نقش عشق در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه مولانا(با تأکید بر مثنوی معنوی)

محورهای موضوعی : شعر

اسماعیل صادقیلر ¹ ( دانشجوی دکتری رشته فلسفه هنر، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
پرویز ضیاء شهابی ² ( استادیار گروه فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
امیرعباس علی زمانی ³ ( دانشیار گروه فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1397/12/17 تاریخ پذیرش : 1397/12/17 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مثنوی معنوی مولوی، متضمّن عمیق‌‌ترین مباحث خداشناسی، هستی ‌شناسی، انسان ‌شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع‌ سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده است. دو مبحث عشق و فنا از جمله آن مفاهیمی هستند که مولانا در مثنوی به آن‌ها پرداخته است. نوشتار حاضر به شیوه مطالعات کتابخانه‌ای، با هدف بررسی دو مقوله عشق و فنا با تکیه بر دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی، نخست به توصیف عشق و فنا، و سپس به تبیین و تحلیل این دو مقوله و یاری‌گریِ عشق به سالکِ عارف در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه عرفانی مولانا در مثنوی معنوی خواهد پرداخت.

چکیده انگلیسی:

Rumi’s Mathnavi Ma'navi includes the deepest issues concerning theology, ontology, anthropology, etc. This book which is the result of all mystical experiences in Islamic tradition is a kind of spiritual travelogue and a personal experience which presents a series of mystical teachings and concepts. Love and annihilation are among those concepts which are dealt with in Mathnavi. The present study through library based method aims to describe love and annihilation in Rumi’s Mathnavi, then explain and analyze them and love’s contribution to a mystical wayfarer to attain annihilation from Rumi’s viewpoint in Mathnavi.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

افلاکی العارفی، شمس الدّین. 1392ش، مناقب العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، چاپ پنجم، تهران: دنیای کتاب.

جعفری، محمّدتقی. 1387ش، مولوی و جهان‌بینی‌ها، چاپ ششم، تهران: مؤسّسه تدوین و نشر آثار علاّمه جعفری.

دهخدا، علی اکبر. 1373ش، لغتنامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

زرین کوب، عبدالحسین. 1374ش، سرّ نی(نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی)، چاپ ششم، تهران: علمی.

زرین کوب، عبدالحسین. 1390ش، پلّه پلّه تا ملاقات خدا، چاپ سی و یکم، تهران: علمی.

زمانی، کریم. 1383ش، میناگرِ عشق(شرح موضوعی مثنوی معنوی)، چاپ دوم، تهران: نشر نی.

زمانی، کریم. 1390- 1387ش، شرح جامع مثنوی، تهران: اطّلاعات.

سجّادی، سیّد جعفر. 1361ش، فرهنگ علوم عقلی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.

سجّادی، سیّد جعفر. 1393ش، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، چاپ دهم، تهران: طهوری.

سعیدی، گُل بابا. 1392ش، فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی، چاپ اول، تهران: زوّار.

شهیدی، سیّد جعفر. 1373ش، شرح مثنوی شریف، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.

فروزانفر، بدیع الزّمان. 1373ش، شرح مثنوی شریف، چاپ ششم، تهران: زوّار.

گولپینارلی، عبدالباقی. 1374ش، نثر و شرح مثنوی شریف، ترجمه به فارسی توفیق سبحانی، چاپ دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

گولپینارلی، عبدالباقی. 1390ش، مولانا جلال الدّین، زندگانی، فلسفه و آثار، ترجمه توفیق سبحانی، چاپ دوم، تهران: نشر پارسه.

مولوی، جلال الدّین محمّد. 1390ش، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، چاپ پنجم، تهران: هرمس.

نیکلسون، رینولد الّین. 1374ش، تصوّف اسلامی و رابطه انسان و خدا، ترجمه محمّدرضا شفیعی کدکنی، چاپ دوم، تهران: سخن.

همایی، جلال الدّین. 1376ش، مولوی نامه، چاپ نهم، تهران: مؤسّسه نشر هما.

 

مقالات

کاکایی، قاسم و بحرانی، اشکان. 1390ش، «فنای صفاتی از دیدگاه مولانا و مایستر اکهارت»، نشریه مطالعات اسلامی- فلسفه و کلام، شماره 86.

ماهینی، انسیّه و دیگران. 1393ش، «خودفراموشی در بستر از خودبیگانگی با تکیه بر دیدگاه مولوی»، پژوهشنامه اخلاق، شماره 23.

The Holy Quran

Aflaki Al-Arefi, Shamsuddin. (2013), Manakib Al-Arifin,  Tahsin Yaziji (ed.), Tehran: Donyay-e-ketab, Fifth Edition.

Jafari, Mohammad Taghi. (2008), Rumi and Worldviews, Tehran: Institute of compilation and publication of Allame Jafari works, Sixth Edition.

Dehkhoda, Ali Akbar. (1994), Dictionary, Tehran: Tehran University Press.

Zarrinkoob, Abdolhossein. (1995), Mystery of the Reed (A Critical and Comparative-Analytical Description of Mathnavi), Tehran: Scientific,  Sixth Edition

Zarrinkoob, Abdolhossein. (2011), Step By Step to the meeting of God, Tehran: Scientific, 31^th Edition

Zamani, Karim. (2008-2011), A comprehensive Description of Masnavi, Tehran: Ettela’at.

Zamani, Karim. (2004), Minagar-e Eshgh (Thematic Explanation of Masnavi-i Ma'navi), Tehran: Ney Publication, Second Edition.

Sajjadi, Seyed Ja'far. (2014), Dictionary of mystical terms, Tehran: Tahuri, 10^th Edition.

Sajjadi, Seyed Ja'far. (1982), A Dictionary of Logical Sciences, Tehran: Islamic Association of Iranian Wisdom and Philosophy. First Edition.

Sa'idi, Gol Baba. (2013), A Comprehensive Dictionary of Mystical Terms, Tehran: Zawar, First Edition.

Shahidi, Seyed Ja'far. (1994), Explanation of Masnavi Sharif, Tehran: Scientific and Cultural, First Edition.

Forouzanfar, Badi-Al- Zaman. (1994), Explanation of Masnavi Sharif, Tehran: Zawar, Sixth Edition.

Gulpinarli, Abdul Baghi. (1995), Prose and Explanation of Mathnavi Sharif, Translated by Tofigh Sobhani, Tehran: Printing and Publishing Organization, Second Edition.

Gulpinarli, Abdul Baghi. (2011), Jalāl ad-Dīn Rūmi, Life, Philosophy and Works ..., Translated by Tofigh Sobhani, Tehran: Parseh Publishing, Second Edition.

Jalāl ad-Dīn Muhammad Rūmī. (2011), Masnavi-i Ma'navi, corrected by Reynold Alleyne Nicholson, Tehran: Hermes, Fifth Edition.

Nicholson, Reynold Alleyne . (1995), Islamic Sufism and the Relationship between Man and God, Translated by Mohammad Reza Shafiei Kodkani, Tehran: Sokhan, Second Edition.

Homa’i, Jalal al-Din. (1997), Molavi Nameh, Tehran: Homa Publishing House, 9^th Edition.

 

Articles

Kakayi, Qasem; Bohrani, Ashkan. (2011), Inexistence of Attributes from the Viewpoint of Rumi and Meister Eckhart, Publication of Islamic Studies of Philosophy and Theology, No. 86.

Mahini, Ensiye and et al. (2014), Self-forgetfulness in the context of Alienation based on Rumi's point of view, Ethics Bulletin, No.23.