سوانحِ زندگی و تحلیل مولّفه¬های اصلی عرفان بهاءولد
محورهای موضوعی :
1 - دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: بهاءولد, تأویل, خوشی, عشق, ذکر, معارف.,
چکیده مقاله :
بهاءالدین ولد، پدر مولوی از عارفان سدۀ ششم و هفتم هجری است. تنها اثر مهم برجای¬مانده از او کتاب معارف است که مجموعۀ مواعظی در تفسیر و تأویل برخی از آیات قرآن و احادیث با ذوق و مشرب صوفیانه است. در معارفِ بهاءولد موضوعاتی همچون علم باطن و علم ظاهر، عشق و تجربۀ دینی، سماع و شادی و خوشی عرفانی، ذکر، محبّت الهی، قرب و... به شیوه¬ای سلوکی، تعلیمی و تربیتی که حاکی از ذوق و تجربۀ عرفانی اوست به¬چشم¬می¬خورد. سنّت تربیت عرفانی او بیشتر مبتنی¬بر انجام عبادت همراه با مریدان و موعظۀ آن¬ها با بیان تعابیر و تأویلات عرفانی آیات قرآن است. او در توصیف احوالات روحانی خود با شبیه¬سازی آن¬ها با تصاویر زندگیِ روزمرۀ آدمیان، آن-ها را برای مخاطب خود ملموس و آشنا می¬سازد. در عرفان بهاءولد، حقیقتِ وجود و راز و بقا و دوام موجودات به خوشی و مزه (لذّت) وابسته است. در این مقاله تلاش¬شده¬است تا گوشه¬ای از مهم¬ترین آرا و اندیشه¬ها و احوال این عارفِ واعظ به شیوۀ توصیفی-تحلیلی مورد واکاوی قرارگیرد.
Bahāʾ al-Dīn Valad is the father of Maulawi and one of the mystics of the sixth and seventh centuries AH. The only important work out of his books is Ma`ârif, which is a collection of preaching in the interpretation and exegesis of some verses of the Quran and Ḥadīth with Sufi method and discernment. In the Ma`ârif of Bahāʾ Valad, topics such as esoteric Knowledge and exoteric knowledge, love and religious experience, audition and mystical joy and delight, invocation, Divine love, nearness, and ... in the way of spiritual wayfaring, teaching and education, which indicate his delight and mystical experience, It looks like it is. The tradition of his mystical education is mostly based on performing worship with disciples and preaching them by expressing the mystical explantions and exegesis of the Qur'anic verses. In describing his spiritual states by simulating them with images of everyday life of human beings, he gives them a concrete and tangible audience. In the mysticism of BahāʾValad, the truth of existence and mystery and the survival of the creatures depend on pleasure and delight. In this article, it has been attempted to analyze some of the most important views and thoughts of this preacher Mystic in a descriptive-analytical manner.
منابع و مآخذ
1) افلاکی، احمدبن اخی ناطور. (1362). مناقب العارفین، تهران، چاپ تحسین یازيجی.
2) ارول قليچ، محمود. (1375). «تصوف در آسیای صغیر و بالکان»، دانشنامه جهان اسلام، جلد هفتم، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی.
3) اسفندیار، محمودرضا. (1394). شهر خوشی نگاهی به زندگی و عرفان بهاءولد، تهران، بصیرت.
4) اقبال، افضل. (1375). زندگی و آثار مولاناجلال الدین رومی، ترجمه حسن افشار، تهران.
5) بهاءالدین ولد، محمد بن حسین. (1382). معارف، به¬اهتمام بدیع الزمان فروزانفر، تهران، زبان و فرهنگ.
6) جامی، عبدالرحمن. (1375). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح و مقدمه محمود عابدی، تهران، اطلاعات.
7) دشتی، سیدمحمد و فرشته ساکی. (1385). «مقایسه مفهوم ولایت در معارف بهاءولد و مثنوی مولوی»، معارف(مرکز نشر دانشگاهی)، دوره22، شماره1و2.
8) ________________ . (1386). «وحدت وجود در معارف بهاء ولد و مثنوي مولوي»، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه، سال اول، شماره 4.
9) رازی، نجم¬الدین. (1373). مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، باهتمام حسین حسینی نعمه¬اللهی، تهران، سنایی.
10) 10.زرین¬کوب، عبدالحسین. (1360). جستجو در تصوف ایران، تهران، امیرکبیر.
11) 11._____________. (1364). سرّنی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، تهران، علمی.
12) سپهسالار فریدون بن احمد، (1325)، احوال مولانا جلال الدین مولوی، با تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران، اقبال.
13) سلطان¬ولد، محمدبن محمد. (1376). ولدنامه، تصحیح جلال¬الدین همایی، به¬اهتمام ماهدخت همایی، تهران هما.
14) شیمل، آن¬ماری، شکوه شمس. (1375). ترجمۀ حسن لاهوتی، مقدمه سیدجلال¬الدین آشتیانی، تهران، علمی و فرهنگی.
15) صفا، ذبیح¬الله. (1372). تاریخ ادبیات ایران، جلد دوم، تهران، نشر فردوس.
16) فروزانفر، بدیع الزمان. (1376). زندگانی مولانا جلال¬الدین محمد، تهران، زوّار.
17) ____________. (1374). شرح احوال و نقد آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
18) گولپینارلی، عبدالباقی. (1375). مولاناجلال الدین زندگانی فلسفه آثار وگزیده¬ای از آن-ها ،ترجمه توفیق ه. سبحانی، تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
19) لویزن، لئونارد. (1377). میراث تصوف، ترجمۀ مجدالدین کیوانی، تهران، نشر مرکز.
20) . لوئیس، فرانکلین. (1363). مولوی: دیروز و امروز، شرق و غرب، ترجمه فرهاد فرهمندفر، تهران، ثالث.
21) . مایر، فریتس.(1382). بهاءولد زندگی و عرفان او، ترجمۀ مریم مشرّف، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
22) . محقق ترمذی. (1377). سیدبرهان¬الدین، معارف، تصحیحات و حواشی بدیع¬الزمان فروزانفر، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
23) . مستوفی، حمدالله. (1362). تاریخ گزیده، باهتمام عبد الحسین نوایی، تهران، امیرکبیر.
24) . مولوی، جلال¬الدین. (1362). فیه ما فیه، تهران، چاپ بدیع¬الزمان فروزانفر.
25) . Algar, Hamid.( 1988)."Baha-al-din Mohammad walad", Encyclopedia of Iranica, Vol. III, Fasc. 4, pp. 431-433.
