عرفان اسلامی و دلالت های آن در حیطه ی روانشناسی ازدواج و خانواده

محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی

بابک شمشیری ¹ (عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز)

تاریخ دریافت : 1392/06/24 تاریخ پذیرش : 1392/06/24 تاریخ انتشار : 1391/10/01

کلید واژه: خانواده, عرفان اسلامی, عشق, ازدواج, خودآگاهی, خدا آگاهی,

چکیده مقاله :

عرفان اسلامی به عنوان یکی از مهمترین و پرنفوذترین نحله­های فکری مسلمانان در طول تاریخ، مکتبی است که به صراحت از عشق صحبت به میان می­آورد. موضوع عشق مجازی و و حقیقی و نقش آن در معرفت و رشد و تعالی انسان و رسیدن انسان به خداوند، ازجمله ارکان بنیادی عرفان اسلامی به حساب می­آید. از سوی دیگر چنین به نظر می­آید که طریقت عرفان، سیر انفسی و کاملا فردی است و به تبع آن به مناسبات و روابط اجتماعی ارتباط چندانی ندارد. این در حالی است که تامل در مفهوم عشق و سیر آن از مجازی به حقیقی، اشتباه این برداشت را نشان می­دهد. لذا با توجه به اینکه ازدواج و نهاد خانواده ازجمله مهمترین، گسترده ترین و نخستین شکل تعامل اجتماعی بشمار می­رود، این پرسش قابل طرح است که بین عرفان اسلامی و ازدواج و خانواده چه نسبتی را می­توان در نظر گرفت؟ با توجه به این مسئله، هدف از این مطالعه­ عبارت است از استنتاج تلویحات عرفان اسلامی در حیطه­ی روانشناسی ازدواج و خانواده. با در نظر گرفتن این هدف، پرسش این مطالعه عبارت است از اینکه دلالت­های عرفان اسلامی در حیطه­ی روانشناسی ازدواج و خانواده چه هستند؟روش این پژوهش عبارت است از روش تحلیلی –استنتاجی که از زمره­ی روش­های مطالعات فلسفی به حساب می­آید. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارند که مطابق با نگاه عرفان اسلامی، بنیان ازدواج و تشکیل خانواده، پدیدآیی عشق و رشد آن است. به دیگر سخن، ازدواج و خانواده محملی برای سیر عشق از مجاز به حقیقت می­باشد. از سوی دیگر، عشق در ازدواج و خانواده، بستر مناسبی را برای آگاهی از خلال توجه به دیگری فراهم می­آورد. خودشناسی  نیز مقدمه­ی آگاهی بشمار می­رود.

چکیده انگلیسی:

Islamic mysticism as one of the most important and effective Moslems’ thinking approach during the history, discusses on love explicitly. Virtual and real love and their role in episteme and also human achievement to God, is as one of the basic foundations of Islamic mysticism. On the other hand, family is the most common and initial institution which human involves it. So, the main aim of this study is to deduce the Islamic mystical implications for area of psychology of marriage and family. The following question of this paper is: what are the Islamic mystical implications for psychology of marriage and family? The analytical-deductive method which is related to philosophical studies has been used in this study. The results show that, the essence of marriage and family is to emerge the love and then it’s development according to Islamic mystical approach. In the other words, marriage and family is recognized as a context for moving from virtual love to achieve real one. Also, love in marriage and family is a suitable way for self-awareness through considering" others" .Therefore, self-awareness is an introduction for God-awareness