پیوند عقل و عشق در داستان زال رودابه با تکیه بر تئوری انتخاب و نگاره ماندالا

محورهای موضوعی : حماسه

اناهیتا امینی ¹ ( دبیر آموزش وپرورش )
قدمعلی سرامی ² ( دانشیار.دانشگاه آزاد اسلامی زنجان )
رضا اشرف زاده ³ ( دانشگاه آزاد اسلامی مشهد )

تاریخ دریافت : 1398/12/25 تاریخ پذیرش : 1399/07/21 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: "تئوری انتخاب", "عشق", "عقل", "تعهد", "زال رودابه",

چکیده مقاله :

چکیده پژوهش حاضر با روی‌کردی روان‌شناسانه به روش تحلیلی- توصیفی با تأکید بر مفهوم عشق از دیدگاه ویلیام گلاسر یکی از مؤلّفه‌های پیوند‌دهندۀ عقل و عشق را در داستان زال رودابه می‌کاود. گلاسر عشق را برابر با تعهد می‌داند. تعهد مانند بسیاری از عمل کرد‌های دیگر آدمی، یک رفتار است؛ رفتاری که با چیرگی و پشتوانۀ عقل انجام می‌گیرد. در این راستا ضمن تبیین برجسته‌ترین نیاز اساسی زال که نیاز عشق و تعلق است به آشکار کردن میزان رفتار متعهدانه و دور از هفت عادت مخرب هریک از شخصیت‌های پیش برندۀ داستان نیز می‌پردازد. از این منظر نقش آن‌ها را در به کمال رسیدن عشق معلوم می‌دارد. زال رودابه، ندیمان، سیندخت، سام، منوچهر و مهراب به ترتیب با رفتار متعهدانۀ خود به پشتوانۀ گفت وگوها و مذاکره‌های خردمندانه (مؤلّفۀ فکر) و کنترل عادت‌های مخربشان، تصاویر دنیای مطلوب خود را به‌تدریج تغییر داده و با پذیرفتن اتحادِ تضادها و تقابل‌ها، دوایر تودرتوی ماندالا را که با دایرۀ مهین عشق زال رودابه آغاز شده، در مسیر به کمال رساندن عشق و مرکزیت و یگانگی در می‌نوردند. از آن‌جا که در زبان نمی‌توان دو واژه را صد در صد برابر هم دانست، تعهد عنصری است که از یک‌سو بازوی خود را به دست عقل و از سویی به دست عشق داده است. بنابراین با تکیه بر این داستان می‌توان تعهد را به‌عنوان یکی از مؤلّفه‌های پیونددهندۀ عقل و عشق دانست.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe present article looks closely into the tale of Zal and Roudabeh from the perspective of psychological approach. Employing descriptive analytic method with particular emphasis on the concept of love according to William Glasser, the purpose of this article is to explore one of the factors that connect love and wisdom in the tale.  Glasser equates love to commitment that in turn like many other man’s functions is a behavior shown under the influence of wisdom.  To achieve this end, apart from explaining Zal’s most vital need, the need for love and belonging the behaviors of the leading characters are revealed far from their habitual improper acts to throw light on their roles to attain utmost love. Zal, Roudabeh, maids, Sindokht, Sam, Manouchehr, and Mehrab all in turn with their committed behavior based on dialogues and wise conversations, and controlling their destructive habits, gradually managed to change the horizons of their ideal worlds and upon acceptance of unity of conflicts and oppositions could pave the way to take the journey within the inner circles of Mandala figure starting with the largest circle of love between Zal and Roudabeh and continue to take the path towards the unifying centre where lies the ultimate love.  Since in language, no two words are hundred percent synonymous, commitment is an element connected on one side to wisdom and on another to love.  Therefore, taking this tale as a model, one can regard commitment as one of the elements connecting love with wisdom. 

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

-         استاجی، مرضیه  و رضا اشرف‌زاده. (1397). «متناقض نمای عشق و عقل در اشعار عرفانی»، فصل­نامۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 16، صص 94-71.

-         پورنامداریان، تقی. (‌1380‌). در سایه آفتاب، تهران، نشر سخن.

-         خرم­شاهی، بهاءالدین. (1386). حافظ‌نامه، تهران: علمی و فرهنگی.

-         دورانت، ویل. (1377) لذات فلسفه، ترجمۀ عباس زریاب خویی، تهران: علمی و فرهنگی.

-         ده­خدا، علی‌اکبر (1372). لغت‌نامۀ ده­خدا، تهران: دانش‌گاه تهران.

-         رحم­دل شرف­شادهی، غلام­رضا. (1385). «نگاهی دیگر به قصه زال و رودابه»، کاوش­نامه، شمارۀ 13 صص 24 -11.

-         ستاری، جلال. (1379). پیوند عشق میان شرق و غرب، اصفهان: نشر فردا.

-         سجادی، سیدجعفر. (1375). فرهنگ و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.

-         سرّامی، قدم­علی. (1382). «داستان سرشت و سرنوشت»، کتاب ماه ادبیات، شماره 4 (پیاپی 76)، دی و بهمن، صص 103-100.

-         صاحبی، علی، سلطانی‌فر، عاطفه. (1394). دعوت به مسؤولیت‌پذیری (فرایند گام‌به‌گام واقعیت درمانی)، تهران: سایه سخن.

-         گلاسر ویلیام، گلاسر، کارلین. (1397). عشق چیست؟ ترجمه علی صاحبی، حشمت اباسهل، تهران: سایه سخن.

-  گلاسر ویلیام، گلاسر، کارلین. (1388). زبان نظریه انتخاب، ترجمه علی صاحبی، تهران: رشد فرهنگ.

-         گلاسر ویلیام. (1392). چارت تئوری انتخاب، ترجمه علی صاحبی، تهران: سایه سخن.

-  گلاسر ویلیام. (1394). درآمدی بر روان­شناسی امید تئوری انتخاب، ترجمه علی صاحبی، تهران: سایه سخن.

-         نادرپور، نادر. (1374). «عشقی به بلندای پرواز سیمرغ (تفسیری کوتاه درباره داستان عاشقانه زال و رودابه)»، مجله ایران‌شناسی، سال چهارم، صص 467 – 458.

-         وجدانی، فریده. (1391). «نقد خرد در شاهنامه»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 24، بهار 91 صص 53-41.

-         یاسمی، رشید. (1313)، «عشق و مناعت در شاهنامه»، ماه­نامه مهر، سال 2، شمارۀ 5 (پیاپی 17 و 18) صص 523 – 528.

-  یونگ، کارل گوستاو. (1386). الف، انسان و سمبول‌هایش، برگردان محمود سلطانیه، تهران: جامی.

-          Montagnes. james. (2011). illustrated by Stephen revised hoinkes. Stop spinning your wheels.