بررسی مقایسه‌ای رابطة عشق و نخبگی در اشعار مولانا و شاملو

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

مسعود برزگر جلالی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
کامران پاشائی فخری ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
پروانه عادل زاده ³ (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/11/24 تاریخ پذیرش : 1399/04/28 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: شاملو, شعر معاصر, مولانا, شعر کلاسیک, کلید واژه‌ها: عشق و نخبگی,

چکیده مقاله :

چکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا با شاعر نام آور معاصر ایران (شاملو) بررسی و مقایسه شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مفهوم عشق و نخبگی در شعر کلاسیک و شعر معاصر، تنها لفظی مشترک است و کاربرد مفاهیم عشق در هر یک از آن ها محتوای متفاوتی را منعکس می کند. مؤلّفه های عشق و نخبگی در اشعار مولانا شامل، تکامل عشق در انسان نخبه، قدرت ماورایی عشق و تأثیر آن بر نخبگی، وحدت آفرینی عشق، توکّل انسان نخبه به عشق خدا و در اشعار شاملو شامل، شادی و شعف عشق در انسان نخبه، صداقت انسان نخبه در عشق، ایمان و عشق انسان نخبه و ... می باشد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده تحوّل نگرش در توصیف عشق و نخبگی است که هم‌زمان با تغییر عواطف، تجلّی عشق و نوع معشوق تغییر می کند.

چکیده انگلیسی:

Abstract         This research is a literary and sociological comparison with one of the most important themes of Persian poetry in the past and today's periods of time. We have tried, in this article, to study the course of evolution of love and its relationship with the elitism with emphasis on Maulana and Shamloo's poetry. In this library research, Maulana's ideas have been studied and compared with the contemporary well-known poet Shamloo's. The findings of present article show that the meaning of love and elitism , in the classic and contemporary poetry, are only common terms and the function of the implication of love reflect different themes. The frequencies of love and elitism, the power of ultra love and its impact on elitism, creation of unity in love, the trust of man in God's love; and in Shamloo's poetry , it includes the joy of love in the elite man, truthfulness of man in love, faith etc … . The conclusion of this research is the transformation in the approach to love and elitism that changes simultaneously with the change of the emotion and the manifestation of love and the type of the beloved.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

1- قرآن مجید. 

2- بارت، رولان، (1380)، سخن عشق، ترجمة پیام یزدان­جو، تهران: نشر مرکز.

3- بشریه، حسین، (1379)، سیری در نظریه­های جدید در علوم سیاسی، تهران: علوم نوین، چاپ دوم.

4- پارسافر، محمّد، (۱۳۸۸)، عاشقانه‌های ادبیّات پارسی، تهران:گستان نو، چاپ دوم.

5- پاینده، ابوالقاسم، (1382)، سیری در نهج­الفصاحه، تهران: دنیای دانش، چاپ چهارم.

6- تافلر، آلوین، (1375)، موج سوم، ترجمة شهین دخت خوارزمی، تهران: فاخته، چاپ چهاردهم.

7- حقیقت، سیّدصادق، (1381)، توزیع قدرت در اندیشه‌های سیاسی شیعه، تهران: ناشر هستی نما، چاپ یکم.

8- خرّمشاهی، بهاءالدّین، (1378)، حافظ نامه، انتشارات علمی و فرهنگی.

9- رابرت‌گر، تد، (1377)، چرا انسان­ها شورش می­کنند، ترجمة علی مرشدی­زاد، تهران: مطالعات راهبردی.

10- شاملو، احمد، (1384)، مجموعه‌ آثار، تهران: نگاه‌، چاپ‌ ششم.‌

11- فضل­الله، محمّدحسین، (1379)، تأملاتی در اندیشة سیاسی امام خمینی، تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

12- کافی، مجید؛ توکّلی، محمّدعلی، (1383)، تأمّلاتی در اندیشة سیاسی امام خمینی، ناشر مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی ^(ره).

13- گولد، جولیدی، (1379)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مازیار.

14- مرتضوی، مرتضی، (1383)، مکتب حافظ، تهران: توس.

15- مطهری، مرتضی، (1369)، جاذبه و دافعة علی ^(ع)، تهران: صدرا.

16- معماریانی، رضا، (1383)، تبیان، تهران: جوان یاوران، چاپ یکم.

17- منتظر، غلامعلی، ناظمی، امیر، (1391)، پیامدهای بازاندیشی در مفهوم نخبگی، فصلنامة علمی – پژوهشی سیاست علم و فناوری، زمستان، شماره 2.

18- مولوی، جلال‌الدّین محمد، (1379)، مثنوی معنوی، به تصحیح: بهاءالدّین خرّمشاهی، 6 جلدی، تهران: شرکت انتشارات علمی–  فرهنگی، چاپ دوم.

19- _______________، (1345)، دیوان شمس، به تصحیح بدیع الزّمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.

20- مورودوبی، لوئی، (1375)، جامعه­شناسی اقتدار، ترجمة علی سیلانیان طوسی، مشهد: دانشگاه فردوسی، چاپ یکم.

21- یثربی، یحیی، (1374)، آب طربناک، تحلیل موضوعی دیوان حافظ، تهران: فکر روز، چاپ دوم.