که دارای سه بعد صمیمیت‌، شوریدگی و تصمیم ـ تعهد است‌. زندگی زناشویی یک پدیده در حال تحول است و در هر مرحله شرایط خاص دارد. پژوهشگران رضایت از زندگی زناشویی و شادمانی را بررسی کرده و میزان آن را در مراحل مختلف مقایسه کرده‌اند‌. این پژوهش‌ها نشان داده‌اند که رضایت‌، شادمانی و سازگاری زناشویی در ابتدای ازدواج بالاست و در دورانی که بچه‌ها به مدرسه می‌روند کاهش و بعد از آن مجدداً افزایش می‌یابد، به این ترتیب سیر آن به شکل U است. در این پژوهش‌ها سیر تحول عشق‌ورزی بررسی نشده است‌. هدف این پژوهش که از نوع توصیفی است بررسی میزان عشق و نحوه ترکیب آن در زوجهایی است که در مراحل مختلف زندگی زناشویی به‌سر می‌برند. برای انجام این پژوهش 500 زوج از پنج منطقه شهر اصفهان که در چهار مرحله نامزدی‌، عقد، پس از ازدواج و فرزندپروری قرار داشتند و مایل به همکاری بودند به‌صورت دسترس انتخاب شدند و آزمون عشق‌ورزی به آنان داده شد. نتایج نشان داد که بین میزان عشق‌ورزی در مراحل مختلف زندگی زناشویی تفاوت معنا‌داری وجود دارد. به علاوه بین جنسیت آزمودنیها و مراحل تحول زندگی زناشویی در عشق‌ورزی تعامل وجود دارد. همچنین مشاهده گردید بین میزان عشق‌ورزی زن و شوهر همبستگی معنا‌دار وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

120 - پیش‌بینی ضربة عشق و افسردگی بر اساس سبک‌های دلبستگی در دانشجویان دارای شکست عاطفی
ناصر یوسفی احمد امانی رسول عسگری مجید سلیمانی

هدف از این پژوهش، پیش‌بینی ضربة عشق و افسردگی بر اساس سبک‌های دلبستگی در دانشجویان دارای شکست عاطفی بود. پژوهش صورت گرفته توصیفی و از نوع همبستگی است و جامعة آن کلیه دانشجویان دارای شکست عاطفی دانشگاه قم بود که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بودند. تعداد 200 نفر ب چکیده کامل

هدف از این پژوهش، پیش‌بینی ضربة عشق و افسردگی بر اساس سبک‌های دلبستگی در دانشجویان دارای شکست عاطفی بود. پژوهش صورت گرفته توصیفی و از نوع همبستگی است و جامعة آن کلیه دانشجویان دارای شکست عاطفی دانشگاه قم بود که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بودند. تعداد 200 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های سبک دلبستگی (کولینز و رید، 1990)، افسردگی (بک، 1961) و ضربه عشق (رأس، 1999)، استفاده گردید. برای پاسخ به فرضیات از نرم‌افزار spss استفاده شد که یافته‌ها نشان داد از بین انواع سبک‌های دلبستگی تنها سبک اجتنابی قادر به پیش‌بینی معنادار ضربه عشق (001/0>p) و افسردگی (006/0>p) است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

121 - رابطة خودکارآمدی عمومی، تعلق و عشق و معنا در زندگی با میانجی‌گری ارزش‌های اجتماعی در دانش‌آموزان دختر دورة متوسطه
امیدعلی باپیری مهرداد کلانتری حمیدطاهر نشاط دوست سیدحمیدرضا عریضی سامانی

10.30486/jsrp.2019.560893.1177

هدف این پژوهش، بررسی رابطة خودکارآمدی عمومی، تعلق و عشق با معنا در زندگی با میانجی‌گری ارزش‌های اجتماعی در نوجوانان دختر از طریق الگوسازی معادلات ساختاری بود. این مطالعه از نوع همبستگی با استفاده از مدل‌یابی علی و جامعة آماری دانش‌آموزان دختر سال سوم دورة دبیرستان به تع چکیده کامل

هدف این پژوهش، بررسی رابطة خودکارآمدی عمومی، تعلق و عشق با معنا در زندگی با میانجی‌گری ارزش‌های اجتماعی در نوجوانان دختر از طریق الگوسازی معادلات ساختاری بود. این مطالعه از نوع همبستگی با استفاده از مدل‌یابی علی و جامعة آماری دانش‌آموزان دختر سال سوم دورة دبیرستان به تعداد 4476 نفر بودند. نمونة آماری 200 نفر بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسشنامة خود کارآمدی عمومی (Sherer & Maddux,1982) مقیاس تعلق و عشق، مقیاس ارزش‌های اجتماعی و پرسشنامه معنا در زندگی (Steger et al,2006) بود. داده‌ها با رویکرد مدل‌سازی معادله ساختاری بررسی شد. یافته‌ها بیانگر معناداری رابطة مستقیم متغیرهای خودکارآمدی عمومی، تعلق و عشق و ارزش‌های اجتماعی با متغیر معنا در زندگی بود (05/0>p). همچنین رابطة غیرمستقیم متغیر خودکارآمدی و تعلق و عشق با متغیر معنا در زندگی درصورتی‌که متغیر ارزش‌های اجتماعی میانجی باشد، معنادار است (05/0>p). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

122 - مدل متغیرهای مؤثر بر عشق و تعهد به برند و تأثیر آن بر وفاداری به برند، تمایل به پرداخت بیشتر و تبلیغات دهان به دهان در کاربران تلفن‌های همراه هوشمند
هادی سیدفضلی وحیدرضا میرابی کریم حمدی

10.30486/jsrp.2021.1920916.2814

هدف این پژوهش بررسی مدل متغیرهای مؤثر بر عشق و تعهد به برند و تأثیر آن بر وفاداری به برند، تمایل به پرداخت بیشتر و تبلیغات دهان به دهان در کاربران تلفن‌های همراه هوشمند و طرح پژوهش رابطه‌ای از نوع مدلسازی معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری این پژوهش را همۀ کاربران تلفن‌ها چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی مدل متغیرهای مؤثر بر عشق و تعهد به برند و تأثیر آن بر وفاداری به برند، تمایل به پرداخت بیشتر و تبلیغات دهان به دهان در کاربران تلفن‌های همراه هوشمند و طرح پژوهش رابطه‌ای از نوع مدلسازی معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری این پژوهش را همۀ کاربران تلفن‌های همراه هوشمند تشکیل می‌دهند و برای نمونه‌گیری، 180 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران که کاربر تلفن‌های همراه هوشمند با برندهای اپل، سامسونگ و هواوی هستند، با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه‌های عشق به برند (Unal & Aydin, 2013)، تجربۀ برند (Brakus et al, 2009)، اعتماد به برند (Delgado-Ballester et al, 2003)، شناسایی برند (Lam et al, 2010)، تعهد به برند (Fullerton, 2005)، وفاداری به برند (Japutra & Molinillo, 2017) وتمایل به پرداخت بیشتر (Chaudhuri & Ligas, 2009) است و برای تحلیل داده‌ها از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای تجربۀ برند، تنوع طلبی، تصویر برند، خود اجتماعی برند و اعتماد به برند با عشق به برند و بین متغیرهای خود اجتماعی برند و اعتماد به برند با تعهد به برند روابط معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین نتایج نشان دادند که بین تنوع‌طلبی، اعتماد به برند، عشق به برند و تعهد به برند با وفاداری به برند، بین عشق و تهعد به برند با تمایل به پرداخت بیشتر و بین عشق به برند با تبلیغات دهان به دهان روابط معناداری وجود دارد (05/0>P). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

123 - بررسی مفهوم عشق در آثار روزبهان بقلی
محمدرضا شادمنامن شهریار حسن زاده لطفعلی بی غم علی بابالو

عشق از مهم‌ترین مسائل بنیادین تصوف و عرفان اسلامی است، به گونه‌ای که نمی‌توان بدون آن به حوزه عرفان و تصوف و مفاهیم اساسی آن وارد شد. در تعریف عشق سخنان زیادی بیان کرده‌اند و هر کس به اقتضای درک و فهم خود از عشق و عاشقی سخن گفته است. از طرفی تعدادی از شاعران و نویسندگان چکیده کامل

عشق از مهم‌ترین مسائل بنیادین تصوف و عرفان اسلامی است، به گونه‌ای که نمی‌توان بدون آن به حوزه عرفان و تصوف و مفاهیم اساسی آن وارد شد. در تعریف عشق سخنان زیادی بیان کرده‌اند و هر کس به اقتضای درک و فهم خود از عشق و عاشقی سخن گفته است. از طرفی تعدادی از شاعران و نویسندگان، حکیمان و فیلسوفان نیز دریافت و برداشتی از عشق ارائه کرده‌اند، که هر کدام در کلیت خود و در مقایسه با هم جنبه‌هایی از عشق را به تصویر کشیده‌اند. در این میان روزبهان بقلی معروف به «شیخ شطّاح» و «شطّاح فارس» و سرسلسلة روزبهانیان، در عرصه عرفان و ادب فارسی نیز به تعریف و توصیف عشق پرداخته است کهدیدگاه او متناسب با مقصود مورد نظر خود و بیان تجربیات عرفانی، مفاهیم اخلاقی، موضوعات مختلف حکمی و تعلیمی و در نهایت برای بیان رموز عشق و شور و شوق عاشقانه قابل تأمل و بررسی است. در پژوهش حاضر خلاصه‌ای از دیدگاه‌های شیخ شطّاحدر خصوص عشق و انواع آن، توصیف، تعریف و در کل جایگاه عشق در چارچوب فکری آنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

124 - ویژگی عبادت در سلوک عرفانی رابعه عدویه
مسعود حاجی ربیع زهرا شیردلی

در این پژوهش؛ «تأثیر سلوک عبادی رابعۀ عدویه بر وجوه عرفانی» او مورد بررسی قرار می‌گیرد. در باب زهد و عشق الهی این بانو و نیز کرامات وی سخن بسیار به میان آمده است ولیکن در منابع عرفانی چندان به نقش راهبردی عبادات در سلوک عرفانی رابعه، اشاره نگردیده و نیز در بررسی غالب مق چکیده کامل

در این پژوهش؛ «تأثیر سلوک عبادی رابعۀ عدویه بر وجوه عرفانی» او مورد بررسی قرار می‌گیرد. در باب زهد و عشق الهی این بانو و نیز کرامات وی سخن بسیار به میان آمده است ولیکن در منابع عرفانی چندان به نقش راهبردی عبادات در سلوک عرفانی رابعه، اشاره نگردیده و نیز در بررسی غالب مقالات و پایان‌نامه‌ها التفات و اهتمام پژوهندگان را در این خصوص نیافتیم، لذا در نظر داریم در این پژوهش مرحله‌به‌مرحله ابحاث تعبدی زندگی رابعه را مورد بررسی قرار دهیم تا به این نتیجه برسیم که: سلوک دینی رابعه مقدمه و قوام بخش سلوک عرفانی اوست. در این سیر معرفتی پس از مرحله فناء، اشتیاق و سعی رابعه برای زهد و تعبد مضاعف گشته و امتزاج عشق و بندگی به حد اعلای خود رسیده است. همچنین اهمیت رسالت رابعه در شناساندن حقیقت بندگی به مردم و ایجاد نهضتی عرفانی بر مبنای عشق الهی، ازجمله نتایج نوآورانه این پژوهش می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

125 - آموزه‌های عرفانی پیران در الهی‌نامة عطار
هاجر خادم تورج عقدایی

الهی‌نامه، پس از منطق‌الطیر یکی از ارجمند‌ترین مثنوی‌های عطار است. این مثنوی، یک داستان بلند است که از 22 مقاله و با بهره‌گیری از عنصر «گفت‌وگو»، میان پدری با شش پسر خود، که هر یک آرزویی دارد، تشکیل شده است.آرزوهایی که برای ارجاع به حقایقشان تأویل می‌شوند و پدر آن‌ها را چکیده کامل

الهی‌نامه، پس از منطق‌الطیر یکی از ارجمند‌ترین مثنوی‌های عطار است. این مثنوی، یک داستان بلند است که از 22 مقاله و با بهره‌گیری از عنصر «گفت‌وگو»، میان پدری با شش پسر خود، که هر یک آرزویی دارد، تشکیل شده است.آرزوهایی که برای ارجاع به حقایقشان تأویل می‌شوند و پدر آن‌ها را تأویل می‌کند. عطار برای بیان اندیشه‌های عرفانی خویش، از حکایت‌های تمثیلی بسیاری استفاده کرده است. بخشی از این حکایت‌ها که از زبان عارفان نقل می‌شود، مفیدترین ابزار برای تجسّم آموزه‌های عرفانی عطار به شمار می‌آید. این مقاله سر آن دارد که پس از معرفی الهی‌نامه، حکایت عارفان را، برای ردیابی اندیشه‌های عطار، که حاوی مقوله‌هایی مشخص نظیر معنی گرایی، ترک و بی توجهی به خیال اندیشی، دنیا، کم‌خواری، پاکبازی و مرگ است را دسته‌بندی نماید. این پژوهش که از رهگذر باز خوانی حکایات عارفان شکل می‌گیرد، نشان می‌دهد که عطار کما بیش به تمام آن چه سالک برای طی طریق با همرهی پیر نیازمند است، اشاره کرده و در تمام این مسیر به گذر دادن مخاطب از نقص به کمال کوشیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

126 - دل و ملائمات آن در اسرارنامة عطار
ملیحه جعفری لنگرودی زهره رهنما

این مقاله سر آن دارد که بگوید عطار به عنوان یک «معرفت پژوه» به دنبال انسان قدسی است و تنها راه به سوی این قداست را راه دل می‌داند. دل بیدار و هوشیار پیر و مرشد عطار است تا سدهای نفس چموش را شکسته و با تکیه بر اصل ریاضت و «دردِ خواستن»، نفس را با خود همسفر راه عشق کند. ع چکیده کامل

این مقاله سر آن دارد که بگوید عطار به عنوان یک «معرفت پژوه» به دنبال انسان قدسی است و تنها راه به سوی این قداست را راه دل می‌داند. دل بیدار و هوشیار پیر و مرشد عطار است تا سدهای نفس چموش را شکسته و با تکیه بر اصل ریاضت و «دردِ خواستن»، نفس را با خود همسفر راه عشق کند. عشقی که با آمدنش هر چیز غیر خود را می‌سوزاند و تصفیه می‌کند. این بیداری آغاز زودودن غبارهای حاصل از لذایذ مادی از دل است تا خورشید سلامت در آینة دل متجلی شود و از تابش آن تمام وجود نورانیّت خود را بازیابد و گوهری که در سویدای دل نهان است به فعلیّت برسد.بنابراین «نویسنده» در آغاز از «دل» و چیستی آن به اختصار سخن گفته و دل را از دو منظر«جسمانی» و «روحانی» می‌نگرد تا با استناد بر شواهد، به حقیقت واقعی «دل» در بُعد «روحانی» آن تأکید نماید. در گام بعدی مطابق با ساختار اندیشة عطار، به اهمیّت همراهی ملائماتی چون عرش، نفس، جان و عشق در عبور دل از دیوارهای جسم به سرزمین روح و چگونگی ارتباط و سازواری آن‌ها با یکدیگر برای کشف «راه سر منزل سلامت» می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

127 - تأملی در امکان جمع میان عرفان عاشقانه و عرفان مبتنی بر وحدت وجود
عباس گوهری امین رضا نوشین

عرفان عاشقانه، رابطة بین خدا و انسان را از رابطة بین حاکم و محکوم، خواجه و رعیت و حتی عابد و معبود، به عاشق و معشوق و معشوق و عاشق فراتر برده و از اینرو نمایشگاه عالی‌ترین روابط انسان با خدای خویش است. بر بنیاد این نگرش عرفانی، انسان معشوق و محبوب خداوند است که در لحظه‌ چکیده کامل

عرفان عاشقانه، رابطة بین خدا و انسان را از رابطة بین حاکم و محکوم، خواجه و رعیت و حتی عابد و معبود، به عاشق و معشوق و معشوق و عاشق فراتر برده و از اینرو نمایشگاه عالی‌ترین روابط انسان با خدای خویش است. بر بنیاد این نگرش عرفانی، انسان معشوق و محبوب خداوند است که در لحظه‌ای خاص و طی تجربه‌ای شگرف با وام‌گیری از عشق الهی، به ناگاه در عین معشوقی، عاشق و در عین محبوبی، محب می‌گردد. عرفان وحدت شهودی نیز، عرفانی است مبتنی بر تجربة‌ وحدت و مدعی اینکه طی این تجربه، عارف از ماسوی الله غافل و تنها متوجه حق می‌گردد. در این عرفان ثنویت بین حق و خلق تصریح و بر این اساس، امکان جمع با عرفان عاشقانه ممکن می‌شود.عرفان وحدت وجودی نیز عرفانی است مبتنی بر این مدعا که عارف طی تجربة عرفانی خویش به معرفتی مشعر بر وحدت و یگانگی خلق و حق دست یازیده و در می‌یابد که ثنویت بین خدا و ماسوی الله درعین وقوع، اصیل و بنیادی نیست. بنابر آنچه رفت، این مقاله می‌کوشد تا در عین صحّه گذاشتن بر این مدعا که عرفان مبتنی بر وحدت شهود، مستعد عرفان عاشقانه است، علیه مدعای «عدم امکان جمع میان عرفان مبتنی بر وحدت وجود و عرفان عاشقانه»، دو دلیل، یکی مبتنی بر واقع و دیگری، مبتنی بر عقل، اقامه کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

128 - جذبه‌های عرفانی در قصاید شیخ عبدالمحمود جیلی(حفیان)
جعفر صدری عزت ملاابراهیمی

شیخ عبدالمحمود جیلی، شاعر معاصر سودانی در قصاید عرفانی خود که موضوع اصلی آنها شور و عشق و دلدادگی به ساحت مقدس ختمی مرتبت است، با استفاده از رموز عرفانی به توصیف و ستایش وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) می‌پردازد. از این‌رو نویسندگان در صددند تا در این پژوهش به تبیین معانی و مف چکیده کامل

شیخ عبدالمحمود جیلی، شاعر معاصر سودانی در قصاید عرفانی خود که موضوع اصلی آنها شور و عشق و دلدادگی به ساحت مقدس ختمی مرتبت است، با استفاده از رموز عرفانی به توصیف و ستایش وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) می‌پردازد. از این‌رو نویسندگان در صددند تا در این پژوهش به تبیین معانی و مفاهیم پنهان و ظاهری اشعار بپردازند. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش تحقیق اسنادی (کتابخانه‌ای) را برای بیان موضوع برگزیده است. همچنین نویسندگان از روش تحلیل محتوا نیز به صورت کیفی برای واکاوی اشعار شاعر بهره گرفته‌اند تا مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری اشعار را دریابند. از یافته‌های تحقیق به دست می‌آید که شاعر بحث‌های اسلامی و فنون تصوف را در قصاید خود جای داده و در این گرایش با پایبندی به دیدگاه بزرگانی چون ابن فارض، ابن عربی و... گوی سبقت را از دیگر رقبای زمان خود ربوده است. همچنین باید گفت که جیلی در غزل‌های خود به شیوه قدما تمسک جسته و با ذکر اطلال و دمن، از سبک‌های خاص خود نیز بهره برده و مدح را واسطه، معنای شعری خویش قرار داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

129 - وحدت وجود از دیدگاه حکیم سنایی غزنوی
فلور ولی پور چهارده چریک رضا الهی منش

در بررسی‌ دیدگاه سنایی درباره‌ نظریه‌ «وحدت وجود» به جایگاه خدا، جهان و انسان در نگرش سنایی پرداخته شده است. خداوند ذات یگانه‌ای است که دوئیت بردار نیست. انسان از نظر سنایی، زبده و خلاصه تمامی عوالم هستی و در برگیرنده قوس نزول و صعود بوده، که هدف از آفرینش او معرفت خداو چکیده کامل

در بررسی‌ دیدگاه سنایی درباره‌ نظریه‌ «وحدت وجود» به جایگاه خدا، جهان و انسان در نگرش سنایی پرداخته شده است. خداوند ذات یگانه‌ای است که دوئیت بردار نیست. انسان از نظر سنایی، زبده و خلاصه تمامی عوالم هستی و در برگیرنده قوس نزول و صعود بوده، که هدف از آفرینش او معرفت خداوند می‌باشد. او از عالم اعیان (عدم) پای به عرصه جهان نهاده تا در سایه عشق الهی و فنای خویش و ماسوی الله به وادی معرفت و وحدت با حق و بقاء بالله نائل گردد. جهان هستی نیز تجلی جمال الهی و ظل و سایه حق است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

130 - بررسی مضامین عرفانی غزلیات سلطان علی رودبند
لیلی عباسی منتظری علی افضلی

در این مقاله برآنیم تا به بررسی و تحلیل بن مایه‌های عرفانی موجود در کلام یکی از بزرگان عرفان یعنی سلطان علی رودبند (از احفاد امام موسی کاظم علیه السلام) بپردازیم. در حقیقت هدف ما از این پژوهش، کنکاش و جستجو در جهان بینی عرفانی معتقد و مورد قبول اهل بیت (علیهم السلام) اس چکیده کامل

در این مقاله برآنیم تا به بررسی و تحلیل بن مایه‌های عرفانی موجود در کلام یکی از بزرگان عرفان یعنی سلطان علی رودبند (از احفاد امام موسی کاظم علیه السلام) بپردازیم. در حقیقت هدف ما از این پژوهش، کنکاش و جستجو در جهان بینی عرفانی معتقد و مورد قبول اهل بیت (علیهم السلام) است.اهمیت وی در تاریخ عرفان را می‌توان به دو نکته خلاصه کرد اول اینکه شیخ علی سیاهپوش، در روند تبدیل طریقت صفویه به سلطنت صفویان، نقش مهمی ایفا کرده است و دوم اینکه از شیخ رود بند، اشعاری بر جای مانده، که با مطالعه آن میتوان خط سیر طریقت صفویه از موسس آن به بعد را دنبال گرفت. آنچه با مطالعه در اندیشه‌های عرفانی رودبند حاصل می‌شود، عرفانی بر پایه سه اصل اهمیت در اجرای اصول شریعت، مبارزه با دنیاپرستی در همه اشکال آن و زهد و ریاضت است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

131 - «نقد و بررسی تقریر ابن سینا از آموزه های عرفانی»
منیره سید مظهری

ابن سینا، رئیس فیلسوفان عالم اسلام، با اینکه در قرون وسطی زندگی می کرد، ولی هرگز روحیه و اندیشه قرون وسطایی نداشته است. او همچون فیلسوفان دوره تجدید حیات علمی و فرهنگی ، مخالف هر نوع تحجر و تقلید بود و سند درستی هر امری را عقل و تجربه می شناخته و برای انکار چیزی تا دلیل چکیده کامل

ابن سینا، رئیس فیلسوفان عالم اسلام، با اینکه در قرون وسطی زندگی می کرد، ولی هرگز روحیه و اندیشه قرون وسطایی نداشته است. او همچون فیلسوفان دوره تجدید حیات علمی و فرهنگی ، مخالف هر نوع تحجر و تقلید بود و سند درستی هر امری را عقل و تجربه می شناخته و برای انکار چیزی تا دلیل و برهان روشنی نمی یافته، آن را در بوتة امکان می نهاده است . این عالم بزرگ، شهود عرفا و کرامات اولیا را از نگاه عقل ممکن می دانسته و در برخی از رسالات و کتاب هایش به توجیه فلسفی آن ها پرداخته است. با این وجود از مطالعه احوال و آثار وی بر می آید که او هرگز به سیر و سلوک نپرداخته و راه و روش صوفیان را در پیش نگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

132 - تجلّی عشق در اشعار مولانا
خداویردی عباس زاده هانیه طاهرلو

عشق و محبّت، اکسیر حیات است و بهانة بودن؛ و اگر عشق نبود، هیچ نبود. این معنا در جهان‌بینی عرفانی که آثار مولانا نمونه‌های درخشان آن است، ژرف‌تر و لطیف‌تر بیان می‌شود. عرفا معتقدند که اصل همة محبّت‌ها حضرت حقّ است و از اوست که محبّت در همة هستی جاری و ساری می‌شود. عشق، ر چکیده کامل

عشق و محبّت، اکسیر حیات است و بهانة بودن؛ و اگر عشق نبود، هیچ نبود. این معنا در جهان‌بینی عرفانی که آثار مولانا نمونه‌های درخشان آن است، ژرف‌تر و لطیف‌تر بیان می‌شود. عرفا معتقدند که اصل همة محبّت‌ها حضرت حقّ است و از اوست که محبّت در همة هستی جاری و ساری می‌شود. عشق، راز آفرینش و چاشنی حیات و خمیرمایه‌ تصوّف و سرمنشاء کارهای خطیر درعالم و اساس شور و شوق و وجد و نهایت حال عارف است که با رسیدن به کمال، به فنا در ذات معشوق و وحدت عشق و عاشق و معشوق منتهی می‌شود. عشق ودیعه‌ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و با ذات و فطرت وی عجین گشته و انسان پیوسته به دنبال معبود و معشوق حقیقی بوده است. مولانا می‌گوید: نـاف مـا بـر مهر او ببـریده‌انـد عـشق او در جـان مـا کاریده‌اند مولانا به سبب سوز عشقی که در دل دارد پلّه پلّه مقامات تتبّل تا فنا را پشت سر می‌نهد تا به ملاقات معشوق حقیقی نایل آید. عشقی که مولانا از آن صحبت می‌کند عشق حقیقی و راستین است نه عشق‌های رنگین که عاقبت به ننگ انجامد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

133 - «جامی، محبّـت الهی و بادۀ معنوی»
محبوبه مسلمی زاده

عشق و محبّت مهم‌ترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهم‌ترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار می‌رفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیان چکیده کامل

عشق و محبّت مهم‌ترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهم‌ترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار می‌رفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیانه راه یافت و معنای استعاری و مجازی پیدا کرد. تشبیه محبّت به شراب اوّلین مرحلۀ شکل‌گیری معنی عرفانی شراب است و این تشبیه سبب شد تا شاعران و از جمله عبدالرّحمن جامی، از باده در بیان مضامینی چون عشق ازلی و کیهانی استفاده کنند. دربارۀ مضمون عشق و مراتب آن و دیدگاه شعرای دوره‌های مختلف رسالات و مقالات بسیار نگاشته شده و از آنجا که دربارهآثار جامی بدین موضوع، چندان پرداخته نشده، مقالۀ حاضر بر آن است تا با تکیه بر غزل‌های دیوان او و اشعه اللّمعات و لوامع و لوایح، مضمون مذکور را بررسی و دیدگاه‌های جامی را در آن خصوص بیان کند. الفاظ مربوط به محبّت و باده در مفهوم عرفانی در غزل‌های جامی و دیگر آثارش به شکلی متعالی و بدیع به کار رفته که حاکی از تلقّی او از عرفان و عشق الهی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

134 - بازتاب وجوه عشق در مثنوی با رویکردی به درمانگری آن
زکیه رشیدآبادی

عشق در سنت عرفانی مولانا جایگاهی مبنایی دارد.مثنوی او با حکایت عشق و اشتیاق نی آغاز می شود و به عشق نیز پایان می پذیرد. هدف این پژوهش جستجو دربارۀ جایگاه عشق از منظر مولوی به صورت عام نیست زیرا تمام شش دفتر مثنوی عشق است.مبنای این پژوهش بررسی وجوه عشق در مثنوی با توجه ب چکیده کامل

عشق در سنت عرفانی مولانا جایگاهی مبنایی دارد.مثنوی او با حکایت عشق و اشتیاق نی آغاز می شود و به عشق نیز پایان می پذیرد. هدف این پژوهش جستجو دربارۀ جایگاه عشق از منظر مولوی به صورت عام نیست زیرا تمام شش دفتر مثنوی عشق است.مبنای این پژوهش بررسی وجوه عشق در مثنوی با توجه به خاصیت درمانگری عشق است. این پژوهش بر آن است که به این پرسش پاسخ دهد که وجوه عشق از نظر مولانا کدام است؟ آیا عشق مورد نظر مولانا در دنیای مدرن کنونی می تواند درمانگر باشد یا خیر؟ نتایج نشان می دهد مولانا از شخصیت های فرا زمانی و فرامکانی است که همواره بر مسائل بنیادین بشر نظیر عشق که هیچ گاه کهنه نمی شود ،تکیه و تاکید می کند.رهایی از خود مطلوب ترین فرآوردۀ عشق و آرزوی تکوینی انسان است؛زیرا شخص در پرتو آن در دنیای کنونی از رنج های آمیخته به خود رهایی می یابد و به مطلوبیت فطری خود خواهد رسید.پس عشق مورد نظرمولانا می تواند چراغی باشد برای کشف نیاز های معنوی عمیقی که در درون انسان قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

135 - «تحلیل برخی روایات و اشارات عرفانی در شعر شهریار»
حسین آریان تورج عقدایی جلیل تجلیل سید علی محمد سجادی

شهریار، اگر چه شاعری شاد است و طنز و طربناکی در سروده‌هایش بسیار دیده می‌شود، در یک تحلیل ژرف‌تر، انسانی است حسّاس و متأمّل و ناگزیر درونگرا و غم‌ ستای. این احوال سبب می‌شود که او در بسیاری از لحظه‌های زندگی عارفانه بیندیشد و تجربه‌های ناشی از این لحظه‌ها را در زبانی شا چکیده کامل

شهریار، اگر چه شاعری شاد است و طنز و طربناکی در سروده‌هایش بسیار دیده می‌شود، در یک تحلیل ژرف‌تر، انسانی است حسّاس و متأمّل و ناگزیر درونگرا و غم‌ ستای. این احوال سبب می‌شود که او در بسیاری از لحظه‌های زندگی عارفانه بیندیشد و تجربه‌های ناشی از این لحظه‌ها را در زبانی شاعرانه تجسّم بخشد. مقاله‌ی حاضر سر آن دارد که نشانه‌های این طرز تلقی شهریار را در اشارات و تلمیحات شعر او پی‌گیرد و نشان دهد که او از رهگذر عشق و حزن و نوای ساز و تأمّل بر اندیشه‌های شاعران عارف، قدم به این حوزه می‌نهد و گاه بی‌آن که خود بداند، زیر سلطه‌ی ناخودآگاهی فردی و جمعی، به دریافت‌های غیرمتعارفی دست می‌یابد. در سروده‌های شهریار، اندیشه‌هایی که بوی عرفان از آن به مشام می‌رسد، غالباً در جایی که سخن از عشق به میان می‌آید، احساس می‌شود. بنابراین می‌توان گفت «عشق» عنصر غالبی است که شهریار را از زمین به آسمان می‌برد و تمام اشارات و تلمیحات دیگر به نوعی وابسته‌ی عشق‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

136 - جستاری در غیرت عشق
سیاوش نریمان

از میان مباحث متنوع در ساحت عرفان، «غیرت» نیز توجه عرفا و متصوّفه را به خود جلب نموده است. این مفهوم از اصطلاحات والا و زیربنای اندیشه‌های عارفان و صوفیان است. درآموزه‌ها و اصول اندیشة عارفان، غیرت به عنوان یک باور اعتقادی و اخلاقی، بروز و ظهور داشته و اهتمام ویژه‌ای بد چکیده کامل

از میان مباحث متنوع در ساحت عرفان، «غیرت» نیز توجه عرفا و متصوّفه را به خود جلب نموده است. این مفهوم از اصطلاحات والا و زیربنای اندیشه‌های عارفان و صوفیان است. درآموزه‌ها و اصول اندیشة عارفان، غیرت به عنوان یک باور اعتقادی و اخلاقی، بروز و ظهور داشته و اهتمام ویژه‌ای بدان معطوف شده است. بر اساس همین غیرت است که خداوند، گناهان پنهان و آشکار را بر بندة خود ناروا داشته است. در متون شریعت، سیرة اولیا، سخنان مشایخ و صوفیه و آثار شاعران، بحث غیرت مغفول واقع نشده بلکه مورد توجه جدی قرار گرفته است. عارفان و اهل کشف و ذوق با تأثیرپذیری از آموزه‌های قرآن و احادیث قدسی و نبوی، بحث غیرت را بنا بر مذاق و مشرب عرفانی خود مورد تفسیر و تحلیل قرار داده‌اند. به این معنا که هر کدام از عرفا و متصوفه، غیرت را از منظر نحلة عرفانی خود تفسیر و تأویل نموده‌اند. در این مقاله، چیستی غیرت، تعریف لغوی و اصطلاحی آن، غیرت به عنوان یک پدیدة اجتماعی، غیرت الهی و اقسام آن و نیز تلقی و برداشت سلسلة عرفا از آن مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

137 - ملامتیه در غزلیات حزین لاهیجی
علی اکبر افراسیاب پور مسعود رهگذر

در میان اهل عرفان و تصوف گروهی سر برآوردند که هدف اصلی آنها مبارزه با ریا و تظاهر بود آن هم در جامعه‌ای که رسیدن به مناصب بالا بسیاری را در تکاپو انداخته بود، این گروه با وجود آن که در ملا عام اعمالی انجام می‌دادند که سرزنش و ملامت عوام را برمی‌انگیخت در خفا با اخلاص کا چکیده کامل

در میان اهل عرفان و تصوف گروهی سر برآوردند که هدف اصلی آنها مبارزه با ریا و تظاهر بود آن هم در جامعه‌ای که رسیدن به مناصب بالا بسیاری را در تکاپو انداخته بود، این گروه با وجود آن که در ملا عام اعمالی انجام می‌دادند که سرزنش و ملامت عوام را برمی‌انگیخت در خفا با اخلاص کامل به عبادت پروردگان بی‌چون می‌پرداختند و لحظه‌ای از یاد وی غافل نبودند. این گروه از صوفیه در شعر و ادب فارسی نمود فراوان یافته‌اند و شعرای بنام در مورد این طریقه داد سخن داده‌اند و مشرب و ذهنیّات آنها را به تدقیق بیان کرده‌اند و برخی از این شعرا خود این طریقه پیش گرفته‌اند و در گسترش چنین تفکّری کوشیده‌اند و آثار نظم و نثر خود را به این شیوه زینت داده‌اند از بین آنها می‌توانیم به شیخ محمدعلی حزین لاهیجی اشاره کنیم. نکته مهم آن که حزین در بین غزلیات خود معارفی ناب نسبت به این گروه آشکار کرده و پرده از اصل و درون مایة تفکرات آنها برداشته است که بسیار قابل توجه است و می‌تواند در بسیاری از تحقیقات تاریخی موثر واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

138 - بررسی نشانه‌شناختی گفتمان عشقعرفانی در غزل مولوی و سعدی (برمبنای الگوی ماتریس وهیپوگرام مایکل ریفاتر)
فرهاد طهماسبی

در این مقاله که بر مبنای الگوی نشانه شناختی مایکل ریفاتر در خوانش غزل مولویو سعدی شکل گرفته است ابتدا به تشریح نظریة منظومه‌های توصیفی (ماتریس و هیپوگرام) وی پرداخته شده است. پس از آن گفتمان عشق با سه محور عشق، معشوق و عاشق بر مبنای این الگو مورد بررسی قرار گرفته و ماتر چکیده کامل

در این مقاله که بر مبنای الگوی نشانه شناختی مایکل ریفاتر در خوانش غزل مولویو سعدی شکل گرفته است ابتدا به تشریح نظریة منظومه‌های توصیفی (ماتریس و هیپوگرام) وی پرداخته شده است. پس از آن گفتمان عشق با سه محور عشق، معشوق و عاشق بر مبنای این الگو مورد بررسی قرار گرفته و ماتریس‌ها و هیپوگرام‌های آن تبیین گردیده است. هدف مقاله کاربست این الگو در شعر کهن فارسی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان عشق در غزل مولوی مبتنی بر عشق و وحدت و در غزل سعدی مبتنی بر عشق و اغتنام فرصت است و این فرضیة سنتی که مولوی عارف و سعدی عاشق است را به گونة استنادی و روشمند اثبات می‌کند. حرکت در منظومه‌های توصیفی مربوط به گفتمان عشق در غزل مولوی از عشق و معشوق و عاشق به گونه‌ای پویا و فعال به وحدت منتهی می‌شود اما این حرکت در غزل سعدی از وحدت عشق و زندگی به سوی اغتنام فرصت و واقع‌گرایی زیستمندانه را به نمایش می‌گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

139 - معانی و مضامین ملامتی در غزلیات فارسی
سیدعلی جعفری صادقی سیداحمد حسینی کازرونی

یکی از زمینههای محتوایی بسیار گسترده و پردامنه در مجموعۀ آثار عرفانی، به ویژه غزلیات عرفانی، بازتاب اندیشهها، باورها، رفتارها و شیوۀ سلوک ملامتی است؛ که بخشی از این ادبیات گسترده با عنوان قلندریات شناخته شده و مورد بررسی قرار میگیرد، و بخشی دیگر به گونهای مستقیمتر چکیده کامل

یکی از زمینههای محتوایی بسیار گسترده و پردامنه در مجموعۀ آثار عرفانی، به ویژه غزلیات عرفانی، بازتاب اندیشهها، باورها، رفتارها و شیوۀ سلوک ملامتی است؛ که بخشی از این ادبیات گسترده با عنوان قلندریات شناخته شده و مورد بررسی قرار میگیرد، و بخشی دیگر به گونهای مستقیمتر و بیپردهتر اصول رفتارها و باورهای ملامتیان را بازگو میکند. همچنین متناسب با جنبۀ کاربردی این مضامین نیز می‌توان آنها را به دو دسته از مقاصد فردی و اجتماعی ملامتیان نسبت داد. در این مقاله تلاش شده است که با مطالعه در غزلیات شماری از برجستهترین سخنوران ادب فارسی از سدۀ ششم تا پایان سدۀ هشتم هجری، که دورۀ اصلی رواج اینگونه مضامین در ادب فارسی است، فهرستی از معانی و مضامین ملامتی در غزل فارسی ارائه گردد و تا جایی که مجال آن وجود دارد، به شرح و تحلیل این مضامین پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

140 - نیم‌نگاهی به مناسبات بینامتنی شعر قدمعلی سرامی با حوزه معرفتی عرفان
مهری تلخابی

هدف مقالة حاضر آن است که با تأمل بر نظریة بینامتنیت، نشان دهد که یک اثر خودبسنده و به تنهایی، حاکم بر کل خویش نبوده بلکه حاصل جذب و دگرگونی دیگر متن‌هاست. این مقاله با تأمل بر اشعار دکتر قدمعلی سرامی نشان می‌دهد که سرامی شاعری است که نه تنها منش بینامتنی آثار خود را پنه چکیده کامل

هدف مقالة حاضر آن است که با تأمل بر نظریة بینامتنیت، نشان دهد که یک اثر خودبسنده و به تنهایی، حاکم بر کل خویش نبوده بلکه حاصل جذب و دگرگونی دیگر متن‌هاست. این مقاله با تأمل بر اشعار دکتر قدمعلی سرامی نشان می‌دهد که سرامی شاعری است که نه تنها منش بینامتنی آثار خود را پنهان نمی‌کند بلکه آن را، آشکارا به نمایش می‌گذارد. در این مقاله، نشان می‌دهیم که چگونه شعر سرامی مناسبات بینامتنی مستحکمی با قلمرو عرفان دارد و از این منظر اشعار این شاعر می‌تواند به عنوان بافته‌ای از آواها مورد بررسی قرار گیرد که در آن مقولاتی از جنس عرفان به تصویر کشیده شده است. در پایان به این نتیجه می‌رسد که با شناخت چهارچوب ارجاع شعر عرفانی سرامی می‌توان شعرهای عرفانی او را راحت‌تر گشود و افق معنایی آن‌ها را به درستی ترسیم کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

141 - «ابن فارض و معرفت عاشقانه»
محمد گودرزی

آثار عرفای بزرگ اسلامی بیانگراین حقیقت می باشد که دو عنصر محبت و معرفت نقش مهمی هم در شکل گیری و هم در مرز بندی این آثار وزین داشته اند. هر چند کمتر عارفی یافت می شود که آثارش از این دو عنصر مهم بی بهره باشد لیکن طایفهای از عرفای اسلامی بیشتر معرفت گرا می‌باشند و عنصر چکیده کامل

آثار عرفای بزرگ اسلامی بیانگراین حقیقت می باشد که دو عنصر محبت و معرفت نقش مهمی هم در شکل گیری و هم در مرز بندی این آثار وزین داشته اند. هر چند کمتر عارفی یافت می شود که آثارش از این دو عنصر مهم بی بهره باشد لیکن طایفهای از عرفای اسلامی بیشتر معرفت گرا می‌باشند و عنصر معرفت در آثارشان نمود بیشتری دارد و طایفهای دیگر محبت گرا می باشند و عنصر محبت و عشق در آثارشان جلوهبیشتری دارد . ابن فارض مصری (576-632 ه.) از اکابرعرفای محبت گرای سده هفتم هجری است که محبت عاشقانهخویش را در تائیه کبری عرضه داشته و عشق بازان کوی معشوق را به خمخانه ساقی کشانده، جام وجودشان را از نور باده محبت برافروزانده است . این مقاله با عنوان (ابن فارض و معرفت عاشقانه) تلاشی است در جهت تبیین دیدگاه محبت گرایانه ابن فارض در تائیه کبری و کوششی است در بیان سیر عاشقانه محب و محبوب در مراتب و اطوار عشق. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

142 - تحلیل تلمیحات عرفانی در دیوان سلمان ساوجی
محمدتقی l قندی جلیل تجلیل

سلمان ساوجی در سنت عرفان عاشقانه، تحت تأثیر اندیشه‌های عرفانیِ شخصیت‌های برجسته‌ای چون ابن عربی، مولوی و حافظ است. جلوه‌های مختلف عرفان در اشکال مختلف در اشعار وی مـوج می‌زند. غزلیات سلمان آکنده از حقایق عرفانی و تلمیحات عارفانه است و قصایدش، اگرچه در مدحِ ممدوحانش نگاش چکیده کامل

سلمان ساوجی در سنت عرفان عاشقانه، تحت تأثیر اندیشه‌های عرفانیِ شخصیت‌های برجسته‌ای چون ابن عربی، مولوی و حافظ است. جلوه‌های مختلف عرفان در اشکال مختلف در اشعار وی مـوج می‌زند. غزلیات سلمان آکنده از حقایق عرفانی و تلمیحات عارفانه است و قصایدش، اگرچه در مدحِ ممدوحانش نگاشته شده، همچون غزلیاتش مملوّ از آموزه‌های عرفانی است. توجه به زیبایی‌ها و عواطف پرشور در اشعار سلمان آن چنان برجسته است که نظیرآن را در شاهکارهای سعدی و حافظ مشاهده می‌کنیم. سلمان ساوجی وحدت وجودی و اشـراقی است. او مخالف زهد ریایی است و رندی و عیاری از ویژگی‌های اشعار اوست. عشق و وحدت وجود از درون مایه‌های اصلی اشعار سلمان و گوهر تلمیحات اوست. او طربناک و سرمست،حقیقت زندگی را در عشق می‌جوید. در غزلیات و قصاید مدحی سلمان احساسات عمیق عاشقانه و جهان بینی عارفانه چنان به هم درمی پیچند که بیان کننده نوعی شیوۀ زندگی و نگاه به عالم و آدم است. از این حیث سلمان وارث واقعی سنت عرفانی اسلاف وحدت وجودی خویش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

143 - معناشناسی عشق از نگاه عرفا با رویکرد به نظرات مولوی
زهرا کاشانیها

سخن دل‌انگیز عشق، حدیثی است که اوراق دفتر اهل عرفان و ادب دوستان را آراسته است و با رایحهاش فضای جان خاکیان را عطرآگین ساخته و هستی، از جمله روح انسان را با شمیم خود تلطیف نموده تا برای اتصال به عالم ملکوت آماده و بلکه شائق گرداند. عشق اسرار و رموزی دارد که عرفای بسیا چکیده کامل

سخن دل‌انگیز عشق، حدیثی است که اوراق دفتر اهل عرفان و ادب دوستان را آراسته است و با رایحهاش فضای جان خاکیان را عطرآگین ساخته و هستی، از جمله روح انسان را با شمیم خود تلطیف نموده تا برای اتصال به عالم ملکوت آماده و بلکه شائق گرداند. عشق اسرار و رموزی دارد که عرفای بسیاری در آثار خود به آن پرداخته و از آن راز گشایی نمودهاند و آن را نیروی محرکه سیر انسان و بلکه همه موجودات به سوی حق تعالی میداند که در دل ذرات عالم نهاده شده و هیچ ذرهای در جهان وجود ندارد مگر اینکه در محور جاذبه حق در گردش است. در این مقاله که جنبه توصیفی دارد بر آن شدیم به عشق که کلید گنج هستی و اکسیر سعادت است، پرداخته و دیدگاه عارفان نامی را با رویکرد به افکار «مولوی رومی» مورد بررسی قرار دهیم تا در پرتو این حقیقت؛ جانهایی با بارقۀ عشق طراوت یافته و با تفکیک عشق حقیقی از مجازی بتوانند صهبای وجودشان را از محبت حق سرشار کنند که «یحبّهم و یحبّونه»، سخن آن معشوق سرمدی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

144 - نوع مواجهۀ عرفا با عشق و سیاست با تکیه بر اشعار سنایی، مولوی و حافظ
منصور شاکر پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخری

سیاست به مفهوم روش حکومت‌داری از عوامل مهم تسلط بر جوامع است و بر اموری اطلاق می‌شود که بر رابطۀ حکّام با زیر دستانشان تاثیر می‌گذارد و مسئولیت ثبات سیاسی و امنیت جامعه بر عهدۀ سیاستمداران است. عشق نیز از پدیده‌هایی است که هیچ کس نمی‌تواند تاثیر آن را در زندگی خود ناد چکیده کامل

سیاست به مفهوم روش حکومت‌داری از عوامل مهم تسلط بر جوامع است و بر اموری اطلاق می‌شود که بر رابطۀ حکّام با زیر دستانشان تاثیر می‌گذارد و مسئولیت ثبات سیاسی و امنیت جامعه بر عهدۀ سیاستمداران است. عشق نیز از پدیده‌هایی است که هیچ کس نمی‌تواند تاثیر آن را در زندگی خود نادیده بگیرد. در واقع عشق و سیاست، شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم دارند و اثرگذار بر یکدیگرند، چنان که در برهه‌هایی از تاریخ، اعمال نادرست حکام، کژراهه‌هایی در عشق ایجاد کرده و همین کج‌روی‌ها موجب سرنگونی حکومت را فراهم کرده است. در این پژوهش ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف دربارۀ عشق و سیاست، این دو مقوله در اشعار سه شاعر عارف: سنایی، مولوی و حافظ مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه این که شاعران عارف هر پدیده‌ای را (سیاست و عشق) به صورتی معنوی تاویل کرده، آن را راهی برای انعکاس جلوه الهی می‌دانند این ویژگی بیشتر در مولوی و حافظ دیده می‌شود و در اشعار سنایی (قبل از40 سالگی) انحراف در عشق، مورد نقد قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

145 - عرفان زرتشتی و مشترکات آن با عرفان اسلامی
علی‌اکبر افراسیاب‌پور

دین زرتشت از کهن‌ترین ادیانی است که حاوی مبانی و مایه‌های اصیل عرفانی بوده و بر ادیان شرقی و غربی تأثیر شگرف داشته است. در این مقاله کوشش گردیده تا مقدماتی دربارة آن مبانی عرفانی ارائه گردد و عناوینی برای تحقیقات مفصل‌تر پیشنهاد گردد. نظریة «نور و ظلمت» دیدگاهی هستی شنا چکیده کامل

دین زرتشت از کهن‌ترین ادیانی است که حاوی مبانی و مایه‌های اصیل عرفانی بوده و بر ادیان شرقی و غربی تأثیر شگرف داشته است. در این مقاله کوشش گردیده تا مقدماتی دربارة آن مبانی عرفانی ارائه گردد و عناوینی برای تحقیقات مفصل‌تر پیشنهاد گردد. نظریة «نور و ظلمت» دیدگاهی هستی شناسانه و انسان شناسانه است که از مشترکات این دو عرفان به شمار می‌آید. شخصیت‌های اندیشمندی چون ابن یزدانیار ارموی واسطة انتقال اندیشه‌های عرفان زرتشتی به عرفان اسلامی بوده‌اند. نور و آتش زرتشتی با عنوان عشق و جمال و خرد و وجود در عرفان اسلامی به حیات خود ادامه می‌دهد. اساطیر عرفانی نیز یکی از مشترکات عرفان زرتشتی و اسلامی است به ویژه اسطورة سیمرغ که نمونه‌ای کامل است. خرقه و سدره نیز شاهد دیگری در این زمینه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

146 - سیری در عرفان جهانی
محمدرضا کرمی‌پور

پژوهش در عرفان جهانی نیازمند درک انگاره‌های عالی عرفان در مذاهب الهی، ادیان غیر الهی، بررسی عمیق و هم‌اندیشی ژرف‌ در نظریه‌های عرفای ربانی، عاشقان الهی، معتقدان مؤمن و اصحاب پیامبران و عرفان طلبان می‌باشد که می‌توان منشاء آن را در نقش‌های تئوریک، و جهت‌های عالی شناخت جس چکیده کامل

پژوهش در عرفان جهانی نیازمند درک انگاره‌های عالی عرفان در مذاهب الهی، ادیان غیر الهی، بررسی عمیق و هم‌اندیشی ژرف‌ در نظریه‌های عرفای ربانی، عاشقان الهی، معتقدان مؤمن و اصحاب پیامبران و عرفان طلبان می‌باشد که می‌توان منشاء آن را در نقش‌های تئوریک، و جهت‌های عالی شناخت جستجو نمود. همین طور که اداره، هدایت و سازماندهی یک نهاد اجتماعی بستگی به علاقه و توانمندی مدیر آن از جهت علمی و اجرائی دارد، سیر عمیق در عرفان جهانی به منظور مقایسه اصول، هدف‌ها و روش‌های کشف رموز خلقت، عارفان اندیشمند و سالکان کنکاش‌گر را می‌طلبد که راههای شهودی تقرّب به حقّ مطلق را طی کرده و در وادی خودیابی به خدایابی به مسیر درست و سنجیده دست یافته باشند. پژوهشگر در این مقاله ضمن بررسی ریشه‌های تئوریک عرفان حقیقی نظیر جهت‌‌گیری آرمانی و آموزه‌های خداگرائی، مکاتب عرفان الهی را مورد بررسی قرار داده، آن‌ها را از نحل خداگریزی ومادیگرائی محض مجزا نموده، مفاهیم، فلسفه و اصولی که آثار آفرینش را به آفریدگار ارتباط می‌دهد با عرفان‌های عملی تطبیق نموده، عرفان‌های منطقی را از عرفان‌های خرافاتی و دور از حقیقت جدا ساخته است. در پایان به کند و کاو در اندیشه‌ها و آثار عرفانی دو تن از عرفای بزرگ مسیحی در قرن‌های 15 و 19 پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

147 - دیوانگی و دیوانه نمایی در ادبیات عرفانی
حسین آریان

عشق و محبّت و زیبایی؛ یکی از دغدغه‌های همیشگی بشر بوده و درگیری‌های دنیایی و فکری با آن داشته است. این موضوعات اساسی، در عرفان نیز تبلور خاصی یافته‌اند تا آنجا که به عنوان یکی از بحث‌های عرفان در شاخه‌های گوناگون آن مطرح گردیده‌اند. عشق به معشوق، مستغرق شدن در جمال بی‌پ چکیده کامل

عشق و محبّت و زیبایی؛ یکی از دغدغه‌های همیشگی بشر بوده و درگیری‌های دنیایی و فکری با آن داشته است. این موضوعات اساسی، در عرفان نیز تبلور خاصی یافته‌اند تا آنجا که به عنوان یکی از بحث‌های عرفان در شاخه‌های گوناگون آن مطرح گردیده‌اند. عشق به معشوق، مستغرق شدن در جمال بی‌پایان نگار ازلی و سر کشیدن جرعه‌ای شراب نام محبّت یار، حالتی به عاشق می‌دهد که او را از وادی عقل وهوشیاری به صحرای بی‌کران جنون و سرگشتگی می‌کشاند و به اصطلاح متصوفه، او را از «صحو» به «سکر» رهنمون می‌گردد و در بیخودی و مستی و دیوانگی از اثر می ناب وحدت، خود را بیگانه می‌یابد و رفتار و کرداری از او سر می‌زند که از عقل بشری و هوشیاری دنیوی به دور است و به حالات مجانین نزدیک‌تر است و همین امر، باعث به وجود آمدن حالات و کرداری می‌شود که بیشتر کاویده خواهد شد. این مجانین و مستان الهی در پناه این بیخودی و جنونشان، به زیباترین و ناب‌ترین ارتباط معنوی و درونی با معشوق یکتای ازلی‌شان می‌رسند و چنان به پختگی می‌رسند که از خودیِ خودشان اثری نمی‌ماند و آنچه برجا می‌ماند فقط «او»ست و لاغیر... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

148 - دیالکتیک غم و شادی در اندیشه عطار و مولوی
ناصر گذشته مژده شریعتمداری

پژوهش حاضر به بررسی امکان خوانشِ دیالکتیکی غم و شادی در تجربه‌های عرفانی دو عارف بلندآوازه فریدالدین عطار و مولانا جلال‌الدین محمد بلخی پرداخته است. بدین منظور کوشیده‌ایم تا راهی را برای درک مفهوم ِ دیالکتیک و شهودِ دیالکتیکی در تجربه‌های رنگارنگ عطار و مولوی هموار کنیم چکیده کامل

پژوهش حاضر به بررسی امکان خوانشِ دیالکتیکی غم و شادی در تجربه‌های عرفانی دو عارف بلندآوازه فریدالدین عطار و مولانا جلال‌الدین محمد بلخی پرداخته است. بدین منظور کوشیده‌ایم تا راهی را برای درک مفهوم ِ دیالکتیک و شهودِ دیالکتیکی در تجربه‌های رنگارنگ عطار و مولوی هموار کنیم، و مدعی شویم بیان دیالکتیکی ایشان ازعیان دیالکتیکی‌شان برآمده است. سپس غم و شادی را درزیست جهان ِ این دو عارف بررسی کرده‌ایم و نشان داده‌ایم که اندوه و یا خرسندی آن گاه که روی در دنیا داشته باشند، غم نُما و شادی نُما هستندوآن گاه که فرد از چنبر زمان و مکان این عالم خود را رها کرد همه گریه و خنده‌اش، قبض و بسطش، فرح وملالش و غم و شادیش از گونهء دیگری می‌شود اگر با این رویکرد به این تجربه‌ عطار و مولوی نظر افکنیم، در خواهیم یافت که چگونه غرق‌شدگی در عشق و زیست در بی‌کرانگی، انسان را درموقعیت‌های زیسته‌ متفاوتی قرار می‌دهد که رنگ و بوی تروتازه به آن خواهد بخشید. به مدد همین نظرگاه است که در می‌یابیم چرا عطار سراسر دردمندی و اندوه است وهر که راغم‌دارتراست،مقرب‌تر می‌بیند وچرا اساسا مولوی در عشق یکسره سخن ازطرب و دست‌افشانی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

149 - تحلیل نقش عشق در عرفان اسلامی از منظر سنایی
فریبا شاکر سوسن آل رسول زرین تاج پرهیزکار

در این مقاله با استخراج و تحلیل اشعار سنایی از مجموعه آثارش دیدگاه عرفانی وی نسبت به عشق، این عنصر مهم در عرفان اسلامی مشخص می‌گردد. عشقی که در همه عالم ساری و جاری است و اساس خلقت و ذات پنهان آفرینش است. عشقی که خود معشوق بذر آن را در دل عاشق نهاده و با دلبری‌ها و ترفن چکیده کامل

در این مقاله با استخراج و تحلیل اشعار سنایی از مجموعه آثارش دیدگاه عرفانی وی نسبت به عشق، این عنصر مهم در عرفان اسلامی مشخص می‌گردد. عشقی که در همه عالم ساری و جاری است و اساس خلقت و ذات پنهان آفرینش است. عشقی که خود معشوق بذر آن را در دل عاشق نهاده و با دلبری‌ها و ترفند‌های بسیار، عاشق را به خود مجذوب می‌کند. عشقی که عاشق را بدانجا می‌رساند که دیگر خود را ندیده و فقط معشوق بر وی تجلی می‌کند. چرا که باطنِ عاشق عین ظهور معشوق است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

150 - نکات اشتراک و اختلاف عرفان و سیاست در ادب فارسی
منصور شاکر پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخری

وقتی افراد گرد هم جمع می‌شوند، فکر می‌کنند که قابلیت انجام چه کارهایی را دارند. اتحاد صمیمانه بین مراد و مرید در عرفان و چند نفر در سیاست، قدرتی به وجود می‌آورد که قادر است تفاوت‌ها را مدیریت کند و آن را سازنده گرداند؛ بنابرین در داخل قطره‌ای که موج نیست در جمع قطرات، م چکیده کامل

وقتی افراد گرد هم جمع می‌شوند، فکر می‌کنند که قابلیت انجام چه کارهایی را دارند. اتحاد صمیمانه بین مراد و مرید در عرفان و چند نفر در سیاست، قدرتی به وجود می‌آورد که قادر است تفاوت‌ها را مدیریت کند و آن را سازنده گرداند؛ بنابرین در داخل قطره‌ای که موج نیست در جمع قطرات، موج، کشتی و کوسه پیدا می‌شود و چگونگی این اتحادها و نکات اشتراک و افتراق آن ها (عرفان و سیاست) موضوع این مقاله است و از همه مهمتر، قدرت شعر که حامل بار معنایی عرفان و سیاست است و در تقابل قدرت و عشق، شعر دست به هنرنمایی می‌زند و مانند داوری مسلط گاه موجب غلبۀ عرفان بر سیاست و گاهی سیاست موجب نابودی عرفان و عشق می‌شود و آثار ادب فارسی مانند قهرمانی این نکات افتراق و اشتراک را تلخ و شیرین می‌سازد؛ عرفان و سیاست با اشتراکات خود مدینۀ فاضله و با اختلافات خود باعث تغییرات فرد و جامعه می‌شوند. این مقاله بخش بسیار کوچکی از این عرصه را به تصویر می‌کشد و از ذهن ناچیز نگارنده به قدرت عرفان و سیاست در آثار ادب فارسی می‌پردازد. بر طبق این پژوهش عشق و سیاست در ویژگیهای؛ رهبری، اتحاد و تعالی فرد و جامعه، همگرایی اجتماعی، تمایل به خشونت و... دارای اشتراک بوده اما در مواردی چون؛ عقلگرایی، دلدادگی، مادیت وزور، معنویت، نرمی و انعطاف و قاطعیت اختلاف دارند و پرداختن آثار منثور و منظوم ادب فارسی به مقوله عرفان وسیاست نیاز به چندین کتاب جداگانه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

151 - رفتارشناسی کاینات از دیدگاه مولانا
صمد عباس زاده گرجان محمد فرهمند

در جهان‌بینی مولانا آنچه بر «رفتار کاینات» تعبیرمی شود و به عنوان رفتار طبیعت و طبایع اشیا می شناسیم، «عادت خداوندی» است که بر ارادة الهی جاری است و در حقیقت قضای الهی که همان برنامة خداوندی برای مدیریّت عالم است، چون فرماندهی بر روی عادات نشسته است و آن ها را می گر چکیده کامل

در جهان‌بینی مولانا آنچه بر «رفتار کاینات» تعبیرمی شود و به عنوان رفتار طبیعت و طبایع اشیا می شناسیم، «عادت خداوندی» است که بر ارادة الهی جاری است و در حقیقت قضای الهی که همان برنامة خداوندی برای مدیریّت عالم است، چون فرماندهی بر روی عادات نشسته است و آن ها را می گرداند. از دیدگاه مولانا درک لایه های زیرین و جان و مغز عالم حقیقت و حقیقت عالم، در گرو رمزگشایی و رازگشایی بطون عالم طبیعت میباشد و در این مقام است که احاطه ی خداوند بر عالم و حاکمیّت او بر کاینات پرده از رخسار برداشته و حقیقت وجودی خود را نشان خواهد داد. چنین نگرشی نسبت به پدیده های عالم، در پـارهای از داوری های واپسین که ما دربارة ساختار عالم می کنیـم، تأثیر گذار بوده، نسبت انسان را با خداوند، جهـان هستی و انسان های دیگر مشخّص میکند. در حقیقت آنچه در تبیین رفتارشناسی کاینات مورد نظر ماست، نه تبیینِ صُور فلکی و اجرام آسمانی، بلکه فعل و انفعالات نهفته در عالم هستی است که از طریق مدیری محیط بر عوالم اداره می شود که در تأویل عرفانیِ آن، ماحصلی جز نیلِ آدمی به جان جهان ندارد. مولوی این کنش درونی هستی را عشق میداند و راه رهایی و جاودانگی را عاشقی می شناسد. از نظر مولانا خواست و مشیّت الهی بر محور عشق می چرخد و زمانی که خود را با این کشش و کنش عظیم جهان هستی پیوند می دهیم از همة محدودیّت های فردی و ظاهری رهایی می یابیم و به جان جهان می پیوندیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

152 - اشارات عرفانی غزلیات حافظ
مسعود حاجی ربیع زهرا شیردلی

پژوهش حاضر که به تبیین اشارات عرفانی حافظ با توجه به تفکرات اسلامی علل خصوص نهج‌البلاغه پرداخته است. به صورت توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای با استفاده از فیش‌برداری منابع مختلف و همچنین برداشت‌های نگارنده تدوین گردیده است. برخی از غزلیات عرفانی حافظ که در این پژوهش آمده ح چکیده کامل

پژوهش حاضر که به تبیین اشارات عرفانی حافظ با توجه به تفکرات اسلامی علل خصوص نهج‌البلاغه پرداخته است. به صورت توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای با استفاده از فیش‌برداری منابع مختلف و همچنین برداشت‌های نگارنده تدوین گردیده است. برخی از غزلیات عرفانی حافظ که در این پژوهش آمده حاکی از آن است که روح آدمی در قفس تن اسیر شده و با آزادی به سوی ملکوت و منبع اصلی خویش عروج خواهد کرد و دنیای مادی را مانعی برای رسیدن روح به معنویات و سیر در ملکوت می‌داند. همچنین خطب نهج‌البلاغه و آیات قرآن کریم، فرایند بازگشت‌پذیری روح به مبدأ الهی را با دلایلی عقلی‌تر و بیانی قابل ادراک برای هر خواننده‌ای به تصویر می‌کشد و حافظ که پرورش یافته مکتب قرآن است متأثر از این آموزه‌های معرفتی و با بیانی دلنشین این فراق و سرگشتگی روح را از منزل ازلی یادآوری نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

153 - مقایسه‌ خمریه‌ ابن فارض مصری با اشعار مولانا و غزلیات سعدی و حافظ
زرین تاج فرجی محمدرضا شاد منامن

در این مقاله ضمن مطالعه و بررسی خمریّه‌ ابن فارض و تطبیق آن با اشعار مولانا، غزلیّات سعدی و حافظ به عقاید مشترک عرفانی برمی‌خوریم که همگی به مشرب عشق و مستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌گرایانه متمایل بودند.ابن شاعران گرانقدر، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خودرا بر شا چکیده کامل

در این مقاله ضمن مطالعه و بررسی خمریّه‌ ابن فارض و تطبیق آن با اشعار مولانا، غزلیّات سعدی و حافظ به عقاید مشترک عرفانی برمی‌خوریم که همگی به مشرب عشق و مستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌گرایانه متمایل بودند.ابن شاعران گرانقدر، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خودرا بر شالوده عشق بنا نهاده‌اند؛ به گونه‌ای که در باور آنها عشق، مهم‌ترین موضوع هستی، مبدأ و معادشناسی، انسان‌شناسی و بزرگ‌ترین انگیزه برای تعالی آدمی است. ابن فارض در خمریّه‌ خود که در حقیقت یک توحیدیه عرفانی است بیشتر به توصیف باده و حالات عرفانی آن پرداخته است که عاشق از جمال حقیقت و زیبایی آن که باعث لقا و وصل حضرت دوست می‌شود مست می‌شود. کلام سعدی صرف عشق و مستی است و در این رهگذر گاهی به عشق زمینی برای گداخته شدن نفوس مقربان اشاره می‌کند تا ناخالصی‌ها فرو ریزد و افرادشایستگی وصال ودیدار جمال یار را پیدا کنند. کلام مولانا بیشتر بر وجد و غلبه‌ هیجانات روحی و عرفانی است که مبتنی بر تجربه‌های روحانی است اما حافظ که بیشترین بسامد دربارة‌ باده و عشق را در غزلیّات خود به‌کاربرده، حکایت از آن دارد که تحت تأثیر مضامین ابن فارض بوده و با زبان رمزی و نمادین به بیان اندیشه‌های خاصّ عرفانی می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

154 - چشم را ببند تا ببینی(فنای عاشقانه از نگاه خواجه قطب الدین بختیار کاکی)
نجمه دری مسعود دوست پرور

خواجه قطب الدین بختیار کاکی یکی ازعارفان بزرگ طریقت چشتیه در هندوستان است. از وی دیوانی با 412 غزل باقی است که شیفتگی و شوریدگی وی را آیینگی می نماید. تمامی تذکره نویسان شیوه وی را در طریقت، ترک و تجرید می دانند. در افکار وی فنا و رفع تعین از وجود سالک و ازالت کثرات از چکیده کامل

خواجه قطب الدین بختیار کاکی یکی ازعارفان بزرگ طریقت چشتیه در هندوستان است. از وی دیوانی با 412 غزل باقی است که شیفتگی و شوریدگی وی را آیینگی می نماید. تمامی تذکره نویسان شیوه وی را در طریقت، ترک و تجرید می دانند. در افکار وی فنا و رفع تعین از وجود سالک و ازالت کثرات از جهان خارج، جایگاهی شاخص دارد. طالب با پشت سر نهادن عقبات در استهلاکی ارادی، تعینات وجودی خویش را مندک در هستی مطلق یافته، به مقام فنا نایل می گردد. عشق موهبت و میثاق ازلی است که بر اساس فیض عام در تمام ذوات سریان داشته و موجد وجود است. در مقاله حاضر به شیوه تحلیلی توصیفی برآنیم تا با معرفی دیوان وی دریابیم تعریف وی از فنا چیست؟ و سالک برای رسیدن به این مقام چه مراحلی را باید طی کند؟ دیدگاه وی در باره عشق، ارتباط آن با فنا و سریان آن در اعیان ثابته جیست؟و چگونه به عشق مجازی می نگرد؟ نتایج حاصل از دریافت و تشریح اشعار، متن عرفانی و اقوال منتسب به وی، با رویکرد تحلیل محتوایی، ناظر بر این حقیقت است که در گفتمان عرفانی او بر خلاف بسیاری از عرفا، فنا مقدمه عشق است و سالک بعد از استهلاک وجود موهوم خویش در ذات معبود، می تواند قدم در راه عشق بگذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

155 - تأثیر تصوّف در منظومه‌های عاشقانه
سیدمرتضی میرهاشمی معصومه سیم چی حبیب‌الله عبّاسی بهادر باقری

تصوّف، که از آن می‌توان به عنوان یکی از عوامل مهم اجتماعی و فرهنگی یاد کرد، از قرن های نخستین در جامعۀ اسلامی شکل گرفت و به سرعت رشد کرد. با سنایی وارد عرصۀ ادبیات شد و آثار برجسته ای در این حوزه چه به صورت نثر و چه از نوع آثار منظوم پدید آمد که مثنوی های عطار و مولانا چکیده کامل

تصوّف، که از آن می‌توان به عنوان یکی از عوامل مهم اجتماعی و فرهنگی یاد کرد، از قرن های نخستین در جامعۀ اسلامی شکل گرفت و به سرعت رشد کرد. با سنایی وارد عرصۀ ادبیات شد و آثار برجسته ای در این حوزه چه به صورت نثر و چه از نوع آثار منظوم پدید آمد که مثنوی های عطار و مولانا از جملۀ آنهاست. تحت تأثیر این آثار و با توجه به غلبۀ روح و فرهنگ تصوّف در فضای اجتماعی قرون هفتم، هشتم و نهم، داستان های عاشقانۀ عصر نیز که به دلیل نگاه عاطفی و احساسی آن ها بیش از سایر داستان ها مورد توجّه بوده اند دگرگون گشته، ضمن حفظ برخی ویژگی های آثار پیشین، آب و رنگ تازه ای به خود گرفتند. در این نوشتار برآنیم تا با بررسی برخی از برجسته ترین منظومه های عاشقانۀ این قرون یعنی هشت بهشت امیر خسرو دهلوی(قرن هفتم)، جمشید و خورشید سلمان ساوجی و همای و همایون خواجوی کرمانی(قرن هشتم)، و لیلی و مجنون مکتبی شیرازی(قرن نهم)، عناصر مشترکی را که بیانگر تأثیرپذیری پدیدآورندگان این آثار از اندیشه های صوفیّه است، استخراج کرده و مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج پژوهش بیانگر این معناست که این اثرپذیری تنها به تحول شخصیت های داستانی و صفات و رفتار آنها محدود نگشته بلکه واژگان و تعابیر عاشقانه نیز چه بسا تحت تأثیر تصوّف بار معنایی گسترده تری یافته اند؛ به عبارتی می توان اذعان کرد که عشق زمینی و مجازی در این داستان ها به پاکی و بلندای عشق آسمانی ارتقا می یابد و عشق و عرفان آنچنان در هم آمیخته و به هم پیوند می خورد که نمی توان حدّ و مرز مشخصی برای عاشقانه یا عارفانه بودن آن ها تعیین نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

156 - بررسی مبانی فلسفی و عرفانی نظریّۀ عشق و نقش آن در هستی، در آثار منظوم عرفانی عطّار
سید محمدهادی حسینی‌سعادتی امیر مومنی هزاوه مهدی محبتی قربان ولیئی

هستی‌شناسی عرفانی، وجود را واجد دو رویۀ ظاهری و باطنی می‌داند، که پوستۀ ظاهری و محسوس آن، هویّتی خیالی به‌شمارمی‌آید، که باید از آن عبورکرد و به باطن و گوهر آن دست یافت. در نظر عطار عشق گوهر وجود است، که در تمامی ذرّات و ارکان هستی ساری و جاری است. فقر ذاتی و نیاز دردمن چکیده کامل

هستی‌شناسی عرفانی، وجود را واجد دو رویۀ ظاهری و باطنی می‌داند، که پوستۀ ظاهری و محسوس آن، هویّتی خیالی به‌شمارمی‌آید، که باید از آن عبورکرد و به باطن و گوهر آن دست یافت. در نظر عطار عشق گوهر وجود است، که در تمامی ذرّات و ارکان هستی ساری و جاری است. فقر ذاتی و نیاز دردمندانه انگیزه، توانایی‌ها و امکانات لازم را برای حرکت موجودات به‌سوی کمال فراهم می‌کند. فلاسفه، غریزۀ حبّ ذات را عامل کمال‌گرایی موجودات می‌دانند، امّا عرفان، که بر مبنای نفی خودی استوار است عشق و درد را عامل آن و حیرت، سرگشتگی و فنای در محبوب را غایت آن به شمارمی‌آورد. فلاسفه از این نحوۀ نگرش به هستی و رویدادهای آن تعبیر به اندیشۀ نظام احسن نموده‌اند. بر این مبنا خداوند، در ایصال هر ممکنی به غایت وجودیِ خود، به بهترین و کامل‌ترین شیوه رفتار نموده است. مطالب فوق، از منظر فلسفی و عرفانی اهمیّت شایانی برای پژوهش و واکاوی دارد. در این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی – توصیفی، از دریچۀ فلسفۀ عرفان، موضوع بررسی و نتیجه شد، هرچه موجودی، از عشق و نورانیّت بیشتری برخوردار باشد، به وجود حقیقی و جهان یگانگی نزدیک‌تر و هرچه از عالم عشق دورتر باشد، به دنیای کثرات و تعارضات نزدیک‌تر و از وجود و نورانیت کمتری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

157 - تحلیل درون‌مایه‌های عرفانی و اخلاقی در داستانی از بیدل دهلوی
سودابه بخشایی زرّین تاج واردی

مثنوی عرفان یکی از مهم ترین آثار منظوم بیدل دهلوی است که برمبنای عشق و با تبیین رابطة خداوند و انسان آغازمی شود و به شرح حقایق کائنات و نکات عرفانی- فلسفی و مسائل جهان شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی می پردازد. بیدل در این مثنوی - چنانکه رسم عرفاست - مطالب خویش را با د چکیده کامل

مثنوی عرفان یکی از مهم ترین آثار منظوم بیدل دهلوی است که برمبنای عشق و با تبیین رابطة خداوند و انسان آغازمی شود و به شرح حقایق کائنات و نکات عرفانی- فلسفی و مسائل جهان شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی می پردازد. بیدل در این مثنوی - چنانکه رسم عرفاست - مطالب خویش را با داستان پردازی های خاصّ همراه می سازد. یکی از تأثیرگذارترین حکایات این مثنوی، داستان کامدی و مَدَن است؛ بیدل با طرح مفاهیم اخلاقی و عرفانی در این داستانِ عاشقانه، طالبِ حقیقی را برای حصول به معرفت و کمال، به مکاشفة درونی دعوت می کند و تنها راه وصول به معشوق حقیقی را فانی شدن در دریای عشق می داند. پژوهش حاضر ضمن معرّفی این داستان، به تحلیل و تبیین درون مایه های آن پرداخته است. براساس یافته ها، پیکرۀ اصلی این داستان برپایۀ عشق، عرفان و اخلاق بنا شده است؛ از نگاه بیدل، عشقِ حقیقی با هستی عاشق سرشته شده و عاشق را تا سرحدّ مرگ و جنون می کشاند، امّا با امید، سعی و همّت و صبر و توکّل می توان به وصالِ جاودانگی نائل آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

158 - جلوه‌های عاشقانه نظام وحدت وجودِ ابن عربی در رباعبات و غزلیات بیدل دهلوی
عباس بخشنده بالی علی اکبر شوبکلایی

یکی از موضوعاتی که به واسطه محیی الدین ابن عربی به طور منسجم مطرح گردید، اندیشه وحدت وجود است. این اندیشه تاثیرات چشم گیری بر برخی اندیشمندان همچون بیدل دهلوی گذاشت. یکی از مسائل وحدت وجود، عشق در هستی است که ابن عربی و به تبع، بیدل در آثارشان به زوایای آن پرداختند. این چکیده کامل

یکی از موضوعاتی که به واسطه محیی الدین ابن عربی به طور منسجم مطرح گردید، اندیشه وحدت وجود است. این اندیشه تاثیرات چشم گیری بر برخی اندیشمندان همچون بیدل دهلوی گذاشت. یکی از مسائل وحدت وجود، عشق در هستی است که ابن عربی و به تبع، بیدل در آثارشان به زوایای آن پرداختند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای در پی واکاوی تاثیر ابن عربی بر بیدل در مسأله عشق در هستی می‌باشد. یافته‌های پژوهش عبارت‌اند از اینکه بیدل در رباعیات و غزلیات خود با طرح بحث‌هایی مانند سریان عشق در نظام وحدت وجود، اندوه و عشق، عشق مجازی و شهید عشق در راستای مکتب وحدت وجود پرداخته که با نظام عرفان اسلامی ابن عربی هماهنگ است. حضور عشق در عرفان حضوری نشاط آفرین و هیجان‌انگیز است. از نگاه ابن عربی و بیدل عشق در همه هستی مبتنی بر تفسیر عرفانی از وجود سریان دارد. در این تفسیر عشق‌ همان نَفَس رحمانی است که حرکت و جنبش دایرة وجود در قوس نزولی و صعودی بر آن تکیه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

159 - تقارب محتوایی آموزه‌های عرفان اسلامی و روانشناسی فردی آدلر
محمدرضا فریدونی سیدمیثم موسویان

چالش بین درمانگر و مراجعان مذهبی در روان شناسی مسأله ای کاملاً جدی است که به جهت اختلاف در بینش و نحوه نگاه به خداوند، انسان و جهان بین درمانگر و مراجع به وجودمی آید. دیدگاه ناباورانه درمانگر به مسائل معنوی و حقایق مذهبی، حجاب ضخیمی از بی اعتمادی را در بین او و مراجعان چکیده کامل

چالش بین درمانگر و مراجعان مذهبی در روان شناسی مسأله ای کاملاً جدی است که به جهت اختلاف در بینش و نحوه نگاه به خداوند، انسان و جهان بین درمانگر و مراجع به وجودمی آید. دیدگاه ناباورانه درمانگر به مسائل معنوی و حقایق مذهبی، حجاب ضخیمی از بی اعتمادی را در بین او و مراجعان مذهبی می گستراند که روند درمان را تحت تأثیر قرارمی دهد. روان شناسی فردی آدلر از جمله مکاتب مهم در روان شناسی است که به دیدگاه معنوی و مذهبی مراجعان اهمیت می دهد. در روان شناسی آدلری، همت و اراده، همنوع انسانی، عشق و محبت و برخی شاخصه های دیگر وجوددارد. همین مفاهیم در عرفان اسلامی از ترقی و ساحت وجودی خاصی برخوردار است. این زمینه مشترک بین روان شناسی فردی آدلر و عرفان اسلامی مسئله قابل توجهی است که ضرورت پژوهش در تقارب محتوایی آموزه های روان شناسی و عرفان اسلامی را ایجاب می کند. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی سرانجام یافته است؛ دستاوردش استخراج پاره ای افکار مرکزی در دو ساحت روان&zwj;‌شناسی آدلری و عرفان اسلامی بوده است. وجود چنین مباحثی ظرفیت عرفان اسلامی را در ساحت درمانگری به خوبی نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

160 - جنبه های عارفانۀ حیا در غزلیات شمس
مجید فرحانی‌زاده عباس محمدیان

حیا از صفات بسیار مهم و برجسته در فرهنگ و اخلاق دینی و نیز یکی از اوصاف درخور و پر اهمیت در مباحث عرفانی است که اطلاق آن هم بر حق - تعالی - و هم بر انسان جایز می‌باشد. به جهت جایگاه والایی که این صفت در تعالی روحی و معرفت الهی دارد، بسیار مورد توجة عارفان قرار گرفته است چکیده کامل

حیا از صفات بسیار مهم و برجسته در فرهنگ و اخلاق دینی و نیز یکی از اوصاف درخور و پر اهمیت در مباحث عرفانی است که اطلاق آن هم بر حق - تعالی - و هم بر انسان جایز می‌باشد. به جهت جایگاه والایی که این صفت در تعالی روحی و معرفت الهی دارد، بسیار مورد توجة عارفان قرار گرفته است. در این پژوهش که با روشی توصیفی تحلیلی تدوین یافته، ضمن بررسی حیا و شرم در قرآن و سنّت و نگرش‌های مختلف عرفانی، به بررسی جنبه‌های عارفانۀ حیا از منظر مولوی با تکیه بر غزلیاتش پرداخته شده است. این بررسی نشان می‌دهد که با وجود تأکیدی که عارفان پیشین بر رعایت حیا درهمۀ مراحل سلوک دارند و برخی آن را ازاحوال مقربان می‌دانند؛ اما مفهوم و دریافت مولوی از این موضوع کاملا با دیگران متفاوت است. وی حیا را در ساحت عشق که از نظر او و سایر عارفان نهایت قرب الهی است؛ گاه لازم نمی شمارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

161 - عشق در اشعار عرفانی امام خمینی (ره)
اقدس جهانگیری علی اکبر افراسیاب پور فرج‌اله براتی مریم بختیار

10.2234/erfan.2023.708527

امام خمینی ، قائل به پوشیده بودن مفهوم عشق به اقتضای پوشیدگی ذات الهی است. وی از سویی بر این عقیده است که عالم هستی همگی سایه حضرت محبوبند حتی عشق جبلی و فطری نیز متعلق به محبوب است و از سویی دیگر آن محبوب مطلق را در نهایت خفا وصف کرده است، تا جایی که حتی به کاربردن واژ چکیده کامل

امام خمینی ، قائل به پوشیده بودن مفهوم عشق به اقتضای پوشیدگی ذات الهی است. وی از سویی بر این عقیده است که عالم هستی همگی سایه حضرت محبوبند حتی عشق جبلی و فطری نیز متعلق به محبوب است و از سویی دیگر آن محبوب مطلق را در نهایت خفا وصف کرده است، تا جایی که حتی به کاربردن واژگان غیب باطن را نیز در باب ذات الهی از سر ناچار و اضطرار می داند. زبان غزل و مطلع های شورانگیز و مضامین عاشقانه و عبارات بی پروا، مجالی برایدرس و بحث عرفان نمی گذارد و اگر اثری و ثمری از عرفان هست، لُبّ و عصارۀ آن استکه چون حلقه بر درِ عشق، سر می کوبد و حاجت می گوید. وصل عبارت است از وحدت حقیقت، چون سرّ به حق متصل گشت جز حق نبیند و نفس را از خود به طوری غایب گرداند که از کس خبر ندارد. امام با همه عظمتی که برای ارباب عرفان قائل است، ولی شخصیت عرفانی او از همه آنان ممتاز است. حضرت امام(ره) در آثار عرفانی خود به مقام وصل با موضوعات مختلف اشاره کرده است. امام معتقد است که چشم پوشی از لذت های دنیوی نه تنها حجاب های ظلمانی را کنارمی زند بلکه پرده های نور را یکی پس از دیگری از میان برمی دارد. روحیۀ ملامت گری در مکتب عرفانی امام در شعرشان مشهود است. همچنین غزل هایشان در کلام و محتوا متناقض نماست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

162 - نگاهی به اشعار عرفانی ابن الکیزانی
امید ایزانلو طاهره نوباغی

ابن الکیزانی، عارف و صوفی مصری قرن پنج هجری است. او به عنوان فقیه و عارف بر شعر نیز دستی داشته، اما فقط تعداد اندکی از اشعار او برجای مانده است. از آنجایی که شعر یکی از راه‌های بیان حقایق بیان ناپذیر عرفانی است سعی شده است در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیل، اشعار ابن ال چکیده کامل

ابن الکیزانی، عارف و صوفی مصری قرن پنج هجری است. او به عنوان فقیه و عارف بر شعر نیز دستی داشته، اما فقط تعداد اندکی از اشعار او برجای مانده است. از آنجایی که شعر یکی از راه‌های بیان حقایق بیان ناپذیر عرفانی است سعی شده است در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیل، اشعار ابن الکیزانی از این بُعد، مورد بررسی قرار گیرند. ویژگی های غالب اشعار عارفان همچون؛ استفاده از نماد و کنایه، استفاده از بحور شعری مشهور، اندک بودن تعداد اشعار، مبالغه، تشبیهات خاص و تقلید در اشعار او نیز به چشم می خورد. جدای از مضامین وعظ و ارشاد که در شعر او شاهد هستیم، عشقی که در اشعار خود به بیانش پرداخته، به سه دسته تقسیم می گردند؛ اشعاری که معشوق مؤنث است، اشعاری که معشوق مذکر است و اشعاری که معشوق جمع است. حضور معشوق مؤنث را در تمام اشعار عرفانی می توان یافت که نمودی از عشق الهی هستند. معشوق مذکر نیز می توان به نوعی بیانگر اعتقادات مذهبی باشد و قائل بودن ابن الکیزانی به تشبیه و تجسیم می تواند در این نوع نگرش او تأثیرگذار بوده باشد اما برای جمع آوردن معشوق توجیه خاصی نمی‌توان ذکر نمود. اما با این حال محتوای آنها یکیست؛ دوری و هجران و رنج معشوق، سختی عشق، اعراض معشوق و سرزنش دیگران. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

163 - بررسی تطبیقی عشق مجازی و عرفانی از منظر احمد غزالی و عین‏القضات (با تأکید بر سوانح‏العشاق و تمهیدات)
مهدی محمدی بهنام فعلی خدیجه صفری‌کندسری محمد رضا بیگی

عشق انسانی که در آموزه های صوفیه غالبا با تعبیر عشقمجازی ظاهرمی شود یکی از مسائل پیچیده و دشوار در عرفان اسلامی است. برخی آن را مقدمه عشق عرفانی می دانند و برخی به انکار آن پرداخته اند. احمد غزالی و عین القضات همدانی از اولین افرادی هستند که در ادب فارسی به شکل خاص و وی چکیده کامل

عشق انسانی که در آموزه های صوفیه غالبا با تعبیر عشقمجازی ظاهرمی شود یکی از مسائل پیچیده و دشوار در عرفان اسلامی است. برخی آن را مقدمه عشق عرفانی می دانند و برخی به انکار آن پرداخته اند. احمد غزالی و عین القضات همدانی از اولین افرادی هستند که در ادب فارسی به شکل خاص و ویژه به کتابت درباره عشق، انواع، اطوار و ویژگی های آن پرداخته اند. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده، سعی شده تا به این سؤال اساسی پاسخ داده شود که دیدگاه احمد غزالی و عین القضات درباره عشق مجازی و عرفانی چگونه است؟ و چه نقاط اشتراک و افتراقی در بین آن دو دیده می شود؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که غزالی، نظربازی را با استناد به احادیث نبوی مجاز می شمارد و از سویی دیگر ظاهر و صورت را پلی می داند برای رسیدن به حقیقت باطن. عین القضات نیز دل بستن به این ظواهر را در صورتی که در راه وصال محبوب و معشوق الهی باشد، بی ضرر می داند. ازلی بودن، جبری بودن و مسیر پرمخاطره عشق از نقاط مشترک عشق عرفانی در سوانح و تمهیدات است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

164 - ظهور معنویت و عرفان در شعر شوریده شیرازی
شیرین بقایی

10.2234/erfan.2023.708529

فصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خوانده‌اند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمی‌آید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی می‌کند که به سوی معن چکیده کامل

فصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خوانده‌اند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمی‌آید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی می‌کند که به سوی معنویت و عرفان نیز گرایش‌هایی را نشان می‌دهد در این مقاله با روش تحلیلی و با استناد به منابع دست اول و اشعار شاعر، سرودهایی که ارتباط با معنویت و عرفان داشته‌‌اند، تحلیل شده‌اند و عشق الهی و تمایل به وحدت وجود و تزکیۀ نفس تا گرایش به انسان کامل در آن دنبال می‌شود و به ویژه اشعار صوفیانۀ او دربارۀ امام علی(ع) چشمگیر است که با ارادت به امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تکمیل می‌گردد و این امامان را در قامت انسان کامل عرفانی ترسیم می‌نماید و نتیجه‌گیری می‌شود که این شاعر دارای تمایلات معنوی و عرفانی بوده است و در دوران پختگی و دهه‌های پایانی عمر این گرایش افزایش یافته است. اصول معنوی را سرلوحۀ آموزه‌های خود در اغلب اشعار قرارمی‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

165 - عرفان امام خمینی(ره) و نقد اشو
محمدحسن محمدی علی اکبر افراسیاب پور امیر جوان آراسته حسین خسروی

اشو یکی از عرفای نوظهور هندی است که به اصطلاح جزء عرفان‌های سکولار می‌باشد و تعلیمات وی شامل مبانی: نفی خدای ادیان و در مقابل معرفی خدای متشّتت، نفی مذاهب و شرایع پیشین است، عرفان اشو دارای شاخصه‌هایی است که از جمله می‌توان به: مراقبه، نسبی‌گرایی و تکّثر، اصالت درون، تن چکیده کامل

اشو یکی از عرفای نوظهور هندی است که به اصطلاح جزء عرفان‌های سکولار می‌باشد و تعلیمات وی شامل مبانی: نفی خدای ادیان و در مقابل معرفی خدای متشّتت، نفی مذاهب و شرایع پیشین است، عرفان اشو دارای شاخصه‌هایی است که از جمله می‌توان به: مراقبه، نسبی‌گرایی و تکّثر، اصالت درون، تناسخ و نفی عقل و ذهن اشاره کرد، این عرفان انسان را به خودخواهی و منفعت‌جویی می‌رساند تا جایی که همه چیز حتّی خدا وسیله کسب منفعت و لذت نفس می‌شود که توجه تمام و کمال انسان به سوی لذایذ دنیای مادی و بی‌توجهی به واقعیات اجتماعی است. در این مقاله، مبانی عرفانی امام(ره): توحید، انسان و آزادی، شریعت، معاد، مراقبه، غایت (فناء فی الله) و ویژگی‌های عرفانی امام خمینی(ره) بیان گردیده، که در واقع عرفان امام دارای شاخصه‌های اصیلی است که از یک سو راه ایشان را از عرفان‌های نوظهور امروزی متمایز می‌کند و از سویی دیگر، تفسیر ایشان از جهان هستی با اتکا بر قرآن کریم و سنت معصومین- علیهم‌السلام- علاوه بر توجه به معنویت در جنبه‌های فردی، جنبه‌های اجتماعی را هم دربر می‌گیرد به طوری که منشأ ایجاد نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

166 - اشارات و درون مایه‌های عرفانی در دیوان وفای فراهانی
فاطمه آگاه احمدرضا یلمه ها مریم محمودی

وفای فراهانی از جمله شاعران سده دوازدهم است که آثار متعددی از خود به جا گذاشته است. یکی از آثار ناشناخته او دیوان اوست که مشتمل بر مضامین گوناگون حکمی، عرفانی، تعلیمی و اخلاقی است. بررسی دیوان این شاعر نشان می دهد که این شاعر توجه ویژه ای به شاعران سنتی ادب فارسی داشته چکیده کامل

وفای فراهانی از جمله شاعران سده دوازدهم است که آثار متعددی از خود به جا گذاشته است. یکی از آثار ناشناخته او دیوان اوست که مشتمل بر مضامین گوناگون حکمی، عرفانی، تعلیمی و اخلاقی است. بررسی دیوان این شاعر نشان می دهد که این شاعر توجه ویژه ای به شاعران سنتی ادب فارسی داشته است و از بین شاعران گذشته بیشترین اثرپذیری را از سعدی داشته است. آشنایی او با مضامین و اشارات عرفانی همانند آشنایی سعدی است که با مضامین، درون مایه ها و تعالیم عرفانی انس و الفت داشته است؛ هرچند نمی توان سعدی را یک شاعر عارف به حساب آورد. عشق به عنوان پررنگ ترین مضمون عرفانی در دیوان وفای فراهانی با جلوه های عاشقانه و معشوقانه بروز و نمود داشته است. این پژوهش بر آن است تا به اثرپذیری ها، نمونه ها و گونه های مختلف این اشارات در دیوان وفای فراهانی، شاعر ناشناخته دوره بازگشت اشاره کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

167 - بازتاب مضامین عرفانی در مثنوی تازه یافت شدة ظهیرکرمانی
پری مالملی احمدرضا یلمه ها پریسا داوری

ظهیر کرمانی، شاعر و ادیب شیعی در قرن دوازدهم هجری- قمری در کرمان می‌زیست. از این شاعر چهار اثر باقی مانده است: مثنوی،گلشن ظهور، مجمع البحرین، وامق و عذرا. مثنوی وی به اشتباه در نسخه‌های خطی در مدخل دیوان از آن یاد شده است، مشتمل بر 8743 بیت است. بیشتر ابیات ظهیر محتوایی چکیده کامل

ظهیر کرمانی، شاعر و ادیب شیعی در قرن دوازدهم هجری- قمری در کرمان می‌زیست. از این شاعر چهار اثر باقی مانده است: مثنوی،گلشن ظهور، مجمع البحرین، وامق و عذرا. مثنوی وی به اشتباه در نسخه‌های خطی در مدخل دیوان از آن یاد شده است، مشتمل بر 8743 بیت است. بیشتر ابیات ظهیر محتوایی اخلاقی و دینی دارند. زبان شاعر تا حد زیادی ساده و روان و قابل درک است ظهیر در درک و دریافت مطالب عرفانی در مرحلۀ شناخت ابتدا از عقل کمک می‌گیرد. زهد و ریا و تزویر و گناه را سدّ راه کمال و شناخت انسان می‌داند که برای برداشتن این موانع، کنترل نفس را متذکر می‌شود. ریاکاری را در نظر انسان‌های واقع بین مردود می‌داند و زهد را سلاح کنترل نفس می‌داند و خلوص و صداقت انسانی را در مقابل توبه سپری جهت تکامل روح بشر قرار می‌دهد. سپس برای تکامل روح، فراتر از عقل و با بال عشق مراحل سیر و سلوک را طی می‌کند. وی نمایندۀ صدق و یقین است و برای زیستن حقیقی و رضایت خداوند متعال تلاش می‌کند؛ شخصیتی است که با سلاح زهد، در لایه‌های حجاب و تنهایی، خداوند را شاهد و ناظر عمل خود می‌داند و در فرصت‌های حساس می‌هراسد و نه می‌گوید و این روی گردانی، نتایج و پیامدهای زیادی دارد. توبه را بازگشت از گناه و جبران خلاف می‌داند. معتقد است آنکه به راه هدایت می‌رود به مقصد می‌رسد و هرکه ضلالت یا نفاق را برگزیند سرانجامی جز ناکامی و رسوایی نخواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

168 - تحلیل و بررسی دیدگاه روزبهان بقلی در عشق عفیف
سارا قاسمی انشاءالله رحمتی

در اندیشه صوفیان، عشق یکی از مهمترین مباحث عرفانی محسوب‌می‌شود. عرفا برمبنای حدیث قدسی کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف اساس آفرینش را عشق و محبت حق می‌دانند. با توجه به معنای عشق، این اصطلاح در طول تاریخ تصوف مناقشه‌برانگیز بوده است. در قرون اولیه ا چکیده کامل

در اندیشه صوفیان، عشق یکی از مهمترین مباحث عرفانی محسوب‌می‌شود. عرفا برمبنای حدیث قدسی کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف اساس آفرینش را عشق و محبت حق می‌دانند. با توجه به معنای عشق، این اصطلاح در طول تاریخ تصوف مناقشه‌برانگیز بوده است. در قرون اولیه ابتدا عشق را در مورد امور جسمانی و مادی به‌کارمی‌بردند ولی با گسترش اندیشه‌های عرفان و ظهور عرفای بزرگی چون رابعه عدویه و غزالی و روزبهان بقلی این عشق جنبه لاهوتی می-یابد. این جنبه لاهوتی عشق، سبب ظهور عشق عفیف در عرفان شده‌است. عشق عفیف به فرایند تحقق این عشق لاهوتی در دو محور عشق عذری و عشق روزبهان بقلی می‌پردازد. هرچند عشق عذری و عشق روزبهان تحقق عشق الهی را ترسیم‌می‌کنند اما اندیشه خاصی که روزبهان بقلی درباره عشق عفیف بیان‌می‌کند جلوه‌ی ویژه‌ای به آن می‌بخشد. روزبهان بقلی برخلاف قائلین عشق عذری، که عشق عفیف را انتقال عشق انسانی به الهی می‌دانند از تحول عشق سخن‌می‌گوید. در این نوشتار سعی بر آنست تا عشق عفیف در دو دیدگاه عشق عذری و روزبهان بقلی بررسی و به تفاوت‌های چشمگیر آن‌ها پرداخته‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

169 - بررسی دیدگاه‌های عرفانی احمد خانی در منظومۀ «مَم و زین» در باب عشق
جمال احمدی

حمد خانی (1706- 1650)، یکی از شاعران و عارفان بزرگ کُرد در کردستان شمالی است. او که به گویش کُرمانجی شمالی شعر می سرود آثاری در این زبان آفریده است. از جملۀ این آثار، منظومۀ مم و زین است. این منظومه که داستان عشق بین مم و زین، خواهر امیر بوتان است با بدخواهی‌ها و سعایت‌ چکیده کامل

حمد خانی (1706- 1650)، یکی از شاعران و عارفان بزرگ کُرد در کردستان شمالی است. او که به گویش کُرمانجی شمالی شعر می سرود آثاری در این زبان آفریده است. از جملۀ این آثار، منظومۀ مم و زین است. این منظومه که داستان عشق بین مم و زین، خواهر امیر بوتان است با بدخواهی‌ها و سعایت‌های بَکر، شریر داستان، به تراژدی ختم می شود و آنها نمی توانند در این دنیا به وصال هم برسند اما عشق و دلدادگی آنها، پلی به سوی حقیقت می شود.در این پژوهش، که به روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده، نویسنده قصد دارد ضمن معرفی اثر، به مسألۀ عشق در منظومۀ مم و زین بپردازد. نتیجه ای که از این پژوهش گرفته می‌شود این است که خانی عشق مجازی را پذیرفته و آن را پلی برای رسیدن به عشق حقیقی می داند. به علاوه منظومۀ مم و زین تبلور اندیشه ها و تجربیات عاشقانۀ او نیز هست. همچنین این منظومه، مصداق بسیار مناسبی برای عبارت مشهورالمجازُ قنطرة الحقیقه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

170 - عاطفه‌گرایی در مکتب اخلاق مولوی با محوریت اخلاق مراقبت
فتانه سمسار خیابانیان کامران پاشایی فخری پروانه عادل زاده

هر بار که در اقیانوس عمیق اندیشۀ مولوی غور می‌کنیم، وجهی نو در مقابل دیدگانمان ظاهر می‌شود که گویی اولین باری است که با چنین تفکری آشنا می‌شویم اما، این بار تحیر، افزون‌تر است چراکه، مکتب اخلاقی جدیدی که با نام اخلاق مراقبت، در قرن نوزده و بیست میلادی با پیشر فت‌های روا چکیده کامل

هر بار که در اقیانوس عمیق اندیشۀ مولوی غور می‌کنیم، وجهی نو در مقابل دیدگانمان ظاهر می‌شود که گویی اولین باری است که با چنین تفکری آشنا می‌شویم اما، این بار تحیر، افزون‌تر است چراکه، مکتب اخلاقی جدیدی که با نام اخلاق مراقبت، در قرن نوزده و بیست میلادی با پیشر فت‌های روان‌شناختی و روان کاوی انسان در اروپا مطرح است، مولوی قرن‌ها قبل بدان دست یافته و موشکافانه و البته جامع‌تر آن را طرح می‌نماید و همین یک نکته برای توجیه اعجازآمیز بودن مکتب اخلاقی وی، که هنوز هم سرمشق آموزه‌های اخلاقی است، کفایت می‌کند. یکی از رهیافت‌های اخلاق مراقبت[1]، عاطفه‌گرایی است که در این مقال، نحوۀ طرح آن در آثار مولوی، با برجسته سازی این نکته که عاطفه‌گرایی اخلاقی مولوی با خدا آغاز و به خدا می‌انجامد، مورد تعمق قرار گرفته حال آن که، مبنای عاطفه در مکتب اخلاقی غربی، بر عاطفۀ مخلوق متکی است، جای تامل دارد. [1]. Ethics of care. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

171 - بازتاب عشق در غزلیات حزین لاهیجی
یدالله بهمنی مطلق ملاحت نجفی عرب

حزین لاهیجی به قولی آخرین چهرة پرفروغ سبک هندی است که بین عصر صفوی و افشاری می زیسته و نمایندة شاخص ادبیات فارسی و جهان بینی عرفانی در روزگار پر آشوب قرن دوازدهم هجری قمری است. با این که در علوم مختلف درخشیده، اما در شاعری، عارفی از مکتب عشق و پیرو مولانا جلال الدین بلخ چکیده کامل

حزین لاهیجی به قولی آخرین چهرة پرفروغ سبک هندی است که بین عصر صفوی و افشاری می زیسته و نمایندة شاخص ادبیات فارسی و جهان بینی عرفانی در روزگار پر آشوب قرن دوازدهم هجری قمری است. با این که در علوم مختلف درخشیده، اما در شاعری، عارفی از مکتب عشق و پیرو مولانا جلال الدین بلخی است. موضوع عشق به عنوان جوهرة اصلی ادبیات عرفانی و غنایی نوعی از انواع ادبی را در بر دارد که حزین یکی از حلقه های آن در عصر حساسی از تاریخ ایران و حتی هند به شمار می آید. او دربارة عشق غزلیاتی خواندنی دارد که در مواردی به طور ابتکاری چهره ها و جلوه هایی از عشق را تفسیر می کند و در آن ها به بیان ویژگی های عشق و دیدگاه های خود در باب آن و ارتباط عشق با دیگر پدیده های معنوی می پردازد. از مهمترین ویژگی هایی که برای عشق بر می شمارد دردآفرینی، ازلی بودن، آمدنی بودن و مشکل گشایی آن است. حزین علاوه بر بیان دیدگاه خود در باب عشق حقیقی و مجازی به بیان ارتباط عشق با بسیاری از امور معنوی چون اخلاق، غیرت، تغافل، تجلی، جذبه و ... می پردازد که از طریق مطالعة آن ها می توان به جهان بینی خاص وی دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

172 - بررسی عشق و حب الهی در خلقت هستی، براساس آیات قرآنی از منظر امام خمینی (ره)
مهناز کعیان حسینی مریم بختیار علی یار حسینی

10.2234/erfan.2023.703033

بحث حب و عشق الهی، از مباحث جالب توجه مخصوصاً در عرفان اسلامی است که بسیاری از عرفا و اندیشمندان را واداشته تا با توجه به آیات قرآنی مربوطه، به شرح و بسط آن ها بپردازند. امام خمینی نیز با راهگشایی آیات و روایات از طرفی و نیز با تأثر از بزرگان و اکابر وادی عرفان و معرفت، چکیده کامل

بحث حب و عشق الهی، از مباحث جالب توجه مخصوصاً در عرفان اسلامی است که بسیاری از عرفا و اندیشمندان را واداشته تا با توجه به آیات قرآنی مربوطه، به شرح و بسط آن ها بپردازند. امام خمینی نیز با راهگشایی آیات و روایات از طرفی و نیز با تأثر از بزرگان و اکابر وادی عرفان و معرفت، در آثار خویش به این موضوع پرداختند که در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با روش کتابخانه ای و جمع آوری مطالب و تحلیل محتوا به بحث و شرح آن پرداخته شود. آنچه از آثار ایشان مطرح می شود اشاره به این دارد که جهان هستی و خلقت انسان، زاییده عشق و حب الهی است. حب و عشقی که اگر در وجود سالک راه حق سریان و جریان یابد، قادر است تا دوباره او را از این جهان خاکی به عالم باقی رهنمون سازد که البته آن هم در سایه عمل به احکام و شریعتی که الله از بنده خواسته، امکان پذیرست و مفهوم انا لله و انا الیه راجعون در باب آن تحقق می یابد.در نگاه امام، حبّ الهی به منزله آتشی است که از همان ابتدای آفرینش در قلب عاشق برافروخته می شود و در راه رسیدن به آن باید از تصفیه و تزکیه نفس یاری خواست، صفتی که به دنبال تهذیب نفس از آلودگی ها و موانع و حجاب های دنیوی و مادی در باطن سالک پدیدمی آید، سالک را قادرمی سازد که به استناد آیات قرآن، ملکوت را دریابد و به لقاء الله برسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

173 - تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی براساس استعاره‌ مفهومی عشق، با تأکید بر دیوان اشعار
آرزو قادری اکرم کرانی مسعود دهقان

10.2234/erfan.2023.708538

رمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پن چکیده کامل

رمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پنهان تفکر پدیدآورنده اثر را آشکارمی‌کند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی است که در طول قرن‌ها برحوادث سیاسی و عقیدتی بخشی از جهان اسلام تأثیرگذار بوده است که براساس تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام شده است، بدین منظور استعاره پربسامد عشق در دیوان اشعار وی در چهارچوب نظری لیکاف و جانسون (1980) دربارۀ استعاره بررسی و از الگوی فرایند تشخیص استعاره گروه پراگلجاز (2007) برای دسته‌بندی استعاره‌ها در سطح توصیف استفاده شد. پژوهش حاضر به صورت کیفی بوده، درعین حال، برای تحلیل داده‌ها در سطح توصیف از روش کمی و آماری از طریق نرم‌افزار SPSS نیز استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که در گفتمان شیخ گیلانی رابطه مطلوب بنده با خداوند، رابطه عاشق و معشوقی است نه عابد و معبودی. او از استعاره‌ها نه برای زیبایی کلام، بلکه عینی ساختن پیام خود و به چالش کشیدن عقیده حاکم آن زمان استفاده کرده است. گفتمان وی درویشانه، ساده و بدوی بوده و اصل آن بر پایه تساهل و تسامح است و یکی از دلایل گرایش به طریقت وی، نبودن آداب و اسقاط تشریفات ویژه و دست وپاگیر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

174 - بررسی و مقایسۀ مضامین عرفانی در شعر عطار نیشابوری و ابن فارض
یسنا ثانی مصطفی سالاری بهروز رومیانی

فرید الدین عطار نیشابوری، یکی از قله های برجستۀ عرفان اسلامی است. ابن فارض نیز یکی از سرایندگان بزرگ اشعار صوفیانه در ادبیات عرب است. هر دو مهمترین و برجسته ترین مضامین و مفاهیم عرفانی را در شعر و اندیشۀ خود مطرح کرده اند. شعر و اندیشۀ هر دو شاعر شباهت های گسترده ای با چکیده کامل

فرید الدین عطار نیشابوری، یکی از قله های برجستۀ عرفان اسلامی است. ابن فارض نیز یکی از سرایندگان بزرگ اشعار صوفیانه در ادبیات عرب است. هر دو مهمترین و برجسته ترین مضامین و مفاهیم عرفانی را در شعر و اندیشۀ خود مطرح کرده اند. شعر و اندیشۀ هر دو شاعر شباهت های گسترده ای با هم دارد. ازجمله مباحث مشترک بین این دو شاعر عارف می توان به وحدت وجود عشق و ... اشاره کرد. لذا با توجه به اهمیت ادبیات عرفانی در میان ملل اسلامی، مسأله ای که در این پژوهش مطرح می شود؛ این است که با استفاده از زبان هنری ابن فارض و عطار که به دو فرهنگ و زبان و ملّیت و زمان متفاوت تعلّق دارند، مضامین عرفانی اسلامی به کار رفته در اشعار آن دو را استخراج، و به صورت تطبیقی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم و وجوه اشتراک و افتراق مضامین عرفانی اسلامی از میان اشعار آن دو را در دو فرهنگ متفاوت، نمایان کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

175 - لطیفة عشق و عرفان در سوانح‌العشاق احمد غزالی
کریم شاکر حسین اسماعیلی

عشق از مهم‌ترین مسایل عرفانی است که پیش از غزالی عارفان دیگر کمابیش از آن سخن گفته و به اهمیت آن اشاره کرده‌اند. امّا احمد غزالی اولین عارفی است که رساله‌یی مفرد در عشق عرفانی نگاشته است. در این رساله غزالی از عشق به گونه‌یی سخن می‌گوید که در همان نگاه اوّل درمی‌یابیم ک چکیده کامل

عشق از مهم‌ترین مسایل عرفانی است که پیش از غزالی عارفان دیگر کمابیش از آن سخن گفته و به اهمیت آن اشاره کرده‌اند. امّا احمد غزالی اولین عارفی است که رساله‌یی مفرد در عشق عرفانی نگاشته است. در این رساله غزالی از عشق به گونه‌یی سخن می‌گوید که در همان نگاه اوّل درمی‌یابیم که با متنی مرکزگرا مواجهیم و هر آنچه بر زبان او جاری گشته به نوعی با عشق در پیوند است. بنابراین ما نیز با این طرز تلقی پس از درآمدی کوتاه از عشق به مثابة عاطفه‌یی که نه تنها انسان، بلکه تمام هستی را زیر نفوذ دارد و هر چه در عالم هست به گرد آن می‌چرخد و از آن نیرو می‌گیرد، سخن گفته‌ایم. از آن پس به معشوق که هر چه و هر که هست عاشق را به خود فرامی‌خواند، اشاره کرده‌ایم و سرانجام از عاشق که عامل تحقق عشق است سخن گفته و ویژگی‌های او را از دید غزالی به اختصار برشمرده‌ایم. تمام اطلاعات این مقاله با استفاده از روش کتاب‌خانه‌یی گرد آمده و این داده‌ها با شیوة توصیفی تحلیل شده است. مهم‌ترین نتیجه این بررسی این است که سوانح را روایت و در اصل روایتی مرکزگرا می‌یابیم و عشق را هستة اصلی ساختاری می‌دانیم که تمام عنصرهای سازندة این ساختار بدان می‌گرایند و از آن متأثراند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

176 - تحلیل و تطبیق عشق از منظر شیخ علاءالدوله بیابانکی و حضرت امام خمینی (ره)
سعید کرکه‌آبادی پروین دخت مشهور فرزاد عباسی محبوبه ضیاخدادادیان

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنان‌که بدون در نظرگرفتن آن عرفان و حکمت متعالیه قابل‌فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخورداربوده و هست؛ ازاین‌رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این موضوع اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی به خصوص در کلام شیخ علاءالدوله و چکیده کامل

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنان‌که بدون در نظرگرفتن آن عرفان و حکمت متعالیه قابل‌فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخورداربوده و هست؛ ازاین‌رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این موضوع اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی به خصوص در کلام شیخ علاءالدوله و امام خمینی (ره) که موردبحث این تحقیق است، عشق را می‌توان از جنبة حقیقی موردبررسی قرارداد. جریان عرفان عاشقانه در بعد نظری و عملی دارای ویژگی‌هایی است که در اشعار علاءالدوله می‌توان دریافت که چگونه توانسته است جریان عرفان عاشقانه را در اشعار خود به کاربرد و در مقایسه با اندیشه‌های حضرت امام (ره) در این موضوع، می‌توان دریافت که عرفان عاشقانة شاعران خراسان تا چه حدّ توانسته است در آرای عرفانی یک عارف معاصر هرچند با مشربی متفاوت، تأثیرگذار باشد. دست آورد پژوهش به‌طور مشخص این است که امام خمینی(ره) به‌عنوان عارفی برخاسته از مکتب ابن عربی و با مشرب صدرایی، مبانی عرفان عاشقانة خراسان را می‌پذیرد و در دیوان اشعار خود به‌گونه‌ای دیگر بیان می‌دارد؛ اما گاه به‌خصوص در اشعار خود، همان اصول را به‌گونه‌ای دیگر و به بیانی رایج در مکتب ابن عربی، مطرح ساخته است و تحت تأثیر رویکرد رایج در فقه شیعی، به اصول ناظر به برخی از سنن عرفان عاشقانه، همچون عشق مجازی، توجهی نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

177 - بررسی و تحلیل واژه‌های طلب و طرب در غزلیات مولانا
حمیدرضا غفاریان‌مبهوت محمدعلی خالدیان حسنعلی عباسپوراسفدن

هر قشر وگروهی برای بیان ویژگی های مسلک و روش خود از زبان خاّص خویش استفاده می کند. عرفا و متصّوفه نیز از این قضیه مستثنی نیستند؛ به همین دلیل آنان از آغاز نیمه دوّم قرن دوّم طریق تصوّف اسلامی و به دنبال آن، اصطلاحات زیادی به وجودآورده و به شرح وتوضیح آن ها پرداخته اند. چکیده کامل

هر قشر وگروهی برای بیان ویژگی های مسلک و روش خود از زبان خاّص خویش استفاده می کند. عرفا و متصّوفه نیز از این قضیه مستثنی نیستند؛ به همین دلیل آنان از آغاز نیمه دوّم قرن دوّم طریق تصوّف اسلامی و به دنبال آن، اصطلاحات زیادی به وجودآورده و به شرح وتوضیح آن ها پرداخته اند. بنا به اعتقاد اکثر عرفا اوّلین منزل در سلوک طریقت، طلب و شوق انسان برای بازگشت به وطن خویش است. مولانا معتقد است که شرط طلب این است که طالب را لرزه عشق باشد، در غیر این صورت باید پیر را خدمت کند تا به برکت وجود او و با ارشاد او حال طلب در او به وجودآید. مولانا مدّتی در طلب بود و پس از آنکه به مطلوب رسید، طرب را آغازکرد و برنامه او برای زندگی همگان همین بود که یا باید در طلب کوشید و یا در طرب. به حق، عمر او بعد از آشنایی با شمس و تحوّل روحی اش در طلب گذشت. نگرش مولانا به طرب و شادی نگرش مثبت است. او که فرا مکان و فرا زمان می اندیشد و هیچ گاه غم را در دل خود جای نمی دهد و همیشه از عشق و سماع و رقص داد می زند و همگان را دعوت به شادی می نماید، آن هم شادی پایدارکه عاشق شدن است و دیدار معشوق. دراین پژوهش می خواهیم یکی به بررسی چگونگی وچرایی روی آوردن مولانا به طلب وطرب و شادمانی بپردازیم . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

178 - بررسی عقل و عشق در اشعار شاه نعمت‌الله ولی
مریم پهلوان تورج عقدایی حسین آریان حیدر حسنلو

عقل و عشق یکی از اساسی ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج می زند که ب چکیده کامل

عقل و عشق یکی از اساسی ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج می زند که به تأثیر از عرفان نظری ابن عربی است. عقل و خردی که شاه ولی با بهره گیری از اشعار عطار، با آن درافتاده، عقل جزئی و معاش است که نه تنها قادر به درک حقیقت عشق نیست بلکه حجاب و مانعی در راه رسیدن به سرمنزل معرفت و عشق حقیقی است. در مقابل، او عقل کلی را نایب خدا دانسته و آن را مدح کرده و معتقد است که این عقل به عنوان اولین مخلوق، یاور عشق است و با روح و جان عشق و جنون عارفانه، عجین گشته و تقابل و تعارضی میان آن دو متصوّر نیست. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

179 - رقیقه عشق(جستاری درمفهوم عشق از دیدگاه سعدی)
کریم الهی خلیل بهرامی قصرچمی حسین ایزدی

بحث رقیقه عشق که در این مقاله مجال سخن یافته است یکی از موضوعات مهم عرفان وادبیات فارسی را تشکیل می دهد این مقاله به روش توصیفی،تحلیلی از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، قصددارد به این سؤال اساسی پاسخ دهد که معنا و مفهوم عشق از دیدگاه سعدی چیست؟ داده ها حاکی از آن است که م چکیده کامل

بحث رقیقه عشق که در این مقاله مجال سخن یافته است یکی از موضوعات مهم عرفان وادبیات فارسی را تشکیل می دهد این مقاله به روش توصیفی،تحلیلی از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، قصددارد به این سؤال اساسی پاسخ دهد که معنا و مفهوم عشق از دیدگاه سعدی چیست؟ داده ها حاکی از آن است که مصلح الدین سعدی شیرازی از جمله شاعران حکیم، جهانگرد، فرزانه و فرهیخته و یکی از قله های بلند زبان فارسی است که با زبان فصیح وبلیغ خود و با صراحت و طنز به موضوع عشق پرداخته است.آثار او از نظم و نثر مشحون از طنازی های عاشقانه است. ماهیت عشق سعدی هم روحانی وعرفانی و آسمانی و هم زمینی است. جهان بینی محبانه و نگاه نازنین بینی او باعث شده که کل هستی را زیبا و دوست داشتنی بدانیم. درعین حال سعدی به اقتفای عرفا و شعرای دیگر، عشق رابالاتر از عقل دانسته و یای عقل را در مصاف با عشق سست و لنگان می داند. و به فناشدن عاشق در معشوق می اندیشد. او در پشت پردۀ زیبائی ها وعشق های مجازی سیمای حقیقی پدیدآورنده آن را مطمح نظر دارد. به طور خلاصه می توان گفت که تفکر سعدی در عشق از افراط و تفریط فاصله دارد و زبان اعتدال و میانه ای را در پیش گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

180 - بررسی جلوه های عرفانی در منظومه لیلی و مجنون نظامی
شهرام عدالتی شاهی

برخی از منظومه های عاشقانه ادب فارسی، تنها قصه دلدادگی های عاشقانی نیست که در راه وصال، مراحل سخت و پر فراز و نشیب عشق را پشت سر می گذارند و در این راه دچار حوادث و اتفاقات عجیب می شوند؛ بلکه به قرینه اشعار می توان به طور ضمنی به داشتن گرایش عرفانی شاعران پی برد. منظومه چکیده کامل

برخی از منظومه های عاشقانه ادب فارسی، تنها قصه دلدادگی های عاشقانی نیست که در راه وصال، مراحل سخت و پر فراز و نشیب عشق را پشت سر می گذارند و در این راه دچار حوادث و اتفاقات عجیب می شوند؛ بلکه به قرینه اشعار می توان به طور ضمنی به داشتن گرایش عرفانی شاعران پی برد. منظومه لیلی و مجنون نظامی، غمنامه ای عاشقانه و عارفانه است که روح درد و رنج سالکان حق را آشکارا می توان در آن دید. لیلی و مجنون دارای قابلیت های زیادی برای تحلیل مفاهیم و صفات عرفانی است که گاه به طور مستقیم، و گاه به طور غیر مستقیم، در پس سخنان شاعر جلوه گر می شود. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی در پی این هدف است که شناخت عرفان نظامی از میان عاشقانه های وی امکان پذیر است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که افعال و اقوال و سخنان عاشقانه در لیلی و مجنون، قرابت بسیاری با حالات و مقامات عرفانی دارد و دقیقاً خصوصیات یک عشق عرفانی را بیان می کند. شاخصه های عرفانی لیلی و مجنون در قالب صفاتی چون؛ وحدت، فنا، نفی و اثبات، صبر، مناجات با خداوند، و سعه وجودی (ظرفیت) بررسی شده تا اوج کمال عشق در این منظومه به تصویر کشیده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

181 - بازتاب‌ جلوه‌های عشق عرفانی در زبان حافظ
هما یمینی تورج عقدایی

مطالعة دیوان حافظ، در هر شرایطی و برای جست‌وجوی هر مقوله‌یی، لذت‌بخش و آموزنده است. امّا تردید نباید کرد که عشق، در غزل‌های آسمانی او، هرگز عطش جست‌وجوگر را فرونمی‌نشاند؛ بلکه همواره او را تشنه‌تر می‌کند. در این مقاله کوشیده‌ایم یک بار دیگر به این موضوع آشنا بپردازیم و چکیده کامل

مطالعة دیوان حافظ، در هر شرایطی و برای جست‌وجوی هر مقوله‌یی، لذت‌بخش و آموزنده است. امّا تردید نباید کرد که عشق، در غزل‌های آسمانی او، هرگز عطش جست‌وجوگر را فرونمی‌نشاند؛ بلکه همواره او را تشنه‌تر می‌کند. در این مقاله کوشیده‌ایم یک بار دیگر به این موضوع آشنا بپردازیم و عواطف و اندیشه‌های حافظ را با اندیشه‌های فیلسوفان و عارفان، رویاروی کرده، سهم حافظ را در پیش‌برد طریقت عشق، در کنار انبوهی از مسایل که با این عاطفة انسانی، همراه می‌شوند، نشان دهیم. اطلاعات این مقاله از طریق کتاب و اسناد، گرد آمده و سپس داده‌های تحقیق با استفاده از روش توصیفی تحلیل شده است. برای بازنمود اندیشة حافظ در این مقوله، ابتدا به سراغ مباحث کلی عشق رفته و آن را در قالب یک مثلث در دیوان حافظ کاویده‌ایم. مثلثی که پایه‌اش عشق و دو ضلع آن معشوق و عاشق است. حاصل کار این است که تمام آن چه بر زبان حافظ جاری شده، محصول تجربه‌های شخصی اوست و با سخن کسانی که عشق را با عقل توصیف کرده‌اند، بسیار متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

182 - بررسی و تحلیل عنصر پیرنگ مبتنی بر عشق، اخلاق و معنویت در سه داستان کوتاه بزرگ علوی، جمال‌زاده و آل احمد
فاطمه کعب اصل نواز‌الله فرهادی رقیه ابراهیمی زاد جویمی

داستان کوتاه در سرآغاز ظهور خود در ایران همراه با سادگی بوده و رویکرد آن واقع‌گرایی است. نویسندگان مطرح این دوره بر اساس ویژگی‌های اشخاص عادی و کلیت حاکم بر جامعه و حکومت داستان می‌نویسند و انتقادات خود را مستقیم یا غیر مستقیم بیان می‌کنند. علوی، جمال‌زاده و آل‌احمد سه چکیده کامل

داستان کوتاه در سرآغاز ظهور خود در ایران همراه با سادگی بوده و رویکرد آن واقع‌گرایی است. نویسندگان مطرح این دوره بر اساس ویژگی‌های اشخاص عادی و کلیت حاکم بر جامعه و حکومت داستان می‌نویسند و انتقادات خود را مستقیم یا غیر مستقیم بیان می‌کنند. علوی، جمال‌زاده و آل‌احمد سه نویسنده‌ای هستند که داستان‌های کوتاه زیادی نوشته‌اند که هر یک در نوع خود گوشه‌ای از کمبودهای جامعه ایرانی را نشان می‌دهد. در این پژوهش با انتخاب داستان‌های ستاره دنباله دار، درد دل ملا قربانعلی و سه تار، به بررسی پیرنگ این داستان‌ها با توجه به عناصر معنویت، عشق و اخلاق پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که علوی نویسنده‌ای سیاسی نویس است و با معنویت از نوع مذهبی کاری ندارد و معنویت و عشق و اخلاق در داستان او بر اساس اعتقاداتی است که برای او و سایر مبارزان با حکومت پهلوی پذیرفته شده است. در داستان جمال‌زاده نیز هر سه عنصر روی نموده است. معنویت در این داستان از نوع مذهبی است و عشق مجازی و غیر اخلاقی نیز در آن پر رنگ است که مورد انتقاد نویسنده است. در داستان آل احمد نیز جلال با توصیف شخصیت اصلی و علایق وی، معنویت خرافی را که در شخصیت مقابل نشان می‌دهد نفی نموده است. عمل این شخصیت از نظر نویسنده غیراخلاقی است و در عوض عشق شخصیت اصلی به ساز قابل تقدیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

183 - تحلیل استعاره‌ شناختی عشق از منظر عرفانی در بعضی از اشعار مثنوی مولوی و غزلیات بیدل دهلوی
مهرانگیز عزیزی‌منامن محمدرضا شاد منامن جهاندوست سبزعلیپور حسین آریان سیدسعید احدزاده

در نگاه عرفانی، به ویژه عرفان عاشقانه، عشق قطب عالم آفرینش و اساس موضوع و منشأ پیدایش انسان‌ها و عالم هستی است. خداوند حکم کُنْتُکَنزامَخفّیافَاَحبَبْتَاَن اُعْرَف فَخَلَقْتُالخلَقَ لاُِعرَف (رجایی بخارایی: 591). دلیل آفرینش آدمی را عشق و عاشقی می‌داند و شاعران عارف‌پیش چکیده کامل

در نگاه عرفانی، به ویژه عرفان عاشقانه، عشق قطب عالم آفرینش و اساس موضوع و منشأ پیدایش انسان‌ها و عالم هستی است. خداوند حکم کُنْتُکَنزامَخفّیافَاَحبَبْتَاَن اُعْرَف فَخَلَقْتُالخلَقَ لاُِعرَف (رجایی بخارایی: 591). دلیل آفرینش آدمی را عشق و عاشقی می‌داند و شاعران عارف‌پیشه و اهل عرفان زیباترین و عمیق‌ترین تعابیر در مختلف کلام و اندیشه را برای عشق بیان کرده‌اند. مولانا جلال‌الدین محمد بلخی و عبدالقادر بیدل دهلوی ازجمله عارفان شاعری هستند که عشق را با زیباترین و عمیق‌ترین تعابیر استعاری به‌تصویرکشیده و مفهوم‌سازی نموده‌اند. مولوی در استعاره‌های شناختی خود از عشق در قلمرو مبدأ از عناصری مانند آتش، می، جانداری، طبیب، نور، راه، قاتل، سفر و غیره بهره می‌برد و از این میان سه عنصر آتش، می و جانداربودن عشق بیشترین بسامد را در مثنوی‌ دارد درحالی‌که بیدل چهره‌ای انتزاعی‌تر از عشق نسبت به مولوی ارائه می‌کند و استعاره‌های شناختی او شعله، حرف، مکتوب، خورشید، وادی، دُرّ، نقش، انجمن، گنج، اسرار، منزل و غیره است. بیدل هنگام خلق استعاره‌های شناختی، آگاهانه ابهامی را در کلام خود قرارمی‌دهد که باعث پیچیدگی ظاهری کلام می‌شود. امّا با گسترش کلام به‌کمک کلمات عادی دست به گسترش استعاره‌ خود و تفهیم اندیشه‌اش می‌زند و خوشه‌های تصویری زیبایی را می‌آفریند. وی عشق را همچون دریا، آفتاب، آب، وادی، سلطان، پهلوان، حکیم، آینه، طریق و غیره می‌داند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

184 - مضامین عرفانی در دیوان فانی خویی
کتایون مرادی

10.2234/erfan.2023.708542

فانی خویی (متوفی 1225 ق.) عارفی شاعر و حکیمی جامع است که در آثار قلمی خود به ویژه در دیوان اشعار، نشان می‌دهد که مضامین عرفانی دلمشغولی همیشگی او بوده است و به همین دلیل به نکات دقیقی در عرفان نظری و عملی اهمیت می‌دهد و بیش از هر مفهومی از نظریۀ وحدت وجود با بیان‌های مخ چکیده کامل

فانی خویی (متوفی 1225 ق.) عارفی شاعر و حکیمی جامع است که در آثار قلمی خود به ویژه در دیوان اشعار، نشان می‌دهد که مضامین عرفانی دلمشغولی همیشگی او بوده است و به همین دلیل به نکات دقیقی در عرفان نظری و عملی اهمیت می‌دهد و بیش از هر مفهومی از نظریۀ وحدت وجود با بیان‌های مختلف دفاع می‌کند. سپس در پیروی از سبک خراسانی و عرافی و به تبعیت از سنایی و عطار و مولوی در زمینۀ عشق الهی هنرنمایی می‌کند. سیر و سلوک صوفیانه را با مبارزه با نفس و اندیشۀ کثرت گرایانه دنبال می‌کند و با دیدگاهی، عرفانی به امام علی (ع) می‌نگرد و در مقامات عرفانی به فقر و همچنین فنا و بقا بیشتر اهمیت می‌دهد. وابستگی خود را به عرفان شیعی به صراحت بیان می‌دارد و فلسلفۀ زندگی انسان را در عشق به محبوب ازلی ترسیم می‌نماید. به همین دلیل این شاعر حکیم را می‌توان از عارفان بزرگ شیعه در ادبیات فارسی به شمارآورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

185 - واکاوی ویژگی‌های صور خیال و عاطفه در شعرهای میرزادۀ عشقی
سلیمه ترکی نژاد مسعود اکبری زاده مصطفی سالاری

این جستار از طریق توصیف و تحلیل داده‌هایی که از مطالعات کتابخانه‌ای به دست آمده، به واکاوی عناصر خیال و عاطفه در سروده‌های عشقی می‌پردازد. پیکرۀ متنی از 88 شعر شکل گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که در بحث از صور خیال، کنایه بالاترین بسامد را دارد و این یافته از بعد خودانت چکیده کامل

این جستار از طریق توصیف و تحلیل داده‌هایی که از مطالعات کتابخانه‌ای به دست آمده، به واکاوی عناصر خیال و عاطفه در سروده‌های عشقی می‌پردازد. پیکرۀ متنی از 88 شعر شکل گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که در بحث از صور خیال، کنایه بالاترین بسامد را دارد و این یافته از بعد خودانتقادی ادبی با پیش‌بینی خود شاعر، به مثابۀ منتقد اوّلیّه منطبق است. در جایگاه‌های بعدی، به ترتیب استعاره، مجاز و تشبیه قراردارند. وی کنایۀ بعید به کار نبرده و فراوانی کنایه‌های قاموسی و ایما از انواع متناظر آن‌ها بالاتر است. در موضوع مجاز، بر اساس الگوهای شناختی معلوم می‌شود که عشقی شاعری به‌گزین و گزیده‌گو است و به خواننده و جلب توجّه وی اهمّیّت می‌دهد. بسامد مجاز در هزلیّات بالاتر از میانیگن کلّ اشعار است و علاقۀ صفت و موصوف بیش‌ترین فراوانی را دارد. تشبیهات اغلب از نوع صریح، مفصّل، مرسل و طرفین تشبیه غالباً حسّی است و استعاره‌ها بیش‌تر از نوع مصرّحۀ مجرّده است و همگی این‌ها نشان از بارز بودن صفت سادگی دارد. از منظر عاطفی در شعر او منِ شخصی غلبه دارد و من اجتماعی در جایگاه بعد از آن قرار می‌گیرد و این بر خلاف باور عمومی دربارۀ جایگاه عاطفه در شعر مشروطه است. واکاوی آثار عشقی از بابت هیجانات روان‌شناختی نشان می‌دهد که غم و حسرت همراه با یاس و دل‌سوزی مهم‌ترین هیجان‌های حاکم بر این شعرهاست که معرّف غلبۀ هیجان منفی و بازدارنده بر نوع مثبت و پیش‌برنده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

186 - تحلیل عشق در نظام مفهوم استعاری از منظر مولوی و بیدل دهلوی
مهرانگیز عزیزی منامن محمدرضا شاد منامن جهاندوست سبزعلیپور حسین آریان سید سعید احدزاده

رویکرد استعاری به‌عنوان ابزار تحلیلی متن، رویکردی جدید و زبان‌شناسانه است که لیکاف و جانسون آن را با اصطلاح استعاره مفهومی مطرح کردند. نظریه‌ی آنان این است که استعاره ابزاری برای اندیشیدن و تفکر است که در زندگی انسان جریان دارد و افراد به کمک آن مفاهیم انتزاعی و حسّی را چکیده کامل

رویکرد استعاری به‌عنوان ابزار تحلیلی متن، رویکردی جدید و زبان‌شناسانه است که لیکاف و جانسون آن را با اصطلاح استعاره مفهومی مطرح کردند. نظریه‌ی آنان این است که استعاره ابزاری برای اندیشیدن و تفکر است که در زندگی انسان جریان دارد و افراد به کمک آن مفاهیم انتزاعی و حسّی را محسوس و ملموس می‌کنند. عشق از مهم‌ترین مفاهیم انتزاعی زندگی و جهان‌بینی بشر است که در متون ادبی و عرفانی با تعابیر گوناگون استعاری به‌کار رفته است. جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولانا و عبدالقادر بیدل دهلوی ازجمله عارف ـ شاعرانی هستند که اشعارشان حول محور عشق می‌گردد و از استعاره‌های مفهومی عمیق و زیبایی در قلمرو عشق بهره بردند. این رساله به بررسی استعاره‌ی مفهومی عشق و تحلیل آن در مثنوی معنوی مولوی و غزلیات بیدل دهلوی می‌پردازد. مبنای نظری این رساله، نظریه لیکاف و جانسون درباره‌ی استعاره است. همه‌ی استعاره‌های مفهومی که حول نگاشت عشق در دو اثر موردنظر به‌کار رفته بود به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی شد و این نتیجه به دست آمد که هردو شاعر در مفهوم‌سازی عشق از حوزه‌های ملموس مکان‌ها (دریا و محیط)، مفاهیم عینی (آتش، صیاد، شعله، شمع و...) و برخی مفاهیم دیگر بهره برده‌اند. هردو عشق را بر زهد ترجیح می‌دهند. هردو عشق را ازلی ـ ابدی می‌دانند و عشق را منشأ پیدایش عالم و انسان می‌خوانند. عقل را در شناخت عشق ناکام می‌شناسند و هرکسی را محرم عشق نمی‌دانند و می‌گویند هرکس که در عشق فانی شود به بقای ابدی رسیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

187 - بررسی و تحلیل استعارة مفهومی عواطف در اشعار احمد شاملو (با تکیه بر عشق، امید و ناامیدی و خشم)
آزیتا مرادی منصوره تدینی مسعود پاکدل سیما منصوری

نظریة نوین استعاره در پرتو دانش معنا‌شناسی شناختی، استعاره را از زاویة متفاوتی تفسیر می‌کند. این نظریه که توسط جانسون و لیکاف مطرح‌شده است، کمابیش با بخشی از گفته‌های ارسطو دربارة استعاره مطابقت دارد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی استعاره‌های مف چکیده کامل

نظریة نوین استعاره در پرتو دانش معنا‌شناسی شناختی، استعاره را از زاویة متفاوتی تفسیر می‌کند. این نظریه که توسط جانسون و لیکاف مطرح‌شده است، کمابیش با بخشی از گفته‌های ارسطو دربارة استعاره مطابقت دارد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی استعاره‌های مفهومی عواطف (عشق، امید و ناامیدی و خشم) در اشعار احمد شاملو پرداخته‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین حوزه‌های هدف در شعر شاملو احساسات و عواطف هستند که عشق، امید و ناامیدی و خشم از پربسامدترین آن‌هاست. شاملو برای بیان هرکدام از این عواطف، از حوزه‌های مبدائی چون ساختمان، نور، گرما، فضا، گیاهان، موجودات زنده (پرنده و حیوانات)، آب، موسیقی، خوراکی، تجارت، درمان، نیرو، انواع مزه‌ها (تلخ و شیرین و ... )، کلید، جادو، کیمیا، ابزار، راز، اشیاء (آینه، زنجیر و ... ) بهره برده است. در میان این عواطف، عشق بیشترین موارد را به خود اختصاص داده است. شاملو هرچند در بسیاری از حوزه‌های مبدأ از مواردی آشنا استفاده کرده است، لیکن نگاشت‌ها (عبارات و اشعار) او به‌گونه‌ای است که تناظرات جدیدی را در حوزة استعارة مفهومی ایجاد کرده است. او در حوزة مبدأ نیز تا حدودی نوآور است و از زاویة فردی و شخصی خود به عواطف می‌نگرد و آنها را جسمی‌سازی می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

188 - نگاهی اجمالی به کارکرد عقل و عشق در اندیشۀ ابن عربی، مولوی و سنایی
علی سینا رخشنده مند اصغر دادبه سعید حمیدیان

یکی از مضامین مشترک شاعران و نویسندگان ادبیّات فارسی، موضوع عقل و عشق است. بررسی کارکردهای عقل و عشق و این‌که عشق، شارح غوامض عقل ؛ ولی عقل از شناخت رموز عشق ناتوان است، دیدگاه های گوناگونی را در پی داشته است. از آنجایی که یکی از اصول صوفیّه عشق ستایی و عقل ستیزی است، چکیده کامل

یکی از مضامین مشترک شاعران و نویسندگان ادبیّات فارسی، موضوع عقل و عشق است. بررسی کارکردهای عقل و عشق و این‌که عشق، شارح غوامض عقل ؛ ولی عقل از شناخت رموز عشق ناتوان است، دیدگاه های گوناگونی را در پی داشته است. از آنجایی که یکی از اصول صوفیّه عشق ستایی و عقل ستیزی است، عرفا راه علوم و فلسفه و عقل معاش را در شناخت حقّ ناتوان می‌دانند و معتقدند آنچه می‌تواند انسان را به معرفت حقیقت و حقیقی برساند عشق است وبس. این مضمون دراندیشۀ دو ابر مرد عرفان و فرهنگ اسلامی در قرن هفتم یعنی ابن عربی و مولوی و اندیشۀ حکیم سنایی غزنوی که بنیان گذار تفکّر عرفانی در شعر فارسی- قرن پنجم و اوایل قرن ششم - است به طرز خاصی، نمود پیدا کرده و جلوه گر است و از مباحث بسیار مهم و کلیدی اندیشۀ آنان به شمار می رود. از این روی در این وجیزه مشخص خواهیم کرد که آیا عرفا و بخصوص ابن عربی،مولوی وسنایی با همۀ معانی عقل مخالف هستند؟ عقل و عشق در اندیشۀ آنان چه جایگاهی دارد و گسست و پیوست میان عقل و عشق کجاست؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

189 - بررسی انواع عشق در شکرستان محمدمؤمن عرشی براساس مکتب رابرت استرنبرگ
فاطمه قاسمیان پوران یوسفی پور آسیه ذبیح نیا عمران

شکرستان از آثار منثور آمیخته به نظم محمد مؤمن عرشی اکبرآبادی )1091) از شاعران و صوفیان قرن یازدهم هجری است. این اثر اندرزی و تعلیمی به تقلید از گلستان سعدی و بهارستان جامی تألیف شده‌است. مؤمن عرشی در باب چهارم کتاب شکرستان تحت عنوان عاشقان شاهد مطلق به بررسی انواع عشق ب چکیده کامل

شکرستان از آثار منثور آمیخته به نظم محمد مؤمن عرشی اکبرآبادی )1091) از شاعران و صوفیان قرن یازدهم هجری است. این اثر اندرزی و تعلیمی به تقلید از گلستان سعدی و بهارستان جامی تألیف شده‌است. مؤمن عرشی در باب چهارم کتاب شکرستان تحت عنوان عاشقان شاهد مطلق به بررسی انواع عشق با ذکر حکایت می پردازد. رابرت جی استرنبرگ (تولد 1949 م.) روان شناس شناخت گرای آمریکایی در سال 1978 میلادی نظریه ای دربارۀ عشق ارائه داد به این مضمون که عشق با آفرینش انسان و تداوم بقای او گره خورده است که انسان برای بالا بردن کیفیت زندگی خود نیاز به عشق و تجلی بارقه های تعالی بخش آن در وجود خود دارد. عشق پدیده ای انگیزه آفرین است که به هنگام برآمدن دشواری ها به مثابه سپری از آدمی در برابر مشکلات روزگار پاسداری می کند. مقالۀ حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که کدام یک از اقسام عشق مورد تایید مومن عرشی است؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که عشق مدّ نظر مؤمن عرشی، عشق عرفانی، آرمانی و کمال آفرین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

190 - بررسی نیازهای اساسی انسان در شخصیت شیخ صنعان بر اساس تئوری انتخاب گلاسر
فرناز ثامنی کیوانی وجیهه ترکمانی

بررسی آثار نویسندگان و شاعران مطرح با تکیه بر نظریه های روان شناسانه یکی از شیوه های درخور توجه برای آشنایی بهتر با اندیشه، شعرو شخصیت آنها است.برهمین اساس، بر آن هستیم تا داستان شیخ صنعان و دختر ترسا را بر اساس نیازهای بنیادین مطرح در تئوری انتخاب روان شناس معاصر، ویلی چکیده کامل

بررسی آثار نویسندگان و شاعران مطرح با تکیه بر نظریه های روان شناسانه یکی از شیوه های درخور توجه برای آشنایی بهتر با اندیشه، شعرو شخصیت آنها است.برهمین اساس، بر آن هستیم تا داستان شیخ صنعان و دختر ترسا را بر اساس نیازهای بنیادین مطرح در تئوری انتخاب روان شناس معاصر، ویلیام گلاسر، مورد بررسی قرار دهیم. لذا نخست، به معرفی نظریّة گلاسر پرداخته سپس داستان شیخ صنعان و دختر ترسا تحلیل شده است. بررسی ارتباط داستان با این نظریه باعث شده تا ابعاد تازه ای از آن به نمایش گذاشته شود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی با استفاده از نظریه گلاسر، به دنبال بررسی مفهوم نیاز در شخصیت شیخ صنعان می باشد. نتایج بررسی نشان می دهد از بین پنج نیاز اساسی انسان(عشق، بقا، قدرت، آزادی، تفریح) که گلاسر مطرح می کند، نیاز به عشق بیش از سایر نیازها جلوه گر شده است. البتّه عشق در شخصیت شیخ صنعان از کیفیت و حالت ثابت و یکسانی برخوردار نیست و گاهی از عشق نفسانی به عرفانی در نوسان است. دیگر نیاز ها مانند: نیاز به قدرت، بقا و آزادی در شیخ صنعان در گرو عشق به معشوقۀ حقیقی نمود پیدا کرده است؛ اما نیازی که گواه بر نیاز به تفریح در شخصیت شیخ صنعان باشد، وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

191 - بررسی نشاط معنوی در سلوک عارفانه‌ی عطار
بی بی رضیه شاه چراغی جواد مهربان

مایه های نشاط معنوی در سلوک عارفانه عطار و عشق و درد و غـم و شادی و فـراق و وصال است . آثار این عارف شوریده دل تا بدان حد به این عطیه های آسمانی آمیخته است که درد و عشق را باید بن مایه و جوهره ی شعر او نامید . عارفان ، آغاز آفرینش را با تجلی الهی و ظهور عشق توام می دانن چکیده کامل

مایه های نشاط معنوی در سلوک عارفانه عطار و عشق و درد و غـم و شادی و فـراق و وصال است . آثار این عارف شوریده دل تا بدان حد به این عطیه های آسمانی آمیخته است که درد و عشق را باید بن مایه و جوهره ی شعر او نامید . عارفان ، آغاز آفرینش را با تجلی الهی و ظهور عشق توام می دانند و عطار از درد و غمی سخن می گوید که تنها وقف دل آدمی است . محوریّت اندیشه ی عطار بر عشق و درد و غم و اشک و خون است او عشق را در گرو سه حالت می داند یکی اشک دوم آتش سوم خون فرشتگان را دارای عشق می داند ؛ امّا درد را مختص انسان دانسته است . نگرش خاص شیخ به عشق که مقوله اصلی و پایه ای عرفان است ، سبب گردیده که در بسیاری از موضوعات عرفانی با دیگران متفاوت باشد وی در به کارگیری اصطلاحات عرفانی نیز شیوه ی خاص خودش را دارد . اوکه با مداقه در مبانی سلوک این منـازل را به روشنی تـوصیف نموده ، در سرودهای خویش بارها به خاستگاه سلوک معنوی پرداخته است . و نتیجه ی تجربیات روحی و معنوی خود را با بیانی رسا و شیوا در اختیار مشتاقان و عاشقان دردمند قرار داده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

192 - تحلیل داستان ساز و کار عشق در خسرو و شیرین نظامی گنجه ای بر اساس «مثلث عشق» اشتنبرگ
مریم رحمانی

عشق به عنوان یکی از برجسته‌ترین نیازهای بنیادی انسان است که در گستره‌ی زمان از نگرش‌های مختلف به آن پرداخته‌شده است. با گسترش علم روان‌شناسی ، این نیاز به عنوان مناسب‌ترین طریق تعالی روحی انسان ،موردتوجه بسیاری از روان شناسان قرار گرفت و از ابعاد مختلف به تحلیل این بعد چکیده کامل

عشق به عنوان یکی از برجسته‌ترین نیازهای بنیادی انسان است که در گستره‌ی زمان از نگرش‌های مختلف به آن پرداخته‌شده است. با گسترش علم روان‌شناسی ، این نیاز به عنوان مناسب‌ترین طریق تعالی روحی انسان ،موردتوجه بسیاری از روان شناسان قرار گرفت و از ابعاد مختلف به تحلیل این بعد روانی انسان پرداختند.در میان داستان‌های غنایی ، داستان خسرو و شیرین نظامی ازجمله داستان‌هایی است که نظامی در قالب چند داستان در هم تنیده‌ی عاشقانه ، گونه‌های مختلفی از عشق‌ورزی را مطرح می‌کند که می‌توان هر یک از این‌گونه ها را بر اساس نظریات روانشناسی نوین تحلیل کرد .یکی از این تحلیل‌های روان‌شناسانه، تحلیل رفتارهای روان‌شناختی شخصیت‌ها بر اساس نظریه مثلت عشق اشتنبرگ است ؛ زوایای این مثلث عشقی بر اساس تعهد، صمیمیت و شور شکل می‌گیرد و متناسب با شیوه‌ی ترکیب این زوایا با یکدیگر شش نوع عشق را مطرح می‌کند که در این داستان، پنج گونه‌ی آن مجال بروز می‌یابد به این‌گونه که به ترتیب عشق خسرو به شیرین و بالعکس عشق آرمانی؛ عشق خسرو به مریم عشق توخالی؛ عشق خسرو به شکر اصفهانی عشق رمانتیک؛ عشق فرهاد به شیرین عشق دوستانه و عشق شیرویه به شیرین عشق شهوانی است. رهاورد آن پالایش روانی انسان برای رسیدن او به تعالی و کمال روحی است) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

193 - اندیشه های عرفانی سعد الدین احمد کابلی انصاری
پرویز صفرعلی علی زمانی فاطمه کوپا فاطمه معین الدینی

مطالعه و بررسی دقیق آثار سعد الدین ، جنبه های مختلف ادبی و فکری وی را آشکارتر خواهد کرد. با توجه به مشترکات فرهنگی و همسایگی ایران و افغانستان، بررسی آثار شاعران و عارفان فارسی زبان این خطه، دارای اهمیت بسیار است. به علت تشابهات فرهنگی و تاریخی گذشته،کشوری چون افغانستان چکیده کامل

مطالعه و بررسی دقیق آثار سعد الدین ، جنبه های مختلف ادبی و فکری وی را آشکارتر خواهد کرد. با توجه به مشترکات فرهنگی و همسایگی ایران و افغانستان، بررسی آثار شاعران و عارفان فارسی زبان این خطه، دارای اهمیت بسیار است. به علت تشابهات فرهنگی و تاریخی گذشته،کشوری چون افغانستان به عنوان بخشی از مناطق فرهنگی زبان و ادب فارسی، سرشار از آثار ارزشمندی است. یکی از شاعرانی که آثار شعر و نثر عارفانه اش ،نقش مؤثری در ترویج زبان و ادبیات فارسی و مفاهیم عرفانی داشته ،سعدالدین احمد انصاری است که در قرن دوازدهم هجری در توابع کابل می زیسته است. کتاب شعر شور عشق اثر سعدالدین احمد انصاری، از آثار ارزشمند قرن دوازدهم هجری محسوب می شود که تا کنون مورد پژوهش مستقل قرار نگرفته است، بی شک این پژوهش در روشن شدن وجوه مبهم و ارزش و بهای این کتاب عرفانی موثر واقع خواهد بود.این پزوهشی نو و تازه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

194 - «در بهار محبت معشوق» نقد شعر عبدالواسع جبلی از منظر ادبیات غنایی
حسن بساک

بخش عظیمی از ادبیات گرانسنگ ما را ادبیات غنایی تشکیل می دهد. شاعر با زبانی لطیف و معانی ظریف، شادی ها وتلخی های زندگی و وآرزوها وآمال واحساسات شخصی خویش را بیان می کند.در سده دوم قرن ششم توجه بیشتری برای حرکت به سمت سبک عراقی صورت گرفت وزمینه بیشتری برای بیان مفاهیم غنا چکیده کامل

بخش عظیمی از ادبیات گرانسنگ ما را ادبیات غنایی تشکیل می دهد. شاعر با زبانی لطیف و معانی ظریف، شادی ها وتلخی های زندگی و وآرزوها وآمال واحساسات شخصی خویش را بیان می کند.در سده دوم قرن ششم توجه بیشتری برای حرکت به سمت سبک عراقی صورت گرفت وزمینه بیشتری برای بیان مفاهیم غنایی فراهم آمد. در این میان بعضی از شاعران همچون سنایی و عبدالواسع جبلی از پیش قراولان این نوع مضامین به حساب می آمدند تا اینکه در قرن هفتم سعدی و مولوی با مضامین عالی غنایی خود آثاری درخور به جامعه تقدیم کردند. قالب غزل یکی از موفق ترین حوزهای شعر فارسی است که ادبیات غنایی در آن بارور شده است و بدیع‌الزمان عبدالواسع بن عبدالجامع غرجستانی جَبَلی از ادیبان و شاعران قرن ششم است که همانند سنایی با سرودن غزلهای گوناگون توانست این نوع بسیار مهم از شعر فارسی را اعتلا واستقلال بخشد.وی دراشعارخود که اوج هنر شاعری اوست علاوه برمضامین عاشقانه،گاه از اندیشه های عرفانی نیز درآن ملاحظه می شود بنابراین را وی را باید از قدیمیترین شاعرانی برشمرد که مضمون های غنایی و عرفانی را در غزل پیوند داده است.نویسنده دراین مقاله ضمن تحلیل محتوای اشعار عبدالواسع جبلی، عناصر ادبیات غنایی را با ذکر شواهدی چند مورد نقد و بررسی قرارداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

195 - تبیین عشق و انواع آن در اشعار سیمین بهبهانی و عالمتاج (ژاله) قائم مقامی بر مبنای نظریۀ مثلث عشق استرنبرگ
وجیهه ترکمانی باراندوزی فاطمه بهار احمد کریمی کورس کریم پسندی

عشق از مضامین پر تکرار و به عنوان محرک‌ترین عنصر حیات است که از دیرباز در خلق آثار رمانتیک و غنایی، اندیشه و زبان شاعران را مسحور کشش و لطف خود کرده است. در حوزه روانشناسی نیز نظریه‌های متعددی برای شناخت بیشتر عشق و تبیین آن ارائه شده است که از با نفوذترین آن نظریه مثلث چکیده کامل

عشق از مضامین پر تکرار و به عنوان محرک‌ترین عنصر حیات است که از دیرباز در خلق آثار رمانتیک و غنایی، اندیشه و زبان شاعران را مسحور کشش و لطف خود کرده است. در حوزه روانشناسی نیز نظریه‌های متعددی برای شناخت بیشتر عشق و تبیین آن ارائه شده است که از با نفوذترین آن نظریه مثلث عشق رابرت استرنبرگ است. او معتقد است، عشق کامل شامل سه مؤلفۀ "صمیمیت، شوریدگی و تعهد" می‌باشد و از فقدان هر مؤلفه انواع دیگری ازعشق شکل خواهد گرفت که کامل نبوده و نتیجۀ مطلوبی نخواهد داشت. پژوهش حاضر مطالعه‌ای نظری است و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، به روش توصیفی _تحلیلی انجام شده است و هدف اصلی آن تبیین عشق و انواع آن در اشعار سیمین بهبهانی و عالمتاج (ژاله) قائم مقامی بر مبنای نظریۀ مثلث عشق استرنبرگ است. یافته‌های پژوهش پیش رو حاکی از این است که سیمین بهبهانی و ژاله قائم مقامی تحت تأثیر عوامل مختلف، چون تجربۀ شخصی و مسائل اجتماعی عصر، به مضمون عشق و برخی از انواع آن در شعر خود پرداختند و نشان می‌دهد که طغیان در برابر برخی هنجارها و یا ناهنجاریهای اجتماعی سبب شده که دو شاعر مذکور به مضمون عشق در زنان سوق داده شوند؛ عدم آگاهی از ابعاد عشق کامل و انتخاب ناموثر موجب بروز گونه‌های عشق می‌شود که شواهد آن در اشعار ژاله و سیمین قابل مشاهده است و برخی از آنها با معضلات اجتماعی قابل مطابقت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

196 - متناقض نمای عشق و عقل در اشعار عرفانی
مرضیه استاجی رضا اشرف زاده

ماهیّت عرفان، پذیرای جمع اضداد و قرارگرفتن آن ها در کنار هم می باشد. تأمّل در دنیای عرفان ، متناقض نماها و تقابل های بسیاری را مقابل خواننده قرار می دهد. مبحث عقل و عشق به‌عنوان دو ابزار متفاوت در عرفان ، همواره از مباحث دیرینه‌ عرفا و فلاسفه بوده است. ﻋﻘﻞ و ﻋﺸﻖ از ﻣﺴﺎﺋ چکیده کامل

ماهیّت عرفان، پذیرای جمع اضداد و قرارگرفتن آن ها در کنار هم می باشد. تأمّل در دنیای عرفان ، متناقض نماها و تقابل های بسیاری را مقابل خواننده قرار می دهد. مبحث عقل و عشق به‌عنوان دو ابزار متفاوت در عرفان ، همواره از مباحث دیرینه‌ عرفا و فلاسفه بوده است. ﻋﻘﻞ و ﻋﺸﻖ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﻔﮑﺮ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ که راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن آن دو ﻫﺮﮔﺰ ﺻﻠﺢ آﻣﯿﺰ ﻧﺒﻮده، ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻮاره و در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ، ﭘﺮ ﺗﻌﺎرض و ﺟﺪال آﻣﯿـﺰ ﺑـﻮده اﺳـﺖ. عشق گرچه در ذهن ما و تاریخ ادبی ما متناقض با عقل و در جنگ و گریز با آن است، اما در واقع در آن سریان دارد وعقل نیز همانند سایر موجودات از عشق برخوردار است و کامل ترین عشق را نیز به خود اختصاص داده است.این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻘﻞ و ﻋﺸـﻖ از دﯾـﺪ عارفان شاعرمطرح قرن پنجم تا نهم وتحلیل نقش عرفانی این دو مقوله در دو بعُد منفی و مثبت ، به بررسی متناقض نماهای موجود در آثار عرفانی پرداخته و علل کاربرد این صنعت را بسط و تشریح نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

197 - رمانتیسم در شعر هوشنگ ابتهاج
محمدامین محمدپور علی اصغر باباصفری

مکتب ادبی رمانتیسم در قرن نوزدهم و با شکستن قید و بندهای مکتب کلاسیک شکل گرفت. از سال 1301 و بعد از مشروطه، مکتب رمانتیسم در ایران گسترش پیدا کرد. عمده تحول این مکتب گرایش به طبیعت و وطن و پرداختن به عواطفی چون عشق، اندوه و طبیعت گرایی بود. هوشنگ ابتهاج یکی از شاعران تو چکیده کامل

مکتب ادبی رمانتیسم در قرن نوزدهم و با شکستن قید و بندهای مکتب کلاسیک شکل گرفت. از سال 1301 و بعد از مشروطه، مکتب رمانتیسم در ایران گسترش پیدا کرد. عمده تحول این مکتب گرایش به طبیعت و وطن و پرداختن به عواطفی چون عشق، اندوه و طبیعت گرایی بود. هوشنگ ابتهاج یکی از شاعران توانای معاصر است که بر غالب اشعار او اصول حاکم بر مکتب رمانتیسم حاکم است. مهمترین زمینه های اندیشه های رمانتیکی در شعر ابتهاج عبارتند از: عشق، غم و اندوه، یادکرد مرگ، حدیث نفس، وطن، طبیعت گرایی، امید، آرمان گرایی. در این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیل محتوا از شعر ابتهاج به بررسی رمانتیسم در شعر او خواهیم پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

198 - بررسی تطبیقی شخصیت زن در آثار فهیمه رحیمی و دانیل استیل مطالعه موردی: رمان پنجره و رمان طلوع عشق
شورانگیز مرتضوی بیژن ظهیری رامین محرمی

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی شخصیّت پردازی زن در آثار فهیمه رحیمی و دانیل استیل با توجه به متفاوت بودن شرایط فرهنگی- مذهبی دو نویسنده بود. ادبیات داستانی به ویژه رمان نویسی یکی از زمینه های جالب توجه و مهم در عرصه پژوهش های تطبیقی است. شخصیت ها نه فقط به خاطر جاذبه ذاتی چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی شخصیّت پردازی زن در آثار فهیمه رحیمی و دانیل استیل با توجه به متفاوت بودن شرایط فرهنگی- مذهبی دو نویسنده بود. ادبیات داستانی به ویژه رمان نویسی یکی از زمینه های جالب توجه و مهم در عرصه پژوهش های تطبیقی است. شخصیت ها نه فقط به خاطر جاذبه ذاتی شان، بلکه به این دلیل انتخاب می شوند که معرف طبقات خاصی از افراد یک فرهنگ هستند. فهیمه رحیمی نویسنده ایرانی و دانیل استیل نویسنده آمریکایی از جمله ادیبانی هستند که در رمان هایشان به بیان احساسات زنان و مسائل و مشکلات آنان پرداختند و اندیشه های خود را منعکس نمودند. این پژوهش بر آن است که به روش توصیفی- تحلیلی، وجوهی از شخصیّت زن در رمان پنجره نوشته ی فهیمه رحیمی و رمان طلوع عشق نوشته ی دانیل استیل را بررسی نماید. یافته ها نشان داد که داستان پنجره، رئالیستی و داستان طلوع عشق، ناتورالیستی می باشد. هم چنین رمان پنجره فهیمه عامه پسند بوده که یک داستان ایرانی خالی از هر گونه تصاویر غربی که در بستر یک زندگی اجتماعی با فرهنگ ایرانی شکل گرفته است. در رمان طلوع عشق، کلیشه های جنسیتی در شخصیت های مرد و زن آن دیده می شود و توانایی هایی متفاوت مردان و زنان را مطرح می سازد. شخصیت های اول در رمان پنجره، شخصیتی ایستاست ولی در رمان طلوع عشق شخصیت اول زن، شخصیتی پویا است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

199 - تبیین واکنش‌های رفتاری و مقابله‌های دانشجویان دختر با نشانگان ضربه عشقی: یک مطالعه پدیدارشناسانه
فهیمه باهنر محمدحسن آسایش نیکو قاضی نژاد

پژوهش حاضر باهدف، تبیین واکنش های رفتاری و مقابله های دانشجویان دختر با نشانگان ضربه عشقی انجام شده است. جامعۀ مطالعۀ حاضر را کلیه دانشجویان دخترخوابگاهی دانشگاه تهران در سال تحصیلی1397-1398 که در یک سال گذشته تجربۀ آسیب عشقی را داشتند، تشکیل دادند. به منظور نمونه‌گ چکیده کامل

پژوهش حاضر باهدف، تبیین واکنش های رفتاری و مقابله های دانشجویان دختر با نشانگان ضربه عشقی انجام شده است. جامعۀ مطالعۀ حاضر را کلیه دانشجویان دخترخوابگاهی دانشگاه تهران در سال تحصیلی1397-1398 که در یک سال گذشته تجربۀ آسیب عشقی را داشتند، تشکیل دادند. به منظور نمونه‌گیری دختران ساکن یکی از خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه تهران در طی یک فراخوان به صورت هدفمند انتخاب شدند. درنهایت تعداد 14نفر انتخاب و از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. به منظور درک تجارب زیستۀ دختران با تجارب نشانگان ضربه عشق، روش پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی، اتخاذ گردید. پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها و کدگذاری نهایی آن ها 2 مضمون اصلی، 17مضمون فرعی و 41 مفهوم استخراج شدند. نتایج نشان داد مضمون اصلی نخستواکنش‌های رفتاری و مقابله‌های سازگارانهبود که مضمون‌های فرعی حرکت به سوی دیگران، سازگاری با شرایط، درخواست کمک حرفه‌ای، احتیاط در رفتار، خودمدیریتی، اشتغال و فعالیت، بهره مندی از مهارت و واکنش‌های معنوی سازگارانه را دربرمی‌گرفت. مضمون اصلی دومواکنش‌های رفتاری و مقابله‌های ناسازگارانهبودکه مضمون‌های فرعی مقایسه‌گری، سرزنش‌گری، عدم مراجعه به متخصص، بازی نقش، یادآوری خاطرات، دوری گزینی، خود آسیب رسانی، اهمال کاری و گلایه های معنوی بود. بنابراین وجود واکنش‌های متنوع در شرکت کنندگان، نشان دهنده این است که نوع حمایت‌های محیطی و روان شناختی، بینش فردی و تیپ شخصیتی در کیفیت واکنش ها نقش مهمی را ایفا می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

200 - تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ
محبوبه رشیدی ظفر سهیلا قسیمی ترشیزی

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ می باشد. جامعه پژوهش آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ در مورد زنان می باشد. نمونه تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار این نویسنده می باشد. طرح پژوهش توصی چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ می باشد. جامعه پژوهش آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ در مورد زنان می باشد. نمونه تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار این نویسنده می باشد. طرح پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه‌ای به‌دست آمد و در بخش تحلیلی برای دست‌یابی به هدف پژوهش، آثار دانشور به طور کامل مورد مطالعه قرار گرفت و مضامین ارتباطات عاطفی، کنش‌ها و مکالمات شخصیت‌های داستانی، مانند شخصیت‌های واقعی مدنظر قرار گرفت و جملات، مفاهیم، نشانه‌ها و عملکردهایی که دلالت بر عشق دارند با توجه به نظریه مثلث عشق استرنبرگ استخراج شد و سپس به تحلیل محتوای این مطالب پرداخته شد. نتایج و تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار سیمین دانشور براساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ، نشان داد که وجود مولفه‌های صمیمیت ، شور و شوق و تعهد ، در آثار دانشور باعث بروز عشق‌هایی از نوع دوست‌داشتن، عشق متعالی و رمانتیک می‌شود. دانشور در آثار داستانی خود به مولفه صمیمت و گسترش روابط عاطفی توجه ویژه دارد. شخصیت‌های اصلی داستان‌های او زنان هستند؛ از این جهت آثارش تجلی‌گاه عواطف مادرانه و عاشقانه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

201 - «خمسه ی» نظامی نردبان صعود زن
فاطمه ممیزی یدالله بهمنی مطلق

با وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده چکیده کامل

با وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده باشد. حکیم نظامی از اولین شاعران زبان فارسی است که در دفاع از حقوق زن و بیان فضایل و کمالات او داد سخن داده و مظلومیتش را فرا یاد آورده است. شاید یکی از دلایل آن این باشد که در طول زندگی از چشمه زلال محبت مادر و عشق پاک همسر بهره مند بوده است .بنابراین آنیمای شاعر او را بر آن داشته تا در منظومه های خود نگرش مثبت و والایی نسبت به زن از خود نشان دهد. از دیدگاه او زن شخصیتی خردمند و مدبر دارد و می تواند راهنمای خوبی برای مرد باشد. این مقاله سیر تحول و اوج گرفتن نگاه نظامی به زن را از مخزن الاسرار تا اسکندرنامه بررسی می کند تا مقام ویژه ی او را با توجه به جامعه ی مردسالار آن روز نشان دهد. در اندیشه ی نظامی زن ضعیفه نیست بلکه بازتاب زیبایی های پروردگار است. تدابیر او راهنمای مردان بزرگ و حتی پادشاهان قدرتمند است و نشان می دهد که چه بسا زنانی با اعمال و کردار سنجیده، در کشورداری و پادشاهی عملکردی با شکوه تر از مردان روزگار به یادگار گذاشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

202 - رابطه بین دانش و نگرش جنسی، مؤلفه های عشق و رضایت زناشویی با همسرآزاری در کارکنان متأهل ادارات دولتی شهر اهواز
فرح نادری علیرضا حیدرئی زینب حسین زاده مالکی

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دانش و نگرش جنسی، مؤلفه های عشق و رضایت زناشویی با همسرآزاری در کارکنان متأهل ادارات دولتی شهر اهواز بود. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 200 نفر از کارکنان ادارات دولتی (100 نفر مرد و 100 نفر زن) بودند که از میان کارمندان متأهل ادا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دانش و نگرش جنسی، مؤلفه های عشق و رضایت زناشویی با همسرآزاری در کارکنان متأهل ادارات دولتی شهر اهواز بود. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 200 نفر از کارکنان ادارات دولتی (100 نفر مرد و 100 نفر زن) بودند که از میان کارمندان متأهل ادارات مختلف با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس تجدید نظر شده تاکتیک های تعارضی (CTS-2)، مقیاس دانش و نگرش جنسی، پرسشنامه مثلث عشق اشترنبرگ و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (ENRICH) بودند. داده ها با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی ساده و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که بین دانش و نگرش جنسی، مؤلفه های عشق و رضایت زناشویی با همسرآزاری هم در مردان و هم در زنان، رابطه ی منفی معنی داری وجود دارد و این متغیرها پیش بینی کننده مناسبی برای همسرآزاری هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

203 - رسالت زن در تذکره الاولیاء عطار نیشابوری
صبا بیوک زاده

در بین آثار ادبی، کتبی چند یافت می شود که به حقیقت وجود زن پرداخته وحتی فراتر از جایگاه انسانی وی نگریسته است، از جمله آثار عطار نیشابوری،که زنان در اشعار و نثر او در نق شهای مختلف ظهور یافته اند؛ در این مقاله ازدیدگاهی همه جانبه به جایگاه زن و رسال تهای آن در تذکره الا چکیده کامل

در بین آثار ادبی، کتبی چند یافت می شود که به حقیقت وجود زن پرداخته وحتی فراتر از جایگاه انسانی وی نگریسته است، از جمله آثار عطار نیشابوری،که زنان در اشعار و نثر او در نق شهای مختلف ظهور یافته اند؛ در این مقاله ازدیدگاهی همه جانبه به جایگاه زن و رسال تهای آن در تذکره الاولیاء نگریستهمی شود، در بخش عرفان و عشق در باب رابعه عدویه سخن به میان آمده و دربقیه قسم تها حکایات از بخ شهای مختلف تذکره الاولیاء انتخاب شده است؛تا دیدگاه این شیخ روشنفکر قرن ششم در مورد زنان و تعبیر او از زن و هویتانسانی و نقش او در جامعه دانسته شود. بدیهی است که عطار با التقاتی که بهچهره برتر زنان تاریخ ایران و اسلام و عرفان نشان می دهد هویت انسانی زن رابه طور کامل پذیرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

204 - واکاوی مساله "زن" در اندیشه ی جبران خلیل جبران و نیما یوشیج
سکینه صارمی گروی حسن مجیدی

جبران خلیل جبران و نیما یوشیج به عنوان مهمترین نماینده شعری معاصر ایران توجه خاصی به زن دارند. پرداختن هر دو شاعر به مساله زن و مضامین شعری آن مهمترین هدف این پژوهش است. فرضیه های این پژوهش بر این است که جبران و نیما از شاعران معاصری هستند که محور اصلی اشعار آنها زن(معش چکیده کامل

جبران خلیل جبران و نیما یوشیج به عنوان مهمترین نماینده شعری معاصر ایران توجه خاصی به زن دارند. پرداختن هر دو شاعر به مساله زن و مضامین شعری آن مهمترین هدف این پژوهش است. فرضیه های این پژوهش بر این است که جبران و نیما از شاعران معاصری هستند که محور اصلی اشعار آنها زن(معشوقه، همسر،مادر) است؛جبران نسبت به نیما جایگاه والا و رفیعی را برای زن قائل است. محیطی که نیما یوشیج در آن بزرگ شد و پرورش یافت؛ محیطی روستایی بود که زنان در آنجا پا به پای مردان مشغول کار بودند به همین خاطر جایگاه و ارزش اجتماعی پایینی داشتند، اما در اندیشه جبران زن جایگاهی بهتری دارد؛ چرا که جبران در لبنان و آمریکا زندگی می کرد و به اقتضای محیطش که از زندگی ساده و فقیرانه به دور بود، زنان محوریت و ارزش دیگری داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

205 - زن از دیدگاه فخرالدین عراقی
لیلا شکوه فر

در عرفان اسلامی از قرن‌ها پیش برخورد بسیار پیشرفته ای با زنان وجود داشته و در مواردی که لازم بوده مانند مراحل خودسازی و سیر و سلوک، هیچ تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده و در مواردی حتی زن را والاتر و ارزشمندتر در نظر گرفته و حقوق فوق العاده ای برای زن قائل بوده است که چون چکیده کامل

در عرفان اسلامی از قرن‌ها پیش برخورد بسیار پیشرفته ای با زنان وجود داشته و در مواردی که لازم بوده مانند مراحل خودسازی و سیر و سلوک، هیچ تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده و در مواردی حتی زن را والاتر و ارزشمندتر در نظر گرفته و حقوق فوق العاده ای برای زن قائل بوده است که چون بر پایه دو عنصر اصلی یعنی معنویت و عشق بوده، زن را به مقام و ارزش شایسته او می رساند و زنان می توانند یکی از واسطه های برتر در عروج مردان به سعادت و قُرب الهی باشند. در عرفان اسلامی جریان مستقلی به نام جریان عاشقانه و یا عرفان جمالی وجود دارد. یکی از بزرگان این مکتب فخرالدین عراقی،شاعر عاشق و عارف قرن هفتم هجری است. وی معتقد بودکه هویت و اصالت و ویژگی‌های عاطفی، جسمی و روحی و فکری زن، از او یک منبع مهر و محبت و عاطفه می‌سازد و زن را به عنوان یکی از زیباترین مظاهر جمال الهی در آفرینش معرفی می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

206 - دو زن (بررسی تطبیقی داستان سودابه و سو-دا-گی بر اساس شاهنامه و فن گش نی نایی)
ساره تربیت سید احمد حسینی کازرونی مریم پرهیزکاری داوود یحیایی

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی داستان سودابه در شاهنامه و سو-دا-گی در کتاب فنگ شن ین ایی بود. بررسی ها نشان داد که اشتراکات فراوانی در ساختار کلّی دو داستان وجود دارد. ضمن این‌که شباهت های بسیار زیادی نیز میان شخصیت های دو اثر (سودابه و سو-دا-گی، سیاووش و این‌-جائو، کاووس و چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی داستان سودابه در شاهنامه و سو-دا-گی در کتاب فنگ شن ین ایی بود. بررسی ها نشان داد که اشتراکات فراوانی در ساختار کلّی دو داستان وجود دارد. ضمن این‌که شباهت های بسیار زیادی نیز میان شخصیت های دو اثر (سودابه و سو-دا-گی، سیاووش و این‌-جائو، کاووس و جو-وانگ) از نظر محیط زندگی و پرورش، خصوصیات ظاهری، ویژگی های اخلاقی، سرگذشت ها و سرنوشت نهایی شان دیده می‌شود. در تبیین دلایل وجود نقاط مشترک و گاه یکسان در دو داستان، بالاتر از تأثیر و تاثّرات فرهنگی میان ملت ایران و چین، باید به ناخودآگاه جمعی بشر استناد کرد زیرا شالوده ی اصلی این دو داستان بر اساس کهن الگوی عشق ممنوع به ناپسری بنا شده و تمام اتفاقات حول این محور شکل گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

207 - رابطه سبک های عشق(صمیمیت، لذت و تعهد) با رضایت زناشویی دانشجویان متأهل
رویا مشاک

هدف از پژوهش حاضر، رابطه سبک های عشق (صمیمیت، لذت و تعهد) با رضایت زناشویی در دانشجویان متأهل زن و مرد دانشگاه آزاد شهر اهواز بود. نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی زن و مرد ترم آخر که در سال تحصیلی 87-1386 به تحصیل اشتغال داشتند بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر، رابطه سبک های عشق (صمیمیت، لذت و تعهد) با رضایت زناشویی در دانشجویان متأهل زن و مرد دانشگاه آزاد شهر اهواز بود. نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی زن و مرد ترم آخر که در سال تحصیلی 87-1386 به تحصیل اشتغال داشتند بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و با آزمون های استنبرگ و انریچ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغییری نشان داد که بین عشق و سبک های آن (صمیمیت، لذت و تعهد) با رضایت زناشویی در دانشجویان زن و مرد رابطه مثبت معنی اری وجود دارد و مولفه های صمیمیت و تعهد پیش بینی کننده مناسبی برای رضایت زناشویی می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

208 - تجلی ایمان وعشق (در شانتال، شخصیت زن رمان لذت)
ام کلثوم مشتاقیان مجید یوسفی بهزادی

ژرژ برنانوس نویسنده قرن بیستم فرانسه، در آثار خود نقش چشمگیری به زنان داده است. در این میان، مضامین معنوی که درونمایة نوشته های اوست،دستمایة پرداختن به هویت انسانی، برخورد میان نیروهای خدایی و اهریمنی، و مسایل پدید آمده از این دو واقعیت ماورایی می شود. هر چه بیشتر در آث چکیده کامل

ژرژ برنانوس نویسنده قرن بیستم فرانسه، در آثار خود نقش چشمگیری به زنان داده است. در این میان، مضامین معنوی که درونمایة نوشته های اوست،دستمایة پرداختن به هویت انسانی، برخورد میان نیروهای خدایی و اهریمنی، و مسایل پدید آمده از این دو واقعیت ماورایی می شود. هر چه بیشتر در آثار او پیش می رویم،شاهد تحول شخصیت های مختلف ایم. به نحوی که در بسیاری از رمان های برنانوس،در انتهای داستان، شاهد مرگ توأم با آرامش گنهکارانی هستیم که تابش نور ایمان و حرارت عشق شخصیت های روحانی، موجب دگرگونی دلهای سرد و ظلمت زده شان گشته و بازگشت به سرچشمة پاکی ها را به ارمغان می آورد. در این نوشتار به بررسی نقش قهرمان زن (شانتال) در رمان لذت پرداخته شد. سیر زندگی روحانی و سراسر نور این دختر جوان در پرتو عشق و ایمانو هدایت گنهکاران به سوی جایگاه متعالی از اهداف این پژوهش بود. در جدال میان ظلمت و نور، این زن است که موجب پویایی و حرکت قصه شده و واسطه پیدایش ارتباط معنوی میان شخصیت های مختلف می شود.ونقش کلیدی رمان لذت به شانتال داده شده است. این زن با انگیزه دستیابی به قلة معنویت، تفاوت فاحشی با دیگر شخصیت های زن آثار برنانوس دارد. توجه خاص برنانوس به موقعیت های مختلف وظرافت رفتار قهرمان زن، بیانگر شناخت نویسنده از پیچیدگیهای حیات معنوی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

209 - بررسی تأثیر ساختار قدرت درخانواده بر میزان ابراز عشق و محبت در بین زوجین(مورد مطالعه : خانواده‌های شهر جهرم )
مجیدرضا کریمی رویا پورشاهیان کرامت الله راسخ

10.30495/iifs.2023.1988109.1089

مقدمه : ابراز عشق و محبت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در تعیین ثبات و دوام زندگی زناشویی مطرح است. یکی از عوامل موثر بر ابراز عشق و محبت ، ساختار قدرت است. روش پژوهش، پیمایش است. جامعه آماری شامل تمامی خانواده‌های معمولی شهر جهرم می‌باشند که 351 زوج به عنوان نمونه تعی چکیده کامل

مقدمه : ابراز عشق و محبت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در تعیین ثبات و دوام زندگی زناشویی مطرح است. یکی از عوامل موثر بر ابراز عشق و محبت ، ساختار قدرت است. روش پژوهش، پیمایش است. جامعه آماری شامل تمامی خانواده‌های معمولی شهر جهرم می‌باشند که 351 زوج به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای (مرحله‌ای) انتخاب شده‌اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه است. برای تعیین اعتبار متغیر ساختار قدرت از روش اعتبار سازه به روش تحلیل عاملی ، برای متغیر ابراز عشق و محبت روش اعتبار صوری، و برای تعیین پایایی، از شیوه هماهنگ درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته ها: نتایج توصیفی پژوهش نشان می دهد که میانگین نمره ابراز عشق و محبت در بین زوجین کمی بالاتر از حد متوسط می‌باشد.یافته های تحلیلی پژوهش نشان می دهد رابطه ابراز عشق و محبت با ابعاد ساختار قدرت مثبت، قوی و معنادار است. در بین متغیرهای جمعیتی رابطه سن، تحصیلات، شغل مردان، مدت ازدواج، تعداد فرزند، طبقات مختلف با ابراز عشق و محبت بین زوجین معنادار، مثبت و قوی است. نتیجه‌گیری: تبیین متغیر وابسته برحسب مجموع متغیرهای مستقل، بیانگر آن است که متغیرهای حوزه ها و قلمرو قدرت، تحصیلات مردان، سن، ساختار قدرت (کل) و تحصیلات زنان به ترتیب قویترین پیش بینی کننده ابراز عشق و محبت هستند و قادرند 29 درصد از تغییرات واریانس ابراز عشق و محبت را تبیین کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

210 - پیش‌بینی تمایل به طلاق بر اساس نیاز به عشق و بقا، آگاهی جنسی و کمال‌گرایی جنسی در زوجین متقاضی طلاق
فیض‌اله رحیمی حمید آتش‌پور محسن گل‌پرور

هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی تمایل به طلاق بر اساس نیاز به عشق و بقا، آگاهی جنسی و کمال‌گرایی جنسی در زوجین متقاضی طلاق بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش زوجین متقاضی طلاق شهر اصفهان در سال‌های 98-1397 بودند. نمونه پژوهش 670 نفر بود که با روش نمونه‌گیری د چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی تمایل به طلاق بر اساس نیاز به عشق و بقا، آگاهی جنسی و کمال‌گرایی جنسی در زوجین متقاضی طلاق بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش زوجین متقاضی طلاق شهر اصفهان در سال‌های 98-1397 بودند. نمونه پژوهش 670 نفر بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از زیرمقیاس‌های عشق و بقا از مقیاس نیازهای اساسی روان‌شناختی (سالاری و صاحبی، 1383)، مقیاس آگاهی جنسی (اسنل و همکاران، 1991)، زیرمقیاس کمال‌گرایی جنسی از سیاهه باروهای ارتباطی (ایدلسون و اپستاین، 1982) و پرسشنامه محقق‌ساخته تمایل به طلاق استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با مدل همزمان در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که نیاز به عشق و آگاهی جنسی با تمایل به طلاق رابطه منفی و معنادار و کمال‌گرایی جنسی با تمایل به طلاق رابطه مثبت و معنادار داشتند (05/0P). همچنین، نیاز به عشق، آگاهی جنسی و کمال‌گرایی جنسی به‌طور معناداری توانستند 3/13 درصد از تغییرات تمایل به طلاق در زوجین متقاضی طلاق را پیش‌بینی کنند (05/0P پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

211 - تحلیل سبک شناسی رمان های پاورقی یا عامه پسند براساس نگاهی به رمان پاورقی تاریخی "حمویه" وبررسی شخصیت مرد دراثر حسینقلی مستعان
اکرم عسگری فاطمه پاکرو حمید رضا اردستانی رستمی

10.30495/farsij.2023.1974018.1679

زمینه وهدف: به روش نویسنده یا شاعرسبک می گویند که مفاهیم ومطالب خاص مورد نظر آنهارا نشان می دهد.درآثارادبی بررسی ویژه گی های فکری،ادبی وزبانی موجب می شود که خوانند ه دیدگاه نویسنده رابشناسد .رمان پا ورقی ،پدیده ای نو وشاخه ای از ادبیات است . زبان اثر: پاورقی با زبان ساد چکیده کامل

زمینه وهدف: به روش نویسنده یا شاعرسبک می گویند که مفاهیم ومطالب خاص مورد نظر آنهارا نشان می دهد.درآثارادبی بررسی ویژه گی های فکری،ادبی وزبانی موجب می شود که خوانند ه دیدگاه نویسنده رابشناسد .رمان پا ورقی ،پدیده ای نو وشاخه ای از ادبیات است . زبان اثر: پاورقی با زبان ساده و ساختار کلی، نقاط ضعف و نقصهای فرهنگی جامعه را نمایان میسازد. واقعیت های سیاسی، اجتماعی وتاریخی را مانند آیینه در خود منعکس می کند. با آشفتگیهای سیاسی، اجتماعی پایان دورۀ قاجار، نویسندگانی با قلم تند، پلشتیهای جامعه را به نمایش درآوردند. رمان پاورقی تاریخی""حمویه" با محور عشق و نثری ساده و زبانی روایتگر با تشویق به میهن‌دوستی نگاشته شد. روش مطالعه:این جستار با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی روایت محتوای فکری رمان تاریخی آن پرداخته است.نکته قابل توجه بررسی شخصیت های تاریخی مرد اثر است یافته ها: رمانهای عامه‌پسند را به دلیل داشتن کلیشه‌ها و چهارچوبهای معین در سراسر اثر، وقایع، شخصیّتها، خط سیر داستانی و درونمایۀ ثابت ازقبیل مثلثها و مربعهای عشقی، دل بستن دختر و پسر میتوان از ادبیات نخبه‌گرا جدا کرد. همۀ این مشخصّه‌ها عمدتاً حول محوری ساده و برای جذاب کردن داستان هستند.نتیجه‌گیری: زبان این رمانها ، با توجه به نوع مخاطب، ساده، به دور از پیچیدگی است. در این رمانها ، عشق و وطن دو بنمایۀ اصلی هستند. درواقع عشق زمینی و عشق وطن در موازات یکدیگر قرار دارند .در رمان پاورقی حمویه رویکرد اصلی نویسنده تاریخی بوده وطن‌پرستی جلوۀ بیشتری یافته است.کلیدواژگان: رمان پاورقی عامه‌پسند ، عشق ،وطن،تاریخ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

212 - بررسی تطبیقی و تحلیل ساختاری سفرنامه‌های عتبات عالیات سِفر عشق و ملک ری
سعیده عباسی ابوالقاسم رادفر محمدرضا سنگری

شاید بتوان گفت که مقصود ساختارگراها از شکل یک اثر ادبی، فرم ظاهری شعر یا داستان یا هر نوع نگارشی که با محتوای ادبی دیده می‌شود؛ نیست. بلکه آنان به صورت و فرم در یک اثر ادبی دقت می‌کنند. توجه به هر عنصر در ارتباط با عناصر دیگر می‌تواند یک ساختار منسجم در اثر ادبی به وجود چکیده کامل

شاید بتوان گفت که مقصود ساختارگراها از شکل یک اثر ادبی، فرم ظاهری شعر یا داستان یا هر نوع نگارشی که با محتوای ادبی دیده می‌شود؛ نیست. بلکه آنان به صورت و فرم در یک اثر ادبی دقت می‌کنند. توجه به هر عنصر در ارتباط با عناصر دیگر می‌تواند یک ساختار منسجم در اثر ادبی به وجود بیاورد، به شرط آن‌که هر یک از عناصر وظایف خود را در اثر انجام داده باشند. سرزمین‌ عراق‌ و زیارت قبور ائمه شیعه در شهرهای کربلا و نجف و سایر شهرهای مقدس عـراق که‌ اصطلاحاً ‌عتبات نامیده‌ می‌شود موضوع بررسی تطبیق از منظر ساختاری در این مقاله است؛ که دو سفرنامه سِفرعشق نوشته رضا احسانی و ملک ری نوشته علی اکبر کاظمی‌گرجی مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از تطبیق دو سفرنامه بیان توجه ادبی در سفرنامه های نوشته شده بعد از انقلاب است که البته میان همه‌ی سفرنامه‌ها دیده نمی شود. بررسی‌های انجام شده در سفرنامه‌های فوق نشان می‌دهد که این نوشته‌ها به لحاظ فرم ساختاری در مبحث زبانی، وجوه اشتراک زیادی داشتند؛ با این تفاوت که هر دو سفرنامه‌در مبحث دستوری متقاوت و قوی‌ عمل کرده اند. هر دو سفرنامه‌ی فوق به وجه‌ی ادبی در نگارش سفرنامه توجه کرده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

213 - کنش‌شناسی دیوان با تحلیل جنبه‌های شخصیّت‌پردازی آنان در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی
سحر یوسفی محمّد ایرانی خلیل بیگزاده امیرعبّاس عزیزی فر

دیو موجودی اسطوره‌ای – افسانه‌ای در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی است که در باورهای اساطیری ریشه دارد و پرورش‌یافتۀ اندیشه و خیال عامّه است. دیوها روزگاری در شمار خدایان هند و ایرانی بوده‌اند، امّا رفته‌رفته در باور ایرانیان تنزّل یافته‌اند. جنبۀ دوگانۀ برخورد با دیو در چکیده کامل

دیو موجودی اسطوره‌ای – افسانه‌ای در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی است که در باورهای اساطیری ریشه دارد و پرورش‌یافتۀ اندیشه و خیال عامّه است. دیوها روزگاری در شمار خدایان هند و ایرانی بوده‌اند، امّا رفته‌رفته در باور ایرانیان تنزّل یافته‌اند. جنبۀ دوگانۀ برخورد با دیو در ناخودآگاه جمعی مردم تأثیر داشته و شخصیّت دیو را در افسانه‌ها و باورهای مردمی دوگانه یا چندگانه ساخته است. از این روی ریشۀ دوگانگی یا چندگانگی شخصیّت دیوان را باید در باورهای اساطیری مختلف، جنسیّت و نوع آنها جست. این پژوهش شخصیّت و کنش دیو را از جنبه‌های مختلف در مجموعۀ چهار جلدی قصّه‌های ایرانی به شیوۀ توصیفی - تحلیلی کاویده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد، دیوها با ویژگی‌های مختلفی در قصّه‌ها ظاهر می‌شوند و شخصیّت آنان همواره ثابت نیست و در قصّه‌های ایرانی کارکردهای متفاوتی دارند که این کارکردها به ترتیب بسامد عبارتند از: مخرّب، سازنده، منفعل و متغییّر. چهرۀ دیوان در قصّه‌های ایرانی بازتابی از باورهای جمعی و اعتقادات اسطوره‌ای ایرانی هستند. عشق دیو وآدمی‌زاد نیز بن‌مایه‌ای برجسته در این قصّه‌هاست که کامیابی و وصل با نیروی خیر و ناکامی با نیروی شر فراهم خواهد شد. سرنوشت و سرانجام دیوها نیز متناسب با چهره‌ها و کنش‌های آن‌ها در قصّه‌های مورد مطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

214 - رویکردی تعلیمی بر مفهوم واژه عشق درگزیده ای از منظومه های غنایی قرن های هفتم تانهم
عطا محمد رادمنش یوسف صفیان بلداجی احمدرضا یلمه ها

چکیده: این پژوهش در پی بررسی واژه عشق در منظومه های غنایی هفتم تا نهم است ومساله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که سرایندگان این دوره زمانی با مواجهه با واژه عشق چه توصیه ای برای مخاطبان خود داشته اند و یا ایشان را به تشویق یا تحذیر رهنمون ساخته اند در این میان از مثنوی ه چکیده کامل

چکیده: این پژوهش در پی بررسی واژه عشق در منظومه های غنایی هفتم تا نهم است ومساله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که سرایندگان این دوره زمانی با مواجهه با واژه عشق چه توصیه ای برای مخاطبان خود داشته اند و یا ایشان را به تشویق یا تحذیر رهنمون ساخته اند در این میان از مثنوی های عاشقانه محمد عصار تبریزی ، نزاری قهستانی و خواجوی کرمانی وقاضی مسعود قمی ،امین احمد صافی وسلیمی جرونی بهره گرفته شده است وچنین مشخص می شود که در تعلیم عشق شاعران مذکور بیشتر با دید مثبت به واژه عشق نظر داشته اند و خوانندگان را به گذشت و دوری از منیت و کمال گرایی تشویق نموده اند . واژهای کلیدی : عشق ، تعلیم ،منظومه غنایی ،قرن هفت وهشت این نگارش در پی آن است مفهوم تعلیمی واژۀ عشق ، در بین سرایندگان منظومه‌های عاشقانه قرون ششم تا نهم را بررسی نماید هرچند هرکدام از منظومه های غنایی این دو قرن مفاهیم تعلیمی بسیاری در منظومه های خود وارد ساخته اند که از حوصله بحث خارج است اما همانطور که اشاره شد برآن هستیم نظر سرایندگان در مواجهه با واژه عشق را بررسی نماییم تا آشکار گردد هر کدام ازایشان برای مخاطبان خود چه توصیه ای داشته اند و در این بین ازسرایندگانی مانند نزاری قهستانی، محمد عصار تبریزی، خواجوی کرمانی، خواجه مسعود قمی، سلیمی جرونی و امین احمدصافی نام می آوریم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

215 - کاربرد عشق در قرآن و اندیشه‌های مولانا و هگل بر اساس رویکرد بینامتنیت
حلیمه دیلمی نژاد شمس الحاجیه اردلانی(نویسنده مسوول) سیداحمد حسینی کازرونی

تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهم‌ترین موضوعاتی اس چکیده کامل

تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که همة عرفا و فلاسفه بدان نظر داشته و درباره‌اش سخن گفته‌اند. آنان عشق را جان و اساس عالم می‌دانند که به واسطة آن همة موجودات از ادنی تا اعلی در جنبش و به‌سوی سرمنشأ عشق، یعنی ذات حق‌تعالی درحرکت‌اند. مولانا و هگل دو متفکّر برجسته از دو برهة زمانی بسیار دور از هم هستند که به بیان جنبه‌های مختلف عشق پرداخته‌اند و در آثار و نوشته‌هایشان عشق، نقشی محوری دارد. پرسش اصلی این جستار این است که بارزترین وجوه مشترک میان عشق درسروده‌های مولانا و آثار هگل کدام است؟ در این پژوهش با رهیافتی توصیفی – تحلیلی ابتدا به توضیح و تبیین عشق و سپس به شرح مصادیق بارز آن با استناد به آیات قران، از مثنوی و آثار هگل می‌پردازد. در نهایت این نتیجه حاصل شد که آنچه در مسیر دانندگی و تکامل روح انسانی با تکیه بر عشق خالصانه صورت می‌گیرد، مهم‌ترین نکته در اشتراک نظر این دو اندیشمند است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

216 - بررسی و مقایسۀ تطبیقی عشق و حضور آن در منظومه‌های حماسی کوش نامه و بهمن نامه
مریم آیین حمید طبسی نعمت اصفهانی عمران

10.30495/farsij.2023.1939809.1540

دو منظومۀ حماسی بهمن نامه و کوش نامه، از حماسه‌های ملی است که بعد از شاهنامۀ فردوسی و به پیروی از آن در اواخر قرن پنجم و ششم به نظم کشیده شده و در کامل کردن روایات و داستان‌های شاهنامه نقش به سزایی داشته است. با دقت و تأمل در این دو اثر می‌توان به‌ضرورت نظم و چاپ آثار پ چکیده کامل

دو منظومۀ حماسی بهمن نامه و کوش نامه، از حماسه‌های ملی است که بعد از شاهنامۀ فردوسی و به پیروی از آن در اواخر قرن پنجم و ششم به نظم کشیده شده و در کامل کردن روایات و داستان‌های شاهنامه نقش به سزایی داشته است. با دقت و تأمل در این دو اثر می‌توان به‌ضرورت نظم و چاپ آثار پس از شاهنامه در زنده نگه‌داشتن زبان فارسی و داستان‌های ایران باستان پی برد که ایرانشاه بن ابی الخیر، با علاقه و دل‌بستگی تمام به نظم و سرودن آن همت گماشته است. در این دو منظومه حماسی به مناسبت کشمکش‌ها و کینه‌توزی‌های فراوان بین شخصیت‌های اصلی داستان و دشمنان آن‌ها با صحنه‌های متعدد جنگ و نبرد روبرو هستیم؛ به‌طوری‌که می‌توان اصلی‌ترین شاخصۀ موجود در بهمن نامه و کوش نامه را مقولۀ رزم و پیکار دانست و بهترین توصیف‌های موجود در این دو کتاب را خاص میدان‌های رزم قلمداد کرد؛ اما در لابه‌لای این داستان‌های حماسی به صحنه‌هایی غنائی و عاشقانه برمی‌خوریم که درواقع محل تلاقی حماسه و غنا است. این داستان‌ها در عین حماسی بودن، ویژگی داستان‌های غنائی را در خود دارند. نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تطبیقی و ابزار کتابخانه‌ای درصدد آن است تا عشق و جلوه‌های عاشقانه را در این دو منظومه بررسی نماید، نتایج پژوهش حاکی از آن است که این دو منظومه در عین حال که یک منظومۀ حماسی می‌باشند؛ ولی جلوه‌های عشق و روابط عاشقانه هم در جای‌جای این دو اثر دیده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

217 - نمودهای زبانی تأکید و کارکردهای بلاغی آن در غزل حافظ «با تکیه بر سه گسترة معنایی خدا، انسان و عشق»
علی احمدنیای دیسفانی عباسعلی وفایی علیرضا شعبانلو

این پژوهش با روشی توصیفی – تحلیلی در صدد معرفی روش‌ها و کارکردهای بیانی تأکید در گفتمان غزلیات حافظ است. تأکید یکی از سازوکارهای زبانی است که به شیوه‌ها و انواع گوناگون در متن ایجاد می-شود و دارای کارکردهای مختلف بلاغی است. تأکید با برجسته‌کردن بخش از معنای متن، ب چکیده کامل

این پژوهش با روشی توصیفی – تحلیلی در صدد معرفی روش‌ها و کارکردهای بیانی تأکید در گفتمان غزلیات حافظ است. تأکید یکی از سازوکارهای زبانی است که به شیوه‌ها و انواع گوناگون در متن ایجاد می-شود و دارای کارکردهای مختلف بلاغی است. تأکید با برجسته‌کردن بخش از معنای متن، به انتقال بهتر اندیشه‌ها و تفکرات خاص گوینده کمک می‌کند. تأکید به عنوان یکی از سازوکارهای زبانی، در چهارچوب نقش ترغیبی و نقش عاطفی زبان مطرح می‌شود. این نقش‌ها به ترتیب نقش‌هایی مخاطب‌محور و گوینده‌محور هستند که بیش از هر چیز در جستجوی انتقال اندیشة مطرح‌شده در متن به مخاطب و بیان احساسات گوینده قرار دارند. هر یک از کاربران زبان با توجه به هدفی که نسبت به بیان یک موضوع دارند، از روش‌های خاصی برای مؤکدکردن کلام خود بهره می‌گیرند. گستره‌های معنایی مورد تأکید در بافت متنی غزلیات حافظ به سه گسترة خداوند، انسان و عشق محدود می‌شوند؛ اما برخلاف محدودیت این گستره‌ها، روش‌ها و نمودهای زبانی تأکید در این اشعار متنوع و مختلف است. در بین این روش‌ها، انواع تکرار، روش‌های مختلف حصر و قصر، کاربرد قیود تأکید، جملات امری و پرسشی، افعال ناقص، میزان قطعیت بالای کلام، شبه‌جملات، افعال کنشی، افعال وجهی شناختی، جملات ندایی، جابجایی معنادار اجزای نحوی جملات و تقدیم و تأخیر واژگان، نسبت به سایر روش‌ها بسامد بیشتری دارد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حافظ به دو شیوة مستقیم خطاب به مخاطب خاص و غیرمستقیم بدون در نظر داشتن مخاطبی خاص برای بیان احساسات شخصیِ و ابلاغ اندیشة خود از عنصر تأکید بهره گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

218 - پیوند زیبایی و عشق عرفانی سهروردی با زیبایی شناسی مدرن
آذرنوش گیلانی سیدصادق زمانی

زیبایی و عشق در ایران، از قدمت بسیارکهن، برخوردار است. هرچند نویسنگان و شاعران ایرانی از زیبایی و عشق بسیار سخن گفته‌اند، اما از این مفهوم تعریف روشنی به دست نداده‌اند، بلکه همواره خود را مجذوب و مسحور زیبایی و عشق یافته اند. ساختار زیبایی که در میان این مباحث پژوهش مطر چکیده کامل

زیبایی و عشق در ایران، از قدمت بسیارکهن، برخوردار است. هرچند نویسنگان و شاعران ایرانی از زیبایی و عشق بسیار سخن گفته‌اند، اما از این مفهوم تعریف روشنی به دست نداده‌اند، بلکه همواره خود را مجذوب و مسحور زیبایی و عشق یافته اند. ساختار زیبایی که در میان این مباحث پژوهش مطرح می شود، با آنچه در زیبایی شناسی مدرن مطرح است، متفاوت به نظر می‌رسد. سهروردی در سخن از زیبایی واژة حسن را به کار برده است و حسن را با جمال و کمال مترادف دانسته‌اند. تطبیق زیبایی و عشق سهروردی دو مقوله بنیادی هستند که می توان با احتیاط آن ها را با زیبایی شناسی جدید نسبت داد؛ چنانکه بامگارتن برای اولین بار در کتابی به زبان لاتین به نام استتیک در غرب وضع کرد که کاملا درباره ی زیبایی نیست، بلکه بخش هایی از آن درباره زیبایی است و در واقع عمده مطالب آن درباره معرفت شناسی است. با این حال سهروردی نیز در رساله حقیقه العشق اشارات اندکی در مورد زیبایی دارد و مستقیما به زیبایی شناسی و هنر نپرداخته است. بدین منظور با توجه به جایگاه زیبایی و عشق در نظام فکری سهروردی در این مقاله تلاش شده با استناد به منابع و به روش توصیفی- تحلیلی، ابتداء به رساله حقیقه العشق او پرداخته شود، سپس به این پرسش پاسخ داده شود که زیبایی و عشق عرفانی چیست؟ و چگونه می‌توان آن را با زیبایی شناسی مدرن تطبیق داد؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

219 - آثار خطی سعدالدین احمدکابلی بره کی انصاری
پرویز صفرعلی علی زمانی علویجه فاطمه کوپا فاطمه معین الدینی

10.30495/farsij.2021.682133

مطالعه،تصحیح و بررسی دقیق نسخ خطی، جنبه های مختلف ادبی و فکری هر دوره را آشکارتر خواهد کرد. با توجه به مشترکات فرهنگی و همسایگی ایران و افغانستان، بررسی نسخ خطی شاعران و عارفان فارسی زبان این خطه، دارای اهمیت بسیار است. به علت تشابهات فرهنگی و تاریخی گذشته،کشوری چون افغ چکیده کامل

مطالعه،تصحیح و بررسی دقیق نسخ خطی، جنبه های مختلف ادبی و فکری هر دوره را آشکارتر خواهد کرد. با توجه به مشترکات فرهنگی و همسایگی ایران و افغانستان، بررسی نسخ خطی شاعران و عارفان فارسی زبان این خطه، دارای اهمیت بسیار است. به علت تشابهات فرهنگی و تاریخی گذشته،کشوری چون افغانستان به عنوان بخشی از مناطق فرهنگی زبان و ادب فارسی، سرشار از نسخه های خطی ارزشمندی است. یکی از شاعرانی که آثار شعر و نثر عارفانه اش ،نقش مؤثری در ترویج زبان و ادبیات فارسی و مفاهیم عرفانی داشته ،سعدالدین احمد انصاری است که در قرن دوازدهم هجری در توابع کابل می زیسته است. کتاب شعر شور عشق اثر سعدالدین احمد انصاری، از نسخه‌های خطّی و ارزشمند قرن دوازدهم هجری محسوب می شود که تا کنون مورد پژوهش مستقل قرار نگرفته است، بی شک این پژوهش در روشن شدن وجوه مبهم و ارزش و بهای این کتاب عرفانی موثر واقع خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

220 - بررسی طرحواره های تصوری «عشق» درتغزل های فرخی سیستانی
نبی الله عرب خزائلی حسین علی پاشاپسندی حسین پارسایی

10.30495/farsij.2022.1926218.1476

طرحواره های تصوری یکی از مفاهیم مهم در زبان شناسی شناختی است که اصل مسألة آن این است که از ما، در این جهان، اعمال و رفتارهایی بروز می کند و از این طریق، ساخت های مفهومی بنیادینی پدید می آیند که برای اندیشیدن دربارة امور انتزاعی به کار می روند. پژوهش حاضر، با روش توصیفی چکیده کامل

طرحواره های تصوری یکی از مفاهیم مهم در زبان شناسی شناختی است که اصل مسألة آن این است که از ما، در این جهان، اعمال و رفتارهایی بروز می کند و از این طریق، ساخت های مفهومی بنیادینی پدید می آیند که برای اندیشیدن دربارة امور انتزاعی به کار می روند. پژوهش حاضر، با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی انواع طرحواره های تصوری (حجمی، حرکتی و قدرتی) موجود در واژة عشق در قصاید فرخی سیستانی می پردازد. هدف این پژوهش شناخت این طرحواره ها در تغزل های فرخی و چگونگی عینیت یافتن واژة عشق در آن‌هاست. نتایج حاکی از آن است که در میان سه طرحوارة تصوری، طرحوارة قدرتی بسامد بیشتری در تغزلات فرخی دارد؛ زیرا فرخی در سروده های خود نشان می دهد که عشق با نیروی فراوان خود عاشق را تحت تأثیر خویش قرار داده است. بعد از طرحوارة تصوری قدرتی، طرحوارة حرکتی بیشترین بسامد را در تغزلات فرخی به خود اختصاص داده که برای نشان دادن همراهی عشق با عاشق در طی مسیر عاشقی به کار رفته است. طرحوارة حجمی پایین ترین بسامد را به خود اختصاص داده است و شاعر به کمک این طرحواره، رنج‌های عاشق را در مسیر عشق نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

221 - برداشت های عرفانی از داستان یوسف(ع)
مریم رئیسی عطامحمد رادمنش

10.30495/farsij.2021.685689

داستان یوسف در جایگاه احسن‌القصص، باعث شد که ، برداشت‌های متفاوتی از آن شود. یکی از مهم‌ترین این نظرگاه‌ها، تأویلات عارفان است. در این نوشتار کوشیده ایم با استخراج مضامینی دیدگاه عارفان را تبیین کنیم. بدین منظور کتاب‌های تذکره الاولیا، رسالۀ قشیریه، نفحات الانس، کشف‌الم چکیده کامل

داستان یوسف در جایگاه احسن‌القصص، باعث شد که ، برداشت‌های متفاوتی از آن شود. یکی از مهم‌ترین این نظرگاه‌ها، تأویلات عارفان است. در این نوشتار کوشیده ایم با استخراج مضامینی دیدگاه عارفان را تبیین کنیم. بدین منظور کتاب‌های تذکره الاولیا، رسالۀ قشیریه، نفحات الانس، کشف‌المحجوب، تفسیر میبدی و ... بررسی و بن‌مایه‌های داستان یوسف در پیوند با مفاهیم بلند عرفانی که در دو بخش مفاهیم مرتبط با عشق و دیگر مفاهیم عرفانی قابل تقسیم است، تحلیل و بررسی شد. چنین مطالعه ای آشکار می کند، در این داستان بیش از هر موضوعی عنصر عشق برجسته است. دقت در دقایق عشق موجب می شود دریابیم چگونه عشق موجب برکشیدن داستان یوسف به مقام زیباترین داستان ها شده است. عشق به عنوان یکی از منازل معرفت، موجب دگرگونی اساسی در وجود سالک می شود. پرداختن به عنصر عشق و مفاهیم عرفانی مرتبط با آن داستان یوسف را به یکی از پربارترین و تأویل پذیرترین داستان های قرآنی مبدل کرده است. آینه بودن جمال یوسف و جلوگاه حسن الهی دانستن او که موجب بصیرت افزایی چنین عشقی می شود، غیرت معشوق بر عاشق، ایثار در محبت و فراموشی الم زخم و صدق عشق از موضوعاتی است که نشان می دهد، عشق موضوع کلیدی داستان یوسف در نگاه عارفان است. همچنین عارفان به نمادپردازی شخصیتهای داستان پرداخته اند. زلیخا نماد نفس لوامه، یعقوب نماد عقل، یوسف نماد دل یا سالک طریقت است که به دلیل توجه یعقوب عقل به او دچار حسد قوای غضب و شهوت شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

222 - هویّت «عقل و عشق» در اشعار عرفانی امام خمینی(ره) و علّامه حسن زاده ی آملی.
جواد عابدی حسین پارسایی رضا فرصتی جویباری

10.30495/farsij.2022.1916198.1412

هویّت عقل و عشق و مبحث تقابل، تضاد و یا همسویی آن دو به عصرکنونی منحصر نمی شود بلکه سابقه ای طولانی دارد که به عمر عرفان و تصوّف بر می گردد. نزاع عقل و عشق در اکثر آثار عارفان وجود دارد، در ظاهر عقل به پای عشق قربانی می شود امّا با تفکّر بیشتر، می توان دریافت که یک همسو چکیده کامل

هویّت عقل و عشق و مبحث تقابل، تضاد و یا همسویی آن دو به عصرکنونی منحصر نمی شود بلکه سابقه ای طولانی دارد که به عمر عرفان و تصوّف بر می گردد. نزاع عقل و عشق در اکثر آثار عارفان وجود دارد، در ظاهر عقل به پای عشق قربانی می شود امّا با تفکّر بیشتر، می توان دریافت که یک همسویی در آثارشان وجود دارد. امام خمینی(ره) و علّامه حسن زاده ی آملی دو شخصیّت برجسته و آگاه در علوم دینی می باشند که در عرصه ی ادب فارسی گام نهاده اند. این پژوهش که به روش تطبیقی و تحلیلی- توصیفی صورت گرفته است، برآن است تا هویّت مفاهیم عرفانی عقل و عشق در اشعار امام(ره) و علّامه را مشخّص نماید. آنان ویژگی های عشـق حقیقی را بیـان می کنند و به نظریّه ی عقل و عشق و تقابل بین آن دو می پردازند؛ آنان عقل هیولایی را نکوهش می کنند و به ستایش عقل رحمانی می پردازند؛ در بین اشعارشان نمودار عشق حقیقی به آفریدگار و انسان های کامل، به ویژه ائمّه ی معصومین(علیهم السّلام) به عنوان محور اصلی شعر دیده می شود. آنان همه ی معرفت خود را به واسطه ی عشقی می دانند که الهی است؛ این عشق حقیقی در تقابل با عقل و خرد است و در سراسر دیوان اشعارشان مشهود می باشد و از بسامد بسیار بالایی برخوردار است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

223 - تحول مفهوم عشق و محبت در عرفان اسلامی
تورج امیری

10.30495/farsij.2023.1938956.1534

تحول مفهوم عشق و محبت در اندیشه عارفان مسلمانسخن عشق به آموزه‌های اساطیری و ادیان می‌رسد ، و تنها ضیافت عشق بود که فلاسفه را گردهم آورد.عارفان مسلمان با بهره‌گیری از آموزه‌های الهی- انسانی و تجربه عشق لطائف حکمی و نکات معرفتی و ادبی مهمی در باره محبت و اسرار آن بیان نمو چکیده کامل

تحول مفهوم عشق و محبت در اندیشه عارفان مسلمانسخن عشق به آموزه‌های اساطیری و ادیان می‌رسد ، و تنها ضیافت عشق بود که فلاسفه را گردهم آورد.عارفان مسلمان با بهره‌گیری از آموزه‌های الهی- انسانی و تجربه عشق لطائف حکمی و نکات معرفتی و ادبی مهمی در باره محبت و اسرار آن بیان نمودند. در اندیشه عرفا میل ،موافقت و ایثار از مؤلفه‌های سلوک عارفانه می-تواند به محبت و عشق بیانجامد. هرعشقی با معرفت توأم است خواه قبل و یا بعد آن ، با وجود ممنوعیت عشق و بیان ناپذیری و مشکلات آن اما به دلیل جاذبه ذاتی ،معرفتی ، وراز وار بودنش در اشعار و رسائل عرفا تجلی نمود.در این سیر تکاملی محبت توأم با زهد با معرفت آمیخته به تدریج جای خود را به آموزه‌های معرفتی عاشقانه داد، ، با آنکه صوفیان عهد اول هم به راز و رمز عشق آشنا اما در دوره متأخر این آموزه‌ها عرصه و مجال بیان یافت وبه اوج قله اندیشه‌های عارفان تبدیل و پارادایم جدید و ماندگار وحدت وجود درعرفان و تصوف شکل گرفت . در این جستاربا روایت ریشه‌ها ، سیر و تحول مفهوم محبت و عشق در ارتباط با معرفت در عرفان اسلامی مورد بررسی تطبیقی و تحلیلی قرار گرفته است. کلیدواژه‌ها: محبت، عشق ، معرفت، عارفان،وحدت وجود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

224 - سوررئالیسم و عرفان عراقی
یدالله بهمنی علی اکبر افراسیاب پور

10.30495/farsij.2022.697718

فراواقع‌گرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب ن چکیده کامل

فراواقع‌گرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب نقد ادبی جدید مورد مطالعه و مقایسه قرار نگرفته است. در این مقاله که از نوع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی است، پس از خوانشی جدید از رابطة عرفان با سوررئالیسم موارد اشتراک آنها در آثار عراقی ترسیم و دنبال می‌شود. او پیرو مکتب جمال است که به زیبایی و عشق اصالت می‌دهد و عنصر خیال را مرز فراواقعیت و زیبایی‌آفرین می‌داند، با گریز از عقل به کشف و شهود روی می‌آورد و از دنیای درون شبیه به ضمیر ناخودآگاه سخن می‌گوید و با شطح و الهام از دنیای خیال بهره می‌گیرد که در حقیقت تصویرهایی سوررئالیستی ارائه می‌دهد. در این پژوهش آموزه‌های عرفانی فخرالدین عراقی قابل مقایسه با این مکتب نشان داده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

225 - بررسی عشق و عرفان در یک دهه مقالات سعدی پژوهی
فاطمه مرتضوی اصغر دادبه بهرام پروین گنابادی

10.30495/farsij.2022.697719

سعدی‌شناسی حوزه‌ی پژوهشی گسترده‌ای است که به آثار و افکار سعدی در ساحت‌های مختلف می‌پردازد. عشق و عرفان یکی از برجسته‌ترین مفاهیم پژوهشی این حوزه است که با شورانگیزی و تأویل‌پذیری عاشقانه‌های سعدی ارتباط دارد مطالعه‌ی آثار تحلیلی و انتقادی در این زمینه، اختلاف نظر زیادی چکیده کامل

سعدی‌شناسی حوزه‌ی پژوهشی گسترده‌ای است که به آثار و افکار سعدی در ساحت‌های مختلف می‌پردازد. عشق و عرفان یکی از برجسته‌ترین مفاهیم پژوهشی این حوزه است که با شورانگیزی و تأویل‌پذیری عاشقانه‌های سعدی ارتباط دارد مطالعه‌ی آثار تحلیلی و انتقادی در این زمینه، اختلاف نظر زیادی را نشان می‌دهد که قابل تأمل و بررسی است . در پژوهش حاضر تعداد 19 مقاله در یک دهه سعدی‌پژوهی بررسی و تحلیل می‌شوند تا ارزش و منطق دیدگاه‌های مختلف سنجیده و نیازهای پژوهشی تازه شناخته‌شود و به پرسش‌هایی چون اولویت با عشق مجازی است یا حقیقی و چیستی و چرایی اختلاف نظر پژوهندگان چنین پاسخ دهد که قائل شدن به هر یک از انواع عشق با دلایل و شواهد متقن، معتبر و پذیرفته‌ است و با تکیه بر روش تحلیلی خواننده‌مدار می‌توان خواننده و پژوهشگر را در برداشت‌های قاعده‌مند و مستدل آزاد دانست بنابراین رسیدن به یک اجماع کلی و نظر واحد در این زمینه درست و شایسته نمی‌نماید . این پژوهش با رویکردی کیفی و روش تحلیلی-توصیفی با مطالعه مقالات مورد نظر و منابع کتابخانه‌ای مرتبط این نتیجه را نشان می‌دهد که پژوهش‌های انجام شده با همه اختلاف دیدگاهها ارزشمند و معتبر و منابع مطالعاتی خوبی برای علاقه‌مندان هستند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

226 - بررسی و مقایسه عشق ابلیس و انسان به معبودحقیقی(با تکیه بر آثار عرفانی از جمله: الهی نامه عطار و تمهیدات عین القضات همدانی)
مهدی نصرتی(نویسنده مسئول) شیرین بقایی

10.30495/farsij.2023.1941755.1552

عشق نوعی تعادل زاینده است، تعادلی که باید ایجاد شود و تحت مراقبت قرار گیرد. عشق رنج و لذّت توأمان را به جوینده و سالک راه خود می‌دهد و تجربه‌ای از وحدت و یگانگی در میان تضادهاست. تضادی که گاه شیرین‌تر از عسل و گاه تلخ‌تر از زهر است؛ با همه این توصیفات، عاشق آن را برای ر چکیده کامل

عشق نوعی تعادل زاینده است، تعادلی که باید ایجاد شود و تحت مراقبت قرار گیرد. عشق رنج و لذّت توأمان را به جوینده و سالک راه خود می‌دهد و تجربه‌ای از وحدت و یگانگی در میان تضادهاست. تضادی که گاه شیرین‌تر از عسل و گاه تلخ‌تر از زهر است؛ با همه این توصیفات، عاشق آن را برای رسیدن به معشوقش دوست دارد. می‌جنگد و می‌جوید، آن‌هم با تمام وجود. بر همین اساس، این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی - تحلیلی وبا ابزار کتابخانه ای به بررسی و مقایسۀ عشقِ ابلیس و انسان به معبود حقیقی بپردازد و از این میان با توجه به دو اثر ارزشمند الهی‌نامۀ شیخ عطار و تمهیدات عین‌القضات، نشان دهد؛ کدام‌یک مدافع ابلیس و عشق وی و کدام‌یک، جانبدار انسان و محبّت او نسبت به معبود، خالق و معشوق خود بوده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که برای رسیدن به‌حق، عطار و عین القضات، عشق را واجب سالک می‌دانند؛ بخصوص اگر این سالک، انسان ظلوماً جَهولا باشد یا ابلیس حاسد. همچنین هر دو عشق را وسیلۀ کمال معنوی دانسته‌اند و گاه با شدّت یا ضعف و خواسته و ناخواسته در مقایسۀ میان عشق انسان نسبت به معبود و ابلیس، تمایز قائل شده‌اند و حتی عطار بارها در الهی‌نامه به مخاطب خود این موضوع را گوشزد کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

227 - کارناوالیزه شدن جامعه ایران در عصرمشروطه (مطالعه موردی آثار دهخدا، میرزاده عشقی و نسیم شمال)
فهیمه شهریاری سید محمود سیدصادقی علی عاشوری

10.30495/farsij.2023.1916879.1418

اصطلاح کارناوال را منتقد و فیلسوف بزرگ‌ روس میخاﺋﯿﻞ باختین در قرن بیستم میلادی برای نقد و تحلیل آثار ادبی به‌کار برد. این واژه در نزد وی به‌عنوان یک فرهنگ مطرح شد؛ فرهنگی که گستاخ و بی‌پرده، آزاد و رها و بی‌هیچ قید و بندی در برابر سلطه هر چیز قدرتمند و مقدس و باورهای تح چکیده کامل

اصطلاح کارناوال را منتقد و فیلسوف بزرگ‌ روس میخاﺋﯿﻞ باختین در قرن بیستم میلادی برای نقد و تحلیل آثار ادبی به‌کار برد. این واژه در نزد وی به‌عنوان یک فرهنگ مطرح شد؛ فرهنگی که گستاخ و بی‌پرده، آزاد و رها و بی‌هیچ قید و بندی در برابر سلطه هر چیز قدرتمند و مقدس و باورهای تحمیل شده به شوخی و بازی می‌پرداخت. مؤلفه‌های کارناوال با توجه به نظریه باختین در آثار دهخدا، میرزاده عشقی و نسیم شمال عبارت‌اند از رﺋﺎلیسم گروتسک، خنده مرگ، غیرمذهبی بودن، نسبیت و درکنار هم قرارگرفتن مفاهیم متضاد و ترویج فضای چندصدایی. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، این تحقیق در قلمرو پژوهش‌های توصیفی، کتابخانه‌ای- اسنادی است که ماهیت کاربردی دارد و در نمونه آن دو اثر از دهخدا، یک اثر از میرزاده عشقی و یک اثر از نسیم‌شمال بررسی می‌شود. روش نمونه‌گیری، انتخابی و شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی است. با کاربرد روشی توصیفی– تحلیلی پس از معرفی کارناوال و مؤلفه‌های آن در ادبیات فارسی، به تجزیه و تحلیل فرآیند کارناوال در آثار مدنظر با ذکر مصادیق پرداخته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

228 - مفهوم عشق در اندیشه ابن سینا و روزبهان بقلی
سمیرا افراز اسماعیل بنی اردلان هادی ربیعی

یکی از مهم ترین مسائلی که در حوزه عرفان وفلسفه مورد اهمیت قرارگرفته است، مفهوم عشق است.عشق از بدو ورود خود به حوزه فلسفه و عرفان، تفاسیر متفاوتی با خود به ارمغان آورده است.بیشتر تفکرات متعالی فلاسفه و عرفا در این مبحث جای گرفته است.در این میان دو زاویه دید مهم فلسفی &nd چکیده کامل

یکی از مهم ترین مسائلی که در حوزه عرفان وفلسفه مورد اهمیت قرارگرفته است، مفهوم عشق است.عشق از بدو ورود خود به حوزه فلسفه و عرفان، تفاسیر متفاوتی با خود به ارمغان آورده است.بیشتر تفکرات متعالی فلاسفه و عرفا در این مبحث جای گرفته است.در این میان دو زاویه دید مهم فلسفی –عرفانی جهت تبیین مفهوم عشق به کار رفته اند. ابن سینا و روزبهان بقلی به عنوان دو جهره شاخص درمکتب عشق شناسی به عنوان فیلسوف و عارف در حوزه عشق مباحث مبسوطی را ارائه کرده اند.در پژوهش حاضر با بهره گیری از اندیشه های ابن سینا و روزبهان بقلی ، به تحلیل محتوایی مفهوم عشق به روش توصیفی تحلیلی در نزد آنها پرداخته شده است، با تشریح و تبیین مفهوم عشق در اندیشه این بزرگان، مشاهده خواهد شد، با توجه به تقدم زمانی ابن سینا نسبت به روزبهان بقلی، روزبهان در بسیاری از آرای خویش تحت تاثیر مکتب عشق شناسی ابن سینا بوده است، در این میان نکات مشترکی بین اندیشه های این دو فیلسوف و عارف قرار داشته، که تاثیرات ابن سینا در حوزه عشق شناسی به روزبهان کاملا مشهود خواهد شد.از مهمترین نکات مشترکی که در این مباحث به کار رفته است،ماهیت عشق، سریان عشق در نظام هستی، عشق و محبت ، عشق به زیبا رویان، عشق و جمال،و...، در نهایت این پژوهش نشان می دهد که هرچند در بعضی موارد از اصطلاحات خاص خود استفاده کرده اند، اما در نهایت منشاء فکری آنها رسیدن انسان به عشق واحد، یعنی ذات اقدس است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

229 - حدیث عشق در دیوان ابن فارض و ملای جزیری
احمد شریعت پناه ناصر حسینی(نویسندۀ مسئول) اردشیر صدرالدینی

10.30495/farsij.2022.688472

از مهم‌ترین پژوهش‌های تاریخ ادبیات و موضوعات ادبی در جهان، بررسی و پژوهش در باب (عشق و محبت) است که تقریباً هیچ ادبیاتی در جهان خالی از این مضمون نبوده و نیست چه عشق مجازی باشد و چه عشق حقیقی. دو شاعر عرب (سلطان العاشقین) ابن فارض و کُرد (سلطان المشتاقین) ملای جزیری در چکیده کامل

از مهم‌ترین پژوهش‌های تاریخ ادبیات و موضوعات ادبی در جهان، بررسی و پژوهش در باب (عشق و محبت) است که تقریباً هیچ ادبیاتی در جهان خالی از این مضمون نبوده و نیست چه عشق مجازی باشد و چه عشق حقیقی. دو شاعر عرب (سلطان العاشقین) ابن فارض و کُرد (سلطان المشتاقین) ملای جزیری درزمینهٔ مضامین عشقی سرآمد قرون خود بودند ضمن این‌که نام آنان در حوزه عرفان و تصوف نیز در کنار نام کسانی چون شیخ اشراق سهروردی، ابن‌ عربی، صدرالدین قونوی، مولوی بلخی، مولانا خالد شهر زوری، پیوسته جای می گیرد و آثار منظوم و منثور آنان در حلقه‌های صوفیه نیز تدریس می‌شده است. آثار منظوم این دو شاعر عارف آکنده از مفاهیم و اصطلاحات عرفان نظری است همچون: اتحاد، فنا، بقا، وجد، فرق و جمع، فقر، عشق، حُبّ و ده‌ها اصطلاح دیگر که با توانایی ویژه‌ای در قالب قصاید و غزل به شیوه تمثیل و تعابیر شاعرانه بسط و گسترش‌یافته است. این دو شاعر عارف مانندگی‌های فراوانی به هم دارند ازجمله در حوزه آموزه های عشق و محبت همچو سوختن براثر عشق، جوانمردان عاشق، بلای هجران، توصیف زیبایی محبوب، تجلی و؛ که نشان می‌دهد مبانی و مبادی عرفان در هر جا ظهور و بروز نماید از حیث محتوا به هم مانند هستند. در این جستار تلاش شده که نمونه‌های شعری این دو شاعر برجسته تاریخ ادبیات عرب و کُرد مقایسه و موردبررسی و پژوهش قرار گیرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

230 - بررسی تطبیقی فرایند نوستالژی «یادمانه» سیاسی در شعر شهریار، ملک الشعرا بهار و سید محمدرضا کردستانی «میرزاده عشقی»
حمیدرضا قانونی پروین غلامحسینی

نوستالژی (Nostalgia)، خاطره‌انگیز یا یادمانه یا دریغ نگاشت را می‌توان به طور خلاصه یک احساس درونی تلخ و شیرین به اشیا، اشخاص و موقعیت‌های گذشته، تعریف کرد. واژه‌نامه انگلیسی آکسفورد، نوستالژی را شکلی از دلتنگی که ناشی از دوری طولانی از زادگاه ‌است، تعریف کرده ‌است. واژه چکیده کامل

نوستالژی (Nostalgia)، خاطره‌انگیز یا یادمانه یا دریغ نگاشت را می‌توان به طور خلاصه یک احساس درونی تلخ و شیرین به اشیا، اشخاص و موقعیت‌های گذشته، تعریف کرد. واژه‌نامه انگلیسی آکسفورد، نوستالژی را شکلی از دلتنگی که ناشی از دوری طولانی از زادگاه ‌است، تعریف کرده ‌است. واژه‌ی نوستالژی nostalgia از دو کلمه یونانی ساخته شده ‌است: nostos به معنی بازگشت به خانه ‌است و algia معنی درد می‌دهد. در این پژوهش پس از ریشه‌شناسی و تعریف این واژه - با توجه به نظریه‌های روان‌شناسان- به بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های جلوه‌های مختلف نوستالژی سیاسی در اشعار بهار، شهریار و میرزاده عشقی پرداخته می‌شود؛ سپس مصادیق مختلف این مسأله روانی (نوستالژی دوری از وطن به عنوان غم غربت، تبعید، زندان، دلتنگی شاعران برای اسطوره‌های ایران، جو نامناسب سیاسی، کشتار مردم و ویرانی شهر، یادآوری تاریخ درخشان گذشته) مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

231 - معنی شناسی شناختی تجربه عشق در گلستان سعدی
معصومه منتشلو

یکی از مکاتب جدید در حوزه زبان شناسی، زﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ است که به بررسی رابطه میان زبان انسان ، ذهن او، تجارب اجتماعی و فیزیکی او می پردازد. از باورهای پیروان این مکتب این است که زبان، الگوهای اندیشه و ویژگی های ذهن انسان را منعکس می کند. بنابر این مطالعه زبان، مطالعه ی چکیده کامل

یکی از مکاتب جدید در حوزه زبان شناسی، زﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ است که به بررسی رابطه میان زبان انسان ، ذهن او، تجارب اجتماعی و فیزیکی او می پردازد. از باورهای پیروان این مکتب این است که زبان، الگوهای اندیشه و ویژگی های ذهن انسان را منعکس می کند. بنابر این مطالعه زبان، مطالعه ی الگوهای ذهنی سخنگویان آن است. بحث طرحواره های تصویری از ساخت های مورد توجه در پژوهش های معنی شناسی شناختی است. تجربیات انسان از جهان خارج ساخت هایی در ذهن او پدید می آورد که آنها را به زبان خود انتقال می دهد تا بتواند مفاهیم مجرد و انتزاعی را در قالب آنها بیان کند، این ساخت های مفهومی همان طرحواره های تصویری اند. در این مقاله سعی شده با نگرشی شناختی به بررسی مفهوم عشق، به عنوان یکی از جنبه های اصلی تفکر سعدی، در گلستان پرداخته شود. از این رو نخست تعریف ها و توصیف های سعدی درباره عشق استخراج و سپس در چارچوب مهمترین طرحواره های تصویری یعنی، طرحواره های حجمی، حرکتی و قدرتی به بررسی معنایی آن از طریق تحلیل محتوا اقدام شد و نتیجه ی آن چنین به دست آمد : سعدی از طرحواره ی حجمی برای بیان مفهوم استعاری عشق دریاست ، از طرحواره ی حرکتی برای بیان عشق سفر است و از طرحواره ی قدرتی برای بیان عشق سلطان است استفاده کرده است. و از این طریق توانسته عشق و ملزومات آن را به صورت پدیده هایی عینی و ملموس قابل درک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

232 - بررسی انواع عشق در منظومۀ دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی براساس مکتب عاشقانۀ رابرت استرنبرگ
مریم کارگر ماندانا منگلی(نویسنده مسئول) آسیه ذبیح نیا عمران

10.30495/farsij.2022.688478

مثنوی عاشقانه دولرانی و خضرخان از امیرخسرو دهلوی (651 ـ 725) از عارفان و شاعران نامدار پارسی‌گوی هندوستان است. رابرت استرنبرگ (تولد 1949 م.) استاد شناخت گرای آمریکایی در سال 1978 میلادی نظریه ای دربارۀ عشق ارائه داد که به مثلث سه گانه عشق شُهره است. هدف پژوهش حاضر بررسی چکیده کامل

مثنوی عاشقانه دولرانی و خضرخان از امیرخسرو دهلوی (651 ـ 725) از عارفان و شاعران نامدار پارسی‌گوی هندوستان است. رابرت استرنبرگ (تولد 1949 م.) استاد شناخت گرای آمریکایی در سال 1978 میلادی نظریه ای دربارۀ عشق ارائه داد که به مثلث سه گانه عشق شُهره است. هدف پژوهش حاضر بررسی انواع عشق از دید استرنبرگ و تطبیق آن با منظومه دولرانی و خضرخان است مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش است که کدام یک از اقسام عشق مطرح شده در مثلث سه گانه نظریۀ عشق استرنبرگ در منظومۀ دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی بسامد و نمود بیشتری دارد؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که عشق مدّ نظر امیرخسرو، عشق کمال افزاء است. نقش بایسته ای در اقناع حس کمال طلبی جسمانی و معنوی نوع بشر دارد و تصور بهره مندی از زندگی سالم، بدون وجود این پدیده امکان پذیر نخواهد بود. عشق با آفرینش انسان و تداوم بقای او گره خورده است که انسان برای بالا بردن کیفیت زندگی خود نیاز به عشق و تجلی بارقه های تعالی بخش آن در وجود خود دارد. عشق پدیده ای انگیزه آفرین است که به هنگام برآمدن دشواری ها به مثابه سپری از آدمی در برابر مشکلات روزگار پاسداری می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

233 - تحلیل و تطبیق عشق از نگاه حافظ، مولوی و ابن‌فارض
آذرنوش گیلانی وحید غلامی

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنانکه بدون در نظر گرفتن آن، عرفان و حکمت متعالیه قابل فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخوردار بوده و هست؛ از این رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این مورد اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی، علی الخصوص در کلام حافظ و مولو چکیده کامل

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنانکه بدون در نظر گرفتن آن، عرفان و حکمت متعالیه قابل فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخوردار بوده و هست؛ از این رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این مورد اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی، علی الخصوص در کلام حافظ و مولوی و ابن فارض که مورد بحث این تحقیق می باشد، عشق را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد. عشق مجازی یا انسانی و عشق الهی یا عرفانی. هرچند در این زمینه صاحب نظران، نظرات متفاوت و گاهاً متناقضی داده اند، ولی آنچه از فحوای کلام این شاعران پیداست، این است که عشق انسانی یا مجازی نیز در نظر آنها همچون پلی به نظر می رسد که به عشق الهی یا حقیقی راه می‌نماید و درعین حال منظور اصلی از آن همان رسیدن به عشق معنوی و برتر و الهی است؛ چرا که در نظر این شاعران، جمال انسانی و همه‌ی زیبایی‌های موجود در جهان جز تجلی حق نیست. در این مقاله تلاش بر این است با استناد به منابع، به تحلیل و تطبیق عشق از نگاه حافظ و مولوی و ابن‌فارض پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

234 - بازتاب حکمت ایران باستان بر زیبایی و عشق عرفانی سهروردی با تکیه بر زیبایی‌شناسی
آذرنوش گیلانی

چکیده حکمت و فلسفه در ایران، از قدمت کهنی، برخوردار است. در ایران باستان، به‌ویژه در عهد خسرو انوشیروان، تلاش زیادی برای توسعه فلسفه و حکمت در ایران انجام گرفت. با آمدن اسلام به ایران نیز این روند تداوم پیدا کرد تا به سهروردی رسید. سهروردی، عامل پیوند بین فلسفه یونان با چکیده کامل

چکیده حکمت و فلسفه در ایران، از قدمت کهنی، برخوردار است. در ایران باستان، به‌ویژه در عهد خسرو انوشیروان، تلاش زیادی برای توسعه فلسفه و حکمت در ایران انجام گرفت. با آمدن اسلام به ایران نیز این روند تداوم پیدا کرد تا به سهروردی رسید. سهروردی، عامل پیوند بین فلسفه یونان باستان، ایران باستان و فلسفه اسلام است. او با دسترسی به منابع کهن، به‌ویژه اوستای زرتشت و شاهنامه فردوسی، پیوند قابل تأملی بین فلسفه شرق و غرب به وجود آورد. سهروردی به عنوان احیاگرِ حکمت ایران باستان، با آگاهی کامل از اندیشه فلسفی ایرانیان، تفسیری عرفانی از شخصیت و کردار پهلوانان اساطیری ایران، مانند: کیخسرو، فریدون و کیومرث ارائه می‌دهد. همچنین، توجه ویژه سهروردی به نورالانوار، مبیّن انس وی با قرآن و فرهنگ ایران باستان است. وصفی که سهروردی از زرتشت و مفاهیم زرتشتی در زمینه توجه به نور، آتش، فرّ ایزدی، تقسیم عالم به دو بخش مینوی و گیتی، و همچنین فرشتگان زرتشتی ارائه می‌دهد، به‌وضوح، بیان‌گر میزان تأثیرپذیری او از حکمت ایران باستان است. در بحث زیبایی‌شناسی، سهروردی به تمام جنبه‌های کارکرد اخلاقی عالم مثال زیبایی و عشق ومعرفت‌شناسی توجه ویژه‌ای دارد. که می‌توان بااحتیاط آنها را علم ویژه منبعث از زیبایی‌شناسی به‌حساب آورد. در این پژوهش تلاش بر این است که بازتاب حکمت ایران باستان و بر زیبایی و عشق عرفانی سهروردی با تکیه بر فلسفه زیبایی‌شناسی، مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

235 - تحلیل و بررسی عشق در نظام فلسفی افلاطون
زینب درویشی فرج اله براتی

انسان موجودی دو بعدی است که در بعد فطری دارای نیازهایی از حقیقت طلبی است و حقیقت را زیباترین مقوله عالم هستی می داند و این زیبایی انسان را عاشق خود نموده و به زندگی او معنا می بخشد و با رسیدن به معشوق حقیقی تکامل می یابد لذا گزاره عشق از دیرباز مورد توجه پژوهشگران و نوی چکیده کامل

انسان موجودی دو بعدی است که در بعد فطری دارای نیازهایی از حقیقت طلبی است و حقیقت را زیباترین مقوله عالم هستی می داند و این زیبایی انسان را عاشق خود نموده و به زندگی او معنا می بخشد و با رسیدن به معشوق حقیقی تکامل می یابد لذا گزاره عشق از دیرباز مورد توجه پژوهشگران و نویسندگان بوده است چرا که یکی از نیروهای مشوقه و محرکه انسان به شمار می اید ﭘﮋوﻫﺶ حاضر، با روش تحلیلی و مطالعه اسنادی، در پی پاسخ به این ﺳﺆال اﺳﺖ تحلیل افلاطون از عشق چیست وارتباط عشق با زیبایی ، جهان شناسی و تعالی انسان چه می باشد؟ عشقدر اثار مختلفی از علما و اندیشمندان علوم مختلف و در فلسفه نیز از منظر فلاسفه ی غرب و شرق از جمله در اثار افلاطون بررسی شده و نظریاتی در مورد ماهیت عشق، ارتباط ان با زیبایی ،نقش عشق در جهان شناسی و خلقت، نقش عشق در گرایشات فلسفی و نقش عشق در تعالی و تربیت انسان پرداخته شده است .افلاطون معتقد است که هسته اصلی ایجاد عشق گرایش انسان به زیبایی و کمال است و زیبایی به زیبایی درون و بیرونی تقسیم می شود و هر نوع تکامل و کمال را زیبایی می داند بنابر این در بسیاری از موارد از عشق به زیبایی تعبیر می کند و فلاسفه را به دلیل اینکه طالب حقیقت هستند به عنوان عاشق معرفی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

236 - عشق و اختیار از دیدگاه غلامحسین ابراهیمی دینانی
علی حسینی مهشاد صیدی پور

اختیار را در تعریف، برگزیدن آزادی و رجحان دادن چیزی بر چیزی و عشق را حد افراط دوست داشتن بیان کرده‌اند. متکلمان در روزگار صحابه به مناظره درباره اختیار پرداخته که حاصل آن تشکیل دو فرقه قدریه و جبریه بوده است، اولین نظریه‌پرداز شخصی به نام معبد بن عبدالله جهنی بصری که مت چکیده کامل

اختیار را در تعریف، برگزیدن آزادی و رجحان دادن چیزی بر چیزی و عشق را حد افراط دوست داشتن بیان کرده‌اند. متکلمان در روزگار صحابه به مناظره درباره اختیار پرداخته که حاصل آن تشکیل دو فرقه قدریه و جبریه بوده است، اولین نظریه‌پرداز شخصی به نام معبد بن عبدالله جهنی بصری که متأثر از سوسن نصرانی بوده دانسته‌اند و گروهی سرمنشأ مباحث اختیار را علی (ع) برشمرده‌اند. گفتگو از عشق نیز از قدیم میان شعرا و عرفا و بزرگان مطرح بوده است. رابعه العدویه یکی از زنان سرشناس در طریقت و عرفان آغازگر حدیث محبت و عشق دانسته شده است. انسان مظهر تام خداوند و مختار است پس به ذات اختیار را دارا است، از دیدگاه دکتر دینانی اختیار شامل نوعی آگاهی است که راه رسیدن به کمال خواهد بود و این کمال هدف انسان به‌حساب آمده است. عشق یک جذبه نیرومند میان عاشق و معشوق به وجود آورده که توانایی انصراف را از عاشق خواهد گرفت اما همین خصوصیت دارای ادراک و آگاهی خواهد بود. باید گفت که رسیدن به مقام عشق بدون برداشتن دو گام اساسی یعنی معرفت و محبت امکان‌پذیر نبوده و نیز باید دانست قهاریت عشق اختیار را نابود نخواهد ساخت و حاصل آن‌که میان عشق و اختیار تعارضی نبوده بلکه عشق زیبایی‌های اختیار را نمایان خواهد کرد. مقاله حاضر رابطه عشق و اختیار را از دیدگاه غلامحسین ابراهیمی دینانی با هدف آشنایی با عقاید این فیلسوف معاصر و دیدگاه کلامی، عرفانی و فلسفی با روش تحلیلی از طریق منابع کتابخانه‌ای مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

237 - مبانی ولایت مادر در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی به مبانی آن در حقوق آمریکا
حسن فلاح سید جواد سید علیزاده گنجی بهنام قنبرپور

طبیعت و فطرت‌ آدمی و منفعت طفل و جامعه اقتضا میکند که سرپرستی صغیر و اداره امور‌ او‌ حتی الامکان‌ به اشخاصی که قرابت بیشتری با او دارند و به سرنوشت و خوشبختی او علاقه‌مند هستند، واگذار گردد‌. اگرچه در تعیین‌ اشخاصی که عهده‌دار این سمت هستند و چگونگی اعمال آن و نیز دربار چکیده کامل

طبیعت و فطرت‌ آدمی و منفعت طفل و جامعه اقتضا میکند که سرپرستی صغیر و اداره امور‌ او‌ حتی الامکان‌ به اشخاصی که قرابت بیشتری با او دارند و به سرنوشت و خوشبختی او علاقه‌مند هستند، واگذار گردد‌. اگرچه در تعیین‌ اشخاصی که عهده‌دار این سمت هستند و چگونگی اعمال آن و نیز درباره محجورانی‌ که تحت ولایت قهری‌ قرار‌ می‌گیرند، قوانین یکسان نیستند. قانون مدنی در مواد ۱۱۸۰ و ۱۱۸۱ به تبعیت از فقه امامیه ولایت بر طفل را بر عهده پدر و همچنین جد پدری را هم تراز و در ردیف پدر قرارداده وهیچ نوع ولایتی برای مادر پیش بینی نکرده است. از اینرو در جستار نسبت به این سوال که در حقوق ایراان و آمریکا ولایت مادر بر چه مبنا و معیاری می تواند استوار گردد؛ با روش توصیفی – تحلیلی بنا بر مقتضیات زمانی دوره کنونی، می توان این ولایت را برای پدر و مادر در نظر گرفت . در حقوق آمریکا در ابتدا به جهت پایین بودن جایگاه اجتماعی زنان و کنترل بی چون چرا آنان توسط شوهر از هیچگونه حقوق راجع به حضانت طفل برخوردار نبودند. اما با گذشت زمان و اعتراضات ایجاد شده ایجاد فرضیه های جدید از جمله اولویت عشق مادری یا tender years سبب گردید که امکان اعطای حضانت توسط دادگاه به مادر فراهم شود. درنهایت علاوه بر تفاوتهای بنیادین حقوق دو کشور درخصوص ضوابط ولایت پذیری مادر نسبت به فرزندان، با محوریت مصلحت و نیاز کودک می توان از اولویت ولایت شأنی مادر در پاره ای از موارد جانبداری نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

238 - طراحی و تدوین مدل عشق به مقصد گردشگری حلال با رویکرد توسعه پایدار
عباس فلاح نژاد محمدعلی عبدالوند کامبیز حیدرزاده هنزائی محسن خون سیاوش

هدف/ سئوال اصلی: امروزه برندسازی برای مقاصد گردشگری و جلب توجه و ایجاد عشق و علاقه‌ی گردشگران به این مقاصد یک استراتژی برای مقاصد گردشگری محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در عملکرد مدیریت مقصد، جهت گسترش فرصت‌های گردشگری آنها و متمایزسازی مقاصد نسبت به رقبا و درنهایت دست یابی چکیده کامل

هدف/ سئوال اصلی: امروزه برندسازی برای مقاصد گردشگری و جلب توجه و ایجاد عشق و علاقه‌ی گردشگران به این مقاصد یک استراتژی برای مقاصد گردشگری محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در عملکرد مدیریت مقصد، جهت گسترش فرصت‌های گردشگری آنها و متمایزسازی مقاصد نسبت به رقبا و درنهایت دست یابی به مزیت رقابتی می‌باشد. از اینرو برقراری پیوند عاطفی قوی گردشگر با مقاصد گردشگری می تواند در جذب گردشگر و در نتیجه افزایش درآمد و توسعه پایدار ناشی از صنعت گردشگری بسیار تأثیرگذار باشد. عشق به مقصد پدیده ای است که توسط گروهی از بازدیدکنندگان راضی تجربه می شود و بازدیدکنندگان راضی نیز تبدیل به گردشگران وفادار می شوند و از این طریق چندین هزینه را کاهش می دهند. از آنجا که امروزه اهمیت این سازه به عنوان یک موضوع نوظهور برای دانشگاهیان و متخصصان افزایش یافته است، لذا هدف از پژوهش مروری حاضر ترسیم یک تصویر واضح و جامع از پدیده عشق به مقصد گردشگری و همچنین ارائه مدل عشق به مقصد گردشگری حلال با رویکرد توسعه پایدار می باشد.روش پژوهش: در این پژوهش، از روش فراترکیب و تجزیه ‌وتحلیل محتوای موضوعی برای مطالعه ی تطبیقی و کتاب‌شناختی ادبیات عشق در حوزه ی گردشگری و مهمان‌نوازی با رویکرد مرور نظام‌مند استفاده شده است.یافته‌ها: پس از مطالعه ی 68 مقاله ی معتبر علمی ‌در این زمینه و بررسی پیشایندها‌ و پیامدهای آنان، مشاهده می‌شود که رضایت از مقصد، تجربه ی مقصد، تصویر مقصد، وفاداری به مقصد، نیات بازدید مجدد از مقصد و تبلیغات دهان‌به‌دهان مثبت از رایج‌ترین متغیرهایی هستند که مزایای حاصل از عشق به مقصد را برای مقاصد گردشگری توصیف می‌کنند.بحث و نتیجه‌گیری: این بررسی مرور علمی، تلاشی برای ارائه بستر میان رشته ای پژوهش روی عشق به مقصد می باشد و این امکان را برای دانشگاهیان، متخصصان، و مدیران فعال در حوزه گردشگری و مهمان نوازی حلال فرآهم می آورد تا با مطالعه و آشنایی با این سازه و مفاهیم مدیریتی در این حوزه از نحوه عمل و روندهای بهبود عشق به مقصد برای حوزه گردشگری و مهمان نوازی حلال آگاهی یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

239 - رابطه‌ی‌ بین احساس تنهایی و نگرش به عشق با ملاک‌های همسرگزینی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران سال 1393
سیده رحیمه تقوی نازنین هنرپروران کاترین فکری

هدف: پژوهش تبیین رابطه ی احساس تنهایی و نگرش به عشق با ملاک های همسرگزینی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، بود. روش: جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلّیّه ی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال تحصیلی 93-92 بود چکیده کامل

هدف: پژوهش تبیین رابطه ی احساس تنهایی و نگرش به عشق با ملاک های همسرگزینی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، بود. روش: جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلّیّه ی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال تحصیلی 93-92 بود که تعداد 155 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیدند. در این پژوهش این ابزارها استفاده شد: پرسش نامه ی احساس تنهایی، پرسش نامه ی نگرش به عشق و پرسش نامه ی ملاک های همسرگزینی. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از دو بخش آمار توصیفی(فراوانی، درصد فراوانی مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی(جنسیت و. ..) و همچنین میانگین، انحراف معیار مربوط به متغیرهای پژوهش) و آمار استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه ی متغیرها و رگرسیون همزمان برای پیش بینی متغیرها ) استفاده شد، و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید. یافته ها: بیانگر این مطلب بود که: بین احساس تنهایی با ملاک های همسرگزینی رابطه ی معناداری وجود ندارد. از میان مؤلفه های نگرش به عشق، بین مؤلفه های اروس، پراگما و مانیا با ملاک های محتوایی و فرآیندی انتخاب همسر رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. از میان مؤلفه های نگرش به عشق، دو حالت عشق اروس و پراگما، قوی ترین پیش بینی کننده های ملاک های محتوایی همسرگزینی هستند. مؤلفه های اروس، پراگما و آگاپه قوی ترین پیش بینی کننده های ملاک های فرآیندی همسرگزینی هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

240 - بررسی طرح واره های ناسازگار اولیه و انواع عشق دربین مردان وابسته به مواد (معتاد) و غیروابسته در شهرستان قم
احمد ترابی محمد کاظم فخری مجید پورفرج عمران

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه و انواع عشق در بین مردان 20 تا 45 سال معتاد و غیرمعتاد شهر قم انجام گرفته است. روش: ابزاری که جهت گردآوری داده‌‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، پرسشناسه‌‌ی طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه (فرم کوتاه YSQ-SF) و پ چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه و انواع عشق در بین مردان 20 تا 45 سال معتاد و غیرمعتاد شهر قم انجام گرفته است. روش: ابزاری که جهت گردآوری داده‌‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، پرسشناسه‌‌ی طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه (فرم کوتاه YSQ-SF) و پرسشنامه‌‌ی عشق مثلثی رابرت جی، استرنبرگ می‌‌باشد. برای تحلیل داده‌‌های پژوهش از شاخص‌‌ها و روش‌‌های آماری شامل میانگین، انصراف معیار و آزمون t مستقل استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش، تفاوت معناداری (01/0) را بین گروه وابسته به مواد مخدر (معتاد) و غیروابسته نشان داد. میانگین نمرات طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه و انواع عشق در افراد وابسته به مواد به‌‌طور معنی‌‌داری از میانگین نمرات افراد عادی بالاتر بود. به بیان دیگر، مردان وابسته به مواد مخدر در مقایسه با مردان غیروابسته (غیرمعتاد) به میزان بالاتری دارای باورهای هسته‌‌ای ناسالم و بنیان‌‌های شناختی ناسازگار می‌‌باشند. نتیجه گیری: این اختلاف بیش از همه در طرحواه‌‌های ناسازگار اولیه از قبیل: رهاشدگی، بی‌‌اعتمادی، بدرفتاری، نقص و شرم، آسیب‌‌پذیری در برابر ضرر و بیماری، دیده شد. همچنین بین میزان صمیمیت و تعهد بین افراد مصرف-کننده و غیرمصرف‌‌کننده در سطح (01/0) تفاوت معنادار آماری وجود دارد.. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

241 - مقایسۀ تطبیقی مؤلفه‌های عشق در اندیشۀ مولانا جلال‌الدّین بلخی و اروین یالوم
معصومه قاسملو قیداری مرتضی رزاق پور محمد اسماعیل ابراهیمی

10.30495/rpcl.2023.701061

عشق از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مباحث عرفانی است که در عرفان اسلامی و در آثار و اندیشۀ مولانا به‌طور بارز، مطرح گردیده است؛ به‌نحوی‌که در مثنوی، عشق، یکی از راه‌های رسیدن به وصال پروردگار و فنا شدن در ذات او و بقا یافتن به اوست. در اندیشۀ عرفانی مولانا، غایت و نهایت عشق، و چکیده کامل

عشق از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مباحث عرفانی است که در عرفان اسلامی و در آثار و اندیشۀ مولانا به‌طور بارز، مطرح گردیده است؛ به‌نحوی‌که در مثنوی، عشق، یکی از راه‌های رسیدن به وصال پروردگار و فنا شدن در ذات او و بقا یافتن به اوست. در اندیشۀ عرفانی مولانا، غایت و نهایت عشق، وحدت عاشق و معشوق است؛ ولی در نظر یالوم، عشق یکی از مؤلفه های معنابخش زندگی است. او به قدرت عشق در تحوّل فرد و معنابخشی به زندگی اذعان دارد. اگرچه او عشق را به خلسه های مذهبی تشبیه کرده است؛ اما به دلیل عدم باور به ماوراءالطبیعه و عدم توجّه به امور معنوی در میان اقسام عشق، تنها به عشق زمینی توجّه کرده است. در میان اقسام عشق زمینی، توجّه او بیشتر معطوف به عشق نفسانی و به‌نوعی اخلاقی است. این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی- تطبیقی به بررسی مؤلفه‌های عشق در اندیشۀ مولانا و یالوم بپردازد. نتیجۀ پژوهش بیانگر آن است که یالوم برآن است که عشق باید بالغانه و رشد یافته باشد و معتقد است، عشق با خود مسئولیّت به دنبال می‌آورد و فرد عاشق باید در برابر نیازهای جسمانی و روانی معشوق، پاسخگو باشد و برای منحصر به فرد بودن او، ارزش قائل شود. مولانا نیز همانند یالوم معتقد است که عشق به زندگی، معنا و گرمی می بخشد و همچنین عشق با خود مسئولیت را به دنبال می آورد؛ به‌نحوی‌که همسو بودن او در این نظریّه با یالوم به‌وضوح در اشعارش نمایان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

242 - بررسی و تحلیل مفهوم عشق در مجموعۀ دستور زبان عشق از قیصر امین‌پور بر اساس آراء روان‌شناختی رابرت استرنبرگ
ندیم اصغری قاجاری دکترحسنعلی عباسپور اسفندن

قیصر امین پور در شعر معاصر فارسی، به عنوان شاعری شاخص، بخش عمده ای از سروده های خود را به پدیدۀ عشق اختصاص داده است. آنچه به این دفتر اهمیت ویژه ای می بخشد، تغییر نگرش شاعر به پدیدۀ مذکور است که از دید ادبی و روان شناختی قابل بررسی است. در این تحقیق، با استناد به منابع چکیده کامل

قیصر امین پور در شعر معاصر فارسی، به عنوان شاعری شاخص، بخش عمده ای از سروده های خود را به پدیدۀ عشق اختصاص داده است. آنچه به این دفتر اهمیت ویژه ای می بخشد، تغییر نگرش شاعر به پدیدۀ مذکور است که از دید ادبی و روان شناختی قابل بررسی است. در این تحقیق، با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی و نیز، با استفاده از مبانی نظریۀ روان شناختی استرنبرگ، ابعاد مختلف عشق در مجموعۀ دستور زبان عشق بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اگرچه شاعر، عشق آرمانی را کمال آفرین می داند، اما بسامد آن در مقایسه با عشق های غیرآرمانی قابل توجه نیست که این موضوع، با توجه به شرایط جسمانی و روحی شاعر در زمان سرایش مجموعۀ مذکور و تغییر نگرش او از ایده آل طلبی به واقع گرایی، توجیه پذیر است. بر اساس آراء استرنبرگ، نگاه قیصر به پدیدۀ عشق و کیفیت آن، در این دفتر، سیر نزولی داشته و همراه با بدبینی و منفی نگری بوده است که این ویژگی، به اشعار او سویه ای رمانتیکی (رمانتیک سیاه) می دهد. غالب شعرهای او تنها از دو رکن تعهد + شور و هیجان برخوردارند و عنصر صمیمیت، در سطحی محدود بازتاب داشته است که فرجام این عشق ورزی به یأس فلسفی- شخصیتی و برجسته سازی ابعاد سیاه و ناخوشایند زندگی می انجامد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

243 - بررسی تطبیقی پایگاه تکوینی عبودیت در غزلیات حافظ واندیشۀ افلاطون
دکتر اعظم اعتمادی فرد

در میان آثار ماندگار ملل مختلف، مباحث و موضوعاتی بیان شده که اگر درون مایه‌های آن بررسی شود در تعامل و گفتگوی میان آن‌ها به امکان‌هایی دست خواهیم یافت که تطبیق آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را معقول می‌نماید. موضوع عبودیت و پایگاه تکوینی آن نیز از موضوعاتی است که در دیوان غزلیات حافظ چکیده کامل

در میان آثار ماندگار ملل مختلف، مباحث و موضوعاتی بیان شده که اگر درون مایه‌های آن بررسی شود در تعامل و گفتگوی میان آن‌ها به امکان‌هایی دست خواهیم یافت که تطبیق آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را معقول می‌نماید. موضوع عبودیت و پایگاه تکوینی آن نیز از موضوعاتی است که در دیوان غزلیات حافظ و آثار افلاطون از نظر دور نمانده است. موضوعی که با توجه به سنخیت آن با فطرت و عهد الست به تعبیر حافظ ( البته بر مبنای اعتقاد به قرآن) و با مشاهدۀ ایده‌ها قبل از هبوط روح در جسم انسان به تعبیر سقراط آثار افلاطون (البته بر مبنای تفکر فلسفی)، ریشه در نوع خلقت و سرشت آدمی دارد و با عشق نسبتی دیرینه دارد. بنابر اهمیت این دو اثر در ادبیات ایران و فلسفه و ادبیات غرب و نیز ضرورت تبیین موضوع مورد بحث که جایگاه اساسی در رساندن انسان به سعادت ابدی دارد پژوهش حاضر سعی کرده تا با رویکرد تحلیلی- تطبیقی به واکاوی این دو اثر بپردازد. از نتایج تحقیق بر می‌آید که شباهت‌ها و هم‌داستانی و هم‌زبانی حافظ و سقراط آثار افلاطون با وجود فاصلۀ طولانی بین زمان بودن آن‌‌ها، به این بر می‌‌گردد که به زبان فطرت پاسخ سعادت طلبی فطری انسان را دادند و عشق را با سرشت انسان عجین و برای سیر مراتب انسان تا قرب الهی جاودان ترسیم کردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

244 - تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان «کلیدر» بر اساس نظریّۀ عشق «اریک فروم»
مصطفی محمدی لیدا نامدار

جستار حاضر با تاکید بر اهمیّت مطالعات بینا‌رشته‌ای در درک و دریافت بهتر دانش بشری و با فرض پیوند تنگاتنگ ادبیّات و روان‌شناسی، به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره‌های مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی که سرشتی بینارشته‌ای دارد به تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان کلیدر پرداخته، چکیده کامل

جستار حاضر با تاکید بر اهمیّت مطالعات بینا‌رشته‌ای در درک و دریافت بهتر دانش بشری و با فرض پیوند تنگاتنگ ادبیّات و روان‌شناسی، به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره‌های مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی که سرشتی بینارشته‌ای دارد به تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان کلیدر پرداخته، با روی‌کردی علمی و نظام‌مند؛ با کاربست نظریّۀ عشق اریک فروم، زمینه‌ها و ویژگی‌های عشق را در ارتباط با بلقیس واکاوی می‌کند. هدف پژوهش یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش است که چرا و چگونه در رمانی همچون کلیدر که سخن بر سر مسایل سیاسی - اجتماعی و سراسر آکنده از ستم و استبداد و بندگی است، موتیف عشق همچنان پرورانده و گسترانده شده‌‌است. یافته&lrm;های پژوهش نشان می‌دهد طبق نظریّۀ عشق فروم در رمان کلیدر، اولاً: برخلاف تصوّر عموم، عشق تنها اختصاص به روابط میان عاشق و معشوق یا یک فرد مشخص ندارد؛ بلکه انواع گوناگونی با کارکردها، انگیزه‌ها و زمینه‌های متعدّد دارد؛ ثانیاً، آثار دولت‌آبادی نیز بر خلاف تصوّر عموم، محدود به طرح مسایل بومی، اقلیمی، طبیعت‌گرایی و... نبوده، نمودهای زیبا و خلاقانه‌ای از عشق در جای‌جای آثارش و به‌طور مشخص در شخصیّت بلقیس با هنرمندی تمام بازنمایی شده که غنای آثارش را دو چندان ساخته&lrm;‌است. یافته‌ها هم&lrm;چنین نشان می‌دهد بلقیس تمام ویژگی‌های عشق فروم را دارد، کیفیّت حضور او در رمان و حوادثی که روی می‌دهد گواه آن است که مسئولیّت‌پذیری، تحمل رنج، معرفت عمیق به ایل و خانواده، بی‌نیازی، فداکاری همه و همه زادۀ عشق ستودنی و راستینی است که فروم یکایک آن‌ها را از ویژگی‌های عشق راستین برمی&lrm;شمارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

245 - تحلیل سلطه‌شناسی عشق در منظومه لیلی و مجنون نظامی بر اساس دیدگاه جامعه‌شناسی لوکاچ، بوردیو و آدورنو
زهرا نورمحمدی نجف آبادی شهرزاد نیازی محبوبه خراسانی

فرضیۀ سلطه شناسی عاشق و معشوق بر یکدیگر، برآیند روی‌کرد جامعه شناختی نظریه‌پردازی مانند جورج لوکاچ، پی یر بوردیو و تئودور آدورنو در مقولۀ عشق است. در این مقاله، بنا براین است که از طریق خوانش عناصر جامعه شناختی ذی‌ربط با عشق، به وضعیت سلطه، علل و پیامدهای آن در عاشقان چکیده کامل

فرضیۀ سلطه شناسی عاشق و معشوق بر یکدیگر، برآیند روی‌کرد جامعه شناختی نظریه‌پردازی مانند جورج لوکاچ، پی یر بوردیو و تئودور آدورنو در مقولۀ عشق است. در این مقاله، بنا براین است که از طریق خوانش عناصر جامعه شناختی ذی‌ربط با عشق، به وضعیت سلطه، علل و پیامدهای آن در عاشقانگی لیلی و مجنون نظامی گنجوی بپردازیم. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است، این تحقیق آشکار ساخت که عشق با جدال دیگرخواهی دو کودک تا نوجوانی و جوانی، در جغرافیایی صورت گرفته و عینیات، ذهنیات و عادت واره ها و پایگاه اجتماعی، بر سلسله مراتب رفتاری عشاق حاکم گشته است، نه ارادۀ آن‌ها وحدت جمع و سلطه-؛ در تفکر عشاق رسوخ کرده و همبستگی های مردمی با لیلی و مجنون، نتوانسته است از پس نظام قبیلگی برآید. جامعه شناختی رفتار آن‌ها نشان داد که سلطۀ مردانه به عنوان یک افزوده و متغیر، گه‌گاه لیلی را سلطه پذیر کرده اما نیروی معشوقگی در اغلب اوقات تعادل سلطه را به نفع لیلی بر هم زده است و در نهایت عینیات و ذهنیات جامعه، متغیر فعال و طبقاتی دیگری را به نام ابن سلام وارد داستان کرده تا عشق ناکام، که دلخواه ذهنیات جامعه است سوزناک و اثرگذارتر بر فضای داستان سیطره یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

246 - مقایسه تطبیقی هنجارگریزی و شگردهای کاربرد آن در شعر فرخی یزدی، عارف قزوینی و میرزادۀ عشقی
اعظم اکبری رکن آباد محبوبه خراسانی شهرزاد نیازی

نهضت مشروطه، با ایجاد تغییرات اساسی در تمامی ساختار جامعه، ادبیات دورۀ قاجار را متحوّل ساخت. عواملی چون ارتباط با دنیای غرب، سفرنامه ها، تأسیس مدارس جدید، ترجمۀ آثار غربی، مطبوعات و غیره. زمینه های تجددطلبی ایرانیان را فراهم کرد و این تجددخواهی در آثار دورۀ مشروطه به لح چکیده کامل

نهضت مشروطه، با ایجاد تغییرات اساسی در تمامی ساختار جامعه، ادبیات دورۀ قاجار را متحوّل ساخت. عواملی چون ارتباط با دنیای غرب، سفرنامه ها، تأسیس مدارس جدید، ترجمۀ آثار غربی، مطبوعات و غیره. زمینه های تجددطلبی ایرانیان را فراهم کرد و این تجددخواهی در آثار دورۀ مشروطه به لحاظ زبانی، ادبی و محتوایی تأثیر گذاشت و مهم‌ترین تغییرات سبکی را در پی داشت. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و روش کتاب خانه ای است؛ مطالبی در مورد اوضاع اجتماعی و ادبی، شعر مشروطه و شاعران مورد بحث (فرخی، عارف و میرزاده عشقی) بیان شده و در ادامه ویژگی‌های سبکی، دستوری و ساختار صرفی این شاعران، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بخش صرف به تجزیه و تحلیل واژگان پرداخته شده است. پژوهش در ساختار دستوری شعر مشروطه از این جهت حائز اهمیـت اسـت کـه از سویی شعر مشروطه زمینه را برای تغییر محتوایی و ساختاری فراهم نمود و بعد از این دوره، جنبشی در شعر ایجاد شد و آن آغاز شعر نیمایی بود و از سویی دیگر شاعران عصر مشروطه و بعد از آن تحت تأثیر ترجمه با آثار منثور و منظوم اروپا آشنا شدند و از یکدیگر تأثیر پذیرفتند. با ذکر شواهد و نمونه‌هایی از آثار این شاعران به این نتیجه می رسیم که عامیانه گرایی در شعر مشروطه، بسامد بالایی دارد و اگرچه شاعران داعیه تجدد و نوگرایی را در ادبیات به‌ویژه شعر دارند؛ اما هنوز کهنه گرایی در آثارشان دیده می شود و با قواعد دستوری آشنایی کافی ندارند؛ لذا غلط های نحوی و زبانی در اشعارشان به‌وفور دیده می شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

247 - بررسی و بازتاب اجتماعیات در شعر معاصر بر پایۀ غزل‌های حسین منزوی
زینب وطن خواه سید محمود سید صادقی مریم پرهیزکاری

10.30495/rpcl.2023.703163

ادبیّات غنائی، کهن‌ترین نوع ادبی است که شاعر در آن حقیقت وجودی خود را به نمایش می‌گذارد و در آن عواطف شخصی خود نسبت به زندگی و جامعه را بیان می‌سازد، به‌گونه‌ای که می‌توان واقعیّت‌های اجتماعی و جامعه را به‌صورت بازتاب عینی و به‌صورت جزئی و محدود در آثار ادبی مشاهده کرد. چکیده کامل

ادبیّات غنائی، کهن‌ترین نوع ادبی است که شاعر در آن حقیقت وجودی خود را به نمایش می‌گذارد و در آن عواطف شخصی خود نسبت به زندگی و جامعه را بیان می‌سازد، به‌گونه‌ای که می‌توان واقعیّت‌های اجتماعی و جامعه را به‌صورت بازتاب عینی و به‌صورت جزئی و محدود در آثار ادبی مشاهده کرد. هدف از مطالعۀ اجتماعیات در شعر، بیشتر برای تحلیل دغدغه‌ها و مسائل اجتماعی آن دوره است. حسین منزوی(1325-1383) از جمله بزرگ ترین غزل‌سرایان عصر حاضر، که به غزل عاشقانه شهرت یافته است؛ موضوع غزل‌های او بیشتر پیرامون عشق است و بااین‌حال به مسائل اجتماعی و سیاسی هم در غزل‌های خود پرداخته است. معشوق در غزل منزوی، چهرۀ متفاوت به خود گرفته و این امر حاکی از نگرش متفاوت شاعر به موضوع عشق است. منزوی در توصیف پردازی‌های خود دارای سبک شخصی و ویژه‌ای است که شعرش با دیگر شاعران هم‌عصرش متمایز شده است. در سروده های غنائی او، مضامین متفاوت و دوگانه‌ای پیرامون موضوعات و مسائل غنائی، اجتماعی و مذهبی می‌توان دید. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، اجتماعیات و مسائلی مرتبط با آن را در غزل‌های منزوی بررسی نماید و به این پرسش پاسخ دهد که مهم‌ترین موضوعات اجتماعی به‌کاررفته در غزل منزوی چیست؟ نتیجه پژوهش حاکی از آن است، شاعر توانست زبان جدیدی برای بیان عشق ایجاد نماید به‌گونه‌ای که در غزل‌های عاشقانۀ او، می‌توان این تمایز و دوگانگی رویکرد را مشاهده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

248 - بررسی عشق اروس، عامل زیبایی داستان در«ویس و رامین» و «خسرو و شیرین»( با تکیه بر نظریۀ جان لی)
طیبه عبداله زاده وجیهه ترکمانی باراندوزی

منظومه های عاشقانۀ ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی و خسرو و شیرین نظامی بی‌شک از برجسته ترین آثار منظوم غنایی به شمار می روند. ابعاد روابط عاشقانۀ میان شخصیت های داستان نیز، زمینۀ مناسبی را برای بررسی موضوع عشق و انواع آن با نظریه های روان شناسی فراهم می نماید. یکی از چکیده کامل

منظومه های عاشقانۀ ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی و خسرو و شیرین نظامی بی‌شک از برجسته ترین آثار منظوم غنایی به شمار می روند. ابعاد روابط عاشقانۀ میان شخصیت های داستان نیز، زمینۀ مناسبی را برای بررسی موضوع عشق و انواع آن با نظریه های روان شناسی فراهم می نماید. یکی از این مباحث، نظریۀ عشق جان لی می باشد. وی به بررسی سه سبک اصلی عشق اروس، لودوس، استورگ، سبک‌های ثانویه مانیا، آگاپه، پراگما و نیز مقایسۀ آن با رنگ‌های اصلی پرداخته است. هدف این پژوهش نیز با استفاده از نظریۀ عشق جان لی، بررسی عشق اروس در این دو منظومۀ عاشقانه می باشد. بنابراین مسألۀ اصلی پاسخ به این پرسش است که عشق در این داستان ها با کدام رنگ عشق در نظریۀ جان لی مطابقت دارد ومهم ترین مؤلفه های عشق اروس که عامل اصلی زیبایی و جذابیت در این داستان ها ست، کدام است؟ نتیجه این پژوهش نشان می دهد که با بررسی این موضوع به روش توصیفی – تحلیلی در هر دو داستان یک مؤلفۀ عشقی مهم (اروس) مربوط به رفتار شخصیت های داستان شناسایی شده است. این مؤلفه کنش ها و انگیزه های متعددی را شامل می شود که مطابق با نطریۀ جان لی به رنگ قرمز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

249 - بررسی شخصیت های رمان هری پاتر بر اساس دیدگاه های اریک فروم درباره آزادی مثبت و عشق
فائزه هرمز نژاد ایوب دبیری

10.30495/sbq.2023.705378

چکیدهدر این پژوهش سه کتاب هری پاتر و محفل ققنوس، هری پاتر و شاهزاده دورگه و هری پاتر و یادگارانمرگ براساس نظریه آزادی مثبت و یا پذیرش آزادی از دیدگاه اریک فروم بررسی شدند. فروم در کتوابگریز از آزادیا فرادی نظیور هوری و دوسوتانش را افورادی خوود انگیختوه و آزاد معرفوی موی چکیده کامل

چکیدهدر این پژوهش سه کتاب هری پاتر و محفل ققنوس، هری پاتر و شاهزاده دورگه و هری پاتر و یادگارانمرگ براساس نظریه آزادی مثبت و یا پذیرش آزادی از دیدگاه اریک فروم بررسی شدند. فروم در کتوابگریز از آزادیا فرادی نظیور هوری و دوسوتانش را افورادی خوود انگیختوه و آزاد معرفوی موی کنود کوهدردوراهی آزادی مثبت و منفی، پیشرفت به سمت آزادی مثبت را انتخاب می کنند و در کتاب هنرعشقورزیدن، عشق و کار مولد را راه رسیدن بوه ایون اسوتقلال شخصویت و خوودانگیختگی موی دانود . خوودتخریب گری درواقع همان آزادی منفی ست که یکپارچگی وجود انسان را تخریب می کند و عشق نوه درمعنای بخشیدن و باز پس گرفتن بلکه عشقی بالغ که هموراه بوا شوناخت، توجوه، مسوئولیت پوذیری واحترام است باعث می شود انسان ازوجود یکپارچه اش مراقبت کند. تحقیق حاضر بوا بررسوی شخصویتهری پاترنشان داد که او با وجود شهرتش در دنیای جادوگری از دوستان و اطرافیانش سواستفاده نکرد،در موقعیت های متفاوت از جان آن ها محافظت کرد و حتی زمانی که متوجه شد ازبین بردن لورد سویاهبدون مرگ خودش امکان پذیر نیست از جان خودش هم گذشت و در موقعیت های مختلف زنودگی اشعشق و از خود گذشتگی را انتخاب کرد. در مقابل تام ریدل حتی از هویتش به علت عادی بودن متنفوربود و آن را به لرد ولدمورت تغییر داد، هیچ دوستی نداشت و به بدترین شکل ممکن بر دیگوران اعموالقدرت می کرد و آن ها را شکنجه می داد وآن ها را به خاطر دست یافتن به جواودانگی و احسواس تهدیودقدرتش به قتل رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

250 - پیش بینی تعهدزناشویی براساس الگوهای ارتباطی : نقش میانجی سبک‌های عشق‌ورزی
آیلار کلاهدوزی پور وحیده باباخانی محمد قمری جعفر پویامنش

10.30495/jwsf.2020.1895575.1431

چکیدهتعهد از مهم ترین مؤلفه های ازدواج موفق به شمار می رود که بدون آن رابطه زوجین سطحی و ظاهری خواهد بود و در این صورت زوجین نخوا هند توانست عمق عشق و صمیمیت را که در سایه وفاداری و تعهد به همسر به وجود خواهد آمد، تجربه کنند. براین اساس پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تعهدزن چکیده کامل

چکیدهتعهد از مهم ترین مؤلفه های ازدواج موفق به شمار می رود که بدون آن رابطه زوجین سطحی و ظاهری خواهد بود و در این صورت زوجین نخوا هند توانست عمق عشق و صمیمیت را که در سایه وفاداری و تعهد به همسر به وجود خواهد آمد، تجربه کنند. براین اساس پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تعهدزناشویی براساس الگوهای ارتباطی با نقش میانجی سبک های عشق ورزی انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود.به منظور دستیابی به هدف از بین تما می معلمان زن متأهل که در سال تحصیلی 97-96 در مدارس دولتی شهر تبریز مشغول به تدریس بودند؛ 237 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه الگوهای ارتباطی(CPQ)، پرسشنامه استاندارد تعهدزناشویی(ICD) و الگوهای عشق استرنبرگ جمع آوری شدند و با روش آزمون رگرسیون چندگانه از طریق spss که از روش معمول حداقل مجذورات برای محاسبه ضرایب مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان دادبین الگوی ارتباطی سازنده متقابل با تعهدزناشویی رابطه مثبت معنادار و بین الگوی ارتباطی توقع/کناره گیری با تعهدزناشویی رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج مشخص شد که بین سبک های عشق ورزی(صمیمیت، هیجان، تعهد) با تعهدزناشویی رابطه مثبت معناداری وجود دارد و سبک های عشق ورزی نیز تعهدزناشویی را پیش بینی می کند. همچنین سبک های عشق ورزی (صمیمیت، میل، و تعهد) در رابطه بین الگوهای ارتباطی با تعهدزناشویی نقش میانجی دارد. بنابراین با توجه به نقش معنادار الگوهای ارتباطی و سبک های عشق ورزی در تعهدزناشویی، درمانگران می توانند در مشاوره زوج و خانواده به بررسی الگوهای ارتباطی و سبک های عشق ورزی بپردازند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

251 - نقش واسطه ای ذهن آگاهی در ارتباط میان جهت گیری جنسی بر اساس تیپ شخصیتی و نگرش به عشق: بررسی مدل معادلات ساختاری
مریم عباسیان افشین طیبی

10.30495/jwsf.2021.1918046.1533

این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین سبک شخصیت، نگرش به عشق و جهت‌گیری جنسی با میانجیگری ذهن آگاهی صورت گرفت. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان متأهل شهر کرج بودند که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از مقیاس چکیده کامل

این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین سبک شخصیت، نگرش به عشق و جهت‌گیری جنسی با میانجیگری ذهن آگاهی صورت گرفت. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان متأهل شهر کرج بودند که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از مقیاس رابطه جنسی (SRS)، پرسشنامه سنجش صفات پنج‌گانه شخصیتی (نئو)، مقیاس نگرش‌های مربوط به عشق (LAS- SF) و پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی FFMQ به‌عنوان ابزار استفاده گردید. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم‌افزار AMOS انجام شد. روابط واسطه‌ای در الگوی پیشنهادی با استفاده از روش بوت استرپ آزموده شدند. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری حاکی از برازش نسبی مدل بود و نشان داد تیپ شخصیتی، نگرش به عشق با میانجیگری ذهن آگاهی اثر غیرمستقیمی بر جهت‌گیری جنسی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان‌دهنده اهمیت تیپ شخصیتی، نگرش به عشق با میانجیگری ذهن آگاهی در پیش‌بینی جهت‌گیری جنسی است. به درمانگران توصیه می‌شود که زوجین را با انواع سبک‌های عشق‌ورزی و تیپ شخصیتی آشنا کنند و همچنین با آموزش ذهن آگاهی کیفیت رابطه جنسی را بالا ببرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

252 - پیش بینی طلاق عاطفی بر اساس سبک‌های عشق‌ورزی، هوش عاطفی و پریشانی روان‌شناختی در زوجین
سمانه قدمپور امید امانی ماندانا شادی آمنه راغب زاده

10.30495/jwsf.2022.1966433.1735

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی طلاق عاطفی بر اساس سبک های عشق ورزی، هوش عاطفی و پریشانی روان شناختی در زوجین انجام شد. طرح کلی پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی زوجین ساکن شهر شیراز در سال 1401 بود که تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری د چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی طلاق عاطفی بر اساس سبک های عشق ورزی، هوش عاطفی و پریشانی روان شناختی در زوجین انجام شد. طرح کلی پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی زوجین ساکن شهر شیراز در سال 1401 بود که تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های مقیاس طلاق عاطفی گاتمن، مقیاس عشق استرنبرگ، پرسشنامه هوش هیجانی سیبریا شرینگ، پرسشنامه پریشانی روانشناختی کسلر به شکل برخط گردآوری شدند و به روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه بوسیله ی نرم افزار spss27 تحلیل شدند. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد رابطه معنی داری بین تمامی متغیرهای پیش بین با متغیر ملاک طلاق عاطفی وجود دارد و جهت رابطه بین پریشانی روان شناختی با طلاق عاطفی مثبت و جهت رابطه تمامی سبک های عشق ورزی و هوش عاطفی و مولفه های آن با طلاق عاطفی منفی بود. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که سبک های عشق ورزی، هوش عاطفی و پریشانی روان شناختی توانسته اند 64 درصد از واریانس طلاق عاطفی را تبیین کنند و مولفه های هوش عاطفی توانسته اند 48 درصد از واریانس طلاق عاطفی را تبیین کنند. بر این اساس می توان گفت سبک های عشق ورزی، هوش عاطفی و پریشانی روانشناختی مولفه های مهمی در ایجاد یک رابطه ی با کیفیت زوجی است که می توانند در مسیر کاهش طلاق عاطفی زوجین اثرگذار باشند و لذا آموزش ها و اقدامات لازم در این راستا می توانند موثر واقع شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

253 - مدل معادلات ساختاری تعهد زناشویی و سبک‌های عشق ورزی با صمیمیت زناشویی با توجه به نقش میانجی رضایت جنسی
زهرا تقی یار فرشاد پهلوان زاده ژاله رفاهی

این پژوهش با هدف مدل معادلات ساختاری صمیمیت زناشویی انجام گرفت. در این مطالعه ی همبستگی از بین تمام زوجین شهر اصفهان در سال 1393 تعداد 272 نفر به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های تعهد زناشویی آدامز و جونز، سبک‌های عشق ورزی لی، صمیمیت زناشوی چکیده کامل

این پژوهش با هدف مدل معادلات ساختاری صمیمیت زناشویی انجام گرفت. در این مطالعه ی همبستگی از بین تمام زوجین شهر اصفهان در سال 1393 تعداد 272 نفر به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های تعهد زناشویی آدامز و جونز، سبک‌های عشق ورزی لی، صمیمیت زناشویی باگاروزی و پرسشنامه ی رضایت جنسی پینی بود. داده‌های پژوهش با روش معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS تحلیل گردید. نتایج تحلیل نشان داد که اثر کل و مستقیم تعهد زناشویی بر صمیمیت زناشویی غیرمعنی دار است. اما تأثیر سبک‌های عشق ورزی بر صمیمیت زناشویی معنی دار به دست آمده است. در بررسی اثرات مستقیم نیز دیده می شود که اثر مستقیم تعهد زناشویی و سبک‌های عشق ورزی بر رضایت جنسی معنی دار است اما تأثیر رضایت جنسی بر صمیمیت زناشویی غیرمعنی دار به دست آمده است. نتایج نشان می دهد که تأثیر غیر مستقیم تعهد زناشویی بر صمیمیت زناشویی و هم چنین سبک‌های عشق ورزی بر صمیمیت زناشویی معنی دار است. از آن جا که تأثیرات مستقیم تعهد زناشویی بر صمیمیت زناشویی معنی دار به دست نیامد، می توان گفت تأثیر رضایت جنسی بر رابطه تعهد زناشویی با صمیمیت زناشویی، میانجی کامل است. اما از آن جا که تأثیر مستقیم سبک‌های عشق ورزی بر صمیمیت زناشویی معنی دار شد، نشان می دهد که رضایت جنسی در این رابطه نقش میانجی گری جزیی را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

254 - الگوی مشترک «بهترین تجارب تدریس »: علّت‌ها، زمینه‌سازها و راهبردها
حمید فرهادی راد سید جلال هاشمی فرزانه رحمتی

هدف اصلی این پژوهش یافتن الگوی مشترک بهترین تجربه تدریس معلمان ریاضی بود. برای دستیابی به این الگو از روش پژوهش کیفی داده بنیاد[1](GT) استفاده شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش، معلمان ریاضی زن ناحیه یک شهر اهواز بودند. معلمانی که تجارب تدریس موفقیت آمیزی داشتند و به عنوا چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش یافتن الگوی مشترک بهترین تجربه تدریس معلمان ریاضی بود. برای دستیابی به این الگو از روش پژوهش کیفی داده بنیاد[1](GT) استفاده شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش، معلمان ریاضی زن ناحیه یک شهر اهواز بودند. معلمانی که تجارب تدریس موفقیت آمیزی داشتند و به عنوان یک فرد موفق و علاقه مند در حوزه تدریس ریاضی شهرت داشتند به صورت نمونه گیری هدفمند و با مدل شبکه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه باز استفاده شد. شیوه تحلیل داده ها، تحلیل محتوای کیفی به روش نظریه داده بنیاد بود و در آن از کدگذاری باز، کدگذاری محوری، کدگذاری انتخابی استفاده شد. پس از تحلیل همه مصاحبه‌ها الگوی پارادیمی بهترین تجربه تدریس استخراج شد. نتایج این پژوهش نشان داد که عواملی از قبیل عشق به آموختن، تسلط علمی، توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دانش‌آموزان موجب شکل‌گیری بهترین تجربه تدریس می‌شوند. هم‌چنین مهم‌ترین راهبردهایی که معلمان در این زمینه مورد استفاده قرار می‌دادند، کارگروهی، رهبری کلاس درس، اندیشه‌ورزی و تدریس خارج از کلاس‌های رسمی و متعارف بود. قوانین و مقررات، زمینه‌های فرهنگی، شیوه‌های تدریس، جمعیت دانش‌آموزان یک کلاس و... نیز عوامل زمینه‌ای برای شکل‌گیری یک تجربه عالی در تدریس ریاضی معرفی شدند. در نهایت این پژوهش نشان داد که پیامد چنین تجربه اثربخشی پیشرفت تحصیلی، رشد اجتماعی و عاطفی و لذت بخش شدن فرایند تدریس خواهد بود [1] -Grounded Theory پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

255 - تحلیل محتوایی شکوائیه‌ها‌ در شعر دورۀ مشروطه با تأکید بر اشعار میرزادۀ عشقی
بیان کریمی اصلی کرمعلی قدمیاری عبدالله طلوعی آذر

ادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتا چکیده کامل

ادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتاب و نمودی برجسته و گسترده دارد. عمده‌ترین رسالت شعر مشروطه همراهی با مردم به قصدِ روشنگری و بیدارگری، نشان دادن اعتراض و خشم علیه ستمگران، و به عبارت دقیق‌تر مبارزه با استبداد درون و استعمار بیرون است. شکوائیه شعری است پرخاشگر و برخاسته از عاطفۀ خشم و بیانگر انزجار و اعتراض شاعر نسبت به آنچه که منطبق با آرمان‌های او نیست یا برضدّ نگرش‌ها و اهداف اوست. میرزاده عشقی در کنار هیجان پرشور و غلیان عاطفۀ حساس، چنان دلیر و ظلم‌ستیز است که سرانجام سودای دست‌یابی به رسالت و آرمانش به بهای جان او و حذف وی از گردونۀ استبدادستیزی می‌انجامد. در این نوشتار با مطالعه، بررسی و تحلیل مضامین شکوائیات و دیدگاههای او و نظر اطرافیان و آیندگان برآنیم تا نشان دهیم این شاعر متعهّد چگونه و با چه کسانی در می‌افتد، علیه چه کسانی اعتراض می‌کند، و چرا و چگونه وی را از صحنۀ مبارزه کنار می‌زنند. امری که برای یافتن نقش شعر و ادبیات مشروطه و همچنین ارزش و اهمیت شاعران دورۀ مشروطه بایسته و سودمند است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

256 - ابوالفضل رشیدالدین میبدی و تفسیرش از عشق حقیقی و مجازی
فاطمه پهلوان شمسی

یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های زبان و ادب فارسی ترجمه و تفسیرهایی است که در طی قرن‌ها به همت بندگان پاک اندیشۀ خداوند نوشته‌شده است. در میان این ترجمه و تفسیرهای بلند قرآن کریم کشف‌الاسرار میبدی ارزش والا و مقامی خاص دارد. میبدی تفسیر عرفانی کشف‌الاسرار را در سال 520 ه.ق چکیده کامل

یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های زبان و ادب فارسی ترجمه و تفسیرهایی است که در طی قرن‌ها به همت بندگان پاک اندیشۀ خداوند نوشته‌شده است. در میان این ترجمه و تفسیرهای بلند قرآن کریم کشف‌الاسرار میبدی ارزش والا و مقامی خاص دارد. میبدی تفسیر عرفانی کشف‌الاسرار را در سال 520 ه.ق تمام کرده است. تصوف میبدی تصوف عاشقانه به‌شمار می‌رود، بدین معنی که وی نسبت میان انسان و خداوند را مفهوم عشق یا محبت در نظر می‌گیرد، به‌گونه‌ای که هستی انسان همه متوجه خداست. در این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده، کوشش شده است عشق مجازی و حقیقی در این اثر بررسی و تحلیل گردد. یافته های پژوهش نشان می‌دهد عشق در تفسیر عرفانی کشف الاسرار در قالب مفاهیم زیر تحلیل شده است: فطری بودن عشق، عشق امانت الهی، عشق تمام زندگی، در راه عشق بلا نعمت شود، مقام و عظمت عشق، تحمل درد در راه عشق، عشق موجب اتحاد عاشق با معشوق می‌شود، دل جایگاه عشق الهی، آرزوی مرگ برای وصال، وجود عشق در موجودات، یاد معشوق آرام‌بخش روح و روان و راز عشق. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

257 - بررسی همسانی ِزن ِپارسا در الهی‌نامۀ عطار و شخصیت شیرین در منظومۀ غنایی خسرو و شیرین ِنظامی
آسیه ذبیح نیا عمران

داستان ِمنظوم ِغنایی زن پارسا که دراولین مقالۀ الهی نامۀ عطار آمده دارای ساختار نوول است، این داستان حول محورزنی زیباست که عاشقان بسیاری دارد و همه درپی تصاحب وی هستند، اما وی به عشق آن ها وقعی نمی نهد. زن پارسا شباهت های فراوانی با شخصیت ِ شیرین در منظومۀ خسرو و شیرین چکیده کامل

داستان ِمنظوم ِغنایی زن پارسا که دراولین مقالۀ الهی نامۀ عطار آمده دارای ساختار نوول است، این داستان حول محورزنی زیباست که عاشقان بسیاری دارد و همه درپی تصاحب وی هستند، اما وی به عشق آن ها وقعی نمی نهد. زن پارسا شباهت های فراوانی با شخصیت ِ شیرین در منظومۀ خسرو و شیرین نظامی دارد. مقالۀ حاضر به مقایسۀ این دو اثرو بیان شباهت های آن ها پرداخته است. در واقع مضمون اصلی هر دو اثر، پیروزی بردباری، عفت و پاکدامنی بر خودکامگی و هوسبازی است. جانمایۀ این شاهکارعطار و نظامی، در پرورش شخصیت زن پارساست که نسبت به همتایانش در سایر معاشیق ازپختگی وکمال بیشتری برخوردارند، عطار و نظامی، این دو زن را به گونه ای پرورده اند که تجسم بانویی آزاده هستند که هم عاشقند و هم معشوق. درپی عشق خطر می کنند، برهمۀ آرزوهای دنیوی برمی آشوبند، در راه عشق حقیقی پای در رکاب می نهند، دشواری عشق را با شکیبایی به جان خریدار می گردند، زیرا که عاشقان دنیوی را پخته نمی یابند. مقاله تلاش دارد تا در ساختار روایی این داستان، تصاویر و نشانه های عشق عرفانی را ازخلال بررسی شخصیت ورفتار زن پارسا و همسانی آن با شخصیت شیرین ِ نظامی، بر اساس معیارهای مندرج در متون غنایی و عرفانی باز جوید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

258 - تحلیل ابعاد تاریخی مضمون عشق در اشعار احمد شاملو
رحیم کوشش زهرا نوری

مضمون عشق و شعر همواره با یکدیگر مرتبط بوده‌اند، شاعرانی که عشق را درون مایۀ آثار خود ساخته‌اند، حضور فراگیرتری از آدمی را دریافته‌اند و رابطه پیوسته‌تری با انسان در شعرشان دیده می‌شود. در ادبیات پارسی از همان آغاز بهترین شعرها با مضمون عشق سروده شده است اما در گذر دوره چکیده کامل

مضمون عشق و شعر همواره با یکدیگر مرتبط بوده‌اند، شاعرانی که عشق را درون مایۀ آثار خود ساخته‌اند، حضور فراگیرتری از آدمی را دریافته‌اند و رابطه پیوسته‌تری با انسان در شعرشان دیده می‌شود. در ادبیات پارسی از همان آغاز بهترین شعرها با مضمون عشق سروده شده است اما در گذر دوره‌های ادبی مفهوم آن تنوع‌هایی یافته است مانند عشق به طبیعت، عشق زمینی و عشق عرفانی که در ادبیات گذشته رواج داشته است تا اینکه در ادبیات معاصر عشق با مفهوم اجتماعی می‌آمیزد. همراه با این نگرش، نگاه‌های تازه‌ای به مضمون عشق آغاز می‌شود مانند عشق به وطن یا عشق به آزادی و انسانیت که از دورۀ مشروطه به بعد در اشعار شاعران معاصر بسیار دیده می‌شود. احمد شاملو، شاعر برجستة معاصر از شاعرانی است که در اشعار خود توجه خاصی به مضمون عشق دارد. به گونه‌ای که می‌توان گفت مضمون عشق با جوهر شعری او در آمیخته است. در اشعار او چند نوع مضمون عشق: عشق ساده و رمانتیک‌وار، عشق به آزادی و انسانیت، عشق متعالی به معشوق زمینی، دیده می‌شود که در هر دورۀ زندگی‌اش با توجه به تحولات زندگی و اجتماع به یکی از آنها گرائیده است. مقالۀ حاضر با خوانش و تحلیل اشعار او تلاش نموده سیر تاریخی مضمون عشق را در اشعار او بهتر بشناساند و نگاه شاعرانه و اندیشۀ اجتماعی شاملو را در مورد مضمون عشق با بیان اتفاقات اجتماعی زندگی او مورد واکاوی قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

259 - بررسی و تحلیل نمود های عاشقانه در رمان های دهه ی 1370 (با تکیه بر چهار رمانِ خانه ی ادریسی ها، سالِ بلوا، جزیره ی سرگردانی و منِ او)
صفورا مصلحی سید احمد حسینی کازرونی شمس الحاجیه اردلانی

چکیده عشق یکی از برجسته‌ترین مضامینی است که شاعران و نویسندگان در طول تاریخ ادبیات فارسی، همواره به آن توجه‌ای ویژه داشته‌اند. متون نظم و نظر پارسی از دیرباز تاکنون، عرصه‌ی نمایش دو گونه‌ی عشق مجازی و عشق حقیقی بوده است. در آثار منثور کهن، عالیترین جلوه‌های عشق را می‌تو چکیده کامل

چکیده عشق یکی از برجسته‌ترین مضامینی است که شاعران و نویسندگان در طول تاریخ ادبیات فارسی، همواره به آن توجه‌ای ویژه داشته‌اند. متون نظم و نظر پارسی از دیرباز تاکنون، عرصه‌ی نمایش دو گونه‌ی عشق مجازی و عشق حقیقی بوده است. در آثار منثور کهن، عالیترین جلوه‌های عشق را می‌توان در آثاری همچون مناجات‌نامه‌ی خواجه عبدالله انصاری و سوانح العشاقِ غزالی به تماشا نشست. رمان در سده‌ی اخیر، به عنوان یکی از انواع ادبی، به انحاء مختلف جولانگاه مضامین عاشقانه بوده است. بسیاری از رمان نویسان، از زمان پیدایش نخستین رمان‌های نوین فارسی تا بحال کوشیده‌اند تا دلدادگی‌ها، دلبستگی‌ها و شوریده-حالی‌های بشر را به شیوه‌های مختلف به تصویر بکشند. بررسی و تحلیل نمود‌های عاشقانه در رمان‌های دهه‌ی 1370 (با تکیه بر چهار رمان خانه‌ی ادریسی‌ها، سالِ بلوا، جزیره‌ی سرگردانی و منِ او)، هدف این پژوهش است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که عشق به اشکال مختلفِ زمینی و آسمانی در آثار مورد مطالعه انعکاس یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

260 - شیوه‌ی بینابین در غزل: نگاهی به غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی
نصراله امامی قدرت اله ضرونی

شعر خاقانی را از منظرها و رویکردهای مختلفی مورد نقد و تحلیل قرار داده‌اند؛ اما نکته‌ی مهمی که در باب شعر خاقانی تا حدود زیادی مغفول مانده؛ ساحت تغزلی و عاشقانه‌ی شعر اوست. دو عامل عمده را می‌توان در این کم توجهی دخیل دانست؛ نخست؛ توانایی کم نظیر خاقانی در عرصه‌ی قصیده‌س چکیده کامل

شعر خاقانی را از منظرها و رویکردهای مختلفی مورد نقد و تحلیل قرار داده‌اند؛ اما نکته‌ی مهمی که در باب شعر خاقانی تا حدود زیادی مغفول مانده؛ ساحت تغزلی و عاشقانه‌ی شعر اوست. دو عامل عمده را می‌توان در این کم توجهی دخیل دانست؛ نخست؛ توانایی کم نظیر خاقانی در عرصه‌ی قصیده‌سرایی که عمده‌ی نگاهها و نقدها را به سمت خویش کشانده و دیگر جنبه‌های شعر او ـ و از جمله غزلیات وی ـ را تحت تأثیر قرار داده است. دوم، نظرات برخی از محققان نسل قدیم که با نگاهی کلی و اجمالی، غزل‌های خاقانی را چندان قوی و تأثیر گذار ندانسته‌اند. در این مقاله با محور قرار دادن غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی در صدد پاسخ به این پرسش‌ها بوده‌ایم که آیا غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی، در روند تکاملی غزل عاشقانه نقش و تأثیری داشته‌اند؟ آیا نظرات مخالفی که برخی از محققان در باب جنبه‌های تغزلی شعر خاقانی ارایه کرده‌اند با واقعیت شعر او همخوانی دارد؟ آیا خاقانی توانسته است در غزل‌هایش خود را از کمند روح قصیده‌پرداز و دشوارگوی خود برهاند؟ یافته‌های این پژوهش، نشان دهنده‌ی آن است که خاقانی ضمن تأثیرات عمیقی که بر شعر شاعران غزل‌سرای پس از خویش گذاشته، نقش مهمی در تحول و تکامل عاشقانه‌های شعر فارسی نیز داشته است و او یکی از حلقه‌های اصلی پیوند میان تغزلات شاعرانی مثل رودکی، فرخی و منوچهری به عنوان آغازگران شعر عاشقانه‌ی فارسی و غزل‌های مولوی، سعدی و حافظ به عنوان خداوندان عرصه‌ی غزل و عاشقانه‌سرایی‌ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

261 - روایت های غنایی از حکایت های عرفانی شرح سروری بر دفتر چهارم مثنوی
بی تا نوریان علی محمد سجادی احمد خاتمی

ادب غنایی، یکی از انواع چهارگانۀ ادب فارسی است که به سبب اشتمال بر عناصر اصیل انسانی چون عواطف و احساسات با دیگر انواع دارای فصول مشترکی است. این فصول که غالبا در حوزۀ معناست، با ادب عرفانی در موضوع عشق که از کلیدی ترین مباحث هردو نوع است، اشتراکی بسیار دارد. اگرچه که د چکیده کامل

ادب غنایی، یکی از انواع چهارگانۀ ادب فارسی است که به سبب اشتمال بر عناصر اصیل انسانی چون عواطف و احساسات با دیگر انواع دارای فصول مشترکی است. این فصول که غالبا در حوزۀ معناست، با ادب عرفانی در موضوع عشق که از کلیدی ترین مباحث هردو نوع است، اشتراکی بسیار دارد. اگرچه که در هر نوع، ممکن است طیف و ساحت هایی متفاوت عرضه و مقاصدی از لونی دیگر ارائه شود. اما ماهیت مشترک هردوی آنها ریشه در عمیقترین حس آدمی که همان اظهار عشق و محبت است، دارد. از این رو، این پژوهش به بیان برخی از اشتراکات ادب غنایی و عرفانی، بخصوص از منظر مفهوم عشق می-پردازد. متن مورد مطالعه، حکایت های عرفانی شرح سروری است که یکی از شروح معتبر بر مثنوی مولانا است که برخی از آنها در کتب معتبر متصوفه آمده است. کلید واژه ها: ادب غنایی، حکایتهای عرفانی، شرح سروری، عاطفه، عشق. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

262 - بررسی تأثیرپذیری سعدی از قرآن‌کریم و نهج‌البلاغه در تعالیم مربوط به عشق و محبت
بتول فخراسلام رضا موسی آبادی

بی‌تردید عشق و محبّت، چه زمینی و چه آسمانی همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است، امّا نوع پرداخت و نحوة بیان در آن‌ها یکسان نیست. سعدی نیز به عنوان خداوندگار مسلّمِ غزل عاشقانه و برجسته‌ترین شاعر در حوزة ادبیّات تعلیمی زبان چکیده کامل

بی‌تردید عشق و محبّت، چه زمینی و چه آسمانی همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است، امّا نوع پرداخت و نحوة بیان در آن‌ها یکسان نیست. سعدی نیز به عنوان خداوندگار مسلّمِ غزل عاشقانه و برجسته‌ترین شاعر در حوزة ادبیّات تعلیمی زبان فارسی، بسیاری از مضامین اخلاقی مربوط به عشق و محبّت را در متعالی‌ترین حالت خویش در کلیّات سعدی با تأثیرپذیری از آموزه‌های دینی معرّفی نموده است.این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تأثیرپذیری سعدی از آموزه‌های قرآن‌کریم و نهج‌البلاغه در تعالیم مربوط به عشق و محبت بپردازد. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش آن است که سعدی عشق زمینی و آسمانی را توأمان دارد و به جایگاهی می‌رسد که این دو به وحدت رسیده و در نهایت راه وصول به حقیقت می‌شوند. عشق در کلام سعدی از عشق به انسان فراتر رفته به تمام کائنات تسرّی پیدا می‌کند و سرانجام به عشق الهی منجر می‌گردد. هم‌چنین سعدی با الهام گرفتن از آموزه‌های دینی، از مفهوم عشق و محبت برای دستیابی به فضایل اخلاقی نیز بسیار بهره برده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

263 - عشق در کتاب مقدس با تأکید بر نگاه ژوزف مورفی و ابن عربی
محمد علی وثوقیان نجف آبادی سیدمحمد امیری عطامحمد رادمنش

ریشة بخش مهمی از ادبیات غنایی خاور میانه را باید در کتب آسمانی عهد عتیق و عهد جدید یافت. از منظر این کتب، خداوند و عشق مساویِ همند و عشق در ذره ذره موجودات عالم گسترش یافته است. در متون اولیة اسلامی محبّت به طور متعادل به عنوان رابطه‌ای دو طرفه میان خدا و بنده وجود داشت چکیده کامل

ریشة بخش مهمی از ادبیات غنایی خاور میانه را باید در کتب آسمانی عهد عتیق و عهد جدید یافت. از منظر این کتب، خداوند و عشق مساویِ همند و عشق در ذره ذره موجودات عالم گسترش یافته است. در متون اولیة اسلامی محبّت به طور متعادل به عنوان رابطه‌ای دو طرفه میان خدا و بنده وجود داشته است، امّا تجربة عشقی با چنان غلظت که آغازگرِ آن خدا باشد، برگرفته از انجیل است که بعید نیست در قرن دوم هجری با ترجمه شدن متون یونانی به عربی، واردِ متون عربی و بعد از آن فارسی شده باشد. ابن عربی از جمله متأثرانِ از اندیشوران یونان است. دور نمی‌نماید که عشق ترسیمی او اثری از اندیشه‌های یونانی در خود داشته باشد. در متون قرون شش به بعد، تجربة عشقی، در غلظت حتّی از تورات و انجیل فراتر می‌رود و به قول مولوی به عشقی خونی تبدیل می‌شود. تأثیرپذیری ابن عربی به معنای شیفتگی و دلدادگی او نیست. بلکه تنها لحاظ کردنِ این اندیشه‌ها در کنار صدها اندیشة دیگر است. آنچه در این مقاله مطرح می شود، هیچ ارتباطی با دیدگاه آسین پالاسیوس در مورد ابن عربی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

264 - تحلیل تطبیقی عشق در خمسۀ نظامی و مثنوی مولانا
نرگس خانی عنایت الله شریف پور علی اصغر باباصفری

عشق محرک کائنات و اساس و پایۀ خلقت است که در همۀ ذرّات عالم جاری است و به واسطۀ آن، همۀ موجودات به سوی حق تعالی در حرکت هستند. عشق انواع مختلفی دارد و در جهان هستی به دو صورت تجلّی دارد: حقیقی و مجازی. عشق حقیقی مخصوص خداست و کفایت کردن به او که همۀ مظاهر جهان هستی از ا چکیده کامل

عشق محرک کائنات و اساس و پایۀ خلقت است که در همۀ ذرّات عالم جاری است و به واسطۀ آن، همۀ موجودات به سوی حق تعالی در حرکت هستند. عشق انواع مختلفی دارد و در جهان هستی به دو صورت تجلّی دارد: حقیقی و مجازی. عشق حقیقی مخصوص خداست و کفایت کردن به او که همۀ مظاهر جهان هستی از اوست. عشق مجازی به آنچه غیر خداست و عشق به مظاهر هستی و کائنات است. در آثار نظامی و مولانا، عشق عنصری کلیدی است که باید به آن توجّه خاصّی کرد. هدف از این پژوهش، تبیین عشق حقیقی در خمسۀ نظامی و مثنوی مولانا است که در آن به روش تحلیل محتوا، به بررسی انواع عشق، تفاوت عشق حقیقی و مجازی و ارتباط عشق مجازی با عشق حقیقی پرداخته شده است. مطابق نتایج، در بین ویژگی‌هایی که این دو شاعر برای عشق برشمرده‌اند، اشتراکات و تفاوت‌هایی وجود دارد. اهمیّت این تحقیق از این جهت است که دیدگاه‌های این دو سخنور ارزشمند را دربارۀ عشق بیان می‌کند و نشان می‌دهدکه مولانا و نظامی، هردو، عشق را یک حقیقت جاری و ساری در کائنات و عامل اتّحاد هستی می‌دانند و عقیده دارند که عشق حقیقی، به خدا اختصاص دارد و عشق مجازی را وسیله‌ای برای دستیابی به عشق حقیقی می‌دانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

265 - بررسی تطبیقی انواع عشق عرفانی از دیدگاه ابن عربی و جامی در بهارستان
فاطمه قاسمیان پوران یوسفی پور کرمانی آسیه ذبیح نیا عمران

بهارستان جامى (817- 898 هـ.ق) کتابى محتوی حکایات و اندرزهاى اخلاقى به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (892هـ.ق) نوشته شده است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. روضۀ پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الد چکیده کامل

بهارستان جامى (817- 898 هـ.ق) کتابى محتوی حکایات و اندرزهاى اخلاقى به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (892هـ.ق) نوشته شده است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. روضۀ پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الدین بن عربی (560- 638هـ.ق) از عرفای بزرگ اهل اندلس است که اساس مشرب عرفان او حُب و عشق است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (آمریکایی)، دیدگاه جامی دربارۀ مؤلّفه های عشق با نظرات ابن عربی در این باب مقایسه شده است. عشق مدّ نظر جامی و ابن عربی همسانی های بسیاری باهم دارد. مقالۀ حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که عشق مورد توجه ابن عربی و جامی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق به نظرمی رسد، جامی در تبیین عشق، تحت تأثیر ابن عربی بوده و هر دو عشق را فطری و اساس آفرینش می دانند. از دیدگاه ابن عربی و جامی، اصل اصول عرفان، عشق و وحدت وجود است؛ یعنی که مدار هستی‌بخش و حقیقت هستی حق تعالی است و جز او حقیقتی و وجودی نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

266 - بررسی «صبر و عشق» در منطق‌الطیر عطار
عاطفه عزیزی بتول فخر اسلام

شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری شاعر عارف قرن ششم و اوایل قرن هفتم با برگزیدن زبان عشق، انسان را به معشوق ازلی فرا می‌خواند. او عشق را همراه و همدم عاشق در هفت شهر عشق معرفی می‌کند و وفا به پیمان الهی را همیشه و در همه جا برای سیر به سوی احدِ واحد لازم و ضروری بر می‌شمرد. چکیده کامل

شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری شاعر عارف قرن ششم و اوایل قرن هفتم با برگزیدن زبان عشق، انسان را به معشوق ازلی فرا می‌خواند. او عشق را همراه و همدم عاشق در هفت شهر عشق معرفی می‌کند و وفا به پیمان الهی را همیشه و در همه جا برای سیر به سوی احدِ واحد لازم و ضروری بر می‌شمرد. عطار نه تنها اشک، آتش و خون را ناگزیر راه پر پیچ وخم سلوک می‌داند، با رویی گشاده به استقبال آن می‌رود. در این راه پر خطر، سالک همراه با عشق باید از نیروی صبر بهره ببرد تا بتواند وادی‌های صعب را پشت سر بگذارد و به مقصود و هدف خود دست یابد. درمان در این راه پر سوز و گداز، فقط اشک و صبر است. با توجه به اهمیت صبر و عشق در اشعار عطار برآن شدیم تا با بررسی واژه‌های صبر و عشقدر منطق الطیر عطار، با گوشه ای از اندیشۀ والای این بزرگ مرد آشنا شویم. نتایج تحقیق بیانگر اینست که صبر در دیدار معشوق (انتظار وصال) بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است و تحمل آن برای عاشق یکی از سخت ترین مراتب صبر است، با توجه به بسامد بالای این نوع صبر در منطق‌الطیر می‌توان گفت که عطار بیشتر از فراق می‌گوید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

267 - بررسی روانکاوانه «نیاز مهرطلبانه» و تفاوت آن با «عشق سالم» در رمان «سهم من» بر اساس نظریه کارن هورنای
سعیده صمیمی پروانه عادل زاده کامران پاشایی

نقد روانکاوانه نقدی نو در میان نقدهای بینارشته‌ای محسوب می‌شود. در این نقد پژوهشگر یا منتقد می‌کوشد تا زوایای پنهانی، تعارض‌های رفتاری و نشانه‌های روانی موجود در شخصیت مورد نظر را در یک اثر ادبی بکاود تا بدین وسیله شخصیت مورد نظر در متن برای تحلیل مهیا شود. کارن هورنای، چکیده کامل

نقد روانکاوانه نقدی نو در میان نقدهای بینارشته‌ای محسوب می‌شود. در این نقد پژوهشگر یا منتقد می‌کوشد تا زوایای پنهانی، تعارض‌های رفتاری و نشانه‌های روانی موجود در شخصیت مورد نظر را در یک اثر ادبی بکاود تا بدین وسیله شخصیت مورد نظر در متن برای تحلیل مهیا شود. کارن هورنای، پدیده عشق را به سه نوع طبیعی، روان‌رنجورانه و خودانگیخته تقسیم می‌کند و میان ماهیت بی‌اختیاری و خودانگیختگی، تمیز قائل می‌شود. هورنای در نیاز روان‌رنجویانه به عشق بر نظریه‌ی لیبیدوی فروید خرده می‌گیرد وبه اعتقاد هورنای، هسته اصلی این نیاز از اضطراب بنیادی تشکیل می-شود، اضطرابی که زاییده‌ی احساس یاس و تنهایی در جهانی متخاصم است، اضطراب بنیادی به اشکال گوناگون متجلی می‌شود و روان‌رنجور سعی می‌کند از احساساتش بگریزد. مقاله پیش رو مبتنی بر رویکرد تحلیلی روانکاوانه، تلاش خواهد کرد تا وجه تمایز بین موضوعِ عشق سالم و نیازِ مهرطلبانه، را با توجه به نظریه کارن هورنای در شخصیت اصلی رمان سهم من تببین نماید. آنچه از بازخوانی شخصیت معصومه در رمان منعکس شده است عشقی که او نسبت به اطرافیانش دارد عشق سالمی نیست بلکه عشقی است روان رنجورانه، که از نیاز مهرطلبانه معصومه منبعث شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

268 - «کافر عشق ای صنم گناه ندارد» جستاری دربارۀ معنای بیتی از حافظ
مهدی تدین سید علی محمودی لاهیجانی

بیت حافظ اگر سجدة تو کرد مکن عیب/ کافر عشق ای صنم گناه ندارد در دیوان غزلیّات حافظ، یکی از بیت‌هایی است که از نظر معنا پیچیده و مبهم به نظر می‌رسد. بسیاری از شارحان در ارائۀ معنای بیت دچار لغزش شده‌اند و دلیل آن نیز توجه نکردن به معنای دقیق ترکیب کافرِ عشق است که سبب شد چکیده کامل

بیت حافظ اگر سجدة تو کرد مکن عیب/ کافر عشق ای صنم گناه ندارد در دیوان غزلیّات حافظ، یکی از بیت‌هایی است که از نظر معنا پیچیده و مبهم به نظر می‌رسد. بسیاری از شارحان در ارائۀ معنای بیت دچار لغزش شده‌اند و دلیل آن نیز توجه نکردن به معنای دقیق ترکیب کافرِ عشق است که سبب شده بیشتر شارحان به معنای کلّی بیت اشاره کنند و به تفسیر و شرح عبارت‌های کلیدی نپردازند. از این رو باید گفت که بیشتر شرح‌های این بیت بر منطق و استدلال درستی استوار نیست و برخی از شارحان، همان سخن نادرست پیشینیان را تکرار کرده‌اند. با در نظر گرفتن این نکته باید پرسید که معنای این بیت با توجه به اندیشۀ حاکم بر غزلیات حافظ چیست؟ این جستار به روش توصیفی-تحلیلی بر مرور شرح‌های بیتِ مذکور و نقد آنها استوار است. براساس معنای ترکیب کافرِ عشق در ادبیات فارسی، می‌توان دریافت که معشوق، حافظ را به سبب سجده کردن به غیر خدا سرزنش کرده و حافظ نیز در پاسخ، کافرِ عشق را عاری از گناه و خطا دانسته است؛ زیرا از عاشق چنین خطا و گناهی سرمی‌زند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

269 - بررسی عشق درادبیات غنایی و حماسی با تکیه بر دو اثر «شاهنامه» فردوسی و «پلنگینه‌پوش» روستاولی
آیدا حیاتی مهر فریدون طهماسبی

تجلی عشق در آثار حماسی باعث پیوندی گسست‌ناپذیر ودلنشین میان حماسه و تغزل می‌گردد. شاهنامه فردوسی و پلنگینه‌پوش روستاولی از شمار آثاریست که حماسه و غنا در آن‌ها نیک درهم تنیده شده است. عشق، در این دو اثر، جایگاه والایی دارد. در پلنگینه‌پوش، عشق و موضوعات عاشقانه بسامد با چکیده کامل

تجلی عشق در آثار حماسی باعث پیوندی گسست‌ناپذیر ودلنشین میان حماسه و تغزل می‌گردد. شاهنامه فردوسی و پلنگینه‌پوش روستاولی از شمار آثاریست که حماسه و غنا در آن‌ها نیک درهم تنیده شده است. عشق، در این دو اثر، جایگاه والایی دارد. در پلنگینه‌پوش، عشق و موضوعات عاشقانه بسامد بالایی دارد و داستان بر محور عشق و حماسه می‌گردد. به گونه‌ای که گاهی داستان با عشق شروع می‌شود، با عشق ادامه پیدا می‌کند و با عشق به پایان می‌رسد. در شاهنامه هم در بسیاری از داستان‌ها، عشقی که در خدمت حماسه باشد دیده می‌شود. این مقاله در صدد است ویژگی‌های محتوایی عشق و حماسه را در این دو اثر بزرگ از ادبیات دو ملت ایران و گرجستان به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار دهد. هدف این پژوهش آن‌است که نشان دهد، یک اثر ادبی بستر مناسبی برای طرح مسائل متعددی است که منجر به تنوع موضوع می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

270 - بررسی «همای و همایون» و «گل و نوروز» بر اساس نظریۀ عشق جان لی
طیبه عبداله زاده وجیهه ترکمانی باراندوزی احمد کریمی مریم شادمحمدی

دربارۀ عشق و ماهیّت آن از دیدگاه علم روان‌شناسی بحثهای زیادی مطرح شده است. در چند دهۀ اخیر محقّقان کوشیده‌اند با توجّه به نظریه‌های مختلف، آثار ادبی را مورد بررسی قرار دهند. یکی از نظریّه‌های مطرح در این باره، نظریۀ عشق جان لی است. در این نظریه وی، انواع عشق را با رنگها چکیده کامل

دربارۀ عشق و ماهیّت آن از دیدگاه علم روان‌شناسی بحثهای زیادی مطرح شده است. در چند دهۀ اخیر محقّقان کوشیده‌اند با توجّه به نظریه‌های مختلف، آثار ادبی را مورد بررسی قرار دهند. یکی از نظریّه‌های مطرح در این باره، نظریۀ عشق جان لی است. در این نظریه وی، انواع عشق را با رنگهای اصلی مقایسه کرده و سه سبک اصلی نیز برای عشق قایل شده است که عبارتند از: عشق به یک فرد آرمانی، عشق با مفهوم بازی و عشق به معنی دوستی. در بین سرایندگان آثار غنایی ادب فارسی، خواجوی کرمانی در منظومه‌های همای و همایون و گل و نوروز مانند دیگر شاعران غنایی، به موضوع عشق و روابط عاشق و معشوق پرداخته است. در این پژوهش سعی شده است که عشق در منظومه‌های خواجو با نظریۀ عشق جان لی مورد بررسی و انطباق قرار گیرد. مسألۀ اصلی این تحقیق، پاسخ به این پرسش است که مفاهیم و ویژگی‌های عشق در این دو منظومه مطابق با کدام نوع عشق در نظریۀ جان لی است؟ نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که عشق در این دو داستان عاشقانه با نظریۀ عشق جان لی به لحاظ ویژگی رمانتیک بودن و برخورداری از سبک پرشور، مطابقت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

271 - بررسی نیاز عشق در شخصیّت تهمینه و سودابه براساس نظریه آبراهام مزلو
فخری زارعی سیدکاظم موسوی علی محمدی آسیابادی

آثار ادبی، از جهت حضور انسان، موضوع نقد روان‌شناختی واقع می‌شوند و بستر مناسبی برای این‌ پژوهش‌ها به شمار می‌آیند. ویژگی برخی از آثار، ارائة تصویری از انسان خودشکوفاست. انسان‌گرایی از جریان‌های تأثیرگذار در روان‌شناسی است که انسان و رسیدنش به خودشکوفایی از مباحث مهم آن چکیده کامل

آثار ادبی، از جهت حضور انسان، موضوع نقد روان‌شناختی واقع می‌شوند و بستر مناسبی برای این‌ پژوهش‌ها به شمار می‌آیند. ویژگی برخی از آثار، ارائة تصویری از انسان خودشکوفاست. انسان‌گرایی از جریان‌های تأثیرگذار در روان‌شناسی است که انسان و رسیدنش به خودشکوفایی از مباحث مهم آن به‌شمارمی‌آید. مزلو، از پیشگامان انسان‌گرایی، الگویی ارائه‌ می‌دهد که در آن نیازهای اساسی را در پنج سطح طبقه‌بندی می‌کند. این الگو در بعضی از آثار مانند شاهنامه که ماهیتی انسان‌محور دارد، قابل بررسی است. هدف این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، بررسی عشق در شخصیت تهمینه و سودابه، براساس نظریة مزلو است که می‌تواند رهنمونی در بررسی دیگر شخصیت‌ها، برای شناسایی انسان خودشکوفا باشد. از این‌رو این دو شخصیت، براساس شاخص‌های هرم مزلو سنجیده می‌شوند. با بررسی این دو شخصیت، تهمینه، الگوی افراد خودشکوفا و سودابه نمونة ناشکوفایی شخصیت معرفی می‌گردد و دلایل آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، شخصیت‌های حماسی تا چه حد به رشد انسانی دست یافته و چه اندازه با الگوهای شخصیت رشدیافتة حوزة روان‌شناسی، منطبق هستند. در میان شخصیت‌های شاهنامه، تهمینه از معاشیق داستان‌های حماسی ـ غنایی است و می‌توان شاهد ویژگی‌های افراد خودشکوفا در رفتار او بود. عشق، موضوع مشترک داستان‌های غنایی و نیازهای نظریة مزلو، تهمینه را تا خودشکوفایی پیش می‌برد و باعث رشد او می‌شود. در تقابل با تهمینه، سودابه را می‌توان مورد توجه قرارداد؛ بررسی شخصیت سودابه بیانگر ناکامی او در تأمین نیازها و گذر نکردن از پایین‌ترین سطوح آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

272 - تحلیل جاندار انگاری عشق در دیوان شمس
زینب حسینی نازنین درویشی

یکی از محوری‌ترین مفاهیم بیان شده در اشعار عرفانی فارسی، عشق است که در قرن هفتم به بنیادی‌ترین اندیشۀ مولوی در غزلیات شمس تبدیل شد. عشق در غزلیات شمس دارای شخصیت انسانی با ویژگی‌های رفتاری خاص است. چیستی صفات انسانیِ حمل شده بر عشق و نحوه و جایگاه بروز این ویژگی‌ها در م چکیده کامل

یکی از محوری‌ترین مفاهیم بیان شده در اشعار عرفانی فارسی، عشق است که در قرن هفتم به بنیادی‌ترین اندیشۀ مولوی در غزلیات شمس تبدیل شد. عشق در غزلیات شمس دارای شخصیت انسانی با ویژگی‌های رفتاری خاص است. چیستی صفات انسانیِ حمل شده بر عشق و نحوه و جایگاه بروز این ویژگی‌ها در مسیر عرفان با توجه به تلقی مولوی از عشق حائز اهمیت است. در این پژوهش صفات و رفتارهای عشق به عنوان موجودی کنش‌گر از غزلیات شمس استخراج شد. کنش‌های عشق در مسیر اعتلای عاشق در رسیدن به حق در پنج مرحلۀ اصلی، که خود شامل سی ویژگی عشقِ انسان‌نماست، دسته‌بندی شد. نتایج نشان می‌دهد که عشق در تجلی صفات خویش بر عاشق از قهری‌ترین بروز خود که خونخوار است به لطیف‌ترین نمود خود که مادر است حرکت می‌کند. مولوی پررنگ‌ترین تصویر عشق را با ویژگی‌های حوزۀ عیش و شادخوای و نیز معشوقی گره زده است و این مفاهیم بیشترین بسامد را دارند. سپس دشمن بودن عشق است که با تصاویر جنگجو، خونخوار، دزد و نظایر آن را نشان می‌دهد و سومین ویژگی مورد توجه مولوی راهنما بودن عشق است. شواهد نشان می‌دهد تصاویری که مولوی در قالب تشخیص از عشق ارائه می‌دهد، بر جنبۀ مهرآمیز عشق تأکید دارد که تا اندازه‌ای با تصویر عشق به عنوان موجودی قهار که در نگاه اول از غزلیات شمس به دست می‌آید، مغایرت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

273 - بررسی کهن‌الگوی زن اغواگر در مثنوی «زهره و منوچهر» ایرج‌میرزا
شکوفه یغمایی محمود صادق زاده هادی حیدری نیا

کهن‌الگوها صورت‌هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشرند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می‌‌دهند و بازشناسی تحولات و دگرگونی‌های آن‌ها می‌تواند شناخت ما را در مورد جریان‌های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره‌های تاریخی افزایش دهد. چکیده کامل

کهن‌الگوها صورت‌هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشرند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می‌‌دهند و بازشناسی تحولات و دگرگونی‌های آن‌ها می‌تواند شناخت ما را در مورد جریان‌های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره‌های تاریخی افزایش دهد. در این تحقیق کهن‌الگوی زن اغواگر در ادبیات با مثنوی زهره و منوچهر ایرج‌میرزا، تحلیل و مقایسه شده است. شاعران بزرگ به کهن‌الگویی زن اغواگر در شعر خویش اشاره کرده‌اند. ایرج‌میرزا، در مثنوی زهره و منوچهر، این کهن‌الگو را دستمایۀ داستان خود قرار داده، زهره را الهۀ عشق نامیده و شخصیتی ویژه به آن بخشیده است. در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا با تعاریفی دقیق و جامع از کهن‌الگو و صور کهن‌الگویی، نمودهای کهن‌الگویی زهره در مثنوی زهره و منوچهر ایرج میرزا بررسی گردد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این روایت ایرج میرزا سرگذشتی شبیه به روایت‌های شفاهی عامیانه داشته است؛ عناصر گوناگون از اسطوره‌های مستقل دیگر در روایتی جدید گرد هم می‌آیند و قصه‌ای نو می‌آفرینند که گاه ممکن است بنیاد وجودی آن با اساس کهن‌الگویی پیشین در تعارض باشد. زهره در این سروده دارای وجوهی متناقض و دوگانه است؛ این امر از آنجا سرچشمه می‌گیرد که آناهیتا ایزدبانوی عشق، آب، پاکی و بی‌آلایشی، قداست و عصمت است و نقطۀ مقابل عشق پاک و الهی، عشق ناپاک و شهوانی است که در روایت‌های سامی و یونانی به زهره، ایشتر و افرودیت نسبت داده شده است، حال این دو ویژگی متناقض به خاطر ماهیت داستانی ایرج میرزا در یک شخصیت جمع شده‌اند تا روایت او را جلوه‌ای دیگر ببخشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

274 - تحلیل شخصیت بلبل در منظومه «هنرستان عالی مرغان» ریاضی یزدی براساس نظریه‌ی عشق «اریک فروم»
مژگان کمال مهریزی سیدخلف حوتی نژاد آسیه ذبیح نیا عمران

مقاله حاضر به بررسی مثنوی هنرستان عالی مرغان از ریاضی یزدی (1290-1360 ه.ق) براساس نظریۀ عشق اریک فروم (1900- 1980م.) می‌پردازد. هنرستان عالی مرغان شعری است غنایی که از زبان مرغان بصورت سمبولیک و تمثیلی، در چهارصد بیت و در هفت قسمت سروده شد. فروم نخستین کسی بود که بحث هن چکیده کامل

مقاله حاضر به بررسی مثنوی هنرستان عالی مرغان از ریاضی یزدی (1290-1360 ه.ق) براساس نظریۀ عشق اریک فروم (1900- 1980م.) می‌پردازد. هنرستان عالی مرغان شعری است غنایی که از زبان مرغان بصورت سمبولیک و تمثیلی، در چهارصد بیت و در هفت قسمت سروده شد. فروم نخستین کسی بود که بحث هنر عشق ورزیدن را مطرح کرد و زمینه‌ای گسترده برای تحقیق و بررسی، ارائه راهکارهای عملی دربارۀ عشق را فراهم ساخت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای و با بهره‌مندی از نظریه‌ی روانشناختی عشق اریک فروم، بر آنست که به این پرسش اصلی پاسخ دهد: بلبل از دیدگاه روانشناسی اریک فروم، به چه میزان از شرایط عاشقی برخورداراست؟ براساس ما‌حصل تحقیق، بلبل در هنرستان عالی مرغان عاشقی راستین است که در راه عشق، سختی‌های بسیاری تحمل می‌کند و مطابق نظریه‌ی فروم از خصایصی چون استغنا، مهربانی، احساس مسئولیت، احترام و معرفت، به طور کامل برخوردار است و با نمودهای واقعی عاشق حقیقی اریک فروم کاملا مطابقت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

275 - بررسی تطبیقی عشق و عقل در اشعار حافظ و آثار فارسی سهروردی
محمد جاوید صباغیان ریحانه واعظ شهرستانی

یکی از مهمترین مضمون‌های مشترک قابل مقایسه در اشعار حافظ و آثار فارسی شیخ اشراق، مفهوم عشق و عقل است. همان اندازه که سهروردی در جایگاه حکیم در تک تک رساله‌های فارسی خود به عقل پرداخته، در سراسر دیوان خواجۀ شیراز نیز سخن از عشق است و هر دو در آثار خود نظری نیز به مفهوم م چکیده کامل

یکی از مهمترین مضمون‌های مشترک قابل مقایسه در اشعار حافظ و آثار فارسی شیخ اشراق، مفهوم عشق و عقل است. همان اندازه که سهروردی در جایگاه حکیم در تک تک رساله‌های فارسی خود به عقل پرداخته، در سراسر دیوان خواجۀ شیراز نیز سخن از عشق است و هر دو در آثار خود نظری نیز به مفهوم مقابل آن داشته‌اند. اگر سهروردی حکیمی است که دل هم در گرو عقل دارد و هم عشق، حافظ نیز شاعری اندیشمند است که از مقولۀ عقل غافل نمانده، همواره در اشعارش به نقد آن پرداخته است. در مجموعۀ آثار فارسی سهروردی تنها یک رساله به عشق اختصاص دارد، ولی به جرأت می‌توان گفت، وی حق مطلب را در مورد عشق ادا کرده، به مراحل و مراتب مختلف آن پرداخته و نقش و جایگاه عشق را در حکمت اشراقی به خوبی تبیین کرده است. پژوهش حاضر بیش از سایر رساله‌ها از رسالۀ فی الحقیقه العشق بهره برده است؛ چرا که بیشتر با اشعار حافظ قابل مقایسه و تطبیق است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای انجام گرفته است. نتیجه این‌که از نظر شیخ اشراق عقل و عشق لازم و ملزوم یکدیگرند. عشق زادۀ عقل است و برای رسیدن به عقل کل که در نزدیک‌ترین فاصله با نورالانوار است، راهی به جز عشق وجود ندارد. از آن سو، حافظ به‌ندرت از عقل قدسی سخن می‌گوید و به جز ابیاتی چند، هر جا سخن از عقل می‌آورد، منظور او عقل جزئی است و در قیاس میان عقل و عشق آنچه برای او اصالت بیشتری دارد، عشق است. این دو متفکر، با وجود اختلاف نظرهایی، در بیان روشِ نائل شدن به حقیقت و در رجحان عشق بر عقل برای وصول به جمال و کمال مطلق با یکدیگر هم‌رأی و هم‌عقیده هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

276 - عشق و خودآئینی در جهان حماسه بر پایۀ مقایسۀ دو شخصیت رستم شاهنامۀ فردوسی و آشیل ایلیاد هومر
ماری افتخارزاده

در این مقاله، به تشریح جایگاه عشق و خودآئینی (استقلال شخصیت)، به‌منزلۀ دو رانۀ روان‌شناختی و درعین‌حال اخلاقی بنیادی هستی بشر، در جهان حماسه خواهیم پرداخت. در جهان حماسه، در مقایسه با عشق، خودآئینی در شالودة هستی قهرمان حماسه قرار دارد؛ به‌عبارتی، در حماسه ها، محور اصلی چکیده کامل

در این مقاله، به تشریح جایگاه عشق و خودآئینی (استقلال شخصیت)، به‌منزلۀ دو رانۀ روان‌شناختی و درعین‌حال اخلاقی بنیادی هستی بشر، در جهان حماسه خواهیم پرداخت. در جهان حماسه، در مقایسه با عشق، خودآئینی در شالودة هستی قهرمان حماسه قرار دارد؛ به‌عبارتی، در حماسه ها، محور اصلی هستیِ قهرمان میل به خودآئینی است و عشق، هرچند پرشور و سوزان، صرفاً تابع آن است. در واقع، در چنین فضایی عشق صرفاً دستاویزی برای حفظ خودآئینی قهرمان است و مرجعیتی بیش از این ندارد. بدین منظور، با روش توصیفی-تحلیلی در ابتدا بر اساس آرای امانوئل کانت در فلسفۀ اخلاق، تعریفی اجمالی از اصل خودآئینی در برابر اصل دیگرآئینی به دست خواهیم داد. سپس، با مقایسۀ دو قهرمان اصلی دو حماسۀ بزرگ تاریخ بشر، یعنی رستم در شاهنامۀ فردوسی و آشیل در ایلیاد هومر، تشریح خواهیم کرد که چگونه محور در دنیای حماسه خودآئینی است و عشق مادون آن محسوب می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

277 - زبان شعر و عشق
سیّد احمد حسینی کازرونی

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه‌های درونی خود را آشکار می‌سازد از عمده‌ترین نوع شعر به شمار می‌رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده‌تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال‌های میانی سدة سوم، یعن چکیده کامل

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه‌های درونی خود را آشکار می‌سازد از عمده‌ترین نوع شعر به شمار می‌رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده‌تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال‌های میانی سدة سوم، یعنی از نخستین روزگار پیدایش شعر دری آغاز شد و قدیم‌ترین نمونۀ آنها را در ابیات بازمانده از حنظلة بادغیسی می‌یابیم، لیکن دورة کمال اشعار غنایی در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز شد، نخستین غزل‌های دل‌انگیز فارسی را رودکی سرود و در نیمة اوّل قرن پنجم، غزل و تغزّل در شعر فرّخی، کمال بسیار یافت. در بعضی از اشعار انوری،‌ ظهیر فاریابی، خاقانی، نظامی، جلال‌الدّین محمّدبن عبدالرّزّاق، غالباً چاشنی عشق محسوس است. عاشقانه‌های سنایی در قرن ششم هجری و عطّار در سدة هفتم از امتیازات خاصی برخوردار است. عاشقانه‌های زمینی و عرفانی به ترتیب به وسیلة سعدی و مولانا به اوج خود رسید و زمینه را برای پیدایش نابغة غزل فارسی، یعنی لسان‌الغیب حافظ شیرازی در قرن هشتم هجری فراهم نمود. غنائیات فارسی، پس از آن مبتلای تکرار مضامین و مفاهیم گردید و در مجموع بعد از آن در عرصة شعر فارسی، نبوغی خارق‌العاده مشاهده نگردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

278 - شخصیت‌پردازی در داستان شیخ صنعان
آرزو احمدبیگی

عطار خالق حکایت‌های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می‌شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان‌های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره‌ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده‌اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از ا چکیده کامل

عطار خالق حکایت‌های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می‌شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان‌های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره‌ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده‌اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در این پژوهش با بررسی شخصیت‌های داستان شیخ صنعان مواردی از شخصیت پردازی مانند: نوع شخصیت‌ها از نظر ایستا و پویا، طریقه مستقیم و غیر مستقیم شخصیت پردازی و ویژگی‌های شخصیت‌ها مشخص شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

279 - بررسی گونه‌های عشق و تجلّی آن در آثار حکیم نظامی گنجوی
قدمعلی سرامی صائمه خراسانی

نظامی عشق را ساری در سراسر عالم وجود می‌داند و اعتقاد دارد همۀ کائنات اعم از جمادی، نباتی، حیوانی و انسانی نسبت به هم جنس خود کشش و جذبه‌ای دارند؛ یعنی جذب و انجذاب میان هم‌جنسان در سراسر جهان جاری است. همین نکته، جذبه‌ای ایجاد کرد که پژوهشی بر روی آن انجام شود؛ این مقا چکیده کامل

نظامی عشق را ساری در سراسر عالم وجود می‌داند و اعتقاد دارد همۀ کائنات اعم از جمادی، نباتی، حیوانی و انسانی نسبت به هم جنس خود کشش و جذبه‌ای دارند؛ یعنی جذب و انجذاب میان هم‌جنسان در سراسر جهان جاری است. همین نکته، جذبه‌ای ایجاد کرد که پژوهشی بر روی آن انجام شود؛ این مقاله به طور تفضیلی، عشق میان آدمیان را بررسی می‌کند که شامل گونۀ اصلی دوگانۀ عشق‌های حقیقی و مجازی است و چون هر یک از این دو به نظام‌های مستتر و مستقر تعلق دارند، یگانه و گونه‌گون به جلوه آمده‌اند. عشق حقیقی حاصل تأمّل در نظام مستتر هستی است که یگانه و بحت و بسیط است، به خدا اختصاص دارد و عشق مجازی چون متوجه آفریده های خداوند و نظام مستقر موجودات است، رنگارنگ و گونه‌گون جلوه می‌نماید. در این مقام، منظومه‌های نظامی به بازنمایی عشق‌های مجازی (عذری و کامجو) و حقیقی (عشق به خدا و پیامبر) اختصاص می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

280 - جلوه‌های عشق در غزلیات وحشی بافقی
علی دهقان مینا پورسعدی

چکیده عشق از اساسی‌ترین موضوعات شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران عامی و عالم و عابد و عارف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. کمال‌الدین وحشی بافقی غزل‌سرای قرن دهم هجری، از جمله شعرای مهم و تأثیرگذار در مکتب واسوخت، با مهارتی ک چکیده کامل

چکیده عشق از اساسی‌ترین موضوعات شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران عامی و عالم و عابد و عارف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. کمال‌الدین وحشی بافقی غزل‌سرای قرن دهم هجری، از جمله شعرای مهم و تأثیرگذار در مکتب واسوخت، با مهارتی که در به‌کارگیری الفاظ دارد سیمای عشق را به اشکال گوناگون به تصویر کشیده است. هدف این تحقیق این بوده که بشناسد که عشق مورد نظر وحشی چه ویژگی‌هایی دارد؟ نتیجة تحقیق حاضر نشان می‌دهد که ویژگیها و صفات عشق در غزلیات وحشی بافقی غالباً با مضامین راجع به مسأله عشق در آثار شاعران عاشق و عارف پیش از او همسانی‌های زیادی دارد. مقام "عشق" در شعر او والا بوده، نوع زمینی و مجازی آن نیز سایه یا واسطة عشق ملکوتی است. در این مقاله جلوه‌های گوناگون عشق در غزل‌های وحشی بررسی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

281 - جلوه‌های عشق و بازتاب گونه‌های آن در داراب‌نامه‌ها
عطا محمد رادمنش افسانه بهرامیان

عشق از اساسی‌ترین موضوع‌های شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران مختلف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی آفریده است. عشق در آثار غنایی که نویسنده در آن، احساسات و عواطف درونی خود را آشکار می‌سازد، محوری‌ترین موضوع به شمار می‌رود. هم‌چنین تجلّی عشق در حماسه چکیده کامل

عشق از اساسی‌ترین موضوع‌های شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران مختلف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی آفریده است. عشق در آثار غنایی که نویسنده در آن، احساسات و عواطف درونی خود را آشکار می‌سازد، محوری‌ترین موضوع به شمار می‌رود. هم‌چنین تجلّی عشق در حماسه‌ها، داستان‌های عاشقانة‌ حماسی زیبایی به ادبیات ایران و جهان عرضه کرده است. داراب‌نامۀ بیغمی، اثری غنایی و داراب‌نامۀ طرسوسی، اثری حماسی، دو گنجینۀ ارزشمند در عرصۀ ادب پارسی هستند. یکی از سوژه‌های برجسته در این دو اثر، که در یکی نقش محوری دارد و در دیگری نقشی فرعی‌تر، عشق است. در واقع، محور اصلی داستان در داراب‌نامۀ بیغمی وجود عشّاقی است که کنش‌ها و واکنش‌ها، تعاملات، احساسات و افکار آن‌ها، قدرت عشق و نقش آن را در پیش‌برد روی‌دادهای داستان به تصویر می‌کشد. ویژگی‌ای که در داراب‌نامۀ طرسوسی کم‌تر به چشم می‌خورد. هرچند پژوهشگران ژرف‌اندیش دربارۀ این دو اثر گرانبها کم و بیش سخن گفته‌اند، میدان برای بررسی این دو اثر، از منظر ادبیات تطبیقی و سنجش دوسویۀ مضامین، فراخ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و مرور بر داراب‌نامۀ طرسوسی و بیغمی در پی تحلیل و بررسی تطبیقی چگونگی و نوع کاربرد مضمون عشق در این دو اثر گران‌بهاست. بنابر نتایج پژوهش حاضر، این آثار دارای مضمون‌های مشترکی چون سفر برای وصال معشوق، عاشق شدن در یک نگاه، عشق غیر انسان به انسان و غیره هستند، امّا با وجود داشتن وجوه اشتراک فراوان، به دلیل تعلّق به دو ژانر مختلف ادبی، از سبک بیانی متفاوت بهره می‌برند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

282 - بررسی تطبیقی مفهوم درد در شعر عطار نیشابوری و حافظ شیرازی
بتول فخراسلام عطیه خراسانی

عطار و حافظ از چهره های درخشان عرفان و ادب فارسی هستند که کلام ایشان به لحاظ سموّ فکر و وسعت اندیشه دربردارنده‌ی برجسته‌ترین مفاهیم عارفانه و عاشقانه است. عشق، جان شوریده‌ی ایشان را به دردمندی کشانیده است و شراره‌های درد از شعر دل انگیز اینان فرو می‌بارد. درد از بن مایه چکیده کامل

عطار و حافظ از چهره های درخشان عرفان و ادب فارسی هستند که کلام ایشان به لحاظ سموّ فکر و وسعت اندیشه دربردارنده‌ی برجسته‌ترین مفاهیم عارفانه و عاشقانه است. عشق، جان شوریده‌ی ایشان را به دردمندی کشانیده است و شراره‌های درد از شعر دل انگیز اینان فرو می‌بارد. درد از بن مایه‌های مشترک و پررنگ سخن ایشان است. انفعالات روحی و شراره‌های درونی شان سبب نزدیکی نگرش و تلقی ایشان نسبت به درد می‌گردد و از سوی دیگر تعلق به دو دوره‌ی زیستی متفاوت و بینونت در جهان‌بینی عرفانی، منجر به بروز تباین در دیدگاه ایشان نسبت به مضمون درد می‌گردد، به این سبب نگارندگان در مطاوی این مقال بر آنند تا رویکرد عطار و حافظ به مفهوم درد را مورد مداقه قرار دهند. از این رو بر اساس روش توصیفی و تحلیلی، با استناد به منابع کتابخانه‌یی و اسناد موجود، ابتدا به بررسی مفهوم درد پرداخته، سپس به بیان وجوه تشابه مفهوم درد در کلام ایشان روی آورده و دغدغه‌های این دو شاعر سحّار و چیره دست را در این زمینه تشریح نموده‌اند. در ادامه به بررسی وجوه تمایز رویکرد ایشان به مفهوم درد پرداخته‌ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

283 - بررسی تطبیقی فراق در غزلیات سعدی و رهی معیری
رضا صادقی شهپر نیره شالی ورکانه

چکیده: فراق از قدیم‌ترین، پُرتوصیف‌ترین و پرمعناترین واژگان در شعر فارسی به ویژه غزل عاشقانه است و شاعران آن را به صور گوناگون توصیف کرده‌اند. هجران و فراق در غزلیات سعدی بیشتر نتیجه بی‌اعتنایی یا قهر معشوق است. شرح فراق و عواطف و احساسات ناشی از آن در شعر سعدی، معمول چکیده کامل

چکیده: فراق از قدیم‌ترین، پُرتوصیف‌ترین و پرمعناترین واژگان در شعر فارسی به ویژه غزل عاشقانه است و شاعران آن را به صور گوناگون توصیف کرده‌اند. هجران و فراق در غزلیات سعدی بیشتر نتیجه بی‌اعتنایی یا قهر معشوق است. شرح فراق و عواطف و احساسات ناشی از آن در شعر سعدی، معمولاً از عجز و افسردگی ناشی نمی‌شود و داغ فراق هم نسبتاً معتدل است و شکایت از معشوق شدید و غلیظ نیست. اما فراق و جدایی در غزلیات رهی غالباً با غصه خوردن و اندوه همراه است. افسردگی رهی در مقایسه با سعدی به مراتب بیشتر است و سعدی کمی خوش بینانه‌تر به این مقوله می‌پردازد. در اشعار رهی دوری و فراق معمولاً نتیجة بی وفایی یا رفتن معشوق است و این معشوق است که سفر می‌کند و از عاشق جدا می شود حال آنکه سعدی گاه از روی ناچاری و به حکم تقدیر، خود می‌رود و رفتن اوست که باعث جدایی می شود. در این مقاله ،جلوه های فراق در غزلیات سعدی و رهی معیری و مشترکات و تفاوت های آن‌ها بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

284 - شکل‌شناسی تطبیقی غم‌نامه‌ها
سید فرید راستگوفر علی محمد فلاحی سید مرتضی طاهری برزکی معصومه جواد زاده

عشق، برجسته‌ترین عاطفة انسانی است و ادبیات بویژه ادبیات داستانی، مناسب‌ترین زمینه برای بازتاب و بیان آن است و از آنجا که عشق به عنوان یکی از ریشه‌دارترین عواطف انسانی در میان همة انسان‌ها ساز و کار مشترک و مشابهی دارد، داستان‌های عاشقانة ملت‌های مختلف نیز در عین برخوردا چکیده کامل

عشق، برجسته‌ترین عاطفة انسانی است و ادبیات بویژه ادبیات داستانی، مناسب‌ترین زمینه برای بازتاب و بیان آن است و از آنجا که عشق به عنوان یکی از ریشه‌دارترین عواطف انسانی در میان همة انسان‌ها ساز و کار مشترک و مشابهی دارد، داستان‌های عاشقانة ملت‌های مختلف نیز در عین برخورداری از ویژگی‌های فرهنگی خود، مشابهات و مشترکات آشکاری دارند و در نتیجه روال و ساختاری همانند. در این مقاله با بهره‌گیری از شیوه‌های ساختارشناسی و تطبیقی کوشیده‌ایم تا با بررسی داستان‌های عاشقانة ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف و تطبیق آن‌ها با یکدیگر ساختار کم و بیش همانند آن‌ها را باز نمائیم، در این بررسی برای پرهیز از تفصیل، بیشتر بر پنج داستان تریستان و ایزوت، رومئو و ژولیت، لیلی و مجنون، ورقه و گلشاه و هیر و رانجها تکیه کرده‌ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

285 - رویکردهای شعر معاصر عرب
رسول حیدری

چکیده امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت چکیده کامل

چکیده امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت از گذشته خویش کرده است. از نظر محتوایی نیز شعر معاصر عرب چهرة جدیدی به خود گرفته است؛ علاوه بر توصیفات طبیعی و عاشقانه سرایی و توجه خاص به جنس زن، که تقریباً از مضامین رایج شعر عرب است، بروز برخی مسائل جدید نیز باعث تغییر شعر عرب در ساحت اندیشه شده است؛ جنگ جهانی اول و دوم، نهضت مقاومت فلسطین، جنگ شش روزة اعراب، استعمار و همچنین آشنایی جهان عرب با دنیای غرب و به تبع آن تغییرات بنیادین در نوع زندگی و نحوة نگاه اعراب به جهان پیرامون، همه عواملی هستند که شعر امروز عرب را دستخوش تغییر کرده&zwnj;اند. اصلی&zwnj;ترین نتیجة عوامل فوق در شعر امروز عرب، ایجاد روح ناامیدی و یأسی است که بر شعر این دوره سایه افکنده است، تا جایی که از این اشعار، با عنوان خاص عبیثیه یاد می&zwnj;شود. بدر شاکرسیاب، نازک الملائکه، نزار قبانی، عبدالوهاب بیاتی، آدونیس، بلند الحیدری و محمد مفتاح الفیتوری، شعرایی هستند که نمونه اشعارشان در نوشتار حاضر بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

286 - بررسی تطبیقی عشق در غزلیات مولانا، سعدی و حافظ
عبدالله نصرتی راضیه بهرامی

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و جلوه‌های گوناگونی در آثار ادبی دارد. در مقاله حاضر به شیوة تطبیقی عشق در غزلیات سه شاعر بزرگ ادب فارسی مولانا، سعدی و حافظ بررسی گردیده و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت آن‌ها در باب عشق بیان چکیده کامل

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و جلوه‌های گوناگونی در آثار ادبی دارد. در مقاله حاضر به شیوة تطبیقی عشق در غزلیات سه شاعر بزرگ ادب فارسی مولانا، سعدی و حافظ بررسی گردیده و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت آن‌ها در باب عشق بیان شده است. تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا، سعدی و حافظ دربارۀ عشق می‌تواند در روشنگری پیچیدگی‌های این موضوع جهان‌شمول موثر باشد. همچنین با بررسی دیدگاه آنان علت شهرت هر یک در گونه‌ای از غزل عاشقانه مشخص خواهد شد. بر اساس نتایج حـاصل از این پژوهـش، می‌توان در یک نگاه کلّی بیان کرد که وجه غالب عشق از منظر سعدی، مجازی و زمینی، از منظر مولانا، عارفانه و حقیقی و از منظر حافظ، رندانه است. این شاعران به دشواری‌های بی‌پایان و ازلی و ابدی بودن عشق، رجحان عشق بر عقل و بی‌توجهی به عیب –جویی‌های مدعیان تأکید دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

287 - نگاهی به تغنیّات مهدی اخوان ثالث (م. امید)
مهدی فاموری راضیه بازیار

چکیده مهدی اخوان ثالث شاعر بزرگ معاصر، یکی از ستون‌های شعر نوین فارسی است. بخشی مهم از میراث شعری اخوان ثالث را تغنیات، غزل‌ها و غزل‌واره‌های او بر‌می‌سازد. دغدغه‌های نظری م. امید دربارة شعر و شاعری نیز پیوندی استوار با تلقی او از تغنّی و غزل و جوهر غزل و غنا دارد. آنچ چکیده کامل

چکیده مهدی اخوان ثالث شاعر بزرگ معاصر، یکی از ستون‌های شعر نوین فارسی است. بخشی مهم از میراث شعری اخوان ثالث را تغنیات، غزل‌ها و غزل‌واره‌های او بر‌می‌سازد. دغدغه‌های نظری م. امید دربارة شعر و شاعری نیز پیوندی استوار با تلقی او از تغنّی و غزل و جوهر غزل و غنا دارد. آنچه در این گفتار صورت گرفته، نگاهی اجمالی به محتوا و صورت تغنیّات اوست. عشق در شعر و اندیشة مهدی اخوان ثالث، برخلاف بسیاری از معاصران، واجد همان صفاتی است که از روح یک انسان عارف‌مآب سنتی سراغ داریم. زبان اخوان ثالث در غزل‌واره‌ها به مانند سایر اشعار موفق او از ترکیب دو وجه "آرکائیسم" و "زبان امروز" و پیوند این دو در بستر "گرایش به منطق نثر" سامان یافته است. تفاوت اصلی زبان شعر اخوان در این آثار با سایر اشعار او در این است که در اینجا آرکائیسم رنگ کمتری دارد و گرایش به منطق نثر، خاصه در افتتاحیة اشعار نمود کمابیش بیشتری دارد. زبان اخوان ثالث در غزل‌واره‌ها، در لحظه‌های اوج، به سوی آرکائیسم حرکت می‌کند. تصویر نیز در شعر مهدی اخوان‌ثالث و خاصه در غزل‌واره‌های وی نقشی بسیار مهم دارد؛ اما موفقیتِ او تقریباً آنگاه به دست می‌آید که شعر وی به "شعر نحو" نزدیک می‌شود. نگاهی به برخی صنایع و شگردهای پر کاربرد در تغنیات م. امید، بخش دیگر این گفتار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

288 - بررسی تطبیقی عشق در اشعار عبدالوهاب بیاتی ومنوچهر آتشی
احمدرضا حیدریان شهری محدثه مفلحی

موضوع عشق یکی از مضامین مکتب رمانتیسم است؛ از جمله اصول مکتب رمانتیسم، دوری از وطن، دوری از معشوق و یادآوری دوران کودکی ونوجوانی می‌باشد که عبدالوهاب البیاتی و منوچهر آتشی، دو شاعر معاصر عربی و فارسی از جمله شعرایی هستند که تحت تاثیر مکتب رمانتیسم قرار گرفته‌اند و مضامی چکیده کامل

موضوع عشق یکی از مضامین مکتب رمانتیسم است؛ از جمله اصول مکتب رمانتیسم، دوری از وطن، دوری از معشوق و یادآوری دوران کودکی ونوجوانی می‌باشد که عبدالوهاب البیاتی و منوچهر آتشی، دو شاعر معاصر عربی و فارسی از جمله شعرایی هستند که تحت تاثیر مکتب رمانتیسم قرار گرفته‌اند و مضامین بدیعی از عشق را در شعر خود نمودار می سازند؛ شعر این دو شاعر سترگ از زوایای گوناگون، قابلیت بررسی تطبیقی را داراست از جمله نمودهای مشترک عشق در شعر دو شاعر عبارتنداز: حس دلتنگی برای وطنی که از آن دور مانده‌اند، یادآوری دوران کودکی و نوجوانی و عشق به معشوقه‌ای که آرزوی وصال او را در سر داشته‌اند و هرگز به او نرسیده‌اند؛ هدف از نگارش تحقیق حاضر، بررسی شعر دو شاعر از دیدگاه ادبیات تطبیقی است به گونه ای که وجوه تشابه بینش رمانتیکی و نمود نوستالژی در شعرشان به روشنی برای مخاطب تبیین گردد؛ در این پژوهش تلاش شده است تا اشعار این دو شاعر بزرگ در حوزه عشق به بکارگیری روش تطبیقی مبتنی بر تحلیل مورد کندو کاو قرار گیرد و تشابه خطوط فکری و شعری این دو شاعر بیش از پیش آشکار شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد هر دو شاعر توانسته اند مضمون عشق را با برخی وجوه مشترک به تصویر کشند با این تفاوت که البیاتی عشق را با ترسیم فضای ظلم و ستم جامعه برای مخاطب ترسیم می‌کند و با زبانی به دور از غموض و آتشی نیز در اشعار خود، عشق را با عنصر خیال در می‌آمیزد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

289 - معناشناسی مضمون «عشق» در سروده‌های میرزادۀ عشقی و نقش آن در بیان مضامین سیاسی- اجتماعی
علی محمّدی فاطمه کولیوند

انقلاب مشروطه و وقایعی که به دنبال داشت، تحولی وسیع در سطح جامعۀ ایران به وجود آورد. در نتیجه اشخاص بزرگی در سطوح مختلف، تحت تأثیر این تحولات فعالیت داشتند و برخی نیز آثاری از خود به جای گذاشتند. در عرصۀ ادبیات، شخصیت‌های برجسته‌ای همگام با دیگر اقشار جامعه در جهت آن تح چکیده کامل

انقلاب مشروطه و وقایعی که به دنبال داشت، تحولی وسیع در سطح جامعۀ ایران به وجود آورد. در نتیجه اشخاص بزرگی در سطوح مختلف، تحت تأثیر این تحولات فعالیت داشتند و برخی نیز آثاری از خود به جای گذاشتند. در عرصۀ ادبیات، شخصیت‌های برجسته‌ای همگام با دیگر اقشار جامعه در جهت آن تحول نوین حرکت کردند. میرزادۀ عشقی نیز یکی از کسانی است که پس از کودتای 1229 به مخالفت با خاندان قاجار و استبداد بیرونی و درونی پرداخت. او با انتشار روزنامۀ قرن بیستم مبارزاتش را گسترش داد و سرانجام جانش را بر سر این راه گذاشت. عشقی را می‌توان یکی از پیشگامان تجدد در دو سطح سیاست و ادبیات به شمار آورد. در اشعار عشقی مضامین نوینی چون وطن‌خواهی، بیدادستیزی، اشاره به تجدد و... وجود دارد؛ اما یکی از مضامینی که شاید به اندازۀ مضامین سیاسی- اجتماعی در شعر او، برجسته نباشد، مضمون عشق است. هر چند حجم این اشعار در مقابل اشعار سیاسی او، کمتر است؛ اما از جهاتی همچون: نوستالژی در عشق، نگاه به زن، نوآوری در طرح مضامین عاشقانه و... برجسته است. از سوی دیگر ردپایی از عشق در اشعار سیاسی- اجتماعی عشقی دیده می‌شود که به نظر می‌رسد نخستین نواهایی باشد که عشق و سیاست را به یکدیگر پیوند می‌زند. عشقی تعدادی از اشعار سیاسی- اجتماعی خود را در پیوند با عشق و یا در طرحی عاشقانه و رمانتیک ارائه کرده است. این پیوند میان عشق و سیاست که مانع از ملالت و دلزدگی اشعار سیاسی- اجتماعی او شده، بر تأثیر کلام نیز افزوده است و شعر او را از سروده‌های شاعرانی که شعرشان بیشتر شبیه به یک مرام‌نامۀ سیاسی ـ اجتماعی است، ممتاز کرده است. این پیوند، در اشعار وطنی شاعر برجسته‌تر از سروده‌های دیگر اوست تا جایی که وطن را به عنوان معشوقِ اول عشقی به نمایش می‌گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

290 - درونمایۀ عشق در ترانه‌های گیلکی
شهره شیرین کام

پژوهش در ترانه‌ها به علت خاستگاه ملی و مردمی آن شیوه‌ای کارآمد برای فهم جزئیات فرهنگ توده به شمار می‌آید. این مقاله برآن است تا با بررسی ترانه های عاشقانه گیلکی به تحلیل محتوایی آن پرداخته و با کشف و آشکار سازی لایه های نهفته در آن ها، به افکار و اندیشه ها، اعتقادات و ا چکیده کامل

پژوهش در ترانه‌ها به علت خاستگاه ملی و مردمی آن شیوه‌ای کارآمد برای فهم جزئیات فرهنگ توده به شمار می‌آید. این مقاله برآن است تا با بررسی ترانه های عاشقانه گیلکی به تحلیل محتوایی آن پرداخته و با کشف و آشکار سازی لایه های نهفته در آن ها، به افکار و اندیشه ها، اعتقادات و ارزش های اخلاقی این مردم پی ببرد. ترانه ها را به واحد های تحلیلی تقسیم کرده، سپس از طریق تعبیر و تعمیم بخش های مرتبط متن، به نتیجه گیری پرداختیم. یافته ها نشان می دهد که دوری از خشونت، حرمت و حیا، احترام به زنان، پای بندی به سنت و اخلاق در قالب سادگی بیان و تصاویر بومی، کاربرد تشبیهات ادبی ساده و به دور از انعقاد از مهم ترین خصوصیات ترانه های عاشقانه گیلکی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

291 - نگاهی به واسونک ها و ترانه های عروسی منطقۀ هندیجان
فاطمه شهبازی آزاده عبادی

ترانه ها و واسونک ها از دلنشین ترین قالب های شعری زبان فارسی هستند که قدمت شفاهی و مکتوب چندین هزار‌ساله دارند و در زبان ها و گویش های مختلف ایرانی از جمله گویش هندیجانی رونق داشته اند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ترانه های محلی مربوط به مجالس شادی و عروسی در چکیده کامل

ترانه ها و واسونک ها از دلنشین ترین قالب های شعری زبان فارسی هستند که قدمت شفاهی و مکتوب چندین هزار‌ساله دارند و در زبان ها و گویش های مختلف ایرانی از جمله گویش هندیجانی رونق داشته اند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ترانه های محلی مربوط به مجالس شادی و عروسی در شهرستان هندیجان است تا با ثبت این ترانه‌ها، هم آیین عروسی در این منطقه ماندگار شود و هم ماندگاری گویش این منطقه رقم بخورد. در این مقاله پنج ترانۀ محلی شهرستان هندیجان بررسی و تحلیل شده اند و در خلال آن به ضرورت، به شرح مختصر آیین مقدس ازدواج در این منطقه نیز پرداخته شده است. این ترانه ها به روش میدانی و از دو منطقۀ هندیجان شمالی و هندیجان جنوبی و روستاهای اطراف مثل کریم آباد، چم تنگ، چهل منی، دریهک و غرابی جمع آوری شده است. این ترانه ها و واسونک ها دربردارندۀ شور و شوق و هیجان نزدیکان و بستگان عروس و داماد است و علاوه بر این که بازگوی مراسم گوناگون و ویژۀ یک ازدواج است، با مطالعۀ آن ها می توان به سبک زندگی، آداب و رسوم و جهان بینی مردم این منطقۀ کهن پی برد. این شعرها و ترانه ها، که سرایندۀ مشخصی ندارند، از آغاز مراسم عروسی تا پایان، به وسیلۀ زنان و یا کسانی که در این زمینه خبره بوده اند، خوانده می شده است. با توجه به پیشرفت ارتباطات و وارد شدن به عصر فناوری، این سرودهای بومی، رفته‌رفته کم‌رنگ شده و گاهی حتی از بین رفته اند و با توجه به این که این آوازها سهم عمده ای در مردم‌شناسی و ساختار فرهنگ ملی هر سرزمین دارند، ثبت و ضبط آن ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

292 - بررسی مضامین عرفانی در داستان «اصلی و کرم» بر مبنای روایت‌های ایران و ترکیه
سکینه رسمی عاتکه رسمی

10.30495/irll.2021.1911037.1385

اسطوره، بیانی پر رمز و راز است که در تمامی ادوار تاریخ بشری در پیوند با انسان به وجود می‌آید، می‌بالد، تغییر و تحوّل می‌یابد و با تنوّع و گونه‌های مختلف دیده می‌شود. اسطوره‌ها با دربرگرفتن مضامین فرازمانی و فرامکانی، انواع مختلف و متنوعی دارند که از آن میان می‌توان به ا چکیده کامل

اسطوره، بیانی پر رمز و راز است که در تمامی ادوار تاریخ بشری در پیوند با انسان به وجود می‌آید، می‌بالد، تغییر و تحوّل می‌یابد و با تنوّع و گونه‌های مختلف دیده می‌شود. اسطوره‌ها با دربرگرفتن مضامین فرازمانی و فرامکانی، انواع مختلف و متنوعی دارند که از آن میان می‌توان به اسطوره‌های تولّد، قهرمان، خلقت، عشق و ازدواج، مرگ، حرص و آز، نیکی و همچنین اسطوره‌های طبیعت اشاره کرد. اسطورۀ قهرمان یکی از مهم‌ترین اسطوره‌هاست که در بین ملل مختلف و در زمان‌های مختلف نمود یافته است. داستان سلوک قهرمانانی که غرور خویش را در هم شکسته و با گذر از عشق مجازی، عشق حقیقی را دریافت کرده‌اند، از مضمون مایه‌های مشترک آثار ادبی جهان است که در قالب اسطوره روی می نماید. این امر در روایت‌های مختلف داستان اصلی و کرم، نمود برجسته‌ای دارد. قهرمانان داستان همچون ققنوس در آتش می‌سوزند تا با فنای خویش، بقا را تجربه کنند. این مقاله بر مبنای مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی که با نگرش فرامرزی، وجوه مشترک برآمده از روح مشترک بشری را در آثار ادبی مورد بررسی قرار می دهد، مضامین عرفانی در داستان اصلی و کرم را بر اساس روایت‌های ایران و ترکیه، تبیین می کند تا ضمن مشخص کردن روابط ادبی ایران و ترکیه، نمود عرفان در داستان‌های عاشیقلار را روشن سازد. براساس دستاوردهای این تحقیق، عناصر درویش یاریگر، بوتا، عشق، دختر ترسا، پیر خرد، سفر، سختی راه عشق، گذر از عشق مجازی، فنا و دست‌یابی به حقیقت اصیل، صرف نظر از تفاوت‌های جزئی، مضامین مشترک این روایت‌هاست که بخشی به خاطر کهن الگو‌هاست و بخشی از تأثیر و تأثّر ناشی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

293 - اثر تجربیات منفی از پلتفرم‌های تحویل آنلاین غذا بر میل به اجتناب و میل به تلافی در صنعت گردشگری (مورد مطالعه شهر تهران)
یزدان شیرمحمدی داود کارگرزداه

امروزه استفاده از پلتفرم‌های تحویل آنلاین غذا در طول همه‌گیری افزایش یافته و شکایات و بررسی‌های منفی نیز افزایش یافته است که به‌صورت آنلاین برای دیدن همه در دسترس است. لذا، مساله اصلی مطالعه حاضر اثر محرک‌های تجربیات منفی از برند بر میل به اجتناب و میل به تلافی از طریق چکیده کامل

امروزه استفاده از پلتفرم‌های تحویل آنلاین غذا در طول همه‌گیری افزایش یافته و شکایات و بررسی‌های منفی نیز افزایش یافته است که به‌صورت آنلاین برای دیدن همه در دسترس است. لذا، مساله اصلی مطالعه حاضر اثر محرک‌های تجربیات منفی از برند بر میل به اجتناب و میل به تلافی از طریق خیانت و نفرت از برند با در نظرگیری متغیر تعدیل گر عشق به برند در پلتفرم‌های توزیع غذا در صنعت گردشگری شهر تهران است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی-همبستگی می‌باشد. جامعه آماری تمامی مدیران، کارشناسان و کارکنان پلتفرم‌های توزیع غذا در صنعت گردشگری شهر تهران می‌باشد. با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی حجم نمونه 170 نفر بدست آمد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه‌ استاندارد بود که روایی‌صوری آن بااستفاده از نظر اساتید مدیریت و روایی‌سازه بااستفاده از تحلیل عاملی و پایایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تائید قرارگرفت. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزارهای SPSS22 و SmartPLS4 انجام شد. نشان داده شد که تجارب منفی تاثیر مثبت و معناداری بر خیانت به برند و نفرت از برند دارد. تاثیر مثبت و معنی‌دار خیانت به برند و نفرت از برند بر نتیجه متقابله نیز مورد تایید قرار گرفت. در نهایت، نشان داده شد تجارب منفی با تعدیلگری عشق به برند نیز بر خیانت به برند و نفرت از برند تاثیر منفی و معنی داری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

294 - آغاز‌ و پایان‌بندی در رمان تاریخی عشق و سلطنت
آسیه گودرزی نژاد امیربانو کریمی عبدالحسین فرزاد

هر روایتی باید آغاز و پایانی متناسب با گونة ادبی خود داشته باشد، زیرا چگونگی آغازبندی و پایان بندی هر روایت می تواند در گیرایی یا دل‌زدگی آن کارگر افتد. این مقاله به بررسی آغازبندی و پایان‌بندی رمان تاریخی عشق و سلطنت نوشتة موسی نثری همدانی اختصاص دارد. هدف اصلی این مقا چکیده کامل

هر روایتی باید آغاز و پایانی متناسب با گونة ادبی خود داشته باشد، زیرا چگونگی آغازبندی و پایان بندی هر روایت می تواند در گیرایی یا دل‌زدگی آن کارگر افتد. این مقاله به بررسی آغازبندی و پایان‌بندی رمان تاریخی عشق و سلطنت نوشتة موسی نثری همدانی اختصاص دارد. هدف اصلی این مقاله بررسی انواع فن‌ها و کارکردها ی آغازبندی و پایان بندی رمان مذکور است. در این رمان نویسنده با به کارگیری روایت خطی توانسته است با آغازبندی آرام و توصیفی، وارد بحران داستان یعنی نبرد قهرمانان داستان برای رسیدن به پیروزی در جنگ و عشق شود و با گذر از میانة داستان، در پایان بندی نیز به تعادل ثانویه و پی‌رنگ بسته و قطعی بر سد. درنتیجه آغاز بندی متعادل، آرام و توصیفی و پایان بندی با روایتی مفهوم برای خواننده و رسیدن به فرجام مشخّص و قطعی که از خصوصیّات رمان های تاریخی و سنتی ایرانی است، در این رمان نیز به‌خوبی مشاهده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

295 - ویژگی های سبکی در مثنوی دولرانی و خضرخان امیرخسرو
مریم کارگر ماندانا منگلی

10.30495/noskheh.2023.704298

امیرخسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی‌گوی هندوستان، در نیمۀ دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت، در حوزۀ تصوف به او مقام و مرتبه‌ ویژه‌ای بخشید. منظومۀ غنایی، ادبی و تاریخی ‌دَوَل‌رانی‌خَضِر‌خان ا چکیده کامل

امیرخسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی‌گوی هندوستان، در نیمۀ دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت، در حوزۀ تصوف به او مقام و مرتبه‌ ویژه‌ای بخشید. منظومۀ غنایی، ادبی و تاریخی ‌دَوَل‌رانی‌خَضِر‌خان از مثنوی های اوست که مشتمل بر 4519 بیت است. این مثنوی به بحرهزج مثمن مقصور یا محذوف در داستان واقعی عشق خضر‌خان، پسر علاء‌الدیّن‌محمّد‌شاه‌خلجی با دیول‌دی دختر راجه‌گجرات است. منظومه غنایی دولرانی و خضرخان امیرخسرو با رویکرد عرفانی تدوین شده است و آموزه‌های حکمی و عرفانی در اشعار او کاملا آشکار است. اشعار وی عمدتاً عاشقانه است؛ اما به دلیل تأثیر افکار پیشینیان در حوزۀ به کارگیری اصطلاحات عرفانی، برخی از ابیات وی می تواند قابل حمل بر مضامین عارفانه و به نوعی بازتاب مسایل اجتماعی روزگار شاعر باشد. امیرخسرو در اشعارش از انواع صنایع بدیعی همچون تلمیح، مراعات نظیر، جناس، واج آرایی و... انواع صور خیال همچون تشبیه و استعاره، مجاز و... بهره برده است. منظومۀ غنایی دولرانی و خضرخان در سال 1988 م. در ادارۀ ادبیات دهلی منتشر شد. هم چنین متن فارسی آن در 1336 ش با پیشگفتار و حواشی به زبان اردو در بمبئی چاپ شد. رشید احمد انصاری در سال 1917 منظومه دولرانی و خضرخان تصحیح و با مقدمه اردو در دهلی منتشر کرد. مبنای کار مقاله حاضر نسخه اخیر است که تلاش شد تا شرح و تحلیل متن انجام پذیرد و ارائه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

296 - معرفی و بررسی رسالۀ عین المعانی فی شرح اسماء الربانی
احمدرضا یلمه ها مهدیه ولی

نسخ خطی باقی‌مانده از گذشتگان جزء مهمی از فرهنگ و تمدن محسوب می‌شود که لزوم توجه به آن به‌عنوان یکی از گنجینه‌های مواریث فرهنگی بسیار بااهمیت است. بر این اساس، یکی از شیوه‌های توجه به هویت و شناسنامۀ وجودی جوامع، جمع‌آوری و تدوین نسخ خطی و برنامه‌‌ریزی دقیق برای شناسایی چکیده کامل

نسخ خطی باقی‌مانده از گذشتگان جزء مهمی از فرهنگ و تمدن محسوب می‌شود که لزوم توجه به آن به‌عنوان یکی از گنجینه‌های مواریث فرهنگی بسیار بااهمیت است. بر این اساس، یکی از شیوه‌های توجه به هویت و شناسنامۀ وجودی جوامع، جمع‌آوری و تدوین نسخ خطی و برنامه‌‌ریزی دقیق برای شناسایی و معرفی این آثار است. با وجود تلاش‌های بسیاری که در سدۀ اخیر برای معرفی و تصحیح گنجینۀ غنی ادبیات منظوم و منثور فارسی به‌وسیلۀ پژوهشگران و اندیشمندان صورت گرفته‌، چه بسا شاعران و نویسندگان توانمندی که هنوز آثارشان در پردۀ خمول و گمنامی باقی مانده ‌است و این آثار نفیس در گوشه‌کنار کتابخانه‌های مختلف در زاویۀ نسیان و فراموشی است. رسالۀ عین‌المعانی فی شرح اسماء ربانی عشقی شطاری، از آثار نفیس دورۀ صفوی است که تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. لذا نگارندگان بر آن شدند تا در این مقاله، ضمن معرفی این اثر به بررسی محتوای آن نیز بپردازند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

297 - شرح حال و معرفی دیوان اشعار محزون
حسین آقاحسینی پروانه وصال

غلامحسین محزون از شاعران گمنام سدۀ سیزده هجری قمری است که در حدود سال 1239در دهاقان از توابع استان اصفهان چشم به جهان گشود. دیوان برجای‌مانده از وی تک‌نسخه‌ای، منحصربه‌فرد و شامل قصاید، مسمط‌ها وغزلیاتی است که شاعر، خود به خط شکستۀ نستعلیق تحریر نموده است. مضمون قصاید و چکیده کامل

غلامحسین محزون از شاعران گمنام سدۀ سیزده هجری قمری است که در حدود سال 1239در دهاقان از توابع استان اصفهان چشم به جهان گشود. دیوان برجای‌مانده از وی تک‌نسخه‌ای، منحصربه‌فرد و شامل قصاید، مسمط‌ها وغزلیاتی است که شاعر، خود به خط شکستۀ نستعلیق تحریر نموده است. مضمون قصاید و مسمط‌های او اغلب مراثی شهدای کربلاست، به همین سبب فضای کلی اشعار غم‌آلود است. محزون اکثر مسمط‌هایش را از سعدی تضمین کرده و موضوع غزلیاتش بیشتر عشق و دلدادگی است. با توجه به ویژگی‌های شعری‌اش، سبک شعری او سبک بازگشت ادبی به شمار می‌رود. وی از انواع صور خیال بسته به تناسب بهره برده است. در این مقاله سعی شده علاوه بر شرح مختصری از زندگانی شاعر و ویژگی‌های شعر او، به معرفی نسخۀ خطی دیواناشعار او پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

298 - تأملی بر نسخ خطی آثار سعدالدین احمد انصاری
پرویز صفرعلی علی زمانی علویجه فاطمه کوپا فاطمه معین الدینی

مطالعه و بررسی دقیق نسخه‌های خطی جنبه‌های مختلف اجتماعی‌سیاسی و گرایش‌های فکری عقیدتی و فراز و فرد و تحولات فرهنگی‌ادبی هریک از دوره‌های تاریخی را نمایان خواهد ساخت. با توجه به همجواری و میراث مشترک فرهنگی بین ایران و سرزمین‌هایی چون افغانستان، زبان فارسی در این مناطق گ چکیده کامل

مطالعه و بررسی دقیق نسخه‌های خطی جنبه‌های مختلف اجتماعی‌سیاسی و گرایش‌های فکری عقیدتی و فراز و فرد و تحولات فرهنگی‌ادبی هریک از دوره‌های تاریخی را نمایان خواهد ساخت. با توجه به همجواری و میراث مشترک فرهنگی بین ایران و سرزمین‌هایی چون افغانستان، زبان فارسی در این مناطق گسترش فراوانی یافته و آثار بسیاری به زبان فارسی در این مناطق تهیه شده است. افغانستان از دیرباز یکی از کانون‌های نسخه‌پردازی و کتابت نسخه‌های خطی به زبان‌های فارسی و عربی بوده است و یکی از شاعرانی که نسخ خطی آثارش نمایندۀ اهمیت و نقش مؤثر او در ترویج زبان و ادب فارسی در ایران و افغانستان است، سعدالدین احمد انصاری است. وی در قرن دوازدهم هجری می‌زیسته و نسخه‌های خطی فراوانی از ایشان در اطراف و اکناف جهان وجود دارد که با شناساندن آن‌ها می‌توان آگاهی بیشتری دربارۀ شخصیت و سبک و سیاق این شاعر به دست آورد. تحقیق حاضر که با هدف بررسی نسخ خطی آثار شیخ سعدالدین احمد انصاری انجام یافته، از نظر زمانی یک پروهش تاریخی و از نظر روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانه‌ای و میدانی است. تحقیق حاضر به شیوۀ تحلیل کیفی اطلاعات انجام شده است. پژوهش حاضر ضمن معرفی و بررسی نسخه‌های خطی آثار سعدالدین انصاری، تفکر عرفانی و مختصات و ساختار نسخ خطی آثار انصاری، چهرۀ واقعی ایشان را آشکار می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

299 - آتش عشق از دیدگاه مولانا
نصرالله امامی اسماعیل عبدی مکوند

آتش یکی از چشمگیرترین پدیده های عالم هستی با داشتن صفات برجسته ای، همچون حیات بخشی، مرگ آفرینی، شورآفرینی، حرارت بخشی، پاک کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خ چکیده کامل

آتش یکی از چشمگیرترین پدیده های عالم هستی با داشتن صفات برجسته ای، همچون حیات بخشی، مرگ آفرینی، شورآفرینی، حرارت بخشی، پاک کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خود در مقام تبیین اندیشه‌های عرفانی خود به خصوص اندیشه های وحدت وجودی، از تمثیل آتش و ویژگی‌های آن بهره های فراوان برده است. دراین باره، وی با کمک آتش و مضامین آن توانسته است زیباترین و بهترین تمثیل ها و تعبیرات ممکن را برای نشان دادن نسبت خالق و مخلوق و رابطة آنها ترسیم و مفاهیم مبتکرانه و دل پذیری را خلق و ارائه نماید. صفات مشابه عشق، همچون شوق و ذوق هم آتش شمرده شده اند. مجموعة آنچه درزبان قرآن " هدایت " نامیده می شود و مجموعة آنچه درنظر مولانا و عارفان " عشق" تعبیر می‌شود، به نور و آتش تشبیه می گردد. آتش به صورت عشق در عرفان حضور یافته و در همة کشف و شهودهای عارفان همواره نور و آتش به نوعی دیده می شود. در اندیشه‌های مولانا، آتش در مصداق های آتش حق، آتش غیرت، آتش قهرالهی، آتش انبیا(ابراهیم و موسی)، آتش ریاضت و مشکلات سیروسلوک، آتش غفلت، آتش خوف حق، آتش فقر، آتش هجران، آتش کلام و سخن، آتش عشق، آتش غم، آتش امراض و بیماری، آتش نفس، آتش شهوت، آتش حرص، آتش چاپلوسی، آتش حسادت، آتش گناه، آتش بخل، آتش شوم، آتش بلا، آتش شیون و زاری، آتش جهنم، آتش ابلیس، آتش عذاب، عنصر آتش و... به چشم می خورد. آتش عشق با 120 بار تکرار، پربسامدترین کاربرد آتش در سخن مولاناست. در این مقاله، کارکرد آتش در عشق از دیدگاه مولانا نمایانده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

300 - که هرگز از تو نگردم نه بشنوم پندی ( پندناپذیری عاشق )
حسین آقاحسینی هاشم باقرزاده

عشق، پدیده‌ای روانی و حالتی روحی است که با تجربة شخصی و دریافتی درونی همراه است. وصف عشق و شرح حالات عاشق و معشوق در ادبیات، جلوة خاص و گسترده‌ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارة عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعا است. در ادبیات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در چکیده کامل

عشق، پدیده‌ای روانی و حالتی روحی است که با تجربة شخصی و دریافتی درونی همراه است. وصف عشق و شرح حالات عاشق و معشوق در ادبیات، جلوة خاص و گسترده‌ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارة عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعا است. در ادبیات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در جلوه‌های گوناگون عشق مجازی و چه در میراث عرفان، در مرتبة ملکوتی عشق انسان به خدا و عشق خدا به انسان، از زیباترین و درخشان‌ترین گوهرهای تفکر و اندیشة بشری است. در این میان منظومه‌های غنایی و عاشقانه در توصیف صحنه‌های عشق و دلدادگی، حائز اهمیت فراوانی است. شرح ویژگی‌های عاشق و معشوق و تعاملات آنها در این آثار جایگاه ویژه‌ای دارد. یکی از ویژگی‌های عشّاق و صفت اخلاقی برجسته آنها، پندناپذیری آنان است که این مطلب رویارویی آنان را با ناصحان و ملامتگران به دنبال دارد؛ اغلب این ناصحان نیز از خویشان و نزدیکان عاشق به شمار می‌روند و در پیشبرد داستان تأثیر مهمی دارند. در این مقاله به چرایی و علل و زمینه‌های پندناپذیری عشّاق و اقسام ناصحان و نوع پندهای آنان توجّه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

301 - کارکردهای درمانی عشق در غزل های حافظ
محمدحسین نیکدار اصل

10.30495/pars.2023.703150

عشق موضوعی برجسته و هویت بخش در دیوان حافظ است که از دیدگاه های گوناگون می توان به آن نگریست. افزون بر جستارهای شناخته شده که در این زمینه انجام شده است و همواره به مبانی عرفانی عشق حافظ توجه شده و گاهی نیز پژوهشگران سیر آن را در زمین و روابط انسانی جستجو کرده اند، باید چکیده کامل

عشق موضوعی برجسته و هویت بخش در دیوان حافظ است که از دیدگاه های گوناگون می توان به آن نگریست. افزون بر جستارهای شناخته شده که در این زمینه انجام شده است و همواره به مبانی عرفانی عشق حافظ توجه شده و گاهی نیز پژوهشگران سیر آن را در زمین و روابط انسانی جستجو کرده اند، باید گفت این موضوع گنجایش واکاوی در نگرش های روانشناسانه را نیز دارد. حافظ بارها در غزل هایش به درد و درمان از دیدگاه عشق، سخن گفته و خود را طبیب عشق نامیده است. می توان گفت حافظ در مرتبه ی کسی که به انسان، زندگی و هستی اندیشیده است، عشق را اکسیری دیده و تعریف کرده است که بر سرشت و روان انسان اثر دگرگون کننده ای برجای می نهد. نگارنده در این پژوهش به این نکته که عشق مورد نظر حافظ چه کارکردهای مثبت روانی دارد ، پرداخته است و در انجام کار با استفاده از شیوه تحلیل محتوای کیفی داده ها را از غزل های حافظ جمع آوری و با بهره یابی از منابع گوناگون تحلیل کرده است. در واکاوی کیفی غزل های حافظ از منظر کارکردهای سازنده و مثبت عشق بر انسان، برآیندهای برجسته و تامل برانگیزی چون شادی، کمال انسان، جاودانگی، زندگی بخشی، آگاهی و تنبه و ... دیده شد. در این رویکرد حافظ مسایل و گرفتاری های کلان و فلسفی انسان تا مسایل شخصی را قابل درمان و حل یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

302 - بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آباد با شهر نیشابور)
کتایون علیزاده محمد حسن هجرتی محمد احمد آبادی

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و چکیده کامل

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی (به کمک پرسش نامه) انجام گرفته است. تعیین حجم نمونه با استفاده ازروش کوکران انجام گرفت و 300 پرسش نامه در میان 5 روستای نمونه در دهستان عشق آباد تکمیل گردید و بدین وسیله فرضیه های ارایه شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل با نقطه نظرات مدل ارتباطات مکانی جغرافیدان معروف، ادوارد اولمن (Edward Ullman‌) بیشترین تطابق را نشان می دهد،‌ بنابراین در این تحقیق نتایج با این مدل مقایسه شده است. یافته های بدست آمده تأییدی بر روابط جهانی مرکز - پیرامون در مقیاس ناحیه ای است و نشان می دهد که پیرامون (دهستان عشق آباد) از جوانب مختلف تحت سیطره و تسلط مرکز (شهر نیشابور) قرار گرفته است. کیفیت و شدت رابطه به گونه ای است که تسلط شهر نیشابور به دلایل مختلف از جمله: عدم وجود امکانات کافی در مرکز دهستان، نزدیکی فاصله، اختلاف فاحش سطح خدمات در دو مرکز جمعیتی مورد مطالعه و .... بر دهستان عشق آباد سایه افکنده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

303 - ژرف ساخت آتش عشق در دیوان سنایی
مختار ابراهیمی کیامرث فرامرزی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

304 - همه گویند و سخن گفتن سعدی دگر است
مهرانگیز اوحدی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

305 - تعلیم مبانی تفرد در عرفان مولانا بر مبنای نظریه یونگ
مهری تلخابی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

306 - پیام حافظ به انسان امروز
اصغر دادبه

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

307 - مفاهیم عرفانی- تعلیمی عشق و اخلاق در اشعار سنایی، عطار و مولوی
زهرا باغبان پرشکوه

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

308 - مبانی اندیشگانی احمد غزالی بر اساس طرحواره های تصویری با تکیه بر سوانح العشاق
مریم مجیدی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

309 - مضمون هبوط آدم (ع) در غزلیات حافظ
سید قادر لاهوتی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

310 - بررسی عشق مجازی و آسیب های حاصل از آن در رفتار جوانان (مورد مطالعه:دانشگاه های استان اردبیل )
ایران سلیمانی

عشق دانشجویان ممکن است تأثیرگذاری مثبت و منفی در رفتار آنها ایجاد و جو دانشگاه را تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عشق دانشجویان دانشگاه با رفتار آنان می باشد. روش تحقیق توصیفی زمینه یابی است. بر اساس فرضیه های پژوهش به بررسی رابطه عشق مجازی و مولفه های چکیده کامل

عشق دانشجویان ممکن است تأثیرگذاری مثبت و منفی در رفتار آنها ایجاد و جو دانشگاه را تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عشق دانشجویان دانشگاه با رفتار آنان می باشد. روش تحقیق توصیفی زمینه یابی است. بر اساس فرضیه های پژوهش به بررسی رابطه عشق مجازی و مولفه های آن با رفتار دانشجویان(دانشگاه های اردبیل) و همچنین به بررسی رابطه متغیرهای جمعیت شناختی (جنس، سن و تحصیلات) با عشق مجازی می پردازد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد MSQ ،JDS ، JSS استفاده شده است. نتیجه اینکه؛ 88% محیط زندگی ،60% زیبایی، 95% فیلم های مبتذل ، 81% ارتباط مجازی، 98% دوستان ناباب و 71% کمبود مالی در سطح زندگی را عامل گرفتار شدن جوانان به عشق مجازی می دانند. که 54% عشق های مجازی منجر به ازدواج نمی شود، 96% ازدواج ناشی از عشق را موجب بدبینی و عدم اعتماد، 85 % عامل بسیاری از طلاق ها، 84% چند همسری می دانند. 64% عشق را مانع پیشرفت تحصیلی می دانند. در مجموع عشق و مولفه های آن به ترتیب فیلم های مبتذل، دوستان ناباب، محیط زندگی، ارتباط مجازی، زیبایی و پوشش، کمبود مالی، همبستگی و ارتباط معناداری با رفتار دانشجویان داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

311 - Presence of Women in Two Stories: My Bird and Someone I Loved
Alireza Salehi Mahdieh Fadae

10.30495/ttlt.2023.699080

In their works, women writers often use the same formal techniques and components to raise ideas and issues related to women and their place and presence in life and society. The aim of the present study was to investigate the common issues of the main female character چکیده کامل

In their works, women writers often use the same formal techniques and components to raise ideas and issues related to women and their place and presence in life and society. The aim of the present study was to investigate the common issues of the main female character in two stories, My Bird by Vafi and Someone I Loved by Anna Gavalda, a contemporary French writer. In this study, both authors' views on love, family, and the position of women in society have been examined. Given that these two writers are from two different communities with different cultures and geographical locations, the message and theme of both writers are the oppression of women, their loneliness, and the infidelity of men. The women in these stories seek to discover their independent personal identities, and despite their emotional and economic dependence on their husbands and families, they experience an emotional vacuum; as a result, a sense of loneliness and psychological fatigue due to lack of identity and independence pervades their existence. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

312 - خواب، رؤیا و وحی از دیدگاه ابن‌عربی
سیدمهدی موسوی عبدالرضا مظاهری بخشعلی قنبری

در تفکر ابن‌عربی خواب و رؤیا دارای اهمیت بوده و مستقیماً با درک او از عالم خیال ارتباط دارد. ایشان بین خیال متصل و منفصل فرق قائل شده و مکان خواب و رؤیا را در عالم خیال متصل و وحی را در عالم خیال منفصل آورده است. وی تعبیر خواب را مربوط به عالم خیال متصل می‌داند، در حالی چکیده کامل

در تفکر ابن‌عربی خواب و رؤیا دارای اهمیت بوده و مستقیماً با درک او از عالم خیال ارتباط دارد. ایشان بین خیال متصل و منفصل فرق قائل شده و مکان خواب و رؤیا را در عالم خیال متصل و وحی را در عالم خیال منفصل آورده است. وی تعبیر خواب را مربوط به عالم خیال متصل می‌داند، در حالی که وحی در عالمی بالاتر از خیال متصل اتفاق می‌افتد. پس قرآن نمی‌تواند تنها خواب و رؤیا باشد چون فاقد شریعت بوده و دیگر احکام آن جنبه دستوری نداشته و مخاطب ندارند. رؤیا از مبشرات الهی است و رؤیاى صادقه جزئى از وحى می‌باشد. ابن‌عربی مخیله را قوه‌ای از قوای دل می‌شمارد و عشق از افراط محبت است که ظهورش در درون دل است. دل را هفت مرحله بمثابت هفت طبق آسمان است که در مرحله‌ای معدن محبت، عشق و مهربانی بر خلق و در مرحله بالاتر معدن محبت حضرت الوهیت و در نهایت معدن تجلی نور‌ و تابش صفات الوهیّت می‌باشد. لذا با بیان جایگاه خواب و رؤیا و نسبت آن با وحی، به سخنی پیرامون خواب نامه خواندن قرآن و رابطه خواب، رؤیا و عشق به روش توصیفی‌تحلیلی می‌پردازیم تا سرّ برتری انسان بر سایر مخلوقات مشخص گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

313 - عشق نزد روزبهان‌بقلی و ابن‌عربی؛ با تأکید بر جایگاه زن
زهرا کوشکی انشاء الله رحمتی

چکیدهعشق به عنوان مقوله ای پرچالش، دغدغه بسیاری از عرفای مسلمان از جمله روزبهان و ابن عربی بوده است. به علاوه این واژه همواره با جنس زن در مقام معشوقه هم نشینی داشته است. این پیوند در آراء دو عارف یادشده، محکم تر از سایرین به نظر می رسد. اهمیّت موضوع عشق از دیدگاه روزبه چکیده کامل

چکیدهعشق به عنوان مقوله ای پرچالش، دغدغه بسیاری از عرفای مسلمان از جمله روزبهان و ابن عربی بوده است. به علاوه این واژه همواره با جنس زن در مقام معشوقه هم نشینی داشته است. این پیوند در آراء دو عارف یادشده، محکم تر از سایرین به نظر می رسد. اهمیّت موضوع عشق از دیدگاه روزبهان و ابن‌عربی با تأکید بر نقش زن از آن روست که هر دو عارف نظرات بدیع و تاحدود زیادی متفاوت از سایر بزرگان صوفیه درخصوص عشق و زن داشته‌اند. همین نکته است که این موضوع را بحث‌انگیز و قابل مطالعه می‌کند. درهمین راستا نگارندگان طی مطالعه‌ای پدیدارشناسانه، احوال و دیدگاه‌های این دو شخصیت درباره زن و عشق عفیف انسانی، را مورد کنکاش قرار داده‌اند. چگونگی تعبیر این دو عارف از عشق و انواع آن و نیز مقام وجایگاه زن در اندیشه آن ها پرسش هایی هستند که تلاش شده به آن ها پاسخ داده شود. پس از مطالعه آراء شیخ شطاح و شیخ اکبر این نتیجه حاصل شده که نزد هرایشان، عشق مجازی صرفاً به مثابه میدان تمرین و یا نردبان و معبری به سوی عشق حقیقی نبوده بلکه عشق عفیف انسانی شعاعی از بارقه عشق الهی و در امتداد و هم جنس با آن برشمرده می‌شود. به‌‌علاوه هر دو عارف معتقدند که درک زیبایی ازلی خداوند و چشیدن طعم عشق الهی، تنها از طریق توجّه به تجلّیات آن حقیقت سرمدی در صور مخلوقات مخصوصا عالی‌ترین آن‌ها یعنی انسان به‌ویژه زن، آن هم با تمام ابعاد وجودی‌اش اعم از جسمانیّت و روحانیّت، میسّر می‌گردد. درهمین راستا است که زن و عشق عفیف انسانی در زندگانی و اندیشه این دو در مقایسه با آراء دیگر بزرگان صوفیه جایگاه ممتازی می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

314 - چیستی نکاح در عرفان اسلامی؛ از ازدواج اسمایی تا ازدواج عنصری
محسن حاکمی فاطمه حامی کارگر الهام شیردل

بحث هستی شناسی تناکح/ ازدواج بعنوان یکی از مبانی معرفتی مهم در تشکیل خانواده در مکتب عرفای اسلامی و با توجه به زوجیت در اسماء و در نهایت در عالم انسانی مورد بحث واقع شده است. تناکح در نظام عرفانی به گونه ای تصویر می شود که نحوه خلق کثیر از واحد را تبیین می کند. این تناک چکیده کامل

بحث هستی شناسی تناکح/ ازدواج بعنوان یکی از مبانی معرفتی مهم در تشکیل خانواده در مکتب عرفای اسلامی و با توجه به زوجیت در اسماء و در نهایت در عالم انسانی مورد بحث واقع شده است. تناکح در نظام عرفانی به گونه ای تصویر می شود که نحوه خلق کثیر از واحد را تبیین می کند. این تناکح مستلزم فاعلیت و منفعلیت است که در تمام هستی جریان و سریان دارد؛ از ذات الهی گرفته تا جهان ماده. آنچه که سبب این تناکح در تمام هستی می شود، حب و عشق است. حب الهی علت آفرینش اسماء است و فاعل و قابل بودن در امر الهی و نظام طبیعی علت آفرینش، و پذیرش امر الهی، از طرف عالم طبیعت است. در عرفان اسلامی ازدواج زمینه ای مناسب برای خودسازی و خدمت به خانواده و تعالی فردی و معنوی محسوب می شود زیرا عارفان، عشق زمینی را مسیری لازم برای رسیدن به عشق الهی می دانند. در این پژوهش ابتدا به تنکاح اسماء و صفات الهی پرداخته شده است و سپس، از منظر عرفان اسلامی؛ امتداد آن در عالم انسانی، و بین زن و مرد در مسئله زناشویی؛ تحلیل شده است. باتوجه به اینکه یکی از چالش های زندگی مدرن، نگاه مکانیکی به مقوله زوجیت و زناشویی است، با تبیین مبانی عرفان اسلامی می توان زناشویی را که عنصر شهوت در آن دخالت دارد، یک رابطه پر معنا و مقدس، با لحاظ کردن احساسات و عواطف دانست که فی نفسه اصالت دارد و موجبات صیقل روح و سلامت جسمانی و ارتقاء روحانی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

315 - ارتباط عشق و شهادت از منظر صدرالمتألهین
سید حسین سجادی فاطمه عزیزی

هنگامی عشق حقیقی که همان عشق به خدا، صفات و افعال اوست، حقیقت نابش را جلوه‌گر می‌کند که به طمع بهشت و یا ترس از دوزخ نباشد، بلکه عشق به صرف تصور جمال و کمال در حضرت خداوندی باشد. از نظر صدرا کمال عشق به خدا این است که تمام دل به او تعلق گیرد و جان از تمایل به تمام آنچه چکیده کامل

هنگامی عشق حقیقی که همان عشق به خدا، صفات و افعال اوست، حقیقت نابش را جلوه‌گر می‌کند که به طمع بهشت و یا ترس از دوزخ نباشد، بلکه عشق به صرف تصور جمال و کمال در حضرت خداوندی باشد. از نظر صدرا کمال عشق به خدا این است که تمام دل به او تعلق گیرد و جان از تمایل به تمام آنچه جز خدا است، پاک شود. در این صورت معشوق در جان عاشق نشیند و او را به مقام فنا رسانده و عاشق، شهید عشق گشته است. نتیجة عشق دوسویه قتل است و کشتة عشق شهید است. کشته شدن در دولت عشق همان زندگی و پایندگی سعادتمندانه است و این فنا عین بقاست یعنی از هستی پنداری به نیستی رفتن و از نیستی به هستی حقیقی نائل گشتن است. بنابراین شهید، آینة تمام نمای عشق حقیقی است و در این شهادت یافتن، سوختن و فانی شدن، اساس بقاء و حضور و هستی نهفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

316 - نگرش عارفانه احمد غزالی و استحاله عشق عُذری لیلی و مجنون
سهیلا نمازعلیزاده اشرف السادات موسوی لر

اندیشمندان حوزة عرفان ایرانی همواره نظرات گوناگونی را در باب مفهوم عشق ابراز داشته‌اند که بیانگر اهمیت مقام عشق در تعالیم و آموزه‌های اندیشه دینی ایرانی است. احمد غزالی (520-452 ه.ق) با خلق آثار عرفانی خویش، تحولاتی چشمگیری در باب سرشت عشق پدید آورده است و در سوانح العش چکیده کامل

اندیشمندان حوزة عرفان ایرانی همواره نظرات گوناگونی را در باب مفهوم عشق ابراز داشته‌اند که بیانگر اهمیت مقام عشق در تعالیم و آموزه‌های اندیشه دینی ایرانی است. احمد غزالی (520-452 ه.ق) با خلق آثار عرفانی خویش، تحولاتی چشمگیری در باب سرشت عشق پدید آورده است و در سوانح العشاق که نخسین اثر وی در ساحت عشق و به زبان فارسی است، تعابیر و تفسیرهای بدیعی از حکایت دلدادگی لیلی و مجنون ارائه نموده است. از آنجایی که داستان عشق لیلی و مجنون ریشه در عشق عُذری ادب عرب دارد، این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، با هدف شناخت مراحل استحالة عشق عُذری لیلی و مجنون در نگرش احمد غزالی شکل گرفته و تلاش شده به این پرسش پاسخ دهد، در یک مطالعه تطبیقی، وجوه افتراق و اشتراک میان عشق لیلی و مجنون در نگرش احمد غزالی با عشق عُذری عرب چگونه تفسیر می‌شوند؟ بر اساس نتایج بدست آمده، عشق عفیفانه، ناسوتی، دردآور، کُشنده و بی‌فرجام عُذری با مبانی نظری ناب عاشقانه و عارفانة احمد غزالی مبتنی بر اتحاد رابطة عاشق و معشوق با عشق؛ به عشقی پسندیده، لاهوتی، خوشایند و امیدبخش استحاله یافته و عاملی مهم برای استکمال وجودی انسان می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

317 - تحلیل زیبایی‌پرستی عرفانی بر اساس فلسفه زیبایی‌شناسی (با تأکید بر آراء هگل)
نرجس توحیدی فر سعید اسدی

تطبیق پدیده‌ها راهی برای شناخت بهتر لایه‌های مختلف آن‌ها و نیز دریچه‌ای به سوی کشف لایه‌های جدید و پنهان آن‌هاست. پژوهش پیش رو با روش تحلیلی ـ تطبیقی به بررسی و تطبیق عرفان و زیبایی می‌پردازد؛ در ابتدا به تحلیل زیبایی، سپس به تحلیل خَلق و درک آن و در آخر به بیان نمونه‌ه چکیده کامل

تطبیق پدیده‌ها راهی برای شناخت بهتر لایه‌های مختلف آن‌ها و نیز دریچه‌ای به سوی کشف لایه‌های جدید و پنهان آن‌هاست. پژوهش پیش رو با روش تحلیلی ـ تطبیقی به بررسی و تطبیق عرفان و زیبایی می‌پردازد؛ در ابتدا به تحلیل زیبایی، سپس به تحلیل خَلق و درک آن و در آخر به بیان نمونه‌هایش در عرفان پرداخته‌ است؛ البته مقصود از عرفان، همان عرفان ایرانی ـ اسلامی است. در این جستار جنبة منطقی زیبایی‌شناسی، کمرنگ‌تر و جنبة شهودی آن (که بیش‌تر با عرفان مرتبط است) پررنگ‌تر نشان داده شده و در آخر نتایج زیر حاصل آمده است: از منظر هگل، هنر، ثبت گذراترین لحظه‌هاست، که در لحظه‌ای امپرسیونیستی برای هنرمند رخ می‌دهد و آن گذرای ناپایدار را که در جزئیات جهان جاری است، به پایداری هنرمندانه می‌رساند؛ در عرفان اسلامی نیز عارف به علت توجه و التفات دائم به جمال حقّ، زیبایی هندسة آسمانی را در لحظه‌ای شهودی (که همان امپرسیونیسم در فلسفة زیبایی‌شناسانه هگلی است) در مظاهر خَلقیه یا هندسة زمینی مشاهده می‌نماید که شامل همه جزئیات از زیبایی صورت انسان در عشق مجازی تا کوچک‌ترین کائنات می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

318 - تحلیل بینامتنیت مؤلفه عشق در عبهرالعاشقین و صفات‌العاشقین
ابراهیم ابراهیم‌تبار جمشید نجفی

عبهرالعاشقین مجموعـه‌ای از آرا و اندیشه‌های روزبهان بقلی شیرازی دربارة عشق است. به دلیل اهمیّت فراوانی که این رسالة عرفانی در ادبیات فارسی دارد، بر آثار بعد از خود از جملة مثنوی صفات العاشقین اثر هلالی جغتایی تأثیر بسزایی گذاشته است. از آن جایی که این دو اثر از لحاظ موض چکیده کامل

عبهرالعاشقین مجموعـه‌ای از آرا و اندیشه‌های روزبهان بقلی شیرازی دربارة عشق است. به دلیل اهمیّت فراوانی که این رسالة عرفانی در ادبیات فارسی دارد، بر آثار بعد از خود از جملة مثنوی صفات العاشقین اثر هلالی جغتایی تأثیر بسزایی گذاشته است. از آن جایی که این دو اثر از لحاظ موضوع و درون‌مایه اشتراکات زیادی با هم دارند، می‌توان برای درک بیشتر قابلیت‌های‌شان، آن‌ها را بر اساس نظریة بینامتنی ژنت که به سه گونة آشکارا ـ تعمّدی، پنهان ـ تعمدّی و ضمنی تقسیم شده است، مورد مطالعه قرار داد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از مضامین مربوط به عشق در عبهرالعاشقین و صفات‌العاشقین چون ازلی بودن، دوسویه بودن عشق، دشواری و موانع راه عشق و ... (از نوع ضمنی ژنتی) تکرار شده است. البته این رابطة بینامتنیت به گونه‌ای نیست که صفات‌العاشقین را به عنوان یک اثر تقلیدی صِرف و بدون خلاقیّت نشان دهد. این مقاله در صدد است تا مضامین مشابه و مشترک مؤلفة عشق را در این آثار با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

319 - منظومه استعاره‌های مفهومی لمعات
سمیرا بختیاری نسب خیرالله محمودی

منظومة فکری مسلّط بر هر اثر را می‌توان به کمک تحلیل استعاره‌های‌ مفهومی آن توصیف کرد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن ساختار برآمده از استعاره‌های مفهومی لمعات است که منظومة فکری مسلّط بر این متن را نشان می‌دهد. به این منظور، ابتدا با بررسی دقیق زبان لمعات، استعاره‌های مفهومی چکیده کامل

منظومة فکری مسلّط بر هر اثر را می‌توان به کمک تحلیل استعاره‌های‌ مفهومی آن توصیف کرد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن ساختار برآمده از استعاره‌های مفهومی لمعات است که منظومة فکری مسلّط بر این متن را نشان می‌دهد. به این منظور، ابتدا با بررسی دقیق زبان لمعات، استعاره‌های مفهومی آن را مشخص کرده و در مرحلة دوم با تحلیل استعاره‌ها و یافتن پیوند آن‌ها با یکدیگر، ساختار برآمده از استعاره‌های مفهومی متن را که آینة جهان‌بینی آن است، توصیف نموده‌ایم. چهار استعارة ‌مفهومی خداوند عشق است، عشق پادشاه است، عشق خورشید است و عشق آینه است، ارکان اصلی جهان‌بینی لمعات را می‌سازند. علاوه بر پیوندی که این چهار استعاره با یکدیگر دارند، استعارة مفهومی عشق انسان است، در پیوند این چهار استعارة مفهومی با یکدیگر و ظهور سطح اندیشگانی لمعات در سطح زبان، نقش مهمی را ایفا می‌کند. در لمعات استعاره‌های مفهومی دیگری نیز وجود دارد که هر کدام گوشه‌ای از جهان‌بینی اثر را تبیین و در ساختار آن، ایفای نقش می‌کنند؛ اما نقش پنج استعارة گفته‌ شده، محوری‌تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

320 - بررسی تطبیقی عارفانه‌های عاشقانه عبدالوهاب البیاتی و سهراب سپهری
حسین اعتمادی ناهده فوزی مهرداد آقائی

عشق و عرفان رابطة بسیار نزدیکی با هم دارند، که در ادبیات عربی و فارسی شاعران زیادی به این دو مقوله پرداخته‌اند. عارفانه‌های بیاتی و سپهری بیانگر رویکرد عرفانی آن‌ها در اشعارشان است. با بررسی در اشعار این دو شاعر، رنگ و بوی عرفان شرقی و اسلامی به خوبی هویداست، و نشان‌دهن چکیده کامل

عشق و عرفان رابطة بسیار نزدیکی با هم دارند، که در ادبیات عربی و فارسی شاعران زیادی به این دو مقوله پرداخته‌اند. عارفانه‌های بیاتی و سپهری بیانگر رویکرد عرفانی آن‌ها در اشعارشان است. با بررسی در اشعار این دو شاعر، رنگ و بوی عرفان شرقی و اسلامی به خوبی هویداست، و نشان‌دهندة آن است که هر دو از عرفان شرقی و اسلامی متأثر بوده‌اند. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، به کشف مضامین مشترک عرفانی موجود بین اشعار این دو شاعر همچون: نگاه نوین، تکثرگرایی دینی، آرمان‌شهر، بشارت‌دهنده، زیستن در حال و مرگ، بپردازد و با بررسی تجلّی عرفان شرقی و اسلامی در اشعار آن‌ها نگاه تازه‌ای از این دو شاعر را ارائه دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

321 - تحلیل اسطوره‌کاوی عشق در فرهنگ‌ گیلان (مطالعه موردی: روایت رعنا)
زهرا مهدی پور مقدم بهمن نامور مطلق

10.30495/mmlq.2021.680945

عشق، بیانگر‌ عمیق‌ترین نوع ‌ارتباط ‌بین ‌انسان‌هاست و همواره می‌تواند صورت‌های ‌متفاوتی به ‌خود بگیرد. بر این اساس، تمامی ‌انسان‌ها در ‌رابطة عاشقانه از یک الگوی ‌واحد ‌عاطفی ‌پیروی ‌نمی‌کنند؛ گاه ممکن است دست به ‌خشونت و یا مجازات ‌دیگری بزنند. اسطورۀ رعنا در منطقۀ گیل چکیده کامل

عشق، بیانگر‌ عمیق‌ترین نوع ‌ارتباط ‌بین ‌انسان‌هاست و همواره می‌تواند صورت‌های ‌متفاوتی به ‌خود بگیرد. بر این اساس، تمامی ‌انسان‌ها در ‌رابطة عاشقانه از یک الگوی ‌واحد ‌عاطفی ‌پیروی ‌نمی‌کنند؛ گاه ممکن است دست به ‌خشونت و یا مجازات ‌دیگری بزنند. اسطورۀ رعنا در منطقۀ گیلان، پیدایش‌ گونه‌ای عشق و دلدادگی و سرنوشت نافرجام در نظام‌ ارباب‌رعیتی حاکم بر جامعه‌ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیل محتوا، و با رویکرد اسطوره‌کاوی و بررسی روایت، درصدد توضیح عناصر تأثیرگذار بازنگری اسطورة عاشقانه رعنا است؛ همچنین هدف از این پژوهش، بررسی ابعاد گوناگون روایت اسطوره‌ای و شرایط ‌گفتمانی، پیرامتنی و فرامتنی آن است.برای ‌شناخت ‌بهتر ‌رمزگان‌های ‌موجود در روایت‌، اسطوره‌کاوی می‌کوشد با تأکید بر روان‌کاوی و جامعه‌کاوی علاوه‌ بر مطالعة‌ متن‌، به ‌مطالعۀ ‌فرهنگ و گفتمان‌های حاکم بر اثر نیز ‌بپردازد. نتایج پژوهش بیان می‌کند که، روابط انسانی، به‌ویژه عاطفی می‌تواند بیانگر وضعیت تکاملی یک جامعه باشد و اگر جامعه‌ای بخواهد هویت زیبایی‌شناسی بومی خود را حراست نماید، راهی جز شناخت گذشتۀ خویش و توجه به اسطوره‌های بومی خود ندارد؛ زیرا، اسطوره‌ها الگوهای رفتاری و کرداری افراد جامعه تلقی می‌شوند و در بیشتر موارد، تأثیرگذاری آن‌ها به صورت ناخودآگاه انجام می‌‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

322 - مطالعۀ تطبیقی شاخصه‌های نظریۀ بهزیستی در غزلیّات حافظ بر پایۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر سلیگمن
مریم صفری محمد علی گذشتی شیرین کوشکی اشرف شیبانی اقدم

10.30495/mmlq.2023.703839

نظریّۀ بهزیستی سلیگمن ناظر بر هیجان مثبت، روابط مثبت، معنا، مجذوبیّت و دستاوردی برای رسیدن به شکوفایی است. شش ‌فضیلت عدالت‌طلبی، نوع‌دوستی، تعالی، خرد، شجاعت و میانه‌روی و بیست وچهار توانمندی، زیربنای آن را تشکیل می‌دهند. هدف از پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی، مطالعۀ چکیده کامل

نظریّۀ بهزیستی سلیگمن ناظر بر هیجان مثبت، روابط مثبت، معنا، مجذوبیّت و دستاوردی برای رسیدن به شکوفایی است. شش ‌فضیلت عدالت‌طلبی، نوع‌دوستی، تعالی، خرد، شجاعت و میانه‌روی و بیست وچهار توانمندی، زیربنای آن را تشکیل می‌دهند. هدف از پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی، مطالعۀ تطبیقی شاخصه‌های نظریۀ بهزیستی سلیگمن در غزلیّات حافظ می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اهداف مشترک آثار ادبی و عرفانی با روان‌شناسی مثبت‌نگر، تحصیلِ رضایت از گذشته، امید به آینده و کسب شادی در زمان حال به منظور پرورش انسان توانمند در مسیر شکوفایی و زندگی هم معنا است. در این راستا معیار ذهنی حافظ نسبت به جهان و روزگار، پیامی جز شادی و درمانی جز عشق برای بشر نمی‌شناسد و همین امر پیام او را فرا ‌زمانی و فرا مکانی کرده ‌است. وی شادی و عشق را همواره نجات‌بخش بشر می‌داند که در روزگار بلا راهگشاست. از آنجایی که غزلیّات حافظ، عرصۀ نمودِ عناصر نظریۀ بهزیستی است که در این پژوهشِ میان‌رشته‌ای بدان پرداخته شده‌ ‌است، موجب توجه بر اندیشه‌های سازگاری حافظ و سلیگمن در مقولۀ شادی، شکوفایی و ضرورت‌هایِ تلاش انسان برای دستیابی به کمال، می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

323 - تحلیل استعاره‌های مفهومی «عشق» در حکایت شیخ صنعان
امید وحدانی فر صفورا انتظاری

10.30495/mmlq.2022.693081

در این پژوهش رویکرد زبان‌شناختی استعارۀ مفهومی عشق در حکایت شیخ صنعان منطق‌الطیر عطار را با توجّه به نظریّۀ لیکاف و جانسون بررسی کرده‌ایم. به این منظور حکایت ذکر شده را به سه دورۀ شریعت، طریقت و حقیقت تقسیم کرده‌ایم و برای درک مفاهیم انتزاعی عشق به تبیین نگاشت‌های مورد چکیده کامل

در این پژوهش رویکرد زبان‌شناختی استعارۀ مفهومی عشق در حکایت شیخ صنعان منطق‌الطیر عطار را با توجّه به نظریّۀ لیکاف و جانسون بررسی کرده‌ایم. به این منظور حکایت ذکر شده را به سه دورۀ شریعت، طریقت و حقیقت تقسیم کرده‌ایم و برای درک مفاهیم انتزاعی عشق به تبیین نگاشت‌های مورد نظر در هر دوره به روش تحلیلی ـ تطبیقی پرداخته‌ایم و نمونه‌هایی از ابیات حکایت مورد بحث را بر اساس استعارۀ مفهومی عشق مورد بررسی قرار داده‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عطّار برای بازنمایی عشق در حکایت شیخ صنعان از انواع استعاره‌های مفهومی بهره برده است. استعاره‌های خرد به کار رفته در روساخت این حکایت دارای زیرساختی پایه‌ای به نام عشق عرفانی هستند که آن‌ها را انسجام می‌بخشند. کلان‌استعاره‌های موجود در این حکایت نیز از نظر بسامدی در سه دسته استعارۀ هستی‌شناختی، استعارۀ جهتی، استعارۀ ساختاری قرار می‌گیرند. توجّه به استعاره‌های موجود در حکایت ذکر شده، نشان می‌دهد که استعارۀ کلان خداوند عشق است به عنوان مرکزی‌ترین استعاره است و تمام استعاره‌های خرد در تکامل این کلان‌استعاره به کار رفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

324 - بررسی کیفیت رابطة میان انسان و خداوند در رویکرد عرفانی نیکوس کازانتزاکیس
علی بهادری لیلا محمدی قطبه

10.30495/mmlq.2023.705536

ادبیات در اصطلاح عام، زبان عمومی فرهنگ‌ها، نقطة اتصال جان‌های فرهمند و سرمایه‌داران معنا در تاریخ حیات انسان بوده است. در همین راستا ادبیات عرفانی، در طی سده‌های متمادی، حلقة واصل هزاران روح سرشار از شور و ارادت به ماوراء و معنویت بوده و از گوشه‌های گونه‌گون جهان انسانی چکیده کامل

ادبیات در اصطلاح عام، زبان عمومی فرهنگ‌ها، نقطة اتصال جان‌های فرهمند و سرمایه‌داران معنا در تاریخ حیات انسان بوده است. در همین راستا ادبیات عرفانی، در طی سده‌های متمادی، حلقة واصل هزاران روح سرشار از شور و ارادت به ماوراء و معنویت بوده و از گوشه‌های گونه‌گون جهان انسانی، جان‌های هم‌دغدغه را به شاهراه عرفان راه نموده و با آثار مکتوب، ضمیر تشنگان را سیراب کرده است. نیکوس کازانتزاکیس در جایگاه یک ادیب با مجموعه‌ای از آثار متعدد ادبی و عرفانی در حوزة ادبیات معاصر جهانی، نمونه‌ای از آن دست سرگشتگان و دل‌آشوبان عصیانگری است که ادبیات عرفانی، جولانگاه قلم اوست. این مقاله ضمن بررسی عمومی آثار و واکاوی نظرگاه عرفانی کازانتزاکیس، کیفیت رویکرد او را در ارتباط با رابطة عرفانی انسان و خدا، با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد مطالعه قرار می‌دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نگرش معنوی کازانتزاکیس به جهان، خداوند و انسان در خلق آثار او اثربخشی نمایانی دارند. او در بیان ارتباط انسان با خدا از عشق، رهایی از تعلقات، جدال میان جسم و روح، رنج‌های وجودی انسان و مواجهة درونی با خدا سخن می‌گوید و از مرگ به‌ عنوان پدیده‌ای فرا جسمانی که موجب جاودانگی روح انسان و وصال او با خداست، استدلال می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

325 - فروغ فرخ‌زاد؛ شاعر عاطفه و شکست
عباس باقی‌نژاد

فروغ فرخ‌زاد، شاعری عاطفی و نخستین زنی است که از عواطف زنانة خود در شعر فارسی سخن گفته است. عاطفه با ابعاد و عناصر مختلف شعر فروغ درآمیخته و آن را از ظرفیتی تازه و بی‌سابقه برخوردار ساخته است. او در شعر، از حساسیت و قابلیت‌های زنانة خود، کمال بهره را برده و از این طریق، چکیده کامل

فروغ فرخ‌زاد، شاعری عاطفی و نخستین زنی است که از عواطف زنانة خود در شعر فارسی سخن گفته است. عاطفه با ابعاد و عناصر مختلف شعر فروغ درآمیخته و آن را از ظرفیتی تازه و بی‌سابقه برخوردار ساخته است. او در شعر، از حساسیت و قابلیت‌های زنانة خود، کمال بهره را برده و از این طریق، به نگرش شاعرانه و زبانی ویژه دست یافته است. فرخ‌زاد، مایه و سرمایه‌های شعر خود را از واقعیات و تجربه‌های زنانه در زندگی می‌گیرد. او توانسته است احوال، عواطف و سرنوشت خود را به عنوان یک زن، با سرگذشت همة زنان سرزمین خویش به یگانگی برساند. فروغ در مدت زمانی کوتاه و بعد از سه اثرِ نخستین خود ـ اسیر، عصیان و دیوار ـ توانست نگرش و عواطف خویش را عمق و توسعه بخشد و به جایگاه شاعری بزرگ، با آرمان‌های انسانی دست یابد. فروغ در مقام یک منتقد اجتماعی نیز ـ که شعری معترض و در عین حال عاطفی سروده است ـ قرار دارد. انسان در شعر او، ناخواسته، شخصیت و موجودیتی زنانه می‌یابد و با احساسات، آرزوها و رفتارهایی زنانه ظاهر می‌شود. شعر فروغ، دنیایی ملموس و عاطفی است که جسارت، صراحت و صمیمتی خاص را در خود جای داده است. در این مقال، تجلی عاطفه و مظاهر زنانگی در شعر فرخ‌زاد، با ذکر اشعاری از او، بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

326 - اندیشه‌های عرفانی عین‌القضات در باب ابلیس
خدابخش اسداللهی

صرف‌نظر از نگاهِ اخلاقی به ماجرای ابلیس، که صوفیّه آدمی را از دسیسه‌های او برحذر می‌دارند، مسأله نافرمانیِ وی در امرِ سجود بر آدم(ع)، همواره موضوع بحثِ گروهی از عارفان مسلمان بوده است. از جملة این عرفا که در این باره دیدگاهِ به نسبت نو و کاملی دارد، عین‌القضات همدانی اس چکیده کامل

صرف‌نظر از نگاهِ اخلاقی به ماجرای ابلیس، که صوفیّه آدمی را از دسیسه‌های او برحذر می‌دارند، مسأله نافرمانیِ وی در امرِ سجود بر آدم(ع)، همواره موضوع بحثِ گروهی از عارفان مسلمان بوده است. از جملة این عرفا که در این باره دیدگاهِ به نسبت نو و کاملی دارد، عین‌القضات همدانی است. از منظرِ وی، سجده نکردنِ ابلیس بر آدم(ع)، ناشی از عشق راستینِ او به معشوق ازلی و نیز جریان قلم تقدیر الهی است. طبق نگرشِ دوگانة او، که متضمّنِ اثبات یگانگی خداست، وجود نور سیاه عزازیلی و نور سپید محمدی(ص)، اولی به عنوان محکی برای تشخیص مخلصان و دیگری به عنوانِ منشأ درکِ کمالاتِ انسانی، در عالم هستی ضرورت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

327 - بررسی و تحلیل درد و رنج‌های بشری در اندیشة مولوی
سعید بزرگ بیگدلی حسینعلی قبادی ثوراله نوروزی داودخانی

انسان همواره در عرصه زندگی با ناملایمات و بحران‌های روحی روبه‌رو بوده و پیوسته شوق ادامة حیات، او را بر آن داشته است تا در مسیر زندگی و در رویارویی با موانع از راهنمایی‌های اندیشمندان جامعة بشری برای دستیابی به آرامش و رهایی از درد و رنج بهره بگیرد. به همین دلیل، نگارند چکیده کامل

انسان همواره در عرصه زندگی با ناملایمات و بحران‌های روحی روبه‌رو بوده و پیوسته شوق ادامة حیات، او را بر آن داشته است تا در مسیر زندگی و در رویارویی با موانع از راهنمایی‌های اندیشمندان جامعة بشری برای دستیابی به آرامش و رهایی از درد و رنج بهره بگیرد. به همین دلیل، نگارندگان با توجه به چالش‌های درونی انسان معاصر و نگاه ابزاری به او در عصر حاضر، بر آن شدند تا دستیابی به یک الگوی فکری ـ درمانی مناسب با آلام بشری را سرلوحة کار پژوهشی خود قرار دهند و در این میان با توجه به محوریت انسان و چالش‌های درونی او در منظومة فکری مولوی، به سراغ آثار ارزشمند او ـ مثنوی و دیوان شمس‌ـ رفتند تا در یک فرایند نظام‌یافتة علمی و با تکیه بر روش هرمنوتیک، ساحات اندیشة مولانا را دربارة ماهیت و قواعد شناخت درد و رنج و دلایل و عوامل آن بررسی و تحلیل کنند و از طریق علوم روان‌شناسی، زیبایی‌شناسی، انسان‌شناسی و ... ، کوشیدند رویکردهای مهم درمانی مولوی به درد و رنج را در قالب پنج رویکرد رفتاری – شناختی، ارتباطی مؤثر، معنادهی، تصویری – تمثیلی و عشق‌درمانی نشان دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

328 - عقل و عشق در گاهان
مهدی ازهری راد محمود طاووسی رضا افهمی

با وجود پژوهش‌های گوناگون صورت‌گرفته در حیطة فرهنگ ایران باستان، تا کنون ارتباط میان عقل و عشق و نسبت میان معرفت‌های ناشی از این دو،یعنی معرفت حصولییا عقلی و معرفت حضورییا شهودی در ایران پیش از اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. درحالی‌که این موضوع در فلسفه،عرفان و اد چکیده کامل

با وجود پژوهش‌های گوناگون صورت‌گرفته در حیطة فرهنگ ایران باستان، تا کنون ارتباط میان عقل و عشق و نسبت میان معرفت‌های ناشی از این دو،یعنی معرفت حصولییا عقلی و معرفت حضورییا شهودی در ایران پیش از اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. درحالی‌که این موضوع در فلسفه،عرفان و ادبیات و به‌طورکلی، فرهنگ ایران دوران اسلامیبسیار مهم و مورد توجه بوده و میان آنها در متون گوناگون جلوه‌های مختلفییافتهاست. این مقاله سعی دارد با کنکاش در گاهان، کهن‌ترین بخش اوستا، چگونگی ارتباط میان عقل و عشق را در پایه‌های فکری ایرانیان باستان بررسیکند و با نگاهی ساختارگرایانه به ارتباط میان متون گوناگون، بن‌مایه این ارتباط را در این متن، ریگ‌ودا و اندیشه‌های سهروردی جست‌وجو نماید. این مقاله آشکار می‌سازد که به‌رغم نقش مرکزی خرد در گاهان و کل اوستا، عشق بدون هیچ تزاحمی در کنار آن حضوری محسوس دارد و رابطة مکمل میان آن دو برقرار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

329 - انسان آرمانی چند شاعر عارف
احمدعلی جعفری

انسان همیشه در تاریخ زندگی و حیات خویش به دنبال یافتن راه نجات و رستگاری از این دنیا بوده است و فکر او به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش که چگونه می‌توان زندگی ایده‌آلی در این دنیا داشت تا به رستگاری رسید. شاعران و عارفان ادب فارسی نیز برای پاسخ‌گویی به این سؤال، اندیشه‌ها چکیده کامل

انسان همیشه در تاریخ زندگی و حیات خویش به دنبال یافتن راه نجات و رستگاری از این دنیا بوده است و فکر او به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش که چگونه می‌توان زندگی ایده‌آلی در این دنیا داشت تا به رستگاری رسید. شاعران و عارفان ادب فارسی نیز برای پاسخ‌گویی به این سؤال، اندیشه‌ها و نظریات خودشان را به شکل‌های گوناگون در اشعار و نوشته‌هایشان بیان کرده‌اند. آنها به تبعیت از قرآن کریم، حضرت رسول اکرم(ص) و جانشینان بحقّ او را دارای ویژگی‌های انسان ایده‌آل می‌دانند و با معرفی آنان، به انسان‌ها گوشزد می‌کنند تا با داشتن همان ویژگی‌ها زندگی سعادتمندانه‌ای را که به رستگاری منجر شود، بشناسند و راه آن بزرگان را پیش گیرند. حافظ شیرازی در معرفی حالات روحی و اخلاقی چنین انسانی، بهتر از دیگران توفیق یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

330 - جامی و مشکل عشق
بهاءالدین اسکندری

جامی افزون بر سرودن منظومه‌های عاشقانه‌ای همچون "لیلی و مجنون" و"یوسف و زلیخا" به عشق از منظر یک محقق مدرسی و با نگاه و تحلیل عارفان نیز نگریسته است. در این جهان‌بینی عشق کلیدی‌ترین عنصر است؛ عنصری که آفرینش با او تبیین می‌شود و در همه جا و همه چیز جاری است. سرآغاز فتنة چکیده کامل

جامی افزون بر سرودن منظومه‌های عاشقانه‌ای همچون "لیلی و مجنون" و"یوسف و زلیخا" به عشق از منظر یک محقق مدرسی و با نگاه و تحلیل عارفان نیز نگریسته است. در این جهان‌بینی عشق کلیدی‌ترین عنصر است؛ عنصری که آفرینش با او تبیین می‌شود و در همه جا و همه چیز جاری است. سرآغاز فتنة وجود ، عشق حق است به خویشتن و شهود کمالات خویش. جامی می‌کوشد گونه‌های مختلف این عشق‌ورزی و شهود و نیز آدمیان و تنوع نگاه عاشقانة آنان را باز نماید. کوشش او در تبیین سریان عمومی عشق، انواع شهود حق و انگیزه‌های متفاوت آدمیان، کوششی است سزا و اما در مواضعی مبهم و شاید نارسا و ناتمام. در این نوشتار سعی بر آن است که به برخی از این ابهامات و ناهماهنگی‌ها، نارسایی‌ها و ناتمامی‌ها اشارت رود. نیز تلاش شده است تا براساس همان نگاه جامی، در طرحی دیگر تا آن‌جا که ممکن است این ناهماهنگی‌ها به هماهنگی رسد و ابهامات رفع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

331 - عشق پژوهشی؛ از خدا تا انسان
سید حسن حسینی

محور اصلی این نوشتار، تحلیل روشمند موضوع عشق با نظری بر آموزه‌های کتاب مثنوی معنوی مولانا است. نویسنده مقاله بر اساس یک ساختار منطقی و الگوی نظری خاص درباره عشق، به جست‌وجوی این مفهوم در رابطه انسان و خدا می‌پردازد. در این جست‌وجو نویسنده، به برخی منابع و پایه‌های این آ چکیده کامل

محور اصلی این نوشتار، تحلیل روشمند موضوع عشق با نظری بر آموزه‌های کتاب مثنوی معنوی مولانا است. نویسنده مقاله بر اساس یک ساختار منطقی و الگوی نظری خاص درباره عشق، به جست‌وجوی این مفهوم در رابطه انسان و خدا می‌پردازد. در این جست‌وجو نویسنده، به برخی منابع و پایه‌های این آموزه‌ها در قرآن و سنت نیز نظر داشته است. بدین ترتیب برای بررسی و تحلیل معنا و مفهوم عشق در آموزه‌های دینی و عرفان الهی، بایستی در یک تحقیق جامع از خدا پژوهی به سمت انسان پژوهی حرکت کرد تا در نهایت بتوانیم به عشق پژوهی بُنیادینی دست یابیم. نوشتار کنونی بر اساس همین الگوی کلّی شکل گرفته است و مسأله را از زاویه این سه نگاه پی می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

332 - زمان در عرفان اسلامی
مرتضی شجاری

در فرهنگ اسلامی، تصورات گوناگونی از زمان انعکاس یافته است. متکلمان آن را امری موهوم و فیلسوفان آن را مقدار حرکت فلک اطلس می‌دانند. اما از منظر صوفیان، زمان با جان، که اصل وجود آدمی است، در ارتباط است. جانی که نزد دلبر حاضر است، چیزی جز لاله‌زار و گلشن نمی‌تواند باشد و ب چکیده کامل

در فرهنگ اسلامی، تصورات گوناگونی از زمان انعکاس یافته است. متکلمان آن را امری موهوم و فیلسوفان آن را مقدار حرکت فلک اطلس می‌دانند. اما از منظر صوفیان، زمان با جان، که اصل وجود آدمی است، در ارتباط است. جانی که نزد دلبر حاضر است، چیزی جز لاله‌زار و گلشن نمی‌تواند باشد و بنابراین، پیری و پژمردگی را در او راهی نیست. از این‌رو، زمان عرفانی ارتباطی با گذشته و آینده ندارد؛ زیرا صوفی با خداوند است و در آنجا ماضی و مستقبل نیست. تمام کوشش یک صوفی آن است که خداگونه شود و از قید زمان، آزاد یا به تعبیری دیگر نیست گردد. این امر جز با عشق حاصل نمی‌شود. سالکی که اسیر عشق نشود، بندة جسم و زمان خواهد ماند. تنها عشق است که آزادی را از این نوع بندگی به ارمغان می‌آورد. عشق چون شمشیری است که سر جسم و زمان را از جان سالک جدا می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

333 - زن در اندیشه و زندگی مولانا
فاطمه مدرسی مهرویه رضیی

زن در عرصة جهان ما پیوسته زن بوده و در همه جای این جهان و از آغاز پیدایش بر زمین، فارغ از زمان و مکان و نژاد و رنگ، بار مسئولیتی ویژه را بر دوش داشته است: زادن و پروردن و به بلوغ رساندن! آفریده‌ای مقدّس که همواره وجودش عجین عشق بوده و هست. او در ادبیات امروز و گذشته همو چکیده کامل

زن در عرصة جهان ما پیوسته زن بوده و در همه جای این جهان و از آغاز پیدایش بر زمین، فارغ از زمان و مکان و نژاد و رنگ، بار مسئولیتی ویژه را بر دوش داشته است: زادن و پروردن و به بلوغ رساندن! آفریده‌ای مقدّس که همواره وجودش عجین عشق بوده و هست. او در ادبیات امروز و گذشته همواره به عنوان موجودی سرشار از محبت معرفی شده و پیوند ژرفی با دلبستگی‌های عاشقان، در دیوان‌ها برقرار ساخته است.حقیقت زن در اشعار مولانا نیز با نگاه دوسویۀ او به زن همراه شده است، به این معنی که اگرچه در جایی زن را در جایگاه نفس قرار می‌دهد، امّا در جایی دیگر حالت مرآتیت و به قول علما جنبۀ ما به ینظر دارد نه جنبۀ ما فیه ینظر، یعنی جمال جمیل حق را در آیینۀ حسن صنع دیدن، چنان‌که زن قنطرۀ رسیدن به عشق حقیقی معبود می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

334 - بررسی مفهوم عشق از دیدگاه رابرت استرنبرگ در حکایت «شیخ صنعان» عطار و نمایش‌‌نامۀ فانتزی شیخ صنعان محمدحسین میمندی‌‌نژاد
محمدرضا رسولی پریسا کیومرثی

هرچند مفهوم عشق در ادبیات مورد توجه قرار گرفته، اما در پرداخت به آن از نظریه‌های قابل استناد استفاده نشده است. نظریۀ رابرت استرنبرگ در باب عشق، مورد توجه صاحب‌‌نظران حوزۀ علوم انسانی قرار گرفته است. عشق از جمله مفاهیم مورد توجه نویسندگان در خلق آثارشان است. یکی از کسانی چکیده کامل

هرچند مفهوم عشق در ادبیات مورد توجه قرار گرفته، اما در پرداخت به آن از نظریه‌های قابل استناد استفاده نشده است. نظریۀ رابرت استرنبرگ در باب عشق، مورد توجه صاحب‌‌نظران حوزۀ علوم انسانی قرار گرفته است. عشق از جمله مفاهیم مورد توجه نویسندگان در خلق آثارشان است. یکی از کسانی که عنصر عشق در آثارش بسیار به چشم می‌‌خورد، عطار است. عطار در کلیت منطق‌‌الطیر نوعی از عشق را نشان می‌‌دهد که حکایات درونی این اثر نیز از جنس همان عشق است. داستان شیخ صنعان یکی از این حکایات است که در آن، عشق به عنوان عنصری کارآمد برای پیشبرد داستان معرفی می‌‌شود. در ادبیات نمایشی ایران هم به سبب ویژگی‌های جالب توجه این نوع عشق، به این داستان بسیار توجه شده است. محمدحسین میمندی‌‌نژاد در نمایش‌‌نامة فانتزی شیخ صنعان از حکایت عطار اقتباس کرده است. در این پژوهش ابتدا نظریۀ عشق از منظر رابرت استرنبرگ تبیین می‌‌شود. سپس ضمن معرفی آثار عطار و میمندی‌‌نژاد، حکایت شیخ صنعان و نمایش‌‌نامه‌‌ فانتزی شیخ صنعان بر اساس نظریۀ عشق استرنبرگ مورد بررسی قرار می‌‌گیرد تا تفاوت‌‌های ابعاد عشق در این دو اثر مشخص شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

335 - مولوی و حل معمای جبر و اختیار در مکتب عشق
ناصر نیکوبخت

جبر و اختیار از مسائل پیچیدة کلام اسلامی است و برداشت‌های گوناگون مسلمانان از آیات قرآن و احادیث نبوی(ص) به مشرب‌های فکری زیادی از جمله جهمیه، اشاعره، معتزله، امامیه و ... انجامیده است. مشرب‌های کلامی اسلامی با استناد به استدلالات عقلی و نقلی یا به جبر مطلق، یا به اختیا چکیده کامل

جبر و اختیار از مسائل پیچیدة کلام اسلامی است و برداشت‌های گوناگون مسلمانان از آیات قرآن و احادیث نبوی(ص) به مشرب‌های فکری زیادی از جمله جهمیه، اشاعره، معتزله، امامیه و ... انجامیده است. مشرب‌های کلامی اسلامی با استناد به استدلالات عقلی و نقلی یا به جبر مطلق، یا به اختیار محض، یا به آمیزه‌ای از هر دو و یا به امر بین‌الامرین اعتقاد ورزیده‌اند. البته مولوی در مقام انسانی جامع که در همة علوم اسلامی آگاه و اهل نظر است، از جنبه‌های متفاوت و متعدد به این مسأله نگریسته است. مولوی با اثبات عجز ذاتی فلسفه در پاسخ‌گویی به این معما، از منظر یک عارف شهودی ـ که به یک معنـا انسـان‌شنـاس و روان‌شناس است ـ می‌کوشد در عین حفظ قدرت مطلقه الهی، اختیار انسان را در پای جبر قربانی نکند و به گونه‌‌ای آن جبر منفور و اختیارکش جهمیه و اشاعره را تا حدی تلطیف و تعدیل کند و با طرح مسأله "عشق"، به دوگانگی جبر و اختیار پایان بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

336 - جایگاه عشق در مبانی سنت‌های اول و دوم عرفانی
سیدعلی اصغر میرباقری فرد راضیه حجتی زاده

هرچند تاکنون جریان عرفان اسلامی، متناسب با هر عصر و روزگاری به اشکال گوناگونی، چه به لحاظ سبک‌شناختی و چه از جهت ادوار تاریخی، رویدادها، آثار، پیشگامان و بنیان‌گذاران سرشناس فرقه‌های عرفانی تقسیم شده است، شاید تقسیم آن به دو سنت اول و دوم که یکی از آغاز تا سده هفتم هجری چکیده کامل

هرچند تاکنون جریان عرفان اسلامی، متناسب با هر عصر و روزگاری به اشکال گوناگونی، چه به لحاظ سبک‌شناختی و چه از جهت ادوار تاریخی، رویدادها، آثار، پیشگامان و بنیان‌گذاران سرشناس فرقه‌های عرفانی تقسیم شده است، شاید تقسیم آن به دو سنت اول و دوم که یکی از آغاز تا سده هفتم هجری و دیگری از سده هفتم با ظهور ابن عربی تا دوران حاضر را در برمی‌گیرد، از شمول بیشتری برخوردار باشد. هدف از بررسی موضوع عشق در دو سنت عرفانی، شناخت چگونگی تعامل قوه نظری و عملی در دو سنت عرفانی مذکور و تبیین این واقعیت است که چگونه مبانی فکری سنت دوم که مراد از آن مکتب مبتنی بر وحدت وجود ابن عربی است، توانست با تبیین و تشریح اصولی شالوده‌های علمی و نظری خود، قوه عملی را نیز تحکیم و تعمیق بخشد. برای روشن‌تر شدن این موضوع، عشق را که هم از مضامین پرکاربرد و هم از کلیدواژه‌های این دو سنت به شمار می‌آید، از خلال دو اثر منتخب، یعنی عبهرالعاشقین روزبهان بقلی و فصوص‌الحکم شیخ اکبر برگزیده‌ایم تا با مطالعه دیدگاه‌های هر یک در خصوص عشق، نتایج و بازخوردهایی را که با تکیه بر این مبانی در این هر دو سنت حاصل آمده است، بررسی کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

337 - بررسی تحلیلی عبارت «مَنْ عَشِقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهیدٌ» بر اساس متون عربی و فارسی
بتول حیدری سید مهدی نوریان اسحاق طغیانی اسفرجانی

در متون ادبی، عرفانی و اخلاقی ادبیات فارسی و عربی، برای تبیین عشق مجازی گاه به عبارت مَنْ عَشِقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهِیدٌ که با نام حدیث عشق نام‌بردار شده است، استناد می‌شود. نخستین بار، ابن‌داود در الزهره، از این عبارت منسوب به پیامبر در تفسیر عشق عُذری چکیده کامل

در متون ادبی، عرفانی و اخلاقی ادبیات فارسی و عربی، برای تبیین عشق مجازی گاه به عبارت مَنْ عَشِقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهِیدٌ که با نام حدیث عشق نام‌بردار شده است، استناد می‌شود. نخستین بار، ابن‌داود در الزهره، از این عبارت منسوب به پیامبر در تفسیر عشق عُذری یاد می‌کند، اما از دیرباز، حدیث‌شناسان آن را از احادیث موضوع دانسته‌اند. با وجود این، حدیث عشق به دلیل محتوایش و با وجود مخالفت ناقدان به‌ویژه حنابله و با ورود به ساحت عرفان اسلامی به حیات خود ادامه داد. در این جستار، ضمن بررسی پیشینه و دلیل اصلی روایت حدیث عشق، صحت و سقم آن به عنوان حدیثی منسوب به پیامبر، علت و نحوه کاربرد آن در متون عرفانی، انعکاس آن در متون ادبی عربی و فارسی، ارتباط عشق مجازی با عفت، جهاد با نفس و شهادت و پیوند کتمان با عشق تبیین خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

338 - جایگاه عشق در تفسیر عرفانی عرایس البیان روزبهان بقلی
قدرت‌الله خیاطیان فاطمه سلیمانی کوشالی

مسأله عشق از قرن دوم هجری و در اندیشه عارفانی نظیر رابعه عدویه به‌طور جدی مطرح شد و در قرون بعدی به رغم مخالفت‌های برخی از فقها و اهل حدیث، همچنان به روند رو به رشد خود ادامه داد و در اندیشه کسانی چون روزبهان بقلی (608-522 ق.) به اوج خود رسید. روزبهان، بنای طریقت خویش ر چکیده کامل

مسأله عشق از قرن دوم هجری و در اندیشه عارفانی نظیر رابعه عدویه به‌طور جدی مطرح شد و در قرون بعدی به رغم مخالفت‌های برخی از فقها و اهل حدیث، همچنان به روند رو به رشد خود ادامه داد و در اندیشه کسانی چون روزبهان بقلی (608-522 ق.) به اوج خود رسید. روزبهان، بنای طریقت خویش را در تصوف بر عشق نهاد و این موضوع در عرفان وی بسیار برجسته و چشمگیر است؛ به گونه ای که در تمامی آثاری که از او برجای مانده، خصوصاً تفسیر عرفانی عرایس البیان، تأثیر نگاه عاشقانه او کاملاً مشهود است. تفسیر عرفانی عرایس البیان، با عباراتی ادبی دارای صبغه عرفانی در پی کشف معانی باطنی آیات قرآن است. این تفسیر که متأثر از تعمق ژرف روزبهان در باب کلام وحی است، بازتاب دهنده اندیشه های ناب او در باب عشق به حق و طریق وصول به آن است. در این بررسی می‌کوشیم جایگاه عشق را در این کتاب بازنماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

339 - بررسی تطبیقی پیوند عشق و حماسه در شاهنامة فردوسی و داستان کوراوغلو
عاتکه رسمی سکینه رسمی

داستان‌های حماسی بازتاب عواطف، احساسات و نحوة تفکر انسان‌ها در دوره‌ای از تاریخ هستند. اگرچه زبان متون حماسی و غنایی با هم تفاوت دارد، یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی عشق است. در شاهنامة فردوسی و داستان کوراوغلو مضمون‌های حماسی و غنایی در کنار یکدیگر دیده می‌شوند و چکیده کامل

داستان‌های حماسی بازتاب عواطف، احساسات و نحوة تفکر انسان‌ها در دوره‌ای از تاریخ هستند. اگرچه زبان متون حماسی و غنایی با هم تفاوت دارد، یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی عشق است. در شاهنامة فردوسی و داستان کوراوغلو مضمون‌های حماسی و غنایی در کنار یکدیگر دیده می‌شوند و ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند. داستان‌های زال و رودابه، تهمینه و رستم، و بیژن و منیژه از جمله بهترین داستان‌های غنایی فارسی به شمار می‌روند.‌ در داستان حماسی کوراوغلو نیز موضوع عشق که اغلب از سوی زنان ابراز می‌شود، در بیشتر مجلس‌ها در میان داستان یا در پایان آن، دیده می‌شود. این مقاله با آگاهی به این نکته که روح حاکم بر شاهنامه و داستان کوراوغلو حماسه، تاریخ، ملیّت، داد و معنویت است و داستان‌های حماسی چون برگرفته از زندگی هستند، خالی از عشق نتوانند بود، به بررسی تطبیقی خاستگاه عشق و ویژگی‌های آن، صفات معشوق، کیفیت ظهور عشق و پیامدهای آن در این دو اثر حماسی می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

340 - نقش ابعاد هویت در حرمت خود و بهزیستی روان‎ شناختی در بزرگسالی نوظهور
ندا فلسفی محترم نعمت‌ طاوسی

هدف این پژوهش تعیین نقش ابعاد هویت در حرمت خود و بهزیستی روان&lrm;شناختی بود. بدین منظور 554 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران (270 زن، 284 مرد) در سال تحصیلی 97-96 با روش چندمرحله&lrm;ای انتخاب شدند و به مقیاس ابعاد تحول هویت (لویکس و دیگران، 2008)، سیاهه چندبعدی ح چکیده کامل

هدف این پژوهش تعیین نقش ابعاد هویت در حرمت خود و بهزیستی روان&lrm;شناختی بود. بدین منظور 554 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران (270 زن، 284 مرد) در سال تحصیلی 97-96 با روش چندمرحله&lrm;ای انتخاب شدند و به مقیاس ابعاد تحول هویت (لویکس و دیگران، 2008)، سیاهه چندبعدی حرمت خود (اوبراین و اپستاین، 1988) و بهزیستی روان&lrm;شناختی (ریف، 1989) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که الف) ابعاد ایجاد تعهد و همانندسازی تعهد با حرمت خود کلی، صلاحیت، عشق&lrm;&lrm;پذیری و بهزیستی روان&lrm;شناختی رابطه مثبت معنادار، ب) اکتشاف نشخواری با حرمت خود کلی، صلاحیت و عشق&lrm;پذیری رابطه منفی معنادار، ج) اکتشاف در گستره با حرمت خود کلی، صلاحیت و بهزیستی روان&lrm;شناختی رابطه مثبت معنادار، و د) اکتشاف در عمق با صلاحیت و بهزیستی روان&lrm;شناختی رابطه مثبت معنادار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری همزمان نیز نشان داد که ابعاد هویت توانایی تبیین 34 درصد از واریانس حرمت خود کلی، 21درصد از واریانس صلاحیت، 13درصد از واریانس عشق‌پذیری و 18درصد از واریانس بهزیستی روان&lrm;شناختی دانشجویان را دارند. یافته&lrm;ها بر لزوم بررسی فرایندهای هویت در بزرگسالی نوظهور تأکید دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

341 - عشاق عامل تکامل مفهوم عرفانی عشق در خمسه نظامی نگاهی به تفاوت مسلک عشاق در خمسه نظامی با عشاق پیش از آن در ادبیات فارسی
ندا عابد مریم جلالی

عشق در خمسه نظامی مفهومی اصلی است تا جایی که نظامی عشق را جوهره زندگی دانسته و زندگی بدون عشق را با افسردگی و مرگ برابر می‌داند. عشق در خمسه نظامی ستون اصلی خلق داستان‌های منظوم اوست. این پژوهش بر آن است تا سرچشمه منظوم سازی عشق عارفانه در حوزه ادب فارسی را با توجه به م چکیده کامل

عشق در خمسه نظامی مفهومی اصلی است تا جایی که نظامی عشق را جوهره زندگی دانسته و زندگی بدون عشق را با افسردگی و مرگ برابر می‌داند. عشق در خمسه نظامی ستون اصلی خلق داستان‌های منظوم اوست. این پژوهش بر آن است تا سرچشمه منظوم سازی عشق عارفانه در حوزه ادب فارسی را با توجه به مقایسه موضوع عشق در اشعار نظامی و شاعران پیش از او ارزیابی نماید. این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و پرسش اصلی این است که نظامی در ایجاد مقوله عشق عذری در ادب فارسی چه نقشی داشته است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد پیش ازنظامی آن چه به عنوان عشق در متون ادبی مطرح شده، عموماً با توجه به امور جسمانی و شرح معاشقه عاشق و معشوق در شرایط رزم و بزم معرفی شده است و نظامی دگرگونی اصلی را در تغییر نگاه به عشق جسمانی و تبدیل آن به مفهوم عرفانی در ادب فارسی ایجاد کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

342 - درایت و دلدادگی از دیدگاه فردوسی با نگاهی بر داستان زال و رودابه
فهیمه پیام عسگری محمد زیار

در این مجال دیدگاه فردوسی را در باره عشق و عقل با نگاهی بر داستان زال و رودابه بررسی می‌کنیم تا بدانیم در جریان یک داستان عاشقانه پرماجرا خرد ورزی و صلح طلبی به چه میزان نزد فردوسی و قهرمانان شاهنامه اهمیت دارد. زال و رودابه تصویر جامع و باورپذیری از عشق و دلدادگی و خرد چکیده کامل

در این مجال دیدگاه فردوسی را در باره عشق و عقل با نگاهی بر داستان زال و رودابه بررسی می‌کنیم تا بدانیم در جریان یک داستان عاشقانه پرماجرا خرد ورزی و صلح طلبی به چه میزان نزد فردوسی و قهرمانان شاهنامه اهمیت دارد. زال و رودابه تصویر جامع و باورپذیری از عشق و دلدادگی و خرد و میهن پرستی به دست می دهند که نمایانگر دیدگاه واقع‌بینانه فردوسی و تعامل انسان عاشق با روزگار و مشکلات زمان خویش است. از اینرو در بستری باور پذیر زال عاشق که بر خلاف بسیاری از داستان های عاشقانه اسطوره زیبایی جسمانی نیست با بهره جستن از خرد و پشتکار و انسانیت برای وصال یار تلاش می کند. در جریان داستان عشق و مهر ورزی به همراه جنگاوری، میهن پرستی و خردورزی متبلور می شود و فردوسی در فراسوی عشق زمینی زن و مرد پدیده ای عمیق و متعالی و زیبا را ترسیم می کند که پیام تعامل، خردورزی، سازش و تعصب گریزی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

343 - نقد و بررسی جنبه های ادبی اشعار میرزاده عشقی
احمد رنجبر ملاحت نجفی عرب

سید محمد رضا میرزاده عشقی (1273 - 1303 هـ. ش)، شاعر نام آشنای عهد مشروطیت، از رجال پرکار روزگار خود است. او اگر چه در حوزه ی شعر سیاسی و اجتماعی شاعری بزرگ و نامدار محسوب می شود لیکن از نظر ادبی و آشنایی به فنون و تکنیک های شعری دست توانایی ندارد و هنوز به اوج هنر شعری چکیده کامل

سید محمد رضا میرزاده عشقی (1273 - 1303 هـ. ش)، شاعر نام آشنای عهد مشروطیت، از رجال پرکار روزگار خود است. او اگر چه در حوزه ی شعر سیاسی و اجتماعی شاعری بزرگ و نامدار محسوب می شود لیکن از نظر ادبی و آشنایی به فنون و تکنیک های شعری دست توانایی ندارد و هنوز به اوج هنر شعری خود نرسیده است. در این مقاله تلاش می شود با بررسی محور ادبی اشعار عشقی، میزان شناخت و تسلط او بر حوزه های مختلف این محور سبکی مشخص و نقاط قوت و ضعف او معلوم گردد. عشقی در قالب های شعر دست به نوآوری زده و یکی از کسانی است که اولین شعر نو را به او نسبت می دهند. او در دیگر قالبهای سنتی نیز دستکاری کرده چنانکه مسمّط ترجیعی را ساخته ی او می دانند. در وزن شعر اگر چه خواهان ایجاد تحول بوده لیکن به خواست مطلوب خود نرسیده است. اغلب صور خیال او کلیشه ای و قدیمی است، لیکن تشبیهات زنده و پویا که بعضاً در بافت شعر جریان پیدا می کند کم و بیش بر جاذبه ی اشعاش افزوده است. در بین آرایه های ادبی بیشترین تلاشش برای تقویت موسیقی شعر از رهگذر جناس ها و تکرارها، و ایجاد تداعی معانی از طریق تضادها، مراعات النظیرها و تلمیح هاست. در باب تلمیح نیز نشان می دهد که با وجود علاقه مندی به ایران باستان، شناخت چندانی از فرهنگ و تاریخ باستان ایران ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

344 - تحلیل جایگاه شخصیت زنان در ادبیات پایداری با تکیه بر رمان «دخیل عشق»
شهرزاد فیضی نیکچه محمود بشیری

یکی از حوادث مهمی که در تاریخ معاصر ایران، خصوصاً بعد از انقلاب در کشورمان اتفاق افتاده مسئله جنگ است که علاوه بر تاثیر گذاشتن بر مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر ادبیات به ویژه ادبیات داستانی نیز تاثیرگذار بوده است. داستان نویسـان از جنگ به عنوان گنجینه مهمی برای پرد چکیده کامل

یکی از حوادث مهمی که در تاریخ معاصر ایران، خصوصاً بعد از انقلاب در کشورمان اتفاق افتاده مسئله جنگ است که علاوه بر تاثیر گذاشتن بر مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر ادبیات به ویژه ادبیات داستانی نیز تاثیرگذار بوده است. داستان نویسـان از جنگ به عنوان گنجینه مهمی برای پرداختن به موضوعات داستانی استفاده کرده اند. چرا که رمان با شرح وقایع تاریخی، شرایط مردم را در طول تاریخ بیان می کند. ازجمله مسائلی که داستان نویسان به آن توجه کرده اند، وضعیت رزمنده ها و مسائل خانواده های آنهاست. در میان شخصیت های این داستان ها شخصیت زنان در خور توجه است. در طول جنگ ایران و عراق و پس از آن زنان جایگاه مهمی در تحکیم بنیاد خانواده داشته اند. بسیاری از آنها اگر دوشادوش مردان به مبارزه نمی پرداختند، بر آن بودند که در غیاب آنها بنیاد خانه و خانواده را از گزند حوادث ایمن بدارند، نیازهای رزمندگان را سامان دهند و یا در بیمارستان ها به یاری مجروحان بروند. در این جستار بنیادهای خانواده و نقش زنان در تحکیم و حفظ این بنیادها با تمرکز بر کتاب دخیل عشق بررسی می شود. زنان در این داستان در جایگاه مادر، همسر، فرزند و امدادگر حضور دارند. بعضی از آنان بدون توجه به وضعیت وطن، به فکر زندگی شخصی خود هستند، اما اغلب آنها فردی محکم، بااراده و فداکارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

345 - تطبیق دو اثر منظوم "تریستان و ایزولد" اثر گوتفرید فون اشتراسبورگ و "ویس و رامین" از فخرالدین اسعد گرگانی
افسون گودرز پور عراق

از جمله ابزاری که باعث قرابت بیش از پیش دو فرهنگ و دو آئین میشود تطبیق آثار هنری آن دو کشور است.ادبیات به عنوان زبان مشترک مردم جهان،آئینه ی تمام نمای آداب،عادات و تمدن هر کشور است.در مقاله حاضر سعی شده است،با تطبیق این دو اثر غنایی و با تکیه بر وجوه مشترک و متفاوت این چکیده کامل

از جمله ابزاری که باعث قرابت بیش از پیش دو فرهنگ و دو آئین میشود تطبیق آثار هنری آن دو کشور است.ادبیات به عنوان زبان مشترک مردم جهان،آئینه ی تمام نمای آداب،عادات و تمدن هر کشور است.در مقاله حاضر سعی شده است،با تطبیق این دو اثر غنایی و با تکیه بر وجوه مشترک و متفاوت این دو اثر،نکاتی چند در حیطه ی تاثیرات متقابل ادبیات ایران و آلمان در قرون وسطی و ادبیات درباری حاکم بر این عصر مطرح شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

346 - زمینه های بدبینی و یأسِ فلسفی در اندیشه و آثار میرزاده ی عشقی
علی اصغر حلبی علی بالی

شکلِ مفرطِ بدبینی و یأس در ساحتِ عقلی و عاطفیِ روشنفکران که آن را یأسِ فلسفی می خوانند، پدیده ای رایج در اندیشه و آثارِ شاعران و روشنفکرانِ ایران در سده ی بیستم است که در گذار از نظامِ سنّتی به جامعه ی متجدّد و قانون مدار کوشیدند و در راهِ آرمان های خود شکست های سختی را چکیده کامل

شکلِ مفرطِ بدبینی و یأس در ساحتِ عقلی و عاطفیِ روشنفکران که آن را یأسِ فلسفی می خوانند، پدیده ای رایج در اندیشه و آثارِ شاعران و روشنفکرانِ ایران در سده ی بیستم است که در گذار از نظامِ سنّتی به جامعه ی متجدّد و قانون مدار کوشیدند و در راهِ آرمان های خود شکست های سختی را نیز تجربه کردند. از آن میان میرزاده ی عشقی یکی از شاعرانِ تندخو و کنشگرانِ بالفعلِ سیاسی است که عمرِ کوتاهِ خود را در مبارزه با استبدادِ سنّتی و ستیز با باطل گذراند و سرانجام جان باخت. درون مایه ی اصلی ِ آثار و اشعارِ عشقی اعتراض و انتقادِ آتشین با صبغه ی بدبینی و یأسِ فلسفی متأثّر از روحیاتِ شخصی و سیاست پیشگی و روزنامه نگاریِ او و شکست های سیاسی و اجتماعیِ جامعه ی ایران است، که در سروده ها، مقالات، نمایش نامه های منظوم و دیگر تجربه های شعری او بازتاب یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

347 - عشق واندوه در شخصیتهای زن دو اثر حماسی فارسی و آلمانی شاهنامه فردوسی و سرود نیبلونگن
الهام رحمانی مفرد

در هر فرهنگ و دوره ای زنان جایگاه متفاوتی دارند که این امر از ملیت و طرز فکر آنها نشات می گیرد. در میان بسیاری از بن مایه ها ی شیوه های رفتاری شخصیت های زن، عشق و پیامد های آن نقش مهم وتعیین کننده ای ایفا می کنند. در اثر حماسی فارسی شاهنامه فردوسی زنان با نژاد و فرهنگ ا چکیده کامل

در هر فرهنگ و دوره ای زنان جایگاه متفاوتی دارند که این امر از ملیت و طرز فکر آنها نشات می گیرد. در میان بسیاری از بن مایه ها ی شیوه های رفتاری شخصیت های زن، عشق و پیامد های آن نقش مهم وتعیین کننده ای ایفا می کنند. در اثر حماسی فارسی شاهنامه فردوسی زنان با نژاد و فرهنگ ایرانی و غیر ایرانی به شکل متفاوتی رفتار می کنند. به همین ترتیب در اثر حماسی آلمانی سرود نیبلونگن بن مایه عشق و اندوه و نوع عملکرد شخصیت های زن در ارتباط با این بن مایه در روند داستان دارای جایگاه مهمی است. بررسی ارتباط میان ملیت و شیوه تربیتی شخصیت های زن در حماسه شاهنامه و سرود نیبلونگن در ابراز عشق، اندوه به عنوان پیامد عشق، تحول روحی زنان از طریق عشق و اندوه ناشی از آن و کین جویی به دلیل از دست دادن محبوب موضوع این مقاله می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

348 - رابطه عشق با معرفت شهودی نزد افلوطین
نرگس جاهد خانشیر مهدی نجفی افرا جمشید جلالی شیجانی

عشق یکی از راههای مهم شناخت حقیقت، خصوصا امور متعالی است که از دیر باز مورد توجه فلاسفه از جمله افلاطون و افلوطین بوده است. افلوطین هم جایگاه مهم جهان شناختی وهم انسانشناختی وهم معرفت شناختی برای آن قائل است. به نظر افلوطین، عشق ارتباط‌بخش میانِ احد به عنوان موجودی غیر چکیده کامل

عشق یکی از راههای مهم شناخت حقیقت، خصوصا امور متعالی است که از دیر باز مورد توجه فلاسفه از جمله افلاطون و افلوطین بوده است. افلوطین هم جایگاه مهم جهان شناختی وهم انسانشناختی وهم معرفت شناختی برای آن قائل است. به نظر افلوطین، عشق ارتباط‌بخش میانِ احد به عنوان موجودی غیر قابل شناخت و انسان به عنوان موجودی عاقل و عاشق است. چگونگی این ارتباط بر اساس معرفت است که مسئله اصلی تحقیق می باشد. نتیجه تحقیق آن است که عشق در نگرش معرفت شناسانه به دلیل مواجهه مستقیم با خود حقیقت یکی از مهمترین راههای اتحاد و یکی شدن با احد است و معرفت به این موضوع، خاستگاه حرکت سالک برای نیل به این اتحاد می باشد. راه عشق همان راه شهودی است که امروزه مورد تاکید عرفا و بسیاری از فلاسفه خصوصا پدیدار شناسانی است که بر مواجهه فارق از مفاهیم با خود وجود وحقیقت اشیاء و امور متعالی تاکید دارند. این تحقیق تلاش دارد تا با اتکاء به روش تحلیلی توصیفی به واکاوی اندیشه افلوطین در اهمیت عشق و شهود در شناخت پرداخته و بر اهمیت آن در معرفت شناسی تاکید ورزد. واژگان کلیدی: افلوطین، عشق، معرفت شهودی، معرفت شناسی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

349 - تاثیر عشق بر معرفت از دیدگاه مولانا
خداداد محبی محمدمهدی مظاهری سهیلا پرستگاری

عشق به موضوع معرفت یکی از عوامل مؤثر در کسب معرفت نسبت به آن موضوع است. مولانا این مطلب را در آثار خود مورد تأیید و تأکید قرار داده و آن را مؤثرترین عامل کسب معرفت دانسته است. به همین خاطر در آثار خود بطور مفصل پیرامون آن سخن گفته است. در این مقاله دیدگاه ها و نقطه نظرا چکیده کامل

عشق به موضوع معرفت یکی از عوامل مؤثر در کسب معرفت نسبت به آن موضوع است. مولانا این مطلب را در آثار خود مورد تأیید و تأکید قرار داده و آن را مؤثرترین عامل کسب معرفت دانسته است. به همین خاطر در آثار خود بطور مفصل پیرامون آن سخن گفته است. در این مقاله دیدگاه ها و نقطه نظرات این عارف بزرگ در مورد تأثیر عشق بر معرفت اعم از معرفت حقیقی، معرفت تقلیدی و معرفت الهی بیان گردیده و مشخص می گردد که به اعتقاد مولانا عشق علاوه بر اینکه در ایجاد معرفت موثر بوده در مواردی مانند: انتخاب موضوع معرفت، آماده سازی نفس برای کسب معرفت، رفع موانع معرفت و رفع تردید و ابهامات معرفتی، نیز تأثیر عمیق دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

350 - تاثیر عشق و تعهد به برند بر وفاداری به برند، تمایل به پرداختبیشتر و تبلیغات دهان به دهان در انتخاب و خرید گوشی هوشمند دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تهران غرب
هادی سیدفضلی وحیدرضا میرابی کریم حمدی

تعدد نام های تجاری موجب شده است که مردم در معرض استراتژی‌ها، تبلیغات و ترفیعات مربوط برند ها قرار گیرند و سازمان ها به منظور حفظ حیات خود درصدد کشف روابط موثرتر با مشتریان و مصرف‌کنندگان خود باشند میتوان گفت عشق به برند در برگیرنده نوعی اشتیاق و وابستگی عاطفی است که یک چکیده کامل

تعدد نام های تجاری موجب شده است که مردم در معرض استراتژی‌ها، تبلیغات و ترفیعات مربوط برند ها قرار گیرند و سازمان ها به منظور حفظ حیات خود درصدد کشف روابط موثرتر با مشتریان و مصرف‌کنندگان خود باشند میتوان گفت عشق به برند در برگیرنده نوعی اشتیاق و وابستگی عاطفی است که یک مصرف‌کننده راضی می‌تواند نسبت به برند مورد علاقه‌اش احساس کند. این احساس عشق می‌تواند ‌متغیرهای با اهمیتی چون تبلیغات دهان به دهان، تمایل به پرداخت قیمت بیشتر را تحت تاثیر قرار دهد. در پژوهش حاضر به بررسی این عوامل تاثیرگذار تاثیر عشق و تعهد به برند بر وفاداری به برند، تمایل به پرداخت بیشتر و تبلیغات دهان به دهان در انتخاب و خرید گوشی هوشمند در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته‌ایم و از روش معادلات ساختاری )تجزیه و تحلیل چند متغیره) SEMو نرم‌افزار smart-pls و برای سنجیدن آمار توصیفی از نرم‌افزار Spss استفاده شده است. روایی تحقیق از طریق روایی صوری، محتوایی و ساختاری و پایایی از طریق آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) بررسی می شود. حجم نمونه آماری ازجدول هیر مربوط به معادلات ساختاری ب نمونه ای 180 نفری بود. جهت سنجش متغیرهای تحقیق از ابزار پرسشنامه و طیف لیکرت استفاده شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

351 - بررسی تأثیر ابعاد رهبری معنوی بر رضایت شغلی کارکنان بانکی
جمشید صالحی صدقیانی مریم اخوان خرازیان مهدی بهرام‌زاده کاظم حسن‌زاده آرزو سهرابی

در عصر حاضر مهم‌ترین چالش سازمانی عدم اطمینان، پیچیدگی، جهانی‌سازی و تغییرات فزاینده فناورانه است. موفقیت سازمانی با این شرایط مستلزم تغییر در فعالیت‌های سازمانی، به‌ویژه رهبری و اداره سازمان‌های هزاره سوم، است؛ بنابراین کسب موفقیت با این شرایط و موقعیت مستلزم تغییر در چکیده کامل

در عصر حاضر مهم‌ترین چالش سازمانی عدم اطمینان، پیچیدگی، جهانی‌سازی و تغییرات فزاینده فناورانه است. موفقیت سازمانی با این شرایط مستلزم تغییر در فعالیت‌های سازمانی، به‌ویژه رهبری و اداره سازمان‌های هزاره سوم، است؛ بنابراین کسب موفقیت با این شرایط و موقعیت مستلزم تغییر در چگونگی اداره و رهبری سازمان‌ها است. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که رابطه بین رهبری معنوی به‌عنوان متغیر مستقل از یک سو با رضایت شغلی کارکنان به‌منزله متغیر وابسته از سوی دیگر بررسی شود؛ بنابراین فرضیه این پژوهش بر اساس وجود رابطه رهبری معنوی و رضایت شغلی تدوین شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان ستادی و صفی بانک ملّی شهر قم مشتمل بر 630 نفر در 3 حوزه امور شعب است که به علت گستردگی جامعه آماری و طبقات آن از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی استفاده شد. بر این اساس نمونه آماری شامل 242 نفر است. در این پژوهش که پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی و مطالعه‌ای از نوع همبستگی است، اطلاعات لازم با استفاده از دو نوع پرسشنامه دارای اعتبار و روایی قابل‌قبول با طیف لیکرت جمع‌آوری‌ و به کمک آمار توصیفی و استنباطی بررسی ‌و تحلیل شد. تحلیل اطلاعات با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن حاکی از این است که رابطه بین رهبری معنوی و رضایت شغلی کارکنان معنادار است؛ به‌علاوه تمامی مؤلفه‌های رهبری معنوی با رضایت شغلی کارکنان رابطه معناداری دارند؛ همچنین تحلیل رگرسیون چندعاملی نشان می‌دهد که از میان مؤلفه‌های رهبری معنوی، چشم‌انداز سازمانی، عشق به نوع‌دوستی و عضویت بیشترین تأثیر را بر رضایت شغلی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

352 - مقایسه سبک های دلبستگی و سبکهای عشق ورزی
غلامرضا محمودی فاطمه گلشنی مهتاب نوروزیان

پایان نامه حاضر با هدف مقایسه سبک های دلبستگی و سبکهای عشق ورزی در والدین دارای کودک عقب مانده ذهنی و والدین دارای کودک عادی انجام شده است. نمونه این پژوهش شامل 200 زوج می باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند،100 زوج در گروه والدین دارای کودک عادی و 100 زوج در گ چکیده کامل

پایان نامه حاضر با هدف مقایسه سبک های دلبستگی و سبکهای عشق ورزی در والدین دارای کودک عقب مانده ذهنی و والدین دارای کودک عادی انجام شده است. نمونه این پژوهش شامل 200 زوج می باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند،100 زوج در گروه والدین دارای کودک عادی و 100 زوج در گروه والدین دارای کودک عقب مانده ذهنی که به مراکز آموزشی و بهزیستی کودکان عقب مانده دهنی در مناطق 8، 5، 3، 1 شهر تهران مراجعه کردند، انتخاب گردیدند. به منظور جمع آوری داده¬ها از پرسش نامه های سبک عشق ورزی استرنبرگ(1986) و پرسشنامه سبک دلبستگی کونیزورید(1990) استفاده شد. نتایج نشان می¬دهد: بین سبک عشق ورزی در والدین دانش آموزان عادی و عقب مانده تفاوت معنی دار وجود دارد و در خرده مقیاسهای سبک عشق ورزی (صمیمیت، شور و تعهد)، والدین دانش آموزان عادی نمرات بالاتری از والدین دانش آموزان عقب مانده ذهنی دارند. بین میانگین سبکهای دلبستگی ایمن، اجتنابی، دو سوگرا در والدین دانش آموزان عادی و عقب مانده تفاوت معنادار آماری وجود دارد ، میانگین سبک های دلبستگی ایمن و اجتنابی در والدین دانش آموزان عادی بالاتر ولی در سبک دلبستگی دوسوگرا، والدین دانش آموزان عقب مانده ذهنی نمرات بالاتری دارند. بین سبک¬های دلبستگی و عشق ورزی در هر دو گروه والدین، همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. همچنین در گام اول فقط سبک دلبستگی ایمن قادر به پیش بینی عشق ورزی در والدین دانش آموزان عادی و عقب مانده ذهنی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

353 - رابطه بین سنخهای روانی یونگ و سبکهای عشق ورزی
غلامرضا محمودی محمود ساعتچی سعیده سالاروند

مقاله حاضر به منظور بررسیرابطه سنخ های شخصیتی و عشق در جامعه آماری 148 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی که بر اساس نمونه گیری چند مرحله ای گزینش شده اند، صورت گرفته است. بدین صورت که از میان 12 دانشکده واحد تهران مرکزی، 4 دانشکده انتخاب و از هر دانش چکیده کامل

مقاله حاضر به منظور بررسیرابطه سنخ های شخصیتی و عشق در جامعه آماری 148 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی که بر اساس نمونه گیری چند مرحله ای گزینش شده اند، صورت گرفته است. بدین صورت که از میان 12 دانشکده واحد تهران مرکزی، 4 دانشکده انتخاب و از هر دانشکده 35 دانشجو انتخاب شدند.ابزار پژوهش شامل سنخ نمای مایرز بریگز و پرسشنامه سبکهای عشق ورزی استرنبرگ میباشد. روش پژوهش از نوع تحقییق علی – مقایسه ای میباشد .به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری جمع آوری شده نرم افزار spss در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد استفاده قرار گرفت که در بخش توصیفی از میانگین، انحراف استاندارد و جداول و نمودارهای توصیفی و در آمار استنباطی از آزمون همبستگی پیرسون ، آزمون رگرسیون و آزمونt استفاده شده است .یافته های پژوهش بر اساس فرضیه های پژوهش به شرح زیر است: بین صمیمیت، تعهد و نیز نمره کل عشق در زنان و مردان تفاوت معنا دار وجود دارد. مقایسه میانگین های دو گروه نشانگر آن است که میانگین اجزاء صمیمیت، تعهد و کل عشق در مردان بالاتر از زنان است، فقط بین سنخ شخصیتی حسی در زنان و مردان تفاوت معنا دار وجود دارد و میانگین سنخ شخصیتی حسی در زنان بالاتر از مردان است، در مردان بین هیچ یک از سنخ های شخصیتی با عشق رابطه معناداری مشاهده نشد. زنان از شخصیت حسی بیشتری برخوردارند و مردان هیچ سنخ شخصیتی بارزی با عشق را نشان ندادند. متغیرهای پیش بین سنخ های شخصیتی متفکر و برونگرا در پیش بینی عشق در زنان رابطه معنا‌دار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

354 - عوامل فردی ،خانوادگی و اجتماعی موثر بر تجربه ی شکست عشقی : یک مرور نظام مند
لادن عراقی عبدالله شفیع ابادی علی دلاور مژگان مردانی راد

10.30495/hpsbjourna.2023.1973674.1139

چکیده:یکی از پرچالش‌ترین مسائلی که امروزه می‌تواند برای افراد در طول زندگی‌شان اتفاق بیافتد تجربة شکست عشقی است که عمدتاً با پیامدهای منفی گوناگونی همراه است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در شکست عشقی بود. بدین منظور از روش مرور نظامند استفاده شد. جامعه در این بخش چکیده کامل

چکیده:یکی از پرچالش‌ترین مسائلی که امروزه می‌تواند برای افراد در طول زندگی‌شان اتفاق بیافتد تجربة شکست عشقی است که عمدتاً با پیامدهای منفی گوناگونی همراه است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در شکست عشقی بود. بدین منظور از روش مرور نظامند استفاده شد. جامعه در این بخش کلیه منابع نوشتاری (چاپی/الکترونیکی) داخلی و بین ‌المللی در زمینه تجربه شکست عشقی بود که از طریق پایگاهای اطلاعاتی داخلی و خارجی قابل‌بازیابی و دسترسی بودند. پس از تعیین معیارهای ورود (منتشر شده از سال 2000 تا کنون؛ پژوهش‌هایی که در یک مجله معتبر به چاپ رسیده باشند و دارای متن کامل بودند؛ پژوهش‌های تجربی و مروری) و غربالگری و ارزیابی مقالات، 37 مطالعه انتخاب شد. با بررسی نظامند پیشینه پژوهش و بر اساس مرور نظامند انجام شده، ویژگیهای شخصیتی، سبک دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار به‌عنوان سه عامل مهم فردی، الگوهای فرزندپروری به عنوان یک عامل مهم خانوادگی و حمایت اجتماعی ادراک‌شده به‌عنوان عامل مهم اجتماعی موثر بر تجربه شکست عشقی شناسایی شدند. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، ضروری است در طراحی مداخلات و برنامه‌هایی که برای پیشگیری و یا درمان شکست عاطفی طراحی می‌شوند، به متغیرهای فردی، خانوادگی و اجتماعی شناسایی شده توجه داشته باشند. چگونگی تاثیر و نقش هریک از این متغیرها بر شکست عاطفی به بحث گذاشته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

355 - مدل پیش بینی تعارضات زناشویی بر اساس خودشناسی، عشق با میانجیگری هوش هیجانی
ایران صادقی افشین صلاحیان مهدیه صالحی

10.30495/hpsbjourna.2022.1968937.1129

این پژوهش با هدف سلامتی خانواده و کاهش تعارضات زناشویی به بررسی مدل پیش بینی تعارضات زناشویی بر اساس خودشناسی، عشق با میانجیگری هوش هیجانی پرداخت که بوسیله نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی از مراجعین زوج مراکز مشاوره شهر تهران، 248نفر نمونه (115 زن و 133 مرد) انتخاب شد چکیده کامل

این پژوهش با هدف سلامتی خانواده و کاهش تعارضات زناشویی به بررسی مدل پیش بینی تعارضات زناشویی بر اساس خودشناسی، عشق با میانجیگری هوش هیجانی پرداخت که بوسیله نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی از مراجعین زوج مراکز مشاوره شهر تهران، 248نفر نمونه (115 زن و 133 مرد) انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه تعارضات زناشویی ثنایی و همکارن (1396)، پرسشنامه خودشناسی قربانی و همکاران (2008)، پرسشنامه عشق استرنبرگ (1986)، پرسشنامه هوش هیجانی سیبریا شرینگ (منصوری، 1380) بودند. داده‌های پیمایش پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار SMART.PLS و از طریق مدل سازی معادلات ساختاری به شکل بدون خرده مقیاس تجزیه- تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آنست که متغیرهای خودشناسی، عشق توانستند واریانس هوش هیجانی را با مقدار 2/47 درصد توجیه کنند و این دو متغیر همراه متغیر میانجی توانستند واریانس تعارضات زناشویی را با مقدار 2/68 درصد پیش بینی کنند، همچنین نقش میانجی گری هوش هیجانی در هر دو مسیرمعنی دار بود. نتایج نشان داد که مدل پیش بینی تعارضات زناشویی بر اساس خودشناسی، عشق با میانجیگری هوش هیجانی دارای برازش مطلوب است. با توجه به نتایج این مطالعه تدوین یک پروتکل آموزشی – درمانی دقیق برای زوجین با هدف کاهش تعارضات زناشویی و افزایش سلامت جامعه پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

356 - تعیین عوامل فردی اجتماعی مرتبط با میزان سازگاری زناشویی -مطالعه موردی خانواده های شهر مرند
نعمت ا... تقوی محمد عباسزاده ثریا رفیعی اصل

سازگاری زناشویی از عوامل بسیار مهم در زندگی است. وجود آن باعث می شود زوجین آرامش را در زندگی ببینند و با رضایتآن ها، فرزندان نیز در خانواده به خوبی تربیت شوند. مقاله حاضر، تئوری موجود در رابطه با مفهوم سازگاری زناشویی و منابعتحقق آن را مورد بررسی قرار داده است. از نظریه چکیده کامل

سازگاری زناشویی از عوامل بسیار مهم در زندگی است. وجود آن باعث می شود زوجین آرامش را در زندگی ببینند و با رضایتآن ها، فرزندان نیز در خانواده به خوبی تربیت شوند. مقاله حاضر، تئوری موجود در رابطه با مفهوم سازگاری زناشویی و منابعتحقق آن را مورد بررسی قرار داده است. از نظریه های مطرح در این زمینه می توان به نظریه های نمایشی گافمن، شبکه الیزابتبات، همسان همسری برگس، کنش متقابل ترنر، تالکوت پارسونز و اعتماد گیدنز اشاره کرد. مهم ترین یافته های تحقیق که بهروش پیمایشی در بین زنان شهر مرند و همسرانشان انجام شده، حاکی از وجود رابطه ی معنی دار بین تطابق و همگونی کنش ها ،برآورده شدن انتظارات، همسانی عقیدتی، مشورت در تصمیم گیری، عشق و علاقه، جامعه پذیری و اعتماد با میزان سازگاریزناشویی می باشد. نظریات پارسونز،گیدنز، گافمن و کنش متقابل نمادین در این تحقیق مورد تأیید قرار گرفته است. همچنینتفاوتی در میزان سازگاری زناشویی بر اساس همسانی یا ناهمسانی محل سکونت، سن و تحصیل به چشم نمی خورد و رابطه یمعنی داری نیز میان عدم دخالت دیگران با سازگاری زناشویی.وجود ندارد. این امر به لحاظ نظری بدان معنی است که تئوریشبکه و نظریه ی برگس مورد تأیید قرار نگرفته استهمچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد درمجموع، 4 متغیر مستقل توان پیش بینی میزان سازگاری زناشویی را داشتند که شامل اعتماد، جامعه پذیری، عشق و علاقه ومشورت در تصمیم گیری می باشد. این متغیرها توانستند 06 درصد از واریانس متغیر سازگاری زناشویی را تبیین کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

357 - فاصله‌ی نسلی در حوزه‌ی معیارهای همسرگزینی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن
اسماعیل جهانبخش دکتر باقر ساروخانی

این پژوهش با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه‌ی آماری شامل پدران با پسر مجرد و مادران با دختر مجرد 19 تا 34 سال و پسران و دختران مجرد 19 تا 34 سال ساکن شهر تهران بوده‌اند. حجم نمونه600 نفر و به شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای چندمرحله‌ای بین گر چکیده کامل

این پژوهش با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه‌ی آماری شامل پدران با پسر مجرد و مادران با دختر مجرد 19 تا 34 سال و پسران و دختران مجرد 19 تا 34 سال ساکن شهر تهران بوده‌اند. حجم نمونه600 نفر و به شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای چندمرحله‌ای بین گروه‌های چهارگانه پاسخگو به‌طور مساوی تقسیم شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهند که تفاوت‌ها بین معیارهای نسل والدین در هنگام همسرگزینی خود با معیارهای همسرگزینی نسل فرزندان معنی‌دار است و آزمون فرضیات حاکی از آن است که جنسیت، سنّ، تحصیلات، شغل، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، روابط با بستگان و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی موجب تفاوت بین دو نسل در معیارهای همسرگزینی‌شان می‌باشد. با آزمون‌های رگرسیون و تحلیل مسیر مشخص شد که عمده‌ترین تعیین‌کننده‌ها در فاصله‌ی نسلی، نوع شغل، میزان تحصیلات و میزان استفاده از ماهواره می‌باشد که در مجموع 49 درصد تغییرات فاصله نسلی را توضیح می‌دهند. همچنین نتایج آزمون‌ها حاکی از آن است که در مجموع بین معیارهای نسل والدین برای همسرگزینی فرزندانشان در مقایسه با نظرات نسل فرزندان در این مورد، تفاوت معنی‌داری وجود نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

358 - سیمای عاشق و معشوق در دیوان نظیری نیشابوری
محمّدامین احسانی اصطهباناتی علی‌اصغر یاری اصطهباناتی

چکیده وصف عشق و شرح حالات و احوال عاشق و معشوق در ادبیّات جلوۀ خاصّ و گسترده‌ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارۀ عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعاست، در ادبیّات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در جلوه‌های گوناگون مجازی و چه در میراث عرفانی، در مرتبۀ ملکوتی عشق ا چکیده کامل

چکیده وصف عشق و شرح حالات و احوال عاشق و معشوق در ادبیّات جلوۀ خاصّ و گسترده‌ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارۀ عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعاست، در ادبیّات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در جلوه‌های گوناگون مجازی و چه در میراث عرفانی، در مرتبۀ ملکوتی عشق انسان به خدا و عشق خدا به انسان از زیباترین و درخشان‌ترین گوهرهای تفکر و اندیشۀ بشری است. در این میان سبک هندی و بویژه اشعار نظیری نیشابوری به دلیل بهره‌مندی توأمان از اوصاف و ویژگی‌های مکتب وقوع و سبک هندی جایگاه ویژه‌ای دارد. غزل‌های نظیری نیشابوری بیانگر حالات درونی اوست که از سوز دل عاشقش حکایت می‌کند و چنان لطیف و دل نشین است که شنونده را هر چند بی‌ذوق باشد، مفتون خویش می‌سازد. در این پژوهش، عشق و احوال عاشق و معشوق مورد بررسی اجمالی قرار می‌گیرد، روش تحقیق توصیفی– تحلیلی می‌باشد و یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که نظیری نیشابوری در توجّه به عشق و اوصاف و معشوق، به سنّت ادبی پیش از خود یعنی سبک عراقی و معشوق از جنبۀ حقیقی توجّه داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

359 - بررسی موضوع عشق در برخی از آثار ادب غنایی ایران و جهان
فهیمه سازمند هادی خدیور شهروز جمالی

10.30495/bahar.2023.700820

مضمون عشق را می ‌توان از جمله مضامین مشترک در عرصۀ ادبیّات غنایی ایران و جهان به شمار آورد. در ادبیّات کلاسیک ایران نظامی گنجوی و فخرالدّین اسعد گرگانی نمادهایی هستند از شاعران عاشق‌ پیشه که عشق راستین در غزلیّاتشان نمودار سوز درونی شان است. در ادبیّات غرب نیز هستند چکیده کامل

مضمون عشق را می ‌توان از جمله مضامین مشترک در عرصۀ ادبیّات غنایی ایران و جهان به شمار آورد. در ادبیّات کلاسیک ایران نظامی گنجوی و فخرالدّین اسعد گرگانی نمادهایی هستند از شاعران عاشق‌ پیشه که عشق راستین در غزلیّاتشان نمودار سوز درونی شان است. در ادبیّات غرب نیز هستند شاعرانی که با این عاطفۀ مشترک انسانی، حالات درونی و احساسات پرشور خود را بیان کرده ‌اند از جمله ویلیام ‌ شکسپیر و ژوزف بدیه که اشعار عاشقانۀ آنها جایگاه خاص خود را دارد. این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و برمبنای مطالعات کتابخانه‌ ای و با استناد به متون غنایی و پژوهش ‌های جدید در موضوع عشق در آثار شاعران ایرانی و اروپایی صورت گرفته‌است، برآن است که به مقایسۀ مقولۀ عشق در ادب غنایی ایران و جهان با تکیه بر منظومه‌ های عاشقانۀ این شاعران بپردازد. نتیجه حاکی از آن است که در خسرو و شیرین، عشق مصلحتی و سیاسی، انتقام ‌جویانه و بیمارگونه، در لیلی و مجنون با عشق عفیفانه و افلاطونی، در ویس و رامین با عشق تحمیلی، در تریستان و ایزوت با عشق جادویی و افسون گر، در رومئو و ژولیت با عشق شهسوارانه و در ونوس و ادونیس با عشق هوسناک روبرو هستیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

360 - بررسی جایگاه اساطیری گل بنفشه در ویس و رامین بر پایه اساطیر یونانی
معصومه نظری ایوب کوشان مهین مسرت

چکیده گل‌ها و گیاهان، به صورت نمادهایی همواره تجسّم و تبلور رازهای ناخودآگاه فردی و جمعی هر قوم و تمدّنی بوده‌اند و نمادهای نابِ طبیعی هستند که از قدیم الایّام از وجهه‌ای قدسی و روحانی برخوردار بوده‌اند. در واقع گل‌ها اغلب به صورت الگوی ازلی روح و یک مرکز روحی عرضه می چکیده کامل

چکیده گل‌ها و گیاهان، به صورت نمادهایی همواره تجسّم و تبلور رازهای ناخودآگاه فردی و جمعی هر قوم و تمدّنی بوده‌اند و نمادهای نابِ طبیعی هستند که از قدیم الایّام از وجهه‌ای قدسی و روحانی برخوردار بوده‌اند. در واقع گل‌ها اغلب به صورت الگوی ازلی روح و یک مرکز روحی عرضه می‌شدند و بیانگر عوالم درونی و عواطف ناگفتة انسان به شمار می‌آمدند. یکی از این گل‌های پُر رمز و راز، گل بنفشه می‌باشد که در اساطیر یونانی دست آفریدۀ خدای عشق است. در این پژوهش برآنیم تا جایگاه اساطیری گل بنفشه در منظومۀ ویس و رامین را به عنوان نماد عشق و وفاداری، مورد بررسی قرار دهیم. هدف ما در این پژوهش، بررسی و تبیین جایگاه اساطیری گل بنفشه و پاسخ به این سؤال است که ارادة معنای مذکور از کدام اساطیر نشأت گرفته است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده یعنی ابتدا جایگاه اساطیری گل بنفشه مورد بررسی قرار گرفته و بعداً به کاربرد نمادین آن در ویس و رامین پرداخته شده است. از نتایج به دست آمده می‌توان به تأثیر اساطیر یونانی بر ادبیّات ایران دورۀ اشکانیان اشاره کرد و تبیین این امر که گل بنفشه در این برهه از ادبیّات فارسی به عنوان نماد وفاداری به کار رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

361 - بررسی مؤلّفه‌های عبودیّت و موانع آن در شعرقیصرامین‌پور
کرمعلی اکبری اکبر شعبانی

چکیده یکی از گرایش های اصلی شعر معاصر، رویکرد مذهبی است. در این بین، می توان از قیصر امین پور یاد کرد که در فرم و محتوا دست به نوآوری هایی زد و جانی دوباره به این بخش از شعر معاصر فارسی بخشید. اگرچه قیصر امین پور در دفترهای مختلف شعری یک سیر مستقیم فکری را دنبال نکرد و چکیده کامل

چکیده یکی از گرایش های اصلی شعر معاصر، رویکرد مذهبی است. در این بین، می توان از قیصر امین پور یاد کرد که در فرم و محتوا دست به نوآوری هایی زد و جانی دوباره به این بخش از شعر معاصر فارسی بخشید. اگرچه قیصر امین پور در دفترهای مختلف شعری یک سیر مستقیم فکری را دنبال نکرد و دچار دگردیسی های محتوایی شد، ولی درون مایۀ دینی، هرگز از شعر او رخت برنبست. عشق، جنگ، شهادت و مرگ اندیشی مهم ّترین درون مایه های شعری امین پور هستند که با نگرش های اعتقادی او گره خورده اند. افزون بر این، مقولۀ عبودیّت و بندگی نیز، بازتاب ویژه ای در سروده های قیصر دارد. بر این پایه، در مقالۀ حاضر، با روشی توصیفی – تحلیلی مؤلّفه های عبودیّت و مانع آن، از نگاه قیصر امین پور کاویده می شود. بررسی ها نشان می دهد که این مؤلّفه ها به ترتیب بسامد شامل عبودیّت عاشقانه، عبودیّت و تکیۀ صرف به خداوند، عبودیّت عارفانه، عبودیّت و گشایش در کارها و عبودیّت و مظاهر طبیعت می شود. همچنین، از دید قیصر، تغافل، عادت ورزی، غرور و خودبینی و توجّه به خود، مانع عبودیّت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

362 - بررسی مقایسه‌ای رابطة عشق و نخبگی در اشعار مولانا و شاملو
مسعود برزگر جلالی کامران پاشائی فخری پروانه عادل زاده

چکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا ب چکیده کامل

چکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا با شاعر نام آور معاصر ایران (شاملو) بررسی و مقایسه شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مفهوم عشق و نخبگی در شعر کلاسیک و شعر معاصر، تنها لفظی مشترک است و کاربرد مفاهیم عشق در هر یک از آن ها محتوای متفاوتی را منعکس می کند. مؤلّفه های عشق و نخبگی در اشعار مولانا شامل، تکامل عشق در انسان نخبه، قدرت ماورایی عشق و تأثیر آن بر نخبگی، وحدت آفرینی عشق، توکّل انسان نخبه به عشق خدا و در اشعار شاملو شامل، شادی و شعف عشق در انسان نخبه، صداقت انسان نخبه در عشق، ایمان و عشق انسان نخبه و ... می باشد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده تحوّل نگرش در توصیف عشق و نخبگی است که هم‌زمان با تغییر عواطف، تجلّی عشق و نوع معشوق تغییر می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

363 - بررسی محتوایی مرثیه‌‌های عاشورایی حیدر شبگرد «در قالب: آزادگی، احیای دین اسلام، عشق الهی و هدایت»
فاطمه آقازاده رسول اعتباری

چکیده یکی از موضوعات موثّری که از آغاز شعر فارسی تا امروز توجّه ادب شناسان و شعر دوستان را به خود جلب کرده است، مرثیه سرایی است که به طور عامّ بر شعری دلالت می‌کند که در اندوه از دست دادن عزیزی و ذکر نیکی‌های او سروده شده باشد و به طور خاصّ بر شعری که در مورد سوگ و شها چکیده کامل

چکیده یکی از موضوعات موثّری که از آغاز شعر فارسی تا امروز توجّه ادب شناسان و شعر دوستان را به خود جلب کرده است، مرثیه سرایی است که به طور عامّ بر شعری دلالت می‌کند که در اندوه از دست دادن عزیزی و ذکر نیکی‌های او سروده شده باشد و به طور خاصّ بر شعری که در مورد سوگ و شهادت حضرت امام حسین(ع) و حوادث مربوط به کربلا و امامان معصوم(عم) باشد اشاره می‌کند، و در این میان تنها تفاوت در محتوا و نوع ابراز آن و شدّت و ضعف بیان تأثّرات قلبی است؛ مخصوصاً در حوزۀ مرثیه‌های خاصّ که از ارادت قلبی و عشق فراوان شاعران نسبت به حضرت اباعبدالله(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت(عم) حکایت می‌کند. حیدر شبگرد یکی از شاعران مرثیه سرایی است که در زمینۀ مرثیه های خاصّ مخصوصاً مرثیه‌های عاشورایی طبع آزمایی کرده و مهارت و استادی و نهایت عشق خود را به امام حسین(ع) به اثبات رسانیده است. مرثیه‌های این شاعر پراحساس که- غوغا و آشوب را در دل تمام عاشقان حضرت اباعبدالله(ع) بر پا می‌کند - از سوز دل و آتش درونش نسبت به فجایع کربلا و مصائب امام حسین(ع) حکایت دارد. استاد شبگرد در مرثیه‌هایش ضمن اشاره به حوادث کربلا، به اهداف مهمّ قیام عاشورا همچون: احیاء و تبلیغ دین اسلام، آزادگی و عزّت طلبی و خودداری از بیعت با ذلّت، مبارزه با ظلم و ستم، حمایت از حجاب و ... اشاره کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

364 - راه‌های دستیابی به آرامش در تحلیل روانشناختی آثار نجم‌الدّین رازی
محمد جوانمردی محسن فهیم علیرضا فهیم خلیل بهرامی قصرچمی

10.30495/bahar.2023.706131

در سال‌های اخیر برای افزایش آرامش مردم و رهایی آنها از رنج و مشغله‌های فکری از طریق به کارگیری مکاتب و عرفان‌های نوظهور در جوامع بشری تلاش زیاد شده است. در این شرایط حفظ دین اصیل، و جلوگیری از ترویج این مسلک‌های کاذب، و همچنین افزایش آرامش مردم از اهمّیّت به سزایی برخور چکیده کامل

در سال‌های اخیر برای افزایش آرامش مردم و رهایی آنها از رنج و مشغله‌های فکری از طریق به کارگیری مکاتب و عرفان‌های نوظهور در جوامع بشری تلاش زیاد شده است. در این شرایط حفظ دین اصیل، و جلوگیری از ترویج این مسلک‌های کاذب، و همچنین افزایش آرامش مردم از اهمّیّت به سزایی برخوردار است. آنچه مطرح می‌شود این است که آیا عرفای اسلامی بالاخص نجم‌الدّین رازی، مطالبی ارائه کرده‌اند که بتواند راه حلّی برای رفع این معضل دینی، اجتماعی و روان شناسی باشد؟ آیا نجم‌الدّین در تعالیم خود به مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی توجّهی داشته است؟ و... جهت رسیدن به پاسخِ پرسش‌های فوق بارجوع به آثار نجم‌الدّین به ویژه کتاب مرصادالعباد و به روش اسنادی و با فرض اینکه اندیشه‌های ایشان با تعالیم عرفای پیش از خود تفاوت دارد و ما را به راه حلّی مؤثّر سوق می‌دهد؛ پرداخته شده است. بنابه آنچه که از مکتوبات نجم‌الدّین مشهود است برخلاف نوشته‌های بسیاری از عرفا، که تنها به سلوک فردی می‌اندیشیدند، در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز تأمل ویژه‌ای داشته است. مشکلات سیاسی و اجتماعی در روزگار وی و دیدن ظلم و ستم وارده برمردم، وی را به فکر چاره‌ای برای رفع دردها و رنج‌های مردم انداخته بود. رازی سلوک عرفانی را تنها در گرو خلوت‌گزینی و ریاضت‌های فردی نمی‌دانست و روش صوفیانی که به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه بی‌توجّه بودند را به عنوان روشی مناسب نمی‌پذیرفت و راه رسیدن به آرامش را در گرو عمومی‌سازی سلوک عرفانی می‌دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

365 - تطوّر ماهیّت معشوق در شعر فارسی (از سبک خراسانی تا سبک هندی)
هاجر عسکریان چایجان محمدرضا شادمنامن جهاندوست سبزعلیپور سیّدسعید احدزاده حسین آریان

عشق، ودیعه ای الهی است که در نهاد انسان قرار گرفته و یکی از مهمّ ترین مضامین ادبیّات هر سرزمینی است. عاشق و معشوق دو رکن اصلی در عشق هستند. جلوه های عاشق، معشوق و مفهوم عشق در ادوار مختلف به اقتضای شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تغییر کرده است. معشوق به دو نوع مجازی (معش چکیده کامل

عشق، ودیعه ای الهی است که در نهاد انسان قرار گرفته و یکی از مهمّ ترین مضامین ادبیّات هر سرزمینی است. عاشق و معشوق دو رکن اصلی در عشق هستند. جلوه های عاشق، معشوق و مفهوم عشق در ادوار مختلف به اقتضای شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تغییر کرده است. معشوق به دو نوع مجازی (معشوق زمینی) و حقیقی (معشوق الهی و روحانی) تقسیم می‌شود. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی، تطوّر ها و تحوّلات جلوه های معشوق بررسی شده است تا روند تغییرات مفهوم و ماهیّت معشوق و خصلت ها و ویژگی های آن در ادوار شعر فارسی (از سبک خراسانی تا سبک هندی) مشخّص شود. از میان پنج دورة شعر فارسی، 22 شاعر برجسته از پنج دورة&lrm; شعر فارسی انتخاب شده و در اشعار آن ها، ویژگی ها و تجلّی&lrm;های مختلف معشوق بررسی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در دورة خراسانی، معشوق جلوه ای زمینی دارد و در طی دورة آذربایجانی به معشوق حقیقی نزدیک تر شده و در سبک عراقی به دلیل ورود عرفان به شعر، ماهیّتی کاملاً حقیقی می یابد. در دورة سبک هندی و وقوع، معشوق ماهیّت تلفیقی مجازی - حقیقی یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

366 - عشق و سیمای رهروان حقیقی آن در منظومه‌های غنایی خسرو و شیرین و لیلی و مجنونِ نظامی
علی رضائی حمزه کندی عزیز حجاجی کهجوق آرش مشفقی

چکیده جوهر عشق در متن و بطن همۀ ذرات عالم هستی جاری و ساری است و اصولا ًاساس خلقت بر پایۀ عشق نهاده شده و به وادی هستی و عینیّت رسیده است. عشق ودیعه‌ای الهی است که در بدو خلقت در نهاد آدمی نهاده شده است و امانتی است آسمانی که مسؤولیّت حمل آن را انسان رهرو راه عشق پذ چکیده کامل

چکیده جوهر عشق در متن و بطن همۀ ذرات عالم هستی جاری و ساری است و اصولا ًاساس خلقت بر پایۀ عشق نهاده شده و به وادی هستی و عینیّت رسیده است. عشق ودیعه‌ای الهی است که در بدو خلقت در نهاد آدمی نهاده شده است و امانتی است آسمانی که مسؤولیّت حمل آن را انسان رهرو راه عشق پذیرفته و سر تعظیم در برابر عظمت آن فرود آورده است، همچنانکه در کلام وحی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. حکیم نظامی گنجوی از شاعران قرن ششم هجری درحیطۀ ادبی آذربایجان، با بیانی نمادین و سمبلیک در قالب داستان‌های بزمی و در عین حال عرفانی، اشارات نغزی به بایسته ها و ظرایف سیر و سلوک عرفانی کرده و در سیمای قهرمانان داستان‌هایی همچون خسرو وشیرین و لیلی و مجنون، عشق مجازی را به سان پلی برای عشق حقیقی و عرفانی بیان داشته است. او فرهاد و لیلی و مجنون را، که در پی عشقی الهی و ماندگار هستند، به عنوان قهرمانان حقیقی میدان عشق معرّفی می‌نماید. این مقاله به بحث و بررسی در این زمینه در دو منظومة عاشقانة نظامی می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

367 - فردیّت عشق در غزلیّات منزوی
رضا هادی لو تورج عقدایی حیدر حسنلو مهری تلخابی

چکیده تا پیش از عصر مشروطیّت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویّت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدّس و رازناکی در شعر شاعران تجلّی می‌یافت. امّا از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌های تازه، از جمله توجّه به جایگاه زن و فردیّت او در عرصۀ جامعه و خانواده، ماهی چکیده کامل

چکیده تا پیش از عصر مشروطیّت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویّت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدّس و رازناکی در شعر شاعران تجلّی می‌یافت. امّا از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌های تازه، از جمله توجّه به جایگاه زن و فردیّت او در عرصۀ جامعه و خانواده، ماهیّت معشوق دگرگون شد و چهره‌ای ملموس و عینی یافت، آن معشوق رازآمیز، آرمانی و آسمانی، مبدّل به معشوقی زمینی و این جهانی شد با جلوه‌های مادّی و محسوس. در کنار گونه‌های متنوّع معشوق که در میراث شعری یک قرن اخیر تجلّی یافته‌اند؛ به تبع توجّه به نقش زن و باز تعریف نظام خانواده، به گونه‌ای دیگر از معشوق مواجه‌ایم که همانا همسر واقعی شاعر است. معشوقی که وجود تابوهای فرهنگی و اخلاقی و نیز دیگر عوامل اجتماعی از جمله فاصلۀ موجود بین عشق و زناشویی، مانع ظهور و بروز آن در اشعار عاشقانۀ کلاسیک می‌شد. در این مقاله، به شیوۀ تحلیلی – توصیفی در پی باز نمودن ابعاد و آفاق این گونه عشق‌ورزی در غزلیّات حسین منزوی از منظر فردیّت عشق، بودیم و به این نتیجه رسیدیم که در پرتو تغییر و تکامل ساختارهای فکری و فرهنگی و نیز تحوّل در نظام زیبایی شناختی شعر معاصر، فردیّت در جایگاه درخور تأمّلی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

368 - جلوه‌های ادبیّات غنایی در اشعار شهریار
لیلا زارع سلماسی ناصرتازه شهری ناصری جلیل امیرپور دریانی

چکیده تخیّل گستردۀ شهریار، زمینه‌های موضوعی فراوانی را در سخنش به وجود آورده و در آیینة اشعارش به شیوه‌های گوناگون رخ نموده است. زندگی پر فراز و نشیب شاعر، افق دیده‌اش را وسعت بخشیده و فراخی اندیشه‌اش، چشم ‌اندازهای کلامش را گسترش داده است و احساسات، عواطف شخصی و هیجانا چکیده کامل

چکیده تخیّل گستردۀ شهریار، زمینه‌های موضوعی فراوانی را در سخنش به وجود آورده و در آیینة اشعارش به شیوه‌های گوناگون رخ نموده است. زندگی پر فراز و نشیب شاعر، افق دیده‌اش را وسعت بخشیده و فراخی اندیشه‌اش، چشم ‌اندازهای کلامش را گسترش داده است و احساسات، عواطف شخصی و هیجانات درونی را با خیال‌های دل انگیز در موضوعات مختلف در اشعار خود بازتاب داده است و گلستانی از انواع ادبیّات غنایی در آثارش بنیان نهاده است. دیوان اشعارش یکی از گسترده‌ترین دیوان‌هایی است که در آن مسائل اخلاقی، ملّی، میهنی، تعلیمی، مذهبی، عرفانی، عشق‌ورزی و اجتماعی در قالب کلمات دلنشین جلوه‌گری می‌نماید و بسامد ادبیّات غنایی نسبت به دیگر انواع ادبی بسی چشمگیر است. در این مقاله به غنایی بودن اشعار شهریار و تنّوع و بسامد اشعار غنایی وی پرداخته شده است و متغیّرهایی چون عشق و عرفان، بثّ الشکوی، نوستالژی، رثا، طنز، مفاخره و … در اشعار شهریار با ذکر شواهد مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد متغیّر عشق مجازی و عرفانی شهریار و گلایه‌ها و مراثی دینی و اجتماعی وی به ترتیب بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده‌اند. روش تحقیق بر اساس توصیفی – تحلیلی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

369 - مدلسازی نقش بازاریابی ارتباطی بر عشق برند هواداران باشگاه‌های لیگ برتر فوتسال ایران (مورد مطالعه: باشگاه فرهنگی ورزشی فرش‌آرا مشهد)
کیانوش شجیع سید مرتضی عظیم زاده فرشته ادیب روشن رضا حیدری

هدف از انجام این تحقیق مدلسازی نقش تاکتیک‌های بازاریابی ارتباطی در عشق به برند هواداران باشگاه‌های لیگ برتر فوتسال ایران است که به صورت موردی در باشگاه فرهنگی ورزشی فرش آرای مشهد با استفاده از مدل معادلات ساختاری انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق مدلسازی نقش تاکتیک‌های بازاریابی ارتباطی در عشق به برند هواداران باشگاه‌های لیگ برتر فوتسال ایران است که به صورت موردی در باشگاه فرهنگی ورزشی فرش آرای مشهد با استفاده از مدل معادلات ساختاری انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی می‌باشد. جامعه این تحقیق، هواداران باشگاه ورزشی فرش آرای مشهد بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و از آمار استنباطی در سطح معناداری 05/0 استفاده گردید. با توجه به مقدار ضریب مسیر بین بازاریابی ارتباطی و شخصیت برند برابر با 24/0 که مقداری مثبت می‌باشد و مقدار آماره تی (t) مربوط به آن برابر با 16/15، بنابراین با اطمینان 95 درصد می‌توان نتیجه گرفت که این ضریب مسیر در سطح خطای 05/0 معنادار است و وجود رابطه معنادار و مستقیم (مثبت) بین بازاریابی ارتباطی و عشق برند تایید می شود. به طور کلی طراحی مدل معادلات ساختاری نقش بازاریابی ارتباطی بر عشق برند هواداران لیگ برتر فوتسال ایران، بیانگر آن است که نیاز به ورود مفهومی جدید به نام عشق در باشگاه‌های لیگ برتر ایران نیازی جدی است و لازمه رسیدن به این مهم و بهره‌گیری از نتایج مثبت این ورود در فوتبال ایران، توجه بیشتر به نیازها و خواسته‌های هواداران می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

370 - ارتباط عشق به برند و خرید آنی مشتریان ورزشی با میانجی گری تمایل به مصرف لذت‌گرایانه در بازیکنان لیگ برتر بسکتبال ایران
مهراد آتشی رضا نیک بخش ابوالفضل فراهانی علی امیرتاش علی محمد صفانیا

مطالعه حاضر با هدف ارتباط عشق به برند و خرید انی مشتریان ورزشی با میانجی گری تمایل مصرف لذت گرایانه در بازیکنان لیگ برتر بسکتیال ایران اجرا شد. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدلسازی معادله ساختاری بود. جامعة آماری این پژوهش بازیکنان لیگ چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف ارتباط عشق به برند و خرید انی مشتریان ورزشی با میانجی گری تمایل مصرف لذت گرایانه در بازیکنان لیگ برتر بسکتیال ایران اجرا شد. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدلسازی معادله ساختاری بود. جامعة آماری این پژوهش بازیکنان لیگ برتر بسکتبال ایران (آقایان و بانوان) در سال 98 (364 نفر) بودند. 146 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از نرم افزار به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش توصیفی و استنباطی و مدلسازی معادله ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج نشان داد عشق به برند، خرید آنی و تمایل به مصرف لذت گرایانه از میانگین فرضی بالاتر بود. همچنین تمایل به مصرف لذت‌گرایانه به طور جزئی (نه کامل) اثر عشق به برند بر خرید آنی مشتریان ورزشی را میانجی‌گری می کند. ضریب تعیین عشق به برند و خرید آنی به ترتیب برابر با 390/0 و 446/0 که حاکی از برازش مطلوب مدل بود. بنابراین بهتر است که مدیران برندهای ورزشی از طریق پایش مداوم مشتریان و نیازسنجی، افراد دارای عشق به برند را شناسایی کنند. همچنین پیشنهاد می‌شود مدیران برندهای ورزشی به منظور بهبود خرید آنی، از ظرفیت رسانه‌های اجتماعی جهت ترغیب مشتریان برای خرید آنی استفاده نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

371 - ارزیابی تحلیل لیبرالیستی مارتا نوسبام از مسئله عشق با تاکید بر دیدگاه ملاصدرا
زینب السادات میرشمسی محمد رضا اخضریان کاشانی

نوسبام به دنبال ابتناء اخلاق بر عواطف است. به نظر می رسد که عشق به عنوان یکی از حالات عاطفی مهم علاوه بر اینکه حسد و انتقام را به همراه دارد با اصول اخلاقی لیبرالیسم نیز همخوانی ندارد. به زعم نوسبام اصول اخلاقی ای که عشق باید با آنها همخوانی داشته باشد تا گزاره های کلی چکیده کامل

نوسبام به دنبال ابتناء اخلاق بر عواطف است. به نظر می رسد که عشق به عنوان یکی از حالات عاطفی مهم علاوه بر اینکه حسد و انتقام را به همراه دارد با اصول اخلاقی لیبرالیسم نیز همخوانی ندارد. به زعم نوسبام اصول اخلاقی ای که عشق باید با آنها همخوانی داشته باشد تا گزاره های کلی اخلاق که بر عواطف مبتنی هستند صادق باشد، عبارتند از روابط متقابل، فردیت و شفقت. او به دنبال یافتن روایتی از عشق است که این اصول را به همراه آورد. به همین دلیل پس از بررسی روایات مختلف فلاسفه و نویسندگان مختلف درباره ی عشق، هر نوع استعلا در عشق را مورد انتقاد قرار داده و معتقد است تنها راهی که از طریق آن می توان در روابط عاشقانه فردیت معشوق را محترم شمرد و احترام متقابل را رعایت کرد این است که از عشق ورزیدن به دنبال هدف دیگری نباشیم و معشوق را ابزار حصول آن هدف قرار ندهیم. به زعم او به این ترتیب شخص تنها به عمل معاشقه ی اندیشیده و به دنبال سلطه بر معشوق نیست، تا حسد و انتقام را به همراه داشته باشد. دراین مقاله تلاش کردیم تا با توجه به دیدگاه صدرالمتالهین که توجه به فردیت و واقعیت وجودی افراد و در نتیجه عشق غیر ابزار گرایانه را تنها در گرو عشق به وجود موجودات و مشاهده عین ربط بودن ماسوی میداند، دیدگاه مارتا نوسبام را مورد نقد و ارزیابی قرار دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

372 - جامعه شناسی مفاهیم اجتماعی در اندیشه‌های جلال‌‌الدین محمد بلخی (مولانا)
امیر رحیمی دادمرزی حبیب الله آقابخشی

چکیده در سال های اخیر مسائل اجتماعی جامعه به عنوان یکی ازمهم ترین بخش های متون ادب فارسی مورد توجّه قرار گرفته است و آثار ارزشمندی در این زمینه نگاشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل جامعه شناختی مفهوم عشق دراندیشه های جلال الدین محمد بلخی (مولانا) است. در تحقیق حاضر از چکیده کامل

چکیده در سال های اخیر مسائل اجتماعی جامعه به عنوان یکی ازمهم ترین بخش های متون ادب فارسی مورد توجّه قرار گرفته است و آثار ارزشمندی در این زمینه نگاشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل جامعه شناختی مفهوم عشق دراندیشه های جلال الدین محمد بلخی (مولانا) است. در تحقیق حاضر از تکنیک تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است. روش اجرا در این تحقیق به این صورت انجام شده است که پس از بررسی آثار مولانا، اندیشه های وی را به لحاظ جامعه شناختی با نظر سایر جامعه شناسان مورد تطبیق و تحلیل قرار گرفت. جمعیت آماری این تحقیق را آثار معروف مولانا تشکیل داده است که به صورت روش نمونه گیری هدفمند سه اثر مهم مولانا (مثنوی معنوی، دیوان شمس تبریزی و فیه مافیه) به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده است. تحلیل های صورت گرفته بیان کننده این مطلب است که مولانا به ما می گوید بدون عشق زندگی اجتماعی ما به مقصود و سرانجامی نخواهد رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

373 - ساخت، استانداردسازی و هنجاریابی پرسشنامۀ باجگیری عاطفی
سپیده رحمت شیدا سوداگر فرهاد جمهری

پژوهش حاضر به‌منظور ساخت، استانداردسازی و هنجاریابی پرسشنامۀ باج‌گیری عاطفی در روابط عاشقانه صورت گرفته است. جامعۀ آماری مورد مطالعه شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران است که در سال تحصیلی 95-96 مشغول به تحصیل بوده‌اند.از میان جامعۀ آماری یادشده 400 نفر بر اسا چکیده کامل

پژوهش حاضر به‌منظور ساخت، استانداردسازی و هنجاریابی پرسشنامۀ باج‌گیری عاطفی در روابط عاشقانه صورت گرفته است. جامعۀ آماری مورد مطالعه شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران است که در سال تحصیلی 95-96 مشغول به تحصیل بوده‌اند.از میان جامعۀ آماری یادشده 400 نفر بر اساس نمونه گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. بدین صورت که ابتدا از بین کلیۀ دانشگاه‌های شهر تهران، دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد 34 به‌صورت تصادفی انتخاب و در این میان کلیۀ دانشجویان 10 کلاس به‌صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس مورد نمونه‌گیری قرار گرفتند. افراد گروه نمونه با استفاده از ابزارهای پژوهش، مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامۀ محقق‌ساختۀ باج‌گیری عاطفی و پرسش‌نامه‌های نشانگان عشق و ضربۀ عشق است. داده های پژوهش بر اساس روش لوپ، تحلیل عاملی تأییدی، شواهد همگرا و بازآزمایی تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس تحلیل‌های آماری، فرضیۀ پژوهشگر مبنی بر سه عاملی بودن پرسش‌نامه باج‌گیری عاطفی شامل احساس ترس، احساس تعهد و احساس گناه تأیید می‌شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

374 - بررسی ویژگی های روان‌سنجی مقیاس اعتماد در روابط زناشویی و رابطه آن با مقیاس قصه عشق‎ با تحلیل عامل تاییدی
راحله زرگرباشی عبدالحسن فرهنگی

هدف این پژوهش ، بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه اعتماد در روابط زناشویی و کاربرد آن در همسانی ازدواج براساس قصه عشق می باشد.زیرا همسانی ازدواج موجب آرامش زوجین و کمتر شدن رفتارهای تهاجمی و بالطبع تقویت امنیت اجتماعی می باشد. جامعه آماری، شامل کلیه زوجین شهر تهران در س چکیده کامل

هدف این پژوهش ، بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه اعتماد در روابط زناشویی و کاربرد آن در همسانی ازدواج براساس قصه عشق می باشد.زیرا همسانی ازدواج موجب آرامش زوجین و کمتر شدن رفتارهای تهاجمی و بالطبع تقویت امنیت اجتماعی می باشد. جامعه آماری، شامل کلیه زوجین شهر تهران در سال 1396 بود. نمونه آماری، شامل 300 نفر بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس های اعتماد رمپل و هولمز (1986) و قصه عشق استرنبرگ بوده . روش آماری، جهت بررسی اعتبار از شیوه آلفای کرونباخ، جهت بررسی روایی از روش تحلیل عامل تاییدی ,جهت هنجارآزمون از نمره T و Z و برای بررسی رابطه از همبستگی پیرسون بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که اعتبار آزمون در حالت کلی با 18 ماده(881/0)و برای زیر مقیاس های پیش بینی پذیری(822/0) , اعتماد (846/0)، وفاداری (838/0) و نحوه برخورد (694/0) برآورد شد . در بررسی روایی سازه با KMO=0/614 و استخراج 4 عامل،پیش بینی پذیری(6 ماده)، اعتماد (5 ماده)، وفاداری (4 ماده) و نحوه برخورد (3 ماده) با چرخش واریماکس مشخص شد که واریانس 353/70% گردید. همچنین مشخص شد که بین قصه عشق (مردان و زنان) خصوصا در دو زیر مقیاس جنگ و وحشت افکن (نقش ) و اعتماد در روابط بین فردی (زناشویی) "رابطه" وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

375 - پیوند عقل و عشق در داستان زال رودابه با تکیه بر تئوری انتخاب و نگاره ماندالا
اناهیتا امینی قدمعلی سرامی رضا اشرف زاده

چکیده پژوهش حاضر با روی‌کردی روان‌شناسانه به روش تحلیلی- توصیفی با تأکید بر مفهوم عشق از دیدگاه ویلیام گلاسر یکی از مؤلّفه‌های پیوند‌دهندۀ عقل و عشق را در داستان زال رودابه می‌کاود. گلاسر عشق را برابر با تعهد می‌داند. تعهد مانند بسیاری از عمل کرد‌های دیگر آدمی، یک رفتار چکیده کامل

چکیده پژوهش حاضر با روی‌کردی روان‌شناسانه به روش تحلیلی- توصیفی با تأکید بر مفهوم عشق از دیدگاه ویلیام گلاسر یکی از مؤلّفه‌های پیوند‌دهندۀ عقل و عشق را در داستان زال رودابه می‌کاود. گلاسر عشق را برابر با تعهد می‌داند. تعهد مانند بسیاری از عمل کرد‌های دیگر آدمی، یک رفتار است؛ رفتاری که با چیرگی و پشتوانۀ عقل انجام می‌گیرد. در این راستا ضمن تبیین برجسته‌ترین نیاز اساسی زال که نیاز عشق و تعلق است به آشکار کردن میزان رفتار متعهدانه و دور از هفت عادت مخرب هریک از شخصیت‌های پیش برندۀ داستان نیز می‌پردازد. از این منظر نقش آن‌ها را در به کمال رسیدن عشق معلوم می‌دارد. زال رودابه، ندیمان، سیندخت، سام، منوچهر و مهراب به ترتیب با رفتار متعهدانۀ خود به پشتوانۀ گفت وگوها و مذاکره‌های خردمندانه (مؤلّفۀ فکر) و کنترل عادت‌های مخربشان، تصاویر دنیای مطلوب خود را به‌تدریج تغییر داده و با پذیرفتن اتحادِ تضادها و تقابل‌ها، دوایر تودرتوی ماندالا را که با دایرۀ مهین عشق زال رودابه آغاز شده، در مسیر به کمال رساندن عشق و مرکزیت و یگانگی در می‌نوردند. از آن‌جا که در زبان نمی‌توان دو واژه را صد در صد برابر هم دانست، تعهد عنصری است که از یک‌سو بازوی خود را به دست عقل و از سویی به دست عشق داده است. بنابراین با تکیه بر این داستان می‌توان تعهد را به‌عنوان یکی از مؤلّفه‌های پیونددهندۀ عقل و عشق دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

376 - تبیین اندیشه خیامی از خلال رباعی‌های متوازن و مقبول الاصاله
مهدی ماحوزی

شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحث ها، پژوهش ها، ترجمه ها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است. اعتقاد بنده براین است که تبیین اندیشه خیامی جز از خلال رباعی های مقبول چکیده کامل

شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحث ها، پژوهش ها، ترجمه ها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است. اعتقاد بنده براین است که تبیین اندیشه خیامی جز از خلال رباعی های مقبول الاصاله وی میسر نیست و آن چه اصالت هر رباعی را تأیید می کند، سازگاری و توازن مفاهیم آن است با سایر رباعی هایی که مجموعاً منظومة فکری خیام را معرفی می کند. از سوی دیگر وزن و اعتبار علمی خیام به علاوه فرهیختگی و متانت او، در تشخیص درجه اصالت هر رباعی و در نتیجه، تقویت منظومه فکری خیام سودمند تواند بود. در این مقاله 60 رباعی که در ساختار منظومه فکری خیام نقش کلیدی داشته، انتخاب شده است و 10 عامل یا عنصر، ساختار این منظومه را تشکیل می دهد. به مدد این عوامل و عناصر، تشخیص میزان اصالت هر رباعی و صحت انتساب آن ها به خیام آسان تر می نماید، چه با تحلیل رباعی های مذکور براساس آن منظومه فکری، افراط ها و تفریط ها تعدیل شده، شناختی نزدیک به واقع از چهره حکیمی آگاه، پرسش گر و محیط بر دانش های زمان حاصل می آید. در این رهگذر ملاحظاتی چند در باب تبیین اندیشه خیامی از سوی همة پژوهش گران شرق و غرب از روزگار خیام تا امروز ایراد و منابع مهم معرفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

377 - عشق از دیدگاه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی
شیرین بیانی

نظریّات عرفانی- فلسفی مولانا در مجموع، بر یک اصل استوار است و آن وحدت وجود است. ارکان این اصل عبارت است از: هستی و نیستی؛ عشق؛ جمع و تفریق؛ تضادّ؛ انسان کامل. بحث حاضر بر رکن عشق استوار است که در فلسفة وحدت وجود، مبنای عرفان و تصوّف شناخته آمده است. مولانا عشق را خمیرما چکیده کامل

نظریّات عرفانی- فلسفی مولانا در مجموع، بر یک اصل استوار است و آن وحدت وجود است. ارکان این اصل عبارت است از: هستی و نیستی؛ عشق؛ جمع و تفریق؛ تضادّ؛ انسان کامل. بحث حاضر بر رکن عشق استوار است که در فلسفة وحدت وجود، مبنای عرفان و تصوّف شناخته آمده است. مولانا عشق را خمیرمایة همة پیش‌رفت‌ها و بزرگ‌واری‌ها می‌دانست. عین‌القضات همدانی معتقد است که عشق، واسطه است میان عاشق و معشوق که موجب پیوند می‌شود. مولانا معتقد است که واجب‌الوجود، محور عشق است و جهان مَدارهای متّصل و وابستة به آن. مثنوی مولانا با عشق آغاز شده و با عشق پایان می‌پذیرد. جمع باید کرد اجزا را به عشق تا شوی خوش چون سمرقند و دمشق پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

378 - فزون از خویش ملاحظاتی بر سیصد بیت نسخت دفتر اول مثنوی
حسن جعفری تبار

به دشوار نیز نمی‌توان غیر از مولانا جلال‌الدین، انسانی را یافت که با هیأتی همچون هر انسان دیگر، دانشی برتر از هر‌آنچه گفته‌ایم و شنیدیم و خوانده‌ایم داشته باشد؛ او که قرعه فال به نامش زده بودند و دیدگانش به نعیم و مُلکی کبیر افتاده بود، از نطق همچون اناری متراکم بر خود چکیده کامل

به دشوار نیز نمی‌توان غیر از مولانا جلال‌الدین، انسانی را یافت که با هیأتی همچون هر انسان دیگر، دانشی برتر از هر‌آنچه گفته‌ایم و شنیدیم و خوانده‌ایم داشته باشد؛ او که قرعه فال به نامش زده بودند و دیدگانش به نعیم و مُلکی کبیر افتاده بود، از نطق همچون اناری متراکم بر خود می‌شکافید و همچون موری پرتوان و مُصرّ، باری افزون بر تاب انسانی بر دوش می‌کشید: یک زمان بگذار ای همره ملال در بیان ناید جمال حال او چون که من از خال خوبش دم زدم همچو موری اندرین خرمن خوشم تا بگویم وصف خالی زآن جمال هر دو عالم چیست عکس خال او نطق می‌خواهد که بشکافد تنم تا فزون از خویش باری می‌کشم این مقاله، ملاحظاتی است بر 300 بیت نخست دفتر اول مثنوی با شرح و تفسیری بر برخی از ابیات و حدس‌هایی دربارة بعضی تعبیرهای مولانا. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

379 - تقابل عقل و عشق از دیدگاه عطار
شهین اوجاق علی زاده

سخن از تقابل میان عاطفة ازلی بی زوال شورآفرین عشق است و بارقة نخستین خلقت یعنی عقل. دو مقوله ای که همواره تعارض آن دو از مهم ترین مسایل مورد بحث در طول تاریخ عرفانی ادب فارسی بوده است. موضوعی که پژوهش ها و نقدهای بسیاری در پی داشته است. یافتن پیشینة تاریخی این تقابل از چکیده کامل

سخن از تقابل میان عاطفة ازلی بی زوال شورآفرین عشق است و بارقة نخستین خلقت یعنی عقل. دو مقوله ای که همواره تعارض آن دو از مهم ترین مسایل مورد بحث در طول تاریخ عرفانی ادب فارسی بوده است. موضوعی که پژوهش ها و نقدهای بسیاری در پی داشته است. یافتن پیشینة تاریخی این تقابل از میان آثار بزرگان عرفان و تصوف، خود در خور مقالة مفصلی است که در این مجمل نمی گنجد. این مقاله سعی دارد تا دیدگاه عطار را به عنوان یکی از پیش گامان بزرگ شعر عرفانی از این منظر مورد دقت و توجه قرار دهد. تبیین دیدگاه بزرگ مردی که مدار اصلی سخن او عشق است و رکن کلامش درد عشق و متدلوژی عرفانش تدوین هفت وادیِ سلوکِ عاشقانه سالکان طریقت برای رسیدن به حقیقت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

380 - سیمای ابلیس در مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی
ماندانا هاشمی‌اصفهان

ابلیس در مثنوی معنوی دو سیمای متفاوت دارد. از سویی شخصیتی شرور و شوم است که کمر به ویرانی آرمان الهی بسته است. در مواردی برابر با نفس اماره شمرده می شود و کار او وسوسه است و تنها با هدایت پیر راه دان می توان از وسوسه های او در امان ماند. نگاه دیگر به ابلیس در مثنوی بسیا چکیده کامل

ابلیس در مثنوی معنوی دو سیمای متفاوت دارد. از سویی شخصیتی شرور و شوم است که کمر به ویرانی آرمان الهی بسته است. در مواردی برابر با نفس اماره شمرده می شود و کار او وسوسه است و تنها با هدایت پیر راه دان می توان از وسوسه های او در امان ماند. نگاه دیگر به ابلیس در مثنوی بسیار شگفتی آفرین است و با آنچه در آثار عارفانی چون عین القضات و حلاج آمده است شباهت دارد. تصویر این چهره در داستان معاویه و ابلیس آشکار می شود. در این داستان مولانا با وسعت دید و نگاه نوآور خود هر چند با جمال، نکاتی حکیمانه را یادآور می شود. داستان معاویه و ابلیس در این مقاله مورد بازنگری قرار گرفته است و نکات مورد نظر مولانا و نیز اشارات مشابه آن در تاریخ اندیشه عرفانی مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

381 - کیفیت شعری مولانا
محمد فشارکی

جوهرة ناب شعری در سخن شاعران بزرگ امری است بدیهی که در کمال آن مسایل و تکنیک‌های ادبی تأثیری فراوان دارد. شعر شاعرانی چون حافظ و سعدی از چنین جوهره‌ای ناب و والا برخوردار است و در مقایسه با شعر مولانا شاید بتوان گفت که شعر تر است. لیکن آن چه به شعر مولانا تشخص و والایی چکیده کامل

جوهرة ناب شعری در سخن شاعران بزرگ امری است بدیهی که در کمال آن مسایل و تکنیک‌های ادبی تأثیری فراوان دارد. شعر شاعرانی چون حافظ و سعدی از چنین جوهره‌ای ناب و والا برخوردار است و در مقایسه با شعر مولانا شاید بتوان گفت که شعر تر است. لیکن آن چه به شعر مولانا تشخص و والایی می‌بخشد عشق خاص و نوع بیان احساس مافی‌الضمیر مولاناست. بطور کلی دو عامل اصلی موسیقی و عشق در القا نمودن احساسات پاک مولانا به خواننده، تأثیری شگرف دارد. در این نوشتار سعی شده است تا چگونگی کارکرد موسیقی و عوامل آن در شعر مولانا و بازتاب عشق خاصّ وی در این اشعار مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

382 - مولانا و جهان صلح یک‌رنگ
محمدنوید بازرگان

نوشتة حاضر در پاسخ این سؤال تنظیم شده است که آیا مولانا در بنیان اندیشه‌های متکثر خود اساساً مروّج صلح جهانی و عدم خشونت (به معنای رایج در جهان مدرن) است یا خیر؟ بدین منظور تلاش شده است تا ضمن بدست دادن نمونه‌هایی از مواجهة مولانا با پدیدة تاتار و خشونت عریان در قرن هفت چکیده کامل

نوشتة حاضر در پاسخ این سؤال تنظیم شده است که آیا مولانا در بنیان اندیشه‌های متکثر خود اساساً مروّج صلح جهانی و عدم خشونت (به معنای رایج در جهان مدرن) است یا خیر؟ بدین منظور تلاش شده است تا ضمن بدست دادن نمونه‌هایی از مواجهة مولانا با پدیدة تاتار و خشونت عریان در قرن هفتم، محورهای اصلی تفکر او در قیاس با ساختار فکری مروجان و سردمداران اندیشه عدم خشونت نظیر گاندی، مارتین لوترکینگ، دزموند توتو و... مورد بررسی قرار گرفته، بر روی موارد اشتراک و افتراق داوری روشن‌گرانه‌ای صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

383 - پیوندهای فکری مولانا با بهاء ولد، افلاطون
فاطمه حیدری

آدمی وارث علوم و معارف نیاکان خویش است، اما کم یافت می‌شود کسی که دانش مضبوط در ضمیر خود آگاه فردی و جمعی را در قالب چند ده هزار بیت سطر آشکار کند و قرن‌ها، عام و خاص را میهمان و مجذوب اندیشه‌های الاهی نماید و سروده‌های معنوی خود را صیقل ارواح بخواند. دریافت خاست‌گاه فک چکیده کامل

آدمی وارث علوم و معارف نیاکان خویش است، اما کم یافت می‌شود کسی که دانش مضبوط در ضمیر خود آگاه فردی و جمعی را در قالب چند ده هزار بیت سطر آشکار کند و قرن‌ها، عام و خاص را میهمان و مجذوب اندیشه‌های الاهی نماید و سروده‌های معنوی خود را صیقل ارواح بخواند. دریافت خاست‌گاه فکری مولانا به همان اندازه دشوار است که بخواهیم سرچشمة رودی را در اعماق جنگلی انبوه جست‌ و جو کنیم، اما آن چه از ظاهر مثنوی و ورای صورت آن برمی‌آید مهم‌ترین منبع تغذیه روحانی سرایندة آن، قرآن و معارف اسلامی است. برخورداری مولانا از اقبال تلمذ در محضر استادانی چون پدرش، برهان‌الدین محقق ترمذی، شمس‌ تبریزی و افراد نام‌دار و بی‌نام عصر خود و بهره‌مندی از علوم منقول و مکتوب اعصار گذشته، مثنوی را به منشوری کثیر الوجوه مانند می‌کند تا باز تابانندة اندیشه‌های اسلامی، ایرانی، یونانی، هندی و سامی باشد. مقصود این مقاله یادآوری برخی پیوندهای فکری مولانا با بهاء ولد و افلاطون و فلوطین است که به اجمال با ذکر برخی شباهت‌ها در موضوعات مربوط به خدا ره‌روی، سنخیت، عشق و موطن اولیه بیان شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

384 - انسان کامل از تجلی تا حلول
رقیه شنبه‌ای

انسان، علت غایی عالم آفرینش است. هر چند به صورت ظاهر در مرحله آخر آفرینش قرار گرفته است ولی به حسب معنی، نخستین خلقت است، زیرا مقصود از آفرینش، ظهور صفات و افعال الهی است و انسان مظهر این ظهور است. به اعتقاد مولانا، اگرچه در ظاهر میوه از درخت پدید می‌آید، امّا مقصود اصل چکیده کامل

انسان، علت غایی عالم آفرینش است. هر چند به صورت ظاهر در مرحله آخر آفرینش قرار گرفته است ولی به حسب معنی، نخستین خلقت است، زیرا مقصود از آفرینش، ظهور صفات و افعال الهی است و انسان مظهر این ظهور است. به اعتقاد مولانا، اگرچه در ظاهر میوه از درخت پدید می‌آید، امّا مقصود اصلی از درخت، میوه است. نیز در مورد انسان اوست که علّت نهایی و ثمره آفرینش است. این انسان که علّت غایی آفرینش است، محلّ تجلّی صفات و اسما و افعال حقیقت مطلق است، امّا دریغا که در تکاپوی زندگی مادی از لطیف‌ترین حقیقت روحانی خویش غافل گشته و مرآت ضمیرش که تماشاگه جلوه‌های سرمدی بود، از غبار تعیّنات مادی، پوشیده گشته است: عشق خواهد کین سخن بیرون بود آینت دانی چرا غمّار نیست آینه غمّاز نبود چون بود زآن‌که زنگار از رخش ممتاز نیست زدودن این غبار، نتیجه شور و شوقی است که آدمی در رهایی از خود و نیل به عالم ملکوت دارد. با این شوق رهایی چنان در عرصه کشاکش تعینات نفس و جان، هم‌سو با جان به مقابله با نفس برمی‌خیزد که به مرحله فنا و بی‌خودی دست می‌یابد تا این‌که قبل از آن‌که بمیرد و قالب تن را رها کند، وجود را با هر چه در آن است از جسم و جان به پرواز در می‌آورد و مصداق این حدیث می‌گردد: موتوا قبل ان تموتوا مولانا نیز با طرح داستان‌هایی چون بازرگان و طوطی و ... نشان می‌دهد که غایت سلوک عارف همین مرگ ارادی است. این همان فنای در وجود معشوق است که اتّصال را برای او ممکن می‌سازد. در این مقام است که سالک به شهود می‌رسد و آن‌چه می‌بیند و می‌شنود و انجام می‌دهد در حقیقت به حق است نه به خود. به نوعی استغراق می‌رسد که ناشی از حیرت عارف از مشاهده جلال حق است. رو که بی‌یسمع و بی‌یبصر توی سر توی چه جای صاحب سر توی در این مقام اگر عارف بخواهد غوغای درونش را بازگو کند از آن‌جایی که درک این عالم بی‌متنها ورای حدّ آدم خاکی است و فقط عارف کامل آن را درک می‌نماید، سخنان او صورت شطحیات بخود می‌گیرد وگرنه از دید مولانا، نغمه‌ای که در درون انسان کامل است، انعکاس نغمه حق است و سخن حلّاج در حقیقت آوای مرتعش تارهای وجودش بود، وجودی که بی‌خودی را تجربه می‌کرد، او نبود، حق بود. برمن از هستی من جز نام نیست در وجودم جز توای خوش کام نیست به اعتقاد مولانا آن‌چه در این کمال، عارف بدان می‌رسد، استغراق در ذات حق است نه حلول زیرا در این مرتبه عارف به حق می‌پیوندد، جز به کل می‌رسد نه آن‌که کل گردد یا حق گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

385 - با ساز کنِ چنگِ شعرِ مثنوی (سیمای حسام‌الدین چلبی در مثنوی)
محمد بهنام فر موسی الرضا ربانی خواه

حسام‌الدین چلبی از مریدان و نزدیکان ویژه مولانا بوده، نقشی بارز در آفرینش مثنوی و جهت‌دهی و گسترش آن داشته است. تأثیر او بر حضرت خداوندگار بحدی بوده است که به خواهش او سرودن مثنوی را آغاز کرد و هرگاه حسام‌الدین حضور نداشت، مولانا رغبتی به سرودن نداشت. از آن جا که جاذبه‌ چکیده کامل

حسام‌الدین چلبی از مریدان و نزدیکان ویژه مولانا بوده، نقشی بارز در آفرینش مثنوی و جهت‌دهی و گسترش آن داشته است. تأثیر او بر حضرت خداوندگار بحدی بوده است که به خواهش او سرودن مثنوی را آغاز کرد و هرگاه حسام‌الدین حضور نداشت، مولانا رغبتی به سرودن نداشت. از آن جا که جاذبه‌های انسان‌های از خود رسته می‌تواند انگیزه بخش عارفان در بیان لطیفه‌های عشق الاهی باشد، مولانا در دوران مصاحبت با او از جاذبه‌های نرم و نوازش‌گر مریدش به آرامش و سرودن دست یافت. آرامشی که نتیجه‌اش مثنوی مولاناست. علاقه و عنایت مولانا به مریدش بدان حد است که شناخت مراد از مرید مشکل است. سخن از حسام‌الدین که به تعبیر مولانا ضیاءالحق، حیات دل، صقال روح، سلطان الهدی و صورت‌گر و جان بخش مثنوی است، در مثنوی جای‌گاهی ویژه‌ دارد، تا جایی که مولانا هدف خود را از مثنوی، حسام‌الدین می‌داند، هرچند در جایی که لازم است ـ مقدمة دفتر دوم ـ او را با لطفی قهرآمیز مورد خطاب قرار می‌دهد، تا شرط آینگی بودن مردان خدا را فروگذار نکرده باشد. این مقاله ابتدا به شرحی مختصر از زندگی حسام‌الدین می‌پردازد، سپس نقش حسام‌الدین در آفرینش مثنوی بیان می‌گردد و سرانجام چهرة معنوی حسام‌الدین و تأثیرات او بر مولانا از لابه‌لای ابیات مثنوی نمایانده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

386 - تاثیر تایید کننده‌های مشهور برندهای بین‌المللی بر عشق به برند از طریق تعاملات آنلاین برند: بررسی نقش نگرش به برند (مشتریان برند مک در ایران)
فاطمه بهنام فيض آبادي اميد بهبودي محسن مرادی

از محبوب‌ترین استراتژی‌هایی که توسط تبلیغ‌کنندگان استفاده می‌شود استفاده از تأییدکنندگان مشهور است. اعتبار تایید کننده مشهور بر تعامل و ارتباط مصرف‌کنندگان در فضای مجازی موثر است دارد. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر اعتبار تأیید کننده مشهور بر تعامل با برند و عشق به برند چکیده کامل

از محبوب‌ترین استراتژی‌هایی که توسط تبلیغ‌کنندگان استفاده می‌شود استفاده از تأییدکنندگان مشهور است. اعتبار تایید کننده مشهور بر تعامل و ارتباط مصرف‌کنندگان در فضای مجازی موثر است دارد. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر اعتبار تأیید کننده مشهور بر تعامل با برند و عشق به برند با نقش تعدیلگر نگرش به برند بوده است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث روش اجرا، پیمایشی است. جامعه آماری کلیه¬ مصرف‌کنندگان برند مک در فضای مجازی می‌باشد که تعداد آن‌ها نامشخص و نامحدود بوده است؛ بر اساس جدول مورگان، 384 نمونه به روش غیر تصادفی در دسترس در نظر گرفته شده‌است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ استاندارد NikHashemi et al., (2023) بوده‌است. جهت سنجش روایی صوری از نظر خبرگان و روایی همگرا و واگرا و تحلیل عاملی استفاده شده‌است و برای پایایی از آلفای کرونباخ و پایایی مرکب استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نرم‌افزار پی ال اس 3 انجام شده است. نتایج نشان داد اعتبار تأیید کننده مشهور بر عشق به برند تاثیر مستقیم داشته است. همچنین تاثیر غیر مستقیم اعتبار تأییدکننده مشهور بر عشق به برند از طریق نقش میانجی تعامل با برند نیز تایید شد. تعامل با برند بر عشق به برند نیز تاثیر معناداری داشت. همچنین نتایج حاکی از تاثیر اعتبار تایید کننده مشهور بر تعامل با برند بود و نگرش به برند این تاثیرگذاری را تعدیل می‌کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

387 - رویکرد استعاره مفهومی«عشق» در تعالیم اخلاقی مطالعه موردی: غزلیات سعدی
علی دلیر دیسفانی علیرضا شعبانلو سهیلا موسوی سیرجانی آزیتا افراشی

زبان‌شناسی شناختی به پیوند میان ذهن و زبان و تجربیات فیزیکی- اجتماعی انسان می‌پردازد و در مبانی فکری شامل مجموعه‌ای از نظریات می‌شود که استعاره مفهومی از مهم‌ترین آن‌هاست. بر اساس نظریه استعاره مفهومیِ لیکاف و جانسون استعاره مفهومی به معنای ادراک مفهوم عینی یک پدیده ا چکیده کامل

زبان‌شناسی شناختی به پیوند میان ذهن و زبان و تجربیات فیزیکی- اجتماعی انسان می‌پردازد و در مبانی فکری شامل مجموعه‌ای از نظریات می‌شود که استعاره مفهومی از مهم‌ترین آن‌هاست. بر اساس نظریه استعاره مفهومیِ لیکاف و جانسون استعاره مفهومی به معنای ادراک مفهوم عینی یک پدیده از حوزه «مبدأ» و انتقال آن به یک مفهوم ذهنی در حوزه «مقصد» است و به عناصر و عوامل پیوند میان این دو حوزه «نگاشت» می‌گویند. عشق یکی از مهم‌ترین احساسات در زندگی بشری است و شیوه نگرش به عشق یکی از موضوعات مهم در ادبیات منظوم و منثور است. این پژوهش به تحلیل مفهوم «عشق» در غزلیات سعدی می¬پردازد تا مهم¬ترین آموزه¬های اخلاقی در ذهن و زبان این شاعر بزرگ ایرانی واکاوی شود. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در غزلیات سعدی انجام می‌شود. ماهیت ساختاری در استعاره مفهومی عشق در غزل سعدی به او این امکان را می‌دهد که مفهوم «عشق» را با مفاهیم اخلاقی در دین اسلام با جزئیات بسط و گسترش دهد. سعدی مفاهیم اخلاقی مانند آزادگی، دوری از رذایل اخلاقی، آموختن دانش، ایمان، شهادت و... در زیر استعاره¬های «عشق دین است»، «عشق جهاد است»، «عشق عبادتگاه است» و... تعلیم می دهد. پرونده مقاله

فهرست مقالات عشق

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی