شرح حال سید بهاءالدّین مستوفی گنجینه ای جای مانده در تاریخ ادبیات

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

شیوا ده بزرگی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.)
علی محمد موذنی ² (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
ثوراله نوروزی داودخانی ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/04/12 تاریخ پذیرش : 1400/04/02 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: ‌ مدح و منقبـت و حروف ابجد, عشق, عارف, سیّد بهاءالدّین,

چکیده مقاله :

سیّد بهاءالدّین مستوفی شاعر جای مانده ای است که در کتاب های تاریخ ادبیات به وی اندک اشاره ای نشده است. تنها نام وی را در برخی از تذکره هایی که اینک چون گنج که در ویرانه ای پیدا شود می توان یافت. با آن که وی در علوم مختلف چون: ریاضیّات،‌ رمل و اعداد، فنون شاعری و در دانستن نوشته های یونانی،‌ سُریانی و عبـری و از خطوط نستعلیق و شکسته و نسخ آگاه و در شناخت جواهر شعری علم عروض و در سرودن انواع قالب های ادبی اشراف داشته است، ‌اما جای تأسّف است که به وی اندک توجّهی نگردیده است وتا کنون تحقیقاتی در زمینۀ این شاعر بزرگ انجام نگرفته است. از وی غزلیّات، ‌قصاید و قطعه های فـراوان در دست می باشد که نشانۀ تفکّر عارفانه و زاهدانۀ اوست. محتوای اشعار وی بیشتر در مدح و منقبت ائمّۀ اطهار (ع) و مولای متّقیان علی (ع) می باشد. در این مقاله، علاوه بر آنچه که برای بهاءالدّین بسیار دارای اهمیّت بوده است، بــه علومی که ایشان به آن آگاه، به خصوص صناعات ادبی همراه با اشعار مربوط که یکی از موضوعات بسیار مهم در علم زبان و ادبیّات فارسی می باشد نیز اشاره شده است.

چکیده انگلیسی:

Sayye Bahaeddin Mostoufi is the neglected poet that has not received any recognition in the books of the literature history‌‌.  His name is only mentioned in some of   the literary notes, just like finding   treasures  in the old ruins‌‌.  He had  true expertise in numerous scientific areas of mathematics, geomancy and  numeric, poetic techniques, chemistry, with  vast knowledge of Greek / Babylonian/ Hebrew writings, Nastaliq calligraphy and scripts, very  knowledgeable  in  finding  marvels  of the science of  Arouzi  poetry‌‌. He  wrote  great  poems  in numerous poetic forms.‌‌ But alas, he  has  received  no  recognition‌.There  are  many  poems  of   ghazal, ode, and  ghateh  type   left  from  him  that  reveal  his  Irfan  or  spiritual  thinking‌. The  contents  of  his  poems  are  mostly  in  the  praise and  eulogy  of  the   Shiite Imams, and  in  particular  Mola  Mottaghain Imam  Ali, the  noble  man of the  men and  the  lord  of  the  braves. The present paper has addressed the achievements of this notable poet in scientific disciplines as well as examining the literary devices employed in his works.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها قرآن کریم‌‌، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای‌‌، دارا لتفسیر‌. ابن سینا‌، حسین بن عبدالله (1392) اشارات و تنبیهات‌‌، نگارش دکتر حسن ملکشاهی‌‌، جلد1‌‌، تهران: انتشارات سروش‌. بزرگر‌‌، مهران (1383) آشنایی با مبانی عرفان و تصوف‌‌، رشت: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت‌‌. تدیّن‌‌، عطاالله (1388) جلوه‌های متصوّف و عرفان درایران و جهان‌‌، تهران: نتشارات تهران‌. حافظ‌‌، شمس‌الدین محمد (1386) دیوان کامل و جامع هدیه حافظ‌‌، نگارش دکتر عباس عطاری کرمانی‌‌، تهران: انتشارات آسیم‌. سجّادی‌‌، ضیاءالدّین (1388) مقدّمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوّف‌‌، تهران: انتشارات سمت‌. فسائی‌‌، میرزاحسن (1388) فارسنامۀ ناصری‌‌، تهران: انتشارات امیرکبیر‌. مستوفی‌‌، سیّدرضی (1385) دیوان سید بهاءالدین مستوفی المماک‌‌، تصحیح دکتر منصور رستگار فسایی‌‌، شیراز: انتشارات دریای نور‌.

_||_

Books The Holy Quran, translated by Mahdi Elahi Qomshai, Dara Latafsir. [In Persian] Ibn Sina, Hossein bin Abdullah (2012) Warnings and Punishments, written by Dr. Hassan Malekshahi, Volume 1, Tehran: Soroush Publishing House. [In Persian] Boghorer, Mehran (2013) Getting to know the basics of mysticism and Sufism, Rasht: Publications of Islamic Azad University, Rasht branch. [In Persian] Tadin, Attaullah (2009) Manifestations of mysticism and mysticism in Iran and the world, Tehran: Tehran Publishing House. [In Persian] Hafez, Shamsuddin Mohammad (2007) Complete and Comprehensive Diwan of Hafez's Gift, written by Dr. Abbas Attari Kermani, Tehran: Asim Publications. [In Persian] Sajjadi, Zia-al-Din (2009) An introduction to the basics of mysticism and Sufism, Tehran: Samit Publications. [In Persian] Fasai, Mirzahasan (2009) Farsnameh Naseri, Tehran: Amirkabir Publications. [In Persian] Mostofi, Seyed Drazi (2006) Diwan Seyyed Bahauddin Mostofi al-Mamak, edited by Dr. Mansour Rostgar Fasai, Shiraz: Darya Noor Publications. [In Persian]