تحلیل تطبیقی شرم در دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین
محورهای موضوعی : شعرفائزه افتخاری روزبهانی 1 , محمد علی شفایی 2 , معصومه خدادادی مهاباد 3 , مجتبی انصاری شهیدی 4
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات و فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
4 - استادیار گروه روان‌شناسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: خیانت, منظومه غنایی, نقد روان‌شناسی, عشق, بدنامی,
چکیده مقاله :
شخصیت‌های یک منظومه غنایی، تصویرگر عواطف بشری هستند که از درون فرد و جامعه سرچشمه می‌‌‌گیرند. حس شرم به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر احساسی در فرهنگ ایرانی و نیز روابط عاشقانه، همواره مطرح بوده است. انعکاس این درونمایه منجر به شکل گیری انواع شرم می‌شود که هر یک واکنش‌های گوناگونی را نیز در پی دارند. در این پژوهش با بررسی تطبیقی دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین، در دو محدوده زمانی متفاوت(پیش از اسلام و پس از اسلام)، روابط عاشقانه مورد کاوش قرار گرفته و ضمن تحلیل مفهومی بازتاب شرم و انتخاب کلیدواژه‌هایی به مقایسه دو منظومه پرداخته شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که نوع شرم در این دو منظومه متفاوت است و ضمن داشتن بافتار متفاوت، در عملکرد میان عاشق و معشوق نیز به گونه‌ای متفاوت پدیدار می‌گردد که به دقت مورد بررسی قرار گرفت.
The characters of a lyrical poem depict human emotions that originate from individual and society’s heart. (sense of) Shame has always been one of the most important emotional elements in Iranian culture as well as romantic relationships. The reflection of this theme leads to the formation of all kinds of shame, each of which leads to different reactions. In this research romantic relationships are studied by comparison of two poems "Vis and Rāmin" and "Khosrow and Shirin", in two different time periods (before Islam and after Islam), while conceptual analysis of shame reflection and selection of keywords are analyzed as well. The results of the study show that the type of shame is different in these two poetries and while having different contexts, it also appears differently in the performance between lover and beloved, which is carefully analyzed.
اسعد گرگانی، فخرالدین. 1337ش، ویس و رامین، تهران: اندیشه.
اسکات پک، مورگان. 1381ش، هنر عاشقی، ترجمه زهرا ادهمی، چاپ سوم، تهران: دایره.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1383ش، از رودکی تا بهار، چاپ اول، ج1، تهران: نغمه زندگی.
براد شاو، جان. 1391ش، وقتی شرم بیمار می‌کند، ترجمه حسین قاسم خانی، چاپ اول، تهران: راز نهان.
براون، برنی. 1394ش، موهبت کامل نبودن، ترجمه اکرم کرمی، چاپ اول: صابرین.
حافظ شیرازی، خواجه شمس الدین محمد. 1385ش، دیوان حافظ، چاپ اول، تهران: مرکب سفید.
دریلینگ، ایلین و شیهان ای جک هافنر. 1393ش، رفتار درمانی عقلانی- هیجانی، ترجمه مجتبی دشتی و سلمی دشتی، چاپ اول، تهران: لیوسا.
دهخدا، علی اکبر. 1364ش، لغتنامه، ج30، تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا.
شمیسا، سیروس. 1387ش، فرهنگ اشارات، چاپ نخست از ویرایش دوم، ج2، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس. 1389ش، انواع ادبی، چاپ چهارم از ویرایش چهارم، تهران: میترا.
صفا، ذبیح الله. 1369ش، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ دهم، ج1و2، تهران: فردوس.
کامرانیان، عباسعلی. 1395ش، نکته‌های قرآنی درباره شرم و حیا، چاپ اول، قم: نور قرآن و اهل بیت(ع).
مدیلتون موز، جین. 1373ش، روان‌شناسی شرم و گناه، ترجمه شهلا ارژنگ، چاپ اول، تهران: البرز.
مظاهری، علی اکبر. 1377ش، خانواده ایرانی در روزگار پیش از اسلام، چاپ دوم، تهران: قطره.
میرصادقی، میمنت. 1373ش، واژه نامه هنر شاعری، چاپ اول، تهران: کتاب مهناز.
نظامی گنجوی. 1388ش، خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، چاپ دوم، تهران: زوار.
مقالات
افراشی، آزیتا و محمدمهدی مقیمی زاده. پاییز و زمستان1393ش، «استعاره‌های مفهومی در حوزه شرم»، زبان شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره 2، صص 20-1.
ربانی، زینب و دیگران. 1394ش، «رابطه مذهب با سلامت روان»، پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، سال پنجم، شماره 1، صص153- 134.
ممتحن، مهدی و نعیمه شایسته فر. 1389ش، «تطبیق دو داستان ویس و رامین و تریستان و ایزوت»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، سال چهارم، شماره 414، صص147-158.
_||_
Asaad Gorgani, Fakhreddin. 1958, Vis and Rāmin, Tehran: Andisheh Press.
Scott Peck, Morgan. 2002, The Art of Love, translated by Zahra Adhami, third edition, Tehran: Dayereh Press.
Eslami Nodoshan, Mohammad Ali, 2004, from Rudaki to Bahar, first edition, vol. 1, Tehran: Naghmeh Zandegi.
Bradshaw, John. 2012, Healing the Shame that Binds You, Translated by Hossein Ghasemkhani, First Edition, Tehran: The Raz e Nahaan
Brown, Brené. 2015, The Gifts of Imperfection, translated by Akram Karami, first edition: Saberin Press.
Hafez Shirazi, Khajeh Shamseddin Mohammad. 2006, Divan Hafez, first edition, Tehran: Morakkab e Sefid Press
Dehkhoda, Ali Akbar. 1985, Dictionary, Vol. 30, Tehran: Dehkhoda Dictionary Institute.
Shamisa, Sirus. 2008, Dictionary of References, first edition, vol. 2, Tehran: Mitra Press
Shamisa, Sirus. 2010, Literary Types, Fourth Edition, Tehran: Mitra.
Safa, Zabihullah. 1990, History of Literature in Iran, 10th edition, vols. 1 and 2, Tehran: Ferdows.
Kamranian, Abbas Ali, 2016, Quranic points about shame and modesty, first edition, Qom: Noor e Quran and the Ahl al-Bayt
Middelton-Moz, Jane. 1994, Psychology of Shame and Sin, translated by Shahla Arjang, first edition, Tehran: Alborz.
Mazaheri, Ali Akbar. 1998, The Iranian Family in Pre-Islamic Times, Second Edition, Tehran: Qatreh.
Mirsadeqi, Meymanat, Dictionary of Poetic Art, First Edition, Tehran: Mahnaz Book.
Nezami Ganjavi. 2009, Khosrow and Shirin, edited by Hassan Vahid Dastgerdi, second edition, Tehran: Zavar.
Articles
Afrashi, Azita and Mohammad Mehdi Moghimizadeh. Fall and Winter 2014, "Conceptual Metaphors in the Field of Shame", Linguistics, Institute of Humanities and Cultural Studies, Fifth Year, No. 2, pp. 1-20.
Rabbani, Zeinab and others. 2015 "The relationship between religion and mental health", Clinical Psychology and Counseling Research, Fifth Year, No. 1, pp. 134-153.
Momtahen, Mahdi and Naeimeh Shayestehfar. 2010, "Comparison of two stories of Vis and Rāmin and Tristan and Iseult ", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Fourth Year, No. 414, pp. 147-158.
