تدوین مدل صمیمیت¬زناشویی با استفاده از سبکهای عشق ورزی با نقش میانجی بخشایش¬گری میان¬فردی
محورهای موضوعی : روانشناسیفاطمه نعمتی سوگلی تپه 1 , محمد خالدیان 2
1 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - استادیار گروه روان¬شناسی، دانشگاه پیام¬نور، تهران، ایران
کلید واژه: بخشایشگری میان فردی, سبک عشقورزی, صمیمت زناشویی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر تدوین مدلساختاری برای صمیمیتزناشویی ازطریق سبکهای عشقورزی و بخشایشگری میانفردی میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی از نوع همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری است، جامعه پژوهش دانشجویان متاهل مشغول به تحصیل دانشگاه پیام نور مرکز سقز در سال تحصيلي 98-97 بوده است. در این پژوهش100 دانشجو متاهل با نمونهگيري دردسترس بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت جمعآوريدادهها ازپرسشنامه صمیمیتزناشویی اولیا، فتحی زاده و بهرامی (Oleya, Fathizadeh & Bahrami, 2007)، پرسشنامه سبکهای عشق لی ساخته (Hendrick & Hendrick, 1986) و پرسشنامهبخشایشگری (Ehteshamzadeh, Ahadi, Enayati & Heidari, 2010) استفاده شد. همچنین برای آزمون مدل کلی تحقیق از مدل معادلاتساختاری با نرم‌افزارPLS استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سبک عشقورزی و بخشایشگری رابطه مثبت معناداری (366/0)؛ بین سبک عشقورزی و صمیمیت زناشوی رابطه مثبت معناداری (41/0)؛ و بین صمیمیت زناشویی و بخشایشگری رابطه مثبت معناداری (53/0)؛ وجود دارد. مقدار آماره آزمون با استفاده از آزمون سوبل 74/2 به دست آمد. همچنین برازش مدل ساختاری با استفاده از معیارهای ضریبتعیین (R2) ، افزونگی و در آماره GOF استفاده شده است که ضریب تعیین R2برای سازه صمیمت زناشویی این مقدار 753/0 گزارش و مقدار نیکویی برازش در این مطالعه با شاخص GOF برابر 510/0 بدست امد،که مقدار افزونگی برای صمیمیت زناشویی(584/)0، سبکهای عشقورزی (616/0) و بخشایشگری(556/0) میباشد.
The purpose of this study was to develop a model for predicting marital intimacy based on interpersonal lovemaking and forgiveness styles. The present study was applied in terms of purpose and a cross-sectional survey in terms of data collection method. The research population consisted of married students of Payame Noor University, Saqqez branch who were studying in the academic year of 2018-2019. In this study, as many as 100 married students were selected by convenience sampling as the sample size. For data collection, the 85-item marital intimacy of parents and colleague’s questionnaire, the 42-item love styles questionnaire developed by Lee and the 25-item forgiveness questionnaire by Ehteshamzadeh et al. were used. As well, to test the general research model, the structural equation model with PLS software was used. The findings suggested that the lovemaking and forgiveness styles have an effect on marital intimacy. The value of test statistics was obtained using Sobel test at 2.74. Also, the structural model fit was done using the criteria of coefficient of determination (R2), redundancy and the GOF statistic. It was found that the coefficient of determination (R2) for marital intimacy was 0.735, amount of redundancy for marital intimacy 0.584, love styles 0.616 and forgiveness 0.556. Using the Sobel test (2.74), it can be said that interpersonal forgiveness has a mediating effect on the relationship between lovemaking style and marital intimacy using and affects the extent of this relationship. Also, blindfolding values for all research structures were found to be positive and greater than 0.35. It is concluded that interpersonal forgiveness has a mediating role and effect in the relationship between lovemaking style and marital intimacy and affects the extent of this relationship.
Amani, A., Sohrabi, A., Bagheri, L., & Nasirihanis, G. (2017). The effectiveness of Adlerian group counseling on couples' intimacy and interpersonal forgiveness. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 7(1): 45-64. [Link].[Persian]
Bakhtiari, E., Hosseini, S., Arefi, M., & Afsharinia, K. (2019). Causal Model of Extramarital Affairs Based on Attachment Styles and Early Maladaptive Schemas: Mediating Role of Marital Intimacy and Love Styles. Journal of Health Education and Health Promotion, 7(2): 245-258. [Link].[Persian]
Besharat, M. A., & Rafiezadeh, B. (2016). Prediction of sexual satisfaction and marital adjustment levels according to job variables, commitment, intimacy, and sexual knowledge and attitude. Family Psychology, 3(1): 31-46. [Link]. [Persian]
Chalmeh, R. (2012). Personality and Psychological Well-Being: mediation role of Forgiveness in adolescents. Journal of Psychological Methods and Models, 2(6): 1-16. [Link]. [Persian]
Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-33.
Chin, W. W., Marcolin, B. L., & Newsted, P. R. (2003). A partial least squares latent variable modeling approach for measuring interaction effects: Results from a Monte Carlo simulation study and an electronic-mail emotion/adoption study. Information Systems Research, 14(2), 189-217.
Daghaghele, F., Asgari, P., & Heidari, A. (2012). The relationship between forgiveness, love, intimacy and marital satisfaction. Journal of New findings in psychology (social psychology), 7 (24): 57-69. [Link]. [Persian]
Edwards, J.R., and Lambert, L.S. (2007), ‘Methods for Integrating Moderation and Mediation: AGeneral Analytical Framework Using Moderated Path Analysis. Psychological Methods, 12, 1,1–22.
Ehteshamzadeh, P., Makundi, B., & Bagheri, A. (2009). The relationship between forgiveness, perfectionism and intimacy with marital satisfaction in veterans and their spouses. Journal of New findings in psychology (social psychology), 4(12), 123-136. [Link]. [Persian]
Esposito Vinzi, V., Trinchera, L., Squillacciotti, S., & Tenenhaus, M. (2008). REBUS‐PLS: A response‐based procedure for detecting unit segments in PLS path modelling. Applied Stochastic Models in Business and Industry, 24(5), 439-458.
Ggaderi, Z., Refahi, Z., & Baghban, M. (2015). The Effect of Emotion Focused Method Training Approach on Marital Intimacy. Knowledge & Research in Applied Psychology, 16(2): 77-83. [Link]. [Persian]
Habibi, B., & Amanelahi, A. (2016). The Relationship Between Sexual Desire and Intimacy in women with Depressive Symptoms and Marital Satisfaction 3 Months to 2 Years Postpartum. Journal of Toloo-e-Behdasht, 15(2): 204-216. [Link]. [Persian]
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM), 2^nd^ Ed., Sage: Thousand Oaks.
Hedayatidana, S., & Saberi, H. (2014). Predicting Marital Satisfaction According to Love-Making Styles (Intimacy, Desire, Commitment) and Anxiety. Journal of Family Research, 10(4): 511-527. [Link]. [Persian]
Hendrick, C., & Hendrick. S. S. (1986). A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology, 50(2): 392-402.
Henseler. J. and Sarstedt, M. (2013). Goodness-of-fit indices for partial least squares path modeling. Computational Statistics, 28 (2): 565-580.
Hulland, J. S. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies. Strategic Management Journal, 20(4): 195–204.
Irandoust, R., Sohrai, F., Maliholzakerini, S., & Ahi, GH. (2018). The Casual Model of Relationship between Alexithymia and Female Sexual Function by Mediating Rule of Psychological Distress and Marital Intimacy. Journal of Family Research, 14(56): 515-531. [Link]. [Persian]
Jaberi, S., Etemadi, O., & Ahmadi. S. A. (2015). Investigation of Structural Relationship between Communication Skills and Marital Intimacy. Cognitive and Behavioral Research, 5(2): 143-151. [Link]. [Persian]
Karimi, M., Donyavi, V., Rahnedjat, A. M., & Kianimoghaddam, A. S. (2017). Relationship spirituality with loving style and couple’s communication pattern. Journal of Nurse and Physician Within War, 5(15): 44-52. [Link]. [Persian]
Karimian, N., Karimi, Y., & Molkari, B. (2018). Psychometric Properties of the Authenticity in relationship scale (AIRS) and its relationship with relationship satisfaction. Quarterly of Educational Measurement, 8(31): 167-190. [Link]. [Persian]
Khalafi, A., Beshlideh, K., Arshadi, N., & Soodani, M. (2018). Designing and testing a model of some antecedents and outcomes of marital satisfaction and love. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 8(1): 3-26. [Link]. [Persian]
Khodadadisangdeh, J., Hajizadeh, T., Amousti, F., & Rezaie, M. (2016). The prediction of couple burnoutaccording to the general health and marital intimacy among Nurses. Preventive Care in Nursing & Midwifery Journal, 6(2): 45-53. [Link]. [Persian]
Mahmodi, G., & Hafezalkotob, L. (2010). The relationship between lovemaking styles and marital satisfaction. Psychological research, 2(6): 101-114. [Link]. [Persian]
Mansouri, M., Serajkhorami, N., & Heidari, H. (2013). Intimacy, Forgiveness, and Self-Disclosure and their Relationship to Teachers’ Marital Satisfaction. Journal of Family and Research, 10¬(3): 95-118. [Link]. [Persian]
Moshak, R. (2009). The relationship between love styles (intimacy, pleasure and commitment) with the marital satisfaction of married students. Journal of Women and Culture, 1(2): 83-97. [Link]. [Persian]
Namvarangarmi, K., Moradi, A., Farzad, V., & Zahrakar, K. (2018). Determining the dimensions of marital intimacy of Iranian couples, a qualitative study. Journal of Cultural and Educational Women and Family, 12(42): 61-78. [Link]. [Persian]
Nemati, S., Afrooz, G., Ghobari-Bonab, B., Shokoohi-Yekta, M., & Beh-Pajooh, A. (2016). The Relationship between the components of Forgiveness with Marital Satisfaction in Mothers of Children with Intellectual and Developmental Disabilities. Applied Psychological Research Quarterly, 7(3): 103-113. [Link]. [Persian]
Oleya, N., Fathizadeh, M., & Bahrami, F. (2007). The effect of marital enrichment training on increasing marital intimacy. Journal of Family Studies, 2¬(6): 119-134.
Rafeie, A. R., Kalantari, M., Neshat Doost, H. T., & Oreyzi, H. (2017). Personal Constructs of Betrayed Spouses’ Understanding of Forgiveness. Journal of Family Research, 13(49): 131-152. [Link]. [Persian]
Razavi, S. H., Jazayeri, R., Ahmadi, S. A., & Etemadi, O. (2019). Comparing the Effectiveness of Premarital Prepare counseling based on Olson model and native premarital counseling package on Problems of Couples in Engagement Period. Journal of Family Research, 15(58): 181-195. [Link]. [Persian]
Rivard, S., & Huff, S. L. (1988). Factors of success for end-user computing. Communications of the ACM, 31(5): 552-561.
Sadeghi, M., Ahmadi, S. A., Bahrami, F., Etemadi, O., & Poursaied, S. (2013). The Effect of Transactional Analysis Training on Love Styles of Couples. The Journal of Cognitive and Behavioral Science, 3(2): 71-84. [Link]. [Persian]
Saffarinia, M., Mohammadi, N., & Afshar, H. (2016). The role of interpersonal forgiveness in resilience and severity of pain in chronic pain patients. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(4): 212-219. [Persian]
Sepehrian-Azar, F., Mohammadi, N., Badalpoor, Z., & Norozzadeh, V. (2016). The Relationship between Hope and Happiness with Marital Satisfaction. Journal of health & care, 18 (1): 37-44. [Persian]
Tenenhaus, M., Vinzi, V. E., Chatelin, Y.-M., & Lauro, C. (2005). PLS path modeling. Computational statistics & data analysis, 48(1), 159-205.
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 177-195.
تدوین مدل صمیمیتزناشویی با استفاده از سبکهای عشق ورزی با نقش میانجی بخشایشگری میانفردی
فاطمه نعمتیسوگلیتپه
دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
*محمد خالدیان
استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران
فاطمه پاسدار
کارشناس ارشد گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تدوین مدلساختاری برای صمیمیتزناشویی ازطریق سبکهای عشقورزی و بخشایشگری میانفردی میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی از نوع همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری است، جامعه پژوهش دانشجویان متاهل مشغول به تحصیل دانشگاه پیام نور مرکز سقز در سال تحصيلي 98-97 بوده است. در این پژوهش100 دانشجو متاهل با نمونهگيري دردسترس بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت جمعآوريدادهها ازپرسشنامه صمیمیتزناشویی اولیا، فتحی زاده و بهرامی (Oleya, Fathizadeh & Bahrami, 2007)، پرسشنامه سبکهای عشق لی ساخته (Hendrick & Hendrick, 1986) و پرسشنامهبخشایشگری (Ehteshamzadeh, Ahadi, Enayati & Heidari, 2010) استفاده شد. همچنین برای آزمون مدل کلی تحقیق از مدل معادلاتساختاری با نرم‌افزارPLS استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سبک عشقورزی و بخشایشگری رابطه مثبت معناداری (366/0)؛ بین سبک عشقورزی و صمیمیت زناشوی رابطه مثبت معناداری (41/0)؛ و بین صمیمیت زناشویی و بخشایشگری رابطه مثبت معناداری (53/0)؛ وجود دارد. مقدار آماره آزمون با استفاده از آزمون سوبل 74/2 به دست آمد. همچنین برازش مدل ساختاری با استفاده از معیارهای ضریبتعیین (R2) ، افزونگی و در آماره GOF استفاده شده است که ضریب تعیین R2برای سازه صمیمت زناشویی این مقدار 753/0 گزارش و مقدار نیکویی برازش در این مطالعه با شاخص GOF برابر 510/0 بدست امد،که مقدار افزونگی برای صمیمیت زناشویی(584/)0، سبکهای عشقورزی (616/0) و بخشایشگری(556/0) میباشد.
واژگان کلیدی: بخشایشگری میان فردی، سبک عشقورزی، صمیمت زناشویی
Developing a structural model for marital intimacy through love styles with the mediating role of interpersonal forgiveness
Fateme Nemati Sogolitapeh, Ph.D
Associate Professor, Department of Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
Mohamad Khaledian, Ph.D
Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
Fateme Pasdar, M.A
Department of Information technology management, Payam Noor University, Tehran, Iran
Abstract
The purpose of this study was to develop a model for predicting marital intimacy based on interpersonal lovemaking and forgiveness styles. The present study was applied in terms of purpose and a cross-sectional survey in terms of data collection method. The research population consisted of married students of Payame Noor University, Saqqez branch who were studying in the academic year of 2018-2019. In this study, as many as 100 married students were selected by convenience sampling as the sample size. For data collection, the 85-item marital intimacy of parents and colleague’s questionnaire, the 42-item love styles questionnaire developed by Lee and the 25-item forgiveness questionnaire by Ehteshamzadeh et al. were used. As well, to test the general research model, the structural equation model with PLS software was used. The findings suggested that the lovemaking and forgiveness styles have an effect on marital intimacy. The value of test statistics was obtained using Sobel test at 2.74. Also, the structural model fit was done using the criteria of coefficient of determination (R2), redundancy and the GOF statistic. It was found that the coefficient of determination (R2) for marital intimacy was 0.735, amount of redundancy for marital intimacy 0.584, love styles 0.616 and forgiveness 0.556. Using the Sobel test (2.74), it can be said that interpersonal forgiveness has a mediating effect on the relationship between lovemaking style and marital intimacy using and affects the extent of this relationship. Also, blindfolding values for all research structures were found to be positive and greater than 0.35. It is concluded that interpersonal forgiveness has a mediating role and effect in the relationship between lovemaking style and marital intimacy and affects the extent of this relationship.
Keywords: interpersonal forgiveness, lovemaking style, marital intimacy.
مقدمه
ازدواج یکی از مهمترین تصمیمها در زندگی هر فرد است. یک ازدواج رضایتمندانه محل تلاقی و تبادل احساسات و عواطف مثبت بین زوجین است و تشکیل خانواده بهنجار و سالم و عملکرد سالم نهاد خانواده نقش بسزایی در سلامت و بهزیستی و کیفیتزندگی کل جامعه دارد (Hedayatidana & Saberi, 2014). ازدواج ورود به مرحله جدیدی از زندگی می باشد که بخش مهمی از حیات فردی و اجتماعی هر فرد را در بر میگیرد. خانواده نیز از فرایند رشد و تحول گذر میکند و روابط نقشی میان اعضای آن در طول زمان تغییر قابل توجهی می کند (Razavi, Jazayeri, Ahmadi & Etemadi, 2019). همچنین شکل گیری ازدواج در خانواده عاملی برای پرکردن شکاف های احساسی و عقلانی و انگیزه ای برای بقا است. اما این احتمال وجود دارد که ازدواج و زندگیزناشویی و مشترک به واسطه مشکلات و عوامل متعدد آسیب زا شکننده شود که می توان از طریق مولفه های مثبت به کاهش شکنندگی همت گمارد (Rafiei, Kalantari, Neshatdost & Arizi, 2017). رابطه بین زوجين یکی از پيچيدهترين روابط انسانی می باشد و هيچکدام از روابط انسانی دارای ابعاد وسيع و متعدد همانند رابطه زوجين نيست؛ زيرا روابط زوجين هم زمان دارای همه ابعاد زيستی، اقتصادی، عاطفی ونيز روانی-اجتماعی است (Karimi, Donyavi, Rahnejat & Kianimoghadam, 2017). انگیزه اصلی برای تشکیل زندگی صمیمیت است که در برگیرنده میزانی از احساس نزدیکی و مراقبتی است که هریک از زوجین نسبت به هم احساس و ابراز میکنند. زوجهایی که صمیمیتزناشویی بالایی دارند باتوجه به اینکه از مراقبت و حمایتروانی بیشتری برخوردارند و در محیط خانواده و اجتماع احساس رضایتمندی و تعاملاتاجتماعی بهتری را نشان میدهند و از سلامتعمومی بیشتری برخوردارهستند در نتیجه سلامتفرد به عنوان یک عامل مهم به شکل مستقیم و غیرمستقیم برابعاد مختلف زندگیزناشویی اثربخش است (Khodadadisangdeh, Hajizade, Amosti & Rezaee, 2016).
صمیمیّت رابطه نزدیک، آشنا، عاطفی، خصوصی و عاشقانه با فردی دیگر تعریف می شود و سازه ای مهم در پویاییهای ارتباط زناشویی می باشد و نیاز اصلی بشر است، که از درون یکی از نیازهای اساسی بشر به نام نیاز به دلبستگی رشد می کند. نیاز به صمیمیّت، نیاز به نزدیکی فیزیکی، پیوند و تماس با دیگر افراد را شامل می باشد و یکی از ، ضرورت های تداوم، رضایت مندی و موفقیّت و رشد زندگی است (Namvarangarmi, Moradi, Farzad & Zahrakar, 2018). با مطرح شدن روانشناسیمثبت در سال های اخیر و توجه به مهارت های بخشایشگری که فرایندی تعمدی و داوطلبانه برای بخشش فرد خطاکار است که در حوزه خانواده امکان دارد که فرد خطاکار همسر باشد (Nemati, Afrooz, Ghobari-Bonab, Shokoohi-Yekta & Beh-pajooh, 2016). بخشایشگری توانایی انسان در برابر کسی که رفتار نامناسب داشته را بالا برده و از پاسخهای ناخوشایند بازداشته و باعث میشود که به گونهای مثبت رفتار کند، و فرد پاسخ منفی به خاطی را کاهش داده برای واکنش و رفتار مثبت برانگیخته میشود، بخشایشگری یکی از فرایندهای ارتباطی موثر برای رهایی از آزردگی است و بر سلامت افراد موثر است (Amani, Sohrabi, Bagheri & Nasirihanis, 2017). همچنین بخشایشگری باعث سازماندهی، بهبود و توسعه روابط و رشد سازنده سیستم خانواده و اعضای آن می شود (Rafiei et al, 2017). بخشایشگری یک میل انگیزشی است که منجر به رفتارکردن مثبت نسبت به فردی که بطور منفی با آن برخورد کرده است می شود و به نوعی باعث رفتارهای مثبت ارتباطی، شفقت، سخاوت و رضامندی می شود. ضمنا بخشایش در اکثر ادیان و مذاهب مورد تایید و قبول میباشد (Chalmeh, 2012). عشق، واکنشی آموختنی و احساسی اکتسابی و فراگرفتنی است و به نوعی تحت تاثیر محیط میباشد يعنی هر آدمی عشق را با توجه به آموختهها و باورها و محدوديتهايش می شناسد و سپس تجربه می کند. افراد برای عشق ورزيدن نسبت به همسر خود، از يک سبک خاصی استفاده میکنند و اين سبک متاثر از ارتباط متقابل و مداوم بين زن و شوهر و تعبيری است که از محيط زندگی خوددارند. سبکهای عشقورزی اشاره به اين امر دارد که چگونه افراد عشق را تعريف میکنند، يا عشقورزی میکنند. از مهمترين نظريههايی که به تبيين انواع عشق میپردازد، نظريه ششبعدی لی (Lee) است که شامل سبکهای: عشقرمانتيک (Mania)، عشقدوستانه (Storge)، عشق فداکارانه، عشق بازيگرانه (ludus)، عشقشهوانی، عشق واقعگرايانه (Pragma) میشوند (Karimi et al, 2017). عشق و محبت نوعی هیجان آدمی است که می تواند بسیاری از تنش های میان زوجین را محو کرده و برخود محوریها سرپوش بگذارد و یکی از مهمترین روابطی که هر فرد در طول زندگی خود ایجاد میکند عشق است که نیاز دوست داشتن و دوست داشتهشدن را تامین میکند (Sadeghi, Ahmadi, Bahrami, Etemadi & Poursaied, 2013). عشق برای افزایش خودکارآمدی و عزت نفس مفید است. درواقع عشق بیش از یک دوستی نزدیک و چیزی بیش از صرفاً گرایش جنسی به شخص دیگر است (خلفی، بشلیده، ارشدی وسودانی، 1397). عشق اساس و لازمه زندگی است و شاید مهم ترین علت هم برای ازدواج و هم برای طلاق عشق یا فقدان آن است و می تواند تاثیر زیادی بر روابط نزدیک و صمیمی افراد از جمله روابط زناشویی و روابط بین خانواده دارد (Mahmodi & Hafezalkotob, 2010).
آنچه در زندگي مهم به نظر ميرسد، صميميت زوجها براي ساختن يك زندگي همراه با رضايتمندي است؛ اصطلاح صميميت، در واقع بر واژههايي مانند تمايل، درگيري، هيجان و تمايلات جنسي تأكيد دارد. عوامل مختلفي در صميميتزوجها دخيل است كه خود به اهميت موضوع در زندگي ميافزايد. ارتباط صميمانه با شاخصهاي اعتمادمتقابل، محبت، ارتباط باز، مقبوليت، عذرخواهي، بخشش و مراقبت، زيربناي سلامت جنسي و غيرجنسي در صميميتزناشويي است. بنابراين يك ازدواج شاد و احساساتي و خيال پردازانه (رمانتيك) ازدواجي است كه در آن همسران هم در بعد جنسي و هم در بعد غيرجنسي رشد پيدا كنند(Ghaderi, Refahi & Bagheban, 2015).
با توجه به اینکه خانواده، یک موسسه یا نهاد اجتماعی ناشی از پیوند زناشویی زن و مرد است که از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان وجود تعامل سالم و سازنده میان انسانها و برقرار بودن عشق به همنوع و ابراز صمیمیت و همدلی به یکدیگر است. خانواده محل ارضاي نیازهاي مختلف جسمانی، عقلانی و عاطفی است و داشتن آگاهی از نیازهاي زیستی و روانی و شناخت چگونگی ارضاي آنها و تجهیز شدن به تکنیکهاي شناخت تمایلات زیستی و روانی ضرورتی انکارناپذیر است و با توجه به اینکه رضایت از زندگیزناشویی، عشقورزی و سبکهای ارتباطی سازنده به منزله رضایت وي از خانواده محسوب میشود و رضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده و در نتیجه موجب تسهیل در امر رشد و تعالی و پیشرفتهاي مادي و معنوي جامعه خواهد بود(Seperianazar, Mohamadi, Badalpour & Norozzadeh, 2016).
نتایج پژوهش Daghagheleh, Asgari & Heidari (2012) با موضوع رابطه بخشودگی، عشق، صمیمیت با رضایت زناشویی نشان داد که بین بخشودگی، عشق، صمیمیت با رضایت زناشویی رابطه وجود دارد. نتایج پژوهشEhteshamzadeh, Makvandi & Bagheri (2009) با موضوع رابطه بخشودگی، کمالگرایی و صمیمیت با رضایتزناشویی در جانبازان و همسران آنها نشان داد که بین بخشودگی و صمیمیت و رضایتزناشویی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش Mansouri, Sarajkhorami & Heidari (2013) با موضوع بررسی رابطه صمیمیت، بخشش و خودافشایی با رضایتزناشویی در بین معلمان متاهل نشان داد که بین صمیمیت و بخشش و خودافشایی و رضایتزناشویی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش Besharat & Rafiezadeh (2016) با موضوع پیشبینی سطوح رضایتجنسی و سازگاری زناشویی بر اساس متغیرهایشغلی، تعهد، صمیمیت و دانش و نگرش جنسی نشان داد که بین تعهد، صميميت و دانش و نگرشجنسي با رضايت جنسي و سازگاريزناشويي رابطه مثبت داشتند. همچنين رضايت جنسي توسط صميميت و دانش و نگرش جنسي قابل پيشبيني بود. تعهد و صميميت نيز توان پيش بيني سازگاري زناشويي را داشتند. نتايج همچنين نشان داد صميميت بيشترين سهم را در پيشبيني رضايتجنسي و تعهد بيشترين سهم را در پيشبيني سازگاريزناشويي ايفا مي‌کند. نتایج پژوهشIrandoost, Sohrabi, Malihalzakerini & Ahi (2018) با موضوع مدل علّي روابط بين ناگوييهيجاني با عملکرد جنسي زنان با ميانجيگري درماندگي روانشناختي و صميميتزناشويي نشان داد که ناگويي اثر منفي بر صميميتزناشويي دارد و خود صميميت رابطه مثبت باعملکردجنسي دارد که به دليل ناگويي اين اثر نيز کم مي‌شود. نتایج پژوهش Habibi & Amanolahi (2016) با موضوع بررسي رابطه بين صميميت و ميل جنسي با نشانههاي افسردگي و رضايت زناشويي در زنان 3 ماه تا 2 سال پس از زايمان نشان داد که بين صميميت و ميلجنسي با نشانه هاي افسردگي رابطه منفي و بين صميميت و ميل جنسي با رضايت زناشويي رابطه مثبت به دست آمد. متغيرهاي صميميت و ميلجنسي پيشبيني کننده‌هاي معنيداري براي نشانه هاي افسردگي و رضايتزناشويي بعد از زايمان بودند. نتایج پژوهش Karimian, Karimi & Malkari (2018) با موضوع بررسي ويژگيهاي روانسنجي مقياس اصالت در رابطه (AIRS) و بررسي رابطه آن با ترس از صميميت و رضايت زناشويي نشان داد که هر دو خرده مقياس اصالت در رابطه به همراه ترس از صميميت توان پيش بيني رضایت از رابطه افراد متاهل را دارا مي باشند. نتایج پژوهش Bakhteyari, Hoseini, Arefi & Afsharinia (2019) با موضوع مدل علي روابط فرازناشويي بر اساس سبک هاي دلبستگي و طرحوارههاي ناسازگار اوليه: نقش واسطهاي صميميت زناشويي و سبکهاي عشقورزي نشان داد که اثر مستقيم دلبستگي اضطرابي، طرحوارههاي محروميت هيجاني، رهاشدگي، انزواياجتماعي، شکست و آسيبپذيري بر سبکعشقورزي اروس و اثر مستقيم سبکدلبستگي اضطرابي و طرحواره انزواياجتماعي بر سبک عشقورزي استورگ معنيدار است. همچنين طرحوارههاي محروميت هيجاني، آسيب پذيري، ايثارگري و سبکهاي عشق ورزي اروس، استورگ و آگاپه بر صميميت زناشويي اثر مستقيم معنيدار دارند و اثر مستقيم دلبستگي اضطرابي، سبک عشق ورزي استورگ، طرحواره هاي گرفتار، آسيب پذيري، ايثارگري و صميميت بر خيانت زناشويي معني دار هستند.
با توجه به اینکه افزایش سبک عشقورزی و بخشایشگری میان فردی در صمیمت زناشویی از اهمیت بالایی برخوردار است، در این مقاله سعی بر این است تا نقش سبک عشقورزی زوجین در تسهیل و تسریع دستیابی به صمیمت زناشویی بررسی شود و عواملی راکه سبب بهبود صمیمت زناشویی میشود در قالب الگوی مفهومی شناسایی شود. با توجه به موارد مطروحه در بخش چارچوب نظری و جمع بندی از وضعیت متغیر های مستقل و وابسته مدل کلی تحقیق به صورت شکل 1 ترسیم شده است.
شکل 1. مدل مفهومی تحقیق
با توجه به اینکه افزایش سبکعشقورزی و بخشایشگری میانفردی در صمیمتزناشویی از اهمیت بالایی برخوردار است، در این مقاله سعی بر این بود تا نقش سبکعشقورزی زوجین در تسهیل و تسریع دستیابی به صمیمتزناشویی بررسی شود و عواملی راکه سبب بهبود صمیمتزناشویی میشود در قالب الگوی ساختاری شناسایی شود. با توجه به مطالب ارائه شده، در پژوهش حاضر مدلی ساختاری برای صمیمیتزناشویی ازطریق سبکهای عشقورزی با نقش میانجی بخشایشگری میانفردی طراحی و تدوین شد. براین اساس فرضیه‌های تحقیق به صورت زیر تنظیم شده است:
1- سبک عشقورزی بر بخشایشگری میان فردی تاثیر دارد.
2- سبک عشقورزی بر صمیمت زناشویی تاثیر دارد.
3- بخشایشگری میان فردی بر صمیمت زناشویی تاثیر دارد.
4- بخشایشگری میان فردی در رابطه سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی نقش میانجی دارد.
روش
روش پژوهش، جامعه آماری و نمونه: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها به لحاظ کنترل متغیرها طرح توصیفی (غیر آزمایشی) از نوع مدل معادلات ساختاری بود، جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور سقز بود. برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری دردسترس استفاده شد. براین اساس 100 نفر از دانشجویان متاهل کلیه رشتههای مقطع کارشناسی دانشگاهپیامنور مرکزسقز در سال تحصیلی 97-98 با حداقل سن 18 و حداکثر سن 36 سال به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
برای گردآوری داده‌های اولیه از ابزار پرسشنامه استفاده گردیده است. پرسشنامه تحقیق براساس سه سازه اصلی بخشایشگری میان فردی، سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی تدوین شده است.
پرسشنامه صمیمیتزناشویی (Marital intimacy): این پرسشنامه توسط Oleya et al (2007) ساخته شد که شامل 85 سوال و 9 خرده مقیاس در طیف (همیشه 4، گاهی اوقات3، بندرت 2و اصلا 1) نمرهگذاری میشود. حداکثر نمره 340 و حداقل 85 میباشد. 9خرده مقیاس صمیمیتعاطفی (11سوال)، صمیمیتعقلانی (8سوال)، صمیمیتبدنی(6سوال)، صمیمیتاجتماعیتفریحی (8سوال)، صمیمیت ارتباطی (11سوال)، صمیمیت معنوی (9سوال)، صمیمیت روانشناختی (9سوال)، صمیمیت جنسی (8سوال)، صمیمیتکلی (15سوال) هستند که نمره بالا نشان دهنده صمیمیت بالاتر و نمره پایین نشان دهنده صمیمیت کمتر میباشد. ضریب اعتبار92/0 برای کل مقیاس و دامنه اعتبار71/0تا 92/0را برای خردهمقیاسها گزارش شده است (Oleya et al, 2007). ضریب پایایی در پژوهش حاضر از طریق آلفایکرونباخ 88/0 بدست آمد. نمونه سوالات این پرسشنامه عبارتند از: به آسانی میتوانم احساسات مثبتم مثل شادی و رضایت را با همسرم در میان بگذارم.
پرسشنامه سبکهایعشق (Love Attitude Scale): پرسشنامه سبکهای عشقورزی لی توسط Hendrick & Hendrick, 1986 ساخته شد که شامل 42 سوال و6 خرده آزمون (هر سبک 7 سوال) میباشد و در طیف لیکرت کاملا مخالفم تا کاملا موافقم نمرهگذاری میشود که به کاملا مخالف نمره 1 و کاملا موافق 5 تعلق میگیرد. که سبک رمانتیک 7سوال، سبکبازیگرانه 7 سوال، سبکدوستانه 7 سوال، سبکواقعگرایانه 7 سوال، سبک شهوانی 7 سوال، سبک فداکارانه 7 سوال دارد. ضریبپایایی برای سبک عشقورزیرمانتیک 79/0، بازیگرانه 68/0، دوستانه 72/0، واقعگرایانه 72/0، شهوانی 72/0 و در سبکعشقورزی فداکارانه 93/0 گزارش شده است (Sadeghi et al, 2013). ضریب پایایی در پژوهش حاضر از طریق آلفای کرونباخ برای سبکعشقورزی رمانتیک 77/0، بازیگرانه 78/0، دوستانه 75/0، واقعگرایانه 8/0، شهوانی 82/0 و در سبکعشقورزی فداکارانه 81/0به دست آمد. نمونه سوالات این پرسشنامه عبارتند از: احساس میکنم من و همسرم برای همدیگر ساخته شدهایم.
مقیاس بخشایشگری میانفردی(Interpersonal Forgiveness): این مقیاس 25مادهای توسط (Ehteshamzadeh et al, 2010) ساخته شد که دارای سهمولفه است: مولفه ارتباطدوباره و مهارکینخواهی(12سوال اول؛ پایینترین نمره 12 بالاترین نمره 48)، مولفه مهاررنجش (سوال 13 تا 18، پایینترین 6 و بالاترین نمره24)، مولفه درکواقع بینانه (سوال 19تا 25، پایینترین نمره 7 بالاترین نمره 28). از کاملا موافق تا کاملا مخالف (1-4) اما در مولفه درکواقع بینانه نمرهگذاری معکوس وجود دارد (quote by Amani et al, 2017). در پژوهش Safarinia, Mohamadi & Afshar (2016) ضریب پایایی مولفه ارتباطدوباره و مهارکینخواهی66/0، مولفه مهاررنجش 58/0 و مولفه درک واقع بینانه 55/0 به دست آمد. ضریبپایایی در پژوهش حاضر از طریق آلفای کرونباخ برای مولفه ارتباط دوباره و مهارکین خواهی8/0، مولفه مهاررنجش 79/0 و مولفه درک واقعبینانه 81/0 به دست آمد. برای بررسی روایی پرسشنامه از رواییمحتوا (نظرخواهی از خبرگان)، رواییسازه (مدل بیرونی) و رواییهمگرا (AVE) استفاده شده است. مقدار AVE برای تمامی متغیرهای پژوهش بزرگتر از 5/0 بدست آمده است. برای محاسبه پایایی نیز پایاییترکیبی (CR) و ضریب آلفایکرونباخ محاسبه شده است. آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 871/0 محاسبه گردید. پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ تمامی ابعاد نیز بزرگتر از 7/0 بدست آمده است. نمونه سوالات این پرسشنامه عبارتند از: برای فهم علت رفتار ناشایست دیگران ، خودم را به جای آنها می گذارم.
جدول 1. روایی همگرا و پایایی متغیرهای پژوهش
سازه‌های اصلی | روایی همگرا (AVE) | پایایی ترکیبی (CR) | آلفای کرونباخ | |||||
سبک های عشق | X | 616/0 | 906/0 | 876/0 | ||||
صمیمیت زناشویی | M | 584/0 | 807/0 | 643/0 | ||||
بخشایشگری | Y | 556/0 | 918/0 | 901/0 | ||||
جدول 2. ماتریس سنجش روایی واگرا
سازه‌های پژوهش | سبک های عشق | صمیمیت زناشویی | بخشایشگری |
سبک های عشق | 785/0 |
|
|
صمیمیت زناشویی | 366/0 | 746/0 |
|
بخشایشگری | 439/0 | 497/0 | 746/0 |
جدول(2) ماتریس سنجشروایی واگرا را نشان می دهد، و جذر AVE که برای هر سازه گزارش شده است (قطراصلی) از همبستگی آن با سایر سازه‌های مدل بیشتر است که این موضوع بیانگر روایی واگرای قابل قبول برای مدلهای اندازه‌گیری است. پس از اطمینان از مدلهای اندازه‌گیری از طریق آزمونپایایی، رواییهمگرا و رواییواگرا، میتوان نتایج حاصل از مدل بیرونی را ارائه کرد.
یافتهها
برای سنجش رابطه کلی صمیمتزناشویی با سبکعشقورزی با واسطه بخشایشگری میانفردی از حداقل مجذورات جزیی استفاده شده است. قدرت رابطه بین عامل (متغیر پنهان) و متغیر قابل مشاهده بوسیله بارعاملی نشان داده میشود. بار عاملی مقداری بین صفر و یک است. اگر بارعاملی کمتر از 3/0 باشد رابطه ضعیف درنظر گرفته شده و از آن صرف‌نظر میشود. بارعاملی بین 3/0 تا 6/0 قابل قبول است و اگر بزرگتر از6/0باشد خیلی مطلوب است. حداقل بارعاملی قابل قبول در برخی منابع و مراجع 2/0 نیز ذکر شده است اما معیار اصلی برای قضاوت آماره t میباشد. چنانچه آماره آزمون یعنی آماره t بزرگتر از مقدار بحرانی t در سطح ۰۵/۰یعنی 96/1 باشد در اینصورت بارعاملی مشاهده شده معنادار است (Hair, Hult, Ringle, & Sarstedt, 2017).
جدول 3. خلاصه نتایج مدل بیرونی پژوهش
سازه‌ها | مولفه‌ها | بارعاملی | آماره تی |
سبکهای عشق | سبک رمانتیک | 0.831286 | 11.52 |
سبک بازیگرانه | 0.787597 | 8.830795 | |
سبک دوستانه | 0.776814 | 13.147068 | |
سبک واقع گرایانه | 0.783236 | 15.849457 | |
سبک شهوانی | 0.789555 | 11.880229 | |
سبک فداکارانه | 0.739393 | 11.854398 | |
بخشایشگری | ارتباط دوباره و مهارکین خواهی | 0.81931 | 13.136099 |
مهار رنجش | 0.808548 | 8.376092 | |
درک واقع بینانه | 0.653889 | 6.374329 | |
صمیمیتزناشویی | صمیمیت عاطفی | 0.803134 | 14.494132 |
صمیمیت عقلانی | 0.678486 | 6.237661 | |
صمیمیت بدنی | 0.734767 | 7.923105 | |
صمیمیت اجتماعی تفریحی | 0.778471 | 12.358048 | |
صمیمیت ارتباطی | 0.698676 | 11.334614 | |
صمیمیت معنوی | 0.812821 | 13.784624 | |
صمیمیت روانشناختی | 0.80713 | 12.164422 | |
صمیمیت جنسی | 0.67892 | 6.522873 | |
صمیمیت کلی | 0.703683 | 7.540851 |
جدول 4. خلاصه نتایج مدل درونی پژوهش
رابطه | ضریب رگرسیون استاندرد | آماره t | نتیجه |
سبک عشقورزی ← صمیمت زناشویی | 410/0 | 683/3 | پذیرش |
بخشایشگری میان فردی ← صمیمت زناشویی | 530/0 | 027/5 | پذیرش |
سبک عشقورزی ← بخشایشگری میان فردی | 366/0 | 295/2 | پذیرش |
فرضیه1: سبکعشقورزی بر صمیمت زناشویی تاثیر دارد.
ضریب رگرسیون استاندارد میان دو متغیر سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی 410/0 بدست آمده است. مقدار آماره t نیز 683/3 بدست آمده است که از 58/2 بزرگتر بوده و نشان می‌دهد همبستگی مشاهده شده معنادار است. بنابراین با اطمینان 99% سبک عشقورزی بر صمیمت زناشویی تاثیر معناداری دارد.
فرضیه2: بخشایشگری میانفردی بر صمیمت زناشویی تاثیر دارد.
ضریبرگرسیون استاندارد میان دو متغیر بخشایشگری میان فردی و صمیمت زناشویی 530/0 بدست آمده است. مقدار آماره t نیز 027/5 بدست آمده است که از 58/2 بزرگتر بوده و نشان می‌دهد همبستگی مشاهده شده معنادار است. بنابراین با اطمینان 99% بخشایشگری میان فردی بر صمیمت زناشویی تاثیر معناداری دارد.
فرضیه3: سبکعشقورزی بر بخشایشگری میان فردی تاثیر دارد.
ضریبرگرسیون استاندارد میان دو متغیر سبک عشقورزی و بخشایشگری میان فردی 366/0 بدست آمده است. مقدار آماره t نیز 295/2 بدست آمده است که از 96/1 بزرگتر بوده و نشان می‌دهد همبستگی مشاهده شده معنادار است. بنابراین با اطمینان 95% سبک عشقورزی بر بخشایشگری میان فردی تاثیر معناداری دارد.
فرضیه4: تبیین نقش میانجی بخشایشگری میان فردی در رابطه سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی
یکی از مباحث اساسی در مدل‌یابی معادلات ساختاری، بیان نقش میانجی یک عنصر است. اصولاً متغیرهای میانجی چنانچه قابل محاسبه باشند و محقق درصدد حذف اثرات آنها از مدل باشد، متغیر کنترل نامیده میشود اما اگر تاثیر این متغیر در رابطه دو متغیر دیگر مورد بررسی قرار گیرد، در این صورت متغیر میانجی یک متغیر تعدیلگر خواهد بود که به آن متغیر مستقل ثانویه نیز گویند. برای محاسبه اثر میانجی باید تاثیر سبک عشقورزی بر صمیمت زناشویی از طریق بخشایشگری میان فردی محاسبه شود که به آن اثر غیرمستقیم گویند (Edwards & Lambert, 2007.).
شکل 4 . اثر کل (اثر مستقیم و غیرمستقیم) نقش میانجی یک متغیر (ادوارد، 2007)
تاثیر کل = تاثیر مستقیم + تاثیر غیرمستقیم
تاثیر غیر مستقیم = اثر مستقل بر میانجی × اثر میانجی بر وابسته
در مدل ساختاری این تحقیق، سبکعشقورزی یک متغیر مستقل برونزا است که با X نمایش داده‌ایم. صمیمت زناشویی یک متغیر وابسته است که با Y نمایش داده‌ایم. بخشایشگری میان فردی یک متغیر مستقل درونزا است که به عنوان متغیر میانجی در رابطه X و Y تاثیر گذاشته است. متغیر میانجی بخشایشگری میان فردی را با M نمایش داده‌ایم. بنابراین تاثیر غیرمستقیم بخشایشگری میان فردی بر رابطه سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی به صورت زیر محاسبه میشود:
اثر کل سبک عشقورزی 85/0 محاسبه شده است. در مدل پیشین که اثر میانجی بخشایشگری میان فردی لحاظ نشده بود اثرکل 410/0 بدست آمده بود. بنابراین بخشایشگری میان فردی در رابطه سبک عشقورزی و صمیمت زناشویی اثر میانجی دارد و بر میزان این رابطه تاثیرگذار است.
برای آزمون معناداری اثرات غیر مستقیمی که بواسطه یک متغیر میانجی به وجود می‌آید از آماره سوبل استفاده میشود.
مقدار آماره آزمون با استفاده از آزمون سوبل 74/2 به دست آمده است که از مقدار 96/1 بزرگتر است. بنابراین میتوان گفت فرضیه نقش میانجیگری متغیر بخشایشگری میان فردی پذیرفته میشود.
در نهایت برازش مدل مورد بررسی قرار گرفته است. بخش ساختاری مدل بر خلاف مدلهای اندازه‌گیری، به پرسش‌ها و متغیرهای اشکار مدل کاری ندارد و تنها به متغیرهای پنهان و روابط میان ان‌ها توجه میکند. در این پژوهش برازش مدل ساختاری با استفاده از معیارهای ضریب تعیین (R2) ، افزونگی (Redundancy) و در آماره GOF استفاده شده است.
ضریب تعیین (R2) معیاری است که بیانگر میزان تغییرات هر یک از متغیرهای وابسته مدل است که به وسیله متغیرهای مستقل تبیین میشود. مقدار R2 تنها برای متغیرهای درون‌زای مدل ارائه میشود و در مورد سازه‌های برونزا مقدار ان برابر صفر است. هرچه مقدار R2 مربوط به سازه‌های درون‌زای مدل بیشتر باشد، نشان از برازش بهتر مدل است. چین (1998) سه مقدار 19/0، 33/0 و 67/0 را به عنوان مقدار ملاک برای مقادیر ضعیف، متوسط و قویبودن برازش بخش ساختاری مدل به وسیله معیار ضریب تعیین تعریف کرده است. ضریب تعیین R2برای سازه صمیمت زناشویی این مقدار 753/0 گزارش شده است که مقدار قابل توجهی است.
مهمترین شاخص برازش مدل در تکنیک حداقل مجذورات جزیی شاخص GOF است.این شاخص برای بررسی برازش مدل کلی که هر دو بخش مدل اندازه‌گیری و ساختاری را ارزیابی میکند. این شاخص با استفاده از جذر حاصل ضرب «میانگین شاخص 
» و «میانگین شاخص‌های افزونگی (Communalities)» محاسبه میشود:
شاخص GOF توسط Tenenhaus, Vinzi, Chatelin, & Lauro (2005) ابداع گردید و طبق رابطه 1 محاسبه میشود. Wetzels, Odekerken-Schröder & Van Oppen (2009) سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 را به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای Gof معرفی نموده‌اند. مقدار نیکویی برازش در این مطالعه برابر است. بنابراین مقدار نیکویی برازش در این مطالعه برابر است:
شاخص GOF برابر 510/0 بدست امده است بنابراین مدل از برازش مطلوبی برخوردار است.
جدول 5. مقادیر شاخص‌های برازش مدل
سازه‌های اصلی | افزونگی | ضریب تعیین | GOF | |
سبک های عشق | X | 616/0 | - | 510/0 |
صمیمیت زناشویی | M | 584/0 | 134/0 | |
بخشایشگری | Y | 556/0 | 753/0 | |
معیار استون- گیزر (Stone-Geisser) یا شاخص 
قدرت پیشبینی مدل را مشخص می‌سازد. Henseler & Sarstedt (2013) درباره شدت قدرت پیشبینی مدل درمورد سازه‌های درونزا، سه مقدار 02/0 ، 15/0 و 35/0 را به‌ترتیب قدرت پیشبینی ضعیف، متوسط و قوی تعیین نموده‌اند. در صورتی که مقدار در مورد یک سازه درونزا صفر و یا کمتر از صفر شود، نشانگر آن است که روابط بین سازه‌های دیگر مدل و آن سازه درونزا به‌خوبی تبیین نشده است. برای محاسبه مقدار در نرم‌افزار PLS از تکنیک بلایندفولدینگ (Blindfolding) استفاده شده است. اعداد مثبت نشان دهنده کیفیت مناسب مدل هستند. در این مطالعه مقادیر بلایندفولدینگ برای تمامی سازه‌های پژوهش مثبت و بزرگتر از 35/0 بدست آمده است.
بحث و نتیجه‌گیری
پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل ساختاری برای ارتقای صمیمیتزناشویی ازطریق سبکهای عشقورزی با نقش میانجی بخشایشگری میانفردی انجام شده است. بر اساس پیشینه های مطالعه شده، تاکنون الگو یا مدلی مشاهده نشده است که همۀ این روابط و متغیرها را دربارۀ صمیمیت زناشویی مطرح یا مورد بررسی قرار داده باشد. این الگو برای نخستین بار، روابط میان این متغیرها را در کنار یکدیگر و در قالب یک مدل ساختاری و بر مبنای نظریههای مطرح شده موجود در این حیطه مورد آزمون قرار داده است. بر پایه نظریات و مدلهای مرتبط با سبکهای عشقورزی و بخشایشگری میانفردی، مشخص میشود که آیا زوجین میتوانند تحت شرایط متغیرهای پیشبین به صمیمیت زناشویی دست یابند. در پژوهش حاضر مدل روابط مستقیم و غیر مستقیم سبک عشقورزی، بخشایشگری میان فردی و صمیمت زناشویی آزمون شد و همانگونه که در تجزیه و تحلیل داده های آماری مشاهده شد، الگوی پیشنهادی برازشی خوب با داده ها نشان داد و متغیرهای پیشبین پژوهش حاضر در مجموع متغیر ملاک را تبیین میکنند. و تاثیر سبک عشقورزی بر صمیمت زناشویی از طریق بخشایشگری میان فردی محاسبه شود که به آن اثر غیرمستقیم گویند. که با نتایج پژوهشهای مشابه از Ehteshamzadeh et al (2009), Daghaghele et al (2012), Mansouri et al (2013), Besharat & Rafiezadeh (2016), Habibi & Amanelahi (2016), Irandoust et al (2018), Karimian et al (2018), and Bakhtiari et al (2019) همسو می باشد.
در تبیین این یافتهها میتوان گفت که با توجه به اینکه افزایش صمیمت در بین زوجین میتواند باعث افزایش عشقورزی گردد و در نتیجه با توجه به این که بخشایشگری تغییراتی را دربر میگیرد که می تواند با کاهش در احساساتمنفی و یا کاهش احساسات منفی همراه با افزایش احساسات مثبت همراه باشدو کیفیت بالای رابطه زناشویی را به همراه داشته باشد و هنگامیکه فرد قادر به بخشش باشد، و در روابطش صمیمیت و عشق ورزی داشته باشد، حرمت،کرامت و شان و منزلت همسرش را حفظ نموده و کیفیت رابطهزناشویی و رضایت زناشویی بالا می رود و افرادی که قادر به بخششایشگری و عشق ورزی نسبت به همسر خود هستند اعتقاد بر تقدیس رابطه زناشویی خود دارند و این توانایی به استحکام بیشتررابطه زناشویی و افزایش صمیمیت می انجامد (. ( Daghaghele, Asgari & Heidari. (2012)
فردی که میزان صمیمیت بالایی دارد، قادر است خود را به شیوه مطلوبتری در روابط عرضه کند و نیازهای خود را به شکل مؤثرتری به همسر خود ابراز کند و ممکن است قابلیت بیشتری در مواجهه با مشکلات و تغییرات مربوط به رابطه خود داشته باشند و در نتیجه عشق ورزی بیشتری را تجربه کنند که هر دو می تواند زمینه بخشایشگری را نیز ایجاد نماید.
توانایی زوجها برای انتقال روشن، صریح و مؤثر افکار، احساسات، نیازها، خواسته‌ها و آرزوهایشان وابسته است به عمق صمیمیتی که زوجها در روابطشان ایجاد میکنند. صمیمیت بالا، ارتباط خوب ایجاد می کندو صمیمیت کم و عدم صمیمیت، ارتباط بد، تعهد و نکات مثبت رابطه را از بین می برد و همچنین زوجهایی که ارتباط مؤثر برقرار می کنند و رابطه صمیمانه دارند، از توانایی لازم برای تصدیق یکدیگر، گوش دادن و پاسخهای غیرتدافعی به نیازهای همسر خود و تمرکز بر مسائل موجود در هنگام بروز سوء تفاهمها و احساسات منفی برخوردارند و در نتیجه زمینه لازم برای عشقورزی نسبت به هم را پیدا میکنند( Jaberi, Etemadi, & Ahmadi. (2015)). مادامی که بین زوجین احساسات نزدیک هیجانی و عشقورزی و محبت ابراز می شود زمینه صمیمیت در رابطه ایجاد می شود و روابط میان زوجین تقویت می گردد و مقدمات شکل گیری اعتماد و تعهد ایجاد می گردد و در نتیجه زوجین تلاش می کنند تا نیازهای عاطفی و روانی همدیگر را تامین و برآورده سازند و بخشایشگری تقویت می گردد و به گفته آلپورت در روابط بین زوجی همدردی و شکیبایی نشان می دهند و مهارتهای شخصی خود را پرورش می دهند؛ همچنین اریکسون بیان میکند زوجینی که قادر به برقراری صمیمیت و رابطه صمیمی نیستنداحساس انزوا میکنند و از تماس های اجتماعی اجتناب نموده و شاید نسبت به هم پرخاشگر هم بشوند و درصورتیکه ارتباطات روشنی داشته باشند علاقه و خواسته های خود را بیان می کنند و انگاره‌های خودمدارانه به تدریج محو می‌گردد (Moshak, 2009).
از یافتههای این پژوهش میتوان در مشاورههای قبل از ازدواج، مشاورة خانواده و مشاورههای فردی و زوجین استفاده کرد. همچنین با توجه به این که طرحواره‌ها در شکل گیری انتظارات و باورهای افراد دربارة صمیمیت بین زوجین، سبکهای عشق ورزی و بخشایشگری میان فردی نقشي مهم دارد و باعث ارتقاي سلامت خانواده می شود به نظر میرسد براي ارتقاي بهداشت روان زوجین باید توجه خاصی به خانوادهها شود. ازاینرو مشاوران، روان شناسان و رسانه‌های ارتباطی با آگاهی بخشی به خانواده ها و با بالابردن سطح اطلاعات افراد ميتوانند از بروز ارتباطات ناسالم بین فردی و نارضایتی زناشویی در آینده پیشگیری كنند و زمینه لازم برای رضایت و کیفیت و ارتقازندگی سالم و رشد و شکوفایی خانوادهها و زوجین را فراهم آورد.
پیشنهاد میشود درمانگران خانواده، در بحث ارتقاي سلامتزندگی زوجین، راهکارهایی براي کاهش آسیبهایی که سلامت خانواده را به مخاطره میاندازد ارائه دهند و همچنین راه کارهایی برای افزایش صمیمیت، عشق ورزی و بخشایشگری ارائه دهند تا باعث بقا خانوادهها و ایجاد روابط موثر شود و همدلی، صمیمیت،
تفاهم، آگاهی، مهارت های ارتباطی، سبک های دلبستگی و عشق ورزی و سلامت زناشویی و ایجاد آرامش را منجر شده و سلامت خانواده را ارتقا دهد. ازاین رو با توجه به اهمیت صمیمیت و عشق ورزی و بخشایشگری در خانواده پیشنهاد می شود برنامه ریزی جامعی در راستای افزایش صمیمیت و همدلی زوجین و مهارت آموزی لازم برای ابراز محبت و عشق ورزی و تعامل مناسب صورت پذیرد تا با پیشگیری به هنگام و کم هزینه از شکل گیری آسیب های بعدی و به خطرافتادن سلامت خانواده جلوگیری کرد.
محدودیتهای پژوهش عدم وجود پژوهش مشابه در زمینه تدوین مدل ساختاری برای ارتقای صمیمیتزناشویی ازطریق سبکهای عشقورزی با نقش میانجی بخشایشگری میانفردی ومرتبط با موضوع در ایران و همچنین در خارج و جدید بودن موضوع بود و با جستجو در پایگاه های علمی- پژوهشی و سایتهای مختلف اینترنتی و جستجو در مجلات معتبر داخلی و خارجی هیچ پژوهشی با موضوع فوق چه در داخل و چه در خارج انجام نگرفته ، که همین امر باعث شده بود که پیشینه کافی وجود نداشته باشد که به ناچار در پیشینه به پژوهشهایی با متغیرهای تقریبا مشابه اشاره شده است. از محدوديتهای دیگر پژوهش، اجرای پرسشنامه ها بود كه نیاز به زمان زیاد، جلب رضايت و پاسخ شفاف برخي از آنها براي تكميل پرسشنامهها گاهي مواقع دشوار بود.
منابع
Amani, A., Sohrabi, A., Bagheri, L., & Nasirihanis, G. (2017). The effectiveness of Adlerian group counseling on couples' intimacy and interpersonal forgiveness. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 7(1): 45-64. [Link].[Persian]
Bakhtiari, E., Hosseini, S., Arefi, M., & Afsharinia, K. (2019). Causal Model of Extramarital Affairs Based on Attachment Styles and Early Maladaptive Schemas: Mediating Role of Marital Intimacy and Love Styles. Journal of Health Education and Health Promotion, 7(2): 245-258. [Link].[Persian]
Besharat, M. A., & Rafiezadeh, B. (2016). Prediction of sexual satisfaction and marital adjustment levels according to job variables, commitment, intimacy, and sexual knowledge and attitude. Family Psychology, 3(1): 31-46. [Link]. [Persian]
Chalmeh, R. (2012). Personality and Psychological Well-Being: mediation role of Forgiveness in adolescents. Journal of Psychological Methods and Models, 2(6): 1-16. [Link]. [Persian]
Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-33.
Chin, W. W., Marcolin, B. L., & Newsted, P. R. (2003). A partial least squares latent variable modeling approach for measuring interaction effects: Results from a Monte Carlo simulation study and an electronic-mail emotion/adoption study. Information Systems Research, 14(2), 189-217.
Daghaghele, F., Asgari, P., & Heidari, A. (2012). The relationship between forgiveness, love, intimacy and marital satisfaction. Journal of New findings in psychology (social psychology), 7 (24): 57-69. [Link]. [Persian]
Edwards, J.R., and Lambert, L.S. (2007), ‘Methods for Integrating Moderation and Mediation: AGeneral Analytical Framework Using Moderated Path Analysis. Psychological Methods, 12, 1,1–22.
Ehteshamzadeh, P., Makundi, B., & Bagheri, A. (2009). The relationship between forgiveness, perfectionism and intimacy with marital satisfaction in veterans and their spouses. Journal of New findings in psychology (social psychology), 4(12), 123-136. [Link]. [Persian]
Esposito Vinzi, V., Trinchera, L., Squillacciotti, S., & Tenenhaus, M. (2008). REBUS‐PLS: A response‐based procedure for detecting unit segments in PLS path modelling. Applied Stochastic Models in Business and Industry, 24(5), 439-458.
Ggaderi, Z., Refahi, Z., & Baghban, M. (2015). The Effect of Emotion Focused Method Training Approach on Marital Intimacy. Knowledge & Research in Applied Psychology, 16(2): 77-83. [Link]. [Persian]
Habibi, B., & Amanelahi, A. (2016). The Relationship Between Sexual Desire and Intimacy in women with Depressive Symptoms and Marital Satisfaction 3 Months to 2 Years Postpartum. Journal of Toloo-e-Behdasht, 15(2): 204-216. [Link]. [Persian]
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM), 2^nd^ Ed., Sage: Thousand Oaks.
Hedayatidana, S., & Saberi, H. (2014). Predicting Marital Satisfaction According to Love-Making Styles (Intimacy, Desire, Commitment) and Anxiety. Journal of Family Research, 10(4): 511-527. [Link]. [Persian]
Hendrick, C., & Hendrick. S. S. (1986). A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology, 50(2): 392-402.
Henseler. J. and Sarstedt, M. (2013). Goodness-of-fit indices for partial least squares path modeling. Computational Statistics, 28 (2): 565-580.
Hulland, J. S. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies. Strategic Management Journal, 20(4): 195–204.
Irandoust, R., Sohrai, F., Maliholzakerini, S., & Ahi, GH. (2018). The Casual Model of Relationship between Alexithymia and Female Sexual Function by Mediating Rule of Psychological Distress and Marital Intimacy. Journal of Family Research, 14(56): 515-531. [Link]. [Persian]
Jaberi, S., Etemadi, O., & Ahmadi. S. A. (2015). Investigation of Structural Relationship between Communication Skills and Marital Intimacy. Cognitive and Behavioral Research, 5(2): 143-151. [Link]. [Persian]
Karimi, M., Donyavi, V., Rahnedjat, A. M., & Kianimoghaddam, A. S. (2017). Relationship spirituality with loving style and couple’s communication pattern. Journal of Nurse and Physician Within War, 5(15): 44-52. [Link]. [Persian]
Karimian, N., Karimi, Y., & Molkari, B. (2018). Psychometric Properties of the Authenticity in relationship scale (AIRS) and its relationship with relationship satisfaction. Quarterly of Educational Measurement, 8(31): 167-190. [Link]. [Persian]
Khalafi, A., Beshlideh, K., Arshadi, N., & Soodani, M. (2018). Designing and testing a model of some antecedents and outcomes of marital satisfaction and love. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 8(1): 3-26. [Link]. [Persian]
Khodadadisangdeh, J., Hajizadeh, T., Amousti, F., & Rezaie, M. (2016). The prediction of couple burnoutaccording to the general health and marital intimacy among Nurses. Preventive Care in Nursing & Midwifery Journal, 6(2): 45-53. [Link]. [Persian]
Mahmodi, G., & Hafezalkotob, L. (2010). The relationship between lovemaking styles and marital satisfaction. Psychological research, 2(6): 101-114. [Link]. [Persian]
Mansouri, M., Serajkhorami, N., & Heidari, H. (2013). Intimacy, Forgiveness, and Self-Disclosure and their Relationship to Teachers’ Marital Satisfaction. Journal of Family and Research, 10(3): 95-118. [Link]. [Persian]
Moshak, R. (2009). The relationship between love styles (intimacy, pleasure and commitment) with the marital satisfaction of married students. Journal of Women and Culture, 1(2): 83-97. [Link]. [Persian]
Namvarangarmi, K., Moradi, A., Farzad, V., & Zahrakar, K. (2018). Determining the dimensions of marital intimacy of Iranian couples, a qualitative study. Journal of Cultural and Educational Women and Family, 12(42): 61-78. [Link]. [Persian]
Nemati, S., Afrooz, G., Ghobari-Bonab, B., Shokoohi-Yekta, M., & Beh-Pajooh, A. (2016). The Relationship between the components of Forgiveness with Marital Satisfaction in Mothers of Children with Intellectual and Developmental Disabilities. Applied Psychological Research Quarterly, 7(3): 103-113. [Link]. [Persian]
Oleya, N., Fathizadeh, M., & Bahrami, F. (2007). The effect of marital enrichment training on increasing marital intimacy. Journal of Family Studies, 2(6): 119-134.
Rafeie, A. R., Kalantari, M., Neshat Doost, H. T., & Oreyzi, H. (2017). Personal Constructs of Betrayed Spouses’ Understanding of Forgiveness. Journal of Family Research, 13(49): 131-152. [Link]. [Persian]
Razavi, S. H., Jazayeri, R., Ahmadi, S. A., & Etemadi, O. (2019). Comparing the Effectiveness of Premarital Prepare counseling based on Olson model and native premarital counseling package on Problems of Couples in Engagement Period. Journal of Family Research, 15(58): 181-195. [Link]. [Persian]
Rivard, S., & Huff, S. L. (1988). Factors of success for end-user computing. Communications of the ACM, 31(5): 552-561.
Sadeghi, M., Ahmadi, S. A., Bahrami, F., Etemadi, O., & Poursaied, S. (2013). The Effect of Transactional Analysis Training on Love Styles of Couples. The Journal of Cognitive and Behavioral Science, 3(2): 71-84. [Link]. [Persian]
Saffarinia, M., Mohammadi, N., & Afshar, H. (2016). The role of interpersonal forgiveness in resilience and severity of pain in chronic pain patients. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(4): 212-219. [Persian]
Sepehrian-Azar, F., Mohammadi, N., Badalpoor, Z., & Norozzadeh, V. (2016). The Relationship between Hope and Happiness with Marital Satisfaction. Journal of health & care, 18 (1): 37-44. [Persian]
Tenenhaus, M., Vinzi, V. E., Chatelin, Y.-M., & Lauro, C. (2005). PLS path modeling. Computational statistics & data analysis, 48(1), 159-205.
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 177-195.
