-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی پایداری محیط زیستی با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک (مطالعه موردی: شهر آبادان، استان خوزستان)
سعید محتشم نیامقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامدهای بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری توسعه پ أکثرمقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامدهای بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری توسعه پایدار در جوامع شهری است که در دنیا جهت سنجش پایداری استفاده میشود. جای پای اکولوژیک، نشانگر مقدار مصرف (تقاضای مردم برای کالاهای طبیعی و خدمات) و معادل مقدار زمین یا آبی است که نیازهای مصرفی جامعه را تأمین کرده، یا آنکه پسماندهای تولیدی آنها را جذب میکند. هدف از این پژوهش, سنجش پایداری شهر آبادان با استفاده از روش جای پای اکولوژیک است مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با کاربرد الگوی محاسبه جای پای اکولوژیک پیشنهادی ریس و واکرناگل به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهر آبادان انجام گرفته است. دادههای این پژوهش به طور عمده از نوع کمی و به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری گردید. جامعه مورد بررسی شامل 384 خانوارهای ساکن شهر آبادان و استفاده از آمار و دادههای ارگان‌های ذیربط با موضوع تحقیق و آمارو سالنامه‌های کشوری بوده است. روش نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه‌ای براساس تقسیم بندی شهرآبادان به ده منطقه برحسب مناطق شهرداری و انتخاب محلات به صورت قرعه کشی صورت گرفت. سپس اقدام به محاسبه شاخص جای پای اکولوژیک مصرف مواد غذایی، میزان دی‌اکسید کربن تولید شده ناشی از حمل‌ونقل و گرمایش حاصل از گازهای طبیعی، میزان مصرف آب، مقدار برق مصرفی و مقدار پسماند تولیدی شد. نتایج و بحث: یافته‌های تحقیق نشان داد بیشترین جای پای اکولوژیک مربوط به مصرف برق(4252 مترمربع) به ازاء هر نفر و کمترین مربوط به پسماند (21 مترمربع) برای هر شهروند بوده است. جای پای شاخص آب 56، گاز طبیعی450، گازوئیل3770، بنزین 1484 و غذا 1232 مترمربع به ازاء هر شهروند و مجموع جای پای اکولوژیک محاسبه شده در شهر آبادان 12/1 هکتار محاسبه گردید. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد به دلیل اقلیم خاص منطقه و فعالیت صنایع نفتی مصرف نهاده انرژی در فصول گرم سال افزایش یافته و به دلیل صنایع موجود در منطقه و تردد خودرو‌های دیزلی جهت انتقال محصولات و فرآورده‌های نفتی موجب شده تا مصرف سوخت گازوییل بیش از بنزین باشد. هر چند مجموع سرانه جای پای اکولوژیکی شهر آبادان کمتر از میانگین جهانی(8/1 هکتار) است، اما مجموع جای پای اکولوژیکی آن به ازاء کل جمعیت 5/5 % بیش از توان تحمل محیط زیست شهری بوده و این امر نیازمند مدیریت بهینه منابع و تطبیق این پتانسیل با جمعیت و مصرف منابع میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری با توجه به ظرفیت¬های رودخانه کارون
احمد راه دار دکتر منوچهر جوانمردیرودخانه کارون یک منطقه کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی با کیفیت بالا در کلانشهر اهواز است. با این حال، با ادامه توسعه شهرنشینی و تحول صنعتی، گردشگری تهدیدی جدی برای محیط و زیست است. براساس هدف مذکور، پژوهش حاضر درصدد بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬ أکثررودخانه کارون یک منطقه کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی با کیفیت بالا در کلانشهر اهواز است. با این حال، با ادامه توسعه شهرنشینی و تحول صنعتی، گردشگری تهدیدی جدی برای محیط و زیست است. براساس هدف مذکور، پژوهش حاضر درصدد بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری با توجه به ظرفیت¬های رودخانه کارون است. روش تحقیق براساس روش¬های جدید آینده پژوهی، تبیینی می¬باشد. عوامل توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه¬ریزی شهری با به کارگیری پویش محیطی، تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت و از نرم افزار تخصصی آینده پژوهی MICMAC استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت پراکندگی متغیرهای موثر نشان از پایداری سیستم است. از میان 31 عامل بررسی شده 10 عامل اصلی به عنوان عوامل کلیدی موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری انتخاب شده¬اند که همه عوامل در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم تکرار شده¬اند. یافته¬ها نشان داد متغیرهای مربوط به ابعاد مقیاس و سود گردشگری به عنوان پیشران¬های صنعت گردشگری بر اهداف حفاظت از محیط زیست و منابع محیطی ترجیح داده شده است. متغیرهایی چون تعداد کارکنان صنعت گردشگری، درآمد حاصل از گردشگران بین المللی و داخلی، تعداد هتل¬های ستاره¬دار، نسبت هزینه¬های آموزشی به مالیه عمومی، تعداد گردشگران بین المللی و داخلی، کل خرده فروشی هتل¬ها و خدمات پذیرایی و نرخ بیکاری و شهرنشینی در اولویت قرار دارد. این تحقیق نشان داد که ظرفیت¬های گردشگری در کلانشهر اهواز به ویژه رودخانه کارون به دلیل سوء مدیریت¬ها رها شده و نتایج حاکی از آن است که برنامه-ریزی گردشگری مورد توجه قرار نگرفته و بهره¬مندی از ابزارهای آینده¬نگاری و پیش¬بینی می¬تواند دستیابی به اهداف گردشگری را تسهیل بخشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - تأثیرآموزش محیط زیست با رویکرد تنوع زیستی و تأکید بر حفظ حیات وحش بر نگرش مردان روستایی ساکن روستای میرآباد واقع در حاشیه پارک ملی قمیشلو
فیروزه سادات سعادتی محمدعلی نادیامروزه، بخش عمده مشکلات محیط زیستی، ریشه در فقدان آگاهی لازم و ضعف فرهنگی در زمینه ارتباط انسان و طبیعت دارد و در واقع نوعی مشکل فرهنگی محسوب میشود. لذا نیازمند عزم ملی و بین‌المللی برای تقویت فرهنگ حفاظت از محیط زیست در سطح اقشار مختلف جامعه است. این پژوهش با هدف بررس أکثرامروزه، بخش عمده مشکلات محیط زیستی، ریشه در فقدان آگاهی لازم و ضعف فرهنگی در زمینه ارتباط انسان و طبیعت دارد و در واقع نوعی مشکل فرهنگی محسوب میشود. لذا نیازمند عزم ملی و بین‌المللی برای تقویت فرهنگ حفاظت از محیط زیست در سطح اقشار مختلف جامعه است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست با رویکرد تنوع زیستی و تأکید بر حفظ حیات وحش بر نگرش مردان روستایی با روش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری انجام شد. جامعه آماری 746 نفر مرد روستایی ساکن روستاهای حاشیه مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان بود. نمونه مورد مطالعه 50 نفر بودند که به روش غیرتصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری دادههای پژوهش از پرسشنامه نگرش سنج محقق ساخته متناسب با هدف پژوهش که دارای روایی (صوری، محتوایی و سازه) و پایایی (80/0= α) مطلوب بود، استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری نشان داد که آموزش‌های ارائه شده در محورهای فرهنگ و آگاهی‌های محیط زیستی، معیشت و اقتصاد منطقه و زیست بوم و کارکردهای اکولوژیک تاثیر به سزایی بر نگرش روستائیان نسبت به حفاظت محیط زیست داشت، ولی در سه محور کشاورزی، دامپروری و قوانین و مقررات محیط زیستی، آموزش‌ها اثربخش نبود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - ارزیابی رابطه توسعه گردشگری پایدار شهری با توان اکولوژیک (مطالعه موردی: منطقه 22 کلان شهر تهران)
حمید کریمی آزاده اربابی سبزواری فاطمه ادیبی سعدی نژاد مریم رستم پیشهگردشگری پایدار شهری یک مفهوم کلیدی است که در سالهای اخیر در حوزه توسعه شهری رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این مفهوم تأکید بر استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست را در کنار توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. توسعه گردشگری پایدار شهری، از یک‌سو بهبود کیفیت ز أکثرگردشگری پایدار شهری یک مفهوم کلیدی است که در سالهای اخیر در حوزه توسعه شهری رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این مفهوم تأکید بر استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست را در کنار توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. توسعه گردشگری پایدار شهری، از یک‌سو بهبود کیفیت زندگی شهروندان، جذب گردشگران و افزایش درآمد شهری را هدف می‌گیرد و از سوی دیگر، محیط‌زیست را در تداوم و ارتقای پایداری بهره‌برداری گردشگری حفظ میکند. این پژوهش با هدف ارزیابی رابطه تأثیر توسعه گردشگری پایدار شهری با تأکید بر توان اکولوژیک در منطقه 22 کلان¬شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 383 نفر از ساکنان منطقه 22 کلان¬شهر تهران می‌باشند. روش نمونه¬گيري به¬صورت تصادفي ساده و حجم جامعه آماری با مدل کوکران با سطح خطای 5 درصد 383 نفر انتخاب گردیده است. تمام مؤلفه‌های توان اکولوژیک در رابطه با گردشگری (حفظ منابع طبیعی، توازن اجتماعی، اقتصاد، حفاظت و بازسازی فرهنگ) معني¬دار هستند. اين شاخص¬ها داراي همبستگي قوي با متغير وابسته (توسعه گردشگری پایدار شهری) مي¬باشند. مؤلفه‌های وارد شده بر مدل به ميزان 1/95 درصد از تغييرات مؤلفه‌های (توسعه گردشگری پایدار شهری) را تبيين مي¬کنند. مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی بيشترين تأثیر را در راستای ارتقای توسعه گردشگری پایدار شهری منطقه 22 کلان¬شهر تهران داشته¬اند، به‌طوری که يک واحد تغيير در انحراف مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی به ترتيب 610/0 و 574/0 واحد تغيير در توسعه گردشگری پایدار شهری ايجاد خواهند کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - تبیین شاخص های فرم شهری در مقیاس میانی براساس تئوری و رهیافت تغییر تدریجی
مهران علی الحسابی مصطفی بهزادفر الناز امیرهدائیدر این مقاله با تأکید بر ضرورت ارزیابی هنجاری فرم، هدف اصلی پژوهش، استخراج و تبیین شاخصهای فرم منطبق با اصول تغییر تدریجی تعریف شده است. در این پژوهش که شاخص‌ها با استفاده از روش سه سطحی «بعد»، «مؤلفه» و «شاخص» استخراج شدند، اکولوژی به عنوان نظام پایه و مفسر مؤلفه‌های أکثردر این مقاله با تأکید بر ضرورت ارزیابی هنجاری فرم، هدف اصلی پژوهش، استخراج و تبیین شاخصهای فرم منطبق با اصول تغییر تدریجی تعریف شده است. در این پژوهش که شاخص‌ها با استفاده از روش سه سطحی «بعد»، «مؤلفه» و «شاخص» استخراج شدند، اکولوژی به عنوان نظام پایه و مفسر مؤلفه‌های تغییر تدریجی انتخاب گردید. با بررسی عمیق مفاهیم اکولوژی به عنوان مؤلفه‌های تغییر تدریجی و با استفاده از روش تحلیل مقایسه‌ای تطبیقی و با استناد به یک معیار معتبر (نظام پایه)، نقاط لنگرگاهی آنها استخراج و مفاهیم پایه به منظور تعمیم به محیطهای شهری بازتعریف شدند. در نهایت «همجواری»، «تسلسل مکانی»، «سازواری گونه عناصر با محیط برحسب تعداد گونه»، «سازواری گونه عناصر با محیط برحسب جمعیت عناصر»، «سازواری گونه عناصر با یکدیگر»، «تنوع گونه پهنه»، «تنوع گونه عنصر»، «کلیماکس»، «گذار» و «دگردیسی عناصر» به‌عنوان شاخصهای ارزیابی هنجاری فرم مبتنی بر تغییر تدریجی و براساس معیار «کاراکتر شهری» تبیین گردیدند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - ارائه روشی نو در طراحی اکولوژیک منظر سبز شهری(مطالعه موردی: جزیره کیش)
مریم معینی فر بهناز امین زادهاین تحقیق در قالب رویکرد اکولوژى منظر و با هدف ایجاد روشى در مکانیابی و بهسازی فضای سبز شهری انجام شده است. پس از بررسى و نقد روش هاى متداول مرتبط با موضوع و نیز بررسى اصول اکولوژی منظر به عنوان دانشى جدید در طراحى منظر شهرها ، روشى پیشنهاد شده است که مى تواند با توجه ب أکثراین تحقیق در قالب رویکرد اکولوژى منظر و با هدف ایجاد روشى در مکانیابی و بهسازی فضای سبز شهری انجام شده است. پس از بررسى و نقد روش هاى متداول مرتبط با موضوع و نیز بررسى اصول اکولوژی منظر به عنوان دانشى جدید در طراحى منظر شهرها ، روشى پیشنهاد شده است که مى تواند با توجه به لزوم ارتقاء کیفیت اکولوژیکی سامانه های زیستی بکار رود. تاکید داشته و شامل مراحل GIS,AHP، روش پیشنهادى "تحلیل سازگارى سرزمین اکولوژیک"، بر مطالعات سازگارى سرزمین مختلفى مى باشدکه در تحقیق معرفى شده است. جهت حصول به هدف تحقیق، روش پیشنهادى در جزیره کیش بکار گرفته شده است. یافته هاى تحقیق به صورت نقشه های سازگاری سرزمین استنتاج گردیده و کارایی روش با استفاده ازمعیارهای کیفی مورد بررسى قرار گرفته است. نتایج نشان مى دهد این روش در شرایط همسان قابل تعمیم بوده و در شرایط غیر همسان با تغییرات جزیی قابل استفاده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - محورهای شاخص شهری و دالان های بوم شناسانه رودها
محسن تابان آزاده پشوتنی زادههویت را می توان به معنایی که انسان ها از طریق احساسات ذهنی از وجود هر روزه خود و ارتباطات گسترده اجتماعی کسب می کنند، تعریف کرد. لازمه درک هویت هر مکانی حضور، حرکت، مکث و تأمل در ویژگی های کالبدی، اجتماعی و کارکردی آن است که زمینه شناخت جامعی از آن مکان را فراهم می آورد أکثرهویت را می توان به معنایی که انسان ها از طریق احساسات ذهنی از وجود هر روزه خود و ارتباطات گسترده اجتماعی کسب می کنند، تعریف کرد. لازمه درک هویت هر مکانی حضور، حرکت، مکث و تأمل در ویژگی های کالبدی، اجتماعی و کارکردی آن است که زمینه شناخت جامعی از آن مکان را فراهم می آورد. مسیرهای پیاده گردشگری دارای قابلیت بسیار در این زمینه اند. در این مقاله که از سنخ مقالات توصیفی با تکیه بر مطالعات اسنادی است، با بررسی محورهای شاخص شهری در ارتباط با دالان رودها، با توجه به مسیرهای پیاده؛ اصول حاکم بر شکل گیری آنها مورد شناسایی قرار گرفته است. این مسیرهای پیاده گردشگری در امتداد محورهای شاخص شهری، در اتصال به دالانهای بوم شناسانه رودها، با ایجاد اتصال بصری و فیزیکی و لحاظ کردن ملاحظات زیست شناسانه سبب ارتقای کیفیت و خوانایی فضای شهری گشته و متضمن پایداری مکان های شهری و هویت بخشی به محدوده های پیرامون و بالتبع کلیت شهر هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل فرآیند ادراک محیط باغ ایرانی براساس نظریه روان شناسی بوم شناختی
آزاده شاهچراغیمروری بر مطالعات محققان در خصوص بازخوانی و بازاندیشی باغ ایرانی نشان می دهد که تاکنون این بررسی ها عمدتاً با دورویکرد اصلی (اول: با پیش فرض استقلال شناسنده و موضوع مورد شناسایی (باغ)، دوم: با پیش فرض این همانی شناسنده و موضوع مورد شناسایی (باغ)) صورت گرفته است. در این أکثرمروری بر مطالعات محققان در خصوص بازخوانی و بازاندیشی باغ ایرانی نشان می دهد که تاکنون این بررسی ها عمدتاً با دورویکرد اصلی (اول: با پیش فرض استقلال شناسنده و موضوع مورد شناسایی (باغ)، دوم: با پیش فرض این همانی شناسنده و موضوع مورد شناسایی (باغ)) صورت گرفته است. در این تحقیق برای تحلیل فرآیند ادراک محیط باغ ایرانی با استفاده از یافته های علم روان شناسی محیط، رویکرد سومی مد نظر است که در آن تأثیر متقابل شناسنده و باغ بر یکدیگر بررسی شده و فرآیند ادراک محیط باغ ایرانی با روش تکوین استقرایی و به کارگیری قیاسی مقوله ها انجام گرفته است. دراین راستا از نظریه های علوم رفتاری و نیز ادراک و شناخت اکولوژیک در فهم چگونگی ادراک محیط باغ و شناخت نظام های معنایی آن استفاده شده است. درنتیجه با تأکید بر اهمیت نظام تمرکز حواس در ایجاد خلوت مطلوب، فرآیند ادراکی "گسست محیطی- پیوست معنایی" را در باغ ایرانی تبیین می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی الگو های اولیه تاثیرگذار در طراحی محله های معاصر با رویکردی بر مفاهیم پایداری
مریم سینگری سید مجید مفیدی شمیرانیرویکرد بوم شناسانه طراحی فضاهای زیستی، نگرش نوینی را در متون شهرسازی قرن حاضر رقم زده و تعاملی میان مجتمع های زیستی محیط زیست برقرارنموده است. روش انجام پژوهش مبتنی بر مطالعه اسنادی نظریه های مرتبط با موضوع الگوهای اولیه طراحی محله پایدار است. مقایسه تحلیلی میان الگوهای أکثررویکرد بوم شناسانه طراحی فضاهای زیستی، نگرش نوینی را در متون شهرسازی قرن حاضر رقم زده و تعاملی میان مجتمع های زیستی محیط زیست برقرارنموده است. روش انجام پژوهش مبتنی بر مطالعه اسنادی نظریه های مرتبط با موضوع الگوهای اولیه طراحی محله پایدار است. مقایسه تحلیلی میان الگوهای نیمه اول و دوم قرن بیستم نشان می دهد روند طی شده جهت دستیابی به سمت خلق مجموعه های زیستی خود اتکاء برای شکل دهی و استقرار نهاد اجتماعی در محیط می باشد. اهداف هم راستا با حفظ سامانه های محیطی و عملکرد مشترک میان الگوها، شکل گیری الگوی مبتنی بر توسعه پایدار را رقم می زند و الگوی رشد هوشمند با اصول پایداری امتزاج یافته و گاهی با آن ترکیب می شود. معیارهای مربوط به انرژی و گرایش به جهانی شدن، نمودی از اتخاذ روند نوینی از الگوهای طراحی محله در قرن بیست و یکم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - A Comparative Study of vernacular Architecture Compatible with Mild and Humid Weather in Gilan's Western Plains (Case study: Gasht, Shalma and Gilandeh villages)
Hadiseh Kamran Kasmaie Khosro Daneshjou Seyed Majid Mofidi ShemiraniLooking at the role of climate in indigenous settlements of Gilan, which are formed based on theUniformitarianism principles for the environmental comfort of residents in the basic body, and stability and compromisewith the natural factors, as a basic and immutable prin أکثرLooking at the role of climate in indigenous settlements of Gilan, which are formed based on theUniformitarianism principles for the environmental comfort of residents in the basic body, and stability and compromisewith the natural factors, as a basic and immutable principle over time has created various species in its context basedon the needs and availability of basic infrastructure. Gilan's Western plains, as a geographic split of microclimate(mild and wet), which has its own unique characteristics, in formation of variable species, according to the needsof households, in terms of population growth and vernacular materials, which is associated with the formation of aspace with sustainable self-sufficiency for local residents, and in addition to optimal locating is appropriate in terms oforientation and e building elongation. Accordingly, the comparison between variable species in a microclimate (plaingeography) with its own unique features will be obtained as separated assessments from body to climate framework,with deductive components which can form a native settlement, through field work on sustainable buildings in plainvillages and functional analysis of samples, attached to professional population of Housing Foundation, which havespecial knowledge of the characteristics of rural housing related to rehabilitation and re-run today's models. Therefore,providing transparent assumptions on the challenges and principled solutions through questionnaires with derivativespercent available for population, has managed to improve the quality of the results of this study. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - Relation Between Eco Urbanism and Cultural Landscape
Mahsa MarashizadehCity growth and environmental difficulties last decades leads the art of urban design and development think moreprecisely and new approaches for conserving environment and developing urban areas have been evolved.The present study dealswith concepts related to ecology i أکثرCity growth and environmental difficulties last decades leads the art of urban design and development think moreprecisely and new approaches for conserving environment and developing urban areas have been evolved.The present study dealswith concepts related to ecology in the city and in particular the theory of Ecological Urbanism and its criteria is expressed. Alsotheory and characteristics of cultural landscape is described. Persian traditional architecture and urban design especially in historicurban fabric has unique criteria, Shushtar ancient urban fabric is investigated in this research and its extraordinary characteristics arecompared with theories mentioned above.This paper is based on quantitative and qualitative research methods reviewed recent andreliable articles and documents. Also case study is assessed by reviewing, historical books and different official documents in additiona complete assessment of case study is performed by site survey, socioeconomic survey, physical survey, and demographic analysis.Plenty of data gathered by questionnaires, interviewing officials, authorities and residents. Result came out from comparison theoriesand case study indicates that Shushtar has both ecological urbanism and cultural landscape values and it could be argue that culturallandscape are special features of the culture, art and relation between human and nature in each society, they were existed long beforethe eco urbanism criteria formed, yet, it seemed there are some similar criteria to define them that illustrate the inseparable fact andrelation between them. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - نتایج وجودی جواب برای یک مدل واکنشی - انتشاری با تابع وزن نامحدود و رشد لجستیکی
صالح شاکری قاسم علیزاده افروزیدر این مقاله، با استفاده از روش جواب‌های بالایی و پایینی، یکی از روش های انالیز غیر خطی به بررسی وجود جواب‌های مثبت برای یک معادله‌ی واکنشی- انتشاری با شرایط مرزی دیریکله تحت شرایطی مناسب می‌پردازیم همچنین پویایی جمعیت ماهی با شکار طبیعی و برداشت ثابت محصول را تشریح می أکثردر این مقاله، با استفاده از روش جواب‌های بالایی و پایینی، یکی از روش های انالیز غیر خطی به بررسی وجود جواب‌های مثبت برای یک معادله‌ی واکنشی- انتشاری با شرایط مرزی دیریکله تحت شرایطی مناسب می‌پردازیم همچنین پویایی جمعیت ماهی با شکار طبیعی و برداشت ثابت محصول را تشریح میکند. در سطوح بالای تراکم پوشش گیاهی، این پارامتر به حد نهایی cمیل میکند زیرا جمعیت چراکننده ثابت است. در اینجا فرض میشود که اکوسیستم از لحاظ فضایی همگن است و تراکم پوشش گیاهی ثابت است که البته هر دوی این فرض‌ها برای سیستم‌های چرای مدیریت شده معتبر هستند. این مدل همچنین برای تشریح پویایی جمعیت ماهی ها نیز اعمال شده است .هدف این مقاله یافتن شرایط مناسب برای پارامترهای موجود بکار رفته در مساله برای وجود جواب می باشد. این مدل جمعیتی چریدن یک تعداد ثابت علف خوار را روی گونه های در حال رشد لجستیکی توصیف می کند.شکل کلی تابع لجستیکی دارای این ویژگی است که در ان تابع سرانه نرخ رشد نزولی است.(فرمول) در اینجا p جمعیت rنرخ رشد جمعیت و Kثابتی مثبت هستند [21]. اما برخی اکوسیستم ها وجود دارند که در انها سرانه نرخ رشد میتواند در یک تراکم مثبت به نقطه اوج برسد این اثر" الی"نامیده میشوداین میتواند به خاطر کمبود جفت گیری ,عدم گرده افشانی موثر,ازدیاد شکارچی, ویا تراکم از این ها باشد ما دراین مقاله بحث خود را تنها به مدل های لجستیک محدود میکنیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - ارزیابی ارتباطات زیستگاهی گونه قوچ و میش اوریال (Ovis vignei arkal) بهمنظور طراحی دالان ارتباطی در جاده میان‌گذر پارک ملی گلستان با رویکرد تلفیقی نظریه‌های مدار الکتریکی و گراف
نسیم خیرخواه قهی سیدعلی جوزیجادهها و بزرگراه‌ها با قطع ارتباطات زیستگاهی به شدت بر وضعیت ارتباطات بوم‌شناختی سیمای سرزمین اثرگذار هستند و منجر به تکه‌تکه شدن زیستگاه‌های موجود شده و یکی از عوامل تهدیدکننده بقای حیات‌وحش می‌باشند. پژوهش حاضر به بررسی اثر جاده میان‌گذر تهران-مشهد از میان پارک ملی أکثرجادهها و بزرگراه‌ها با قطع ارتباطات زیستگاهی به شدت بر وضعیت ارتباطات بوم‌شناختی سیمای سرزمین اثرگذار هستند و منجر به تکه‌تکه شدن زیستگاه‌های موجود شده و یکی از عوامل تهدیدکننده بقای حیات‌وحش می‌باشند. پژوهش حاضر به بررسی اثر جاده میان‌گذر تهران-مشهد از میان پارک ملی گلستان بر جمعیت گونه قوچ و میش اوریال میپردازد تا بتواند بهترین نقطه را برای احداث دالان ارتباطی شناسایی نماید. برای ارزیابی ارتباطات گونه، دو مقیاس زیست‌بوم و لکه انتخاب شد. در مقیاس زیست‌بوم از نظریه مدار و شاخص گلوگاه و در مقیاس لکه از نظریه گراف و شاخص مرکزیت بینابینی (BC) استفاده گردید. با روی هم گذاری محدوده گلوگاه ارتباطی و در نظرگیری کوتاه‌ترین مسیر به لکه‌ای که بیشترین نقش را در حفظ شاخص BC داشت، مکان بهینه برای احداث دالان شناسایی شد. نتایج این پژوهش نشان داد در سمت شرق منطقه به دلیل مطلوبیت بالاتر زیستگاه قوچ و میش اوریال، لکههای زیستگاهی تراکم بیشتری داشته و با تلفیق نظریه‌های مدار و گراف، جاب جایی بیشتری نیز صورت می‌گیرد. احداث دالان در این منطقه احتمالا به افزایش جابجایی گونه، حفظ جمعیت آن و جلوگیری از انزوای زیستی و در نتیجه بهبود وضعیت زیستگاه‌های پایین‌دست کمک خواهد شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - نقش شبکه زهکش مسطح، کانال و مخازن اکولوژیک در مدیریت رواناب سطحی شهری؛ مطالعه موردی: شهرک سجادیه تهران
سعید امانپور مرتضی عبیات مصطفی عبیاتسطوح روکش شده، پشت‌بام ساختمان‌ها، سطوح خیابان‌ها و امثال آنها در شهرها همانند مانعی در برابر نفوذ آب باران به داخل خاک و تغذیه سفره آب زیرزمینی عمل می‌کنند و سبب می‌شوند که بخش بیشتری از بارندگی به رواناب سطحی و سیلاب تبدیل شوند. روش ترکیبی نفوذ، ذخیره و انتقال آتلانت أکثرسطوح روکش شده، پشت‌بام ساختمان‌ها، سطوح خیابان‌ها و امثال آنها در شهرها همانند مانعی در برابر نفوذ آب باران به داخل خاک و تغذیه سفره آب زیرزمینی عمل می‌کنند و سبب می‌شوند که بخش بیشتری از بارندگی به رواناب سطحی و سیلاب تبدیل شوند. روش ترکیبی نفوذ، ذخیره و انتقال آتلانتیس به عنوان بارزترین رویکرد مدیریت رواناب شهری شامل اجرای یک شبکه مجاری زیرسطحی، با استفاده از مصالح آتلانتیس و اجرای لایه‌های زهکش بر روی آن و ذخیره‌سازی آب جمع‌آوری شده در شبکه میباشد. با این روش، امکان جذب و نفوذ، انتقال و ذخیره آب فراهم میشود و سطح مفید معابر شهری افزایش یافته و همچنین از انتقال و انباشت آلودگی نیز جلوگیری میشود. قرارگیری شهرک سجادیه تهران در ارتفاعی پایین‌تر از بزرگراه بعثت و خیابان شهرزاد در جنوب و غرب آن باعث آب‌گرفتگی معابر شهرک در مواقع بارندگی میشود. پژوهش حاضر به روش توصیفی، تحلیلی انجام شده و با هدف بررسی نقش شبکه زهکش صفحه‌ای، کانال و مخازن اکولوژیک به عنوان رویکردی نوین در ارتباط با کنترل و مدیریت رواناب سطحی در شهرک سجادیه تهران مورد مطالعه قرار داده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - عوامل موثر در توسعه و گسترش پایدار مناطق سبز در محدوده ها و حومه های شهری (نمونه مورد مطالعه : شهرکرج)
حسن سجاد زاده امیر مقسمی مصطفی قره باغیتوسعه محیط های مناسب، جهت ایجاد شبکه های سبز شهری، به منظور ارتقاء سطح کیفی زندگی شهروندی، از ملزوماتی است که می تواند از رشد بی قاعده و قانون، بلوک های شهری و تخریب باغ ها و فضاهای سبز در محدوده ها و حومه های شهرها، جلوگیری نماید.شهر کرج، به دلیل مهاجرت ها و تغییرات جغ أکثرتوسعه محیط های مناسب، جهت ایجاد شبکه های سبز شهری، به منظور ارتقاء سطح کیفی زندگی شهروندی، از ملزوماتی است که می تواند از رشد بی قاعده و قانون، بلوک های شهری و تخریب باغ ها و فضاهای سبز در محدوده ها و حومه های شهرها، جلوگیری نماید.شهر کرج، به دلیل مهاجرت ها و تغییرات جغرافیایی سال های اخیر، با افزایش جمعیت رو به رو بوده است.این افزایش جمعیت، گسترش نامتعادل و توسعه ی نامناسب شهری را در پی داشته است. هدف از این مقاله، بررسی عوامل موثر در توسعه و گسترش پایدار مناطق سبز در محدوده و حومه شهر کرج است که با نرم افزار GIS انجام شده است. براین اساس، ضمن بررسی نقشه های وضع موجود محدوده، تجزیه و تحلیل داده ها و در نظرگرفتن ویژگی های تاثیر گذار، محدوده های مختلف در شهر کرج، شناسایی و نهایتاً در قالب طرحی پیشنهادی، شبکه های مناسب سبز شهری، جهت دستیابی تعادل اکولوژیکی و ساماندهی فضاهای سبز شهری، توسط نرم افزار(GIS) ارائه می گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور تعیین عرصه‌های مناسب توسعه در محدوده بخش راین، شهرستان کرمان، بر مبنای پهنه بندی اکوتوریسم با تکنیک GIS و AHP
فریده اسدیان مجید اسدی مرجان جوادیان نمینیاکوتوریسم (گردشگریاکولوژیک)طبعاًرابطهتنگاتنگیبامحیطدارد،ازاینرو،ارزیابیتوانمحیطیاگربه گونهشایسته‌ایصورتپذیرد،موجبتوسعهمناطق روستایی- شهریمی‌شود. راهبردحفاظتازمحیطزیستبهویژهدرمناطقکمترتوسعهیافته کهاساستوسعهآن‌هابتواندبرمحوریتگردشگریقراربگیرد،اهمیتبیشتریدارد. رایـِن شهری أکثراکوتوریسم (گردشگریاکولوژیک)طبعاًرابطهتنگاتنگیبامحیطدارد،ازاینرو،ارزیابیتوانمحیطیاگربه گونهشایسته‌ایصورتپذیرد،موجبتوسعهمناطق روستایی- شهریمی‌شود. راهبردحفاظتازمحیطزیستبهویژهدرمناطقکمترتوسعهیافته کهاساستوسعهآن‌هابتواندبرمحوریتگردشگریقراربگیرد،اهمیتبیشتریدارد. رایـِن شهری تاریخی و توریستی در استان کرمان در دامنه کوه هزار است که دارای آب و هوایی خوب و پتانسیل اکوتوریسمی (گردشگریاکولوژیک) میباشد، که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. نوع تحقیق کاربردی _ توسعه‌ای و روش تحقیق، توصیفی _ تحلیلی میباشد. این تحقیق با هدف اصلی ارزیابی پهنه بندی اکوتوریسم برپایه GIS و AHPدر شناسایی توان اکولوژیک برای توسعه روستایی- شهری بخش راین مورد بررسی قرار گرفته است. متغیرهای مورد نظر پس از وزن دهی سلسله مراتبیAHP با استفاده از GIS مورد همپوشانی قرار گرفتند و در نتیجه پهنه بندی توسعه اکوتوریسم برای منطقه راین در سه طبقه کلاس بندی مجزا تدوین گردید که 3/27% مساحت راین در طبقه اول اولویت بندی برای گسترش کاربری توریستی و 7/6% مساحت دومین اولویت میباشد که درصورت نیاز میتوان جهت ایجاد خدمات گردشگری مورد استفاده قرار گیرد. همچنین 66% وسعت راین از لحاظ گردشگری اکولوژیک در پهنه ضعیف گردشگری واقع شده است که با راهبردهای مدیریتی و سیاسی به توسعه بخش راین کمک شایانی می‌نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - ارزیابی شاخص های ناپایداری زیست محیطی با تأکید بر پسماند شهری (نمونه موردی کلانشهر اهواز)
مصطفی محمدی ده چشمه محمد علی فیروزی جعفر سعیدیاز دیدگاه اکولوژیک مشکلاتی مانند آلودگی رودخانه ها، آب های زیرزمینی، خاک و چشم اندازهای زشت ناشی از تجمع زباله‌ها در اطراف شهرها در اثر عدم بکارگیری اصول فنی و اکولوژیک، در دفع زباله‌های شهری است که شرایط ناپایداری را از لحاظ زیست محیطی در شهر ها بوجود می آورد. از این ر أکثراز دیدگاه اکولوژیک مشکلاتی مانند آلودگی رودخانه ها، آب های زیرزمینی، خاک و چشم اندازهای زشت ناشی از تجمع زباله‌ها در اطراف شهرها در اثر عدم بکارگیری اصول فنی و اکولوژیک، در دفع زباله‌های شهری است که شرایط ناپایداری را از لحاظ زیست محیطی در شهر ها بوجود می آورد. از این رو مدیریت پسماند های شهری باید اهداف بهداشتی، زیست محیطی را مد نظر قرار دهد. تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخص های ناپایداری زیست محیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخص شهری است. برای دستیابی به هدف مذکور، پس از تبیین مفهوم پایداری شهری و ناپایداری شهری به شناخت معیار و زیر معیار های مورد نظر اقدام گردید و سپس با توجه به اهداف مطالعه، فرآیند تبدیل معیارها به شاخص های کمی انجام و شاخص و زیر شاخص ها در چارچوب مدل وزنی AHP، اولویت بندی گردیدند و برای تحلیل مکانی- فضایی دادههای مورد نظر، از نرم افزار GIS، استفاده شده است. در این راستا، مهم ترین شاخص تبیینی برای ارزیابی ناپایداری زیست محیطی شهری، شاخص آلودگی پسماند شهری و زیر شاخص های آن انتخاب ارزیابی گردید. یافته‌های حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که شهر اهواز بر اساس شاخص مورد بررسی، در شرایط زیست محیطی ناپایداری قرار دارد به طوری که منطقه یک با ضریب اثر (387/0)، بالاترین ارزش وزنی را در میان مناطق شهری دارد و منطقه دو هم با وزن (02/0)، کمترین میزان آلودگی را از لحاظ معیار پسماند، در بین مناطق شهری دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - تحلیلی بر مشکلات موجود در قلمرو کشت و صنعت چای ایران
حسن افراختهکشت چای در سال 1279 توسط کاشف السلطنه در ایران رایج گردید . چای اکنون در وسعتی حدود34000 هکتار در ساحل جنوبی دریای خزر کشت م یشود و 107 کارخانه در مناطق کشت مشغول فرآوری اینمحصول می باشند. تا سا ل های اخیر حدود 6/47 درصد مصرف کشور از تولید داخلی تأمین می شد و بقیه از خا أکثرکشت چای در سال 1279 توسط کاشف السلطنه در ایران رایج گردید . چای اکنون در وسعتی حدود34000 هکتار در ساحل جنوبی دریای خزر کشت م یشود و 107 کارخانه در مناطق کشت مشغول فرآوری اینمحصول می باشند. تا سا ل های اخیر حدود 6/47 درصد مصرف کشور از تولید داخلی تأمین می شد و بقیه از خارج وارد می گردید. در سال های اخیر سهم تولید داخلی از کل مصرف کشور به 5/12 درصد تنزل یافته است . اکنون بیش از صد سال از آغاز فعالیت کشت و صنعت چای ایران م یگذرد ولی این صنعت در شرایط بحرانی قرار دارد. این بحراندر سال 1383 باامتناع کارخانه ها از خرید برگ سبزچای شدت گرفت.درک مشکلات موجود در قلمرو کشت و صنعت چای ایران و عوامل مؤثر آن هدف اصلی تحقیق حاضر م یباشد.تحقیق مبتنی بر داده هایی است که از طریق پژوهش میدانی در 11 مزرعه نمونه چایکاری و مطالعه برخیاسناد آرشیو سازمان چای کشور و دیگر منابع مدون جمع آوری شده است.داده های جمع آوری شده از طریق بررسی ضریب همبستگی بین متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بررسی روابط خطی بین متغیرهای کیفی از ضریب همبستگی ناپارامتری اسپیرمن استفاده شده است. نتیجه نشان می دهد که ویژگی های اکولوژیکی، نظام مالکیت اراضی، سیاست قیمت گذاری برگ سبز، شیوهفرآوری محصول و نظام بازرگانی مجموعه بهم پیوسته ای را تشکیل م ی دهند که در بحران کشت و صنعت چایایران اثر دارند. در نتیجه چای ایران کیفیت مناسبی نداشته و قادر به رقابت در بازار نمی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - آمایش صنعتی استان قزوین
صبا رضا سلطانی سید مسعود منوری مریم رفعتیمکان یابی اصولی صنایع به منظور پیشگیری از بحران های زیست محیطی محتمل و همچنین استفاده شایسته و پایدار از جمیع امکانات پهنه سرزمین موضوع بسیار مهمی است که امروزه مورد توجه سازمان ها و ارگان های مختلف کشور قرار گرفته است. در واقع آمایش صنعتی را می توان گام مهمی در جهت بهب أکثرمکان یابی اصولی صنایع به منظور پیشگیری از بحران های زیست محیطی محتمل و همچنین استفاده شایسته و پایدار از جمیع امکانات پهنه سرزمین موضوع بسیار مهمی است که امروزه مورد توجه سازمان ها و ارگان های مختلف کشور قرار گرفته است. در واقع آمایش صنعتی را می توان گام مهمی در جهت بهبود محیط زیست و توسعه صنایع کشور و رشد اصولی و منطقی مناطق شهری و روستایی محسوب کرد. به این منظور در تحقیق حاضر، استان قزوین به منظور پیشبرد اهداف فوق و رفع تمرکز صنایع در استان تهران به عنوان هدف مطالعه انتخاب شده و منابع زیست محیطی و اقتصادی اجتماعی آن به طورکامل مورد مطالعه قرار گرفت. آمایش صنعتی این استان، باروش تجزیه و تحلیل سیستمی و بر پایه جبر بولین(Boolean Algebra)در مقیاس 0000 25 : 1 انجام گردید[مخدوم،1382]. در این راستا منابع زیست محیطی، در دو دسته منابع اکولوژیک و اقتصادی- اجتماعی مورد شناسایی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی قرار گرفتند. سپس ارزیابی توان اکولوژیک، بعد از روی هم اندازی لایه های اطلاعاتی در GIS انجام شد و پس از حذف اراضی ممنوعه، دو پهنه با درجه توان یک و11 پهنه با درجه توان دو برای احداث صنعت مکان یابی شدند. اولویت بندی این پهنه ها نیز با توجه به مشخصه های اقتصادی، اجتماعی نقشه سازی شده در GIS ، به صورت کمی انجام گردید و پهنه ها از اولویت اول تا چهارم برای احداث صنعت مشخص گردیدند. در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که استقرار صنایع در استان قزوین با احتساب معیارهای زیست محیطی و اقتصادی اجتماعی می تواند در پهنه هایی از اولویت اول تا چهارم صورت گیرد. پیشنهاد استقرار صنعت در قالب شهرک های صنعتی و پارکهای صنعتی در این نواحی می تواند به حفظ هر چه بیشتر محیط زیست یاری رساند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - ارزیابی شاخصهای اکولوژیک محلات شهری در راستای برنامهریزی پایدار شهر (نمونه موردی: محلات سراب، کوهسنگی وآزادشهر)
فاطمه زردی بهداد علیزاده نگار حسینیانمقدمه و هدف پژوهش: در دوران کنونی در پی معضلات محیط‌زیستی، ایجاد موانع در راه رسیدن به شهرهایی با ویژگیهای مطلوب زیست‌محیطی، لازم میشود که به عوامل اکولوژیکی و شناخت درست از این منابع در سطح شهر به‌ویژه محلات توجه شود. بنابراین بر پایه رسالتی که بر عهده ما است، تقویت أکثرمقدمه و هدف پژوهش: در دوران کنونی در پی معضلات محیط‌زیستی، ایجاد موانع در راه رسیدن به شهرهایی با ویژگیهای مطلوب زیست‌محیطی، لازم میشود که به عوامل اکولوژیکی و شناخت درست از این منابع در سطح شهر به‌ویژه محلات توجه شود. بنابراین بر پایه رسالتی که بر عهده ما است، تقویت جایگاه شاخص های اکولوژیکی در محلات شهری در پژوهش حاضر به عنوان هدف اصلی مطرح می شود که در راستای برنامهریزی پایدار گام برمی‌دارد. روش پژوهش: درواقع این پژوهش پس از شناخت و تدقیق شاخصهای اکولوژیکی برای سه محله موردپژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای سپس با تدوین پرسشنامه‌ی ساکنین و کارشناسان عوامل و شاخصهای تأثیرگذار در دستیابی به محلات شهری اکولوژیک را شناسایی کرده است. در ادامه با توجه به وضع موجود محلات جدول SWOT تدوین شده است، و از طریق مدل QSPM استراتژیهایی در جهت بهبود وضع موجود اتخاذشده و استراتژی‌های جذاب اولویت‌بندی شده‌اند. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان میدهد که استراتژی‌های جذاب هر سه محله در راستای ایجاد زیرساخت‌های سبز همچون فضاهای سبز محلی، ایجاد حمل‌ونقل سبز، تقویت نقش مراکز محلی و کاهش آلودگی‌های محیطی در سطح محلات گام برمی‌دارند. نتیجه گیری: در نتیجه برای دستیابی به برنامهریزی شهر پایدار باید به شاخصهای اکولوژیکی در مقیاس محلی توجه شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - طراحی اکولوژیک فضاهای عمومی با تأکید بر پیوند شهر و طبیعت (نمونه موردی محله یوسف آباد تهران)
زهرا خدائی فریبا دهنوامروزه عدم توجه به مسائل اکولوژیک و زیست محیطی در طراحی فضاهای عمومی شهری و وجود نگرش صرفا معمارانه در طرح‌ها باعث از بین رفتن محیط زیست طبیعی شهرها و برهم خوردن نظم آن در فضای شهری میشود. این امر به نوبه خود در طول زمان باعث از دست دادن هویت شهرها، کم شدن خوانایی و عد أکثرامروزه عدم توجه به مسائل اکولوژیک و زیست محیطی در طراحی فضاهای عمومی شهری و وجود نگرش صرفا معمارانه در طرح‌ها باعث از بین رفتن محیط زیست طبیعی شهرها و برهم خوردن نظم آن در فضای شهری میشود. این امر به نوبه خود در طول زمان باعث از دست دادن هویت شهرها، کم شدن خوانایی و عدم راحتی برای ساکنین شهر خواهد شد و رابطه میان فضاهای عمومی و طبیعت را کمرنگ خواهد کرد. محله یوسف آباد به عنوان شناسنامه و هویت شهر تهران واقع در منطقه 6 قرار دارد. این محله از گذشته دارای فضاهای شهری با سطح تعاملات اجتماعی بالا و محل وجود قنات ها و باغ ها بوده که اکنون در اثر توسعه های شهری کاملا از بین رفته اند. هدف اصلی پژوهش پیش رو شناخت، تحلیل و طراحی محیطی زیرساخت های اکولوژیک با استفاده از اصل پیوستگی میان فضاهای شهری و طبیعت در محله یوسف آباد می باشد. روش پژوهش: نوع پژوهش روش کمی-پیمایشی می باشد که داده ها از طریق توزیع 256 پرسشنامه میان ساکنین جهت بررسی تأثیر معیارهای فضاهای عمومی و پیوند با طبیعت در طراحی شهری اکولوژیک و تعیین درجه اهمیت هر کدام از مؤلفه استفاده شده است. یافته ها: براساس یافته ها، پر اهمیت ترین و کم اهمیت ترین مؤلفه ها به ترتیب زیرساخت های سبز به عنوان مهم ترین شاخص با امتیاز 7.87 و مشارکت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص با امتیاز 5.43 می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد زیرساخت های سبز مهم ترین شاخص و مشارکت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص هستند. محله یوسف آباد در حال حاضر به حد تعادل میان مؤلفه های مهم و مشخص با عنوان پژوهش دست نیافته است و تنها می توان به وسیله پتانسیل فضاهای عمومی موجود در محله به یک طراحی شبکه اکولوژیک قابل توجه رسید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - ارزیابی توان بوم ساختی روستاها و نقش آن در توسعه منطقه‌ای از دیدگاه بوم گردشگری(نمونه مطالعه: روستاهای شهرستان لواسان)
اسماعیل شیعه مهکامه فتاحیمقدمه و هدف پژوهش: ارزیابی توان بوم ساختی، سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاکها و معیارهای مشخص و از پیش طرح ریزی شده است.این مطالعات به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمام نقاط جهان، به کار گرفته میشود. ارزیابی توان بوم ساختی مح أکثرمقدمه و هدف پژوهش: ارزیابی توان بوم ساختی، سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاکها و معیارهای مشخص و از پیش طرح ریزی شده است.این مطالعات به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمام نقاط جهان، به کار گرفته میشود. ارزیابی توان بوم ساختی محیط زیست مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است، در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی برای مرحله دوم آمایش سرزمین که شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت است، را فراهم می‌نماید. زیرا هدف آمایش سرزمین تعیین نتایج فیزیکی، زیست شناختی و اقتصادی- اجتماعی متناسب ترین و ممکن ترین انتخاب نوع کاربری در یک تکه از سرزمین(منطقه برنامهریزی) است. هدف از این پژوهش ارزیابی توان بوم ساختی روستاهای شهرستان لواسان برای کاربریهای مختلف بوده است تا بدین وسیله مشخص شود که این روستاها برای کدامیک از کاربریها بالاترین توان را دارا می‌باشند و به این وسیله در استفاده از منابع و هزینه و وقت در این سرزمین صرفه جویی شود. روش پژوهش: در این مقاله سعی شده است با انتخاب شاخص هایی که در همه ی کاربریهای بوم ساختی مشترک هستند، به بررسی نقش هر روستا و تعیین الویت این نقش‌ها پرداخته شود. در مرحله بعد با در نظر گرفتن روستاهایی که الویت اول آنها مدل بوم گردشگری بوده است به بررسی انواع تفرج و گشت و گذار در این روستاها پرداخته میشود و نقش آن در توسعه اقتصادی روستا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت به بررسی و ارائه راهکار هایی برای بالابردن توسعه اقتصادی در این روستاها اقدام خواهد شد. یافته‌ها: با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی توان اکولوژیکی روستاهای شهرستان لواسان و تعیین نقش برای آنها، نتایج بررسی‌ها موید آن است که 3 روستای افجه، برگ جهان کند علیا در الویت اول مدل اکولوژی توریسم قرار گرفته اند. در این مرحله تک تک واحدهای زیستی با مدلهای تهیه شده برای کاربریها ارزیابی توان میشود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های تحقیق، زمینه گسترش فعالیتهای بوم گردشگری (بوم گردشگری متمرکز و بوم گردشگری گسترده) در لواسان و در برخی نقاط روستایی منطقه وجود دارد. پژوهش‌های صورت گرفته نشان میدهد که از بین 10 روستایی که توان بوم ساختی آنها مورد بررسی قرار گرفته است؛ 3روستای برگ جهان، افجه، کند علیا به عنوان مدل اکولوژیکی توریسم طبقه بندی شدند. در این میان محدوده لواسانات به دلیل شرایط ویژه خود که ناشی از خصوصیات طبیعی و اقلیمی آن است، نسبت به سایر نقاط منطقه، از پتانسیل‌ها و فرصت‌های ویژهای برای سرمایه گذاری و ایجاد قطب‌های جدید اقتصادی برخوردار میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - بررسی تأثیر اجرای طرح ترسیب کربن بر اصل گسترش مشارکت در راستای ایجاد تاب‌آوری نظام‌های اجتماعی-اکولوژیکی (مورد مطالعه: شهرستان‌های خاتم، جاجرم و گالیکش)
حسین مرادی مجید رحیمی سیروس شمشیریتابآور بودن نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک در برابر تغییرات محیطی نظیر تغییر اقلیم نیازمند تضمین سیستم‌های محیطی مانند سیستم عرضه آب و انسانی مانند نظام حکمرانی منابع و مشارکت ذی‌نفعان میباشد. در کشور ایران پروژه بین‌المللی ترسیب کربن از سال 2005 در ابتدا با هدف جلوگیری از أکثرتابآور بودن نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک در برابر تغییرات محیطی نظیر تغییر اقلیم نیازمند تضمین سیستم‌های محیطی مانند سیستم عرضه آب و انسانی مانند نظام حکمرانی منابع و مشارکت ذی‌نفعان میباشد. در کشور ایران پروژه بین‌المللی ترسیب کربن از سال 2005 در ابتدا با هدف جلوگیری از پدیده بیابان‌زایی آغاز گردید. از این رو در این مطالعه جوامع محلی سه منطقه هدف این طرح شامل شهرستان خاتم استان یزد، شهرستان جاجرم استان خراسان شمالی و حوزه آبخیز اوغان شهرستان گالیکش استان گلستان و میزان تأثیر اجرای طرح بر گسترش مشارکت ذی‌نفعان مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور از هر منطقه دو روستا به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردیده و پرسشنامه سنجش گسترش مشارکت بین کشاورزان و دامداران روستاهای هدف تکمیل گردید. نتایج نشان داد که اجرای طرح ترسیب کربن در سه منطقه مورد مطالعه باعث افزایش گسترش مشارکت به میزان قابل قبولی نگردیده است. همچنین مقایسه عملکرد مناطق نشان داد که در شهرستان جاجرم، ضعیف‌ترین عملکرد و در حوزه آبخیز اوغان شهرستان گالیکش بهترین عملکرد در راستای گسترش مشارکت ذی‌نفعان صورت پذیرفته است. شاخصهای گسترش مشارکت نیز تنها در حوزه آبخیز اوغان و شهرستان خاتم در 14 حالت از 90 حالت ممکن دارای مقدار قابل قبولی بودند. در نتیجه شفافیت اهداف و انتظارات، حضور و درگیر ساختن ذی‌نفعان، تسهیل و رهبری، ظرفیت‌سازی، قدرت و منبع‌یابی در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سازمانی، زیرساختی و سرمایه اجتماعی دارای عملکرد مناسبی نبوده‌اند. از این رو تاب‌آوری خدمات اکوسیستمی موجود در سه منطقه مورد مطالعه به دلیل عدم گسترش مشارکت ذی‌نفعان به خطر خواهد افتاد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - تحلیل رابطه ویژگیهای سیستم اجتماعی کشاورزی و بازسازماندهی سیستم‌های اجتماعی- اکولوژیکی ایران
سمیه اسمعیلی سید مهدی میردامادی سید محمود حسینی سید جمال فرج اله حسینیتابآوری مفهوم چندبعدی است که براساس حضور در زمینه‌های تخصصی متفاوت کاربردهای تحلیلی گوناگونی به خود می‌گیرد. یکی از بزرگترین مسایل پیشرو در بخش کشاورزی عدم توجه سیستماتیک به اثر جوامع انسانی بر این محیط با توجه به مفهوم تاب‌آوری است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی‌ها أکثرتابآوری مفهوم چندبعدی است که براساس حضور در زمینه‌های تخصصی متفاوت کاربردهای تحلیلی گوناگونی به خود می‌گیرد. یکی از بزرگترین مسایل پیشرو در بخش کشاورزی عدم توجه سیستماتیک به اثر جوامع انسانی بر این محیط با توجه به مفهوم تاب‌آوری است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگیهای سیستم اجتماعی و سازماندهی‌مجدد سیستم‌های اجتماعی- اکولوژیکی بخش کشاورزی در بستر تاب‌آوری است. بدین منظور 118 نفر از کارشناسان‌ارشد سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری به‌عنوان تنها نهاد مطمئن با دارا بودن دید جامع‌نگر، با استفاده از سرشماری انتخاب و از طریق پرسشنامه به پرسش‌های مربوط به ویژگیهای سیستم‌های اجتماعی- اکولوژیکی کشاورزی ایران پاسخ دادند. یافته‌های به‌دست آمده با استفاده از روش تحلیل همبستگی بنیادی نشان داد ویژگیهای سیستم اجتماعی رابطه معنی‌داری با سازماندهی‌مجدد سیستم‌های اجتماعی- اکولوژیکی کشاورزی ایران دارد. تحلیل کانونی دو مجموعه معنی‌دار بین ویژگیهای سیستم اجتماعی و سازماندهی‌مجدد این سیستم‌ها در سطح معنی‌داری 000/0 با سطح اطمینان 99 درصد، وجود همبستگی کانونی بین دو مجموعه متغیر را تایید کرد. نتایج یافته‌های حاصل از همبستگی کانونی گویای آن بود ضریب کانونی کل بین سیستم اجتماعی و سازماندهی‌مجدد مقدار 811/0×811/0 است که نشان از میزان همبستگی بین دو متغیر پنهان قید شده به میزان 65/0 بوده، بنابراین چنین سیستم اجتماعی نقش موثر و پویایی در بستر پایداری سیستم‌های اجتماعی- اکولوژیکی کشاورزی ایران ایفا میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - مدلسازی کیفی برای مدیریت بهره‌برداری از جریان آب در رودخانه‌ها
سپیده سهامی علیرضا شکوهی بهناز ختار فربد چهرزادزمینه و هدف: ارزیابی واکنش رودخانه‌ها به تغییرات طبیعی و دست‌کاری‌های ایجاد شده توسط بشر در طبیعت، از اهمیت بالایی در مدیریت کیفیت آب رودخانه برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی اثرات منفی مدیریت کمی بدون مدیریت کیفی جریان است. در این راستا با شبیه‌سازی کیفیت آب در أکثرزمینه و هدف: ارزیابی واکنش رودخانه‌ها به تغییرات طبیعی و دست‌کاری‌های ایجاد شده توسط بشر در طبیعت، از اهمیت بالایی در مدیریت کیفیت آب رودخانه برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی اثرات منفی مدیریت کمی بدون مدیریت کیفی جریان است. در این راستا با شبیه‌سازی کیفیت آب در سناریوهای بهره‌برداری از رودخانه مبتنی بر سیاستهای محیط زیستی، منجمله تخصیص حداقل جریان، کاهش کیفیت و فاصله گرفتن شرایط کیفی جریان از استانداردهای پرورش آبزیان با در نظر گرفتن عوامل کیفی و آلودگی‌های ناشی از توسعه جوامع شهری حاشیه رودخانه‌ها پرداخته میشود.روش پژوهش: پژوهش حاضر روی رودخانه آزاد رود در منطقه سروآباد استان کردستان انجام شد. در این راستا با اندازه‌گیری پارامترهای کمی و کیفی در دو دوره ماهانه، مدل کیفی QUAL2KW واسنجی و اعتبارسنجی شد. در بخش اول مطالعه با تغییر دبی جریان بر اساس سناریوهای تخصیص جریان در روش تنانت، وضعیت کیفی رودخانه در طول 22 کیلومتر شبیه‌سازی شد و در بخش دوم مقادیر پارامترهای کیفی در سناریوهای مختلف مدیریت جریان با مقادیر استاندارد مورد قبول برای پرورش آبزیان (ماهی) مقایسه شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست آمده، در حالی که دبی حداقل زیست‌محیطی بر اساس روش تنانت برای رودخانه مورد مطالعه m3/sec 1/1 میباشد، دبی کیفی بحرانی یعنی حداقل دبی قابل‌قبول از نظر کیفی برای ماه اسفند و فروردین به ترتیب 7/7 و 10 مترمکعب بر ثانیه برآورد شد. بررسی‌ها نشان داد که سناریوی ضعیف تنانت برای تخصیص حداقل جریان زیست‌محیطی برای تأمین الزامات کیفی رودخانه به‌هیچ‌وجه مناسب نمی‌باشد.نتایج: نتایج نشان داد که تخصیص جریان به روش مرسوم و بدون در نظر گرفتن شرایط کیفی رودخانه امکان‌پذیر نمی‌باشد و میتواند به شرایط زیست‌محیطی رودخانه آسیبی جدی وارد نماید. این مطالعه نشان داد که عدم احتساب شرایط کیفی در زمان تخصیص جریان، سبب میشود که سلامت اکولوژیکی جریان از دست رفته و رودخانه از استاندارد لازم برای آبزی‌پروری برخوردار نباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - ارزیابی آلودگی ، بررسی ریسک سلامت و شاخص ریسک اکولوژیک عناصر بالقوه سمی در خاکهای سطحی(منطقه مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان بندرعباس)
طاهره مقتدری شهلا محمودی عطا شاکری محمدحسن مسیح آبادیخاک در بخش جنوبی بندرعباس به‌دلیل وجود صنایع فلزی، غیرفلزی و پایانه صادراتی در معرض آلودگی عناصر بالقوه سمی قرار دارد. از این‌رو، تعیین سطح آلودگی و منشاء، ارزیابی شاخص ریسک اکولوژیک و همچنین ریسک سلامت برای تعیین کمّیت خطرات سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی عناصر بالقوه سمی أکثرخاک در بخش جنوبی بندرعباس به‌دلیل وجود صنایع فلزی، غیرفلزی و پایانه صادراتی در معرض آلودگی عناصر بالقوه سمی قرار دارد. از این‌رو، تعیین سطح آلودگی و منشاء، ارزیابی شاخص ریسک اکولوژیک و همچنین ریسک سلامت برای تعیین کمّیت خطرات سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی عناصر بالقوه سمی از اهداف اصلی این تحقیق است. بدین‌منظور تعداد 66 نمونه خاک جمع آوری و غلظت عناصر بالقوه سمی در آنها اندازه‌گیری گردید و فاکتور غنی‌شدگی و تحلیل مؤلفه اصلی برای تعیین منشاء عناصر، مورد استفاده قرار گرفت. پتانسیل شاخص ریسک اکولوژیک بر اساس فاکتور سمیت بیولوژیکی هر عنصر برای تعیین سطح آلودگی محاسبه شد. ارزیابی ریسک سلامت و شاخص خطر از روش ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا از سه طریق بلع، تنفس و جذب پوستی به‌دست آمد. یافته‌ها حاکی از این است که میانگین ضریب غنی‌شدگی در نمونه‌های خاک به ترتیب مس، کادمیم، سرب، روی، آرسنیک، نیکل و کروم کاهش می‌یابد. مقدار میانگین ریسک اکولوژیک به ترتیب نشاندهنده ریسک متوسط و زیاد برای عناصر مس و کادمیم است. مقدار کل نسبت خطر برای تمام عناصر انتخابی از طریق بلع، تنفس و جذب پوستی در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. نتایج شاخصهای ژئوشیمیایی و آماری نشان داد که کادمیم، سرب، آرسنیک، مس و روی از نظر منشاء، بیشتر تحت تأثیر فعالیتهای انسانزاد قرار دارند. آرسنیک، کروم و کادمیم به-عنوان عناصری که سلامت انسان را به مخاطره می‌اندازند شناسایی شدند و ریسک سرطان‌زایی در محدوده قابل تحمل برای سلامت انسان به‌دست آمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - ارزیابی و تحلیل وضعیت سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی، استان اردبیل
زینب حزباوی ناهیده پرچمی نازیلا علائی لیلا باباییپژوهش حاضر با هدف ارزیابی سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی واقع در استان اردبیل با استفاده از تحلیل 27 معیار مرتبط با ابعاد مختلف هیدرولوژیکی، انسانی و اقلیمی انجام شد. به‌همین منظور، ابتدا اطلاعات پایه منطقه‌ای شامل دادههای هیدرولوژی، فرسایش و رسوب، اقتصادی، اجتماعی و اقلیمی ا أکثرپژوهش حاضر با هدف ارزیابی سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی واقع در استان اردبیل با استفاده از تحلیل 27 معیار مرتبط با ابعاد مختلف هیدرولوژیکی، انسانی و اقلیمی انجام شد. به‌همین منظور، ابتدا اطلاعات پایه منطقه‌ای شامل دادههای هیدرولوژی، فرسایش و رسوب، اقتصادی، اجتماعی و اقلیمی از گزارش‌های پیشین جمع‌آوری و تحلیل شد. سپس متناسب با ماهیت داده‎های مورد استفاده چندین بانک اطلاعاتی در محیط نرم‌افزار‌هایFragstats 4.2.1 ،Excel 2016 ،IBM SPSS Statistics 25 و ArcGIS 10.6 تهیه شد. در ادامه با استفاده از اصول حاکم بر مدل مفهومی فشار-حالت-پاسخ ((PSR، وضعیت و تغییرات مکانی سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی در سطح 36 زیرآبخیز مورد ارزیابی قرار گرفت. درجات مختلف سلامت آبخیز در پنج طبقه سالم، نسبتاً سالم، متوسط، نسبتاً ناسالم و ناسالم طبقه‌بندی شدند. بر اساس نتایج مشخص شد که از نظر کلی آبخیز دارای وضعیت متوسط از لحاظ سلامت میباشد. همچنین مقدار شاخصهای فشار، حالت و پاسخ به‌ترتیب برابر با 46/0، 55/0 و 31/0 بوده است. میانگین شاخص ارزیابی جامع سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی برابر با 41/0 به‌دست آمده است. حداکثر مقدار شاخص سلامت برابر 66/0 مربوط به زیرآبخیز‌های 8 و 12 و حداقل مقدار این شاخص برابر 14/0 مربوط به زیرآبخیز 26 میباشد. وضعیت سلامت در قسمت شرق و جنوب شرقی آبخیز در وضعیت نسبتأ سالم و متوسط قرار گرفته است و وضعیت بهتری از سلامت آبخیز در قسمت‌های غربی و شمالی مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر برای شناسایی و حفاظت از مناطق اولویت‌دار و هدایت راهبردهای مدیریتی از لحاظ منابع آب و خاک در سطح ملی و منطقه‌ای قابلیت کاربرد دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - مقایسه روشهای FAO، USDA و FRWMO در تهیه نقشه قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه
مصطفی ذبیحی‌سیلابی سید حمیدرضا صادقی رئوف مصطفی زادهارزیابی قابلیتهای کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربریهای متناسب ضروری است. حال آنکه انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعت أکثرارزیابی قابلیتهای کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربریهای متناسب ضروری است. حال آنکه انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعتبارسنجی سه روش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا(USDA) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (FRWMO) در ارزیابی قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه در آذربایجان غربی انجام شد. بر همین اساس با استفاده از دادههای موجود و تهیه 122 نمونه خاک و همچنین ویژگیهای توپوگرافی و هواشناسی، نقشه معیارهای مختلف و بر اساس استانداردهای ذکر شده در سه روش مذکور قابلیت اراضی برای آبخیز مطالعاتی تهیه شد. نتایج نشان داد بیشترین تغییرات مطلق در مدل FRWMO با مساحت 6682 هکتار و کمترین تغییرات مطلق نیز در مدل FAOبا مساحت 5656 هکتار بوده است. از طرفی دیگر بیشترین عدم تطابق کاربری فعلی با قابلیت اراضی در روش FRWMO با شاخص Kappa 64/0 بود که به‌دلیل اعمال شیب‌های زیاد برای کاربریهای کشاورزی و باغی است. بنابراین توصیه میشود برنامهریزی کاربری اراضی با توجه به قابلیت اراضی منطقه و همچنین در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی ذی‌نفعان آبخیز پس از اعمال تغییرات کاربری، به‌نحوی انجام شود که رضایت حداکثری همه ذی‌نفعان را در پی داشته و منجر به پایداری حوزه آبخیز شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - ارزیابی و اصلاح روش تگزاس به عنوان یک روش هیدرولوژیکی برای ارائه رژیم اکولوژیکی در رودخانه‌های دائمی
بهناز ختار علیرضا شکوهیدر این مطالعه به ارزیابی روش تگزاس و توسعه این روش برای تعیین جریان زیست محیطی رودخانه‌ها پرداخته شده است. این روش هیدرولوژیکی در حالیکه از حداقل داده‌ها برای تخصیص جریان زیست محیطی استفاده می‌نماید در مقابل روش هیدرولوژیکی تنانت قرار داشته و قابلیت تجویز جریان برای حفظ أکثردر این مطالعه به ارزیابی روش تگزاس و توسعه این روش برای تعیین جریان زیست محیطی رودخانه‌ها پرداخته شده است. این روش هیدرولوژیکی در حالیکه از حداقل داده‌ها برای تخصیص جریان زیست محیطی استفاده می‌نماید در مقابل روش هیدرولوژیکی تنانت قرار داشته و قابلیت تجویز جریان برای حفظ رژیم اکولوژیکی رودخانه‌ها را داراست. دراین مقاله بعد از اثبات ارزش روش مزبور و مشاهده وجود اختلافاتی در نتایج کار با رژیم تاریخی مشاهده شده در مطالعه موردی، روش تگزاس توسعه داده شد به نحوی که نتایج حاصل از آن توانست علاوه بر حفظ مبانی روش بنیادی، بین دو باند حداقل و میانگین جریان ماهانه تاریخی قرار گیرد. برای ارزیابی دو روش تگزاس و تگزاس اصلاح شده، از منظر کل حجم جریان تخصیص یافته به جریان زیست محیطی، نتایج حاصل از آنها با سناریوی مشابه در روش تنانت مقایسه گردید. در این حالت حجم آب تخصیص یافته به محیط زیست در روش تگزاس اصلاح شده 50% ، در روش تگزاس 47% و در روش تنانت 40 تا 60% آورد سالانه رودخانه برآورد گردید. این مقاله با توجه نتایج بدست آمده در مطالعه موردی نشان میدهد که با استفاده از دو روش تگزاس و تگزاس اصلاح شده بجای روش تنانت و ارتقای آنها به حد یک روش بومی، میتوان به نتایجی قابل مقایسه با نتایج روشهای شبیه‌سازی زیستگاه و جامع دست یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - توسعه شهری اکولوژیک با ارایه معیارهای طراحی شهری اکولوژیک در منطقه 4 شهری تهران
آناهید ملک مرزبان سید مجید مفیدی شمیرانیزمینه و هدف: تغییرات شهری در اصول اولیه مرتبط با پایداری هر روز دامنه تخریب وسیعتری را پیش رو قرار می دهد و توجه هر چه بیش تری به شیوه های نوین را می طلبد. هدف کلی تحقیق، توسعه شهری اکولوژیک جهت باز تعریف شهرها برای تبدیل به شبکه ای با اثرات مثبت همراه با بوم و فرهنگ ان أکثرزمینه و هدف: تغییرات شهری در اصول اولیه مرتبط با پایداری هر روز دامنه تخریب وسیعتری را پیش رو قرار می دهد و توجه هر چه بیش تری به شیوه های نوین را می طلبد. هدف کلی تحقیق، توسعه شهری اکولوژیک جهت باز تعریف شهرها برای تبدیل به شبکه ای با اثرات مثبت همراه با بوم و فرهنگ انسانی می باشد. تحقق این رویکرد مستلزم تدوین برنامه‌ها و بازنگری به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر است. کلان شهرهایی مانند تهران با مجموعه ای از چالش های اکولوژیکی مواجه هستند. روش بررسی : تحقیق حاضر با اتکا به شیوه های توصیفی و تحلیلی انجام شده است. به علت وجود پیچیدگی های مختلف در تهران، انتخاب منطقه 4 به عنوان نمونه جهت بررسی عملی تر و ارایه راهکارهای تفضیلی، تاکیدی بر صحت راهبردهای کلان اکولوژیک خواهد بود. با استفاده از روش های ترکیبی و ماتریس SWOT به شناخت مسایل، تدوین چشم انداز و اهداف اکولوژیک پرداخته شده، سپس معیارها و راهبردهای اکولوژیکی تدوین و با ماتریس QSPM، اولویت بندی شده و سهم حوزه های فرعی مشخص شده است. یافته ها: یافته های منطقه 4 نشان می دهد، مهم ترین راهبرد به موضوع کیفیت هوا و صدا ، سازگاری کاربری ها و رشد فضای سبز مرتبط است و اصلی ترین حوزه های فرعی منطقه، حمل و نقل، فضای سبز، احیای هویت، آسایش شهری، کاربری زمین، تقاضای زمین ، آب و انرژی هستند. نتایج میتواند مورد استفاده متخصصان، مدیران، سازمان‌ها قرار گیرد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد اجرای معیارهای شهر اکولوژیک، ابزاری جهت حفظ منابع و توسعه شهری پایداراست. ابعاد کالبدی و محیطی در اولویت هستند همچنین راهبردهای ساختار شهری و بافت منطقه ای اهمیت بالاتری در منطقه 4دارند. روش بکاربرده شده قابل تعمیم در سایر مناطق تهران نیز می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - طراحی پیرامون محل دفن پسماندهای شهری با تاکید بر طراحی منظر اکولوژیک مدار، نمونه موردی سایت کهریزک
سید فاضل قاضوی فرشته حبیب سارا نهیبیزمینه و هدف: اخیراً ،رویکرد طراحی اکولوژیک به عنوان بستری به منظور کاهش تخریبات زیست محیطی با تطبیق مدیریت پسماندهای جامد شهری با فرآیندهای محیطی به طور گسترده ای در حال گسترش است. طراحی اکولوژیک سعی دارد با به حداقل رساندن آسیب ها به محیط زیست و فرآیندهای طبیعی حداکثر أکثرزمینه و هدف: اخیراً ،رویکرد طراحی اکولوژیک به عنوان بستری به منظور کاهش تخریبات زیست محیطی با تطبیق مدیریت پسماندهای جامد شهری با فرآیندهای محیطی به طور گسترده ای در حال گسترش است. طراحی اکولوژیک سعی دارد با به حداقل رساندن آسیب ها به محیط زیست و فرآیندهای طبیعی حداکثر آسایش را، در ضمن بالا بردن کیفیت زندگی افراد، فراهم آورد. طراحی اکولوژیک می کوشد از طریق به کارگیری مواد طبیعی و همچنین با توجه به مسائل زیست محیطی، با طبیعت سازگاری یابد.روش بررسی: در تحقیق پیش رو، با توجه به تعریف طراحی پایدار و شناخت انواع کاربردی آن، جهت رسیدن به بهترین،کاملترین و کاربردی ترین طراحی برای سایت مورد در نظر در تحقیق، نقشه های موجود از منطقه اعم از نقشه های هوایی، توپوگرافی، GIS، پوشش های گیاهی، نقشه های فرادست، طرح های توسعه اطراف سایت، بررسی سایت های فعال در لندفیل، بررسی نوع آلاینده ها، مطالعه شاخص های COD و BOD سایت مذکورمورد مطالعه قرار گرفته است، همچنین با بررسی و شناخت وضع موجود اعم از (محیطی، کالبدی، اقلیم، دید و منظر ،کاربری های اراضی، حمل و نقل، بیولوژیکی) از طریق مشاهده و عکس برداری و مصاحبه با کارکنان سایت و ساکنین محلات مجاور با رعایت اصول و ضوابط حاکم در طراحی محیط های صنعتی، طراحی راهبردی این منطقه با رویکرد اکولوژیک مدار ارائه می گردد. یافته ها: طرح موجود از نفوذ آلودگی ها به سطوح آب های زیرزمینی جلوگیری می کند و مانع آلوده شدن مناطق شهری اطراف و زمین های کشاورزی می شود. مرمت قسمت های تخریب شده لندفیل، کاهش خطر سرایت بیماری ها توسط جانوران و آلودگی های صوتی و بوهای نامطبوع و انتشار آن در اتمسفر. از طریق تولید بیوگاز از گاز لندفیل و جمع آوری آن وکاهش استفاده از سوخت های فسیلیاین سایت دفن زباله از اصلی ترین منابع تولید گازهای گلخانه ای در کشور می باشد. با جمع آوری و استفاده از گازهای لندفیل به عنوان سوخت و تولید برق از میزان انتشار گازها به اتمسفر کاسته می شود. استفاده حداکثری از بیوگاز در نتیجه استفاده بیشتر از هاضم ها صورت می گیرد.بحث و نتیجه گیری: ضوابط طراحی عمدتا بر مبنای محدودیت ها و نیازهای موجود تعیین شده و خط مشی طراح را واضح تر نموده و کمک قابل توجهی به جانمایی کاربری ها می کند. استفاده از این ضوابط به تقویت امکانات و بهره گیری از فرصت های موجود کمک کرده و طرح را در معرض تهدیدات کمتری قرار میدهد. بعد از تدوین راهبردها اقدام به طراحی از منظر های گوناگون می شود تا در انتها با بررسی کانسپت ها و مقایسه آنها با یکدیگر و تطبیق با استاندارد های بین المللی بهترین طرح برای اجرا برگزیده شود. وجود لندفیل یک مرحله اجتناب ناپذیر در مدیریت پسماند است.در زندگی امروزی با توجه به افزایش جمعیت، لندفیل یک جز جدانشدنی در جوامع شده است اما نباید لندفیل ها را به عنوان آخرین کاربری زمین قرار داد، بلکه می بایست ابزاری جهت بوجود آوردن کاربری های جدید برای آن محل باشد. تبدیل مکان های دفن به کاربری های تفریحی ضمن ایجاد مکانی خوشایند نیازهای ورزشی تفریحی ساکنان منطقه را نیز برطرف می سازد. به منظور ارتقاء کیفی لندفیل ها و بازگردانی هرچه بیشتر منطقه دفن به شرایط پیش از اختلال لازم است به منطقه به صورت یک موزاییک تخریب شده نگریسته شود و در پی ترمیم آن گام برداشت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - تحلیل نگرش‌ها و بهره‌گیری از دانش بوم شناسی شهری در برنامهریزی؛ با نگاهی بر نمونه‌های موردی از برنامه‌های ملی تا محلی
سپیده موحد منوچهر طبیبیانحفظ بستر طبیعی و تنوع زیستی شهر جهت ایجاد ارتباط با طبیعت و ارتقاء کیفیت زندگی در شهر با توجه به افت کیفیت محیط زیست و از هم‌گسیختگی بنیانهای اکولوژیک شهری، نیازمند یکپارچه‌سازی دانش بومشناسی با فرآیند برنامهریزی و توسعه شهری است. هدف تحقیق، تبیین نظری رویکرد جدید بو أکثرحفظ بستر طبیعی و تنوع زیستی شهر جهت ایجاد ارتباط با طبیعت و ارتقاء کیفیت زندگی در شهر با توجه به افت کیفیت محیط زیست و از هم‌گسیختگی بنیانهای اکولوژیک شهری، نیازمند یکپارچه‌سازی دانش بومشناسی با فرآیند برنامهریزی و توسعه شهری است. هدف تحقیق، تبیین نظری رویکرد جدید بوم شناسی شهری از طریق بررسی سیر تحول مفهوم بومشناسی و ریشه‌های شکل‌گیری دانش بومشناسی شهری است. همچنین این مقاله درصدد پاسخ دادن به این پرسش است که چگونه با بکارگیری بوم شناسی شهری به عنوان رویکردی نو در فرآیند برنامهریزی و توسعه‌ی شهرها، می-توان فرصت‌هایی را برای ایجاد پیوند میان نظام اکولوژیک با محیطهای شهری و فعالیتهای انسانی پدید آورد.تحقیق حاضر از لحاظ روش با اتکا به شیوه‌های توصیفی و تحلیلی انجام گرفته و تلاش شده است که با انجام مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل نگرش‌های مرتبط با بومشناسی شهری و مباحث مربوطه در برنامهریزی و طراحی شهری، بتوان به ریشه‌های نظری موضوع و نحوه‌ی بکارگیری آن در علوم شهری از جمله شهرسازی با بررسی مصادیق کاربردی آن پی‌برد.با توجه به یافته‌های پژوهش، بومشناسی شهری به عنوان رویکردی نوین در شهرسازی امروزه از جایگاه مناسبی برخوردار شده است. بازیابی شبکه‌های اکولوژیک شهری و طراحی و برنامهریزی زیست‌بوم محور از مصادیق کاربردی دانش بومشناسی شهری در سطوح مختلف محسوب می‌شوند و از این طریق متخصصان توانسته‌اند در جهت تقویت محیط طبیعی و ایجاد الگوهای توسعه مبتنی برحفظ ارزشهای اکولوژیکی شهر، گام‌های روبه جلویی بردارند. نتایج نشان میدهد، کاربرد دانش بومشناسی شهری در برنامهریزی و طراحی شهرها در قالب راهبردی نظری و عملی، بایستی به عنوان یک اولویت ملی جهت دستیابی به شهرهای پایدار و تاب‌آور مد نظر قرار گیرد. دستیابی به این امر مستلزم کارگروهی میان متخصصان مختلف، حمایت از برنامه‌های آموزشی و ایجاد تغییر در نحوه‌ی ارتباط میان سیاستگذاران و متخصصان میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان برای کاربری توسعه شهری
نفیسه رضاپور اندبیلی میرمهرداد میرسنجریزمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند أکثرزمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند ارزیابی توان اکولوژیکی در پژوهش حاضر شامل سه بخش اساسی است که پس از شناسایی منابع اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی داده‌ها، توان اکولوژیکی در محدوده‌ی مطالعاتی تعیین گردیده است. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: خاکشناسی، اقلیم، پوشش گیاهی، شکل زمین. یافته ها: شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان در شمال غربی استان آذربایجان شرقی با مساحت 930214 هکتار می باشند. بررسی ها نشان می دهد حدود 300 هزار هکتار در طبقه یک، حدود 293 هزار هکتار در طبقه دو و حدود 141 هزار هکتار در طبقه سه کاربری توسعه شهری قرار می‌گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق لایه های اطلاعاتی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری توسعه شهری می باشد. با توجه به نتایج و یافته ها سه شهرستان مذکور دارای توان خوبی جهت توسعه شهری می باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در کارخانه سرب و روی لکان
سید علیرضا شریفی مژگان زعیم دار سید علی جوزی رخشاد حجازیزمینه و هدف: امروزه اجرا و پیاده سازی برنامه های توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی، سبب تداوم ورود آلاینده ها به محیط زیست شده است. در حال حاضر، آلودگی های صنعتی به عنوان عمده ترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می آیند. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی أکثرزمینه و هدف: امروزه اجرا و پیاده سازی برنامه های توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی، سبب تداوم ورود آلاینده ها به محیط زیست شده است. در حال حاضر، آلودگی های صنعتی به عنوان عمده ترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می آیند. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در کارخانه فرآوری سرب و روی لکان بود.روش بررسی: پس از ساماندهی و استانداردسازی داده ها با استفاده از GIS، ارزیابی ریسک اکولوژیکی و همچنین شاخص ریسک محیط زیستی فلزات سنگین در محدوده مورد مطالعه برآورد شد.یافته ها: نتایج ارزیابی ریسک اکولوژیکی نشان داد که در میان فلزات سنگین مورد مطالعه، فلز کادمیوم کمترین ریسک (01/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) و فلز روی بیشترین ریسک (02/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) را ایجاد می کند. همچنین نتایج شاخص ریسک محیط زیستی حاکی از این بود که 99 درصد از منطقه از نظر ریسک فلز کادمیوم در طبقه کم ریسک قرار دارد، 92 درصد منطقه از نظر ریسک روی در طبقه بحرانی ارزیابی شده است و از نظر ریسک فلز سرب، منطقه مورد مطالعه در وضعیت بینابینی قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: در یک جمع بندی می توان بیان کرد که به دنبال صنعتی شدن، گسترش آلودگی های صنعتی امری اجتناب ناپذیر است، اما روش ها و تمهیداتی به منظور تعدیل و تنزیل تبعات آن ها مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله روش های مهم در زمینه کاهش اثرات آلودگی های محیط زیستی، انجام ارزیابی ریسک اکولوژیکی است. بنابراین با توجه به قابلیت های سامانه های GIS در تهیه نقشه های ارزیابی محیط زیستی به نظر می رسد این سامانه می تواند در تسهیل ارزیابی آسیب پذیری اکولوژیکی صنایع معدنی فلزی مفید واقع شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی- اکولوژیکی گردشگری ساحلی و تأثیرپذیری آن از میزان رضایت‌مندی گردشگران (مطالعه موردی: بندر گز)
کرامت اله زیاری محمدرضا رضوانی سجاد فردوسیزمینه و هدف: ظرفیت تحمل از جمله مواردی میباشد که در راستای اهداف گردشگری پایدار مدنظر قرار دارد. بر این اساس نوشتار حاضر با هدف تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی- اکولوژیکی محدوده ساحلی بندر گز و تأثیرپذیری آن از میزان رضایت مندی گردشگران تدوین یافته است. روش بررسی: روش تجزیه و أکثرزمینه و هدف: ظرفیت تحمل از جمله مواردی میباشد که در راستای اهداف گردشگری پایدار مدنظر قرار دارد. بر این اساس نوشتار حاضر با هدف تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی- اکولوژیکی محدوده ساحلی بندر گز و تأثیرپذیری آن از میزان رضایت مندی گردشگران تدوین یافته است. روش بررسی: روش تجزیه و تحلیل داده‌ها در این تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد. داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و همچنین مشاهده میدانی و پرسش نامه جمع‌آوری شده است. برای تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی- اکولوژیکی از دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی و همچنین به منظور فهم سطح رضایت گردشگران با توجه به انتظاراتشان از عملکرد خدمات مقصد، از مدل تحلیل اهمیت- عملکرد استفاده شده است. یافته‌ها: مطابق با نتایج به دست آمده ظرفیت تحمل فیزیکی برابر با 7089 نفر، ظرفیت تحمل واقعی 3863 نفر در روز و ظرفیت تحمل مؤثر نیز 1880 نفر برآورد گردیده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل اهمیت- عملکرد نشان میدهد که از بین 24 شاخص مورد بررسی، 8 شاخص در ربع دوم و 14 شاخص در ربع اول و همچنین 2 شاخص در ربع سوم قرار گرفته‌اند. بحث و نتیجه‌گیری: مطابق با تحلیل اهمیت- عملکرد وجود بیش از 50 درصد شاخص‌ها در ربع اول، نشان میدهد که اغلب شاخص‌ها از دیدگاه پاسخ‌دهندگان بسیار مهم می‌باشند اما عملکرد مدیریت مقصد در این خصوص ضعیف بوده است که به موجب آن، ظرفیت تحمل مؤثر به نسبت 48.66 درصد ظرفیت تحمل واقعی کاهش یافته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور توسعه جنگل با استفاده از AHP (مطالعه موردی، حوزه آبخیز ارنگه، استان البرز)
شادی شریفیان محمد رضوانی فرحناز رشیدیزمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگلهای طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی من أکثرزمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگلهای طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه مد نظر قرار گیرد. این تحقیق با هدف ارزیابی توان اکولوژیک حوزه آبخیز ارنگه واقع در استان البرز و مکانیابی عرصه‌های مناسب برای جنگل‌کاری صورت گرفته است. روش بررسی: با توجه به هدف تحقیق، به منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، معیارهای محیط‌زیستی اثر گذار شامل عوامل فیزیکی (فیزیوگرافی، اقلیم و خاک) و عوامل زیستی (پوشش گیاهی) شناسایی شدند. سپس، گردآوری اطلاعات منطقه شامل گزارشات و داده‌ها و همچنین تولید نقشه‌ها صورت پذیرفت. در مرحله بعد با رویهم‌گذاری و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، واحدهای همگن تولید شدند. با استفاده از منطق بولین، اراضی با محدودیت مطلق و دائمی از روند ارزیابی حذف شدند و در نهایت 108 واحد بدون محدودیت جهت ارزیابی شناسایی گردید. در ادامه وزن شاخصهای اصلی با استفاده از روش AHP (مقایسات زوجی) و نظرات کارشناسی تعیین شدند. ارزشهای کیفی شاخصهای اصلی با استفاده از روش مقیاس دو قطبی فاصله‌ای به مقیاس کمی تبدیل شده و سپس ارزش نهایی هر واحد همگن توسط روش SAW محاسبه گردید. یافته‌ها: در این تحقیق، قابلیتهای اراضی برای جنگل‌کاری در سه طبقه عالی به مساحت 5/9 هکتار، خوب به مساحت 9/1015 هکتار و متوسط به مساحت 5/578 هکتار تعیین شد و در نهایت، نقشه توان اکولوژیک برای توسعه جنگل تولید گردید. بحث و نتیجه‌گیری: میتوان به این نتیجه رسید که در 15% از عرصه قابلیت توسعه‌ی جنگل‌کاری وجود دارد که در این مناطق توان اکولوژیکی شرایط نسبتاً مناسبی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - شناخت استانداردهای برنامه ریزی فضاهای سبز و مکانیابی آن ها در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها (مورد مطالعه: شهر تبریز)
رضا جهان بین پخشان خضر نژادزمینه و هدف: پیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضاهای سبز شهری، باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز مشخص شود. از اصول بسیار مهم دانش شهرسازی، پرداختن به کاربری ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مکانیابی آن هاست. آلودگی های هوا، صوتی و بصری ارمغان زندگی شهرنشینی أکثرزمینه و هدف: پیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضاهای سبز شهری، باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز مشخص شود. از اصول بسیار مهم دانش شهرسازی، پرداختن به کاربری ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مکانیابی آن هاست. آلودگی های هوا، صوتی و بصری ارمغان زندگی شهرنشینی است که امروزه جوامع بشری با آن دست به گریبانند. به همین جهت پرداختن به کاربری فضای سبز بعنوان تلطیف کننده هوا و سامان دهنده فضا، در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها ضروری به نظر می رسد. هدف از مقاله حاضر، شناخت معیارهای برنامه ریزی فضای سبز و مکانیابی مطلوب آن هاست که دستاورد آن ارائه راهکارهایی به منظور عملیاتی نمودن [i]اصول کلی توسعه فضای سبز است به طوری که قابل تعمیم به موارد مشابه باشد. روش بررسی: الگوی تحقیق حاضر بنیادی- کاربردی و روش بررسی و تبیین موضوع، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و اسنادی(مراجعه به کتابخانه ها و منابع اسنادی موجود، مراکز علمی- تحقیقاتی و دستگاه های اجرایی مرتبط) بهره گرفته شده است. تحلیل داده ها عمدتاً مبتنی بر روش تحلیل کیفی و نیز بهره گیری از نرم افزار ARC/GIS بوده است. یافته ها: یافته های این پژوهش بیانگر آن است که هیچ کدام از سرانه های موجود در شهر تبریز از دیدگاه شهرسازی و از دیدگاه زیست محیطی، با استانداردها، هماهنگی ندارند. از دیدگاه شهرسازی، در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر(جامع)، سرانه ای در حدود 15 مترمربع برای هر نفر پیشنهاد شده که این سرانه در وضع موجود برای شهر تبریز برابر با 69/1 می باشد. از دیدگاه زیست محیطی نیز در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر، بین 15- 50 مترمربع برای هر نفر بوده و سرانه شهر در وضع موجود برابر با 69/11 مترمربع محاسبه شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در شهر تبریز معیارها و اصول توسعه و برنامه ریزی فضای سبز و معیارهای مکانیابی آن ها از جمله؛ سرانه ها در سایر محلات، معیارهای محیطی و اکولوژیک و معیارهای مکانی از قبیل مرکزیت، سلسله مراتب و دسترسی، رعایت نشده است. بنابراین وضعیت کاربری فضای سبز وضع موجود شهر تبریز با پیشنهادات طرح جامع و تفصیلی و با استانداردهای ملی و بین المللی مطابقت ندارد و همچنین عدم توزیع بهینه آن در سطح شهر کاملا مشهود است.در این میان محاسبه سطح مناسب فضای سبز و پراکنش متعادل آن در شهر، کلید موضوع است تا بدین طریق فرایند دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهر میسر گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - تدوین چارچوبی منسجم برای ارزیابی راهبردی محیط زیستی بر اساس مفاهیم و تئوری های تفکر تاب آوری
پرستو پریور آیدا احمدی فرانه وکیلی احد ستودهچکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه ب أکثرچکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه به بستر فرهنگی- سیاسی و ساختار سازمانی توسعه و نیز در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی- اجتماعی را به ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی نسبت داده اند. روش بررسی: علیرغم برشماری این خصوصیات، فرایند معمول ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی، توانایی ارزیابی جامع اثرات در بستر فرهنگی، اجتماعی و اکولوژیکی را ندارد. همچنین برای سنجش پایداری انواع توسعه، از معیارهایی استفاده می شود که نتیجه شفافی را در اختیار تصمیم‌گیران قرار نمی‌دهد. به همین دلیل در این مطالعه فرایند و ساختار ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی بر اساس مبانی نظری رویکرد تاب‌آوری ارتقاء یافته است. بر اساس رویکرد تاب‌آوری، عدم قطعیت‌ها و اختلالات در سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیکی قابل تحلیل است. همچنین با استناد به رویکرد تاب‌آوری مفهوم چند مقیاسی در فرایند ارزیابی وارد میشود. یافته ها: در این مطالعه فرایند سه مرحله ای برای ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی پیشنهاد شده است. هر یک از مراحل بر اساس مفاهیم اصلی رویکرد تاب‌آوری تنظیم شده است. بحث و نتیجه گیری: مجموع این خصوصیات ارزیابی‌های محیط‌زیستی را بر اساس آینده غیر قابل پیش بینی، اجتناب ناپذیر بودن تغییر و آسیب پذیریِ سیستم‌های اکولوژیکی امکان پذیر می سازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - ارزیابی وضعیت پایداری در کلانشهر اهواز با استفاده از روش جای پای اکولوژیک
محمد رحیم رهنما سید مصطفی حسینیزمینه و هدف: یکی از مهمترین شروط ارتقا کیفیت زندگی در حال و آینده، دستیابی به توسعه‌ای پایدار در سطح جامعه است. توسعه پایدار مفهومی پیچیده و مبهم بوده که همواره با روشهای مختلفی مورد سنجش قرار گرفته است. امروزه بهترین روش تعیین میزان پایداری جوامع، بررسی اثرات فعالیت أکثرزمینه و هدف: یکی از مهمترین شروط ارتقا کیفیت زندگی در حال و آینده، دستیابی به توسعه‌ای پایدار در سطح جامعه است. توسعه پایدار مفهومی پیچیده و مبهم بوده که همواره با روشهای مختلفی مورد سنجش قرار گرفته است. امروزه بهترین روش تعیین میزان پایداری جوامع، بررسی اثرات فعالیتهای انسان بر طبیعت است. بر این اساس، در این پژوهش با بررسی وضعیت جای پای اکولوژیک و ظرفیت زیستی شهر اهواز، وضعیت پایداری در این شهر مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی است که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش ابتدا جای پای اکولوژیک و ظرفیت زیستی کلانشهر اهواز تعیین گردید، سپس وضعیت این کلانشهر با شرایط جهان، آسیا و ایران از نظر جای پای اکولوژیک و ظرفیت زیستی مورد مقایسه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که سرانه جای پای مصرف در شهر اهواز برابر با 4/1 هکتار و برای کل شهر 356/1542298 هکتار و سرانه ظرفیت زیستی در این شهر برابر با 406/0 هکتار و برای کل شهر 1/444751 هکتار است که در این بین سهم جای پای مصرف در بخش حمل و نقل با 69/0 هکتار و سهم جای پای آب با 006/0 هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین سهم را در جای پای اکولوژیک کلی شهر اهواز دارند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که جای پای اکولوژیک شهر اهواز نسبت به سطح جهانی 85/47 درصد، نسبت به آسیا 9/20 درصد و نسبت به کشور 46/47 درصد و ظرفیت زیستی این شهر نسبت به جهان 18/77 درصد، نسبت به آسیا 48/50 درصد و نسبت به کشور 87/49 درصد کمتر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - ارزیابی جای پای بوم شناختی استفاده از سوختهای فسیلی شهر اهواز
سید تاج الدین منصوری اسماعیل ضرغامیزمینه و هدف: یکی از مشکلات افزایش جمعیت در شهرها، تغییرات مداوم و آرام در آب و هوای مناطق مختلف جهان است. علت آن را می‎توان در تغیر ساختار محیط توسط انسان به نفع منابع خود، دانست. در پی این تغییرات، غلظت اکسید کربن، به عنوان اصلی ترین گاز گلخانه ای در جو زمین، در نو أکثرزمینه و هدف: یکی از مشکلات افزایش جمعیت در شهرها، تغییرات مداوم و آرام در آب و هوای مناطق مختلف جهان است. علت آن را می‎توان در تغیر ساختار محیط توسط انسان به نفع منابع خود، دانست. در پی این تغییرات، غلظت اکسید کربن، به عنوان اصلی ترین گاز گلخانه ای در جو زمین، در نوسان و رو به افزایش بوده است که این امر علت اصلی تغییرات آب و هوا می‎باشد. این پژوهش با استفاده از مفهوم ردپای اکولوژیک، تأثیرات زیست بوم شناختی استفاده از سوخت های فسیلی در شهر اهواز را مورد بررسی قرار می دهد.روش بررسی: در این تحقیق از روش کلی ابداع شده توسط ریز و وکرناگل استفاده شده است که بر اساس آن محاسبات مربوط به رد پای اکولوژیک به دست آمده است. این روش محاسبه شامل مراحلی است که در این پژوهش برای دستیابی به هدف، از آن ها استفاده شده است. همچنین با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک لازم، اطلاعات کافی و مناسب برای استفاده از روش کلی ریز و وکرناگل، جمع آوری گردیده است.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل (1390 تا 1393) تأثیرات و میزان جای پای بوم شناختی سوختهای فسیلی در سال 1390، 1391، 1392 و 1393 برای شهر اهواز به ترتیب برابر با 71/6، 36/11، 17/7 و 83/8 هکتار/ نفر میباشد که در مقایسه با میزان سرانه جای پای بوم شناختی شهر در سالهای یاد شده برابر با 0173/0، 0164/0، 015/0 و 031/0 در هر سال است، که با توجه به اختلاف بین این دو سطح میتوان نتیجه گرفت که شهر اهواز در بخش مصرف سوختهای فسیلی از جای پای بوم شناختی منطقی برخوردار نمی‌باشد.بحث و نتیجه گیری: نتایج اولیه نشان می دهند که یکی از دلایل مهمی که باعث شده بزرگی جای پای بوم شناختی شهر اهواز از استانداردهای روز دنیا بیشتر باشد، بالا بودن بخش قابل‌توجهی از جمعیت برای استفاده از خودروها و عدم راه‌اندازی استفاده از کاربریهای دیگر انرژی مثل نور خورشید که پتانسیل آن هم در منطقه وجود دارد، میباشد. در این پژوهش خلاصه میزان جای پای بوم شناختی در بخش مصرف سوختهای فسیلی در شهر اهواز نشان می‎دهد که هرساله مسئولان شهر اهواز به چه میزان زمین علاوه بر منابع موجود نیاز دارند تا کربن حاصل از سوختن بنزین و گازوئیل که بخشی از انرژیهای مورد استفاده شهروندان را، جبران کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور جنگل‌کاری و افزایش سطح جنگل با استفاده از عمل گر گاما و AHP
سحر طبیبیان سید آرمین هاشمی امیر حسین فیروزان مهسا حکیمی عابد سیروس بیدریغ حمیده کاووسیزمینهوهدف : بررسی توان اکولوژیک سرزمین به منظور افزایش سطح جنگل‌کاری از اهداف این بررسی میباشد.روش بررسی : ابتدا نقشه های شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی، دما، بارش، رطوبت، خاک، درصد تاج پوشش و شیب با رقومی کردن داده های دریافتی از سازمان ها و ادارات مربوطه آما أکثرزمینهوهدف : بررسی توان اکولوژیک سرزمین به منظور افزایش سطح جنگل‌کاری از اهداف این بررسی میباشد.روش بررسی : ابتدا نقشه های شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی، دما، بارش، رطوبت، خاک، درصد تاج پوشش و شیب با رقومی کردن داده های دریافتی از سازمان ها و ادارات مربوطه آماده شدند. برای ارزیابی توان اکولوژیک توابع عضویت فازی استاندارد شد. سپس معیارهای مورد استفاده در ارزیابی بر اساس روش ارزیابی چند معیاره و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار Expert choice اولویت بندی شدند و وزن نهایی مربوط به هر معیار تعیین شد .یافته‌ها : معیار ارتفاع از سطح دریا دارای بیشترین ارزش در معیارها بوده و معیار شیب دارای کمترین ارزش در معیارهاست. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که توان اکولوژیک باعامل‌های اکولوژیک به ویژه عامل‌های اقلیمی و فیزیوگرافی، رابطه مستقیم دارد. نتایج ارزیابی توان اکولوژیک برای جنگل‌کاری با عملگر AND نشان میدهد که 5566 هکتار از منطقه در کلاسه با توان خیلی زیاد قرار دارد و نتایج ارزیابی توان اکولوژیک برای جنگل‌کاری با عملگر گاما نشان میدهد که 3098 هکتار از منطقه در کلاسه با توان خیلی زیاد قرار دارد .بحثونتیجهگیری : با توجه به اینکه حدود 60 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه از جنگل پوشیده شده است و با توجه به نتایج ارزیابی توان اکولوژیک به منظور جنگل‌کاری ، این مطالعه میتواند در شناخت توان جنگلداری و در نتیجه توسعه جنگلداری در این منطقه مؤثر باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - ارزیابی اثرات توسعه بر محیط‌زیست شهرستان طرقبه شاندیز با به‌کارگیری مدل تخریب
سحر حیدری مستعلی بهمن جباریان امیری افشین علیزاده شعبانیزمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان دادن امکا أکثرزمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان دادن امکان توسعه در آینده، به تصمیم گیرندگان است. روش بررسی: نخست محدوده شهرستان به 94 شبکه کاری 1600 هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی، تعداد 14 عامل تخریب شناسایی و شدت آن ها تعیین شد. سپس، آسیب پذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب به دست آمد. درنهایت کلیه شبکه ها بر اساس نظریه فازی به 4 پهنه با توانایی توسعه بیش تر، نیازمند بازسازی، نیازمند حفاظت و غیر قابل توسعه تقسیم شدند. یافته ها: طبق نتایج نهایی از مجموع 94 شبکه، 22 شبکه که معادل 40/23 درصد مساحت شهرستان است، نیازمند بازسازی، 37 شبکه که معادل 36/39 درصد مساحت شهرستان است، غیر قابل توسعه و 35 شبکه نیز که 22/37 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص می دهد، مستعد توسعه هستند. بحث و نتیجه گیری: اثرات فعالیت های مخرب (که عمدتا اثرات مخرب ناشی از فعالیت های گردش گری) در منطقه بارز بوده به طوری که فعالیت های مخربی نظیر تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زباله ریزی و آلودگی رودخانه ها به منطقه از عوامل اصلی تخریبند. از مجموع 94 شبکه، 21 شبکه به دلیل وجود گسل ها و 16 شبکه به دلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت شده بینالود، غیر قابل توسعه می باشند. 35 شبکه دارای اولویت های اول تا سوم توسعه هستندکه دارای تراکم فیزیولوژیک پایین بوده و 22 شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند؛ لذا باید از هرگونه توسعه بدون برنامه ریزی در آینده در این قسمت ها، خودداری شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - طراحی بازگشت پذیر فضاهای سبز شهری در راستای سازگاری با تغییر اقلیم (مطالعه موردی : بلوار بهشت بروجرد)
حسن دارابی ایمان سعیدیزمینه و هدف: مداخلات انسان منجر به تغییر در نظام های طبیعی شده است. تغییرات اقلیمی برجسته ترین تغییرات است که اکوسیستم های طبیعی را به طور اخص در محیط شهری متاثر کرده و پایداری شهری را دچار مخاطره می سازد. طراحی بازگشت پذیر منظر شهری راه حلی است برای مقابله با این چالش. أکثرزمینه و هدف: مداخلات انسان منجر به تغییر در نظام های طبیعی شده است. تغییرات اقلیمی برجسته ترین تغییرات است که اکوسیستم های طبیعی را به طور اخص در محیط شهری متاثر کرده و پایداری شهری را دچار مخاطره می سازد. طراحی بازگشت پذیر منظر شهری راه حلی است برای مقابله با این چالش. این مقاله چارچوبی را برای طراحی بازگشت پذیر فضای سبز شهری در شرایط تغییرات اقلیم ارایه کرده است. روش بررسی: بلوار بهشت شهر بروجرد در استان لرستان محدوده مورد مطالعه را تشکیل می دهد. دراین مطالعه بازگشت پذیری مبتنی بر محورهای:انعطاف پذیری، تنوع زیستی، تنوع ساختاری حاصل بررسی ادبیات ارزیابی شده است. به منظور ارزیابی علاوه بر محورهای فوق شاخص های اجتماعی، اقتصادی و زیبایی شناسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. ارزیابی نهایی با استفاده روش دلفی مبتنی بر نظر متخصصین و AHPصورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد که محدوده مورد بررسی منظری شکننده دارد که دارای تنوع زیستی بسیار ضعیفی است. بنابراین گونه ای جدید انتخاب و براساس شاخص های بازگشت پذیری و سایر شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت طرح کاشت جدید با در نظر داشتن ابعاد بازگشت پذیری و اجتماعی - اقتصادی پیشنهاد شد. بحث و نتیجه گیری: فضاهای سبز موجود در برابر تغییرات اقلیمی آسیب پذیراست. سیکل های ترکیبی مانند کمبود آب و تنش های شهری بر شدت این آسیب پذیری می افزاید. با بکارگیری اصول بنیادین مانند طراحی بازگشت پذیر می توان ضمن بهبود کیفیت این فضاها، آن ها را بازگشت- پذیر نمود. در نهایت باتوجه به نتایج به دست آمده راهبرد کلی برای بازطراحی فضاهای سبز شهری به منظور بهبود و تقویت منظر بازگشت- پذیر شهری ارایه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - ارزیابی توان اکولوژیک حوضهی آبخیز سد تاجیار برای کاربری جنگلداری با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
نفیسه رضاپور اندبیلی فرحناز رشیدیزمینه و هدف: برنامه‌ریزیکاربری‌هابادیداکولوژیکراهحلمنطقیگسستنچرخهفقرجامعه وبحرانمحیطزیستوایجادبسترلازمبرایرسیدنبهتوسعهپایداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری جنگلداری در حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان‌شرقی و بررسی میزان انطباق کاربری فعلی أکثرزمینه و هدف: برنامه‌ریزیکاربری‌هابادیداکولوژیکراهحلمنطقیگسستنچرخهفقرجامعه وبحرانمحیطزیستوایجادبسترلازمبرایرسیدنبهتوسعهپایداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری جنگلداری در حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان‌شرقی و بررسی میزان انطباق کاربری فعلی جنگلداری با توان اکولوژیک منطقه برای کاربری مذکور میباشد. روش بررسی: در این پژوهش، ابتدا با بررسی منابع مختلف و کسب استانداردها، معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند. معیارهای اصلی مورد استفاده در این مطالعه، عبارتند از: خاکشناسی، سنگ شناسی، توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی، فاصله از آب‌های سطحی، دسترسی به شبکه حمل و نقل، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از مزارع و باغات و کاربری اراضی. سپس، با استفاده از پرسشنامه‌ی دلفی، وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین گردید و از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها بهره گرفته شد. درنهایت، کلیه‌ی لایه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار تلفیق شدند و نقشه‌ی نهایی توان اکولوژیک منطقه به دست آمد. یافته ها: با توجه به بررسی‌های انجام یافته سه توان: کم، متوسط و زیاد به ترتیب: 3752 هکتار (35%)، 3282 هکتار (31%) و 3627 هکتار (34%) از مساحت 10898 هکتاری منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. که در مجموع فقط 87/3 درصد از منطقه، به طور متناسب با توان اکولوژیک آن برای جنگلداری، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری جنگلداری میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
45 - ارزیابی ردپای بوم‌شناختی و ظرفیت‌زیستی اکوسیستم شهری ( مطالعه موردی: شهر همدان)
پریسا فرهادی علیرضا ایلدرمی میرمهرداد میرسنجریزمینه و هدف: اطلاع ازشرایط اکولوژی حاکم بر منطقه جهت دستیابی به توسعه پایدار و کاهش روند تخریب روزافزون منابع طبیعی و محیط زیست ضروری است. شاخص ردپای بوم شناختی، به عنوان روشی برای اندازه گیری سطوح پایداری مورد توجه بسیاری است. در این مطالعه با استفاده از شاخص ردپای بو أکثرزمینه و هدف: اطلاع ازشرایط اکولوژی حاکم بر منطقه جهت دستیابی به توسعه پایدار و کاهش روند تخریب روزافزون منابع طبیعی و محیط زیست ضروری است. شاخص ردپای بوم شناختی، به عنوان روشی برای اندازه گیری سطوح پایداری مورد توجه بسیاری است. در این مطالعه با استفاده از شاخص ردپای بوم شناختی اکوسیستم شهری همدان در سال 1393 مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: در این پژوهش ردپای بوم شناختی مصرفی در دو بخش مصرف و تولید شهر مورد ارزیابی قرار گرفت. ردپای بوم شناختی بخش مصرف در هر کدام از چهار منطقه شهری برآورد و با استفاده از نرم افزار SPSS اختلاف معنی دار بین مناطق مشخص شد.یافته ها: نتایج نشان داد که سرانه ی ردپای بوم شناختی در بخش مصرف شامل بخش های مسکن، حمل و نقل، خدمات، کالا و غذا، 13/0 هکتار جهانی است. بیشترین ردپای بوم شناختی در این بخش، ردپای حمل و نقل با 39/49980 هکتار جهانی و کمترین ردپا در این بخش ردپای غذا با 41/386 هکتار جهانی، ظرفیت زیستی شهر59/0 هکتار جهانی بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان دهنده این است که ردپای بوم شناختی بخش مصرف سبب ناپایداری اکوسیستم شهری نمی شود و با ایجاد مازاد اکولوژیکی در این بخش شهر همدان به عنوان طلبکار اکولوژی معرفی می شود. که نشاندهنده ی تقاضای کمتر از عرضه در این بخش است همچنین بین ردپای بوم شناختی مصرفی بخش مصرف در چهار منطقه شهری تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین در بخش تولید کمبود اکولوژی حاصل شد که نشاندهنده مصرف بیش از ظرفیت زیستی اکوسیستم است و سبب برهم زدن پایداری اکولوژیکی اکوسیستم شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
46 - پهنه‌بندی، مدیریت پهنه‌ها و طراحی چشم‌انداز پیرامونی درختان کهنسال ایران (مطالعه موردی: سرو کهنسال منگاباد مهریز- یزد)
محمدهادی راد محمد حسین ایران نژاد پاریزی سید رضا مهدوی امین یگانهزمینه و هدف: درختان کهنسال به عنوان منابع غنی ژنتیکی و آثار طبیعی ارزشمند، مورد توجه می باشند. در میان درختان کهنسال، سرو کهنسال منگاباد مهریز به عنوان یکی از میراث های طبیعی با ارزش مطرح است. لازمه طرح مدیریت و حفاظت از میراث طبیعی ملی سرو منگاباد مهریز، پهنه بندی، بر أکثرزمینه و هدف: درختان کهنسال به عنوان منابع غنی ژنتیکی و آثار طبیعی ارزشمند، مورد توجه می باشند. در میان درختان کهنسال، سرو کهنسال منگاباد مهریز به عنوان یکی از میراث های طبیعی با ارزش مطرح است. لازمه طرح مدیریت و حفاظت از میراث طبیعی ملی سرو منگاباد مهریز، پهنه بندی، برنامه ریزی مدیریت پهنه ها و در نهایت طراحی چشم انداز بر اساس قوانین و مقررات مربوط به آثار و مناطق حفاظت شده می باشد. روش بررسی: پهنه بندی بر مبنای طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و انطباق آن با واقعیات و طرح جامع شهر مهریز صورت گرفت. با توجه به مرور منابع و شرایط موجود، پیرامون سرو تا شعاع 300 متری در پهنه های مختلف مدیریتی و تفرجی طبقه بندی گردید. پس از نقشه برداری، وضعیت فیزیکی هر یک از پهنه ها مشخص و پیشنهاد های لازم بر اساس محتوا و اهمیت هر یک از پهنه ها برای اصلاح وضع موجود با محوریت پایداری اکولوژیکی محیط و سلامت درخت ارائه گردید. بر اساس همین دیدگاه و به منظور ساماندهی پیرامون درخت برای تفرج، نسبت به طراحی چشم انداز با حفظ حداکثری وضع موجود فضای سبز و بناهای تاریخی پیرامونی اقدام گردید. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو نیز محاسبه گردید. یافته ها: نتایج بررسی های به عمل آمده حاصل از پهنه بندی نشان داد که 4 پهنه به عنوان پهنه های مدیریتی و 2 پهنه به عنوان پهنه های تفرجی از اهمیت ویژه ای برخوردار و باید مورد توجه قرار گیرند. پهنه های مدیریتی شامل پهنه طبیعت محدود شده، پهنه حفاظت شده، پهنه سپر یا ضربه گیر و پهنه سایر کاربری ها با مساحت به ترتیب 2826 ، 5024، 23550 و 251200 متر مربع و پهنه های تفرج تیپ یک و تفرج تیپ دو به ترتیب با مساحت 11664 و 15000 متر مربع بود. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو، 276 نفر در روز برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: هر چند فعالیت های عمرانی سال های اخیر در پیرامون سرو، عامل اصلی و تاثیر گذار بر سلامت درخت بوده، لیکن با تدبیر و اجرایی نمودن برنامه های مدیریتی و تفرجی در قالب پهنه های پیشنهادی، امکان بازسازی با محوریت سلامت درخت و رونق گردشگری وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
47 - ارزیابی ظرفیت برد گردشگری منطقه ی ژئوتوریسمی آبشاربیشه با تاکیدبر توسعه ی پایدار
فرزانه بهراد مهرداد هادی پور مرتضی نادری آزاده کاظمیزمینه و هدف : سنجش ظرفیت برد مناطق طبیعی از جهات مختلف، یکی از ابزار نیل به توسعه پایدار و کاستن از فشار بر اکوسیستم ها و جلوگیری از تخریب آن ها می باشد. یکی از کاربری های تاثیرگذار بر اکوسیستم های طبیعی، گردش گری است که در صورت عدم طرح ریزی و برنامه ریزی در این خصوص می أکثرزمینه و هدف : سنجش ظرفیت برد مناطق طبیعی از جهات مختلف، یکی از ابزار نیل به توسعه پایدار و کاستن از فشار بر اکوسیستم ها و جلوگیری از تخریب آن ها می باشد. یکی از کاربری های تاثیرگذار بر اکوسیستم های طبیعی، گردش گری است که در صورت عدم طرح ریزی و برنامه ریزی در این خصوص می تواند اثرات منفی بر اکوسیستم های طبیعی باقی گذارد. در این راستا تعیین ظرفیت گردش گری می تواند تا حدی از این اثرات بکاهد. منطقه گردش گری آبشار بیشه استان لرستان یکی از اکوسیستم هایی است که منابع زیست محیطی آن با توجه به کوهستانی بودن منطقه بسیار حساس بوده و برنامه ریزی در راستای مدیریت ورود گردش گران به منطقه می تواند در حفاظت از منابع حساس این اکوسیستم موثر واقع گردد. روش کار: در این پژوهش، ابتدا یگان های زیست محیطی منطقه تشکیل شده و بر اساس عوامل مهمی چون وسعت و مساحت مورد نیاز جهت فعالیت های گردش گری، متغیرهای اقلیمی مثل روزهای به شدت گرم، روزهای طوفانی و بارانی و نیز متغیرهای توپوگرافیک مثل شیب، ارتفاع و جهات جغرافیایی، ابتدا ظرفیت برد فیزیکی محاسبه و سپس ظرفیت برد واقعی محاسبه گردید یافته ها :نتایج نشان داد که ظرفیت برد فیزیکی برای پهنه های مستعد1246792 نفر و ظرفیت برد واقعی برای پهنه های مناسب تفرج ممتاز1664نفر در روز می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده برای ظرفیت برد مناطق مستعد منطقه ی بیشه دو نوع ظرفیت برد یعنی فیزیکی و واقعی را برای توسعه گردش گری به دست داد. مقایسه کمیت های حاصل از محاسبات نشان می دهد که در نظر گرفتن محدودیت های اکولوژیکی موجود درمنطقه ی آبشار بیشه شامل ارتفاع، عمق خاک، پوشش گیاهی و مقاومت سنگ مادر تعیین شده، ظرفیت برد فیزیکی را در نواحی مستعد برای توسعه گردشگری تا 80 درصد کاهش می دهد . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
48 - برآورد شاخص ردپای اکولوژیک انرژی (برق و گاز طبیعی) و آب مصرفی بخش خانوار در مناطق 22 گانه شهر تهران
زهرا عابدی پریسا سلطانی خمسهزمینه و اهداف: رشد جمعیت و مصرف بی رویه منابع طبیعی جهت تداوم رفاه اقتصادی، علاوه بر نابودی اکوسیستم سبب بروز کمبود در کره قابل حیات گردیده است که جهت پیشگیری از بروز هرگونه کمبود در دسترسی به منابع طبیعی، مصرف هر بخش اقتصادی باید با رعایت توان بازتولید اکوسیستم ادامه ی أکثرزمینه و اهداف: رشد جمعیت و مصرف بی رویه منابع طبیعی جهت تداوم رفاه اقتصادی، علاوه بر نابودی اکوسیستم سبب بروز کمبود در کره قابل حیات گردیده است که جهت پیشگیری از بروز هرگونه کمبود در دسترسی به منابع طبیعی، مصرف هر بخش اقتصادی باید با رعایت توان بازتولید اکوسیستم ادامه یابد. این مقاله به برآورد ردپای اکولوژیک مصرف آب و انرژی (برق و گازطبیعی) بخش خانوار در مناطق 22 گانه شهر تهران و تخمین ظرفیت زیست محیطی منابع مذکور پرداخته است. روش بررسی: در این مقاله ضمن برآورد ردپای اکولوژیک به روش مبتنی بر مصرف آشکار منابع، میزان ظرفیت زیست محیطی براساس بازده زمین برآورد گردیده و همچنین شکاف اکولوژیک در مفهوم کمبود دسترسی به منابع بدست آمده است. برای یافتن تأثیر راه حل- های کاربردی در کاهش شکاف اکولوژیک نیز از طریق نرم افزار SPSS و آزمون کوکران و همچنین تدوین پرسش نامه مرتبط با مصرف منابع موردبررسی در بخش خانوار، مهم ترین عامل موثر در کاهش شکاف اکولوژیک مشخص گردیده است. یافته ها: برآورد ردپای اکولوژیک آب و انرژی (برق و گازطبیعی) مورد استفاده در بخش خانوار شهر تهران به ارتباط منفی میان تداوم فعالیت های بخش خانوار و شکاف اکولوژیک منابع مذکور اشاره دارد، که باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، شکاف اکولوژیکی بیش از 4 میلیون هکتار حاصل از مصرف بی رویه آب، برق و گاز طبیعی در بخش خانوار شهر تهران موجود است. پس از برآورد شکاف اکولوژیک، پرسش نامه هایی برای شفاف سازی دلایل هدررفت منابع بین خانوار توزیع گردید که براساس آن، جامعه آماری در ارزیابی پرسش نامه، جمعیت خانوار 22 گانه شهر تهران به تعداد 2 میلیون و 830 هزار خانوار در نظر گرفته شد و برای ایجاد یکنواختی تحلیل، خانوارها با جمعیت 3 نفره مبنا قرار گرفتند که از طریق فرمول کوکران تعداد 1100 خانوار به عنوان نمونه و به طور تصادفی انتخاب شدند. بحث ونتیجه گیری: باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، مهم ترین عامل جهت کاهش شکاف اکولوژیک و داشتن بهینه مصرف آب در بخش خانوار، کاهش مصرف آب برای شست وشو وسایل نقلیه، مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف برق در بخش خانوار، استفاده از لامپ های کم مصرف و مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف گازطبیعی در بخش خانوار، استفاده از پنجره های دو- جداره و کم ترین عامل تأثیرگذار استفاده از بخاری های گازی متناسب با متراژ خانه بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
49 - عوامل موثر بر میزان مصرف منابع اکولوژیک در ایران با رویکرد اقتصادی
مرتضی مولایی احسان بشارت مهرداد محمدیزمینه و هدف: ارتباط بین توسعه و محیط‌زیست از مباحث عمده در محافل مختلف است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر ردپای اکولوژیکی و آزمون فرضیه پناهگاه آلودگی و فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس میباشد. روش بررسی: در این مطالعه، بعد از معرفی شاخص ردپای اکولوژیک به عنوان شاخص تخ أکثرزمینه و هدف: ارتباط بین توسعه و محیط‌زیست از مباحث عمده در محافل مختلف است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر ردپای اکولوژیکی و آزمون فرضیه پناهگاه آلودگی و فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس میباشد. روش بررسی: در این مطالعه، بعد از معرفی شاخص ردپای اکولوژیک به عنوان شاخص تخریب منابع طبیعی، عوامل موثر بر آن طی دوره 2011-1965 و در قالب تخمین مدل تخریب منابع‌طبیعی، با روش اقتصادسنجی خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) بررسی شده و همچنین فرضیه‌های منحنی زیست‌محیطی کوزنتس و پناهگاه آلودگی برای ایران آزمون شده است. در این تحقیق، از متغیرهای تولید ناخالص داخلی، شاخص تجارت آزاد، شهرنشینی، شاخص توسعه انسانی، شاخص توسعه بازارهای مالی به عنوان عوامل موثر بر ردپای اکولوژیک استفاده شده‌است. یافته‌ها: مطابق نتایج بدست آمده درآمد سرانه، آزادسازی تجارت، توسعه بازارهای مالی و شهرنشینی هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت تاثیر مثبت و معنی‌دار و شاخص توسعه انسانی تاثیر منفی و معنی‌دار بر ردپای اکولوژیک سرانه دارند. همچنین نتایج یاد شده فرضیه پناهگاه آلودگی را نیز تأیید میکند؛ ولی فرضیه منحنی زیست‌محیطی کوزنتس تأیید نمی‌شود و رابطه بین درآمد و ردپای اکولوژیکی به شکل N میباشد. مقدار ضریب تصحیح خطای بدست آمده 99/0- است که نشان میدهد در هر دوره 99 درصد از عدم تعادل در ردپای اکولوژیک تعدیل شده و به سمت روند بلند مدت خود نزدیک میشود که نشان از سرعت تعدیل بسیار بالایی است. بحث و نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه رشد اقتصادی در ایران باعث تخریب بیشتر منابع طبیعی میشود. بنابراین، بایستی دولت‌ها به برنامه‌های توسعه توجه ویژهای داشته باشند تا در راستای توسعه پایدار باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
50 - ارزیابی مخاطرات زیست‌محیطی استفاده از مواد یخ‌زدا در عملیات زمستانی (مطالعه کیفیت هیدروشیمیایی آبخوان دشت همدان-بهار)
امیر جمشیدی امیررضا گودرزی پریسا رزمآرازمینه و هدف: با وجود کاربرد گسترده مواد یخ زدا در معابر، پسآب حاصل از آن می تواند به اکوسیستم آسیب وارد نماید. لذا هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر نمک پاشی در عملیات زمستانی محدوده شهری همدان بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه است. همدان از مراکز مهم گردشگری و جزء قطب های أکثرزمینه و هدف: با وجود کاربرد گسترده مواد یخ زدا در معابر، پسآب حاصل از آن می تواند به اکوسیستم آسیب وارد نماید. لذا هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر نمک پاشی در عملیات زمستانی محدوده شهری همدان بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه است. همدان از مراکز مهم گردشگری و جزء قطب های کشاورزی ایران بوده و آلودگی منابع آب آن سلامت کل کشور را به خطر می اندازد. روش بررسی: مدل سازی جریان های زیرسطحی محدوده مورد مطالعه نشان می دهد حرکت پسآب های حاصل از بارش در سطح شهر عمدتاً به سمت آبخوان دشت همدان-بهار (به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی منطقه) است. لذا با انتخاب 24 ایستگاه در نواحی مختلف این آبخوان و انجام نمونه گیری طی ده سال گذشته (1386، 1395)، مشخصات هیدورشیمیایی آنها اندازه گیری و روند تغییرات تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج بیانگر افزایش تدریجی املاح و مواد جامد محلول در آب زیرزمینی دشت بوده که با توجه به همبستگی معنادار (89/0R2 ≥) بین شوری و غلظت سدیم و کلر، علت آن ناشی از مجاورت با مواد یخ زدا ارزیابی شد. میزان مواد آلاینده در تعدادی از چاه ها فراتر از حد مجاز استاندارد ملی و رهنمودهای بین المللی بوده و بعضاً تا 10 برابر مقدار مطلوب برای شرب است. بر پایه معیار ویلکوکس، آب اغلب ایستگاه ها در محدوده C3S1 (باعث کاهش توان حاصل خیزی خاک و اختلال اکوفیزیولوژیکی در محصولات زراعی) و حتی برخی از موارد در رده C4S1 (کاملاً مضر برای آبیاری) می باشد. همچنین توزیع مشابهی از پراکندگی ترکیبات یخ زدا و میزان آرسنیک در جریان های زیرسطحی دشت مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: روند انباشت آلودگی و افت شاخص های هیدروشیمیایی در آبخوان مورد مطالعه بر اثر تماس با مواد یخ زدا، علاوه بر آثار مستقیم مخرب بر سلامتی افراد و زمین های کشاورزی، تهدیدی خطرناک برای افزایش تحرک فلزات سنگین در پیکره های خاکی-آبی منطقه به شمار می رود. لذا بایستی با اتخاد شیوه های نوین، مانند: برنامه پیشگیرانه مقابله با یخ زدگی، مواد یخ زدای دوست دار طبیعت، آسفالت حاوی ترکیبات ضدیخ و روسازی با سیستم گرمایشی، عملیات زمستانی شهر همدان با حداقل تاثیرات منفی زیست محیطی صورت پذیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
51 - کمی‌سازی فشار آشیان انتخابی گونه‌های چوبی در جنگلهای میان‌بند شمال ایران (منطقه مورد مطالعه: بخش گرازبن جنگل خیرود)
سجاد بابایی محمود بیات منوچهر نمیرانیان سحر حیدری مستعلی فاطمه احمدلوزمینه و هدف: شناخت آشیان اکولوژیکی گونه های مختلف در بسیار از مسائل اکولوژیکی ضروری است. آشیان اکولوژیک گونه ها یکی از فاکتورهای مهم در تشخیص الگوی پراکنش درختان بوده و برای کل گونه ها، با بررسی توزیع پراکنش گونه ها قابل‌تشخیص است. مدل های آشیان اکولوژیک اغلب به فهم بیش أکثرزمینه و هدف: شناخت آشیان اکولوژیکی گونه های مختلف در بسیار از مسائل اکولوژیکی ضروری است. آشیان اکولوژیک گونه ها یکی از فاکتورهای مهم در تشخیص الگوی پراکنش درختان بوده و برای کل گونه ها، با بررسی توزیع پراکنش گونه ها قابل‌تشخیص است. مدل های آشیان اکولوژیک اغلب به فهم بیشتر اکوسیستم کمک می نماید. این مدل ها در پیش بینی برآورد تغییرات پایداری اکوسیستم و نسبت پایداری و اکوسیستم ها کاربردی است. روش بررسی: به منظور تعیین فشار انتخابی گونه های مختلف از شاخص های سطح تعادل آشیان انتخابی، سطح غالب آشیان انتخابی و سطح بحران آشیان انتخابی استفاده و 5/41 هکتار از جنگل آموزشی پژوهشی خیرود مورد آماربرداری کامل (صد درصد) قرار گرفت. سپس، مشخص های نظیر قطر برابر سینه درختان اندازه گیری و با استفاده از شاخص های آشیان انتخابی به اندازه گیری فشار انتخابی و سطوح آشیان گونه های راش، بلوط، ممرز، توسکا پرداخته شد. یافته ها: مقدار بدست آمده از فشار انتخابی برای گونه های راش 419/66 ، بلوط 313/28، ممرز 3/261، توسکا 962/36 و نمدار 39/9 به ترتیب محاسبه شد. نتایج نهایی بدست آمده نشان داد گونه ممرز در سطح آشیان غالب، گونه راش و توسکا در سطح آشیان تعادل، گونه بلوط در حد واسط آشیان تعادل و مغلوب و نمدار در سطح آشیان مغلوب بوده است. بحث و نتیجه گیری: گونه ممرز در سطح غالب فشار انتخابی، گونه نمدار در ردیف گونه های با سطح تعادل بحران و گونه بلوط در سطح آشیان بحران نزدیک به سطح تعادل قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که کمی سازی فشار انتخابی یک عامل مهم برای تعیین جایگاه کنونی گونه های در حال انقراض می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
52 - ارزیابی میزان تأثیرگذاری معیارهای طراحی اکولوژیک در باغ چهلستون بهشهر
وحید حیدر نتاج فریال احمدیزمینه و هدف: باغ های کرانه جنوبی دریای خزر به ویژه باغ های بهشهر از نمونه های برجسته باغ سازی ایرانی است که در بستر اکولوژیکی متفاوت با باغ های کویری احداث شده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اکولوژیک و تحلیل عناصر ساختاری باغ چهلستون شکل گرفته است تا به میزان تأ أکثرزمینه و هدف: باغ های کرانه جنوبی دریای خزر به ویژه باغ های بهشهر از نمونه های برجسته باغ سازی ایرانی است که در بستر اکولوژیکی متفاوت با باغ های کویری احداث شده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اکولوژیک و تحلیل عناصر ساختاری باغ چهلستون شکل گرفته است تا به میزان تأثیرگذاری معیارهای طراحی اکولوژیک در طراحی باغ چهلستون بهشر دست یابد.روش بررسی: در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی در سه مرحله تعیین، تبیین و تدقیق استفاده شده است. پس از جمع آوری و برداشت اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای، تفسیر اطلاعات و تبیین انگاره های مشترک در باغ ایرانی انجام شد. در گام بعدی انگاره های به دست آمده در مرحله قبل، در نمونه مطالعاتی (باغ چهلستون بهشهر) مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و میزان تناسب و تطابق محدوده مطالعاتی با اصول طراحی باغ ایرانی ارائه گردیده است. در نهایت میزان تأثیرگذاری معیارهای طراحی اکولوژیک در باغ چهلستون بهشهر از طریق ارزیابی عناصر ساختاری محدوده مطالعاتی ارایه شده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که فرم های مستطیل شکل، الگوی اصلی شکل دهنده منظر باغ چهلستون است. همچنین الگوی شکل دهنده فضاهای سبز (اعم از درخت کاری، گلکاری، چمن و ...) به صورت توده ای پیوسته و مستطیل شکل در کرت های اطراف و نواری ممتد در اطراف راه های اصلی، نشان از اهمیت دید کنترل شده از بیرون به سمت بنا در این نوع مناظر دارد.بحث و نتیجه گیری: استفاده از آب در مغایرت با رطوبت بالای محیط، طراحی در جهت شیب با مداخله در شکل زمین (پلکانی کردن زمین)، عدم تناسب کامل با معماری بومی به واسطه الگوبرداری از باغ ایرانی مناطق کویری، تأمین آب از مکانی دیگر و استفاده از درختان و گل های غیر بومی (درختان همیشه سبز) در محور اصلی باغ در محدوده مطالعاتی نشان می دهد بهره گیری از الگوی باغ ایرانی در توسعه باغ بر بهره گیری از معیارهای طراحی اکولوژیک برای طراحان در اولویت بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
53 - ارایه راهکارهای طراحی اکولوژیکی در مرمت مناظر بومی ایران مبتنی بر ارزیابی الگوهای طبیعی منظر
فریال احمدی ماریا کردجمشیدیزمینه و هدف: مناظر بومی در گذر زمان با مداخلات جوامع بومی در بستر طبیعی شکل گرفته‌اند و واجد ویژگیهای خاص بومی منطقه هستند. راهکارهای اقلیمی، بهره گیری از مصالح بوم آورد و مانند آن ها در توسعه سکونتگاه ها در این مناظر مشهود است اما تاکنون مشخص نگردیده است که الگوی توسع أکثرزمینه و هدف: مناظر بومی در گذر زمان با مداخلات جوامع بومی در بستر طبیعی شکل گرفته‌اند و واجد ویژگیهای خاص بومی منطقه هستند. راهکارهای اقلیمی، بهره گیری از مصالح بوم آورد و مانند آن ها در توسعه سکونتگاه ها در این مناظر مشهود است اما تاکنون مشخص نگردیده است که الگوی توسعه این خدمات با الگوهای بستر طبیعی این مناظر تا چه میزان مطابقت دارند. از این رو پژوهش حاضر در راستای تحلیل میزان انطباق پذیری این الگوها با بهره گیری از رویکرد اکولوژی منظر و طراحی اکولوژیکی شکل گرفته است. روش بررسی: این پژوهش از روش تحقیق کیفی با بهره گیری از رویکرد استنتاجی و تحلیل نمونه های موردی مناظر بومی در ایران (منظر بومی ماسوله، کندوان، ابیانه و اورامان تخت) بهره برده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که الگوهای توسعه خدمات شهری اعم از معابر عمومی، سکونت گاه ها و مانند آن ها با الگوی رشد بستر مناظر بومی مورد مطالعه در هسته های اولیه شکل گیری منطبق می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در مداخله در مناظر بومی جهت طراحی و مرمت در گام نخست باید به شناسایی الگوی پایه بستر طبیعی پرداخت تا از این رهگذر نوع آشفتگی های حادث گردیده در الگوهای طبیی بستر در گذر زمان را شناسایی گردد. در نهایت طراح با تأکید بر نتایج به دست آمده نوع و چگونگی مداخله را به گونه ای تعیین نمایند که از یک سو موجبات مرمت الگوها و ساختار اکولوژیکی منظر را فراهم آورد و از سویی دیگر با ارایه راهکارهای طراحی اکولوژیکی در انطباق پذیری توسعه انسانی با الگوهای طبیعی منظر بکوشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
54 - اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه شهری و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه با استفاده از مدلهای اکولوژیکی، ارزش اطلاعات و همبستگی (نمونه موردی: استان مازندران)
عیسی جوکار سرهنگی محمدعلی زنگنه اسدیزمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی ت أکثرزمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی توسعه شهری، ارزش اطلاعات و همبستگی می باشد. روش بررسی: برای این منظور عوامل اکولوژیکی موثر در تعیین پهنه های مناسب برای توسعه شهری به صورت لایه های اطلاعاتی در محیط ArcGIS تهیه شد. برای تعیین حدود طبقات هر یک از عوامل از مدل اکولوژیکی توسعه شهری استفاده گردید. اما محاسبه وزن طبقات هر عامل با بکارگیری مدل ارزش اطلاعات و از طریق مقایسه مساحت سطوح شهری در پهنه ی هر عامل و مساحت آن در کل منطقه انجام شده است. همچنین وزن عوامل موثر در پهنه بندی با استفاده از مدل همبستگی به دست آمد. سپس با اعمال وزن های مناسب برای هر لایه و اجرای مدل های مذکور نقشه پهنه بندی منطقه به دست آمد. یافته ها: نتایج بیان گر این مطلب است که طبقات ارتفاعی 400-0 و 1800-1200 متر، شیب 6-0 درجه، جهت دامنه شمالی، رسوبات آبرفتی کواترنر، بارش کم تر از 500 و بیش تر از 800 میلی متر، رطوبت کم تر از 60 درصد، خاک نیمه تحول یافته با تراکم پوشش گیاهی 60-30 درصد برای توسعه شهری تناسب بیش تری دارند. بحث و نتیجه گیری: عوامل خاک، جنس، ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی، رطوبت، بارش و جهت دامنه به ترتیب بیش ترین نقش را در مکان گزینی شهرها و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه دارند. همچنین ارزیابی مدل ها نشان داد که مدل ارزش اطلاعات از میزان دقت بالاتری برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
55 - ارزش‌گذاری حفاظتی منطقه حفاظت شده خاییز با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط
سید سعید محقق اسفندیار جهانتاب حسن یگانه احمد بهره بر هدا خوش ظاهرزمینه و هدف: تعیین ارزش های غیر بازاری، برای حفاظت کالاهای زیست محیطی مانند زیست گاه ها و چشم اندازها اهمیت فراوانی دارد. هدف از تحقیق حاضر ارزش گذاری حفاظتی منطقه حفاظت شده خاییز با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط می باشد.روش بررسی: در این تحقیق برای بررسی تأثیر متغیره أکثرزمینه و هدف: تعیین ارزش های غیر بازاری، برای حفاظت کالاهای زیست محیطی مانند زیست گاه ها و چشم اندازها اهمیت فراوانی دارد. هدف از تحقیق حاضر ارزش گذاری حفاظتی منطقه حفاظت شده خاییز با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط می باشد.روش بررسی: در این تحقیق برای بررسی تأثیر متغیرهای توضیحی مختلف بر میزان تمایل به پرداخت پاسخ گویان جهت ارزش حفاظتی از مدل رگرسیونی لوجیت استفاده شد. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل 196 پرسش نامه جمع آوری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد 71 درصد پاسخ گویان تمایل خود را برای مشارکت در حفاظت از منطقه اعلام کردند. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان داد، ضریب متغیرهای گرایش های زیست محیطی، مسوولیت پذیری، توانایی مالی، عضویت در سازمان محیط زیستی و پیشنهاد معنی دار شده است. نتایج مشخص کرد مقدار مورد انتظار تمایل به پرداخت برابر 28/18861 ریال می باشد. ارزش حفاظتی سالانه منطقه مورد مطالعه نیز برابر 7/287382 میلیون ریال تعیین شد. از تقسیم این رقم بر کل مساحت بوم سازگان منطقه مورد مطالعه، ارزش حفاظتی سالانه هر هکتار از این بوم سازگان برابر 8888 هزار ریال (با توجه به مساحت 32332 هکتار منطقه) به دست می آید. پیشنهاد می شود دست کم سالانه معادل 8888 هزار ( ارزش حفاظتی سالانه هر هکتار) ریال برای حفاظت از منطقه خاییز سرمایه گذاری شود. بوم سازگان منطقه مورد مطالعه ارزش های فراوان دیگری ( حفظ آب و خاک، گیاهان دارویی و محصولات فرعی، جذب و ذخیره دی اکسید کربن و تولید اکسیژن، تنوع بیولوژیکیو ... ) هم دارد که ارزش آن ها باید برآورد شود.بحث و نتیجه گیری: انجام این مطالعه در شرایط حاضر گام مهمی به منظور حفاظت مناطق حفاظت شده و منابع طبیعی و حرکت در راستای توسعه پایدار است. از طرفی برای برنامه ریزان، مسوولین و سیاست گزاران توجیهی فراهم می کند تا کمیت و کیفیت منابع طبیعی را حمایت بکنند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
56 - تعیین معیارهای ارزیابی میزان اکولوژیک بودن توسعه‌های سبز شهری (نمونه موردی : کوی سوم شعبان شهر دزفول)
بهجت موسوی محسن تابانزمینه و هدف: با افزایش جمعیت کره زمین و استفاده روزافزون از وسایل حمل و نقل و سوخت های تجدید ناپذیر، مشکلات متعددی دامن گیر شهرهای بزرگ جهان شده است که با تداوم وضع موجود آثار مخربی بر محیط زیست برجای می گذارد. ساخت شهرهای اکولوژیک برای به حداقل رساندن مصرف انرژی، استفا أکثرزمینه و هدف: با افزایش جمعیت کره زمین و استفاده روزافزون از وسایل حمل و نقل و سوخت های تجدید ناپذیر، مشکلات متعددی دامن گیر شهرهای بزرگ جهان شده است که با تداوم وضع موجود آثار مخربی بر محیط زیست برجای می گذارد. ساخت شهرهای اکولوژیک برای به حداقل رساندن مصرف انرژی، استفاده مجدد از منابع، بازیافت و بازتولید و افزایش سرانه فضای سبز که به بهبود وضعیت زندگی و سلامت ساکنان شهر و اجتماع از طریق یک مدیریت و برنامه ریزی شهری یکپارچه کمک می کند، راه حلی بر این مشکل است.روش بررسی: تحقیق حاضر بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی می باشد. در این تحقیق که در آبان ماه 1395 انجام شده است، نمونه های موردی با رویکرد توصیفی، تحلیل شده و معیارهای طراحی در قالب اصول اولیه استخراج شده است. برای سنجش میزان نزدیکی محدوده مورد نظر به محدوده های اکولوژیک، چندین نمونه موفق شهر و محله اکولوژیک، بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی، به امتیازدهی محدوده مورد نظر (کوی سوم شعبان شهر دزفول) به عنوان یکی از محدوده هایی که در گسترش از الگوی توسعه سبز تبعیت کرده، پرداخته شده است، پس از آن فرآیند تبدیل وزن دهی معیارها به شاخصه هایی کمی در قالب مدل وزنی AHP، انجام گرفت و مطابق با نتایج ارزیابی، پیشنهادهایی جهت نزدیکی هر چه بیشتر محدوده مورد نظر به محدوده های اکولوژیک، ارائه شده است.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که از میان معیارهای شهر اکولوژیک، کوی سوم شعبان شهر دزفول به ترتیب با 6/66 درصد در زمینه کاربری زمین و حمل ونقل و با 25/6 درصد در زمینه بازیافت زباله به ترتیب بیشترین و کمترین نزدیکی به استانداردهای محدوده های اکولوژیکی را داراست.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد کوی سوم شعبان شهر دزفول با وجود شکل و اندازه مناسب، سرانه و دسترسی بالا به فضای سبز، با توجه به برخورداری از دیگر شاخصه های شهرهای اکولوژیکی همچون استفاده از حمل و نقل عمومی، انرژی های تجدیدپذیر و مدیریت منابع آب می تواند در تبدیل شدن این محدوده به یک محدوده اکولوژیک موثر باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
57 - شناسایی مهمترین مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک از دیدگاه خبرگان (نمونه مطالعاتی :جزیره مینو)
مرتضی ضامنی سینا رزاقی اصل الهام پورمهابادیانزمینه و هدف: در حال حاضرافزایش جمعیت و ساخت و ساز به بهانه توسعه بویژه در مناطق اکولوژیکی موجب شده است که به منظور استحصال اراضی مسکونی با قطع درختان ، محیط زیست طبیعی دچار تخریب گردد .مسکنی که عموما در این مناطق ساخته می شود با اقلیم این مناطق سازگار نیست و با هدر رفت أکثرزمینه و هدف: در حال حاضرافزایش جمعیت و ساخت و ساز به بهانه توسعه بویژه در مناطق اکولوژیکی موجب شده است که به منظور استحصال اراضی مسکونی با قطع درختان ، محیط زیست طبیعی دچار تخریب گردد .مسکنی که عموما در این مناطق ساخته می شود با اقلیم این مناطق سازگار نیست و با هدر رفت منابع انرژی و آلودگی محیط زیستی، سلامت محیط پیرامونی را به مخاطره انداخته است. این پژوهش سعی دارد به شناسایی مهمترین مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک از دیدگاه خبرگان در جزیره مینو بپردازد.روش بررسی: در این پژوهش داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی و براساس قضاوت خبرگان مبتنی بر روش گلوله برفی جمع آوری شده است و با استفاده از ابزار پرسشنامه وتحلیل سلسله مراتبی AHP داده های پژوهش بررسی شده است.یافته ها: براساس نتایج این پژوهش معیارهای اصلی طراحی مسکن اکولوژیک در جزیره مینو از دیدگاه خبرگان در سه گروه اصلی سازگاری زیست محیطی ،سازگاری اقلیمی و معماری سبز قابل دسته بندی است و مولفه های " طراحی طبیعت گرا و تأمین مطلوب سرانه فضای سبز"، "بهره مندی از نور کافی" و" بهره مندی از تهویه مطلوب" در میان همه مولفه ها از بیشترین اهمیت برخوردار استبحث و نتیجه گیری: با اولویت بندی مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک در جزیره مینو توجه تصمیم گیران دولتی و جامعه محلی به ساخت مسکنی جلب می گردد که در عین توجه به اقلیم و کاهش مصرف انرژی های فسیلی، سازگار با محیط زیست باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
58 - بررسی تأثیر عوامل اقتصادی بر تخریب محیط زیست با استفاده از رویکرد پانل 3SLS (منتخب کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته)
شیما پارسا محمدرضا زارع مهرجردی مریم ضیاآبادی حسین مهرابی بشرآبادیزمینه و هدف: به دنبال افزایش آلودگی های زیست محیطی ناشی از رشد اقتصادی، چالش های زیست محیطی به یکی از مهم ترین دغدغه های سیاست گذاران تبدیل شده است. زیرا آلودگی محیط زیست منجر به اثرات نامطلوب زیست محیطی از جمله تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین شده و در نهایت سبب ت أکثرزمینه و هدف: به دنبال افزایش آلودگی های زیست محیطی ناشی از رشد اقتصادی، چالش های زیست محیطی به یکی از مهم ترین دغدغه های سیاست گذاران تبدیل شده است. زیرا آلودگی محیط زیست منجر به اثرات نامطلوب زیست محیطی از جمله تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین شده و در نهایت سبب تهدید حیات بشر و تخریب اکوسیستم می شود. از این رو هدف این مطالعه بررسی تأثیر عوامل موثر بر تخریب محیط زیست است. روش بررسی: این پژوهش در سال 1398 با استفاده از داده های سری زمانی 26 کشور منتخب در حال توسعه و 17 کشور منتخب توسعه یافته، تاثیر عوامل اقتصادی موثر بر تخریب محیط زیست، طی دوره 2015-1995 مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو برای بررسی وجود منحنی زیست محیطی کوزنتس در کشورهای مورد مطالعه اقدام به برآورد ضرایب متغیرها در سه معادله، رد پای اکولوژیکی، مصرف انرژی و رشد اقتصادی با روش سیستم معادلات همزمان با داده های تابلویی (panel 3sls) شده است زیرا در این روش به علت برازش همزمان معادلات، ضرایب برآورد شده از دقت بالاتری برخوردارند. یافته ها: نتایج برآورد ضرایب مدل با استفاده از تکنیک حداقل مربعات سه مرحله ای با داده های تابلویی بیانگر آن است که وجود فرضیه زیست محیطی کوزنتس در کشورهای توسعه یافته قابل تأیید نمی باشد، زیرا ضرایب مربوط به تولید ناخالص داخلی و مجذور آن به ترتیب منفی و مثبت می باشند، اما در کشورهای در حال توسعه ضرایب متغیرهای تولید ناخالص داخلی و مجذور آن به ترتیب مثبت و منفی بوده که تأیید کننده وجود فرضیه زیست محیطی کوزنتس در این کشورها است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، متغیر مصرف انرژی در هر دو دسته کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تاثیر مثبت و معنادار بر تخریب محیط زیست داشته است، در حالی که متغیر باز بودن تجاری در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته تاثیر منفی و معنادار بر انتشار آلودگی و رد پای اکولوژیکی دارد. بنابراین پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت بالای محیط زیست، همزمان با برنامه ریزی و سیاست گذاری برای رشد اقتصادی بالاتر، وضع قوانین زیست محیطی و به کارگیری تکنولوژی های دوستدار محیط زیست مورد توجه قرار گیرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
59 - بررسی تغییرات ساختار اکولوژیک چهار تپه در سنندج به کمک روش شیء‌گرا و شاخصهای پیوستگی و پیچیدگی
میلاد زندسلیمی بختیار بهرامیزمینه وهدف: تپه‌ها به عنوان یکی از اجزای اصلی ساختار اکولوژیکی در یک شهر تپه ماهوری, متاثر از کنش‌های انسانی و موثر بر آنها هستند. رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین با هدف بررسی اکوسیستم‌های متنوع در مقیاس‌های مختلف، سعی در برقراری تعادل بین کنش‌های انسان و فرایند‌های طبیعی أکثرزمینه وهدف: تپه‌ها به عنوان یکی از اجزای اصلی ساختار اکولوژیکی در یک شهر تپه ماهوری, متاثر از کنش‌های انسانی و موثر بر آنها هستند. رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین با هدف بررسی اکوسیستم‌های متنوع در مقیاس‌های مختلف، سعی در برقراری تعادل بین کنش‌های انسان و فرایند‌های طبیعی دارد. دراین مطالعه تغییرات ساختار اکولوژیکی چهار تپه مهم در سنندج (توس‌نوذر، نیشتمان، ملت و دیدگاه) با استفاده از تصاویر گوگل‌ارث و دوشاخص اکولوژیک در بازه 16 ساله (2020-2004) بررسی شدند. روش بررسی: ساختار اکولوژیکی این تپه‌ها به روش شی‌گرا در شش دسته طبقه‌بندی و تغییرات آنها بررسی شد. همچنین با استفاده از نرم‌افزار FRAGSTATS4,2وضعیت دو شاخص اکولوژیکی FRAC و CONTIGH در تپه‌ها تا مورخ 20/6/1399محاسبه و بررسی شد. یافته‌ها: عناصر انسان ساز درکل تپه‌ها مخصوصا در تپه نیشتمان افزایش (19 درصد) داشته‌اند. همچنین پوشش مراتع مخصوصا در تپه‌های توس‌نوذر و دیدگاه کاهش یافته است (32 درصد). میزان پیچیدگی لکههای منظر در همه تپه‌ها به‌جز توس‌نوذر افزایش و بازهم پیوستگی درهمه تپه‌ها به‌جز توس نوذر کاهش یافته است. بحث و نتیجه‌گیری: حذف مراتع و گونه‌های بوته‌ای، افزایش آتش‌سوزی و خشکسالی‌های اخیر و همچنین افزایش مداخلات انسانی مانند ساخت و ساز و معابر ماشین‌رو, انسجام و جریان‌های اکولوژیک این تپه‌ها را با تهدید جدی مواجه ساخته است. ساده‌تر شدن درعین همگنی اجزای منظر در تپه توس نوذر بیانگر فاصله اجزای منظر از حالت طبیعی خود دارد. علاوه بر آن، کاهش پیوستگی در سه تپه ملت، دیدگاه و نیشتمان بیانگر افزایش تکه تکه شدگی و انقطاع در مناظر طبیعی این تپه‌ها است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
60 - تحلیل ردپای بوم شناختی کربن حاصل از مصرف بنزین و گازوئیل در بخش حمل و نقل شهرستان بندرعباس
معصومه شاهنوری رخشاد حجازی سید علی جوزی سید محمد شبیری یوسفعلی زیاریزمینه و هدف: در میزان استفاده از منابع سوختی تجدیدناپذیر مانند سوختهای فسیلی افزایش بی رویه ای وجود دارد. در چنین شرایطی مقدار زیادی از این سوختها به طور نامطلوب مصرف می شود و هدر می رود. این پژوهش با هدف تعیین ردپای بوم شناختی کربن حاصل از مصرف بنزین و گازوئیل طی سال 1 أکثرزمینه و هدف: در میزان استفاده از منابع سوختی تجدیدناپذیر مانند سوختهای فسیلی افزایش بی رویه ای وجود دارد. در چنین شرایطی مقدار زیادی از این سوختها به طور نامطلوب مصرف می شود و هدر می رود. این پژوهش با هدف تعیین ردپای بوم شناختی کربن حاصل از مصرف بنزین و گازوئیل طی سال 1395 در بخش حمل و نقل شهرستان بندرعباس صورت پذیرفت. روش بررسی: ابتدا سرانه مصرف سوخت بنزین و گازوئیل بخش حمل و نقل شهرستان بندرعباس جهت یک سال برآورد گردید. میزان مصرف سوخت فوق در کلیه وسائط نقلیه از طریق ترازنامه انرژی سال 95 به دست آمد. میزان مصرف بنزین و گازوییل در بخش حمل و نقل به هکتار زمین مورد نیاز برای جبران آلودگی های ناشی از آن سنجیده شد. پس از بدست آوردن ردپای بوم شناختی، مقدار زمین جنگل مورد نیاز در ضریب تعادل (26/1) ضرب شد. یافته ها: مصرف یکساله بنزین شهرستان بندرعباس به میزان 36/448 میلیون لیتر و مصرف گازوئیل به میزان 8/351 میلیون لیتر است. کربن آزاد شده از مصرف بنزین 286،496 تن و کربن آزاد شده از مصرف گازوئیل در بخش حمل و نقل برابر با 257،193 تن می باشد. برای جذب هر 8/1 تن کربن آزاد شده، یک هکتار زمین جنگل مورد نیاز است. ردپای بوم شناختی حاصل از مصرف بنزین 200،547 هکتار جهانی و ردپای هر نفر 295/0 هکتار جهانی است. ردپای بوم شناختی حاصل از مصرف گازوئیل جمعیت شهرستان بندرعباس 180،035 و هر نفر 265/0 هکتار جهانی است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به جمعیت شهرستان و وسعت آن، به هر یک از ساکنان شهر 488/1 هکتار زمین اختصاص می یابد. مصرف زمین ساکنان شهرستان بندرعباس 2/0 برابر بیش از مساحت شهر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
61 - مدلسازی اثرات احتمالی لایروبی کانال خزینی بر زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان، جنوب شرق دریای کاسپی
سعید شربتی سورنا نسیمیزمینه و هدف: زمان تجدیدپذیری آب از شاخص های مهم جهت برآورد میزان سلامتی بوم سازگان های دریایی محسوب می گردد. کانال خزینی دومین راه ارتباطی خلیج گرگان با دریای کاسپی بوده است که در سال های اخیر با کاهش سطح تراز آب دریا و رژیم رسوب گذاری مسدود گردیده است. در این پژوهش جهت أکثرزمینه و هدف: زمان تجدیدپذیری آب از شاخص های مهم جهت برآورد میزان سلامتی بوم سازگان های دریایی محسوب می گردد. کانال خزینی دومین راه ارتباطی خلیج گرگان با دریای کاسپی بوده است که در سال های اخیر با کاهش سطح تراز آب دریا و رژیم رسوب گذاری مسدود گردیده است. در این پژوهش جهت مدل سازی اثرات احتمالی لایروبی کانال خزینی بر زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان نسبت به اجرای به هنگام دو ماژول هیدرودینامیکی و انتقال-پخش مدل دو بعدی مایک21 اف ام اقدام گردیده است. روش بررسی: مدل سازی ها بر روی دو شبکه بی ساختار مثلثی، تحت دو شرایط مرزی باز مختلف و با در نظر گرفتن تنش باد، نوسان آب در دهانه آشورآده-بندرترکمن و کانال خزینی، ورودی رودخانه ها، بارش و تبخیر در طی دوره شاخص اجرا گردید. به منظور تعیین میزان ضریب پخش در خلیج گرگان نسبت به مدل سازی شوری با استفاده از ماژول انتقال -پخش مدل مایک 21 اف ام اقدام گردید. یافته ها: نتایج مدل سازی دو بعدی شوری نشان داد که بهترین ضرایب پخش در خلیج گرگان معادل 350 متر مربع بر ثانیه می باشد. نتایج محاسبه میزان تجدیدپذیری کل آب در خلیج تحت شرایط انسداد کانال خزینی معادل 54 روز و لایروبی کانالی به عرض 170 متر معادل 41 روز بود. بحث و نتیجه گیری: مناسب ترین زمان برای مدل سازی زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان، آغاز روند رو به افزایش درون سالیانه سطح آب در دریای کاسپی می باشد. مقادیر تجدیدپذیری به رژیم هیدرودینامیک و ضریب پخش شوری در خلیج گرگان وابسته می باشد. با توجه به الگوی پادساعت گرد گردش عمومی آب در خلیج گرگان لایروبی کانال خزینی می تواند زمان تجدیدپذیری کل را تا 13 روز کاهش دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
62 - ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج
فرانک فقیری دلنیا حاجی احمدی جمیل امان اللهی فرشید قربانیچکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و أکثرچکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج انجام گرفت. روش بررسی: به این منظور در این پایش 16 نمونه از آب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق جمع‌آوری شد. سپس نمونه‌ها برای تعیین غلظت عناصر آرسنیک، سرب، کادمیوم و روی با روش طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرار‌گرفتند. هم چنین از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک [1](PERI) و شاخص غنی‌شدگی [2](EF) جهت ارزیابی خطر اکولوژیک و از شاخص آلودگی فلزات سنگین [3](HPI) جهت بررسی اثر عناصرسنگین بر سلامت انسان استفاده شد. آنالیز چند متغیره مانند آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی [4](PCA)وشاخص غنی‌شدگی جهت شناسایی پتانسیل منابع انسانی آرسنیک، سرب، کادمیم و روی در رودخانه قشلاق مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت یک گروه از عناصر شامل Pb، Cd و Zn بیش تر از مقادیر زمینه بودند، درصورتی که میانگین غلظت As به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از مقادیر زمینه بود. عامل غنی‌شدگی فلزات سنگین مورد مطالعه در رودخانه قشلاق به صورت Pb> Zn> Cd> As به دست آمد. از سویی، نتایج به دست آمده از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک (PERI) درجه خطر کم را برای فلزات Pb، As و Zn نشان داد اما فلز Cd برای نقاط نمونه ای تحت تاثیر تردد جاده ای دارای خطر اکولوژیک متوسط بود. بحث و نتیجه گیری: . براساس نتایج حاصل از عامل غنی‌شدگی، آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی میتوان گفت که میزان غلظت As بیش تر تحت تاثیر ساختار زمین‌شناسی منطقه (لیتوژنیک) بوده است. غلظت Pb و Cd در چهار منطقه نمونه برداری به طور یکسان تحت تاثیر کشاورزی و تردد جاده ای بوده است. هم چنین مشخص شد که غلظت Zn تحت تاثیر فاضلاب‌های مسکونی قرار دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
63 - مکان یابی طراحی دهکده گردشگری در « دره عشق» گوهر فروزنده شهرکی
گوهر فروزنده شهرکی اسماعیل کهرم حسنعلی لقاییبشر با دگرگونی محیط زیست خود و تغییر و تحولات زیان‌باری که انجام داده، فضای ناخوشایندی را در محیطهای شهری برای خود ساخته است که برای فرار از آن مشتاق به تفریح در طبیعت و دسترسی به نقاطی است که به وسیله نظام حمل و نقل مدرن به سهولت امکان پذیر نباشد. امروزه صنعت گردشگری أکثربشر با دگرگونی محیط زیست خود و تغییر و تحولات زیان‌باری که انجام داده، فضای ناخوشایندی را در محیطهای شهری برای خود ساخته است که برای فرار از آن مشتاق به تفریح در طبیعت و دسترسی به نقاطی است که به وسیله نظام حمل و نقل مدرن به سهولت امکان پذیر نباشد. امروزه صنعت گردشگری که ناشی از نیاز درونی انسان‌هاست به یکی از فعالیتهای مهم و شاخص اقتصادی کشورها تبدیل گشته است و در تأمین منافع ملی کشورها و نیز در بخش اقتصاد، فرهنگ و . . . نقش موثری را ایفا میکند. منطقه «دره عشق» واقع در استان چهار محال و بختیاری یکی از مناطق مستعد برای توسعه طبیعت گردی است. این منطقه توانایی توسعه فعالیتهای مختلف گردشگری از قبیل تماشای حیات وحش ، قایق‌رانی در آب‌های خروشان،کوه‌نوردی و صخره نوردی، صید ورزشی و اردوزنی را دارا میباشد. یکی از استعدادهای بالای منطقه ایجاد برنامه‌های گردشگری عشایری و روستایی است. این منطقه همچنین زیستگاه و رویشگاه گونه‌های گیاهی و جانوری متعددی است که حساسیت منطقه را از لحاظ زیست محیطی افزایش میدهد؛ لذا برای توسعه طبیعت گردی پایدار در این منطقه، لازم است ضمن آن که فعالیت‌هایی که آسایش و آرامش را برای بازدید کنندگان به همراه داشته باشد برنامه ریزی و طراحی گردند، و حساسیت‌های زیستی منطقه اعم از خاک، آب، منابع گیاهی، حیات وحش و ... نیز لحاظ گردند. از این‌رو به‌کارگیری ارزیابی توان اکولوژیک می تواند به عنوان یک روش مطمئن در تعیین کاربریهای حفاظت ،تفرج و... که نهایتاً ناحیه بندی منطقه را شکل میدهد باشد . در این تحقیق مکان یابی دهکده گردشگری به وسیله ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین روش دکتر مخدوم و با استفاده از ابزار GIS صورت گرفته است .در بین مناطقی که توان تفرجی داشته‌اند، منطقه‌ای موسوم به «دره مور» برای تفرج مناسب دیده شد. این منطقه مشرف به آبشار دره عشق بوده و دارای ارزشهای بصری فراوانی است. برای افزایش امکانات رفاهی منطقه در این محدوده سایت‌های اقامتگاهی ، اردوگاهی و خورگشتگاهی در نظر گرفته شده است. این محدوده مرکز تفرج اطلاق می‌گردد و سایر فعالیتهای طبیعت‌گردی که منطقه نیز توانایی آن را داشته باشد و با اهداف حفاظتی منطقه مغایرت نداشته باشد، میتواند در سایر محدوده‌های مناسب تفرج گسترده در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
64 - طراحی مدل نوین ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین ایران به منظور استقرار کاربری توسعه شهری و خدماتی(مطالعه موردی:منطقه ۲۲شهرتهران)
سید علی جوزی سحر رضایانارزیابی توان اکولوژیک به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین در قالب کاربری های انجام پذیر و مورد انتظار است. این تحقیق با هدف طراحی مدل نوین کاربری توسعه شهری و خدماتی به منظور استفاده در مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین ایران صورت پذیرفت. بدین منظور در گام أکثرارزیابی توان اکولوژیک به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین در قالب کاربری های انجام پذیر و مورد انتظار است. این تحقیق با هدف طراحی مدل نوین کاربری توسعه شهری و خدماتی به منظور استفاده در مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین ایران صورت پذیرفت. بدین منظور در گام نخست شناسایی فراوانی عوامل اکولوژیکی پایدار و ناپایدار در گستره سرزمین ایران به انجام رسید. در مرحله بعد از روش دلفی که خود گرایشی از روش های نظریه فازی است برای طرح ریزی مدل استفاده گردید. با تکمیل 750 عدد پرسشنامه نظر سنجی خبرگان گرایش های مورد نظر (گروه دلفی) ، کارشناسایی و تعیین اولویت عوامل اکولوژیکی تأثیر گذار و سنجش میزان ارزش فراوانی هر یک از عوامل به انجام رسید. فرآیند تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه ای با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 11.0 صورت پذیرفت. پس از طراحی، مدل تحت برنامه Arcinfo به سامانه اطلاعات جغرافیایی معرفی گردید. آزمون تحلیل حساسیت مدل، با هدف تعیین میزان تأثیر پذیری جواب های بهینه در مقابل تغییرات معینی از تابع هدف به روش سیمپلکس و با استفاده از نرم افزار Lingo صورت پذیرفت. استفاده از این مدل در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک به هنگام فرآیند تجزیه و تحلیل منابع اکولوژیکی عرصه تحت مطالعه و پس از تولید نقشه واحدهای زیست محیطی به انجام می رسد. در حقیقت نقشه واحدهای زیست محیطی به عنوان نقشه پایه و اساس تصمیم گیری در مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک محسوب می گردد. به منظور سنجش قابلیت ها و کارایی مدل جدید فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک منطقه 22 شهر تهران به مثابة یک مطالعه موردی انجام و نقشه کاربری توسعه شهری و خدماتی تحت برنامه Arc view GIS 3.2a استخراج گردید. نتایج مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک این منطقه با استفاده از مدل نوین نشان می دهد که امتیازات اختصاص یافته به واحدهای زیست محیطی از حداقل صفر تا حداکثر شصت و پنج متغیر است. وجود عوامل محدود کننده ای همچون استقرار برخی واحدهای زیست محیطی در مسیل رودخانه، مناطق عبور گسل و نیز اراضی تپه ماهوری مانع از اختصاص این واحدها به کاربری توسعه شهری و خدماتی می گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
65 - مدل سازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) به روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی (ENFA) در پارک ملی کلاه قاضی، استان اصفهان
مریم امیدی محمد کابلی محمود کرمیکاهش شدید جمعیت پلنگ در سال های اخیر سبب شده است که این گونه با ارزش توسط کمیته بقای گونه هـای اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (SSC/IUCN)، در رده حفاظتی درمعرض خطر انقراض (EN) گنجانده شود. یکی از مهم ترین عوامل در کاهش جمعیت این گونه، تخریب و نابودی زیست أکثرکاهش شدید جمعیت پلنگ در سال های اخیر سبب شده است که این گونه با ارزش توسط کمیته بقای گونه هـای اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (SSC/IUCN)، در رده حفاظتی درمعرض خطر انقراض (EN) گنجانده شود. یکی از مهم ترین عوامل در کاهش جمعیت این گونه، تخریب و نابودی زیستگاه های آن معرفی شده است. لذا شناخت عوامل موثر بر مطلوبیت زیستگاه پلنگ به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت و حفاظت از زیستگاه های باقی مانده می تواند مدیران حفاظت را در انتخاب لکه های مناسب حفاظتی و مدیریت موثر عوامل تاثیر گذار یاری رساند. پارک ملی کلاه قاضی نیز یکی از بهترین و امن‌ترین زیستگاه های این گونه در مرکز ایران محسوب می شود. این مطالعه با هدف تعیین مطلوبیت زیستگاه پلنگ در این پارک ملی و تعیین عوامل موثر بر حضور گونه در زیستگاه در طی سال های 1386 لغایت 1387 با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی (ENFA) و رگرسیون منطقی دوتایی (تحلیل حساسیت) به انجام رسید. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده شامل نقشه حضور طعمه‌ها (پازن، گوسپند وحشی و تشی)، تنوع پستی و بلندی منطقه، شیب، جاده‌ها و معادن بوده است. نتایج نشان می دهد که مهم ترین عامل موثر بر حضور یا عدم حضور پلنگ در این منطقه تحت تاثیر طعمه‌هایش (به ویژه پازن) قرار دارد. به علاوه مطلوب ترین زیستگاه پلنگ در این منطقه در ارتفاعات 1800 تا 2400 متر از سطح دریا، در شیب‌های70-20%، مناطق صخره ای و صعب العبور کوهستانی واقع شده است. این نتایج نشان دهنده اهمیت حفاظت از طعمه‌های پلنگ در تلاش برای افزایش جمعیت آن ها به عنوان مهم ترین و موثرترین رهیافت مدیریتی و حفاظتی برای این گونه ارزشمند است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
66 - مدیریت بهینه پارک جنگلی با تأکید بر توسعه پایدار (مطالعه موردی: پارک جنگلی خرگوش دره منطقه 22 تهران)
اکرم الملوک لاهیجانیان رضا معلمهدف از انجام این تحقیق بررسی فضاهای سبز شهری منطقه 22 تهران به عنوان یک پارک شهری، بازپیرائی، بهینه‎سازی کاربردی نودن اراضی اطراف آن، تجهیز و ساماندهی فضای سبز عمومی پارک می‎باشد، بطوری که ضمن توسعه و بهسازی فضاها و مراکز مناسب و کارا ،پاسخگوئی به نیازهای مختل أکثرهدف از انجام این تحقیق بررسی فضاهای سبز شهری منطقه 22 تهران به عنوان یک پارک شهری، بازپیرائی، بهینه‎سازی کاربردی نودن اراضی اطراف آن، تجهیز و ساماندهی فضای سبز عمومی پارک می‎باشد، بطوری که ضمن توسعه و بهسازی فضاها و مراکز مناسب و کارا ،پاسخگوئی به نیازهای مختلف شهروندان را به همراه داشته باشد و شرایط اکولوژیک این پارک مجموعة فضای سبز مورد نیاز شهروندان را فراهم آورد . روش بررسی: با توجه به اهمیت فضاهای سبز شهری منطقه 22 تهران به عنوان منطقه‌ای نوپا و بکر و اولین منطقه‌ای که قبل از اسکان جمعیت، دارای برنامه‌ها و طرح‌های اسکان بوده، تفرجی پارک خرگوش دره مورد بررسی این تحقیق قرار گرفت این تحقیق یک مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی[1] است. مبتنی بر کسب حقایق و تجزیه و تحلیل علل آن می باشد.جهت برنامه ریزی منسجم برای تفرج تشهروندان و گروههای بازدید کننده و ارایه برنامه های تفرجی در پارک، پرسشنامه ای تنظیم و در محدوده آماری تحقیق توزیع شد. با توجه به زمان مراجعه استفاده کنندگان و انگیزه مراجعه، و مطلوبیت فضای سبز شناخته شده مورد استفاده شهروندان اطلاعات مورد نظر بدست آمد. و نظرات حاصل از آن در یک برنامه منسجم و همه جانبه بدست امد و در برنامه های توسعه پارک در جهت رفع نیاز شهروندان بکار گرفته شد. استخراج و طبقه بندی اطلاعات، محاسبات آماری، ترسیم نمودارهای مورد نیاز بوسیله برنامه Excel انجام گردید. نتایج : حقیق نشان داد مدیریت، احیا و بازسازی پارک ضرورت دارد شرایط پارک با توجه به امکانات و محدودیت های موجود باید مرمت شود. نقش و عملکرد شهری این پارک افزایش یابد و ماهیت جنگلی پارک به سمت یک پارک.شهری تغییر کاربری دهد . یکی از ویژگی های مهم احیاء و بهسازی و طراحی پارک‌جنگلی خرگوش دره ساماندهی مراحل مختلف اجرایی توسعه می باشد که عمده ترین آن رفع بخشی از کمبودهای فضای‌سبز و همگانی شهر تهران به کمک استفاده از قابلیتهای این فضای سبز (نظیر بهبود شرایط اقلیمی، کاهش آلودگی هوا، ایجاد مرکز تفرج و تفریح، و...) از یک طرف و تلفیق استخوان بندی‌منطقه 22 با دخالت دادن عناصر متنوع طبیعی آن در جهت تعریف و مشخص نمودن‌محدوده‌های منطقه، تعریف و تقویت حس جهت یابی و مکان یابی مراکز مسکونی، محل کار، تفریح و استراحت، کاستن فشار زندگی شهروندان و کمک به ایجاد آرامش، کاهش آلودگی‌های‌هوا، صوتی و بصری منطقه و تلفیق شهر و بیرون شهر و ادغام فضای ساخته شده و فضای سبزطبیعی در جهت تعریف مرز زنده شهر در منطقه 22 می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
67 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه‌شهری با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: شهرستان باغملک)
پانته آ آذری علی شیرزادی بابکانزمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با اس أکثرزمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان باغملک مورد ارزیابی قرار گرفته تا پهنه های مناسب برای این منظور مشخص شوند. روش بررسی: به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا معیارهای موثر در توسعه شهری با توجه به تحقیقات انجام یافته در این زمینه و جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شد و در نهایت 5 معیار و 12 زیرمعیار انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، میزان اهمیت معیارها نسبت به هم تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی معیارها وزن دهی شدند. در نهایت لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط10.2 Arc GIS بر اساس منطق فازی ارزش دهی و وزن های به دست آمده به آن ها اعمال گردید و نقشه توان اکولوژیک با استفاده از رویهم گذاری وزنی لایه ها به دست آمد. یافته ها : یافته های به دست آمده نشان می دهد که 65/46 % از کل منطقه مطالعاتی دارای توان کاملاً نامناسب، 62 /39% دارای توان نامناسب، 27/12 % دارای توان متوسط، 17/1 % دارای توان مناسب و 29/0 % دارای توان کاملاً مناسب برای توسعه شهری است. نتیجه گیری: بر اساس نقشه نهایی طبقه بندی می توان نتیجه گرفت که پهنه های مساعد جهت توسعه فیزیکی آتی شهرستان باغملک بیش تر در بخش شمالی گسترش یافته است. از طرفی دیگر جهات جنوب شرقی و شرق به دلیل کوهستانی بودن در توسعه آتی محدودیت بیش تری را اعمال می کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
68 - ارزیابی اثرات محیط‌زیستی توسعه در شهرستان طرقبه شاندیز با به‌کارگیری مدل تخریب
سحر حیدری مستعلی بهمن جباریان امیری افشین علیزاده شعبانیچکیده زمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان داد أکثرچکیده زمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان دادن امکان توسعه در آینده، به تصمیم گیرندگان است. روش بررسی: نخست محدوده شهرستان به 94 شبکه کاری 1600 هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی، تعداد 14 عامل تخریب شناسایی و شدت آن ها تعیین شد. سپس، آسیب پذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب به دست آمد. درنهایت کلیه شبکه ها بر اساس نظریه فازی به 4 پهنه با توانایی توسعه بیش تر، نیازمند بازسازی، نیازمند حفاظت و غیر قابل توسعه تقسیم شدند. یافته‌ها: طبق نتایج نهایی از مجموع 94 شبکه، 22 شبکه که معادل 40/23 درصد مساحت شهرستان است، نیازمند بازسازی، 37 شبکه که معادل 36/39 درصد مساحت شهرستان است، غیر قابل توسعه و 35 شبکه نیز که 22/37 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص می دهد، مستعد توسعه هستند. بحث و نتیجه‌گیری: اثرات فعالیت های مخرب (که عمدتا اثرات مخرب ناشی از فعالیت های گردش گری) در منطقه بارز بوده به طوری که فعالیت های مخربی نظیر تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زباله ریزی و آلودگی رودخانه ها به منطقه از عوامل اصلی تخریبند. از مجموع 94 شبکه، 21 شبکه به دلیل وجود گسل ها و 16 شبکه به دلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت شده بینالود، غیر قابل توسعه می باشند. 35 شبکه دارای اولویت های اول تا سوم توسعه هستندکه دارای تراکم فیزیولوژیک پایین بوده و 22 شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند؛ لذا باید از هرگونه توسعه بدون برنامه ریزی در آینده در این قسمت ها، خودداری شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
69 - مدلسازی کریدور احتمالی پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) بین دو زیستگاه پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق و پارک ملی گلستان با روش کریدور حداقل هزینه
حیدر روحی عبدالرسول سلمان ماهینی حمید رضا رضاییچکیده زمینه و هدف: حفظ و بازگرداندن ارتباط بخش های مختلف سیمای سرزمین نیازمند مدل های ارتباطی و شاخص هایی است که قابل اعتماد و کارآمد باشند. لکه لکه شدگی زیست گاه فرآیند پویایی است که باعث تغییر الگوی زیست گاه در سیمای سرزمین می شود و به طور کلی تکه تکه شدگی پوشش گیاهی أکثرچکیده زمینه و هدف: حفظ و بازگرداندن ارتباط بخش های مختلف سیمای سرزمین نیازمند مدل های ارتباطی و شاخص هایی است که قابل اعتماد و کارآمد باشند. لکه لکه شدگی زیست گاه فرآیند پویایی است که باعث تغییر الگوی زیست گاه در سیمای سرزمین می شود و به طور کلی تکه تکه شدگی پوشش گیاهی و زیستگاه و جدا شدن آن ها از قطعات بزرگ تر را توصیف می کند. مدل سازی حداقل هزینه یک روش مورد استفاده برای تعیین کریدور احتمالی بین تکه های جداشده ی زیست گاه است. روش بررسی: هدف این مطالعه شناسایی زیست گاه های مطلوب برای پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) در پارک ملی گلستان و پناه گاه حیات وحش خوش ییلاق و محدوده ی بین این دو زیست گاه است، با توجه به این که این دو زیست گاه تقریبا نزدیک به هم قرار گرفته اند، اتصال آن ها به منظور حرکت ایمن و در عین حال مصرف حداقل انرژی توسط حیوان نقش بسیار مهمی در جریان ژنی و جلوگیری از انزوای ژنتیکی گونه دارد. یافته ها: در ابتدا مطلوبیت زیست گاه گونه در منطقه ی مورد پژوهش با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی و نرم افزار بایومپر مورد بررسی قرار گرفت. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده به عنوان متغیرهای مؤثر بر حضور گونه شامل ارتفاع، شیب، شاخص پوشش گیاهی (NDVI)، فاصله از جاده ها، فاصله از روستاها، چشمه ها و رودخانه ها بوده است. سپس در ادامه ی این پژوهش بررسی احتمال وجود کریدور بین دو زیستگاه با روش کریدور حداقل هزینه مورد بررسی قرار گرفت بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از نقشه ی کریدور احتمالی نشان داد که بخش های شمالی پناه گاه حیات وحش خوش ییلاق و جنوب پارک ملی گلستان کوتاه ترین و امن ترین مکان برای جابه جایی حیوان است. حفاظت از این نواحی مهم از اهمیت به سزایی برخوردار است. زیرا بهترین کریدورهایی که پلنگ می تواند از طریق آن بین دو زیست گاه جابه جا شود، در این بخش قرارگرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
70 - طراحی پارک اکولوژیک؛ گامی در راستای پایداری زیست محیطی شهرها (مطالعه موردی: ارتفاعات جنوب غربی مشهد)
سپیده موحد حسنعلی لقایی فرح حبیبزمینه و هدف: امروزه وضعیت موجود شهرها نه تنها بر ایجاد فضای سبز وسیع برنامه ریزی شده حکم می کند، بلکه بیش از هر زمان دیگر خواهان فضای سبز به منظور برقراری موازنه اکولوژیکی در مقابل محیط های ساخته شده است. دراین زمینه پارک های اکولوژیکی که از دهه آخر قرن گذشته مطرح شده ا أکثرزمینه و هدف: امروزه وضعیت موجود شهرها نه تنها بر ایجاد فضای سبز وسیع برنامه ریزی شده حکم می کند، بلکه بیش از هر زمان دیگر خواهان فضای سبز به منظور برقراری موازنه اکولوژیکی در مقابل محیط های ساخته شده است. دراین زمینه پارک های اکولوژیکی که از دهه آخر قرن گذشته مطرح شده اند، می توانند عامل مؤثری در برطرف کردن این مشکلات باشند. هدف کلی تحقیق، بهبود شرایط محیطی شهر در راستای ارتقاء پایداری زیست محیطی از طریق طراحی پارک اکولوژیک و ایجاد ارتباط میان محیط انسان ساخت و بسترهای بکر طبیعی موجود در شهر هم چون ارتفاعات است، تا بتوان بستر مناسبی را به عنوان پشتوانه ی اقتصادی-علمی جهت آموزش و ایجاد فرهنگ صحیح زیست محیطی فراهم نمود. روش بررسی: تحقیق حاضر از لحاظ روش، با اتکا به شیوه های توصیفی و تحلیلی انجام شده است. در این تحقیق، ارتفاعات جنوب غربی مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. پس از انجام مطالعات پایه، بررسی نمونه های موردی، امکان سنجی و ارزیابی توان اکولوژیک محدوده ، خروجی به صورت راهکارها و پهنه های مناسب جهت بارگذاری با بهره گیری از مدل مخدوم و با توجه به مدل های اکولوژیک ارایه گردیده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد از کل مساحت محدوده ی مورد مطالعه حدود 35درصد آن قابل بارگذاری می باشد و مابقی باید به عنوان حوزه های بکر طبیعی مد نظر قرار گیرد. در بخش قابل بارگذاری، پهنه بندی ها به نحوی است که در لبه های متصل به شهر با شیب کمتر، بارگذاری سنگین تر بوده و با نفوذ به داخل سایت و ارتفاعات از میزان بارگذاری کاسته شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد در فرآیند طراحی پارک اکولوژیک به عنوان نمونه ی طراحی اکولوژیک، باید معیارها و فعالیت هایی مد نظر قرار گیرد که آن ها را از سایر پارک ها متمایز می سازد. هم چنین در فرآیند طراحی با ارزیابی توان اکولوژیک، توجه نمودن به لایه های زیست محیطی پایه و بومی سازی مدل های اکولوژیک جهت بارگذاری، می توان به بالاترین درصد بهره وری محیطی و کمترین تأثیرات منفی بر محیط زیست دست یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
71 - تعیین شاخص ED50 در یک خاک آهکی آلوده‌شده با غلظت‌های مختلف نیکل
منصوره ملحان سعید حجتی نعیمه عنایتی ضمیرزمینه و هدف: خصوصیات میکروبی خاک از جمله زیست توده میکروبی، تنفس میکروبی و معدنی شدن نیتروژن می توانند شاخص هایی برای نشان دادن تنش ناشی از آلودگی فلزات سنگین بر عملکرد و کیفیت خاک باشند. هدف از این تحقیق اندازه گیری فعالیت های میکروبی خاک، برای مشخص کردن اثرات سمی غلظت أکثرزمینه و هدف: خصوصیات میکروبی خاک از جمله زیست توده میکروبی، تنفس میکروبی و معدنی شدن نیتروژن می توانند شاخص هایی برای نشان دادن تنش ناشی از آلودگی فلزات سنگین بر عملکرد و کیفیت خاک باشند. هدف از این تحقیق اندازه گیری فعالیت های میکروبی خاک، برای مشخص کردن اثرات سمی غلظت های مختلف نیکل بر کیفیت خاک و تعیین غلظت بازدارندگی 50 درصد (ED50 ) نیکل می باشد. روش بررسی: این آزمایش در سال 1395 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام یافت. فاکتورهای آزمایشی شامل فلز نیکل در شش سطح (صفر، 50، 100، 150، 300 و 600 میلی گرم در کیلوگرم) و دو دوره انکوباسیون (15 و 60 روزه) بود. یک نمونه خاک با نمک کلرید نیکل به طور یکنواخت برای ایجاد غلظت های مختلف آلوده شد. پس از سپری شدن دوره انکوباسیون 15 و 60 روزه، تنفس میکروبی، کربن زیست توده میکروبی، جمعیت هتروتروف ها و ضریب متابولیک نمونه ها اندازه گیری گردید و با توجه به نتایج به دست آمده مقدار ED50 خاک تعیین شد. یافته ها: اثر متقابل سطوح نیکل و دوره انکوباسیون در سطح یک درصد بر تمام ویژگی های اندازه گیری شده به جز کربن زیست توده میکروبی و ضریب متابولیکی معنی دار بود. با گذشت زمان و افزایش غلظت نیکل، جمعیت باکتری های هتروتروف، تنفس و کربن زیست توده میکروبی نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی داری را در سطح یک درصد نشان دادند. کمترین مقدار تنفس میکروبی، کربن زیست توده میکروبی و جمعیت باکتری های هتروتروف در پایان دوره انکوباسیون 60 روزه و در غلظت 600 میلی گرم در کیلوگرم، به ترتیب با کاهش 07/77، 72/75 و 99/99 درصد نسبت به تیمار شاهد اندازه گیری شد. با افزایش زمان انکوباسیون، مقدار ED50 (میلی گرم بر کیلوگرم) نیکل در مورد تنفس میکروبی، کربن زیست توده میکروبی و جمعیت باکتری های هتروتروف افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: بر پایه نتایج حاصل از این پژوهش آلودگی نیکل فعالیت های بیولوژیکی خاک را تحت تأثیر قرار می دهد و غلظت 100 میلی گرم بر کیلوگرم نیکل در خاک به عنوان غلظت آستانه نیکل در این خاک تعیین شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
72 - ارزیابی منطقه شکار ممنوع مرور به منظور تبدیل به یک منطقه حفاظت شده
مهدیه یزدی محمود کرمی محمود شریعتزمینه و هدف: برای حفاظت از تنوع زیستی که اهمیت آن همه جا بر سر زبانهاست و خود به سبب سرعت تخریب منابع طبیعی تجدید شونده کشور هر روز بیشتر در معرض تهدید قرار می گیرد، تنها راه حل مناسب، تقویت و توسعه مناطق تحت حفاظت می باشد. در ایران علاوه بر مناطق چهارگانه حفاظتی، مناطق أکثرزمینه و هدف: برای حفاظت از تنوع زیستی که اهمیت آن همه جا بر سر زبانهاست و خود به سبب سرعت تخریب منابع طبیعی تجدید شونده کشور هر روز بیشتر در معرض تهدید قرار می گیرد، تنها راه حل مناسب، تقویت و توسعه مناطق تحت حفاظت می باشد. در ایران علاوه بر مناطق چهارگانه حفاظتی، مناطقی نیز تحت عنوان مناطق شکار ممنوع نیز به عنوان نمونه هایی از مناطق طبیعی مستعد و ارزشمند این مرز و بوم به منظور حفاظت از تعادل بوم‌شناختی طبیعت و جلوگیری از انقراض نسل گونه‌های مهم گیاهی و جانوری مدیریت می شوند که بدون شک منطقه شکارممنوع مرور یکی از زیباترین آنهاست. این منطقه با وسعتی معادل 81373 هکتار در قسمت غرب شهرستان میبد و شمال شرق شهرستان صدوق در استان یزد واقع شده است. در این مطالعه، ارزیابی توان سرزمین مرور با نگرش حفاظت منطبق با معیارهای آی یو سی ان، برای اولین بار به منظور ارتقاء عنوان حفاظتی منطقه به انجام رسیده است. روش بررسی: در ارزیابی این منطقه از روش تجزیه و تحلیل سیستمی، مدل های اکولوژیکی مخدوم 1380 و ابزار GIS استفاده شده است. در قالب این فرایند پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی با تلفیق و رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی در سامانه ArcGIS ، نقشه یگانهای زیست محیطی منطقه به همراه جدول ویژگیهای واحد، ایجاد و طی فرایند زون بندی کاربریهای مناسب برای منطقه مشخص و نسبت به ارزیابی توان منطقه اقدام شد. در نهایت با تطبیق نتایج به دست آمده با سیستم طبقه بندی مناطق حفاظت شده در سطح ملی و بین المللی عنوان حفاظتی منطقه تعیین شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از بررسی منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی، ناحیه مورد مطالعه با داشتن 6 زون اصلی، امن (%25/4)، حفاظتی (%62/41)، تفرج گسترده (%3/26)، تفرج متمرکز (%4/9)، استفاده ویژه (%25/1) و سایر استفاده ها (%18/17) و اختصاص نزدیک به نیمی از مساحت منطقه (%87/45) به کاربری حفاظت، علیرغم وسعت کم نواحی با آسیب پذیری زیاد، توانایی خود را برای قرار گرفتن در رده حفاظتی بالاتر نشان می دهد. لذا سنجش نتایج مطالعه با شرایط یک منطقه حفاظت شده مطابق با معیار های موجود بیانگر این مطلب است که، منطقه شکار ممنوع مرور، با داشتن مساحتی به نسبت وسیع، تنوع اکوسیستمی زیاد (کوهستانی، دشتی، تپه ماهوری) همراه با تنوع گونه ای قابل توجه (52گونه گیاهی و82 گونه جانوری) و بالطبع ارزشهای بالای حیات وحش بویژه ارزش های اقتصادی، بیولوژیکی، علمی- آموزشی، همچنین وجود جاذبه های گردشگری از ارزش حفاظتی بالایی برخوردار است و می تواند در طبقه بندی 4 گانه مناطق کشور به عنوان منطقه حفاظت شده و در طبقة (V) پنج IUCN یعنی مناطق تحت مدیریت برای حفاظت منظر معرفی گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
73 - بررسی پتانسیل و توان اکولوژیک توسعه صنعتی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: توسعه شهرک صنعتی سمنان)
حمید رحیمی‌پور علی اصغر آل شیخ فاطمه خسروی زهرا صمدی طاریزمینه و هدف: توجه به مساله توان سرزمین برای استقرار صنایع جهت پیشگیری از بحران های محیط زیستی محتمل و همچنین استفاده شایسته و پایدار از جمیع امکانات پهنة سرزمین، یکی از موضوعات حایز اهمیتی است که در سال های اخیر مورد توجه برنامه- ریزان قرار گرفته است. در مطالعه حاضر با أکثرزمینه و هدف: توجه به مساله توان سرزمین برای استقرار صنایع جهت پیشگیری از بحران های محیط زیستی محتمل و همچنین استفاده شایسته و پایدار از جمیع امکانات پهنة سرزمین، یکی از موضوعات حایز اهمیتی است که در سال های اخیر مورد توجه برنامه- ریزان قرار گرفته است. در مطالعه حاضر با توجه به ضرورت تعیین توان اکولوژیک سرزمین برای کاربری های مختلف پیش از اجرای توسعه، توان سرزمین برای توسعه شهرک صنعتی سمنان مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: در ارزیابی مذکور از روش ارزیابی چند معیاره (MCE)[1] بر اساس مدل اکولوژیکی توسعه صنعتی مخدوم استفاده شده است. در قالب این فرآیند، ابتدا منابع محیط زیستی منطقه شناسایی گردیده سپس با تلفیق و رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (GIS)[2] نسبت به ارزیابی توان منطقه اقدام گردید. نتیجه گیری: نتیجه بررسی حاکی از آن است که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی، حدود 75% از کل منطقه مورد مطالعه برای توسعه کاربری صنعتی دارای توان نسبتا مناسب(طبقه2) بوده و سایر منطقه دارای شرایط نامناسب می باشد ولی با حذف پارامتر ارتفاع که آخرین اولویت را در مدل به خود اختصاص داده است کل منطقه در توان نسبتا مناسب (طبقه2) قرار می گیرد. [1]- Multi Criteria Evaluation [2] - Geographic Information System تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
74 - زون بندی منطقه ی حفاظت شده ملوسان با استفاده از GIS
منیره مرادپناه هاجر مرادپناهزمینه و هدف: زون بندی در مدیریت پارکها و مناطق حفاظت شده راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شوددر این مطالعه سعی شده تا با زون بندی منطقه حفاظت شده ملوسان، زمینه را برای مدیریت بهینه منطقه مذکور أکثرزمینه و هدف: زون بندی در مدیریت پارکها و مناطق حفاظت شده راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شوددر این مطالعه سعی شده تا با زون بندی منطقه حفاظت شده ملوسان، زمینه را برای مدیریت بهینه منطقه مذکور فراهم آورد تا به اهداف حفاظتی مورد تاکید سازمان حفاظت محیط زیست و مجامع محیط زیستی بین المللی دست یافت. روش بررسی: منطقه ی حفاظت شده ی ملوسان، با سیمای کوهستانی، دره ها و پناهگاههای فراوان و با وسعت 9513 هکتار در استان همدان در فاصله ی 24 کیلومتری شمال غربی شهرستان نهاوند واقع شده است. در فرآیند زون بندی پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی(در مقیاس 25000: 1) با تجزیه تحلیل و جمع بندی داده های اکولوژیکی(مبتنی بر رهیافت سیستمی) 5097 واحد زیست محیطی در منطقه تفکیک گردید، سپس مدل های اکولوژیکی ویژه تهیه شد و از مقایسه آنها با جدول یگانهای زیست محیطی، این یگانها برای زونهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، اولویت بندی و ساماندهی زونها به شیوه ی رایج آن در ایران انجام گرفت و نقشه زون بندی به عنوان واحدهای برنامه ریزی در منطقه تهیه گردید. یافته‌ها: نتیجه ی حاصل از زون بندی در منطقه ی حفاظت شده ی ملوسان نشان می دهد زون های حفاظتی 21. 50 %، سایر استفاده ها 48. 36%، تفرج گسترده 21. 13%، بازسازی 09. 0%، تفرج متمرکز 01. 0% و زون سپر 7. 28 % از کل مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتیجه‌گیری: جمع بندی نتایج تحقیق نشان داد که باید با استفاده از تدبیر مدیریتی دراین مکانها شرایط را هم برای حفظ ارزشهای اکولوژیکی و هم توسعه و بهره برداری بهینه مهیا کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
75 - بررسی اثر ورود دام بر تغییرات آشیان اکولوژیک آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) (مطالعه موردی: منطقه شکار ممنوع قراویز، کرمانشاه)
پیمان کرمی یحیی اسماعیل‌پور مظفر شریفیزمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام به‌عنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپه‌ماهوری یکی از بهترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی د أکثرزمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام به‌عنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپه‌ماهوری یکی از بهترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی در غرب کشور است که ورود دام‌های روستاییان و عشایر از مهمترین مسایل پیش روی آن است. هدف این تحقیق مقایسه آشیان اکولوژیک پاییزه و زمستانه دام اهلی (گوسفند و بز) و آهوی ایرانی است. روش بررسی: جهت مدلسازی زیستگاه آهو از نقاط حضور گونه و 14 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، فاصله از مناطق توسعه انسانی، فاصله از روستا، فاصله از پاسگاه‌های مرزی، فاصله از نقاط حضور دام، فاصله از چشمه و آبشخور، فاصله از آبراهه و فاصله از روستا و برای دام‌های منطقه نیز از نقاط حضور دام و 9 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و آبشخور و فاصله از نقاط حضور آهو استفاده شد. مدلسازی به روش تجزیه و تحلیل آشیان اکولوژیک (ENFA) در نرم‌افزار بایومپر انجام گرفت. یافته‌ها: آهوان و دام‌ها در هر دو فصل به تراکم پوشش گیاهی کم و جهت‌های جنوبی گرایش داشتند. آهوان در هر دو فصل به تیپ پوشش گیاهی Poa bulbosa-Annual grasses و دام‌های منطقه در فصل پاییز و زمستان به ترتیب به تیپ‌های پوشش گیاهی Astragalus spp.Amygdalus scoparia Salsola rigida و Poa bulbosa-Annual grassesگرایش داشتند. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مطلوبیت زیستگاه دام و آهوی ایرانی در دو فصل پاییز (8/0R=) و زمستان (65/0R=) همبستگی وجود دارد (05/0>P-value). زیستگاه مطلوب آهوان در فصل پاییز به مقدار بیشتری با دام مشترک است. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، حاشیه گرایی آشیان اکولوژیک آهوان از فصل پاییز (05/1) به زمستان (48/1) باریک میشود. درحالی‌که آشیان اکولوژیک دام‌ها از پاییز (927/0) به زمستان (836/0) وسیع‌تر می‌گردد. نتایج نشان میدهد فشار ناشی از ورود دام‌های روستاییان و عشایر در باریک شدن آشیان اکولوژیک آهوان تأثیرگذار بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
76 - مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی آبشار مارگون فارس با تأکید بر ارزیابی اکولوژیکی موزاییک منظر بستر
فریال احمدی محمدرضا بمانیان اصغر محمدمرادیزمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی بستر حفاظت شده آبشار مارگون فارس، به مثابه اکوسیستم زنده و پویای منطقه مارگون و بر مبنای اصول مرمت منظر در مناظر طبیعی، شکل گرفته است تا از این رهگذر علاوه بر ارتقاء کیفیت محیط طبیعی بستر، موجبات انگیزش حضور هر أکثرزمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی بستر حفاظت شده آبشار مارگون فارس، به مثابه اکوسیستم زنده و پویای منطقه مارگون و بر مبنای اصول مرمت منظر در مناظر طبیعی، شکل گرفته است تا از این رهگذر علاوه بر ارتقاء کیفیت محیط طبیعی بستر، موجبات انگیزش حضور هر چه بیشتر گردشگران به این بستر ها را فراهم آورد. روش بررسی: به منظور انجام این پژوهش از روش های تحقیق توصیفی تحلیلی و موردی و از شیوه های تحقیق مرور متون و منابع، مشاهده و بهره گیری از اسناد تصویری، استفاده شده است. با تآکید بر هدف اصلی پژوهش مبتنی بر دست یابی به راهکارهای مرمت اکولوژیکی محدوده مطالعاتی، نخست به تحلیل و بررسی جریان ها و ساختار موزاییک منظر طبیعی آبشار مارگون فارس، از طریق آنالیز عکس های هوایی این منطقه، پرداخته شده است. با این تحلیل ها، آشفتگی های حال حاضر این منظر شناسایی شده است. در نهایت با تأکید به یافته های به بدست آمده از تحلیل و ارزیابی اکولوژی منظر این منطقه، پیشنهادات طراحی در زمینه حفاظت و ارتقاء ارزش های اکولوژیکی بستر داده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که منظر طبیعی مارگون، هم اکنون با آشفتگی هایی چون تخریب تنوع گونه های زیستی ( گیاهی و جانوری)، فرسایش شدید به وجود آمده در نتیجه تخریب گیاهان رودکناری و جنگل ها ( که به واسطه چرای بی رویه دام و مصارف کشاورزی به وجود آمده است)، آلودگی های صوتی و زیست محیطی، وجود پسماندهای در مجاورت حرایم طبیعی آبشار مارگون ، عدم مسئولیت گردشگران و جوامع محلی در زمینه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، شکار غیر مجاز آبزیان، پرندگان و حیوانات و کاهش میزان آب در نتیجه ی تغییرات آب و هوایی مواجه می باشد که موجبات تنزل کیفیت اکولوژیکی منظر را فراهم آورده است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته های حاصل از این پژوهش بر حفاظت مطلق از محدوده درختزارهای رودکناری با حذف فعالیت های ناسازگار، تثبیت عوارض طبیعی بستر با ارتقای پوشش گیاهی بومی از طریق کاشت و تکثیر نمونه های موجود زاگرسی منطقه، حفاظت از پوشش گیاهی شکننده پای آبشار از لگد کوب شدن توسط گردشگران با ارائه و طراحی دسترسی متفاوت به آبشارمارگون، حفاظت از زیستگاه های حیات وحش منطقه و حذف پارکینگ گردشگری از محدوده حرایم درختزارهای رودکناری تأکید دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
77 - The Impact of Geometric Proportions on Daylight Performance and the Proportions Derived From Nature in Traditional Houses (Case study:Ardabil’s Houses)
M. Javadi nodeh A. Shahcheraghi AR. AndalibThis study attempts to determine the compatibility of common geometric proportions used in traditional houses with daylight performance and natural proportions of the surrounding physical environment so as to recognize the most compatible structural layout with nature. أکثرThis study attempts to determine the compatibility of common geometric proportions used in traditional houses with daylight performance and natural proportions of the surrounding physical environment so as to recognize the most compatible structural layout with nature. To this end, 28 shahneshin rooms were chosen from 21 traditional houses in Ardabil. Moreover, they were observed to have the highest level of overlap with the frequency perimeter zone of daylight. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
78 - مدل اکولوژیکی توسعه اکوتوریسم در جزیره هرمز با تأکید بر توسعه پایدار
پانته‌آ نامداری اکرم الملوک لاهیجانیان محسن دهقانی قناتغستانی محمد صدیق مرتضویزمینه و هدف: یکی از مهمترین گام‌ها در مدیریت و برنامهریزی برای توسعه اکوتوریسم، داشتن شناخت کافی از محیط‌زیست آن منطقه است. پژوهش حاضر، در جزیره هرمز واقع در تنگه خلیج‌فارس صورت گرفته است که دارای جاذبه‌های منحصربه‌فرد طبیعی میباشد. هدف تعیین مدل و پهنه‌های اکولوژیکی أکثرزمینه و هدف: یکی از مهمترین گام‌ها در مدیریت و برنامهریزی برای توسعه اکوتوریسم، داشتن شناخت کافی از محیط‌زیست آن منطقه است. پژوهش حاضر، در جزیره هرمز واقع در تنگه خلیج‌فارس صورت گرفته است که دارای جاذبه‌های منحصربه‌فرد طبیعی میباشد. هدف تعیین مدل و پهنه‌های اکولوژیکی مناسب جهت توسعه اکوتوریسم در جزیره هرمز با توجه به اصول توسعه پایدار است.روش بررسی: در این تحقیق از تکنیک (ضعف، قوت، فرصت و تهدید) یا ([1]SWOT)، فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی ([2]AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی ([3]GIS) استفاده‌شده است. در ابتدا تکنیک SWOT، وضعیت فعلی گردشگری جزیره را در محیط رقابتی نشان داد، سپس، 5 معیار و 16 زیر معیار برای بررسی پتانسیل اکولوژیک اکوتوریسم جزیره توسط خبرگان حوزه گردشگری منطقه، انتخاب شد و پس از ارزش‌گذاری این معیارها با روش AHP، مدل اکولوژِیکی تعیین گردید و لایه‌های رقومی مربوط معیارها و زیر معیارها در محیط GIS تهیه و تلفیق شدند که درنهایت منجر به نقشه پهنه‌بندی معیارهای اکولوژیک اکوتوریسم جزیره هرمز در چهار طبقه (بسیار مناسب تا ضعیف) گردید.یافته‌ها: یافته‌ها نشان میدهد که 8 کیلومترمربع از زمین‌های جزیره هرمز در طبقه بسیار مناسب، 13 کیلومترمربع در طبقه مناسب،15 کیلومترمربع در طبقه متوسط و 6 کیلومترمربع از این پهنه‌ها در طبقه ضعیف قرار دارند. این نواحی به ترتیب اولویت شامل: نواحی مرکزی، شرقی، جنوبی، شمالی و غربی می‌باشند، بنابراین جزیره دارای پتانسیل اکولوژیکی بالایی است.بحث و نتیجه‌گیری: توسعه اکوتوریسم در جزیره هرمز، سبب ارتقای سطح اقتصاد منطقه و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی می‌گردد. این نتایج میتواند به‌عنوان یک نقشه راه برای مدیران (محلی و ملی) و سایر سازمان‌های مرتبط در حوزه مدیریت منابع گردشگری عمل کرده و به ایجاد یک برنامه مدیریت جامع گردشگری در منطقه با توجه به اصول توسعه پایدار کمک نماید.5- Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats[2]- Analytic Hierarchy Process[3]- Geographic Information System تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
79 - اولویت‌بندی مؤلفه‌های توسعه پایدار در برنامهریزی پارکهای اکولوژی نمونه موردی: (کوه پارک مشهد)
تکتم حنایی سید مسلم سیدالحسینی الناز خلیلیزمینه و هدف: با بررسی و مرور مطالب گذشته در دو حوزه‌ی پارک اکولوژی و توسعه پایدار میتوان به این نتیجه رسید که بیشتر مطالعات بر روی مفاهیم و مؤلفه‌های این دو حوزه به‌صورت جداگانه تأکید داشته‌اند و مطالعه‌ای در خصوص ادغام این دو حوزه و تأثیرات متقابل آنها بر رویهم انجا أکثرزمینه و هدف: با بررسی و مرور مطالب گذشته در دو حوزه‌ی پارک اکولوژی و توسعه پایدار میتوان به این نتیجه رسید که بیشتر مطالعات بر روی مفاهیم و مؤلفه‌های این دو حوزه به‌صورت جداگانه تأکید داشته‌اند و مطالعه‌ای در خصوص ادغام این دو حوزه و تأثیرات متقابل آنها بر رویهم انجام‌نشده است، برای همین منظور هدف اصلی این پژوهش شناسایی مؤلفه‌های پارکهای اکولوژی و اولویت‌بندی آنها با رویکرد توسعه پایدار شهری است. روش بررسی: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از حیث ماهیت و روش انجام کار توصیفی - تحلیلی و روش تحقیق آن کمی است. برای سؤالات پرسشنامه 28 نفر از کارشناسان فعال در حوزه توسعه پایدار و فضای سبز مشهد با روش تمام شماری انتخاب شده است. تحلیل نتایج، باتوجه‌به نوع طیف مورداستفاده در پرسش‌ها، از معادلات ساختاری و تحلیل عاملی توسط نرم‌افزار Smart Pls و SPSS استفاده‌شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که مقدار اهمیت مؤلفه‌های اصلی در پارک اکولوژیکی به ترتیب امتیاز شامل پایداری زیست‌محیطی 89 درصد، پایداری اجتماعی - اقتصادی 55 درصد و پایداری کالبدی - عملکردی 57 درصد است، بنابراین بالاترین اولویت با متغیر پایداری زیست‌محیطی و کمترین اولویت پایداری اجتماعی - اقتصادی است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش بیان میکند که اولویت شاخصهای پارکهای اکولوژی در راستای ارتقای توسعه‌ی پایدار به ترتیب اولویت شامل پایداری انرژی - ساختمان اداری، پایداری انرژی - زیست‌محیطی، تنوع زیست بومی، حفاظت - زیست‌محیطی، رفاه و سلامت زیستی، عدالت اجتماعی، امنیت اقتصادی، مشارکت و حضورپذیری، انعطاف عملکردی، تنوع کالبدی، منظر سبز، تنوع مسیرها، حمل‌ونقل پایدار، پیاده مداری و خلاقیت عملکردی است. در کوه پارک مشهد در بین سه مؤلفه اصلی بیشترین امتیاز مربوط به پایداری زیست‌محیطی به دلیل وجود بستر طبیعی کوهستان و کمترین امتیاز پایداری اجتماعی اقتصادی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
80 - اثرات جهانی شدن، رشد اقتصادی، توسعه مالی بر ردپای اکولوژیکی در ایران (تجزیه‌وتحلیل رگرسیون کوانتایل)
مریم محمدی نیا غلامرضا عباسی بیژن باصری رضا رحیمیزمینه و هدف: رشد اقتصادی و توسعه مالی پیامدهای نا‌گواری به‌خصوص در زمینه محیط‌زیست و منابع طبیعی به همراه داشته است، زیرا بیشتر فعالیتهای اقتصادی در ارتباط تنگاتنگ با محیط‌زیست بوده و در حقیقت میتوان بیان نمود که سرنوشت محیط‌زیست و رشد اقتصادی جوامع به یکدیگر وابسته أکثرزمینه و هدف: رشد اقتصادی و توسعه مالی پیامدهای نا‌گواری به‌خصوص در زمینه محیط‌زیست و منابع طبیعی به همراه داشته است، زیرا بیشتر فعالیتهای اقتصادی در ارتباط تنگاتنگ با محیط‌زیست بوده و در حقیقت میتوان بیان نمود که سرنوشت محیط‌زیست و رشد اقتصادی جوامع به یکدیگر وابسته است در مطالعه حاضر به بررسی اثرات جهانی شدن، رشد اقتصادی، توسعه مالی بر رد پای اکولوژیکی در ایران پرداخته شده است. روش بررسی: برای انجام این پژوهش از مدل رگرسیون کوانتایل و برای دوره زمانی 1400-1360 استفاده شد. این روش به‌تدریج به روش جامعی برای تجزیه‌وتحلیل آماری مدلهای خطی و غیرخطی متغیرهای پاسخ، درزمینه های مختلف تبدیل گردیده است. یافته ها: بر اساس نتایج؛ در چارک‌های (پایین) اول و دوم؛ جهانی شدن اقتصادی، رشد اقتصادی، مصرف انرژی، توسعه مالی و تراکم جمعیت بر ردپای اکولوژیکی ایران اثر مثبت دارد و از چارک‌های سوم و چهارم به بعد شدت تأثیرگذاری آن بر ردپای اکولوژیکی ایران افزایش می‌یابد. به عبارتی شاخصهای جهانی شدن، رشد اقتصادی و توسعه مالی در چارک اول (Q25) و دوم (Q50)، با ردپای اکولوژیکی ایران دارای یک همبستگی زمانی مثبت میباشد. سپس، با دور شدن مؤلفه‌های تأخر و حرکت به سمت چارک سوم (Q75) و چهارم (Q95)، همبستگی بین شاخصهای مطالعه و ردپای اکولوژیکی ایران افزایش می‌یابد. بحث و نتیجه گیری: در کشور ایران به دلیل فراوانی انرژی و منابع طبیعی، قیمت انرژی پایین است که این امر موجب استفاده بیش‌از‌حد و نادرست انرژی شده است. اعطای تسهیلات بانکی با شرایط آسان، معافیت‌های مالیاتی و از این قبیل برای تولیدکنندگان وسایل گازسوز و برقی با راندمان بالای انرژی و متقابلا وضع مالیات‌های سنگین، عدم حمایت‌های مالی و عدم صدور مجوز برای تولیدکنندگان وسایل انرژی بر با برچسب انرژی پایین، اعطای تخفیفات گمرکی برای واردات وسایل گازسوز با راندمان بالا و عدم اجازه ورود و یا حقوق گمرکی بالا برای واردات وسایل گازسوز با راندمان پایین میتواند در کاهش مصرف انرژی و ردپای اکولوژیکی مفید باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
81 - طراحی پارک جنگلی بیستون به منظورتوسعه تفرج متمرکز با استفاده از مدل اکولوژیکی گردشگری
لقمان باقریان نسیم صحرائی نژاد حسین موسوی فاطمیزمینه و هدف: با افزایش جمعیت و زندگی شهرنشینی، نیاز انسان به تفریح و تفرج، گذران اوقات فراغت در محیط های طبیعی افزایش یافته است. در چنین شرایطی، نیاز به توسعه و احداث پارکهای جنگلی که از مهمترین منابع تفرجی در شهرها محسوب می شوند با هدف حفاظت از منابع و ذخایر، جذب گردشگ أکثرزمینه و هدف: با افزایش جمعیت و زندگی شهرنشینی، نیاز انسان به تفریح و تفرج، گذران اوقات فراغت در محیط های طبیعی افزایش یافته است. در چنین شرایطی، نیاز به توسعه و احداث پارکهای جنگلی که از مهمترین منابع تفرجی در شهرها محسوب می شوند با هدف حفاظت از منابع و ذخایر، جذب گردشگر، ایجاد درآمد، تمدد اعصاب و غیره ضروری است. همچنین به منظور حفظ پایداری این منابع، استفاده تفرجی از آنها باید مطابق توان اکولوژیک آنها انجام گیرد. هدف این مطالعه، طراحی پارک جنگلی بیستون به منظور توسعه تفرج متمرکز و بهره گیری از آن به عنوان الگوئی جهت ارتقاء کیفی پارکهای جنگلی در استان کرمانشاه است. روش بررسی: این تحقیق به لحاظ دستیابی به حقایق و داده پردازی از نوع توصیفی تحلیلی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی و توسعه ای، ارزیابی می گردد. جمع آوری اطلاعات از محدوده مورد مطالعه علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، از طریق برداشت میدانی نیز انجام گرفته است. برداشت نقاط و کنترل داده های بدست آمده توسط دستگاه GPS جهت برآورد پتانسیل موجود برای برنامه ریزی تفرجی انجام گرفته است. یافته ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق نقشه های تهیه شده در نرم افزار GIS و با تلفیق نقشه های موجود، نقشه توان اکولوژیکی منطقه ارائه گردید و بر همان اساس کاربری های مناسب در محدوده مورد مطالعه تعیین و سپس زون بندی انجام شد. سپس با استفاده از الگوی آمایش سرزمین و مدل اکولوژیکی گردشگری، الگوئی جهت توسعه تفرج متمرکز سایت مورد نظر ارائه و استراتژیهایی برای طراحی پارک جنگلی بیستون تبیین گردید. با استفاده از این الگو و استراتژی ها و همچنین تجزیه و تحلیل پهنه ها براساس ویژگیهای اکولوژیکی و زیبایی شناختی در مقیاس خرد، پهنه هایی که مناسب توسعه تفرج متمرکز بود شناسایی شد. بحث و نتیجه گیری: پس از شناسائی پهنه های مناسب به منظور توسعه تفرج متمرکز، پهنه شماره دو جهت برنامه ریزی و ارائه طرح راهبردی با بهره گیری از مدل اکولوژیکی گردشگری انتخاب گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
82 - سناریو بندی یکپارچگی شبکه اکولوژیک منظر شهری بر اساس مدل بهبودیافته جاذبه (در پهنه شمال شرق تهران)
حسین موسوی فاطمی فرح حبیب پویان شهابیانزمینه و هدف: توسعه سریع کلان‌شهرها سبب ناپایداری محیط زیست شهری انسان ها و متعاقباً موجب تکه‌تکه شدن اکولوژی منظر شهری شده است در واقع شهرهای امروزی نیازمند مداخلاتی نو هستند که یکی از مهمترین آن ها، برنامه ریزی و طراحی برای ایجاد پیوستگی اکولوژی منظر شهری است. با توسع أکثرزمینه و هدف: توسعه سریع کلان‌شهرها سبب ناپایداری محیط زیست شهری انسان ها و متعاقباً موجب تکه‌تکه شدن اکولوژی منظر شهری شده است در واقع شهرهای امروزی نیازمند مداخلاتی نو هستند که یکی از مهمترین آن ها، برنامه ریزی و طراحی برای ایجاد پیوستگی اکولوژی منظر شهری است. با توسعه شبکه های سبز شهری در کلان‌شهرهای امروزی می توان از تنوع زیستی حفاظت کرد و درنهایت به وسیله پیوستگی اکولوژیکی عاملی برای جلوگیری از انزوا جمعیت ها و گونه ها شد. هدف این مقاله اتصال شبکه‌های اکولوژیک منظر شهری و درنهایت ارائه خدمات اکوسیستمی یکپارچه در شهرها و تولید کریدورهای بالقوه پیشنهادی و سناریو بندی آن ها است.روش بررسی: در این پژوهش از مدل بهبودیافته جاذبه و توسعه سناریو و تجزیه‌وتحلیل شبکه در محیط نرم افزار GIS استفاده‌شده است.یافته ها: نتایج نشان میدهد که میتوان با استفاده از لایه های هزینه، مقاومت و لکه های اصلی به مجموعه ای از کریدورهای پیشنهادی و اولویت بندی آن ها رسید؛ همچنین میتوان سناریوهای مختلف را از طریق آنالیز شبکه کریدورها در پهنه موردمطالعه گسترش داد.بحث و نتیجه‌گیری: بر مبنای لایه مقاومت، لکه اصلی و لایه هزینه به تولید اولویت‌بندی کاربردی کریدورهای پیشنهادی پرداخته شد تا به‌واسطه آن بتوان به توسعه سه سناریو بالقوه در پهنه شمال شرق تهران دست‌یافت. درنهایت از طریق تحلیل سه سناریو پیشنهادی، راهبردهای تصمیم گیری و تبیینِ یکپارچگیِ شبکه اکولوژیِ منظر شهری، مطلوب‌ترین سناریو معرفی شد. خروجی این تحقیق میتواند به‌عنوان نقشه ای پایه ای برای توسعه و بازنده سازی ساختارهای منظر اکولوژیک شهری مورداستفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
83 - ارزیابی پایداری فعالیتهای کشاورزی در کشور ایران: با تأکید بر ردپای اکولوژیکی و رهیافت تقاضای واقعی زمین
عادله اسمعیلی دستجردی پور حسین مهرابی بشرآبادیافزایش روزافزون جمعیت، تغییر الگوی زندگی، افزایش مهاجرت به شهرها، سطح پایین تکنولوژی، محدودیت اراضی مناسب کشاورزی و استفاده نادرست از منابع پایه روند تخریب منابع را تشدید کرده است. این در حالی است که نگه داری از منابع طبیعی و محیط زیست به منظور حفظ قابلیت های تولیدی آن أکثرافزایش روزافزون جمعیت، تغییر الگوی زندگی، افزایش مهاجرت به شهرها، سطح پایین تکنولوژی، محدودیت اراضی مناسب کشاورزی و استفاده نادرست از منابع پایه روند تخریب منابع را تشدید کرده است. این در حالی است که نگه داری از منابع طبیعی و محیط زیست به منظور حفظ قابلیت های تولیدی آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. حفظ مطلوب این منابع وابسته به درک وضعیت، مسیر و میزان تغییرات فعلی منابع با استفاده از مقیاس های پایداری نظیر شاخص ردپای اکولوژیکی است.به دلیل اهمیت مباحث پایداری در بخش های مختلف اقتصادی خصوصاً بخش کشاورزی که ارتباط بیش تری با کاربرد منابع طبیعی دارد، در تحقیق حاضر شاخص ردپای اکولوژیکی به عنوان شاخصی معتبر برای ارزیابی وضعیت پایداری در بخش کشاورزی در کشور ایران برای دوره زمانی 86-1376 با استفاده از رهیافت تعیین میزان واقعی تقاضای زمین محاسبه شده و نتایج به دست آمده برای ارزیابی پایداری فعالیت های این بخش در داخل و در سطح جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد فعالیت های کشاورزی در کشور ایران از نقطه نظر اقتصاد داخلی با مباحث پایداری سازگار اما در ارتباط با اقتصاد جهانی ناسازگار است. از سوی دیگر علی رغم تأمین مباحث پایداری در تولیدات داخلی محصولات کشاورزی، تقاضای واقعی برای زمین خصوصاً در سال های اخیر روندی فزاینده داشته است. که این امر به مفهوم تنزل وضعیت پایداری در اقتصاد داخلی می باشد. لذا پیشنهاد می شود اقداماتی در راستای پذیرش روش های پایدار تولیدی در بخش کشاورزی در داخل صورت گیرد و برای تأمین پایداری در سطح جهانی نیز الگوی تجارت محصولات کشاورزی در ایران مورد بازبینی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
84 - کاربرد آنالیز شبکه در برنامه ریزی فضاهای سبز شهری (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)
سرور شفیع نژاد فاطمه پودات فروزان فرخیانزمینه و هدف: توسعه بی رویه شهری باعث منقطع شدن پوشش های گیاهی بومی و انزوای زیستگاه هایی می گردد که توسط ساخت و سازهای شهری احاطه شده اند. با این وجود لکه های سبز شهری دارای شرایط مطلوب و ارزشمند هم چنان می توانند هم چون یک شبکه ی پیوسته در حفظ تنوع زیستی و بهبود کارکرد أکثرزمینه و هدف: توسعه بی رویه شهری باعث منقطع شدن پوشش های گیاهی بومی و انزوای زیستگاه هایی می گردد که توسط ساخت و سازهای شهری احاطه شده اند. با این وجود لکه های سبز شهری دارای شرایط مطلوب و ارزشمند هم چنان می توانند هم چون یک شبکه ی پیوسته در حفظ تنوع زیستی و بهبود کارکرد اکولوژیک سیمای سرزمین نقش ایفا کنند. هدف از این پژوهش ارزشیابی فضاهای سبز موجود، در حفظ پیوستگی شبکه سبز شهری کلانشهر اهواز و استفاده از یافته های حاصل در مطالعات برنامه ریزی فضای سبز و افزایش سرانه سبز شهری است. روش بررسی: روش این مطالعه مدلسازی و مطالعه ی موردی است و رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین و روش آنالیز شبکه اتخاذ شده است. در مدل سازی شبکه، کلیه لکههای سبز عمومی و خصوصی موجود در سیمای سرزمین شهر اهواز، نمونه ی مطالعاتی، جهت ارزش های زیستگاهی لحاظ گردید. شبکه سبز شهری در محیط GIS بر اساس تئوری گراف مدل سازی شد و با سنجه IIC، پیوستگی شبکه و اهمیت اجزای آن سنجش شد. همچنین اهمیت هریک از لکههای سبز در پیوستگی شبکه، بررسی و لکه‌ها بر اساس اهمیت‌شان با سنجه ی dIIC اولویت بندی شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد لکههای سبز وسیع تر، اولویت بالاتری بدست آوردند که عمده آنها زمین های کشاورزی ناحیه 4 و 5 و پارک شهری در ناحیه 3 می باشند. لکههای با ارزش اکولوژیک بالا، پراکنشی خطی در امتداد رودخانه دارند. بحث و نتیجه گیری: مدل سازی شبکه سبز شهر و استفاده از سنجه ی مذکور موجب گردید که لکههای سبز شهری با اهمیت بالاتر در سیمای سرزمین شهر اهواز، که نقش حیاتی در بقا حیات جانوری و گیاهی و تنوع زیستی دارند با دقت بالاتری شناسایی و برجسته گردند. شناخت دقیق لکههای سبز ارزشمند، منجر به افزایش هدفمند سرانه فضای سبز و توزیع صحیح آن ها در شهر بویژه مناطق دارای سرانه پایین می گردد. شناخت لکههای سبز ارزشمند توسط مسئولان و برنامه ریزان شهری، موجب حفاظت و تقویتشان در روند روبه رشد توسعه شهر می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
85 - مقایسه تطبیقی تأثیر شاخصهای اکو پارک بر منظر پایدار شهری (نمونه موردی: کوه پارک و پارک خورشید مشهد)
تکتم حنایی الناز خلیلیزمینه و هدف: منظر شهری پایدار از عوامل مؤثر بر آسایش روانی شهروندان است و ویژگیهای منظر پایدار در بستر پارکهای اکولوژی به دلیل استقبال زیاد شهروندان از پارکها و درعین‌حال حفاظت از گونه‌های گیاهی و حیات‌وحش بومی و ارتقای ارزشهای انسانی و سرزندگی در محیط تفریحی اهمیت أکثرزمینه و هدف: منظر شهری پایدار از عوامل مؤثر بر آسایش روانی شهروندان است و ویژگیهای منظر پایدار در بستر پارکهای اکولوژی به دلیل استقبال زیاد شهروندان از پارکها و درعین‌حال حفاظت از گونه‌های گیاهی و حیات‌وحش بومی و ارتقای ارزشهای انسانی و سرزندگی در محیط تفریحی اهمیت بسزایی دارد. هدف از این پژوهش شناسایی تأثیر شاخصهای اکو پارک بر روی منظر پایدار شهری است. روش بررسی: این تحقیق از نوع تحلیلی–توصیفی با هدف کاربردی می باشد و جامعه آماری با توجه به گروه هدف متخصصین در حوزه منظر و فضای سبز مشهد، 28 نفر با روش تمام شماری انتخاب‌شده است.بهمنظور بررسی دادههای پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی و برای تحلیل تأثیر و اولویت‌بندی متغیرهای پژوهش و روابط معناداری بین آنها از آزمونT با نرم‌افزار SPSS و Smart Pls انجام گرفته است.با انجام تحلیل‌های فضایی بر اساس وزن محاسبه‌شده متغیرها و توليد نقشه‌های چگالی به مقایسه تطبیقی کوه پارک و پارک خورشید، در نرم‌افزار GIS پرداخته‌شده است. یافته ها: شاخصهای موردبررسی اکوپارک در این پارک ها ضعیف ارزیابی می‌شوند و این دو پارک هنوز با چالش‌های ساخت‌وساز در بافت طبیعی کوهستان مواجه هستند اما شاخص‌ها به دلیل استفاده از منطقه کوهستانی کمتر دست‌خورده ، شناخت بیشتر شهروندان از پارک خورشید در مقایسه با کوه پارک امتياز بالاتري دارند. بحث و نتیجه‌گیری: شاخصهای اکو پارک در منظر پایدار شهری تأثیرگذار است. از ميان عوامل مختلف، عوامل زیست‌محیطی و عملكردي داراي امتياز بالاتري هستند و مؤلفه يكپارچگي اكولوژيكي به معني حفظ ساختار پايدار و متنوع گونه‌های مختلف داراي امتياز بالاتري در ميان عوامل زیست‌محیطی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
86 - چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‌شناختی و زیست‌محیطی در ورزش با رویکرد طرح‌های ترکیبی
پونه قنبری مینا حکاک زاده محسن منوچهری نژادزمینه هدف: هدف این مقاله تدوین چارچوب مدل توسعة تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش با رویکرد طرح های ترکیبی بود. روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحله ای از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش کیفی، مطالعةموردی کیفی و مشارکت کنندگان بالقوه شامل14 نفر از متخصصان عضو ه أکثرزمینه هدف: هدف این مقاله تدوین چارچوب مدل توسعة تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش با رویکرد طرح های ترکیبی بود. روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحله ای از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش کیفی، مطالعةموردی کیفی و مشارکت کنندگان بالقوه شامل14 نفر از متخصصان عضو هیئت علمی بودند. رویکرد نمونه گیری، هدفمند و روش نمونه گیری صاحب نظران کلیدی بود. گردآوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش مصاحبة نمیه ساختارمند بود. در بخش کمی روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بود؛ که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، شامل 153 نفر بودند. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونة پژوهش مشخص گردیدند. در نهایت پس از پخش و جمع آوری پرسشنامه های پژوهش؛ تعداد 89 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری برای بررسی برازش مدل پژوهش استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مقدار T مربوطه هر عامل تأثیر معناداری را دارن و تمامی چارچوب مدل توسعة تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش مورد تأیید قرار گرفت. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که توسعة تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش شامل شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، پیامدها، راهبردها می باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می باشد. بحث و نتیجه گیری: همانگونه که نتایج این پژوهش نشان داد فعالیت های سازمان های ورزشی بر توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش تأثیر فراوانی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
87 - ارزیابی توان اکولوژیک سد تاجیار برای کاربری های کشاورزی- مرتعداری و تفرج
میرمهرداد میرسنجری نفیسه رضاپور اندبیلیزمینه و هدف: ارزیابی توان زیست محیطی سرزمین به عنوان یک مطالعه پایه و اساس برنامه ریزی استفاده از سرزمین، برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار است. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک سد تاجیار برای کاربری های کشاورزی و مرتعداری و تفرج متمرکز و تفرج گسترده با استفاده از أکثرزمینه و هدف: ارزیابی توان زیست محیطی سرزمین به عنوان یک مطالعه پایه و اساس برنامه ریزی استفاده از سرزمین، برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار است. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک سد تاجیار برای کاربری های کشاورزی و مرتعداری و تفرج متمرکز و تفرج گسترده با استفاده از روش بولین می باشد. روش بررسی: معیارهای اصلی مطالعه، عبارتند از: نقشه های خاکشناسی، سنگ شناسی، توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی، میزان آب و کاربری اراضی. با استفاده از روش بولین و منطق AND و رقومی سازی اطلاعات در محیط GIS˓ روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی و تجزیه و تحلیل حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان شرقی انجام گردید. مدل بولین مناسبت مکانی را بر اساس عملگرهای شرطی به صورت صفر یا یک نشان می دهد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که مناطق دارای توان کاربری کشاورزی- مرتعداری 6958 هکتار و مناطق فاقد توان کاربری مذکور 3701 هکتار از کل مساحت منطقه مورد مطالعه (10898 هکتار) می باشد. در مورد کاربری تفرج متمرکز˓ مساحت مناطق دارای توان 4851 هکتار و مساحت مناطق که توان لازم را ندارند5793 هکتار می باشد و در نهایت در مورد کاربری تفرج گسترده˓ مناطق دارای توان 4612 هکتار و مناطق فاقد توان 6042 هکتار از کل مساحت منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه نزدیک به 40 درصد از منطقه برای کاربری تفرج و بیش از 50 درصد از منطقه برای کاربری کشاورزی - مرتعداری دارای توان بالقوه می باشد˓ در نتیجه در این حوضه توان اکولوژیکی بالا برای کاربریهای مذکور مشاهده می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
88 - تعیین راهبردهای کلیدی توسعه پایدار زیست‌بوم تالاب با تحلیل ریسک عوامل تنش‌زای محیطی
ناهید محبی جعفر نوری نعمت اله خراسانی برهان ریاضیزمینه و هدف: علیرغم ارزشهای قابل ملاحظه هیدرولوژیکی و خدمات ارزشمند تالاب‌ها، امروزه بهره‌برداری نامعقول منجر به نابودی آنها شده است. طبق رهنمودهای کنوانسیون رامسر، بهره‌برداری عاقلانه و رویکرد زیست‌بومی راه حل این مسئله میباشد. هدف اصلی مطالعه حاضر ارایه راهبردهای پ أکثرزمینه و هدف: علیرغم ارزشهای قابل ملاحظه هیدرولوژیکی و خدمات ارزشمند تالاب‌ها، امروزه بهره‌برداری نامعقول منجر به نابودی آنها شده است. طبق رهنمودهای کنوانسیون رامسر، بهره‌برداری عاقلانه و رویکرد زیست‌بومی راه حل این مسئله میباشد. هدف اصلی مطالعه حاضر ارایه راهبردهای پایداری برای بهبود و احیای تالاب بوجاق به عنوان نمونه موردی است. روش بررسی: فرایند ارزیابی و محاسبه ریسک اکولوژیک با ضریب ریسک انجام شد. برای نمایش توزیع مکانی عوامل تهدید با سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. به منظور تعیین راهبردهای تالاب متناسب با شاخصهای توسعه پایدار از مدل پتانسیل عملکرد تالاب استفاده شد. یافته‌ها: تخلیه زباله و فاضلاب، نفوذ زهاب کشاورزی، پرورش ماهی، ماهیگیری و شکار غیر قانونی، قایق‌رانی و تفرج برنامهریزی نشده مهمترین عوامل تهدید کننده تالاب بودند و بیشتر در ساحل تالاب و کناره رودخانه سفیدرود تجمع داشتند. ارزیابی ریسک اکولوژیک برای قورباغه و وزغ انجام شد که در ابتدای هرم غذایی و مقاوم در برابر تنش‌های محیطی هستند، از میان مواد تنش‌زا، برای کادمیوم، مس به دو صورت محلول یا تجمع در رسوبات و حشره‌کش‌ها، امتیاز بالاتر از یک به معنی سطح ریسک خیلی زیاد ارزیابی شد. نظر به پتانسیل‌های عملکردی تالاب، در نهایت راهبردهای کلیدی حفاظت، بهره‌برداری خردمندانه و مشارکت مردمی برای بهبود و احیای تالاب تعیین شد. بحث و نتیجه‌گیری: تعاملات تقویت کننده تالاب بوجاق نیازهای اساسی انسان، گردشگری پایدار، کاهش اثرات و حفظ محیط‌زیست است. با مدیریت منعطف و خلاقیت میتوان فعالیتهای فعلی را سازگار نمود و با مشارکت مردمی عوامل ناسازگار را به تدریج حذف نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
89 - شبکه اکولوژیکی، رویکرد نوین حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها در مقیاس سیمای سرزمین
جلیل ایمانی هرسینی آیدا اشجعیزمینه هدف: انزوای جمعیت ها و کاهش تنوع ژنتیکی در اثر ایزوله شدن زیستگاه ها، مسئله ای قابل توجه در حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها محسوب می شود. شبکه های اکولوژیکی شامل عناصر طبیعی و نیمه طبیعی اند که در جهت نگهداری و ترمیم عملکردهای اکولوژیکی، حفظ تنوع زیستی و استفاده أکثرزمینه هدف: انزوای جمعیت ها و کاهش تنوع ژنتیکی در اثر ایزوله شدن زیستگاه ها، مسئله ای قابل توجه در حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها محسوب می شود. شبکه های اکولوژیکی شامل عناصر طبیعی و نیمه طبیعی اند که در جهت نگهداری و ترمیم عملکردهای اکولوژیکی، حفظ تنوع زیستی و استفاده ی پایدار از منابع طبیعی ایجاد می شوند. هدف از مقاله ی مروری- توصیفی حاضر، معرفی شبکه ها ی اکولوژیکی به عنوان رویکردی نوین در راستای حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها در مقیاس سیما ی سرزمین است.روش بررسی: پژوهش حاضر با روش مروری- توصیفی و از نوع کاربردی بوده، و با بهره گیری از اسناد کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعات الکترونیکی و بررسی جامع مقالات متعدد انگلیسی صورت گرفته است.یافته ها: نقش رویکرد نوین شبکه های اکولوژیکی در منابع مختلف، حفظ یکپارچگی و پایداری اکولوژیکی زیستگاه ها، حفظ فرآیند های اکولوژیکی، شناسایی مناطق با الویت حفاظتی، تقویت سیستم مناطق حفاظت شده، حفظ تنوع زیستی و استفاده پایدار از منابع طبیعی و مدیریت زیستگاه ها ذکر شده است؛ و یک ابزار مفید در راستای مدیریت مناطق حفاظت شده و مکمل آن محسوب می شوند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به کارایی و کاربرد شبکه های اکولوژیکی، استفاده از این رویکرد توسط سازمان های دولتی و خصوصی، در راستای بهبود وضعیت فرآیند حفاظت و مدیریت زیستگاه ها وتنوع زیستی پیشنهاد می شود. مرور مقالات و منابع متعدد خارجی در زمینه ی شبکه های اکولوژیکی و ارتباط آن ها با امر حفاظت نشان دهنده ی نقش آن ها به عنوان ابزار مکمل در حفاظت است.کاربرد این رویکرد، کمک به بهبود مدیریت یکپارچه ی زیستگاه ها خواهد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
90 - بررسی شدت آلودگی خاک مکان دفن زباله شهری زاهدان به فلزات سنگین (کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک) با استفاده از شاخص بار آلودگی و ریسک اکولوژیکی
فاطمه بزی محمدرضا رضایی محمدحسین صیادی اناریآلودگی خاک و انباشتگی فلزات سنگین در خاک یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می کند. فلزات سنگین به دلیل سمیت، پایداری و خاصیت تجمع زیستی ازجمله آلودگی های جدی و خطرناک محیط زیست می باشد. این مطالعه باهدف بررسی شدت آلودگی خاک م أکثرآلودگی خاک و انباشتگی فلزات سنگین در خاک یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می کند. فلزات سنگین به دلیل سمیت، پایداری و خاصیت تجمع زیستی ازجمله آلودگی های جدی و خطرناک محیط زیست می باشد. این مطالعه باهدف بررسی شدت آلودگی خاک مکان دفن زباله شهری زاهدان واقع در استان سیستان و بلوچستان به فلزات سنگین صورت گرفت.اندازه گیری فلزات در فروردین‌ماه 1395 در 10 ایستگاه مطالعاتی و بر اساس استانداردهای رایج انجام پذیرفت. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی، تعداد 20 نمونه مرکب خاک سطحی و عمقی جمع آوری شد. بعد از آماده سازی نمونه ها، مقدار کل کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک در نمونه های خاک توسط اسید نیتریک عصاره گیری و برای تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد.نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک‌طرفه در نمونه‌برداری‌های انجام‌شده در خاک سطحی و عمقی برای این عناصر مبین وجود اختلاف معنی دار در ایستگاه‌های مختلف بوده است. نتایج حاصل از بررسی شاخص بار آلودگی نشان داد خاک مکان دفن زباله زاهدان با مقادیر PLI کمتر از 2 از بار آلودگی کمی برخوردار است و بیشترین بار آلودگی در خاک سطحی و عمقی به ترتیب مربوط به ایستگاه 2 و 1 می باشد. همچنین نتایج نشان میدهد فلزات سنگین کروم، کادمیوم، سرب و آرسنیک با میزان ریسک اکولوژیکی مجموع عناصر در خاک سطحی و عمقی به ترتیب 855/203 و 93/236 در رده ریسک اکولوژیکی آلودگی متوسط قرارگرفته‌اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
91 - نشانگرهای زیستی به عنوان راهنمای پایش محیط زیست
مریم محمدی روزبهانی نسرین چوبکارنشانگرهای اکولوژیکی مانند انواع بنتوزها، جلبک ها و گیاهان جهت ارزیابی وضعیت محیط زیستی می توانند استفاده گردند، به طوری که یک نشانه اولیه نگران کننده از تغییرات و استرس ها را در محیط زیست نشان می دهند. در واقع نشانگرها یک ارزیابی غیرمستقیم از کارآیی آن سیستم و اثرات محی أکثرنشانگرهای اکولوژیکی مانند انواع بنتوزها، جلبک ها و گیاهان جهت ارزیابی وضعیت محیط زیستی می توانند استفاده گردند، به طوری که یک نشانه اولیه نگران کننده از تغییرات و استرس ها را در محیط زیست نشان می دهند. در واقع نشانگرها یک ارزیابی غیرمستقیم از کارآیی آن سیستم و اثرات محیط زیستی پنهان را نشان داده و اگر به درستی انتخاب شوند ابزار مفیدی در اطلاع رسانی استفاده پایدار از آن سیستم اکولوژیکی برای مدیران می باشند. استفاده از نشانگرهای محیط زیستی به عنوان یک ابزار مدیریتی به دلایل زیر مورد تردید می باشد: در مبحث شاخص های زیستی، صرف حضور و فراوانی گونه ها در یک اکوسیستم دلیل بر سلامت اکوسیستم، عدم تخریب و یا بی خطر بودن فعالیت های انسانی انجام گرفته در آن اکوسیستم نیست بلکه میزان تنوع ژنتیکی موجود در گونه یا جمعیت های آن و وجود تبادل ژنتیکی بین جمعیت ها و گروه های موجود در آن اکوسیستم ضامن تداوم حیات آن ها خواهد بود. لذا اندازه گیری تنوع ژنی موجود، تعیین اندازه جمعیت موثر و میزان تبادل ژنی بین آن ها، می تواند اطلاعات بیشتری در اختیار ما قرار دهد و در برنامه ریزی و ارزیابی پروژه ها مورد استفاده قرار گیرد برنامه های پایش اغلب به تعداد کمی از نشانگرها بستگی دارند و جهت در نظر گرفتن کل سیستم اکولوژیکی ارزش ندارند. انتخاب نشانگرهای اکولوژیکی در مدیریت برنامه هایی که اهداف و برنامه های طولانی مدت وسیع دارند، گیج کننده است. برنامه های پایش و مدیریت به دلیل نقص در انتخاب نشانگرهای اکولوژیکی مناسب اغلب فاقد دقت بالای علمی هستند. مطالعه نشانگرهای محیط زیستی در خصوص انتخاب بهیینه نشانگرها، نشان داده است که بایستی گونه هایی انتخاب شوند که دقیقا منعکس کننده سیستم بوده ، سریعا متناسب استرس ها و موقعیت ها تغییر یابند، ساده و آشکار بوده و درک آنها پیچیده نباشد اما در این زمینه باز هم تجربیات ما محدود است و باز هم نیازمند این هستیم که شاخص های بهتری را انتخاب کنیم و نشانگرهای محیط زیستی را بمنظور اجتناب از آسیب های محیط زیستی موجود اصلاح نموده و حتی شاید بهتر باشد از مدل های کامپیوتری در سیستم GIS نیز به منظور تجزیه و تحلیل بهتر کمک گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
92 - ارزیابی توان اکولوژیک حوضه آبخیز زاخرد جهت توسعه اکوتوریسم با استفاده از GIS
سولماز دشتی سید مسعود منوری سید محمود شریعت غلامرضا سبزقبائیارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمامی نقاط جهان به کار گرفته می شود.این امر به دلیل ضرورت انتخاب عملکرد و مکان های بهینه آن در برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست برای دست یابی به توسعه پایدار اتفاق می افتد. در این ت أکثرارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمامی نقاط جهان به کار گرفته می شود.این امر به دلیل ضرورت انتخاب عملکرد و مکان های بهینه آن در برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست برای دست یابی به توسعه پایدار اتفاق می افتد. در این تحقیق ارزیابی توان اکولوژیکی حوضه آبخیز زاخرد با وسعتی معادل23/82 کیلومتر مربع که در قسمت شمال غرب شهرستان شیراز و شرق شهرستان کازرون در استان فارس واقع گردیده است صورت پذیرفت. در ارزیابی توان اکولوژیکی حوضه زاخرد از روش مک هارگ (Mc Harg)، استفاده شده است. پیرو ارزیابی توان سرزمین نوعی مدل لازم خواهد بود که در این مطالعه از مدل اکولوژیکی مخدوم و به منظور ارتقاء مدیریت کنونی سرزمین برای تعیین کاربری اکوتوریسم منطقه از ابزار توانمند و دقیق GIS استفاده شده است .در قالب این مطالعات، ابتدا منابع اکولوژیکی (فیزیکی و بیولوژیکی) منطقه شناسایی گردید. داده های رقومی و به همراه دیگر داده های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده ها، به سامانهArcview داده شد. سپس با تلفیق و رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی، در سامانه مذکور نقشه یگان های اکولوژیکی منطقه به همراه جدول ویژگی های واحد، ایجاد و نسبت به ارزیابی توان منطقه اقدام و مناطق مستعد برای توسعه اکوتوریسم مشخص گردید. نتیجه بررسی نشان می دهد که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی 94/0 % اراضی با مساحتی کمتراز یک کیلومتر مربع برای تفرج متمرکز و 24 % اراضی با مساحتی معادل 72/19 کیلومتر مربع جهت تفرج گسترده مناسب می باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
93 - ارزیابی توان اکولوژیک شهر میامی به منظور توسعه پایدار شهری با استفاده از روش AHP
حسین عرب اسدی معصومه رستمیتوسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و همچنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرا أکثرتوسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و همچنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرات طبیعی و تلفات جانی می شود، لذا ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک ضروری است. تحقیق حاضر با علم به اهمیت موضوع و با هدف بررسی مناطق مستعد جهت توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE[1]) در شهر میامی تدوین شده است. در این تحقیق تناسب زمین برای توسعه کالبدی شهر میامی در چهار منطقه مورد مطالعه برپایه ده معیار (رغبت عمومی و تمایلات مردم، ارتفاع و شیب زمین، وضعیت نسبت به مخاطرات طبیعی، فاصله با زمین های کشاورزی، فاصله از آب‌های‌سطحی، مساحت، عامل وقف، هزینه خرید، هزینه آماده سازی و وضعیت نسبت به کاربری های نامتجانس) ارزیابی شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش توصیفی و استنباطی به کار گرفته شد. جهت وزن دهی معیارها و پارامترهای مربوط، از مدل سلسله مراتبی AHP[2] با استفاده از دانش کارشناسان متخصص و نرم افزار Export choice استفاده گردید. مهمترین عوامل تعیین کننده در توسعه شهر میامی به ترتیب شامل هزینه آماده سازی، هزینه خرید، شیب و ارتفاع، مخاطرات طبیعی، مساحت زمین مناسب، رغبت عمومی مردم، کاربری های نامتجانس، آب های سطحی، وقف و زمین های کشاورزی است که وزن هر معیار مشخص شد. مهمترین موانع توسعه در جنوب شهر عوامل طبیعی و در شمال شهر زمین های کشاورزی و عامل وقف تشخیص داده شد. نقشه تناسب زمین در شهر میامی تهیه شده است. در این نقشه در بین چهار محدوده جهت توسعه شهر میامی در آینده و بر اساس افق توسعه شهری، محدوده شمال جاده اتوبان نسبت به شهرک شرق و شهرک امام و بافت قدیم شهر، نسبت به دیگر نواحی شهر توان اکولوژیکی بیش ‎تری دارد و جهت توسعه پایدار مناسب‌تر ارزیابی می‌گردد. اولویت بعدی شهرک‌شرق، بعد از آن شهرک امام و در آخر بافت قدیم شهر میباشد. [1]- Multi criteriaevaluation [2]- Analytic hierarchy process تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
94 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری، روستایی و صنعتی شهرستان شیراز و برآورد استقرار فعلی این مناطق با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
پرویز جوکار مسعود مسعودیاهمیت به کارگیری روش های عقلانی و نظام مند در مدیریت و استفاده بهینه از منابع، به ویژه منابع طبیعی برای همگان روشن است. توسعه نامناسب مناطق مسکونی و صنایع، سبب تخریب اراضی کشاورزی و منابع طبیعی و گسترش به سمت پهنه های آسیب پذیر، نظیر حوزه های سیلابی و نیز شیب های نامناس أکثراهمیت به کارگیری روش های عقلانی و نظام مند در مدیریت و استفاده بهینه از منابع، به ویژه منابع طبیعی برای همگان روشن است. توسعه نامناسب مناطق مسکونی و صنایع، سبب تخریب اراضی کشاورزی و منابع طبیعی و گسترش به سمت پهنه های آسیب پذیر، نظیر حوزه های سیلابی و نیز شیب های نامناسب را به دنبال دارد که در حقیقت باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک درسرزمین می شود. ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعة شهری، روستایی و صنعتی به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین مورد انتظار است. هدف این تحقیق ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان شیراز برای توسعه شهری، روستایی و صنعتی می باشد. در همین رابطه شهرستان شیراز با استفاده از رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی و جمع بندی آنها با بهره گیری از فن آوری GIS ارزیابی گردید. در تحقیق حاضر تعداد یازده شاخص در پنج معیار کلی فیزیوگرافی، زمین شناسی، خاک، پوشش گیاهی و اقلیم مورد بررسی واقع شدند. همچنین ارزیابی بر اساس منطق بولین (منطق And) و اصلاح طبقه بندی روش مخدوم انجام شد. نتایج ارزیابی در دو کلاس نسبتا" مناسب (2) و نامناسب (3) ارایه شد. در ضمن در این پژوهش درصد طبقات توان در برآورد استقرار فعلی کاربری های شهری، روستایی و صنعتی با روی هم گذاری لایه های پلی گانی شهری، نقطه ای روستاها و مناطق صنعتی شهرستان بر روی نقشه توان اکولوژیک انجام و وضعیت این مناطق مشخص گردید. با توجه به نتایج بدست آمده اکثر مناطق شهری در طبقه مناسب دو و اکثر مناطق روستایی و صنعتی در طبقه سه یا نامناسب قرار دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
95 - ساختمان خاک پناه، ایدهای همساز با محیط زیست
فاطمه اکرمی ابرقوییانتشار آلودگی های شیمیایی ناشی از تولید مصالح ساختمانی، تولید دی اکسیدکربن و ذرات معلق پخش شده در هوا که ناشی از تولید و حمل و نقل مصالح ساختمانی به محل های مورد نظر است و نیز تولید زباله های ساختمانی از جمله موارد عمده آلودگی های محیط زیستی تحت تاثیر صنعت ساختمان می با أکثرانتشار آلودگی های شیمیایی ناشی از تولید مصالح ساختمانی، تولید دی اکسیدکربن و ذرات معلق پخش شده در هوا که ناشی از تولید و حمل و نقل مصالح ساختمانی به محل های مورد نظر است و نیز تولید زباله های ساختمانی از جمله موارد عمده آلودگی های محیط زیستی تحت تاثیر صنعت ساختمان می باشد. همچنین مصرف بسیار زیاد سوخت ها و منابع طبیعی جهت تامین سرمایش و گرمایش ساختمان، آینده تامین منابع مورد نیاز نسل آینده و محیط زیست را به خطر می اندازد. از آن گذشته، حذف بخشی از زمین بکر در مناطق خاص و جایگزینی آن با توده ساختمانی، اکوسیستم آن منطقه را برهم می زند. بنابراین ضروری است تا راهبردهای طراحی در ساختمان های جدید، با هدف هم سازی محیط زیستی، جهت گیری شود. جهت تحقق این هدف، طراحی ساختمان با ایده ی هم زیستی با محیط زیست مدتی است که در بین جوامع مختلف مطرح شده است. ساختمان های خاک پناه از جمله نمونه هایی است که در راستای بهره وری انرژی و حفظ محیط زیست، ایده ی کاهش مصرف انرژی ساختمان و تامین آسایش ساکنان را در کنار هم زیستی مسالمت آمیز با محیط زیست، دنبال می کند. مطالعه ی حاضر به بحث و بررسی چگونگی سازماندهی این ساختمان و اثرات محیط زیستی آن در ارتباط با محیط پیرامون می پردازد. با توجه به قابلیت هایی که در این گونه ی معماری در زمینه ی کاهش میزان مصرف سوخت و انرژی و همچنین سازگاری با محیط زیست وجود دارد، می توان آن را جهت بهره گیری بیش تر در مقاصد معماری و شهرسازی عصر حاضر پیشنهاد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
96 - بررسی و شناسایی عناصر مهم و مؤثر در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی انواع سیمای سرزمین
فضل الله احمدی میرقائد مرجان محمدزادهبا توجه به محدودیت‌ها و پتانسیل اکوسیستم‌های سرزمین، یکپارچگی و روابط اکولوژیک بین اجزای مختلف آن به خاطر تشدید فعالیتهای غیر منطقی انسان به شدت آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد. بنابراین جهت حفظ یکپارچگی و تعادل اکوسیستم‌ها و همچنین دست یابی به توسعه پایدار ضروری است در طرح‌ری أکثربا توجه به محدودیت‌ها و پتانسیل اکوسیستم‌های سرزمین، یکپارچگی و روابط اکولوژیک بین اجزای مختلف آن به خاطر تشدید فعالیتهای غیر منطقی انسان به شدت آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد. بنابراین جهت حفظ یکپارچگی و تعادل اکوسیستم‌ها و همچنین دست یابی به توسعه پایدار ضروری است در طرح‌ریزی و برنامهریزی سرزمین جنبه‌های مختلف محیط زیست از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای آن مورد توجه و تأکید قرار گیرد. در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای یک قطعه از سرزمین شناسایی و مطالعه عناصر مهم و تأثیرگذار بر کیفیت آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. در مطالعه حاضر با مدنظر قرار دادن بررسی و شناسایی عناصر مهم در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی انواع سیمای سرزمین، ویژگی‌ها و معیارهای زیبایی‌شناختی مورد استفاده در مطالعات و مستندات گذشته مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن، عناصر مهم و تأثیرگذار سرزمین از جنبه‌های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی - اجتماعی و بصری در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای شهری، جنگلی، کشاورزی، ساحلی، دشتی و کوهستانی شناسایی شدند. بر اساس عناصر و معیارهای شناسایی شده، تجزیه و تحلیل کیفی در رابطه با هر یک از سیماهای سرزمین صورت پذیرفت. این مطالعه نشان داد که شناخت و آگاهی در مورد عناصر محیط زیستی و بصری تأثیر گذار است و خصوصیات آنها می تواند در ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین کمک کننده بوده و موجب تسهیل در روند آن شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
97 - طراحی و سازماندهی حفاظتی– گردشگری باغات حاشیه شهر (مطالعه موردی: سراب قنبر کرمانشاه)
سجاد شمشیری حسن دارابیاکثر شهرهای ایران در کنار زمین‌های حاصلخیز و مساعد برای باغ و فعالیتهای کشاورزی استقرار دارند؛ بنابراین در حاشیه شهرها باغ و اراضی کشاورزی فراوانی وجود دارد. با گسترش شهرها این اراضی کیفیت روستایی خود را از دست داده‌اند. تحت این شرایط شکی نیست که برای مناطق با ارزش حا أکثراکثر شهرهای ایران در کنار زمین‌های حاصلخیز و مساعد برای باغ و فعالیتهای کشاورزی استقرار دارند؛ بنابراین در حاشیه شهرها باغ و اراضی کشاورزی فراوانی وجود دارد. با گسترش شهرها این اراضی کیفیت روستایی خود را از دست داده‌اند. تحت این شرایط شکی نیست که برای مناطق با ارزش حاشیه شهرها باید مسئولیت بیشتری احساس شود. از سوی دیگر با افزایش جمعیت شهرها از جمله کرمانشاه و نیاز ساکنین به فضای باز و سبز جهت گذراندن اوقات فراغت و تعاملات اجتماعی، نیاز به توسعه مکانهای جدید در زمینه گذران اوقات فراغت در محدوده شهرها به شدت احساس میشود. نقشی که باغات و اراضی کشاورزی از نظر تفرجی و زیبایی‌شناسی دارند، می‌توانند از ساخت و ساز در این مناطق جلوگیری کند. در این پژوهش ابتدا به بررسی وضعیت موجود باغهای سراب قنبر، با استفاده از دیدگاه اکولوژی منظر، مکان های استقرار فعالیتها و کاربری های جدید در باغات مشخص شده است. سپس منطقه از لحاظ بصری پهنه‌بندی میشود. شناسایی این پهنه ها به منظور اعمال راهکارهای اجرایی در جهت بهبود شرایط کل منطقه و همچنین شامل ویژگی‌ها، پتانسیل‌ها و مسایل هر پهنه میباشد. در نهایت این مطالعات همراه با تدوین اهداف طراحی و سازماندهی، به صورت طرح راهبردی انجام گرفته است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
98 - ارائه شاخص هایی برای ارزیابی تخریب محیط زیست و کمیابی مواد و انرژی
مجتبی سمنانی‌رهبر شهام انوشهتأثیر و ارتباط متقابل هر فرآیند صنعتی با محیط زیست اطرافش از دیدگاه بالادستی تحت تأثیر منابع طبیعی مورد استفاده و از دیدگاه پایین دستی تحت تأثیر محصولات جانبی و تخریب ناشی از آن است که علاوه بر تخریب محیط زیست، کمبود مواد اولیه و انرژیهای تجدیدناپذیر را در بر خواهد دا أکثرتأثیر و ارتباط متقابل هر فرآیند صنعتی با محیط زیست اطرافش از دیدگاه بالادستی تحت تأثیر منابع طبیعی مورد استفاده و از دیدگاه پایین دستی تحت تأثیر محصولات جانبی و تخریب ناشی از آن است که علاوه بر تخریب محیط زیست، کمبود مواد اولیه و انرژیهای تجدیدناپذیر را در بر خواهد داشت. در این مقاله تخریب محیط زیست که در اثر تخلیه جریانات جرمی واحدی صنعتی ایجاد می‌گردد بررسی گردیده و از شاخصهای نرخ اشباع، درجه، فاکتور و توزیع اکولوژیک برای نشان دادن میزان تخریب استفاده شده است. داده‌ها نشان می‌دهند برای واحدهای صنعتی موجود، نرخ اشباع ایدئولوژیک بیش از یک است که بیانگر آلایندگی محیط زیست توسط آنهاست. بعنوان مطالعه موردی تخریب محیط زیست ناشی از فرآیندهای تولید فولاد ارائه گردیده است. همچنین شاخصی برای کمیابی مواد و انرژی ارائه شده و با توجه به ذخائر مواد اولیه و انرژیهای تجدیدناپذیر فعلی، شاخص کمیابی مواد و انرژی حاصل از ذخایر فسیلی نشان داده شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان میدهد در صورت افزایش قیمت، میتوان میزان برداشت از منابع فسیلی انرژی را افزایش داد که این امر کاملاً به اقتصاد جهانی و فناوریهای جدید وابسته است و میتواند یک راه برای جلوگیری از کمبود انرژی محسوب گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
99 - بررسی عملکرد روش تحلیل عامل آشیان بوم شناختی در مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گراز (Sus scrofa, Linnaeus, 1758) در پناهگاه حیات‌وحش جاسب اراک
سحر رضائی سعید نادری پیمان کرمی فرزاد هوشیاروجود اطلاعات مربوط به پراکنش جغرافیایی و انتخاب زیستگاه، هسته مرکزی حفاظت و مدیریت گونه های تهدید شده است. تجزیه و تخریب زیستگاه از تهدیدات مهم تنوع زیستی محسوب می شود. بدین منظور، آگاهی از نیاز های زیستی و شناسایی زیستگاه مطلوب گراز نقش مهمی در اتخاذ شیوه های مدیریتی گ أکثروجود اطلاعات مربوط به پراکنش جغرافیایی و انتخاب زیستگاه، هسته مرکزی حفاظت و مدیریت گونه های تهدید شده است. تجزیه و تخریب زیستگاه از تهدیدات مهم تنوع زیستی محسوب می شود. بدین منظور، آگاهی از نیاز های زیستی و شناسایی زیستگاه مطلوب گراز نقش مهمی در اتخاذ شیوه های مدیریتی گونه و زیستگاه دارد. هدف از مطالعه حاضر، مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب و تعیین مهم ترین فاکتور های محیطی موثر بر انتخاب زیستگاه گونه می باشد. مطالعه حاضر در یک دوره یک ساله در 4 فصل مختلف سال صورت گرفته است. بدین منظور، از مدل تحلیل عامل آشیان بوم شناختی (ENFA) و نرم افزار بایومپر استفاده شد. لایه های اطلاعاتی به کار برده شده به عنوان متغیر های موثر بر روی حضور گونه شامل شیب، جهت، ارتفاع، فاصله از چشمه، فاصله از روستا، فاصله از قنات، فاصله از جاده، شاخص پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، کاربری اراضی و فاصله تا توسعه انسانی، بوده است.نتایج حاصل از تحلیل عامل آشیان بوم شناختی نشان داد، مقادیر شاخص بویس برای الگوریتم میانگین میانه، میانگین هندسی فاصله، میانگین هارمونیک و حداقل فاصله در طول چهار فصل (بهار، تابستان، پاییز و زمستان) و بازه یک ساله کم است. بر اساس مقادیر شاخص بویس می توان نتیجه گیری کرد، صحت نقشه های تولیدی چندان مناسب نمی باشد. دلیل این امر بالا بودن واریانس مدل می باشد که نشان دهنده پایین بودن دقت مدل و قدرت پیش بینی پایین مدل است. بنابراین، مدل تحلیل عامل آشیان بوم شناختی برای زیستگاه های با کیفیت پایین و مقیاس کم، قابلیت کمتری دارد. از این رو تحلیل عامل آشیان بوم شناختی روش مناسبی به منظور مطالعه زیستگاه انتخابی گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب نمی باشد.لذا شناسایی توزیع و پراکندگی گونه گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب به عنوان یک راهگشا، برای مدیران و کارشناسان محیط زیست و کشاورزان به منظور رسیدن به یک تصمیم مدیریتی کار آمد جهت کاهش تضاد و همچنین شناسایی مناطقی که ریسک خسارت در آن ها بالاست و باید در اولویت حفاظتی باشند، نقش دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
100 - ارزش اکولوژیکی اکوسیستم‌های در معرض خطر مانگرو
مریم مصلحیهر اکوسیستمی با فراهم نمودن فواید و خدمات مستقیم و غیرمستقیم، زندگی جانداران را حمایت می‎کنند. در بین این اکوسیستم‎ها، جنگل‎های مانگرو یکی از پربارترین اکوسیستم‎ها در این سیاره هستند. این جنگل‎های جالب توجه، یکی از با ارزش‎ترین اکوسیستم‎های س أکثرهر اکوسیستمی با فراهم نمودن فواید و خدمات مستقیم و غیرمستقیم، زندگی جانداران را حمایت می‎کنند. در بین این اکوسیستم‎ها، جنگل‎های مانگرو یکی از پربارترین اکوسیستم‎ها در این سیاره هستند. این جنگل‎های جالب توجه، یکی از با ارزش‎ترین اکوسیستم‎های ساحلی است که نه تنها یک منبع غذایی برای انسان و جانوران فراهم می‎کند بلکه در حفاظت و ثبات خطوط ساحلی (با افزایش پیوستگی خاک)، جلوگیری از فرسایش و کنترل آب و هوا نقش عمده‎ای دارد و زیستگاهی مناسب برای تولیدمثل انواع متفاوتی از ماهی‎ها، خرچنگ‎ها، دوزیست‎ها و خانه‎ای ایمن برای بعضی از پستانداران، پرندگان و بندپایان فراهم می‎کند. مانگرو مانند یک حصار در برابر بلایای طبیعی (سیکلون‎ها، طوفان و تسونامی) عمل نموده و جایگاهی ایمن برای جوامع ساحلی فراهم می‎کند. باوجود کاربری‎های حفاظتی، زیست‎محیطی و زیستگاهی که این جنگل‎ها دارند همچنان در معرض تهدیدهای ناشی از دست‎اندازی‎های انسانی قرار دارند که در نتیجه آن، تنوع گونه‎ای و سطوح جنگل‎های مانگرو در بسیاری از نواحی، با نرخ سریعی در حال کاهش است. بنابراین هدف از این تحقیق، آگاه نمودن محققین و ساکنین خطوط ساحلی از فواید اکولوژیکی (حفاظتی، زیست‌محیطی و زیستگاهی) جنگل‎های مانگرو و بکارگیری استراتژی و مدیریت صحیح جهت حفظ این زیستگاه‎های کمیاب و ارزش مند از تخریب بیش تر می‎باشد. این مطالعه به‎صورت مروری بر مطالعات منتشرشده انجام گرفت. به‎منظور حفاظت از اکوسیستم‎های مانگرو در مقابل تخریب بیش تر، جذب سرمایه‎گذاری‎های خصوصی و دولتی در جهت استفاده از فن‎آوری‎های سبز مقرون به‎صرفه همراه با آگاه‎سازی ساکنین ساحلی برای ایجاد یک استراتژی مدیریتی صحیح ضرورت دارد تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
101 - نقد و تحلیل سند برنامه درسی ملی بر مبنای انطباق با نیازهای آموزشی دانش‌آموزان پیش‌دبستانی و دوره اول ابتدایی عشایر با تاکید بر رویکرد دانش بومی
یعقوب رحیمی پردنجانیهدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل برنامه درسی ملی بر مبنای انطباق با نیازهای آموزشی دانش آموزان پیش دبستانی و دوره اول ابتدایی عشایر با تاکید بر رویکرد دانش بومی بود.روش تحقیق مورد استفاده تحلیل محتوا بود. جامعه این پژوهش 15 عنوان اصلی سند برنامه درسی ملی که به کمک ابزار چک لی أکثرهدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل برنامه درسی ملی بر مبنای انطباق با نیازهای آموزشی دانش آموزان پیش دبستانی و دوره اول ابتدایی عشایر با تاکید بر رویکرد دانش بومی بود.روش تحقیق مورد استفاده تحلیل محتوا بود. جامعه این پژوهش 15 عنوان اصلی سند برنامه درسی ملی که به کمک ابزار چک لیست محتوا کدگذاری شد. واحد تحلیل متن (پاراگراف) بوده است. بدین منظور ابتدا نیازهای آموزشی از طریق مطالعه مبانی نظری شناسایی و به کمک تکنیک دلفی در سه حیطه دسته بندی شد؛ سپس محتوای سند برنامه درسی ملی بر اساس این نیازها تحلیل و نقد گردید. نتایج بررسی حاکی از توجه نسبی سند به نیازهای آمورشی بود؛طوری که حوزه تجارب یادگیری اصول ناظر برنامه های درسی، مبانی فلسفی و عملی و چشم اندازها به طور مستقیم و مناسب به مولفه های بوم شناختی تمرکز داشت؛ و بند اصول ناظر بر فرایند یاددهی و یادگیری این موضوع را کمتر مد نظر داشته است. همچنین بقیه بندها به صورت تلویحی و کلی به استفاده از این رویکرد اشاره داشته اند. در بخش دوم، در مجموع 6 مورد نقد برداشت شده که می توان به کلی گویی متن سند در مورد مبانی جامعه شناختی ، معرفی نکردن برنامه اجرایی خاص برای آموزش عشایر با توجه به ظرفیت های طبیعی موجود و توجه کمتر سند به برخی مولفه های رویکردهای دانش بومی اشاره کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
102 - مدلسازی رویشگاه بالقوه گون سفید با استفاده از روشهای تحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی و رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی بلدۀ نور)
فرهاد برنا رضا تمرتاش محمدرضا طاطیان وحید غلامیتحقیق حاضر با هدف مدلسازی و تهیۀ نقشۀ پیش بینی گونۀ گون سفید Astragalus gossypinus با استفاده از روش رگرسیون لجستیک و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در مراتع ییلاقی منطقه بلدۀ نور استان مازندران انجام شد. برای دستیابی به این هدف نقشۀ متغیرهای محیطی به در محیط ArcGIS®9 أکثرتحقیق حاضر با هدف مدلسازی و تهیۀ نقشۀ پیش بینی گونۀ گون سفید Astragalus gossypinus با استفاده از روش رگرسیون لجستیک و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در مراتع ییلاقی منطقه بلدۀ نور استان مازندران انجام شد. برای دستیابی به این هدف نقشۀ متغیرهای محیطی به در محیط ArcGIS®9.3 در اندازه سلولی 10×10 تهیه گردید. 80 سایت به عنوان مکان های حضور و غیاب گونه با روش نمونه برداری طبقه بندی – تصادفی ثبت گردید. در هر سایت اطلاعات مربوط به حضور و غیاب گونه و متغیرهای محیطی ثبت و ارتباط بین پراکنش گونه و عوامل محیطی با استفاده از دو روش رگرسیون لجستیک و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی تعیین و نقشۀ پیش بینی پراکنش گونۀ گون سفید تهیه گردید. نتایج حاصل از مدل رگرسیون لجستیک نشان داد که ارتفاع، اسیدیته خاک، کربن آلی خاک و دما در مرطوب ترین و خشک ترین فصل عوامل مهم تأثیرگذار بر پراکنش این گونه می باشد. بر اساس نتایج این مدل تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی، متغیرهای جهت جغرافیایی، میزان شن و مواد خنثی شده خاک، بارندگی در فصل بارش و دما در سردترین فصل به عنوان متغیرهای محیطی تأثیرگذار مورد استفاده قرار گرفتند. مقادیر شاخص های کاپا و سطح زیرمنحنی پلات های ROC به ترتیب برابر 42/0 و 78/0 برای مدل رگرسیون لجستیک و 84/0 و 92/0 برای مدل تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی می باشد که دلالت بر دقت بالاتر مدل پروفیلی نسبت به مدل متمایزکنندۀ گروهی در منطقه مورد مطالعه می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
103 - ارزیابی تخریب منطقه حفاظت شده جاجرود با استفاده از مدل تخریب سیمای سرزمین
افشین دانه کار شیرکو جعفریمدل تخریب یکی از روش های ارزیابی آثار محیط زیستی است که به صورت گسترده جهت ارزیابی آثـار تجمعـی فعالیت های انسـانی به کار می رود. همچنین از سویی نمایه های سیمای سرزمین به عنوان ابزارهای کمی سازی وضعیت سیمای سرزمین، کاربرد گسترده ای در برنامه ریزی سیمای سرزمین دارند. یکی أکثرمدل تخریب یکی از روش های ارزیابی آثار محیط زیستی است که به صورت گسترده جهت ارزیابی آثـار تجمعـی فعالیت های انسـانی به کار می رود. همچنین از سویی نمایه های سیمای سرزمین به عنوان ابزارهای کمی سازی وضعیت سیمای سرزمین، کاربرد گسترده ای در برنامه ریزی سیمای سرزمین دارند. یکی از این کاربرد ها، استفاده نمایه ها در مدل ارزیابی تخریب سیمای سرزمین است. هدف این پژوهش ارزیابی تخریب سیمای سرزمین در منطقه حفاظت شده جاجرود است. بدین منظور، برای کمی نمودن نمایه های سیمای سرزمین از نقشه کاربری/ پوشش منطقه حفاظت شده جاجرود برای 16 زیرحوزه استفاده شد. برای تهیه نقشه کاربری/ پوشش، ابتدا تصویر ماهواره‌ای لندست را پیش‌پردازش نموده و سپس با استفاده از روش هیبرید، تصویر در طبقات مختلف کاربری/پوشش طبقه‌بندی شد. سپس با توجه به مدل تخریب سیمای سرزمین، درجه آسیب پذیری بوم شناختی، تعیین شدت فعالیت ها و میزان تخریب در سیمای سرزمین محاسبه شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که زیـرحـوزه 5 با میزان 31 در منطقه دارای بالاترین عدد تخریـب سیمای سرزمین است و زیـرحـوزه هـای 1، 13 و 15 بعد از آن قرار دارند و به ترتیب دارای اعداد 25، 25 و 22 هستند. همچنین زیـرحـوزه هـای 16، 7 و 4 به ترتیب دارای ارزشهای 3/5، 3/25 و 3/25 هستند که نشان می دهد که این زیرحوزه ها دارای کمترین تکه‌تکه شدگی می باشند. نتایج نشان داد که حدود 68% از منطقه مستعد توسعه یا توسعه بیشتر است، فقط 17% از منطقه مستعد حفاظت است. حدود 13% از منطقه نیازمند بازسازی است که نشاندهنده تخریب پوشش طبیعی و تغییر کاربری در منطقه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
104 - ارزیابی توان اکولوژیک آبخیز آکوجان برای کاربری های مرتعداری و کشاورزی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی
جمال مصفایی امین صالح پور جم مهدی کمالیارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است که طی آن متناسب‌ترین کاربری ها برای یک منطقه تعیین می‌شوند. لذا انجام این مطالعات، برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری بوده و نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. هدف تحقیق حاضر، تعیین توان أکثرارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است که طی آن متناسب‌ترین کاربری ها برای یک منطقه تعیین می‌شوند. لذا انجام این مطالعات، برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری بوده و نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. هدف تحقیق حاضر، تعیین توان اکولوژیک اراضی برای کاربری های کشاورزی و مرتعداری و همچنین مشخص کردن نوع و مساحت کاربری های غیرمجاز و خارج از توان اکولوژیک در حوزه آکوجان قزوین است. بدین منظور، ابتدا نقشه طبقات منابع اکولوژیک آبخیز آکوجان شامل بارش، ارتفاع، شیب، اجزاء واحد اراضی (عمق و بافت خاک)، پوشش گیاهی و شدت فرسایش تهیه و از انطباق آنها، نقشه واحدهای همگن زیست محیطی حاصل شد. سپس تناسب هر واحد همگن مطابق با مدل اکولوژیکی کشاورزی و مرتعداری، برای کاربری های کشاورزی و مرتعداری تعیین شد. درنهایت مساحت و نوع کاربری های غیرمجاز با استفاده از انطباق نقشه کاربری اراضی فعلی با نقشه کاربری های حاصل از توان اکولوژیک، استخراج شد. نتایج نشان داد که درمجموع 3188 هکتار (44%) از اراضی سطح آبخیز تحت کاربری های غیرمجاز قرار دارد که سهم کاربری های غیرمجاز دامداری و مرتعداری، کشت و باغات آبی و دیم زارها به ترتیب برابر 2569 هکتار (34.9%)، 211 هکتار (2.8%) و 408 هکتار (5.5%) می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که در آبخیز آکوجان، تفاوت زیادی بین کاربریهای مناسب و کاربریهای فعلی اراضی موجود است که بیانگر میزان انحراف از اصول توسعه پایدار محسوب میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
105 - کاربرد روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره در ارزیابی کاربری اراضی برای تعیین محل دفن زباله‌های شهری
خدیجه صفری سید علی جوزی سحر رضایانپیشینه و هدف امروزه با گسترش سریع شهرها و افزایش چشم‌گیر حجم اطلاعاتی که برای مدیریت شهری باید پردازش شوند، استفاده از GIS در برنامهریزی شهری توسعه یافته است. این پژوهش با استفاده از عملکرد ابزارهای پشتیبانی تصمیم، فرآیند تحلیل شبکه (ANP) و ترکیب خطی وزنی (WLC)، جهت وز أکثرپیشینه و هدف امروزه با گسترش سریع شهرها و افزایش چشم‌گیر حجم اطلاعاتی که برای مدیریت شهری باید پردازش شوند، استفاده از GIS در برنامهریزی شهری توسعه یافته است. این پژوهش با استفاده از عملکرد ابزارهای پشتیبانی تصمیم، فرآیند تحلیل شبکه (ANP) و ترکیب خطی وزنی (WLC)، جهت وزن‌دهی معیارها و روشهای استانداردسازی نقشه‌ها بر اساس منطق بولین و فازی را در قالب تصمیم‌گیری چند معیاره، بهترین سایت دفن زباله شهر زاهدان را بررسی میکند. سپس با استفاده از پهنه‌بندی در تعیین مکانهای مناسب دفن پسماند شهری در شهرستان زاهدان استفاده گردد که در حال حاضر با مشکل محل دفن پسماند روبه‌رو است. در تحقیق حاضر با شناسایی عوامل مؤثر در محدودیت مکانیابی محل دفن پسماند شهری شهرستان زاهدان و با تعیین اولویت فاکتورهای تأثیرگذار، معیارهای بهینه مکانیابی با در نظر گرفتن توان اکولوژیکی منطقه مشخص و در راستای واقعی‌شدن برنامهریزی، بر مبنای متغیرهای موجود در مکانیابی شهرستان زاهدان، با استفاده از روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، نسبت به وزن‌دهی و اولویت‌بندی و ارزیابی معیارها و محدودیت‌ها اقدام گردید. مدل در نظر گرفته‌شده برای عرصه تحت مطالعه، نمایانگر اولویت‌های ایجاد انواع کاربریها جهت تصمیم‌گیری‌ها، در جریان مطالعات ارزیابی و بهمنظور سنجش قابلیتهای شهرستان زاهدان برای کاربریهای توسعه شهری است.مواد و روش ها این تحقیق کاربردی از روش ارزیابی چند معیاره در محیط GIS، برای تعیین و تخمین پتانسیل مکانهای مطلوب دفن پسماند در شهرستان زاهدان ارائه شده است. بدین ترتیب با تهیه پرسشنامه به روش دلفی، 18 زیرمعیار در دو گروه معیار، 1) معیار اکولوژیکی (شیب، ارتفاع، خاک، فرسایش، گسل، بارش، باد، جهت، آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی و زمین شناسی)، 2) معیار اجتماعی، اقتصادی (فاصله از شهر، روستا، معدن، فرودگاه و جاده) تعیین و با نظر کارشناسان (خبرگان) و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه (ANP) در نرم‌افزار Super decision وزن های هر معیار محاسبه و در مرحله بعد لایه‌های هر کدام از این معیارهای ارزیابی و در پایگاه داده مبتنی بر ArcGIS آماده‌سازی و تحت عنوان نقشه های معیار ذخیره شد و در نهایت با استفاده از روش WLC تلفیق کلیه لایه‌ها انجام و نقشه نهایی که مشخص کننده مکانهای مناسب دفن در شهرستان زاهدان استخراج گردید.نتایج و بحث با فازی سازی 18 لایه (معیار) با منطق فازی و نیز اعمال محدودیت‌ها با منطق بولین، نقشه های 18 لایه تهیه و با تلفیق لایه‌ها با روش ترکیب خطی وزنی از رایج‌ترین روش‌ها در تصمیم‌گیری چند معیاره، نقشه نهایی مکانیابی دفن بدست آمده است. در راستای توزیع فضایی مکانهای مناسب دفن شهرستان زاهدان، با توجه به 5 کلاس طبقه بندی، مشخص شد که بیشترین سطح منطقه را طبقه فاقد توان (99.76 درصد) و مناطق مناسب برای دفن پسماند در مجموع حدود 0.231 درصد است و هیچ بخشی از شهر زاهدان برای کاربری دفن پسماندها دارای توان خیلی زیاد و توان زیاد نیست. بهطوریکه در اطراف شهر نصرت آباد، محدوده‌هایی با توان خیلی زیاد و توان زیاد مشاهده میشود. همچنین مشخص شد که عمدتاً اراضی دارای توان، اعم از توان کم و توان متوسط، در حواشی شهرهای زاهدان و نصرت آباد متمرکز می‌باشند. در منطقه دارای توان، 22 واحد جهت شهر زاهدان و 35 واحد برای شهر نصرت آباد شناسایی گردید.نتیجه گیری مرور ادبیات تحقیق میتوان بیان کرد از نقاط قوت استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره، جهت مکانیابی دفن پسماندها، فراهم کردن امکان استفاده از یک مجموعه ابزار قوی تعاملی برای تنظیم جبران پذیری و جبران کردن بین معیارها است، که اجازه ارزیابی سریع روابط بین معیارها را میدهد. نقاط قوت دیگر این روش شامل توانایی یکی کردن مجموعه دادههای همگن مانند معیارهای کیفی و کمی با استفاده از دانش تخصصی، انعطاف‌پذیری لازم برای انتخاب معیارهای خاص برای مناطق مورد مطالعه مختلف یا مسائل مختلف مطرح شده، برای اجرای یک یا یک گروه تصمیم‌گیری، انعطاف‌پذیری برای تغییر سطح اهمیت معیار و آزادی برای سطوح قابل قبول ریسک‌های تصمیم‌گیری میباشد. با مقایسه پیشینه استفاده این روش در مکانهای دیگر میتوان نزدیکی نتایج و مناسب‌بودن روش برای کاربری دفن را نتیجه گرفت، بنابراین پیشنهاد میشود برای شهرستان‌های دیگر استان نیز ارزشیابی توان سرزمین با روش بکارگرفته شده در این تحقیق مورد بررسی قرار گیرد. به هر حال، از آنجایی که مکانیابی دفن پسماند به معیارهای مختلف و به نفوذ نظرات عمومی و سیاسی در رابطه با تجزیه و تحلیل علمی بستگی دارد، فرض این بود که این روش، پتانسیل قابل‌توجهی برای حمایت از پیچیدگی‌های تصمیم گیری کاربردهای دنیای واقعی را دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
106 - تعیین رویشگاه بالقوه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer) در منطقة غرب اصفهان با تحلیل عاملی آشیان اکولوژیک
حامد سنگونی حمیدرضا کریم زاده محمدرضا وهابی مصطفی ترکش اصفهانیگونه گیاهی گون سفید یکی از مهم ترین گیاهان مرتعی منطقه غرب اصفهان به شمار می رود که اهمیت زیادی در حفاظت خاک و حیات اقتصادی مردم منطقه دارد. با این وجود بهره برداری بیش از حد و فشار چرایی دام باعث تخریب رویشگاه های آن شده است. این پژوهش به منظور تعیین رویشگاه بالقوه این أکثرگونه گیاهی گون سفید یکی از مهم ترین گیاهان مرتعی منطقه غرب اصفهان به شمار می رود که اهمیت زیادی در حفاظت خاک و حیات اقتصادی مردم منطقه دارد. با این وجود بهره برداری بیش از حد و فشار چرایی دام باعث تخریب رویشگاه های آن شده است. این پژوهش به منظور تعیین رویشگاه بالقوه این گونه در دو شهرستان لنجان و فلاورجان استان اصفهان جهت انجام عملیات بازکاشت و احیاء این گونه صورت پذیرفت. برای این منظور از داده های مکانی حضور این گونه به عنوان مکان های مناسب بالفعل برای رویش آن و بررسی شرایط محیطی (اقلیم، خاک و فیزیوگرافی) این مناطق جهت شناسایی نیازهای رویشگاهی آن استفاده شد. داده های خاک با استفاده از بررسی مطالعات پیشین و میانیابی نقاط مربوط به پروفیل های حفر شده تبدیل به نقشه های خاک شدند. اطلاعات اقلیمی و فیزیوگرافی هم با روش مشابهی تهیه و برای ورود به مدل نهایی آماده سازی شدند. با وارد کردن لایه های اطلاعاتی در مدل ENFA و با اعمال آنالیزهای آماری نرمال سازی و همبستگی در نرم افزار بیومپر، نقشه رویشگاه های بالقوه این گونه با استفاده از روش میانگین همساز ایجاد شد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که متغیرهای درصد سنگریزه، مقدار پتاسیم، رطوبت اشباع، هدایت الکتریکی و بارندگی سالانه مهم ترین عوامل در انتخاب زیستگاه گون سفید در منطقه مورد مطالعه می‌باشند. 25300 هکتار معادل با 16% از کل منطقه رویشگاه بالقوه گون سفید به شمار می رود. برای بررسی صحت این مدل از نمایه Boyce استفاده شد و میزان صحت مدل در این آزمون برابر با 2/85 درصد تعیین گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
107 - ارزیابی توان اکولوژیک اراضی با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعة موردی: اراضی حاشیه شهر تبریز)
فریده نقدی سید محسن حسینی حسینی شقایق صدربرای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست، ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موج أکثربرای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست، ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود، بستر مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان شهری با آن سروکار دارند. در این مقاله طی رویکرد ارزیابی چند معیاره با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Hierarchy Process) و روش مقایسة زوجی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، ارزیابی توان اکولوژیکی حاشیه شهر تبریز برای توسعه کالبدی بر پایه مشاهدات محیطی (دوازده معیار طبیعی و انسانی) صورت گرفته و نقشة نهایی در محدوده مذکور تهیه شد. این نقشه نواحی مناسب برای توسعه کالبدی شهر را نشان می دهد. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده برنامه ریزان شهری قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
108 - آینده‌پژوهی بعد اکولوژیکی تاب‌آوری در ساختار فضایی شهر تهران
ابراهیم فرهادی احمد پوراحمد کرامت اله زیاری حسنعلی فرجی سبکباردر طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحران‌ها، تاب‌آوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژهای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری شهری کلانشهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخصهای اکولوژیکی و شناسا أکثردر طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحران‌ها، تاب‌آوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژهای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری شهری کلانشهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخصهای اکولوژیکی و شناسایی مهمترین عوامل اثرگذار بر آنهاست. در این پژوهش ابتدا شاخص‌هایی در 7 دسته شامل مخازن انتقال آب، مراکز جمع‌آوری زباله، مراکز تصفیه آب و فاضلاب، کاربری سبز و پارکها، اراضی قهوه‌ای و بایر، خطوط گسل، و آلودگی هوا در محیط نرم‌افزار جی‌آی‌اس با استفاده از ابزارهای همپوشانی وضعیت تاب‌آوری مناطق را نشان داد. بحث آینده‌پژوهی این مقاله متشکل از دو بخش است.در بخش اول، بهمنظور ایجاد پایگاهی از عوامل اولیه موجود درباره مؤلفه‌های تاب‌آوری فضایی ، از تکنیک پویش محیطی (بررسی مقالات و منابع چاپی، مصاحبه با متخصصان و پایش همایش‌ها و کنفرانس‌ها) و بررسی پیشینه ادبیات استفاده‌شده است.در بخش دوم از کارشناسان و نخبگان خواسته شد که مهمترین مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری اکولوژیکی زیست‌محیطی را ظرف ۱۰ سال آینده مشخص نمایند. که نهایتاً به‌صورت دلفی 18 متغیر تعیین گردیدند و از نرم‌افزار میک مک برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده میشود.یافته‌ها نشان داد تحلیل فضایی تاب‌آوری شهر تهران در بعد اکولوژیکی زیست‌محیطی با در نظر گرفتن نمودار تحلیل اثر ـ وابستگی در وضعیت ناپایدار قرار دارد. بر اساس یافته ها، متغیرهای پهنه‌های گسل و شدت زلزله، خشک‌سالی، استقرار منابع تولیدی و صنعتی (نیروگاه و صنایع)، همجواری کانون‌های خطر، کیفیت خاک، کیفیت و کمیت ذخایر آبی، آلودگی‌های زیست‌محیطی، تهدیدات با منشأ ژئومورفولوژیک (زمین‌لغزش، فرونشست و..) دارای بیشترین ضریب تأثیرگذاری بر بعد اکولوژیکی تاب‌آوری شهر تهران دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
109 - اثرات اکولوژیکی و اقتصادی تجهیز و نوسازی اراضی در تولید گندم آبی در استان همدان
محمد عبدالملکی فرشته یزدانیهدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات اکولوژیکی و اقتصادی طرح تجهیز و نوسازی اراضی در تولید گندم آبی در استان همدان می باشد. به این منظور پایداری زیست‌محیطی تولید گندم با تحلیل ردپای اکولوژیکی (شاخصهای انتشار کربن) و کارایی تولید آن با روش تحلیل پوششی داده ها سنجیده شد. جامعه أکثرهدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات اکولوژیکی و اقتصادی طرح تجهیز و نوسازی اراضی در تولید گندم آبی در استان همدان می باشد. به این منظور پایداری زیست‌محیطی تولید گندم با تحلیل ردپای اکولوژیکی (شاخصهای انتشار کربن) و کارایی تولید آن با روش تحلیل پوششی داده ها سنجیده شد. جامعه آماری تحقیق متشکل از کشاورزان عضو تعاونی تولید کشاورزی در روستای خردمند در استان همدان است که در طرح تجهیز و نوسازی اراضی مشارکت داشته و گندمکارانی که در این طرح شرکت نکرده‌اند. حجم نمونه برای افراد مشارکت کننده 73 نفر و برای افراد مشارکت نکرده 74 میباشد. دادههای تحقیق از طریق پرسشنامه به صورت مطالعه تک‌مقطعی و به روش تمام‌شماری گردآوری و با نرم افزارهای SPSS26وDEAP2.1 تحلیل گردید. میانگین انتشار گازهای گلخانه تولید گندم برای کشاورزانی که در طرح شرکت کرده و کشاورزانی که شرکت نکرده‌اند به ترتیب 778/15 و 1003 Co2 eq ha-1 کیلوگرم بود. شاخص ردپای اکولوژیکی برای این دو گروه به ترتیب برابر 2/39 و 2/44 هکتار جهانی محاسبه گردید که در سطح 0/01 تفاوت معنی‌داری را نشان داد. براساس نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده‌ها، میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی اراضی تجهیز شده، بترتیب معادل 0/866 ، 0/893 و 0/797 و در اراضی تجهیز نشده بترتیب 0/863 ، 0/889 و 0/791 محاسبه شد که بین این دو نوع از اراضی در سطح 0/01 تفاوت معنی‌دار نبود. براساس نتایج محاسبه شاخص های انتشار کربن، پایداری زیست‌محیطی اراضی تجهیز و نوسازی شده از وضعیت بهتری برخوردار میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
110 - To Investigate Of Change in Waves Height under the influence of climate change using Artificial neural network and wavelet
گلرخ منصوری واجاری ابوالفضل شمسایی بهرام تقیانPrediction of the waves’ specifications that is one of the key factors effective on transformation ofcoasts, production of renewable energies and design of marine structures, has always been importante.Height of the waves is one of the most important and effective أکثرPrediction of the waves’ specifications that is one of the key factors effective on transformation ofcoasts, production of renewable energies and design of marine structures, has always been importante.Height of the waves is one of the most important and effective parameters of the wave. Differentfactors are effective in variation of the waves’ height. In this research, variation in waves height underchange of universal climate and heating – that as one of the consequences of collection of greenhousegases,isconsideredas one of the most important environmental challenges in the world – has beenstudied. The Effect of weather changes in variation of waves height using the ecological data gainedfrom CGCM2 Model that is one of the types of GCM Models, was investigated under two scripts: A2and B2. In order to predict the waves height using the step by step regression method out of weathervariants stimulated in CGCM2 Ecological Model, those sets of variants that had the most correlationwith variation of waves height, have been selected. Two ANN and DWNN Models were made in orderto study the relationship between the variants of climate and waves height, and DWNN Model that is acombination of ANN Model and Wavelet Theory, showed better and more accurate results. The resultsfor years 2089 to 2100 express an increase from 10 to 46 cm at minimum of daily average of wavesheight and also increase from 10 to 36 cm at maximum of daily average of wave, gained in the regionof Chabahar. With consideration to noticeable increase of average of waves height, this subject mustbe considered in different affairs such as management of coastal regions. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
111 - Inflow Regime Evaluation into Bamdej Wetland to Plan Stable Environmental Management
معصومه کمالی کاظم حمادی فروزان فرخیانIn the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countri أکثرIn the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countries. Results of theseissues showed the effects of mortality and immigration, human and animal species, environmentaldegradation, the lack of food resources, energy, water and other natural resources degradation.Therefore,in many scientific circles, the proper use of natural resources, land management, ecosystemconservation and agricultural activities in order to reduce the damaging effects of environmentalstresses is controlled. Bamdej wetland with an area of 4000 hectares located in the South Westprovince, which is fed by the river Shavoor seems to depend on the wetlands for sustainableenvironmental management and environmental factors, including factors involved in the developmentof the drainage basin whichis adjacent to. This research studied thewetlands along the river Shavoorfield. Itaimed to assess the quality and quantity of water flow and provide a suitable model Bamdejpond water to improve environmental management of thewetlands. Preliminary analysis of the annualinflow to the wetland appeared to set two separate samples is formed further data on the original seriesand two series of samples have been analyzed separately. Statistical analysis showed the differencebetween the two series of data through SPSS statistical software. Consequently, a series of annual flowwas also taken into consideration. For water quality parameters such as EC, TDS, total cations, totalanions and pH,two distinct consistent flow regime and a series of extractionwere analyzed. The resultsshowed that there were statistically significant in both series. Results gave a model of environmentalmanagement with emphasis on the quality and quantity of the inflow to the wetland ponds. Theseparameters can be programmed to yield equivalent to 600 million cubic meters, 3 million cubic metersof potable needs, industry needs 7 million cubic meters, 25 million cubic meters for aquaculture,agriculture require 500 million cubic meters, and 140 million cubic meters environment. Follow thepattern of the upstream needs such as agriculture, environmental needs and meet wetland ponds willstabilize the system.Keywords: Hydrological تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
112 - تبیین اصطلاحات خویشاوندی کردی سنندج از منظر رده‌شناسی‌صرفی و صرف زیست‌محیطی
حمید افتخاری فروغ کاظمی حیدر نصرت زادهپژوهش حاضر با هدف بررسی اصطلاحات خویشاوندی در گونه زبانی کردی سنندج از منظر رده‌شناسی‌صرفی و صرف زیست‌محیطی صورت گرفت. دادههای این پژوهش، تمامیِ اصطلاحات خویشاوندی در این گونه زبانی‌اند. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و نیز میدانی از طریق مصاحبه با گویشوران اس أکثرپژوهش حاضر با هدف بررسی اصطلاحات خویشاوندی در گونه زبانی کردی سنندج از منظر رده‌شناسی‌صرفی و صرف زیست‌محیطی صورت گرفت. دادههای این پژوهش، تمامیِ اصطلاحات خویشاوندی در این گونه زبانی‌اند. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و نیز میدانی از طریق مصاحبه با گویشوران است و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. بررسی‌های ساختاری که از دیدگاه رده‌شناسی‌صرفی صورت گرفت، حاکی از آن است که %57 این اصطلاحات در طبقه پیوندی و %43 در رده گسسته قرار می‌گیرند. همچنین، اصطلاحاتِ دارای ساخت‌ملکی %47.69 از کل اصطلاحات را به خود اختصاص داده‌اند که همگی راهبرد ملکی هم‌نهی را نشان می‌دهند و در این میان، برخی چینش مالک–مملوک و برخی چینش مملوک–مالک را دارا هستند. اما دیگر راهبردهای ملکی ساده یا غیرساده اعم ازحالت‌نما یا حرف‌اضافه و غیره در اصطلاحات فوق مشاهده نمی‌شود. نتایج بررسی‌ها از لحاظ صرف زیست‌محیطی نشان میدهد که عوامل جغرافیایی (مناطق مختلف شهر)، عوامل فرهنگی و عوامل جامعه‌شناختیِ محیط بویژه جنسیت، معیارهای قومی و نسبی/سببی بودن بر اصطلاحات خویشاوندی این زیست‌بوم اثرگذار هستند. طبق این رویکرد اقلیم میتواند مهمترین دلیل وجود تنوع و تفاوت‌های موجود در اصطلاحات خویشاوندی در این پیکره زبانی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
113 - سیاست گذاری تطبیقی با تاکید بر شهر اکولوژیک؛ نمونه موردی رودخانه زاینده رود
انیس یزدان پناه عبدالملکی غلامرضا لطیفی هانیه آل سعیدیهدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ض أکثرهدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ضمن تبیین نقش و جایگاه رودخانه ها به عنوان پارادایم شاخصه های طبیعی، در حوزه پیمایش منطقه مورد مطالعه از روش های مشاهده مستقیم و روش بررسی بصری در بستر مطالعات میدانی و همچنین نقشه های GIS شهر اصفهان استفاده و به شناسایی کلیه سیاست ها و متغیرهای اصلی حفاظت از رودخانه ها پرداخته و در انتها کلیه سیاست های اقتباس شده از تجارب جهانی، ملی، طرح های فرادست و... طبق نظرات کارشناسان و مدیران شهری، با استفاده از تکنیک دلفی، ارزش گذاری و اولویت بندی شده و راهبرد های تحقق پذیر و خاص رودخانه زاینده رود در مقیاس های مختلف ملی، منطقه ای و شهری ارائه گشته است. یافته ها نشان داد؛ عارضه بخشی نگری در عملکرد دستگاه های اجرایی بر مشکلات زاینده رود افزوده است. وجود برخی ناهماهنگی های مدیریتی به ویژه در حوضه آبریز زاینده رود موجب شده نتوان در واقع راه حل بلند مدتی برای ایجاد پایداری در آن ایجاد نمود. تبیین و استقرار نظام مدیریتی و عملکردی واحد در این حوضه ی آبریز می تواند یکی از اهداف مهم سیاست های کنترل منابع آب در سال های آتی برای این حوضه ی آبریز خواهد باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
114 - کاربرد روش ردپای اکولوژیک در برنامه ریزی توسعه فضایی شهرستان ساری
محمدحسین شریف زادگان سلیمه عبادی قاجاریرشد فزایندۀ جمعیت و به تبع آن افزایش و تغییر الگوهای مصرف، فشار بر محیط طبیعی و منابع محدود را افزایش داده است. الگوهای مصرفی و توسعه در کشور به ویژه شهرستان‌های شمالی غالبا بدون توجه به توان اکولوژیک زمین است، به گونه‌ای که منجر به خسارات شدیدی بر محیط‌زیست و توان اکول أکثررشد فزایندۀ جمعیت و به تبع آن افزایش و تغییر الگوهای مصرف، فشار بر محیط طبیعی و منابع محدود را افزایش داده است. الگوهای مصرفی و توسعه در کشور به ویژه شهرستان‌های شمالی غالبا بدون توجه به توان اکولوژیک زمین است، به گونه‌ای که منجر به خسارات شدیدی بر محیط‌زیست و توان اکولوژیک زمین میشود. بنابراین ضرورت تغییر الگوهای مصرف و حرکت در چارچوب میزان ظرفیت قابل تحمل محیط زیست به سمت وضعیت پایداری اجتناب ناپذیر است. شاخص ردپای اکولوژیک ابزار مناسبی برای اندازه‌گیری پیشرفت جوامع به‌سوی پایداری است. هدف مقاله حاضر برنامه ریزی توسعه فضایی در شهرستان ساری با توجه به ارزیابی سطح پایداری و شاخص ردپای اکولوژیک میباشد. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی میباشد. نتایج نشان میدهد میزان ردپای اکولوژیک در شهرستان ساری برابر 2267853 هکتار میباشد که نشان‌دهندۀ سرانه‌ای برابر 4.50 هکتار برای هر نفر میباشد. با توجه به اینکه سرانۀ ظرفیت‌زیستی در شهرستان ساری برابر 1.18 هکتار میباشد، این شهرستان با کسری اکولوژی به میزان 3.32 هکتار برای هر فرد مواجه میباشد. جهت برنامهریزی توسعه فضایی شهرستان ساری، گزینه‌های محتمل توسعه فضایی تدوین شده و گزینه مطلوب با استفاده از روش دلفی و نرم‌افزار سناریوویزارد انتخاب شده است. مطابق گزینه منتخب، اهداف و راهبردهایی جهت کاهش ردپای اکولوژی در ابعاد مختلف اتخاذ شده که از آن جمله میتوان به استفاده اراضی براساس توان اکولوژیک آنها، استفاده از مصالح نوین به منظور کاهش مصرف انرژی، الگوی رشد هوشمند و فشرده، تغییر الگوهای مصرف انرژی و استفاده از انرژیهای پاک و دوستدار محیط‌زیست اشاره کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
115 - مکان یابی عرصه های مناسب استقرار صنعت در استان قزوین
صبا رضا سلطانی سید مسعود منوری میترا توکلتوزیع نامتعادل جمعیت در پهنه کشور، شتاب شهرنشینی و تخریب و آسیب محیط زیست به واسطه مکان یابی نادرست صنایع، الزاممینماید که با سیاستهای مناسب توسعه صنعتی، در رفع این مشکلات اقدام گردد. مکان یابی صحیح و طراحی اصولی صنعت، گام مهمیدر جهت بهبود محیط زیست و توسعه صنایع کشور و أکثرتوزیع نامتعادل جمعیت در پهنه کشور، شتاب شهرنشینی و تخریب و آسیب محیط زیست به واسطه مکان یابی نادرست صنایع، الزاممینماید که با سیاستهای مناسب توسعه صنعتی، در رفع این مشکلات اقدام گردد. مکان یابی صحیح و طراحی اصولی صنعت، گام مهمیدر جهت بهبود محیط زیست و توسعه صنایع کشور و رشد اصولی و منطقی مناطق شهری و روستایی است. در این تحقیق، مکانیابی استقرارصنایع در استان قزوین، با روش تجزیه و تحلیل سیستمی، در مقیاس 1 : 25 0000و بر پایه جبر بولین ) (Boolean Algebraانجامگردید. به این منظور ابتدا منابع طبیعی به طور کامل، مورد شناسایی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی قرار گرفتند. سپس ارزیابی توان طبیعیسرزمین با توجه به مدل 3طبقه ای، بعد از روی هم قرار دادن لایه های اطلاعاتی در GISانجام گرفت. درنتیجه پس ازحذف منطقه حفاظتشده باشگل و سایر اراضی ممنوعه برای احداث صنعت، دو پهنه با درجه توان یک و 11پهنه با درجه توان دو مکان یابی شدند. مابقیعرصههای واجد توان یک، در اراضی کشت دیم و جنگلهای دست کاشت واقع شده اند که استقرار صنایع در این اراضی، مستلزم کسبموافقت وزارت کشاورزی و سایر سازمان های مربوطه میباشد تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
116 - Investigating Trend of Water Level Changes in Urmia Lake (1984-2017)
Fatemeh Bashirian Saied Movahedi Dariush RahimiThe decrease in the level of Lake Urmia is evidence of climate change and anthropogenicity. This decrease in level has led to an increase in salt area, salt storms and salinization of groundwater. It is one of the major environmental challenges in northwestern Iran. Flu أکثرThe decrease in the level of Lake Urmia is evidence of climate change and anthropogenicity. This decrease in level has led to an increase in salt area, salt storms and salinization of groundwater. It is one of the major environmental challenges in northwestern Iran. Fluctuations in lake level, decrease in water level of plains and decrease in river discharge are evidences of hydrological changes in Urmia Lake basin. The present study tries to provide a clear picture of the water changes of Urmia Lake during the last three decades. Hydrological data and images of Landsat satellite for Urmia Lake basin in the period 1984-2017 were studied using remote sensing and statistical methods. The classification of satellite images was performed using the maximum likelihood method. According to the results, the highest decrease in the area of the lake between 2001 and 2013 happened. Also, the analysis of the results showed that along with the very important role of global warming on the water volume of Lake Urmia, humans have been able to be one of the most important regional factors in creating the challenge of Urmia Lake. In fact, the water problems of Urmia Lake, especially after 2001, are a combination of climatic and anthropogenic factors. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
117 - Evaluation of ecological power of Yazd city for sustainable urban development using AHP method
Mohammad Askari houye Fatemeh A sadat Modaresi Ali Reza GhiratmandIn recent years, the importance of environmental protection has increased. On the other hand, the phenomenon of urbanization, which is increasing every day, is one of the main challenges of climate and environmental changes. To control and manage the conditions, it is v أکثرIn recent years, the importance of environmental protection has increased. On the other hand, the phenomenon of urbanization, which is increasing every day, is one of the main challenges of climate and environmental changes. To control and manage the conditions, it is very important to pay attention to the concept of ecological development. This concept has a long history and theorists such as Sarda, Howard, Geddes have studied the form and human life in the field of urban planning. In this descriptive-analytical article, according to the records and opinions of experts, based on 12 criteria, the assessment and prioritization of the ecological indicators of Yazd city were discussed. In reviewing the results, the neighborhood security index with a weight of 0.2345 was the most important and the private vehicle ownership index with a weight of 0.0092 was the least important. According to the purpose of the research, which considered the ecological limitation, solutions were proposed, which are: carrying out urban development plans using multi-criteria decision-making and paying attention to the power of the environment, strengthening the security body of the city, strengthening the engineering and expert body of the municipality. Use of correct and more accurate field studies, wider study with more number of ecological criteria. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
118 - مکانیابی و پهنه‌بندی سایت‌های مناسب برای توسعه گردشگری ورزشی در شهرستان شاهرود با رویکرد توسعه پایدار
علی توفیق خطاب علی فهیمی نژاد سید مصطفی طیبی ثانی هومن بهمنپوردر این تحقیق تلاش گردیده تا مکانهای مناسب برای توسعه گردشگری ورزشی در شهرستان شاهرود شناسایی شوند. بدین منظور، از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک رویهم‌گذاری لایه‌ها، به عنوان ابزاری مناسب برای ارزیابی سرزمین استفاده گردید. بدین ترتیب پس از تعیین منابع اکولوژیکی منطقه، أکثردر این تحقیق تلاش گردیده تا مکانهای مناسب برای توسعه گردشگری ورزشی در شهرستان شاهرود شناسایی شوند. بدین منظور، از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک رویهم‌گذاری لایه‌ها، به عنوان ابزاری مناسب برای ارزیابی سرزمین استفاده گردید. بدین ترتیب پس از تعیین منابع اکولوژیکی منطقه، لایه‌های اطلاعاتی در مقیاس 1:250000 تهیه و از طریق نرم‌افزار ArcGIS نسخه 9،2 اقدام به ریهم‌گذاری گردید. این تحقیق در شش مرحله انجام پذیرفت. پس از تهیه نقشه‌های شیب، جهت و ارتفاع، از طریق رویهم‌گذاری آنها نقشه شکل زمین تهیه گردید و در ادامه، با رویهم‌اندازی لایه‌های شکل زمین، کاربری اراضی، خاک، پوشش گیاهی و حیات‌وحش نقشه نهایی واحدهای زیست محیطی بدست آمد. سپس، مدل اکولوژیکی گردشگری متمرکز و گسترده، به منظور مقایسه و تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت از مدل ملی برای تعیین انواع کاربریهای ورزشی استفاده گردید. با توجه به نتایج، منطقه مطالعاتی از پتانسیل بالایی به منظور توسعه گردشگری به ویژه از نوع گسترده برخوردار است. 8/68٪ از منطقه مطالعاتی در کلاس 1 و 1/19٪ نیز در کلاس 2 از گردشگری متمرکز قرار گرفته‌اند. همچنین؛ 2/93٪ از منطقه در کلاس 1 و 3/5٪ نیز در کلاس 2 گردشگری گسترده قرار می‌گیرند. در مجموع، 6/13٪ نیز در کلاس 3 قرار داشته که نشانگر حساسیت اکولوژیکی بالا و عدم بهره‌مندی از شرایط مناسب به منظور توسعه گردشگری میباشد و در زون حفاظتی قرار می‌گیرد. در پایان، فعالیتهای گردشگری مناسب برای هر زون پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
119 - Linking urban marginality and socio-ecological systems to Highlight Research Areas in informal settlements upgrading: A literature review and future directions
Sina Razzaghi-AslSlums are basically recognized as a multi-causality phenomenon which is rapidly growing worldwide. While the contribution of social and ecological factors is separately well understood, the interplay of interconnected socio-ecological systems in slums, such as urban hea أکثرSlums are basically recognized as a multi-causality phenomenon which is rapidly growing worldwide. While the contribution of social and ecological factors is separately well understood, the interplay of interconnected socio-ecological systems in slums, such as urban heat islands, is insufficiently addressed in research. This study identifies the most important socio-ecological research areas applicable in analyzing slum settlements by using a narrative literature review method. This type of review was applied to clarify an overview of knowledge regarding the linkage between socio-ecological perspectives and informal settlements. Further, it advances the definition and the reasons behind slum shaping. The results of this study show that there are particularly three main research areas including urban sustainability and metabolism, climate change, and ecosystem services for slum analysis in the literature. Exploring the gaps through a slum socio-ecological research framework paves the way for studying further research. We also highlighted the need for analyzing energy efficiency and flows, application of renewable energies, drought dynamics, biodiversity services, and urban heat islands more than other possible subjects for future directions in slum socio-ecological research. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
120 - Application of Wind Energy in Urban Regional Planning Toward Ecological Sustainability(Case Study: Hashtgerd)
Mehrdad Mazloomi Azin FarzamThe remarkable development of sciences and technologies in the world of]o today has apparently brought mankind comfort and well-being, but it has also created new problems for humans including environmental pollution, widespread changes in world weather conditions, etc. أکثرThe remarkable development of sciences and technologies in the world of]o today has apparently brought mankind comfort and well-being, but it has also created new problems for humans including environmental pollution, widespread changes in world weather conditions, etc. Fossil fuels cause numerous environmental pollutions. In other words, on the one hand poisonous gases enter the environment following the burning of fossil fuels, make breathing difficult for people, and pollute the environment. On the other hand, accumulation of these gases in the atmosphere prevents heat from escaping the earth, leading to temperature increases and widespread weather changes on earth called the greenhouse effect. The best way to stop the increasing trend in the concentrations of these poisonous gases is to use clean energies such as solar, wind, geothermal, and hydrogen energies instead of energy obtained from burning fossil fuels and thus to prevent environmental pollutions and the problems they caused. Since cities are the major consumers of energy, the need for utilizing clean energies (including wind energy) becomes more obvious because attention to the way energy is provided for cities, and the management of this energy, will influence the preservation of environmental health and the optimal use of energy resources of the earth. With this purpose in mind, optimizing energy consumption and utilization of new energies in cities will be taken into account from the very first in urban and regional planning. Through utilizing renewable energy in cities, we will achieve the above-mentioned goals, including reduced use of fossil energy and saving costs, and movement towards sustainable development and environmental health. In this project, the SWOT table of utilizing renewable energy was prepared for the region of Hashtgerd in order to analyze the available information and offer a strategy suitable for the subject of the research. Following that, a flowchart of studies and conditions required for utilization of this energy, with emphasis on ecological sustainability, was prepared to select suitable conditions for utilizing wind energy in cities. Important and effective indicators in these processes were then used to draw up tables for analyzing and estimating various conditions, amounts of generated electricity and reduction in emission. Moreover, using the KLIMM software, two regions around Hashtgerd were selected for establishing wind farms, taking the required areas for the farms and electricity consumption in Hashtgerd into consideration. Finally, a region south of Hashtgerd was judged the most suitable site with respect to location and other characteristics. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
121 - Comparing the New and Old Fabrics of Isfahan City Regarding Ecological Criteria
Esmaeil Shieh Marzie GhassemiThe emergence of new neighborhoodsin historical cities like Isfahan has been due to rapid population growth regardless of the context circumstances and in an attempt to meet the need for housing. On the other hand, old neighborhoods could not often form suitable environ أکثرThe emergence of new neighborhoodsin historical cities like Isfahan has been due to rapid population growth regardless of the context circumstances and in an attempt to meet the need for housing. On the other hand, old neighborhoods could not often form suitable environments for life because of incapability to meet the needs and wishes of the residents.Contrary to this situation, new ideas and theories are emerging in the urban world in which the main objective is improving the quality of urban environments. One of the basic concerns of modern urban planning in the world is returning to the nature and reducing the problems caused by automation and endless attack to the natural environment of human life. Hence in this study, we tried to further study and analyze one of the outlined characteristics of these ideas known as "Ecological city"and identify and separate the physical characteristics of an ecological city and also compare the physical criteria of new and old districts of the city in terms of closeness to these criteria. The main objectives of this study can be summarized as: 1. recognizingthe physical criteria of the ecologicalcity 2.studying the status of ancient and contemporary urban fabrics in compliance with these criteria. To investigate, twostudy sampleswere selected from Isfahan neighborhoods; one from traditional districts (Charkhab) and the other from contemporary districts (Mardavij). Then, these two areas were analyzed based on physical characteristics using Analytical Hierarchy Process and the results of this analysis were shown by GIS. The results of this analysis indicated superiority of the traditional fabrics to the contemporary one. This represents the human-oriented and sustainable urbanism of the country's pastwhich is neglected and forgotten today.The necessity of analysis of the past urbanism and contemporizing its criteria and indicators concerned with what is known today as the modern urbanism science can be considered as the most important result of this study. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
122 - Ecological Design of Urban Landscape
Maryam Kamyab TeimouriPaying attention to the spatial placement of the elements (man-made or natural) based on the landscape pattern and ecological processes in urban design would have a considerable impact on both human and the nature. In a way that the discords in the placement of patchs i أکثرPaying attention to the spatial placement of the elements (man-made or natural) based on the landscape pattern and ecological processes in urban design would have a considerable impact on both human and the nature. In a way that the discords in the placement of patchs in respect to each other, or in respect to visual corridors and urban matrixes lead to the unwanted results in the cities. The effect of such discords can be seen in continental changes, loss of energy (increase in the consumption of fossil energies), etc. Aim of this study is to design a city based on the recognition of relationships between the patches and corridors and natural/ artificial matrixes; also, introduction and the design method based on the fundamental urban landscape guidelines which is done with a qualitative approach in the form of library research and identification of the situation, size and other elements of patches, corridors and matrixes by using aerial-photos and GIS maps. Based on this, the research compilation process is in a way that first discusses the importance of this subject and the design methods in this study and different suggested methods in the field of ecological urban landscape design and explores Iranian and worldwide experimentations on the subject by presenting new solutions like the placement of the artificial and natural patch and corridors, matrixes, e.g, designing beach parks across the rivers to protect and maintain the natural corridor, preservation of green patches as the urban-parks, etc. The author hopes that presented solutions of this research in the field of design, would help to solve the mentioned issues and problems regardless of its minor delineation. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
123 - Integrating the Goler Matrix Method and the List of Indicators to Specify an Efficient Alternative on Elevating the Quality of Ecological Functions of the River Borders (Case Study: Abshooran River in Kermanshah, Iran)
Shima Homaee Esmaeel SalehiThe purpose behind this research, which is done on the Abshooran river in Kermanshah and in the area between Delgosha bridge and wooden bridge is to develop lively and active urban centers and to elevate the quality functions of the region and the ecological conditions أکثرThe purpose behind this research, which is done on the Abshooran river in Kermanshah and in the area between Delgosha bridge and wooden bridge is to develop lively and active urban centers and to elevate the quality functions of the region and the ecological conditions of the river’s border. To reach for this goal, ecological and aesthetic criteria were in use in a way that proposed alternatives are first edited according to the criteria, regulations and compiled standards for the design and were chosen after analysis on the criteria and the design fundamentals in order to reach for the research goals; 12 indicators were regarded to find an efficient alternative. Based on the Goler matrix method and integration of it with the list of criteria, each criterion is given a specific weight according to its significance/ importance. And then the scores were analysed and were multiplied by the weight of each topic, finally the optimal alternative would be resulted regarding the high score among others. Findings of the research indicates that the fulfillment of fundamentals and design criteria has the more impact in relation to the other choices. So, the strategic plan is presented according to this point. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
124 - The Model of Achieving a Balanced Balance between Economic Efficiency and Ecological-Social Responsibility of Digitalized Enterprise
Maryna Demianchuk Maksym Bezpartochnyi Liliya Filipishyna Marga ŽivitereThe application of the latest digital technologies changes the ways of thinking of entrepreneurial behaviour and motivation of decision-making, principles of organization of their functioning, so the purpose of work is to form a model of achieving a balanced balance bet أکثرThe application of the latest digital technologies changes the ways of thinking of entrepreneurial behaviour and motivation of decision-making, principles of organization of their functioning, so the purpose of work is to form a model of achieving a balanced balance between economic efficiency and environmental and social responsibility of the digitized enterprise, determining the scientific bases for managing such processes. Methods of grouping and formalization, structural-logical and qualitative system analysis and synthesis were used in the research process. The model of achieving a balanced equilibrium is a process of harmonizing the activity of an existing (undesirable) state and achieving an equilibrium state through gradual transformations. The mechanism of control of transformation processes contains information, resource and formative levels of management. The logical-structural matrix contains the main problems and the expected results of balanced development. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
125 - تبیین مولفه طراحی اکولوژیک در معماری اکوسیستمی ساختمان‌های چندمنظوره شهر مشهد (نمونه موردی: پدیده شاندیز)
حمید حامدسردار سعید تیزقلم زنوزی شوکا خوشبخت بهرامانیبناهای امروزی نه با برنامه و قواعد خاص، که بر اساس ضوابط محدودی ساخته شده اند که تقریبا در تمامی مناطق قابلیت اجرا دارند. در این ساختمان ها ایده طراحی اکولوژیکی مغفول مانده است که رفته رفته مشکلات پیچیده ای را در محیط زیست به‌وجود خواهد آورد. با توجه به اینکه ساخت أکثربناهای امروزی نه با برنامه و قواعد خاص، که بر اساس ضوابط محدودی ساخته شده اند که تقریبا در تمامی مناطق قابلیت اجرا دارند. در این ساختمان ها ایده طراحی اکولوژیکی مغفول مانده است که رفته رفته مشکلات پیچیده ای را در محیط زیست به‌وجود خواهد آورد. با توجه به اینکه ساختمان‌های چندمنظوره به‌عنوان یک پروژه محرک توسعه عملکردی تمامی ابعاد یک محله یا ناحیه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند، این پژوهش با درنظر گرفتن و مقایسه دو دیدگاه کاربران فضایی و متخصصان، سعی بر استخراج و راستی‌آزمایی مولفه‌های طراحی اکولوژیک در معماری اکوسیستمی ساختمان های چندمنظوره شهر مشهد به‌خصوص مجموعه چند‌عملکردی شاندیز دارد. روش تحقیق ترکیبی لایه‌به‌لایه کیفی در کمی است. در بخش کیفی، با استفاده از آماره های توصیفی، جهت استخراج مولفه‌های حاصل از مصاحبه با متخصصین، از نرم‌افزار ATLASTI استفاده شد و در بخش کمی، جهت بررسی و تحلیل مولفه‌های معماری اکوسیستمی از دیدگاه کاربران فضایی (بازدیدکنندگان) از آماره‌های استنباطی و نرم‌افزار ORIGINPRO استفاده شد. در مرحله بعد بین نتایج به‌دست‌آمده از دو دیدگاه، همبستگی گرفته میشود. نتایج آماره‌های استنباطی و آماره‌های توصیفی با یکدیگر متفاوت بودند و برای کاربست نتایج باید به آماره‌های استنباطی پرداخت. به‌طورکلی میانگین ضریب همبستگی بین پاسخ‌های متخصصین، دارای همبستگی بیشتری نسبت به کاربران فضایی دارد که بر عدم شناخت کاربران نسبت به مولفه‌های طراحی اکولوژیک اشاره دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهند که از نظر کاربران فضایی، بیشترین سهم عاملی را مولفه‌های احترام به مردم، خلق احجام باارزش بلندمدت و طراحی از جزئیات تا الگو با مقدار (1.000) دارا می‌باشند و کمترین مربوط به توجه به ارزشهای سایت در طراحی با مقدار (0.211) است. در گروه متخصصین، بیشترین سهم عاملی مربوط به هم‌نوازی با اکوسیستم‌های طبیعی، استقلال عملکردی طرح و توجه به ارزشهای سایت در طراحی با مقدار (1.000) است و کمترین سهم عاملی مربوط به برابری حقوق انسانی و طبیعت با مقدار (0.221) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
126 - بررسی رابطه ی بین آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری زنان شالیکار بندرانزلی با میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار
حامد چهارسوقی سید مهدی میردامادیتحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری زنان شالیکار بندرانزلی با میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار انجام شد. تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که به روش علّی– رابطه ای انجام گرفت. جامعه ی آماری این تحقیق شامل کلیه ی زنان شالیکا أکثرتحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری زنان شالیکار بندرانزلی با میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار انجام شد. تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که به روش علّی– رابطه ای انجام گرفت. جامعه ی آماری این تحقیق شامل کلیه ی زنان شالیکار بالای 25 سال سن (3029=N) از دو دهستان و چهار روستای این شهرستان بود که به شیوه ی نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. با شیوه ی نمونه گیری تصادفی نظام دار 275 شالیکار زن انتخاب و در این مطالعه شرکت کردند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بود. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که پاسخ گویان از آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری بالایی در حیطه ی کاری خود برخـوردار هستند و معیـارهای کشـاورزی پایدار را رعایت می کنند. یافته های تحلیلی نیز نشان داد که بین میانگین میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار زنان شالیکار از جهت روستاهای مورد مطالعه، سطح تحصیلات، نوع مالکیت بر شالیزار و نوع بذر مصرفی در سطح 1% خطا تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین، بین سن، سابقه ی برنج کاری، میزان تولید برنج، وسعت شالیزار، میزان مشارکت اجتماعی، درآمد سالیانه ی فروش برنج، آگاهی بوم شناختی و دانش برنج کاری و میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار در سطح 99% اطمینان همبستگی مثبت و معنی دار، بین تعداد اعضای خانوار و میزان رعایت معیارهای کشاورزی پایدار با همین احتمال، همبستگی منفی و معنی داری وجود دارد. متغیرهای مستقل میزان تولید برنج و درآمد سالیانه ی فروش برنج بیشترین نقش و سهم را در تبیین متغیر وابسته داشتند (0.36=R2). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
127 - ارزیابی چرخه حیات تولید گندم آبی تحت اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در منطقه بوشهر
مرتضی سیاوشی سلمان دستانارزیابی چرخه حیات یک روش مناسب برای بررسی اثرات محیط‌زیستی یک محصول در کل چرخه تولید آن است. در این پژوهش اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در چرخه حیات تولید گندم آبی در استان بوشهر طی سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پای أکثرارزیابی چرخه حیات یک روش مناسب برای بررسی اثرات محیط‌زیستی یک محصول در کل چرخه تولید آن است. در این پژوهش اثر مقادیر و تقسیط نیتروژن در چرخه حیات تولید گندم آبی در استان بوشهر طی سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح 70، 140، 210 و 280 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره به‌عنوان عامل اصلی و تقسیط مصرف آن در مراحل کاشت، شروع پنجه‌دهی، شروع ساقه‌دهی و آبستنی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن، شاخصهای رده اثر تقاضای انرژی تجمعی، تقاضای اکسرژی تجمعی، اسیدی شدن، یوتریفیکاسیون و بدبویی هوا کاهش یافتند. میانگین ردپای بوم‌شناختی برابر 87/1125 متر مربع در سال بوده که بالاترین اثر متعلق به انتشار CO2 بود. میانگین پتانسیل گرمایش جهانی طی دوره 20 و 500 ساله برابر 401 و 384 کیلوگرم معادل CO2 بود. با افزایش مصرف نیتروژن، تمامی آلاینده‌های انتشار یافته به آب و هوا کاهش یافتند. با مقایسه گروهی بین مقادیر نیتروژن در سطوح تقسیط میتوان بیان کرد علت اصلی تغییرات میزان آلاینده‌ها، بالاتر بودن مقدار خروجی (عملکرد) در مقابل ورودی‌ها بود. در واقع، تقسیط نیتروژن در چهار مرحله تعیین کننده رشدی، منجر به حداکثر استفاده گیاه شده که نتیجه آن نیز افزایش عملکرد و کاهش انتشار آلاینده‌ها در واحد سطح بود. همچنین، کاهش انتشار آلاینده‌ها با افزایش مقدار نیتروزن میتواند به‌دلیل افزایش عملکرد باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
128 - Learners’ Grammar Achievement via Oral and Writing Modalities in Cognitive and Ecological Perspectives: Recast in Focus
افروز آرین فر پرویز مفتون غفور رضایی گلندوزLanguage learners receive different types of corrective feedback during the process of second language acquisition. Recast, as an approach to corrective feedback, is one of the most-frequently error correction techniques in classroom contexts. A plethora of research has أکثرLanguage learners receive different types of corrective feedback during the process of second language acquisition. Recast, as an approach to corrective feedback, is one of the most-frequently error correction techniques in classroom contexts. A plethora of research has addressed recast; however, the present study focused on comparing learners’ grammar achievement via oral and writing modalities through two perspectives, cognitive and ecological, who received recast. One hundred and twenty language learners, all first-year college students at Islamic Azad University and Applied Science University in Tehran participated in this study. They were assigned to four groups. The participants in all groups were exposed to different instructional programs based on the cognitive and ecological perspectives to language learning orally or in writing, and all learners received recast orally. Results obtained by a pretest and a posttest indicated that all groups made progress in their grammar achievement, while there was a statistically significant difference between the groups in the posttest. The participants in the ecological group had higher gains of grammatical structures than those in the cognitive group. However, data analysis revealed that there was no statistically significant difference between two oral and writing groups in their grammar achievement. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
129 - شاخصهای بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زی شناوران جانوری استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شرق استان گلستان (شهر گنبدکاووس)
مهرداد کمالی سنزیقی امیر رحیمی افشین قلیچیهدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی در استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شهر گنبد کاووس در شرق استان گلستان بود که به‌مدت یک دوره پرورش از خرداد تا آبان‌ماه 1390 صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده هیچ اختلاف معنی دار أکثرهدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی در استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شهر گنبد کاووس در شرق استان گلستان بود که به‌مدت یک دوره پرورش از خرداد تا آبان‌ماه 1390 صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده هیچ اختلاف معنی داری بین شاخصهای بوم شناختی تنوع، غالبیت و یکنواختی در 6 استخر مورد بررسی مشاهده نگردید (05/0<P) ولی بین شاخص غناء در استخرهای مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0>P). دامنه شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی به‌ترتیب معادل 77/0-43/0، 61/0-25/0، 72/0-54/0 و 73/0-36/0 بودند. همچنین بیشترین کمیت شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی مربوط به استخرهای شماره 2، 1، 3 و 2 و کمترین کمیت مربوط به استخرهای 3، 6-4 به‌طور مشترک، 2 و 1 بود. بر اساس آنالیز ضریب همبستگی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها، تراکم نهایی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای نیترات، فسفات و فسفر- فسفات به میزان ترتیب 926/0-، 939/0 و 952/0 دارای همبستگی معنی دار بود ولی سایر شاخصهای تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی با هیچ یک از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها همبستگی معنی داری را نداشتند. بر اساس نتایج به‌دست آمده شاخصهای بوم شناختی مختلف تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی تحت تأثیر مدیریت اکوسیستم، شرایط آب و هوایی و ماهیان پرورشی می‌باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
130 - طراحی و ارائه الگو جهت سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی بر ابعاد توسعه پایدار
سید رضا صالحی امیری محسن قدمی یوسف بیگ زادهدر دو دهه اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی در سطوح و اشکال متفاوت خود به عنوان یکی از جالب توجه ترین مفاهیم اجتماعی توجه صاحب نظران و پژوهشگران را با چارچوپ های تحلیلی خاصی به خود جلب کرده است و از طرفی بعد از ناکارآمدی الگوی تک بعدی توسعه در پنجاه سال اخیر، توسعه پایدار از جم أکثردر دو دهه اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی در سطوح و اشکال متفاوت خود به عنوان یکی از جالب توجه ترین مفاهیم اجتماعی توجه صاحب نظران و پژوهشگران را با چارچوپ های تحلیلی خاصی به خود جلب کرده است و از طرفی بعد از ناکارآمدی الگوی تک بعدی توسعه در پنجاه سال اخیر، توسعه پایدار از جمله مباحث مورد توجه دولت ها، ملت، مجامع بین المللی بوده است از آنجائیکه سرمایه اجتماعی به واسطه ارتباطش با سایر مؤلفه های بنیادین اجتماعی نظیر، نظم، وفاق اجتماعی، تعهد و پیوند اجتماعی، انسجام اجتماعی، امنیت و مشارکت اجتماعی ضروری بنظر رسید که تاثیرش با ابعاد توسعه پایدار بعنوان اولویت مورد توجه کشور در نیل به چشم انداز بیست ساله نظام مقدس جمهوری اسلامی مورد مطالعه قرار گیرد.این پژوهش با هدف پاسخ به سوال اصلی تحقیق یعنی چگونگی طراحی و ارائه الگوی سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی بر ابعاد توسعه پایدار براساس مدل توسعه پایدار OECD و با استفاده از شاخصهای کمیته ملی توسعه پایدار ایران، با گرایش توسعه ای و کاربردی انجام شده است.جامعه آماری پژوهش اعضای هیات علمی منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی می باشد که یک نمونه 219 نفری به روش خوشه ای انتخاب و نظر نخبگان به صورت نظری جمع آوری گردید. از آنجائیکه این تحقیق در پی سنجش، جهت تاثیر و نوع آن بوده برای تحلیل یافته ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شده که یافته های تحقیق حکایت از تاثیر مثبت، مستقیم و معنی دار متغیر سرمایه اجتماعی بر ابعاد متغیر توسعه پایدار به ترتیب 88% بر بعد اقتصادی توسعه پایدار و 71% بربعد اجتماعی و زیست محیطی توسعه پایدار و در نهایت 70% بر بعد سیاسی توسعه پایدار دارد. در نهایت برای نیل به اهداف توسعه پایدار پیشنهاداتی چون فرهنگ سازی برای حفظ محیط زیست، تهیه پیوست فرهنگی، ارتقاء سطح مشارکت عمومی و اعتماد به کاگزاران و سیاست گذاران ارائه گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
131 - مدیریت دولتی و فرهنگ اجتماعی
علی اکبر فرهنگیدر این مقاله رابطه میان کنشی بین فرهنگ عمومی و مدیریت دولتی بررسی و از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد ؛ از طرفی مدیریت دولتی در بستر فرهنگ جامعه شکل گرفته و عمل می کند و از طرف دیگر فرهنگ عمومی یک جامعه با توجه به ساز و کارهای حاکم بر مدیریت دولتی آن شکل می گیرد. أکثردر این مقاله رابطه میان کنشی بین فرهنگ عمومی و مدیریت دولتی بررسی و از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد ؛ از طرفی مدیریت دولتی در بستر فرهنگ جامعه شکل گرفته و عمل می کند و از طرف دیگر فرهنگ عمومی یک جامعه با توجه به ساز و کارهای حاکم بر مدیریت دولتی آن شکل می گیرد. فرهنگ هر جامعه به مثابه یک درخت با ریشه ها، تنه، شاخ وبرگ و میوه خاص خود شکل گرفته واز فرهنگ سایر جوامع متفاوت است. مفاهیم ارزشی و اساسی هر فرهنگ در ریشه ها؛ ساختارها و مفاهیم در تنه یا ساقه درخت؛ و جلوه های بیرونی فرهنگ در شاخ و برگ ها خود را نشان می دهند. با این تمثیل یا استعاره به راحتی می توان مفهوم پیچیده فرهنگ را که از سال ها پیش در نوشته های نظریه پردازان علوم اجتماعی آمده است تببین و جایگاه مدیریت عمومی را با آن مورد ارزیابی قرار داد. بر این اساس مدیریت دولتی هر جامعه نیز به مثابه اجزای درخت فرهنگ همان جامعه و با ویژگی های بومی و خاص خود پدید می آید. به طور قطع این درخت در خاک خاصی متشکل از عواملی چون عوامل جفرافیایی - اکولوژیکی، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل حقوقی، عوامل امنیتی و نظامی و عوامل تکنولوژیکی شکل می گیرد و بالنده می شود. نظام اداری چنین است که پدید آمده، توسعه می یابد و جهت گیری می کند. با درک این عوامل می توان نظام اداری کارا و مؤثرتری را پایه گذاری و از آن در جهت تمشیت امور عمومی جامعه استفاده نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
132 - ارزیابی توان اکولوژیکی برای توسعه شهرستان شبستربا استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل شبکه ای
داریوش ستارزاده محمد زنگنه نسرین اشرفیبرنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار با استفاده از ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور انتخاب مکانهای مطلوب برای توسعه، رویکرد جدیدی است که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری و منطقه ای قرار گرفته است و یک عامل مهم برای دستیابی به این امر محسوب می شود. در این پژوهش با اس أکثربرنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار با استفاده از ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور انتخاب مکانهای مطلوب برای توسعه، رویکرد جدیدی است که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری و منطقه ای قرار گرفته است و یک عامل مهم برای دستیابی به این امر محسوب می شود. در این پژوهش با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل شبکه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان شبستر مورد ارزیابی قرار گرفته تا پهنه های مناسب برای این منظور مشخص شوند.به منظور دستیابی به هدف، ابتدا معیارهای موثر در توسعه شهری با توجه به تحقیقات انجام گرفته و جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شد و در نهایت 7 معیار و 11 زیرمعیار انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، میزان اهمیت معیارها نسبت به هم تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای معیارها وزن دهی شدند. در نهایت لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط GIS براساس منطق فازی ارزش دهی و وزن های به دست آمده به آنها اعمال گردید و نقشه توان اکولوژیک با استفاده از روی هم گذاری وزنی لایه ها به دست آمد.نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که 28 درصد مساحت شهرستان شبستر دارای توان کاملا مناسب، 24 درصد دارای توان مناسب است که نشان دهنده توان بالای منطقه برای توسعه می باشد. این مناطق عمدتا شامل بخش جنوبی شهرستان است که از شرق به غرب گسترده می باشد. در مقابل تنها 14 درصد از مساحت منطقه کاملا نامناسب و 17 درصد هم نامناسب تعیین شده است که شامل ارتفاعات شمالی شهرستان است. بر این اساس و با توجه به نقشه نهایی طبقه بندی می توان نتیجه گرفت که پهنه های مساعد جهت توسعه فیزیکی آتی شهرستان شبستر بیش تر در بخش جنوبی این شهرستان می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
133 - ارزیابی توان اکولوژیک و تناسب کاربری اراضی زاگرس مرکزی با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل اکولوژیکی سرزمین
هومن بهمن‌پور علی بالی طیبه ولیانارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پیشگام آمایش سرزمین شناخته میشود. منطقه زاگرس مرکزی به دلیل حساسیت‌های محیط زیستی فراوان و تهدیدهای متعدد تنوع زیستی محتاج تدوین برنامه مدیریت محیط زیستی با رویکردی جامع و کاربردی است. بر این اساس، منطقه آبخیز مدیریتی کوهرنگ، به عنوان یکی أکثرارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پیشگام آمایش سرزمین شناخته میشود. منطقه زاگرس مرکزی به دلیل حساسیت‌های محیط زیستی فراوان و تهدیدهای متعدد تنوع زیستی محتاج تدوین برنامه مدیریت محیط زیستی با رویکردی جامع و کاربردی است. بر این اساس، منطقه آبخیز مدیریتی کوهرنگ، به عنوان یکی از مناطق پایلوت در زاگرس مرکزی، مورد مطالعه و ارزیابی توان قرار گرفته است. در گام نخست، با بررسی مدلهای رایج در سطح ایران و جهان، اقدام به طراحی الگویی مناسب به منظور ارزیابی توان اکولوژیک منطقه گردید. در ادامه، الگویی تلفیقی برای منطقه انتخاب و طراحی گردید که بیشترین میزان همخوانی و تناسب را با ویژگیهای طبیعی و ساختاری موجود داشته باشد. در نهایت، با استفاده از دادههای پایه و لایه‌های اطلاعاتی متعدد از طریق رویهم‌گذاری لایه‌ها در محیط GIS و نرم‌افزار ArcGIS, 9.3 اقدام به سنتز و پهنه‌بندی گردید. با مطالعات میدانی اقدام به زمین مرجع نمودن داده‌ها و تکمیل خلاهای اطلاعاتی گردید. نتایج نشانگر آن است که بحش اعظم منطقه از نوع کوهستانی بوده و بیشترین نرخ فرسایش از نوع متوسط با 38/39 درصد بوده است. در حال حاضر، کاربری مرتع با حدود 68 درصد بیشترین سهم را در میان سایر کاربریها دارا میباشد. از سوی دیگر، بیشترین کاربری اولویت‌دار در منطقه مطالعاتی اختصاص به انواع جنبه‌های حفاظتی و مرتعداری به ترتیب با 53 و 25 درصد داشته و کمترین سهم را نیز توسعه با ۰.۰۵ درصد در اختیار دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
134 - ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: استان اردبیل)
کلثوم یارمحمدی زهرا خدابخشی امین نظرپور دزکییکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی أکثریکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی استان اردبیل جهت توسعه شهری است. در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی استان اردبیل با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته و سپس با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی اقدام به اولویت بندی توان های محیطی استان اردبیل شده است تا در پنج بازه بسیار مطلوب، مطلوب، متوسط ،ضعیف و بسیار ضعیف توان منطقه جهت توسعه پایدار شهری مشخص شود. به کارگیری مدل های چند معیاره از جمله استنتاج گر فازی و تولید نقشه هایی که به واقعیت نزدیک هستند کمک مؤثری برای تشخیص اراضی جهت استقرار و توسعه شهری استان اردبیل می تواند بکند. نتایج تحقیق نشان دادکه در هر دو روش (فازی و تاکسونومی) قسمت های شمالی استان جز مناطق مناسب تا خیلی مناسب، قسمت های جنوبی متوسط نامناسب، بخش هایی از قسمت های شرقی متوسط تا مناسب و قسمت های غربی نامناسب می باشند. براساس یافته ها مناطق خیلی مناسب 24/12 درصد، مناسب 27/18 درصد، متوسط 40/20 درصد، نامناسب 13/25 درصد، خیلی نامناسب 96/23 درصد استان را شامل می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
135 - پایش مکانی – زمانی شبکه سبز اکولوژیک شهر کرج از منظر اکولوژی سیمای سرزمین
یحیی چهرآذر حمید رضا جعقری فائزه چهرآذرافزایش بی رویه جمعیت در شهر کرج به خصوص در سه دهه اخیر موجب گسترش سریع مناطق انسان ساخت و تخریب سیمای سرزمین و الگوی ساختاری اکوسیستم های طبیعی و غیرطبیعی گردیده است. کرج که در سال های دور به عنوان باغشهر مطرح بوده، اکنون کلان شهری است که بقایای اندکی از فضای سبز شهری آ أکثرافزایش بی رویه جمعیت در شهر کرج به خصوص در سه دهه اخیر موجب گسترش سریع مناطق انسان ساخت و تخریب سیمای سرزمین و الگوی ساختاری اکوسیستم های طبیعی و غیرطبیعی گردیده است. کرج که در سال های دور به عنوان باغشهر مطرح بوده، اکنون کلان شهری است که بقایای اندکی از فضای سبز شهری آن باقی مانده است. بنابراین داشتن اطلاعات لازم در مورد این تغییرات برای مدیریت و برقراری نظم طبیعی پایدار اکوسیستم‌ها ضروری است، متریک های سیمای سرزمین ابزارهای کمی ساز وضعیت سیمای سرزمین هستند،که تنوع و گوناگونی آنها موجب کاربرد وسیع آنها در . این متریک‌ها قادرند در مدت زمان کوتاهی اطلاعات زیادی در مورد ساختار و تغییرات اجزای تشکیل دهندة سیمای سرزمین به ما بدهند.این تحقیق با هدف اصلی مطالعه روند الگوی تغییرات ز مانی - مکانی فضای سبز شهری با رویکرد منظر اکولوژی سیمای سرزمین انجام شد. بر این اساس پایش تغییرات سیمای سرزمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست در سال های 2000 و 2015 میلادی با شیوه مقایسه پس از طبقه بندی با استفاده از متریک های سیمای سرزمین و با روش سینوپتیک انجام شد. نتایج حاکی از آن است که به طور کلی سیمای سرزمین کل شهر کرج تکه تکه تر شده است. تغییرات سیمای سرزمین در مقیاس کلان طبقه فضای سبز با کاهش مساحت و میانگین اندازه لکه ها وافزایش تراکم حاشیه لکه ها و بی نظمی بیشتر در شکل و خرد شدن و از بین رفتن لکه های فضای سبز را نشان می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
136 - بررسی سطح تحقق توسعه پایدار شهر تبریز بر اساس شاخص ردپای بوم شناختی
میر سعید موسویتوسعه پایدار شهری دربرگیرنده توسعه اقتصادی و اجتماعی است که بر تداوم حفاظت از منابع زمینی برای نسل کنونی و آینده همراه با بهره برداری از منابع طبیعی در حد ظرفیت سیستم های طبیعی وهماهنگ با طرح های توسعه تاکید دارد. در این پژوهش که ارزیابی میزان تحقق توسعه پایدار با تاکید أکثرتوسعه پایدار شهری دربرگیرنده توسعه اقتصادی و اجتماعی است که بر تداوم حفاظت از منابع زمینی برای نسل کنونی و آینده همراه با بهره برداری از منابع طبیعی در حد ظرفیت سیستم های طبیعی وهماهنگ با طرح های توسعه تاکید دارد. در این پژوهش که ارزیابی میزان تحقق توسعه پایدار با تاکید بر اجزاء ردپای بوم شناختی، مدنظر است. جامعه آماری تمامی خانوارهای ساکن در شهر تبریز در نظرگرفته شده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر برآورد گردید. برای تکمیل پرسشنامه از روش نمونه گیری تصادفی بهره گرفته شد و نهایتاً با استفاده از تحلیل آماری در محیط SPSS و تحلیل رگرسیونی چند متغیره طی دو مرحله به تحلیل داده های آماری برآمده از پرسشنامه پرداخته شده است. طبق نتایج تحقیق، پارامترهای متغیر اجتماعی - اقتصادی و جمعیتی در شهر تبریز تاثیر معنی داری بر اجزا چهارگانه ردپای بوم شناختی یعنی غذا، حمل و نقل، مسکن و کالا دارند. مفهوم این تاثیر آن است که با افزایش پارامترهای متغیر اجتماعی – اقتصادی و جمعیتی (سن، جنس، تاهل، سواد و درآمد) شاخص ردپای بوم شناختی افراد نیز افزایش می یابد. هم چنین نتایج حاصل شده از تحلیل های جمعی متغیرهای وابسته نشان داد که پارامترهای متغیر مستقل، حدود 84% بر اجزاء ردپای بوم شناختی در شهر تبریز تاثیر دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
137 - ارائه الگوی پیشنهادی مناسب جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک و تاب آوری زیست محیطی (مطالعه موردی: شهر بهشهر)
ابراهیم زاهدی کلاکی صدرالدین متولی حسن محمودزاده غلامرضا جانبازقبادیمشکلات زیست محیطی از اساسی‌ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل انسان با محیط طبیعی است، شهر بهشهر با توجه به رشد سریع جمعیت و گسترش بی برنامه فضاهای شهری، دچار تخریب عناصر ساختاری و بنیانهای اکولوژیکی و بسیاری از مشکلات زیست محیطی دیگری شده است.در همین راستا به م أکثرمشکلات زیست محیطی از اساسی‌ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل انسان با محیط طبیعی است، شهر بهشهر با توجه به رشد سریع جمعیت و گسترش بی برنامه فضاهای شهری، دچار تخریب عناصر ساختاری و بنیانهای اکولوژیکی و بسیاری از مشکلات زیست محیطی دیگری شده است.در همین راستا به منظور رسیدن به هدف تحقیق جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک و تاب آوری زیست محیطی، از قابلیتهای علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از متریک سنجش پیوستگی (MNN) به همراه مدل موزائیکی فورمن استفاده شده است. تحلیل نقشه‌های حاصل از تغییرات کاربری اراضی، نشان میدهد؛ لکههای ساخته شده در بازه زمانی (1986-2020 ( به دلیل افزایش جمعیت و تقاضا برای زمین و در نتیجه، رشد شهرنشینی سالهای اخیر به میزان (68 +درصد) افزایش و کاربری زراعی (52 -درصد) و باغات و فضای سبز (31 -درصد) و اراضی بایر نیز، حدود (41-) درصد کاهش یافته‌اند. نتایج تحلیل متریکMNN نیز حاکی از آن است که؛ پیوستگی عناصر ساختار اکولوژیکی شهر بهشهر خصوصا لکههای زراعی طی دورة زمانی مورد مطالعه، دارای شرایط مطلوبی نبوده و دچار تخریب شدیدی شده است به طوری که میزان پیوستگی اکولوژیکی لکههای زراعی در 34 سال گذشته در حدود 48 متر، باغات و فضای سبز حدود 10 متر کاهش یافته و فواصل بین لکههای مشابه اکولوژیکی زیادتر شده است. در پایان نیز پژوهش حاضر، به تهیه الگوی پیشنهادی و ارائه راهکارهای حفاظتی و اصلاحی و همچنین نقشه شبکه حیاتی از محدوده مورد مطالعه انجامید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
138 - تحلیل کیفیت فضای سبز شهرستان کرج با استفاده از شاخص اکولوژیکی سنجش از دور (RSEI)
نارنین ناصری میلاد حسین زاده نیری رئوف مصطفی زادهافزایش فعالیتهای انسانی باعث ایجاد اختلال در اکوسیستم‌ها و محیط زیست انسان در مقیاس‌های مختلف شده است. تکنیک‌های سنجش از دور برای تعیین کمیت و تشخیص تغییرات اکولوژیکی موثر تشخیص داده شده اند و میتواند به‌عنوان یک جایگزین برای پایش تغییرات مکانی در شرایط اکولوژیکی محیط أکثرافزایش فعالیتهای انسانی باعث ایجاد اختلال در اکوسیستم‌ها و محیط زیست انسان در مقیاس‌های مختلف شده است. تکنیک‌های سنجش از دور برای تعیین کمیت و تشخیص تغییرات اکولوژیکی موثر تشخیص داده شده اند و میتواند به‌عنوان یک جایگزین برای پایش تغییرات مکانی در شرایط اکولوژیکی محیط مطرح باشد. امروزه استفاده از دادههای سنجش از دور برای مطالعات مرتبط با کیفیت محیط زیست شهری نیز افزایش یافته است. در این پژوهش کیفیت اکولوژیکی محیط زیست شهرستان کرج با استفاده از تصاویر سری لندست در سالهای 2010 و 2020 با استفاده از تحلیل مؤلفه‌های اصلی درجه سبز، رطوبت، خشکی و گرما برای تعیین چهار شاخص اکولوژیکی سنجش‌ازدور ارزیابی و تجزیه و تحلیل شد. شاخصهای اکولوژیکی سنجش از دوری مورد استفاده در استخراج کیفیت محیط زیست شامل شامل LST، NDVI، NDBI و WET است. نتایج نشان داد که کیفیت محیط زیست شهرستان کرج از سال 2010 تا 2022 به طور کلی سیر نزولی داشته و میانگین RSEI از 59/0 25/0 کاهش یافته است که نشان از تخریب محیط زیست این شهرستان باتوجه به گسترده شدن بخش های مسکونی آن دارد. تغییرات محیط زیست در منطقه مورد مطالعه ارتباط تنگاتنگی با فعالیتهای انسانی در قالب گسترش مکانی مناطق مسکونی و توسعه دارد که ناشی از مهاجرپذیری منطقه مورد مطالعه و مجاورت آن با شهر تهران است. شاخص مورد استفاده در پژوهش حاضر میتواند به طور مناسبی تغییرات مکانی کیفیت محیط زیست را از ابعاد مختلف منعکس نماید و یک روش موثر برای ارزیابی جامع کیفیت محیط زیست و شرایط اکولوژیکی در محیطهای شهری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
139 - مدلسازی مطلوبیت رویشگاه گونة Stipa barbata با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی (ENFA) (مطالعه موردی: مراتع طالقان میانی)
محمدعلی زارع چاهوکی محبوبه عباسیاین پژوهش بهمنظور تعیین مطلوبیت رویشگاه گونة S. barbata با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی در مراتع طالقان میانی انجام شده است. گونة S. barbata از گندمیان مرغوب و با ارزش مرتعی است که اهمیت زیادی در حفاظت خاک و تولید علوفه دام‌ها دارد. بهمنظور مدلسازی مطل أکثراین پژوهش بهمنظور تعیین مطلوبیت رویشگاه گونة S. barbata با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی در مراتع طالقان میانی انجام شده است. گونة S. barbata از گندمیان مرغوب و با ارزش مرتعی است که اهمیت زیادی در حفاظت خاک و تولید علوفه دام‌ها دارد. بهمنظور مدلسازی مطلوبیت رویشگاه این گونه، از نقاط حضور گونه و لایه‌های اطلاعاتی متغیرهای خاکی از جمله درصد سنگریزه، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد آهک، مادةآلی، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، عمق خاک، درصد شن، رس و سیلت و نقشه متغیرهای توپوگرافی منطقه (شیب، جهت و ارتفاع) به‌عنوان متغیرهای مؤثر بر حضور گونه استفاده شد. صحت مدل با استفاده از شاخص بویس مقدار 5/87% به‌دست آمد که نشاندهنده دقت بالای نتایج مدل است و ضریب کاپای به‌دست آمده از بررسی میزان تطابق نقشة پیش‌بینی با واقعیت زمینی نیز (64/0k=) به‌دست آمد. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان میدهد که در انتخاب رویشگاه گونه S. barbata در منطقه مورد مطالعه متغیرهای محیطی ارتفاع، جهت شمالی، هدایت الکتریکی و پتاسیم تأثیر منفی و متغیرهای عمق، آهک، ماده‌آلی و اسیدیته تأثیر مثبت داشته‌اند و مهمترین عوامل در مطلوبیت رویشگاه این گونه بوده‌اند. با توجه به مقادیر حاشیه‌گرایی (64/1)، تخصص-گرایی (399/8) و تحمل‌پذیری کل (119/0) به‌دست آمده از مدل، میتوان نتیجه گرفت که گونه مورد مطالعه نسبت به شرایط خاصی از متغیرهای محیطی تخصص پیدا کرده است و دامنه خاصی از متغیرهای محیطی را در محدوده منطقه مورد مطالعه تحمل میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
140 - بررسی پراکنش گیاه Aeluropus littoralis در دو محدوده قرق و چراشده در مراتع شور و قلیایی استان گلستان
امین محمودیان مجید آخریان محمد ناصر طاهرهدف اصلی در این تحقیق مقایسه پراکنش گونه گیاهی Aeluropus littoralis در دو محدوده قرق و چراشده در مراتع شور و قلیایی استان گلستان میباشد. نمونه برداری با روش سیستماتیک _ تصادفی صورت گرفت. در هر پلات حضور و غیاب گونه A. littoralis ثبت و همچنین در مرکز هر پلات اقدام به نم أکثرهدف اصلی در این تحقیق مقایسه پراکنش گونه گیاهی Aeluropus littoralis در دو محدوده قرق و چراشده در مراتع شور و قلیایی استان گلستان میباشد. نمونه برداری با روش سیستماتیک _ تصادفی صورت گرفت. در هر پلات حضور و غیاب گونه A. littoralis ثبت و همچنین در مرکز هر پلات اقدام به نمونه‌گیری خاک از عمق صفر تا بیست سانتیمتر شد. آزمایش‌ها لازم جهت اندازه گیری رطوبت خاک، pH، EC، بافت خاک (سیلت، رس و شن)، کربن آلی، نیتروژن و فسفر انجام گرفت. نمونه برداری از خاک و پوشش گیاهی در طول ترانسکتهای 100متری در دو منطقه قرق و منطقه تحت چرای دام صورت گرفت. تجزیه آماری داده ها با استفاده از نرم افزار 3.02R بررسی شد، تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد، که دامنه اکولوژیک و مقدار بهینه اکولوژیکی نسبت به رطوبت خاک برای گونه A. littoralis برابر با 52-42 درصد و 7/44 درصد و دامنه اکولوژیک و مقدار بهینه اکولوژیکی برای متغیر هدایت الکتریکی برابر با (s/cmµ(28-6 و (s/cmµ(8/19 می باشد.. نتایج کلی نشان داد در مراتع اینچه برون هر جا رطوبت بیشتر و شوری کم تر باشدپراکنش گونه A. littoralis وضعیت بهتری دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
141 - بررسی نظرات بهره‌برداران در خصوص استفاده چند منظوره از مراتع ییلاقی چهارباغ در استان گلستان
رضا یاری سیده محبوبه میرمیراناستفاده چندمنظوره و سرمایه گذاری در منابع بالقوه موجود در مراتع مانند استفاده از گیاهان دارویی و همچنین توجه به صنعت گردشگری و اکوتوریسم می تواند افراد محلی را از فوایدی ازجمله اشتغال و درآمدزایی بهره مند سازد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی نظر بهره‌برداران در خصوص به أکثراستفاده چندمنظوره و سرمایه گذاری در منابع بالقوه موجود در مراتع مانند استفاده از گیاهان دارویی و همچنین توجه به صنعت گردشگری و اکوتوریسم می تواند افراد محلی را از فوایدی ازجمله اشتغال و درآمدزایی بهره مند سازد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی نظر بهره‌برداران در خصوص بهره‌برداری‌ها، پتانسیل‌ها، امکانات، میزان درآمد و آموزش در مورد مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان انجام شد. انجام مصاحبه از بین 27 بهره‌بردارانجام پذیرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات افراد متخصص و دارای تجربه در این زمینه تایید و همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ برآورد گردید. پایایی پرسشنامه برای بهره‌برداران برابر 81/0 به‌دست آمد که در محدوده مناسب و مطلوبی قرار داشت. نتایج نشان دهنده بالاترین علاقه‌مندی، تجربه خوب، پتانسیل مراتع و امکانات و تجهیزات از دیدگاه بهره‌برداران در زمینه فعالیتهای دامداری و چرای دام و کمترین میزان آنها نیز در فعالیتهای بهره‌برداری از گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی میباشد. بهطوریکه 1/48 درصد علاقه زیاد و خیلی زیاد به فعالیت و کسب درآمد، 78/77 درصد به تجربه خوب مراتع چهارباغ و 48/81 درصد آنان نیز به پتانسیل زیاد و خیلی زیاد مراتع و بالغ بر 88 درصد آنها نیز به امکانات زیاد و خیلی زیاد مراتع در زمینه دامداری و چرای دام اشاره کردند. بیشترین میزان موافقت با حضور زنبورداران و همچنین بیشترین میزان درآمد نیز در فعالیت زنبورداری مشاهده شد. 37/70 درصد بهره برداران موافقت زیاد و خیلی زیاد با حضور زنبورداران در این مراتع داشتند و ازدیدگاه بالغ بر 50 درصد آنها این فعالیت از بالاترین میزان درآمد برخوردار میباشد. بیشتر از 74 درصد بهره‌برداران نیز نیاز به آموزش زیاد و خیلی زیاد در زمینه بهره‌برداری از گیاهان دارویی را بیان کردند. به‌طورکلی نتایج نشان دهنده پتانسیل مطلوب منطقه جهت استفاده چندمنظوره به‌ویژه در زمینه فعالیتهای دامداری و زنبورداری میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
142 - تأثیر لکه های اکولوژیک مختلف بر ویژگیهای کیفی سطح خاک مطالعه موردی (حوضه صوفی‌چای شهرستان مراغه)
مرتضی مفیدی چلان غلامعلی حشمتیبرای مدیریت اکوسیستم های مرتعی، شناخت اجزای آن و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر از جمله خاک و پوشش گیاهی ضروری است. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر لکه های اکولوژیک مختلف پوشش گیاهی بر خصوصیات کیفی سطح خاک با استفاده از مدل تحلیل عملکرد چشم انداز و شناسایی معرف های گیاهی انج أکثربرای مدیریت اکوسیستم های مرتعی، شناخت اجزای آن و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر از جمله خاک و پوشش گیاهی ضروری است. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر لکه های اکولوژیک مختلف پوشش گیاهی بر خصوصیات کیفی سطح خاک با استفاده از مدل تحلیل عملکرد چشم انداز و شناسایی معرف های گیاهی انجام شد. جهت نمونه برداری 5 ترانسکت 50 متری در جهت شیب غالب منطقه با روش تصادفی – سیستماتیک مستقر گردیدند؛ چهار نوع لکه گیاهی بوته، گندمیان، بوته – گندمان و پهن برگ علفی و خاک لخت بین لکه ای در طول ترانسکت ها شناسایی شدند. از هر لکه 5 تکرار مشخص گردیده و 11 شاخص ارزیابی سطح خاک، طبق روش تحلیل عملکرد چشم انداز امتیازدهی شد. نتایج نشان می دهد که هر سه شاخص پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی خاک در بین لکه های اکولوژیک مختلف با هم اختلاف معنی دار دارند. بیشترین مقدار پایداری، نفوذپذیری و چرخه غذایی خاک مربوط به لکه بوته و کمترین مقدار آن مربوط به خاک لخت می باشد. می توان گفت لکه های بوته ها و بوته- گندمیان از ویژگیهای عملکردی بهتری نسبت به دیگر لکه ها برخوردار بودند. بررسی ویژگیهای عملکردی لکه های اکولوژیک مختلف می تواند کمک زیادی به شناسایی معرفهای گیاهی موثر در سلامت اکوسیستم نموده و با ارزیابی این معرفها می توان سریعتر و با صرف وقت و هزینه کمتری به وضعیت کیفی سطح خاک پی برد که می تواند گامی مهم برای ارزیابی، مدیریت و برنامه ریزیهای آینده در این اکوسیستم های طبیعی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
143 - بررسی و تعیین عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش رویشگاه‌های مرتعی جنوب شرقی سبلان
بهنام بهرامی اردوان قربانیچکیده: روابط بین پوشش گیاهی و عامل های محیطی به شناخت عوامل مؤثر بر رشد و استقرار گونه های گیاهی و همچنین شناسایی رویشگاه ها کمک می کند. هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط عوامل محیطی با پراکنش رویشگاه های مرتعی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر در تفکیک این رویشگاه ها در منطقه ج أکثرچکیده: روابط بین پوشش گیاهی و عامل های محیطی به شناخت عوامل مؤثر بر رشد و استقرار گونه های گیاهی و همچنین شناسایی رویشگاه ها کمک می کند. هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط عوامل محیطی با پراکنش رویشگاه های مرتعی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر در تفکیک این رویشگاه ها در منطقه جنوب شرقی سبلان واقع در استان اردبیل می باشد. نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. در اکوسیستم مرتعی مورد نظر، 45 رویشگاه در نقاط مختلف ارتفاعی و در دامنه های جنوب شرقی سبلان انتخاب و در داخل هر یک از این رویشگاه های تعیین شده، 3 پلات بزرگ 10 مترمربعی با فاصله 40 متر از همدیگر و در طول ترانسکت 120 متری مستقرگردید. در داخل پلات ها فهرست گیاهان موجود و درصد تاج پوشش آن ها تعیین گردید. همچنین در داخل هر پلات از دو عمق 15-0 و 30-15سانتی متری، خاک برداشت شد و خصوصیات اقلیمی نظیر بارندگی و دما ، خصوصیات توپوگرافی نظیر ارتفاع، شیب و جهت جغرافیایی، عوامل خاکی نظیر بافت خاک، هدایت الکتریکی ، اسیدیته ، ماده آلی (کربن) ، فسفر و پتاسیم اندازه گیری شدند. به منظور تعیین روابط بین عوامل محیطی با پراکنش پوشش گیاهی، از تجزیه و تحلیل آماری چند متغیره (رج بندی) استفاده شد. رج بندی جوامع گیاهی با توجه به عوامل محیطی به روش آنالیز تطبیقی متعارفی (DCA[1]، RDA[2]، CCA[3]) صورت گرفت. نتایج نشان داد درمنطقه مورد مطالعه، عوامل فیزیوگرافی (ارتفاع و جهت جغرافیایی) تأثیر معنی داری بر پراکنش رویشگاه های مرتعی دارند. نتایج حاصل از CCA عوامل محیطی منطقه مرتعی حاکی از آن است که محور اول و دوم به ترتیب با مقادیر ویژه 703/0 و 519/0 و واریانس 5/11 و 0/20 ، تغییرات رویشگاه ها و عوامل محیطی منطقه را توجیه می کنند. از نتایج این تحقیق می توان در مدیریت، احیا و اصلاح اکوسیستم های مرتعی جنوب شرقی سبلان و مناطق مشابه استفاده کرد. [1] - Detrended Correspondence Analysis [2] - Representational Difference Analysis [3] - Canonical Correspondence Analysis تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
144 - مطالعه ات‌اکولوژیکی درختچه دارویی و با ارزش قره‌قات Ribes biebersteinii در ارسباران، مطالعه موردی: شمال غرب ایران، حوضه مردانقم چای، جنگل ارسباران
عرفان ذولفقاری محمدرضا مروی مهاجر قوام الدین زاهدیگیاهان دارویی به‌عنوان محصولات غیرچوبی جنگل‌ها، در هر منطقه ای به‌عنوان ذخایر با ارزش اکوسیستم مربوط به خود هستند که در محل دیگری امکان تولید متابولیت‌های ثانویه وجود ندارد. درختچه گالش انگور صخره ای Ribes biebersteinii، از گونه‌های با ارزش و کمیاب جنگلهای ارسباران است أکثرگیاهان دارویی به‌عنوان محصولات غیرچوبی جنگل‌ها، در هر منطقه ای به‌عنوان ذخایر با ارزش اکوسیستم مربوط به خود هستند که در محل دیگری امکان تولید متابولیت‌های ثانویه وجود ندارد. درختچه گالش انگور صخره ای Ribes biebersteinii، از گونه‌های با ارزش و کمیاب جنگلهای ارسباران است که به‌دلیل خواص دارویی ارزشمند، مورد توجه مردم بومی و همچنین عطاری‌های شهرستان‌های اطراف میباشد. لذا این تحقیق در جنگل ارسباران، حوضه آبخیز مردانقم چای جهت دستیابی به فاکتورهای اکولوژیکی مؤثر در استقرار و پراکنش درختچه دارویی گالش انگور صخره زی(Ribes biebersteinii) ، صورت گرفت. برای نیل به این هدف، اقدام به برداشت تعدادی قطعه نمونه برای ثبت پوشش گیاهی در اشکوب‌های مختلف و فاکتورهای محیطی گردید. در این مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، از افق معدنی، زیر لایه هوموسی، نمونه‌های خاک برداشت شدند. دادههای فلورستیکی و محیطی جمع آوری شده با روش آنالیز تطبیقی متعارفی (Canoncial Correspondence Analysis, CCA)، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج همبستگی بین فاکتورهای رویشگاهی و میزان تغییرات فاکتورهای محیطی نشان داد که درصد تاج پوشش گالش انگور صخره زی با درصد شن موجود در خاک زیر سطحی منطقه رابطه همبستگی مثبت و بالایی دارند. ترجیح پذیری این گونه‌ها نسبت به خاکهای لومی و خاکهای با زهکشی مناسب را نیز میتوان مشاهده کرد. ولی با فاکتورهایی چون اسیدیته و درصد رس خاک زیرسطحی پلات‌ها همبستگی منفی را نشان میدهد. کشت و توسعه گونه‌های گیاهی دارویی بومی در منطقه، به‌عنوان محصولات غیرچوبی جنگل، از راهکارهای مورد توجه در کاهش فشار مردم محلی و جنگل‌نشینان به اکوسیستم‌های جنگلی خواهد بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
145 - ارزیابی توان اکولوژیکی کشاورزی و مرتعداری حوضه ماهنشان استان زنجان با هدف آمایش سرزمین
سعید کامیابی اسماعیل خوش لقاتلاش برای تحقق یک برنامه ریزی ملی جهت آمایش سرزمین، در راستای بهره وری اصولی و متناسب با ویژگی های محیطی از منابع و داده های طبیعی، از فرآیند مهم توسعه پایدار بشمار می آید. توسعه پایدار مفهوم جامعی است که همه جنبه های زندگی بشر را در بر می گیرد و اجرای مدلهای تو أکثرتلاش برای تحقق یک برنامه ریزی ملی جهت آمایش سرزمین، در راستای بهره وری اصولی و متناسب با ویژگی های محیطی از منابع و داده های طبیعی، از فرآیند مهم توسعه پایدار بشمار می آید. توسعه پایدار مفهوم جامعی است که همه جنبه های زندگی بشر را در بر می گیرد و اجرای مدلهای توسعه پایدار مستلزم دگرگونی های وسیع در هر دو زمینه سیاست های ملی و جهانی است. در کشور ما شیوه بهره برداری از سرزمین، مخصوصاً اراضی کشاورزی بر اساس استعداد و توان اکولوژیک منطقه صورت نمی پذیرد. بنابراین سعی این مقاله بر آن است تا مقایسه ای بین کاربری اراضی موجود و توان اکولوژیک حوضه آبخیز ماهنشان در استان زنجان را بررسی نماید. لذا تجزیه وتحلیل امکانات و پتانسیل های طبیعی حوضه از طریق ایجاد پایگاه داده های جغرافیایی حاصل از گزارش های مطالعات پایه طبقه بندی و جهت نمایش و مکان دار کردن منابع اکولوژیک، وارد سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) شده و مورد آنالیز و ارزیابی قرار می گیرند. نقشه های کاربری اراضی وضع موجود به کمک تصاویر ماهواره ای استنتاج، ابتدا با روی هم اندازی لایه های مختلف در محیط نرم افزاری (Arc/GIS) اقدام به تهیه واحد های همگن (پلیگون های همگن) می‌گردد سپس با بررسی بانک اطلاعات بدست آمده و با در نظر گرفتن توان منطقه و اهداف برنامه ریزی، مدل های ارزیابی اکولوژیکی منطقه بدست آمده که بر روی پلیگون های همگن اعمال و در نهایت بر اساس آن نقشه ها جهت برنامه ریزی و پیشنهادات استخراج و تهیه می گردد. در این کنکاش برای طبقه بندی وتعیین بهترین نوع استفاده از سرزمین، تناسب اجزاء واحد های همگن اراضی در وضعیت فعلی وآتی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه و با اولویت کاربری کشاورزی (زراعت آبی و زراعت دیم) مرتع و جنگل مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
146 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری، روستایی و صنعتی شهرستان داراب
مسعود مسعودی پرویز جوکار مهدی صادقیاستفاده از روش هایی عقلانی و نظام مند در مدیریت منابع و استفاده بهینه از آنها بسیار مهم است. این روش ها باید به نحوی باشد که توان و پتانسیل سرزمین را در نظر بگیرد در غیر این صورت خسارات جبران ناپذیری به منابع و سرزمین وارد می شود. ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسع أکثراستفاده از روش هایی عقلانی و نظام مند در مدیریت منابع و استفاده بهینه از آنها بسیار مهم است. این روش ها باید به نحوی باشد که توان و پتانسیل سرزمین را در نظر بگیرد در غیر این صورت خسارات جبران ناپذیری به منابع و سرزمین وارد می شود. ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعة شهری، روستایی و صنعتی به این معنی است که توان سرزمین مورد نظر چقدر است. با توجه به بحران های زیست محیطی حاصله در شهرستان داراب، هدف این تحقیق بر ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان داراب برای توسعه شهری، روستایی و صنعتی و ارائه راهکارهایی است که در این زمینه جهت نیل به اهداف توسعه پایدار قرار خواهد گرفت. در همین رابطه توان اکولوژیک توسعه شهرستان داراب با استفاده از رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی و جمع بندی آنها با بهره گیری از فن آوری GIS ارزیابی گردید. نتایج ارزیابی در دو کلاس نسبتا مناسب (2) و نامناسب (3) ارائه شد. در ضمن در این پژوهش درصد طبقات توان در برآورد استقرار فعلی کاربری های شهری، روستایی و صنعتی با رویهم گذاری لایه های پلی گونی شهری، نقطه ای روستاها و مناطق صنعتی شهرستان بر روی نقشه توان اکولوژیک انجام و وضعیت این مناطق مشخص گردید. با توجه به نتایج بدست آمده اکثر مناطق شهری، روستایی و صنعتی در طبقه سه یا نامناسب قرار دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
147 - ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی سه گیاه دارویی پرمصرف در رویشگاه‌های طبیعی استان فارس
ایوب مزارعی لیلا فهمیدهرشــد و تولیــد گیاهــان در اکوسیســتم ها و رویشــگاه های طبیعــی مختلــف، تحــت تاثــیر عوامــل مختلــف قــراردارد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی 3 گونه دارویی پر مصرف شامل: آویشن شیرازی (Zataria multifolia Boiss)، بومادران شیرازی (A أکثررشــد و تولیــد گیاهــان در اکوسیســتم ها و رویشــگاه های طبیعــی مختلــف، تحــت تاثــیر عوامــل مختلــف قــراردارد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی 3 گونه دارویی پر مصرف شامل: آویشن شیرازی (Zataria multifolia Boiss)، بومادران شیرازی (Achillea eriophora DC) و بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L) در پنج رویشگاه طبیعی (فسا، فیروزآباد، کازرون، فراشبند و دهرم) واقع در استان فارس انجام شد.پس از جمع آوری اندام های هوایی گیاهان در مرحله گلدهی و تهیه عصاره متانولی به روش خیساندن، محتوای فنولی و فلاونوئیـدی بـه ترتیـب بـا روش هـای معـرففولین-سیوکالتیو و رنگ سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی با روش DPPH سنجیده شده است.نتایج نشان داد که عملاً یک رابطه و همبستگی مثبت میان ترکیبات ثانوی گیاه با عملکرد آنتی‌اکسیدانی آنها وجود دارد و این رابطه برای هر سه نمونه گیاهی کاملا معنی دار بود، بهطوریکه به‌ترتیب گونه‌های آویشن شیرازی و بومادران در رویشگاه‌های دهرم و فراشبند از بیشترین میزان ترکیبات فنلی و فلاونوییدی برخوردار بودند و به فراخور آن عملکرد آنتی‌اکسیدانی بیشتری نیز از خود نشان دادند به نظر می رسد تفاوت در میزان ترکیبات ثانوی و فعالیت آنتی اکسیدانی نشان دهنده اثر ارتفاع رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره گونه‌ها میباشد و با توجه به اهمیت اثر شرایط متنوع اکولوژیکی بر ترکیبات دارویی گونه‌ها پیشنهاد میشود در تحقیقات آتی اثر هر یک از دیگر عوامل از جمله خاک رویشگاه‌ها نیز مورد ارزیابی قرار گیرد . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
148 - بررسی فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی پنج رقم از گیاه دارویی Humulus Lupulus L.در مناطق مختلف استان گلستان
مصطفی حمیدی سعید نواب پور محسن فتحی سعد آبادبه منظور بررسی تأثیر محیط بر میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدی، خواص آنتی‌اکسیدانی و خصوصیات فیتوشیمایی اسانس پنج رقم گیاه رازک (Humulus Lupulus L.) در چهار منطقه استان گلستان (گرگان، علی‌آباد، گالیکش و آزادشهر)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زرا أکثربه منظور بررسی تأثیر محیط بر میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدی، خواص آنتی‌اکسیدانی و خصوصیات فیتوشیمایی اسانس پنج رقم گیاه رازک (Humulus Lupulus L.) در چهار منطقه استان گلستان (گرگان، علی‌آباد، گالیکش و آزادشهر)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 انجام شد. تهیه عصاره میوه به روش خیساندن با استفاده از حلال استون انجام و محتوای فنولی و فلاونوئیـدی بـه‌ترتیـب بـا روش هـای معـرف فولین_ سیوکالتیو و رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی با روش 2و2-دی‌فنیل 1-پیکریل‌هیدرازیل (DPPH) سنجیده شد. اسانس‌گیری میوه به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیب‌های موجود در اسانس با کروماتوگراف گازی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) انجام شد. درمجموع 32 ترکیب شامل ترکیبات بتا- اسید، آلفا- اسید، کو- هومولون، محتوای روغن، کاریوفیلن، هومولون و مایرسن عمده‌ترین اجزای تشکیل دهنده اسانس‌ها بودند. رقم کسکید در منطقه گرگان از نظر محتوای فنولی، فلاونوئیـدی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیش ترین میزان را داشت که می تواند به شرایط آب و هوایی منطقه و پتانسیل بالاتر این رقم در تولید ترکیبات ثانویه مرتبط باشد. همچنین تمامی رقم ها در منطقه گرگان، دارای محتوی ترکیبات ثانویه بالاتری نسبت به سایر مناطق بودند. از بین رقم های کشت شده نیز در ابتدا رقم کسکید و سپس سنتنیال در تمامی مناطق کشت، بیش ترین مقدار را داشتند. بنابراین برای دستیابی به ترکیبات ثانویه بیش تر، می توان کشت رقم کسکید را در منطقه گرگان توصیه نمود. از طرفی رقم ناگت[ در گالیکش کم ترین میزان ترکیبات ثانویه را داشت که می تواند به پتانسیل پایین تر این رقم در تولید ترکیبات ثانویه و شرایط آب و هوایی منطقه گالیکش مرتبط باشد که دارای ارتفاع بیش تر بوده و روی تولید محتوی ترکیبات ثانویه اثر منفی دارد. بنابراین، با توجه به تأثیر شرایط مختلف اکولوژیکی بر ترکیبات دارویی گونه‌های مختلف رازک، توصیه میشود تأثیر سایر عوامل مانند نوع خاک رویشگاه نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
149 - شناسایی پتانسیل‌های بوم گردشگری پایدار شهری– منطقه ای شهرستان نوشهر بر اساس عوامل طبیعی-اقلیمی
مهرداد رمضانی پوربا توجه به محدودیت زمین در سطح کره زمین، بیشتر امکانات در مناطق شهری واقع شده اند، از این جهت، به تدریج اهمیت توسعه بوم گردشگری شهری برجسته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی سایت های گردشکری متمرکز و گسترده در سه طبقه مناسب و نیمه مناسب و نامناسب بر پایه توا أکثربا توجه به محدودیت زمین در سطح کره زمین، بیشتر امکانات در مناطق شهری واقع شده اند، از این جهت، به تدریج اهمیت توسعه بوم گردشگری شهری برجسته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی سایت های گردشکری متمرکز و گسترده در سه طبقه مناسب و نیمه مناسب و نامناسب بر پایه توان بوم شناسی برای فصول گرم سال در شهرستان نوشهر بوده است. در این راستا، از مدل بوم گردشگری با معیارهای اقلیمی دما، بارندگی، شدت آفتابگیری و شیب، زمین شناسی و کاربری زمین بهره گرفته شد. سپس با کمک تکنیک سامانه های اطلاعات جغرافیایی و روش های شرطی و ترکیب جبری، سایت های گردشگری شناسایی گردید. پس از تحلیل، 519 مورد سایت مناسب متمرکز با مساحت 8/438 هکتار و غالبا در ارتفاعات میانی (1300–1800 متر) با جهت شرقی- غربی و در امتداد جاده و رودهای شهرستان نوشهر شناسایی شدند. 158 مورد سایت گردشگری مناسب گسترده با مساحتی حدود 8/74 هکتار در ارتفاعات میانی و بالادست(حدود 2550-4000 متر) در شهرستان نوشهر مکانیابی شدند. بطورکلی، سایت های مناسب گسترده، پراکندگی و مساحت کمتری نسبت سایت های مناسب متمرکز دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
150 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری با استفاده از مدل سیستمی (مورد:شهرستان ساری)
علی نوری نژاد سید جمال الدین دریاباری عباس ارغانرابطه ی انسان با زمین، در طی زمان، همواره دگرگونی و تحول را به‌دنبال داشته است. این امر به نوبه خود بر نحوه‌ی استفاده از اراضی شهری تأثیری تعیین کننده داشته است. از این رو، به منظور کنترل و هدایت رشد شهری بسیار حائز اهمیت خواهد بود که با شناسایی توان اکولوژیکی محیط، ر أکثررابطه ی انسان با زمین، در طی زمان، همواره دگرگونی و تحول را به‌دنبال داشته است. این امر به نوبه خود بر نحوه‌ی استفاده از اراضی شهری تأثیری تعیین کننده داشته است. از این رو، به منظور کنترل و هدایت رشد شهری بسیار حائز اهمیت خواهد بود که با شناسایی توان اکولوژیکی محیط، روند توسعه‌ی آتی شهر هدایت و مدیریت شود تا کمترین آثار منفی زیست محیطی به عرصه‌های منابع طبیعی در پیرامون شهر وارد شود. با این دیدگاه تلاش شده است بعد از انجام اجرای شاخصهای ارزیابی از طریق مدل سیستمی راهکارهای مناسب برای پیش بینی توسعه آتی شهر با تأکید بر جنبه‌های زیست محیطی ارائه شود بنابراین نتیجه فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در محدوده ی شهرستان ساری با استفاده از مدل سیستمی این بوده است که پهنه هایی در قالب اراضی طبقه ی بسیار مناسب و نسبتاً مناسب توسعه شهری در کنار اراضی نامناسب حاصل گردید. طبقه ی بسیار مناسب توسعه شهری مدل سیستمی با مساحتی در حدود 14/433 کیلومتر مربع، معادل82/11 درصد و اراضی نسبتاً مناسب با سطحی29/126 کیلومتر مربع معادل34/3 درصد از سطح شهرستان ساری را به خود اختصاص داده است. در نهایت 08/3103 کیلومتر مربع معادل 84/84 درصد از مجموع 51/ 3662 کیلومتر مربع از کل سطح شهرستان ساری با توجه به شاخصهای تعریف شده در مدل سیستمی(مخدوم) قابلیت توسعه برای ایجاد عناصر شهری و سایر کاربریها را ندارد.و بدون شک برای حفظ اکوسیستم و محیط زیست، رعایت این امر برای متولیان توسعه آتی شهرضروری به نظر می‌رسد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
151 - شناسایی پیشران های مؤثر در آینده شهر اکولوژیک ( مطالعه موردی: شهر دُرچه)*
ابراهیم براتی حمید صابری احمد خادم الحسینی مهری اذانیدر قرن حاضر که روند گسترش و رشد علم و تکنولوژی با سرعت و پیچیدگی و عدم قطعیت ها همراه است روش های سنتی برنامه ریزی با چالش های جدی روبروست، یکی از این چالش ها و نقاط ضعف، عدم توانایی برنامه ریزی سنتی در شناسایی عوامل کلیدی موثر در توسعه آینده شهرها از لحاظ اکولوژیک است. أکثردر قرن حاضر که روند گسترش و رشد علم و تکنولوژی با سرعت و پیچیدگی و عدم قطعیت ها همراه است روش های سنتی برنامه ریزی با چالش های جدی روبروست، یکی از این چالش ها و نقاط ضعف، عدم توانایی برنامه ریزی سنتی در شناسایی عوامل کلیدی موثر در توسعه آینده شهرها از لحاظ اکولوژیک است. در واقع رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری با بهره گیری از ابزارها و تکنیک های متنوع، تلاش برای ساخت آینده مطلوب دارد. پژوهش حاضر با تکنیک تحلیل اثرات متقابل که یکی از روش های متداول آینده نگاری است و با استفاده از نرم افزار MIC MAC به شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهر درچه با تاکید بر رویکرد اکولوژیک پرداخته است. برای این منظور با استفاده از روش دلفی از بین متغیرهای مطرح شده، تعداد 20 متغیر در پنج گروه (ابعاد اجتماعی ، ابعاد سیاسی، ابعاد اقتصادی، ابعاد زیست محیطی و ابعاد کالبدی) شناسایی شد و سپس با نرم افزار میک مک مورد تجزیه و تحلیل و آنالیز قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیستم شهر درچه از پایداری اکولوژیک برخوردار نیست و در صفحه پراکندگی نمودار میک مک پنج دسته متغیر (تاثیر گذار، دووجهی، تاثیر پذیر، تنظیمی و مستقل) قابل شناسایی هستند، در نهایت با توجه به تاثیرگذاری وتاثیرپذیری متغیرها بر یکدیگر چهار متغیر احیای محیط زیست تخریب شده، استفاده از انرژی پاک، توسعه گردشگری و حفظ اراضی کشاورزی شهر به عنوان متغیرهای پیش ران و کلیدی برای توسعه شهر درچه با تاکید بر رویکرد اکولوژیک شناسایی شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
152 - ارزیابی وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در مهاباد
امید مبارکی علی ولیقلی زاده یونس باپیریهدف این تحقیق ارزیابی وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در مهاباد است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری داده¬ها از طریق مطالعات کتابخانه¬ای، اسنادی و میدانی بوده است. مؤلفه¬های پژوهش با اقتباس از منابع معتبر شامل گویه‌های زیست محیطی، اجتماعی- ف أکثرهدف این تحقیق ارزیابی وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در مهاباد است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری داده¬ها از طریق مطالعات کتابخانه¬ای، اسنادی و میدانی بوده است. مؤلفه¬های پژوهش با اقتباس از منابع معتبر شامل گویه‌های زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی و مدیریتی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و از آزمون‌های آماری تی تک نمونه‌ای و رگرسیون گام به گام، همچنین برای تحلیل نقاط قوت و ضعف شهر مهاباد از روش سوات استفاده است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد؛ در آزمون تی تک نمونه¬ای میانگین مؤلفه¬های اجتماعی (32/3) و زیست محیطی(18/3) بالاتر از حد متوسط(3) بوده¬اند اما به حد مطلوب نرسیده¬اند و میانگین مؤلفه¬های مدیریتی با(05/2) و کالبدی با (11/2) کمتر از حد متوسط بوده¬اند. بنابراین در شهر مهاباد باید به مؤلفه¬های مدیریتی و کالبدی بیشتر توجه شود. همچنین تحلیل رگرسیون نشان می¬دهد مؤلفه اجتماعی- فرهنگی، مدیریتی، کالبدی و زیست محیطی به ترتیب با شدت همبستگی808/، 848/، 853/؛ و 856/ اثرگذاری خود را بر متغیر وابسته (وضعیت اکولوژیکی شهر مهاباد) نشان می‌دهند. نتایج حاصل از مدل سوات نشان می¬دهد بهترین راهبردها، راهبردهای تهاجمی و محافظه کارانه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
153 - کاربرد روش جای پای اکولوژیک در ارزیابی پایداری جغرافیای ناحیه ای (مطالعه موردی: شهرستان کرمانشاه)
مصطفی شاهینی فر میرسالار حبیبیجای پای اکولوژیک به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های پایداری به طور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.این شاخص در ابتدا به وسیله واکرناگل و ریس در سال 1992به عنوان ابزار برنامه ریزی و سیاست گذاری در راستای پایداری معرفی شده است.این پژوهش با روش توصیفی وتبیینی و از ط أکثرجای پای اکولوژیک به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های پایداری به طور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.این شاخص در ابتدا به وسیله واکرناگل و ریس در سال 1992به عنوان ابزار برنامه ریزی و سیاست گذاری در راستای پایداری معرفی شده است.این پژوهش با روش توصیفی وتبیینی و از طریق مدل جای پای اکولوژیکی به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که جای پای اکولوژیکی شهرستان کرمانشاه معادل 2.445هکتار به ازای هر نفر در سال می باشد،توزیع این مقدار در پنج گروه اصلی مصرف عبارت است از:مواد غذایی1.225،مسکن 0.615،حمل و نقل 0.275کالاهای مصرفی 0.27 و خدمات 0.06. نتایج این پژوهش مؤید این مطلب است که شهرستان کرمانشاه برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش متکی به منطقه ای فراتر از شهرستان و استان کرمانشاه است.از آنجایی که ظرفیّت زیستی ایران 0.8 هکتار می باشد، جای پای اکولوژیکی 2.445هکتاری شهرستان کرمانشاه بدان معنی است که 3 برابر بیش ازسهم خود از ظرفیّت زیستی قابل تحمل کشور را به خود اختصاص داده است.به عبارتی دیگر با ادامه روند کنونی مصرف،شهرستان کرمانشاه برای تأمین غذا ،انرژی و زمین مورد نیاز برای جذب دی اکسید کربن به فضایی معادل 10برابر شهرستان و 3.3برابر اراضی قابل کشت استان کرمانشاه نیازمند است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
154 - بررسی رابطه باز بودن تجاری و مالی با ردپای اکولوژیکی
حسینعلی فاخر زهرا عابدی بیتا شایگانیهدف اصلی این مقاله بررسی تجربی تأثیر باز بودن تجاری و مالی بر ردپای اکولوژیکی در کشورهای منتخب در حال توسعه است. در این مقاله تلاش شده است در قالب الگوی سیستم معادلات همزمان مبتنی بر دادههای تابلویی، تأثیر باز بودن تجاری و مالی بر ردپای اکولوژیکی برای دوره زمانی 2014-1 أکثرهدف اصلی این مقاله بررسی تجربی تأثیر باز بودن تجاری و مالی بر ردپای اکولوژیکی در کشورهای منتخب در حال توسعه است. در این مقاله تلاش شده است در قالب الگوی سیستم معادلات همزمان مبتنی بر دادههای تابلویی، تأثیر باز بودن تجاری و مالی بر ردپای اکولوژیکی برای دوره زمانی 2014-1994 آزمون گردد. یافته‌ها نشان می دهند که عوامل متعددی می توانند بر درجه باز بودن تجاری و مالی اثرگذار باشند و نمی توان این متغیرها را برون‌زا در نظر گرفت. با درون‌زا در نظر گرفتن متغیرهای باز بودن تجاری و مالی و بررسی عوامل مؤثر بر آنها، اثر این متغیرها را می توان با دقت بیشتری بر ردپای اکولوژیکی مورد بررسی قرار داد. بر این اساس، متغیر باز بودن تجاری اثر مثبت و معناداری بر ردپای اکولوژیکی (اثر منفی بر کیفیت محیط‌زیست) دارد. از سوی دیگر، مطابق با فرضیه پناهگاه آلودگی، متغیر باز بودن مالی دارای اثر مثبت و معنادار بر شاخص ردپای اکولوژیکی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
155 - ردپای بوم شناختی توریسم در نواحی روستایی مطالعه موردی: روستای وشنوه (شهرستان قم، بخش فردو)
فرزاد ویسی آرمان رحیمیمطالعات و اقدامات تجربی زیادی برای عملیاتی کردن مفهوم توسعه پایدار و مدلهای ارزیابی آن صورت پذیرفته است. اما، علیرغم تمام این اقدامات، نتایج حاصل از پیشرفت به سوی پایداری مطلوب نبوده است. از طرف دیگر مطالعات نخستین در کشور نیز حاکی از وجود چالش‌های عمده در جهت دستیابی أکثرمطالعات و اقدامات تجربی زیادی برای عملیاتی کردن مفهوم توسعه پایدار و مدلهای ارزیابی آن صورت پذیرفته است. اما، علیرغم تمام این اقدامات، نتایج حاصل از پیشرفت به سوی پایداری مطلوب نبوده است. از طرف دیگر مطالعات نخستین در کشور نیز حاکی از وجود چالش‌های عمده در جهت دستیابی به پایداری توسعه گردشگری به‌ویژه در روستاهای هدف گردشگری میباشد.در این پژوهش سعی شده است تا با روشی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای اسنادی و نیز برداشت های میدانی(توزیع پرسشنامه و مصاحبه با دهیار و شورای روستا و نیز گردشگران)، میزان اثرات زیست محیطی وارده به روستای وشنوه توسط گردشگران به وسیله مدل ردپای بوم شناختی برآورد گردد. جامعه آماری این پژوهش تعداد گردشگرانی است که در سال 1391 به روستای وشنوه مراجعه نموده اند. با توجه به اینکه در سال 1391 تعداد 10000 نفر گردشگر به این روستا وارد شده اند، بنابراین با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه آماری برابر با 350 نفر برآورد گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ردپای بوم شناختی گردشگری در روستای وشنوه در گروه های مصرفی مواد غذایی، حمل و نقل، گرمایش، آب، برق و نیز تولید زباله برابر با 1.08(سرانه هر گردشگر) هکتار بوده است.مقایسه این مقدار با فضای پشتیبان آن، بیانگر آن است که گردشگری در روستای وشنوه برای براوردن نیازهای زیستی و پایداری زیست محیطی خود متکی به منطقه ای فراتر از این روستا می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
156 - برآورد ظرفیت برد پهنه‌های مستعد توسعه توریسم شهر بانه، مطالعه موردی: منطقه نمونه گردشگری دوکانان
وحید امینی پارسا اسماعیل صالحی فرشته عزیزآبادی صمد حاجی محمد امینیرشد روزافزون صنعت گردشگری بدون توجه به توان سرزمین و ظرفیت برد منطقه میتواند در درازمدت آسیب‌های جدی محیط‌زیست را به همراه داشته باشد. شناخت توان و تناسب سرزمین و به‌کارگیری روشهای کمی برای برآورد مقادیر استفاده از منابع موجود در طبیعت نقش اساسی در فرآیند برنامهریزی أکثررشد روزافزون صنعت گردشگری بدون توجه به توان سرزمین و ظرفیت برد منطقه میتواند در درازمدت آسیب‌های جدی محیط‌زیست را به همراه داشته باشد. شناخت توان و تناسب سرزمین و به‌کارگیری روشهای کمی برای برآورد مقادیر استفاده از منابع موجود در طبیعت نقش اساسی در فرآیند برنامهریزی و مدیریت سرزمین ایفا میکند. شهربانه به در چندین سال اخیر میزبان حجم عظیمی از گردشگران بوده و نیازمند ارتقا زیرساخت‌های توریسمی می باشد. منطقه نمونه گردشگری دوکانان بانه با هدف پاسخ گویی هرچه بهتر به گردشگران شهر بانه پیشنهاد شده است. در مقاله حاضر به منظور تحقق اهداف توسعه پایدار گردشگری، پهنه های مستعد گردشگری منطقه نمونه دوکانان بانه به روش AHP-FUZZY شناسایی شده و سپس ظرفیت برد فیزیکی و واقعی محدوده مطالعاتی منطقه برای تفرج گسترده و متمرکز برآرود شد. در این پژوهش تخمین ظرفیت برد در دو حالت تعیین ظرفیت برد برای کل منطقه برحسب طبقات توان و تعیین ظرفیت برد با توجه به پهنه‌بندی طراحی منطقه صورت گرفت. این محاسبات نشان میدهد که در حالت دوم که ظرفیت برد با توجه به طراحی اولیه منطقه برای تفرج متمرکز و گسترده تخمین زده شده، نتایج دقیق‌تر و هدفمندتری را نسبت به حالت اول ارائه میدهد که میتواند در برنامهریزی و مدیریت پایدار گردشگری منطقه نقش مؤثری داشته باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
157 - تبیین نقش مؤلفه «پایداری» در فرآیند شکل گیری «مجموعه های گردشگری اکولوژیک» (نمونه مورد پژوهش: استان مازندران، بهشهر، دریاچه عباس آباد)
عرفان خصم افکن نظام آزاده اربابی سبزواریرونق گردشگری در هر مکان جغرافیایی در کنار پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی- اجتماعی، اثرات زیست محیطی به همراه دارد که در صورت ادامه یافتن میتواند خسارتهای جبران ناپذیری را به بار آورد. گردشگری پایدار محیطی یا اکولوژیک، عبارت است از: گسترش صنعت گردشگری و جذب جهانگردان به کش أکثررونق گردشگری در هر مکان جغرافیایی در کنار پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی- اجتماعی، اثرات زیست محیطی به همراه دارد که در صورت ادامه یافتن میتواند خسارتهای جبران ناپذیری را به بار آورد. گردشگری پایدار محیطی یا اکولوژیک، عبارت است از: گسترش صنعت گردشگری و جذب جهانگردان به کشور با استفاده از منابع موجود، به گونه ای که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ضوابط قانونی جامعه و انتظار جهانگردان، بتوان وحدت و یکپارچگی و هویت فرهنگی و سلامت محیط زیست، تعادل اقتصادی و رفاه مردمان کشور و میهمانان آنها را به طور متوازن و پیوسته در حد بهینه تأمین کرد. ساختار اصلی مقاله بر پژوهش با رویکرد تحلیلی به روش کتابخانه ای و پیمایشی از نوع کاربردی استوار است که به واکاوی و تحلیل اطلاعات مرتبط با مبانی نظری صنعت گردشگری میپردازد؛ سپس نگاهی به مبانی گردشگری پایدار و رابطه آن با عوامل شکل دهنده مجموعه های گردشگری اکولوژیک با هدف ارتقای مجموعه های گردشگری در منطقه مورد پژوهش براساس نظریات پرداخته و فرآیند شکل گیری مجموعه های گردشگری اکولوژیک تببین میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که شکل گیری مجموعه های گردشگری اکولوژیک در اطراف جاذبه های طبیعی- تاریخی در کشورمان میتواند گامی مؤثر در توسعه پایدار گردشگری باشد؛ همچنین اگر برنامه ریزی فیزیکی گردشگری در ایران با شیوه ای نظام یافته انجام گیرد، میتواند به ایجاد اِشتغال و افزایش ارزش پول داخلی منجر شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
158 - ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺗﻮانمندی های بوم گردی شهرستان ملایر با تاکید بر روستای هدف گردشگری مانیزان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل SWOT
میترا رفاهی دهرهدف از انجام پژوهش شناسایی نقاط قوت و ضعف بوم گردی ، بررسی وضعیت اقامتگاههای بوم گردی و تعیین مناطق بومی گردی در شهرستان ملایر می باشد. پژوهش کاربردی و از نظر ماهیت و روش کار، پژوهش توصیفی – تحلیلی خواهد بود. استفاده از اسناد، مدارک و گزارش ها و بخشی دیگر از طریق أکثرهدف از انجام پژوهش شناسایی نقاط قوت و ضعف بوم گردی ، بررسی وضعیت اقامتگاههای بوم گردی و تعیین مناطق بومی گردی در شهرستان ملایر می باشد. پژوهش کاربردی و از نظر ماهیت و روش کار، پژوهش توصیفی – تحلیلی خواهد بود. استفاده از اسناد، مدارک و گزارش ها و بخشی دیگر از طریق تحلیل سوات و بررسی نقات قوت و ضعف آن جمع آوری گردیده است. برای تجزیه و تحلیل در بستر مطالعات میدانی از تکنیکswot استفاده می شود. تهیه و تدوین قوانین و استانداردهای مناسب با صنعت بومگردی، ارائه آموزش های لازم به فعالان بومگردی، حمایت از سرمایه گذاران برای ورود به این حوزه و نظارت دقیق بر فعالیت اقامتگاه های بومگردی است که حضور مسئولان ذیربط را می‌طلبد. توسعه اقتصاد محلی و حضور فعال بخش خصوصی در صنعت گردشگری از جمله فرصت هایی که صنعت بومگردی میتواند پیش-روی توسعه پایدار کشور در صنعت گردشگری قرار دهد. همچنین سیاستهای اکوتوریسم در راستای توجه به حفاظت محیط زیست که میراث مشترک نسلهای امروز و فرداست، باید در عرصه های کلان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با نگرش سیستمی و بطور یکپارچه و هماهنگ لحاظ شود و زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎزی و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد اﻛﻮﻣﻮزه وﺗﻮﺳﻌﻪی زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎ، ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ﻛﺴﺐ درآﻣﺪ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ - ﺿﻤﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻧﺤﻮه‌ی بهره ﮔﻴﺮی از ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻫﺎی ﻣﺮدﻣﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻬﻴﻪ و اﺟﺮای ﻃﺮح ﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را میتوان باعث بهبود بوم گردی اشاره نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
159 - ارزیابی عملکرد مدیریت اکوتوریسم با تأکید بر بافت های اکولوژیک شهری ( مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری اصفهان )
سمیه حمصیان اتفاق حسین کلانتری خلیل آباد محمد میره ایبافتهای اکولوژیک شهری به سبب ضوابط و مقررات موجود اعمال شده توسط ارگان‌های مختلف و عدم کنترل بهینه توسط هر کدام از این‌سازمانها و از طرف دیگر کاربریهای تعریف شده در نقشه‌های طرح تفضیلی شهری با توجه به سرانه‌های در نظر گرفته شده نیازمند مدیریت متحد اکولوژیک بوده که کنت أکثربافتهای اکولوژیک شهری به سبب ضوابط و مقررات موجود اعمال شده توسط ارگان‌های مختلف و عدم کنترل بهینه توسط هر کدام از این‌سازمانها و از طرف دیگر کاربریهای تعریف شده در نقشه‌های طرح تفضیلی شهری با توجه به سرانه‌های در نظر گرفته شده نیازمند مدیریت متحد اکولوژیک بوده که کنترل و نظارت بهینه بر کل این پهنه‌ها داشته باشد. مدیریت اکولوژیک شهری یکی از انواع حوزه‌های مختلف مدیریت شهری و از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر پایداری بافت‌های اکولوژیک شهری است. هدف این رساله ارائه مدلی برای ارزیابی عملکرد مدیریت اکوتوریسم با تأکید بر مدیریت بافت اکولوژی شهر در منطقه 9 شهرداری اصفهان، میباشد. به این منظور از روش گرانددتئوری، استفاده شده است. با کمک مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی و پیاده‌سازی روش گرانددتئوری، 3 بعد و 10 مقوله و 35 زیرمقوله، استخراج شده است. ابعاد اصلی شامل مدیریت بافت شهری با مقوله‌های، قانونگذاری، برنامهریزی، مدیریت منابع و کنرل و نظارت؛ بافت اکولوژی با مقوله‌های، حفاظت و توسعه و بهسازی، اکوتوریسم با مقوله‌های، اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی، هستند. نتایج این پژوهش نشاندهنده این است که، وضعیت فعلی مدیریت بافت اکولوژی منطقه 9 شهرداری اصفهان مطلوب نیست ولی با انجام اقداماتی میتوان، وضعیت را بهبود بخشید. براساس نتایج حاصل از انجام این پژوهش میتوان گفت، ضعف در قوانین، عدم‌برنامه‌ریزی مناسب و توجه نکردن به کاربریهای اصولی، سبب شده که وضعیت اکولوژیکی منطقه در حال حاضر در شرایط مطلوب نباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
160 - ارزیابی و تحلیل قابلیتهای ژئوتوریستی شهرستان گرمی با استفاده از مدلهای پرالونگ و اکولوژیکی
موسی عابدینی بهروز شیخ محمدی امیرحسام پاسبانژئوتوریسم یا گردشگری راهکارهای نوین برای تبیین و تشریح علوم زمین و شناخت سرمایه‌های طبیعی هر منطقه بیان کرده است. هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی شهرستان گرمی با استفاده از مدل پرالونگ و مدل اکولوژیکی که روش کار هر دو مدل از نوع کیفی هستند مورد بررسی قر أکثرژئوتوریسم یا گردشگری راهکارهای نوین برای تبیین و تشریح علوم زمین و شناخت سرمایه‌های طبیعی هر منطقه بیان کرده است. هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی شهرستان گرمی با استفاده از مدل پرالونگ و مدل اکولوژیکی که روش کار هر دو مدل از نوع کیفی هستند مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مدل پرالونگ و نتایج حاصل از این مدل در این پژوهش دریاچه گیلارلو به علت دارا بودن ارزشهای بالای علمی و ارزش اقتصادی- اجتماعی بیشترین میانگین ارزش گردشگری مقدار (51/0) را از قابلیتهای ژئوتوریستی شهرستان گرمی را به خود اختصاص داده و دارای بیشترین میزان قابلیت و توانمندی ژئوتوریستی است. تالاب قالغانلو (30/0) از نظر میانگین ارزش گردشگری، کمترین ارزش گردشگری در بین مکانهای ژئومورفولوژیکی در منطقه مورد مطالعه را دارند. موضوع دیگر که در این مدل (پرالونگ) مورد نظر است ارزش بهره‌وری مکانها بوده است که دریاچه گیلارلو از بیشترین امتیاز (87/0) برخوردار است و آبشار کول (09/0) کمترین امتیاز ارزش بهره‌وری را داراست. بر اساس مدل اکولوژیکی تفرج گسترده و نتایج حاصل از این مدل در این پژوهش قسمت‌هایی از روستاهای میخوش، کالان، داش دیبی، الیله، قوزلو، قنبرلو، تپه، خانعلی‌دره‌سی و هومونلو در طبقه یک مدل اکولوژیکی تفرج گسترده و بخش‌هایی از روستاهای قره‌آغاج، هومونلو، خانعلی‌دره‌سی، و بخش مرکزی شهر گرمی در طبقه دو مدل اکولوژیکی تفرج گسترده قرار دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
161 - تبیین نقش مؤلفه «پایداری» در فرآیند شکل‌گیری «مجموعه‌های گردشگری اکولوژیک»
عرفان خصم افکن نظام آزاده اربابی سبزواریرونق گردشگری در هر مکان جغرافیایی در کنار پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی- اجتماعی، اثرات زیست‌محیطی به همراه دارد که در صورت ادامه یافتن می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به بار آورد. گردشگری پایدار محیطی یا اکولوژیک، عبارت است از: گسترش صنعت گردشگری و جذب جهانگردان به أکثررونق گردشگری در هر مکان جغرافیایی در کنار پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی- اجتماعی، اثرات زیست‌محیطی به همراه دارد که در صورت ادامه یافتن می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به بار آورد. گردشگری پایدار محیطی یا اکولوژیک، عبارت است از: گسترش صنعت گردشگری و جذب جهانگردان به کشور با استفاده از منابع موجود، به گونه ای که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ضوابط قانونی جامعه و انتظار جهانگردان، بتوان وحدت و یکپارچگی و هویت فرهنگی و سلامت محیط زیست، تعادل اقتصادی و رفاه مردمان کشور و میهمانان آنها را به طور متوازن و پیوسته در حد بهینه تأمین کرد. برنامه های توسعه پایدار گردشگری در هر کشور می بایست با ارزش ها و ایدئولوژی های خاص آن کشور سازگار باشد، در واقع همواره باید اصل انعطاف پذیری و تغییر رعایت شود. ساختار اصلی مقاله بر پژوهش با رویکرد تحلیلی به روش کتابخانه ای و پیمایشی از نوع کاربردی استوار است که به واکاوی و تحلیل اطلاعات مرتبط با مبانی نظری صنعت گردشگری می پردازد؛ سپس نگاهی به مبانی گردشگری پایدار و رابطه آن با عوامل شکل دهنده مجموعه های گردشگری اکولوژیک با هدف ارتقای مجموعه های گردشگری در منطقه مورد پژوهش براساس نظریات پرداخته و فرآیند شکل گیری مجموعه های گردشگری اکولوژیک تببین می شود و سپس نمونه مورد مطالعه به عنوان یک محیط گردشگری پایدار که بر اساس رویکرد طراحی اکولوژیک (زیست محیط‌گرا) با بهره گیری از مفاهیم و مبانی نظری تحقیق انجام شده است، ارائه می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که شکل گیری مجموعه های گردشگری اکولوژیک در اطراف جاذبه های طبیعی- تاریخی در کشورمان می تواند گامی مؤثر در توسعه پایدار گردشگری باشد؛ همچنین اگر برنامه ریزی فیزیکی گردشگری در ایران با شیوه ای نظام یافته انجام گیرد، می تواند به ایجاد اشتغال و افزایش ارزش پول داخلی منجر شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
162 - A new conceptual model for social-ecological environment capacity of debris flow waste-shoal land based on sustainable development in mountainous area
Peng Zhao Daojie Wang Yong Li Yingchao Fang Huijuan Lan Wenle Chen Zengli Pei Yuchao QiBackground and objectives: Debris flow waste-shoal land (DFWSL) is a unique land resource with significant use prospects and development value (e.g. agriculture, urbanization, and infrastructure land). However, a lack of understanding of environment capacity hinders the أکثرBackground and objectives: Debris flow waste-shoal land (DFWSL) is a unique land resource with significant use prospects and development value (e.g. agriculture, urbanization, and infrastructure land). However, a lack of understanding of environment capacity hinders the development and use of such land.Materials and methods: Therefore, this study examines DFWSL and relevant human and natural factors and proposes the concept of the social-ecological environment capacity (SEEC) of DFWSL. We explain the connotation by exploring the evaluation index system based on various theories, such as the dissipation structure theory, ecological disaster and change theory, ecosystem balance theory, ecosystem functional value assessment theory, land cover/land change, and related knowledge.Results and conclusion: Moreover, we form the framework for and research approaches to the SEEC of DFWSL. In this method, the number of active agents and the activity intensity are considered to evaluate the SEEC of the DFWSL system, and the distribution characteristics of active agents with dynamic states in different spatial and temporal scales are used to characterize the heterogeneity within the DFWSL system. We attempt to provide theoretical guidance for improving land use efficiency in mountainous areas relevant to maintaining ecological security and sustainable economic development. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
163 - The effects of some ecological factors on essential oil yield and composition of Ziziphora clinopodioides Lam.
غلام رضا بخشی خانیکی فاطمه سفیدکن زینب دهقانBackground & Aim: Different species from mint family (Lamiaceae) are used as spices and fragrance in food or as medicine against viral or microbial diseases in many countries for generation. Lamiaceae family contains 46 genus and 410 species. One of the valuable and أکثرBackground & Aim: Different species from mint family (Lamiaceae) are used as spices and fragrance in food or as medicine against viral or microbial diseases in many countries for generation. Lamiaceae family contains 46 genus and 410 species. One of the valuable and medicinal species of this family is Ziziphora clinopodioides Lam. This species contains the essential oil with pulegone as major compound and used for many medicinal uses.Experimental: In this investigation, the effect of some ecological factors on essential oil content and composition were studied. The aerial parts of Z. clinopodioides were collected at flowering stage from four habitats in Hamedan and Kurdestan provinces. The main parameters from each habitat like altitude, and percentage of slope, soil characters and other plant species were determined. The plant materials were subjected to hydro-distillation in three replications to obtain their essential oils. The essential oils were analyzed by GC and GC/MS.Results & Discussion: The results showed that ecological factors had significant effect (p<0.01) on oil yields. Identification of chemical constituents of the oils showed that main compounds (pulegone and 1, 8-cineole) and minor compounds exist in different percentage in different habitats. So the ecological factors had effect on essential oil composition of Z. clinopodioides. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
164 - Chemical composition in two species of Verbascum collected from natural habitats, southern Iran
وحید کریمیان محمدرضا وهابی محمد فضیلتی فاطمه سلیمانیBackground & Aim: In the present research, we investigated phytochemical characteristics of two important species of Verbascum genus. Enormous reconnaissance and field surveys were conducted to identify the most important natural habitats of Verbascum species in Koh أکثرBackground & Aim: In the present research, we investigated phytochemical characteristics of two important species of Verbascum genus. Enormous reconnaissance and field surveys were conducted to identify the most important natural habitats of Verbascum species in Kohgiluyeh va Buyerahmad province, southern Iran. Experimental: The aerial parts of Verbascum songaricum and V. cheirantifolium were collected at flowering stage in July 2011. The extraction was conducted by digestion method, and then to analysis and identify extracts used by GC-MS. Totally, the number of 60 and 52 compositions from different V. songaricum and V. cheirantifolium extracts identified, respectively. In order to compare different compositions present in parts between both species, first compositions were classified into six functional groups (alcohol, amin, ester, hydrocarbon, ketone, and acid), then these groups were analyzed. Results & Discussion: Results indicated that there were significant differences among various parts of flowers, leaves, and stems in both species in terms of alcohol, amin, ester, hydrocarbon, and ketone. Given that enhancement of medicinal qualitative and quantitative yields not only depends on ecological conditions, but also varies in respect to various extractions methods, etc. In addition, this is associated o plant genetically architecture. Results obtained from V. songaricum and V. cheirantifolium showed that although both species grow close together. Recommended applications/industries: The leaves of species of Verbascum have the higher chemical variation than other plant organs such as flower and stem. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
165 - بررسی امکان مطالبه خسارت زیست محیطی جنگ ایران و عراق از دیوان بین المللی دادگستری
سید عباس پور هاشمی علی فقیه حبیبیکشورها می توانند اختلافات خود را با کشور دیگر را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند. نه اساسنامه و نه آئین دادرسی دیوان هیچکدام دربرگیرنده مقرراتی نیستند که کشورهای غیرعضو اساسنامه را از ارجاع اختلافات به صلاحیت دیوان منع کند. پذیرش صلاحیت دیوان توسط کشورهای عضواسا أکثرکشورها می توانند اختلافات خود را با کشور دیگر را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند. نه اساسنامه و نه آئین دادرسی دیوان هیچکدام دربرگیرنده مقرراتی نیستند که کشورهای غیرعضو اساسنامه را از ارجاع اختلافات به صلاحیت دیوان منع کند. پذیرش صلاحیت دیوان توسط کشورهای عضواساسنامه،خود مشمول ماده 36 اساسنامه و وقایع و شرایط پیش بینی شده در آن است.آنچه از رفتار دیوان در پرونده های توسل به زور نتیجه گیری می شود این است که علیرغم اینکه بسیاری از حقوقدانان با سیاسی پنداشتن این موضوع بطور مطلق امکان بررسی حقوقی اختلافات مربوط به استفاده از زور را نمی پذیرد ، دیوان همواره با احراز صلاحیت خود در قالب اعلامیه ها بعنوان یک رکن قضایی جنبه های حقوقی هر موضوع و اختلاف بین المللی از جمله توسل به زور را رسیدگی کرده است .با توجه به اینکه در موارد نقض قواعد آمره بین المللی صلاحیت دیوان اجباری است و دیوان در موارد نقض حاکمیت یک عضو سازمان ملل متحد توسط دولت دیگر، دولت متجاوز را مسئول قلمداد می نماید و دولت اخیرالذکر بایستی جبران خسارات نماید. متاسفانه درجنگ هشت ساله عراق علیه ایران خسارات زیست محیطی زیادی به کشور و اتباع ایران وارد شده که این خسارات تاکنون بلاجبران باقی مانده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
166 - ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه شهری با استفاده از روش ANP و منطق فازی در GIS (مطالعه موردی: شهر جدید بهارستان (اصفهان))
انور امان اله پور حسین نظم فر عطا غفاری گیلاندهآنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می‌گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه‌ای که کمترین زیان به م أکثرآنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می‌گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه‌ای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره‌وری برای انسان به دست آید، مدنظر است. به همین منظور با توجه به هدف اصلی در این تحقیق، شهر جدید بهارستان واقع در استان اصفهان، جهت ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری بر اساس اصول آمایش سرزمین، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام و نقشه‌های موضوعی منطقه تهیه و سپس رقومی سازی شد. آنگاه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با استفاده از نقشه توپوگرافی در محیط Arc gis 10.2 تولید شد. سپس با همپوشانی و تلفیق نقشه‌های ارتفاع، شیب، جهت، انواع خاک، بافت خاک، عمق خاک، پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از گسل با روشهای ANP و منطق فازی در محیط Arc gis 10.2، نقشه توان اکولوژیکی توسعه شهری تهیه شد. نتایج کلی بیانگر آن است که کل محدوده‌ی توسعه با مساحتی حدود 068/3264 هکتار در قسمت جنوب شرقی و شمالی بهارستان قرار دارد که با تدقیق این محدوده و در نظر نگرفتن محدوده‌هایی که در ارتباط با تأمین اراضی مناسب توسعه کارآیی ندارند، محدوده‌ای حدود 717/2800 هکتار جهت برنامهریزی توسعه‌ی آتی شهر بهارستان در نظر گرفته شده است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
167 - تحلیل ساختمان جمعیت روستایی در نواحی خرد شهرستان ارومیه
علی اکبر تقیلو علی اکبر عنابستانی رضا خسرو بیگیهدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. ر أکثرهدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ای و اسناد و آمار اطلاعات منابع طبیعی و کشاورزی جمع آوری شده است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی از مدلهای تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای و برای تحلیل شاخصهای جمعیت نیز از ضریب جینی و شاخص نابرابری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصهای جمعیتی در بین روستاهای پراکنده در خرده نواحی اکولوژیک توزیعی متفاوت تر نسبت به نواحی توسعه ای دارند. ضریب جینی تمام شاخصهای جمعیتی نواحی اکولوژیک بغیر از شاخص تراکم جمعیت را یکسان نشان می دهد و ضریب جینی نواحی توسعه ای، رشد جمعیت و میانگین جمعیت روستاها را نابرابر نشان می دهد تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
168 - ارزیابی توان بوم شناختی استان گیلان جهت فعالیت های بومگردی
مهدی حسام امیررضا شابهرامییکی از مهمترین مراحل در برنامه ریزی فعالیتهای بومگردی، ارزیابی توان نواحی مختلف برای ایجاد و توسعه این فعالیتها می باشد. در این راستا و با توجه به اینکه استان گیلان یکی از مهمترین مقصدهای اصلی گردشگری در کشور می باشد، در این تحقیق ارزیابی توان بوم شناختی استان گیلان جهت أکثریکی از مهمترین مراحل در برنامه ریزی فعالیتهای بومگردی، ارزیابی توان نواحی مختلف برای ایجاد و توسعه این فعالیتها می باشد. در این راستا و با توجه به اینکه استان گیلان یکی از مهمترین مقصدهای اصلی گردشگری در کشور می باشد، در این تحقیق ارزیابی توان بوم شناختی استان گیلان جهت فعالیت های بوم گردی پرداخته شده است. برای انجام این تحقیق ابتدا معیارهای اساسی برای فعالیتهای بومگردی از طریق مطالعه ادبیات تحقیق انتخاب شده و لایه های آن تهیه گردید. همچنین با توجه به نظرات 23 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه مربوطه، وزن هریک از معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی مشخص گردید. در نهایت نقشه لایه های مکانی در نرم افزار Arc Gis پس از اعمال ضریب اهمیت، روی هم گذاری و تلفیق شده و مناطق مستعد فعالیتهای بومگردی شناسایی شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که از کل مساحت استان گیلان 4907 کیلومتر مربع در طبقه بسیار مناسب، 7593 کیلومتر مربع در طبقه مناسب، 779 کیلومتر مربع در طبقه متوسط و 785 کیلومتر مربع در طبقه نامناسب جای می گیرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
169 - بررسی وضعیت زیست محیطی گردشگری شهری با استفاده از روش جای پای اکولوژیک (مورد مطالعه : شهر رشت)
طیبه قائمی راد حسین حاتمی نژاد کرامت اله زیاری احمد پوراحمدشهرها به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت همواره به عنوان مقاصد گردشگری مورد توجه بوده اند. گردشگری نیز مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار و پیامدهای متعدد بر فضای بوم شناختی شهرها است. شهر رشت به علت موقعیت کانونی خود و برخورداری از جاذبه های طبیعی، فر أکثرشهرها به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت همواره به عنوان مقاصد گردشگری مورد توجه بوده اند. گردشگری نیز مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار و پیامدهای متعدد بر فضای بوم شناختی شهرها است. شهر رشت به علت موقعیت کانونی خود و برخورداری از جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت فضای بوم شناختی شهر رشت در روند گردشگری است و پاسخ به این پرسش که آیا این فضا توان پاسخ گویی به نیازهای فعلی گردشگری شهری را دارد یا خیر؟ پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از مدل جای پای اکولوژیک انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش تعداد گردشگران شهر رشت در نظر گرفته شد از این رو 384 پرسشنامه بر اساس مدل کوکران از طریق دو روش نمونه گیری منظم و اتفاقی بین گردشگران توزیع گردید. در نهایت جای پای اکولوژیک گردشگری 908224 هکتار محاسبه گردید که با توجه به مساحت 13600 هکتاری شهر رشت می توان میزان فشار وارده بر فضای زیست محیطی شهر را مشاهده نمود. از این رو برنامه ریزی برای حفظ محیط زیست شهر در کنار توجه به گردشگری امری حیاتی محسوب می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
170 - ارزیابی تغییرات ساختار اکولوژیک شهر بهشهر به منظور ارائه راهکارهایی جهت بهبود پیوستگی منظر و ارتقای تاب آوری زیست محیطی
ابراهیم زاهدی کلاکی صدالدین متولی حسن محمود زاده غلامرضا جانبازقبادیامروزه جامعه شهری با مشکلات متعددی از جمله مسایل زیست محیطی درگیر می باشد. شهر بهشهر نیز به تبع تغییرات جمعیتی و افزایش ساخت و ساز با مسایل زیست محیطی فراوانی مانند: تغییر و تخریب اراضی طبیعی، کاهش سطوح سبز، قطعه قطعه شدن کاربریها و ... مواجه شده است. بر همین اساس هدف ا أکثرامروزه جامعه شهری با مشکلات متعددی از جمله مسایل زیست محیطی درگیر می باشد. شهر بهشهر نیز به تبع تغییرات جمعیتی و افزایش ساخت و ساز با مسایل زیست محیطی فراوانی مانند: تغییر و تخریب اراضی طبیعی، کاهش سطوح سبز، قطعه قطعه شدن کاربریها و ... مواجه شده است. بر همین اساس هدف از این پژوهش ارزیابی تغییرات ساختار اکولوژیک شهر بهشهر به منظور ارایه راهکارهایی جهت پیوستگی اکولوژیکی سیمای سرزمین( منظر) و ارتقای تاب آوری زیست محیطی، با استفاده از اصول اکولوژی سیمای سرزمین به همراه مدل موزاییکی فورمن( لکه، کریدور و ماتریس) و آسیب شناسی از عناصر ساختاری سیمای سرزمین می باشد. برای این منظور ابتدا عناصر ساختار اکولوژیک شهر ، با استفاده از تصاویر ماهواره ای سالهای 1986 و 2020 آشکار سازی شد، سپس تغییرات این عناصر توسط 5 متریک سیمای منظر (MNN,LSI,MPS,LPI,NP) در برنامه Fragstats تحلیل گردید و در ادامه آسیب شناسی این عناصر با تحلیل لکه ها و کریدورهای طبیعی و مصنوعی شهر انجام شد، در نهایت با پهنه بندی میزان پیوستگی اکولوژیکی (پوشش گیاهی) در محیط نرم افزار Arc GIS، راهکارهایی جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیکی هر پهنه ارایه گردید. نتایج نشان می دهد، عناصر ساختار اکولوژیکی خصوصا لکه های زراعی، باغات و فضای سبز شهر بهشهر از نظر نحوه ترکیب و توزیع فضایی دارای شرایط مطلوبی نیست و طی دوره زمانی مورد مطالعه از لحاظ پیوستگی اکولوژیکی، خصوصا لکه های زراعی دچار تخریب شدیدی شده است، به طوری که لکه های سبز زراعی و باغی در طی 34 سال اخیر به ترتیب52 و 31 درصد کاهش یافته اند، در واقع با توجه به مقادیر حاصله از متریک) MNN میانگین متوسط فاصله دو لکه مشابه)، میزان پیوستگی اکولوژیکی لکه های زراعی در 34 سال گذشته در حدود 48 متر، باغات و فضای سبز حدود 10 متر کاهش یافته و فواصل بین لکه های مشابه اکولوژیکی زیاد تر شده است. و در نهایت نیز منجر به ارایه: (1) راهکارهای عملیاتی و اجرایی "حفاظتی"، در ارتباط با کریدورها و لکه های طبیعی وسبز موجود(2) و راهکارهای عملیاتی و اجرایی "اصلاحی" مبتنی بر ایجاد شبکه های اکولوژیکی سبز و احیای لکه های تخریب شده و همچنین نقشه شبکه حیاتی از محدوده مورد مطالعه انجامید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
171 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعة شهری شهرستان تبریز با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه ای
رحیم سرور محمد علی خلیجیبرای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته اصلی مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران أکثربرای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته اصلی مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود بستر مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان شهری با آن سر و کار دارند. روش حاضر توصیفی– تحلیل می باشد. هدف پژوهش تعیین بهترین مکان مناسب برای توسعه ی شهری تبریز است، به این منظور مدلی که در این پژوهش استفاده شده فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP )، برای تعیین وزن نسبی هر معیار می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد نیمه های شرقی و مرکزی تبریز بهترین مکان برای توسعه و نیمه های شمالی و جنوبی که به ارتفاعات نزدیک می باشد به لحاظ توسعه نامناسب می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
172 - بررسی جامعه شناختی آلودگی صوتی و کنترل سر و صدا با گسترش فضای سبز شهری
نرمینه معینیانچکیدههدف بررسی حاضر، تحقیق در آلودگی صوتی به عنوان یک مشکل زیست محیطی، اجتماعی و شهری است که ابعاد و کم و کیف آلودگی صوتی با توجه به تعریف آن مورد توجه قرار گرفته و به عوارض جسمانی، روانی و اجتماعی آن از زاویه دانش جامعه شناسی پزشکی نگریسته شده و از میان راه حل های ممکن أکثرچکیدههدف بررسی حاضر، تحقیق در آلودگی صوتی به عنوان یک مشکل زیست محیطی، اجتماعی و شهری است که ابعاد و کم و کیف آلودگی صوتی با توجه به تعریف آن مورد توجه قرار گرفته و به عوارض جسمانی، روانی و اجتماعی آن از زاویه دانش جامعه شناسی پزشکی نگریسته شده و از میان راه حل های ممکن برای مبارزه با این مشکل به شرح یکی از مهمترین آنها یعنی طراحی فضای سبز شهری با رویکردی به دیدگاه های حوزه ی محیط زیست پرداخته شده است. این بررسی از نوع بررسی های ژرفانگرانه و کیفی بوده و جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و برای تحلیل یافته ها از رویکردهای اجتماعی محیطی متعلق به حوزه ی جامعه شناسی پزشکی و همچنین نظریه نوسازی بوم شناختی استفاده شده است. یافته های این بررسی حاکی از آن است که آلودگی صوتی یکی از مهمترین آلودگی هایی است که سلامت جسمانی و روانی و راندمان کاری و صحت انجام کار و سلامت روابط اجتماعی انسان را به طور جدی تهدید می کند و در راستای جستجوی راه حلی برای کاهش این مشکل، گسترش فضای سبز شهری و توجه به آن در طراحی و برنامه ریزی شهری می تواند آلودگی صوتی را به میزان قابل توجهی در نقاط پر سرو صدا و پرترافیک شهری کاهش دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
173 - Paradigmatic Analysis of Environmental Management in Iran
مهسا فاطمی کورش رضائی مقدم ماتیس واکرناگلIran has many critical environmental changes and challenges, especially in agricultural development. These challenges are due to land reform and subsequent modernization. The main purpose of this paper is to analyze the paradigmatic trend of agricultural environmental m أکثرIran has many critical environmental changes and challenges, especially in agricultural development. These challenges are due to land reform and subsequent modernization. The main purpose of this paper is to analyze the paradigmatic trend of agricultural environmental management of Iran. The study was accomplished through reviewing archival research findings as well as analyzing the content in different documents and worldwide databases. To do so, various global paradigmatic perspectives and strategies about the environmental management were reviewed. Moreover, by reviewing different environmental laws, rules, regulations, and activities in Iran, three distinct phases in environmental management including 'enthusiasm for modernization activities (1962- 1974)', 'concerns about environmental issues (1974- 2005)', and 'crisis of environmental management (2005-present)' were revealed. Thus, the most important problems leading to the unsustainable environment in the three phases and the reasons resulting in the failures of macro-policies were addressed. It is possible to declare that inappropriate paradigms within environmental management thinking, i.e., sustainability, as well as inconsistencies between the paradigms and strategies could be traced in different periods. The findings provide the researchers with the fact that the dominant perspective in environmental management is frontier economics via emphasis on economics and fewer considerations over ecological problems. Accordingly, the environmental degradation increased, via which the authorities were not successful to conduct collaborative systematic actions since the evidence represented the mere accomplishment of some sporadic strategies. As the pedagogical implications of the study, it should be asserted that a basic paradigm shift in environmental activities from technocentrism to ecocentrism seems to be necessary to achieve sustainable agriculture. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
174 - ارائه برنامه تفرجی و حفاظت پارک ملی دریایی نای بند از طریق زون بندی عرصه های آبی و خشکی
نازلی مقدم یکتا رخشاد حجازی عبدالرضا کریمیمحدوده مطالعاتی این تحقیق پارک ملی – دریایی نایبندعرصهزیبایطبیعیباتنوعزیستیوغنایگونهایبالاییاستکه بهواسطهورودآلودگیهایناشیازواقعشدندرپاییندستمنطقهصنعتیپارسجنوبی،استفاده بیرویهبیشازظرفیتبردوتبدیلزمینتوسطارگانهایمختلفدرمعرضخطراتجدیقرار دارد. این پارک در منتهی الیه ج أکثرمحدوده مطالعاتی این تحقیق پارک ملی – دریایی نایبندعرصهزیبایطبیعیباتنوعزیستیوغنایگونهایبالاییاستکه بهواسطهورودآلودگیهایناشیازواقعشدندرپاییندستمنطقهصنعتیپارسجنوبی،استفاده بیرویهبیشازظرفیتبردوتبدیلزمینتوسطارگانهایمختلفدرمعرضخطراتجدیقرار دارد. این پارک در منتهی الیه جنوب شرقی شهر کنگان در استان بوشهر قرار دارد و هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابیتواناکولوژیکیبرای کاربری های توریسم و حفاظت برای بخش خشکی و دریایی این پارک می باشد. بدین منظور پس از شناسایی منابع محیط زیستی محدوده مورد بررسی و تهیه نقشه های مورد نیاز با استفاده از روش اکولوژی سیمای سرزمین و با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS با استفاده از معیارهای ملی و بین المللی، ارزیابی توان اکولوژیک منطقه برای فعالیت های تفرجی و تکنیک رویهم اندازی نقشه ها، نواحی مناسب تفرج گسترده و متمرکز برای دو بخش خشکی و دریایی پارک شناسایی شد. برای کاربری تفرج در بخش خشکی دو طبقه (1 و 2 ) و برای بخش آبی (1) طبقه مشخص گردید. سپس ناحیه بندی تفرجی نهایی با توجه به توسعه اقتصادی رو به رشد در پیرامون منطقه و با توجه به موقعیت نواحی حفاظتی و حساس در محدوده مورد مطالعه، صورت گرفت. پساززونبندیوتعیینکاربریهایمناطقتحتحفاظت،براساساطلاعاتبدستآمدهاز شناساییمنابعبیوفیزیکیواقتصادی – اجتماعی،زونهابه عنوانمکملهایاهدافمدیریت، برنامهریزیشده و برنامه ها درسهسطحبلندمدت (25 تا 50 سال) ، میانمدت(25-5 سال) و (کوتاهمدت5سال)برای پارک ارائه گردید. بهعلتافزایشجمعیتمهاجردرمنطقه،تقاضابرای توریسمروزبهروزافزایشمییابدوبهعلتظرفیتبرداندکپارکبرایفعالیتهایتفرجی،پارک ملینایبنددیگرجوابگویاینحجمتوریستنخواهدبود. لذادربخشبرنامه هادودستهبرنامه تعیین شده است که دستهاولخارجنمودنفعالیتهایتفرجیازمنطقهپارکملینایبند بهمناطقخارجازآنبااولویتبالاترودردستهدومساماندهیبهفعالیتهایتفرجیپارک قراردارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
175 - ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه بوالحسن دزفول به منظوراستقرار کاربری گردشگری به روش تصمیم گیری چند معیاره
سید علی جوزی نسرین مرادی مجد هدی عبداللهیمنطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال شرقی شهرستان دزفولواقع شده است. این منطقه جزء جنگل های طبیعی و مناطق گردشگری در شهرستان دزفول می باشد. این منطقه از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. توریسم یکی از بزرگترین و سریعتر أکثرمنطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال شرقی شهرستان دزفولواقع شده است. این منطقه جزء جنگل های طبیعی و مناطق گردشگری در شهرستان دزفول می باشد. این منطقه از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. توریسم یکی از بزرگترین و سریعترین صنایع در حال رشد جهان است. در توسعه سریع صنعت توریسم، سریع ترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 5/2 تا 7 درصد سریع تر از سایر بخش های توریسم توسعه یافته است. صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا با ویژگی های توسعه مدارانه خود نقش مهمی در اقتصاد کشورهای جهان ایفا می نماید. رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه مدیریتی مؤثر است. ارزیابی توان اکولوژیکی مناطق در راستای کاربری توریسم به عنوان ابزاری برای حصول به این هدف شناخته شده است. در این راستا و با توجه به ویژگی اکولوژیکی منطقه بوالحسن ارزیابی منطقه مورد مطالعه با استفاده از وزن دهی به معیارها با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار Expert Choice به انجام رسید. در این تحقیق با کمک تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی ارزشیابی معیارها صورت گرفته و با استفاده از این روش و انتقال داده ها وضعیت توان اکولوژیکی را برروی نقشه نشان داده شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در حدود 18/74% معادل 4419هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم گسترده، 21/18% معادل 1232هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و7/7% معادل 84هکتار دارای توان نامطلوب و87/32% معادل 1881هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم متمرکز،6/15% معادل 882هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و61/51% معادل 2970هکتار دارای توان نامطلوب است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
176 - ارزیابی سلامت اکولوژیک خورهای بندرعباس از طریق شاخص زیستی BOPA
جاوید جهانداری رضوان موسوی ندوشن سید محمد رضا فاطمی محمد صدیق مرتضویپژوهشحاضر با هدف ارزیابی سلامت اکولوژیک خورهای سورو، آبی و شیلات در شهر بندر عباس و در دو فصل گرم و سرد سال 1390در 9 ایستگاه انجام شد. نمونه برداریبامغزه گیر با قطر cm12انجامگرفت و با استفاده از الک 5/0 میلی متری کف زیان شستشو و جدا شدند. بر اساس نتایج بدست آمدهدر میان أکثرپژوهشحاضر با هدف ارزیابی سلامت اکولوژیک خورهای سورو، آبی و شیلات در شهر بندر عباس و در دو فصل گرم و سرد سال 1390در 9 ایستگاه انجام شد. نمونه برداریبامغزه گیر با قطر cm12انجامگرفت و با استفاده از الک 5/0 میلی متری کف زیان شستشو و جدا شدند. بر اساس نتایج بدست آمدهدر میان گروه های ماکروبنتوزی، کرم های پرتار با 7/54 درصد بیشترین فراوانی را در سه خور مورد بررسی داشتند. با تطبیق نتایج حاصل از شاخص زیستیBOPA(Bentic Opportunistic Polychaete and Amphipoda) که بر مبنای نسبتدو گروه پرتاران و دوجورپایان (آمفی پودا) صورت پذیرفت، آنالیز مقادیر BOPA نشان داد خور سورو از نظر سطح آلودگی و استرس های محیطی در حد ضعیف قرار دارد، بالاترین حد شاخص BOPA در میان تمامی خورها، مربوط به خور شیلات و به میزان 58/1 محاسبه گردید، این امر نشان دهنده شرایط ضعیف و بد اکولوژیک این خور است. کمترین مقدار شاخص به میزان 736/0 مربوط به خور آبی بود، که نمایانگر وضعیت اکولوژیک نامناسب است اما در مقایسه بین سه خور مورد مطالعه بهترین وضعیت اکولوژیک را داشت. در مجموع وبراساسدرجهآلودگی سه خور مورد مطالعه در شرایط اکولوژیک نامناسب و تحت تاثیر درجات مختلف آلودگی و استرس های شدید محیطی ارزیابی گردیدند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
177 - ارزیابی توان اکولوژیک تالاب بامدژ خوزستان با تأکید بر جنبه های حفاظتی
سید علی جوزی نسرین مرادی مجدتالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال با مساحت 4000 هکتار واقع شده است. تالاب بامدژ تالابی طبیعی واجد ارزش های فراوان اکولوژیک، علمی، تفرجی و اقتصادی است که در صورت حفظ و احیاء آن می تواند به صورت مجموعه ای خود تنظیم تمام ارزش های خود را به منصه ظهور رساند. در ابتدا محدوده مط أکثرتالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال با مساحت 4000 هکتار واقع شده است. تالاب بامدژ تالابی طبیعی واجد ارزش های فراوان اکولوژیک، علمی، تفرجی و اقتصادی است که در صورت حفظ و احیاء آن می تواند به صورت مجموعه ای خود تنظیم تمام ارزش های خود را به منصه ظهور رساند. در ابتدا محدوده مطالعاتی مشخص شد. پس ازآن انتخاب گردید و نمونه برداری به صورت تصادفی انجام پذیرفت. طی آزمایشاتی BOD5 ،COD، نیترات، فسفات، pH، هدایت الکتریکی، کدورت، دما، DO، شوری،TSS و TDS آب تالاب اندازه گیری شد. ارزیابی کیفیت آب ایستگاه ها برپایه نظام شاخص کیفیت آب صورت پذیرفت. ارزیابی اکولوژیک منطقه با استفاده از روش تلفیقی ارزیابی سریع و TOPSIS انجام گرفت. در این روش منابع پایه به13 گروه شامل: وسعت تالاب، پوشش گیاهی اطراف تالاب، پهنای بافر، وضعیت خاک، اتصال با سایر منابع آبی، عمق تالاب، منبع تأمین آب تالاب، زمان آبدار بودن تالاب، اختلالات طبیعی، توسعه زیستگاه، نوع تالاب، پوشش تالاب و تنوع زیستی گیاهان تالاب تقسیم گردیدند. از مقایسه شاخص کیفیت سالانه هر ایستگاه با جدول شاخص کیفیت آب چنین نتیجه گیری شد که ایستگاه سوم در گروه سوم دارد و ایستگا ه های اول، دوم و چهارم در گروه چهارم طبقه بندی نظام شاخص کیفیت آب قرار دارد. در نهایت تالاب بامدژ 59 امتیاز از 85 امتیاز ممکن روش ارزیابی سریع را کسب نمود. این امر مبین آن است که تالاب دارای ارزش حفاظتی مطلوب (درجه2)است. جهت تجزیه و تحلیل مهمترین عوامل اکولوژیکی از روش TOPSISاستفاده شد. نتایج این بررسی نیز مؤید آن بود که زمان آب دار بودن تالاب با وزن 483/1 به عنوان مهم ترین معیار ارزشی تالاب شناخته می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
178 - Effect of Micro-Catchment on indices of Rangeland Health Using Landscape Function Analysis Method
mohaddeseh arab sarbizhan Mahdieh Ebrahimi Majid AjorloWater harvesting is the collection of runoff for productivity purposes, instead of runoff being left to cause erosion. In arid and semi-arid drought-prone areas, micro-catchments are widely used as a water harvesting method to improve rangeland condition. The aim of pre أکثرWater harvesting is the collection of runoff for productivity purposes, instead of runoff being left to cause erosion. In arid and semi-arid drought-prone areas, micro-catchments are widely used as a water harvesting method to improve rangeland condition. The aim of present study was to investigate the effects of micro-catchment on ecological indices of rangeland health in Ghick-Sheikhha, Jiroft, Iran using LFA (Landscape Function Analysis) method. A free micro-catchment area (as control) was selected to compare the effects of micro-catchment on the soil and vegetation cover. In this method 11 soil parameters were assessed (transects of 100m length) to recognize three functional properties, including stability, infiltration and nutrient cycling. Statistical data analyses were done using analysis of landscape function and paird t test to compare the performance indicators in the control and micro-catchment. To determine best factors affecting the health of the range, multivariate regression model was used. The results showed that in the micro-catchment treatment, the length of patches were more than that in the control area. Significant differences were observed between the areas in terms of three indices (p≤0.05). Regression models suggested that the parameters of soil sedimentation, soil resistance to humidity, soil surface roughness and canopy cover in the micro-catchment area and soil surface roughness, litter cover and surface resist to disturb in the control area had respectively, the higher impact on rangeland health indices. Generally, the present study suggested the effectiveness of micro-catchment compared to the control area. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
179 - Some Autecological Properties of Medicinal Plant of Salvia hydrangea L. in Mazandaran, Iran
Mahdieh Ebrahimi Somayeh RanjbarThe study of plant under environmental conditions leads to an appreciation of their physical and chemical requirements for growth and reproduction. It contributes to increase the knowledge of where the plants grow. This study was conducted to determine the main autecolo أکثرThe study of plant under environmental conditions leads to an appreciation of their physical and chemical requirements for growth and reproduction. It contributes to increase the knowledge of where the plants grow. This study was conducted to determine the main autecological characteristics of Salvia hydrangea L. which is an endemic plant distributed in Mazanadarn province, Iran. The habitats of this species (altitude of 1100, 1700 and 2000m) were identified (2014) and then, the climatic and edaphic characteristics of habitats were determined. Surveys of the plant in the habitats were done along the transect (100m) within quadrant (4m2) with a systematically randomized method during major phenological stages of the plant. Phenological stages and some plant characteristics such as density, canopy cover, plant height and root system were studied. Results showed that in lower altitudes, vegetative growth starts in the middle of February and follows the flowering at the end of May whereas in higher altitudes, the plant starts vegetative growth in the early March and reaches fully flowered at the end of June. The mean annual rainfall and temperature of the habitats ranged from 383–540 mm and 21–24°C, respectively. Results showed that the plant density and canopy cover decreased slowly with increasing altitude while reaching the minimum value in the altitude of 2000m. The root depth of plant in the loamy sand soils was deeper than the clay loamy soils. Density and other measured vegetal factors ofplant decreased with decreasing the nutrient content of soil. Loamy sand and clay loamy soils of the habitat had pH near neutral and EC varying from 0.43 to 0.90 dS m-1. It was concluded that the plant generally prefers the climate conditions with high temperature and high rainfall. In lower altitudes with more soil nutrients, there are more optimal conditions for the domestication and harvesting of S. hydrangea L. as a medicinal plant. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
180 - Investigating Effects of a Prescribed Spring Fire on Symbiosis between Mycorrhiza Fungi and Range Plant Species
Jalil Ahmadi Mohammad Farzam Amir LagzianFire is one of the incorporate vegetation management practices for grasslands and semi-arid rangelands. It may affect symbiotic relationship between range plants and mycorrhiza. Accordingly, this research was aimed to investigate the effects of a spring prescribed fire أکثرFire is one of the incorporate vegetation management practices for grasslands and semi-arid rangelands. It may affect symbiotic relationship between range plants and mycorrhiza. Accordingly, this research was aimed to investigate the effects of a spring prescribed fire on the symbiotic relationships between mycorrhiza and 6 plant species. The study was conducted in a semi-arid steppe rangeland called Dehbar, Torghabeh in Mashhad, Iran. A prescribed fire was applied on 20th April 2015. Soil and plant samples were taken one month later. Colonisation and spore density were measured on the root of 6 different species. Spring fires significantly increased fungi spores in the rhizosphere of all plant species with the highest and lowest frequencies (42 and 24 per gram dry soil) obtained for Pimpinella tragium and Artemisia aucheri, respectively. Fire effects on colonization varied from high to no effect ranges. The increases in the mycorrhiza propagules after a prescribed burning during the growth season might be due to a sudden increase of nutrients from plant ashes. Although the studied plant species were different in terms of morphology (canopy and root type), phenology and life form (geophyte, perennial grasses and shrubs), the spring fire increased the colonization rate for plant species that had just started vegetative plant growth (Stipa barbata, Artemisia aucheri and Pimpinella tragium) but it had no effects regarding the plant species (Poa bulbosa, Agropyron trichophorum andAstragalus gossypinus) that were fully grown at the time of burning and/or had terminated seasonal growth period at the time of soil sampling. Therefore, in terms of plant-mycorrhizal symbiosis, a prescribed spring fire might increase the competitive advantage of perennial late season species as compared to annual early season species which are mostly ephemeral or invasive plants. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
181 - A Conceptual Model on Relationship between Structure and Functions in Rangeland Ecosystems
Amir Ahmadpour Gholam Ali Heshmati Ramtin JoolaieOne of the most important issues in structure-function relationship modeling is that each rangeland has numerous functions and each of them can provide the most benefits in a certain state of that ecosystem. In fact, relationship between structure and function can be va أکثرOne of the most important issues in structure-function relationship modeling is that each rangeland has numerous functions and each of them can provide the most benefits in a certain state of that ecosystem. In fact, relationship between structure and function can be varied in different states. After presentation of the Linear Structure-Function Model based on the Clementsian succession theory, another conceptual model was proposed to modify it based on more realistic State and Transition theory. While previous models mostly suppose one single function in their simulations, in this article, we suggest a conceptual model that summarizes the relationships between Ecosystem Structure and Multiple Functions (ESMF) in various states. The model can be useful for rangeland managers to get a rather correct understanding about multiple functions in rangelands. By this right understanding, the rangeland managers will be able to identify the best states for their ecosystems and try to reach to these states which can provide totally maximum benefits. This model shows that some functions in rangelands may conflict with or overlapped each other and some functions may not show a meaningful relationship with structure in ecosystems so that it is a very important task for managers to choose the states with the highest benefits and less conflict. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
182 - Identification of Some Ecological Factors Affecting Essential Oil of Verbascum songaricum Schrenk Shoots (Case Study: Rangelands of Isfahan and Kohgiluyeh and Buyerahmad Provinces, Iran)
Vahid Karimian Mohammad Reza Vahabi Javad Roustakhiz Negin NodehiThe effect of environmental factors on plant vegetation is different. Therefore, it is necessary to evaluate role of these factors in medicinal plants growth, development and essential oil. This study was performed to investigate the effect of factors on qualitative and أکثرThe effect of environmental factors on plant vegetation is different. Therefore, it is necessary to evaluate role of these factors in medicinal plants growth, development and essential oil. This study was performed to investigate the effect of factors on qualitative and quantitative variations of the essential oil of Verbascum songaricum in its habitats in central Zagros Mountains, Iran in 2012. V. songaricum aerial biomass was collected in flowering stages from four rangeland sites in Isfahan (Dareh Hose, Ghahiz, Ghaleghadam, Semirom) and one site in Kohgiluyeh, and Buyerahmad (Dena) provinces, Iran. The samples were dried in open air and their essential oils were extracted through digestion method. Gas Chromatography Mass Spectroscopy (GC-MS) was used to identify essential oil composition as Alcohol, Hydrocarbon, Amin, Acid, Ester and Ketone of species in five sites. The most important environmental factors such as climate, and physiographic, soil physical and chemical properties were determined. In order to investigate the relationship between environmental factors and plant essential oil, Ordination analysis was performed using Redundancy Analysis (RDA). The results of correlation analysis indicated that the most important environmental factors affecting the essential oil were annual rainfall (r=0.86), frozen days (r=0.86), Aridity index (r=0.86), Altitude (r=0.86), gravel (r=0.74), nitrogen (r=0.78), organic matter (r=0.62) and soil texture (r=0.68). Results showed that there was an increase in essential oil production in V. songaricum under semi-arid cold climate, uplands, higher precipitation, relatively light texture and fertile soil. According to RDA analysis, two habitats were identified. The first habitat was more appropriate for essential oil production of V. songaricum (Dareh Hose, Semirom and Dena) in comparison with the second one (Ghahiz and Ghaleghadam). As a result, the first habitat was considered as a suitable natural place for the cultivation and domestication of V. songaricum. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
183 - Role of Plant Species and Ecological Patches in Conserving and Fixing Natural Landsʹ Soil Using Landscape Functional Analysis (LFA) (Case Study: Dehbar Rangeland, Torghabeh, Mashhad, Iran)
Reyhaneh Azimi Gholam Ali Heshmati mohamad kia kianian samira hossein jafari Dawood ZakeriDegradation of plant patches is considered as one of the indices for rangeland degrading health condition. Investigating the accuracy of triple indices (infiltration, stability and soil nutrient cycle) presented by LFA method seems necessary to determine its efficiency أکثرDegradation of plant patches is considered as one of the indices for rangeland degrading health condition. Investigating the accuracy of triple indices (infiltration, stability and soil nutrient cycle) presented by LFA method seems necessary to determine its efficiency in semi-arid areas with the least cost. This study aims to investigate the role of vegetative species and growing forms on soil surface characteristics in Dehbar semi-steppe rangelands, Iran in 2014. So, eleven soil surface characteristics in different vegetative types each of 3 replicates were measured using landscape functional analysis (LFA). Then, the measured parameters were classified based on their sustainability, permeability and food chain continuum for each plant species. According to the results obtained from various analytical investigations, the ecological patches consisting of Artemisia aucheri (46.83%) and complex of Artemisia aucheri and Agropyron intermedium (with the amount of 41.7%) were higher than other forms of vegetative growth for soil sustainability. The complex of Acantholimon sp., Artemisia aucheri and Astragalus commixtus had the lowest amount in terms of soil sustainability (38%). The comparison of soil permeability indices for different types of plant covers showed that the percentage of Artemisia aucheri (32.06%) and complex of Artemisia aucheri and Agropyron intermedium (33.5%) had the highest amount while all other patches were equal and had the lowest amount. In terms of food chain, the ecological patches such as Artemisia aucheri (25.63%) and complex of Artemisia aucheri and Agropyron intermedium (27.66%) had the highest amount. The complex of Artemisia aucheri and Astragalus commixtus (16.36%), the complex of Acantholimon sp., Artemisia aucheri and Astragalus commixtus (13.63%) and the complex of Acantholimon sp. and Agropyron intermedium (15.36%) had the lowest values (p≤0.01). Therefore, Artemisia aucheri (shrub) and a complex of Artemisia aucheri and Agropyron intermedium (grass) patches, introduced as ecological indicators for the study area, are suggested for rangelands restoration. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
184 - Ecological Potential Modeling for Agricultural and Rangeland Development Using GIS-based FAHP Approach: A Case Study of Razin Watershed
Saeed Mahmoudi Mahmud Khoramivafa Moslem HadidiDetermining the environmental capability of optimally using land and preventing the degradation of natural resources arr important steps towards a sustainable development strategy. The present study was conducted in 2014-2017 aiming to assess the ecological capability f أکثرDetermining the environmental capability of optimally using land and preventing the degradation of natural resources arr important steps towards a sustainable development strategy. The present study was conducted in 2014-2017 aiming to assess the ecological capability for agriculture and rangeland of the Razin watershed in Kermanshah province, west of Iran, in seven classes using the Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) and the application of Geographic Information System (GIS). The information layers were initially selected by the research group and those layers that were important were selected according to the research literature, then the final screening of the information layers was performed by fuzzy Delphi method. These layers were including land form units (slope, elevation, aspect), soil information (texture, depth, hydrological groups, erosion, granulating, gravel percentage, evolution, organic carbon content, exchangeable cations, available phosphorus), climate, water, land use, vegetation density, and lithology. FAHP technique was used to calculate the importance coefficients of the criteria and sub-criteria entered into the evaluation model. Weighted layer modeling was performed by ArcMap 9.3 software using the weighted linear composition method in overlay tool. The results showed that water, climate, slope, and soil texture criteria with 0.23, 0.132, 0.118, and 0.88, respectively, were the most important in modeling Razin ecological capability. 1776 environmental units with unique ecological characteristics were identified. This area has ecological potential for agricultural and rangeland use in seven classes. In terms of effective carrying capacity (ECC), all classes except class 2 and 5 were sustainable. Due to the very high accuracy of the FAHP-GIS integrated model in the use of agricultural land suitability, it is recommended to use this model instead of other conventional methods. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
185 - Effect of Topography and Soil Properties on Distribution of Ferula pseudalliacea (Bitter Asafetida) in Yazd Province, Iran
Samira Hossein Jafari Adel Sepehry Hassan Soltanloo Ali Akbar KarimianFerula pseudalliacea (Bitter asafetida) is an endemic medicinal plant grown in the center of Iran, which is used in pharmaceutical industries. There is less report about its habitat characteristics and distribution in Iran. So, this research was conducted to study the e أکثرFerula pseudalliacea (Bitter asafetida) is an endemic medicinal plant grown in the center of Iran, which is used in pharmaceutical industries. There is less report about its habitat characteristics and distribution in Iran. So, this research was conducted to study the effects of topography and soil properties on distribution of this species in Yazd Province, Iran in 2016 and 2017. Two habitats (Chenarnaz and Borooieh) were selected and data were collected for vegetation cover and soil parameter using random systematic methods. All data were analyzed in SPSS software. The results indicated that this plant often grows in mountainous regions with calcareous formation. Its phenological activities are extremely under the effect of climate conditions. This species grows in all aspects and slopes higher than 25%. In Chenarnaz, the highest canopy covers was in north aspect (3.13%) and the lowest canopy covers was obtained in south aspect (1.65%). Similarly, the highest amount of canopy covers was observed in north aspect (2.55%) and the lowest one was in south aspect (1.65%) in Borooieh. 2400-2500 m altitude had the highest amount in two habitats, So that the amounts were obtained in Chenarnaz 3.42% and in Borooieh 2.55%. There were significant differences for many parameters between two habitats. The higher mean values of canopy cover percent, density, plant area, collar diameter, thousand seed weight and soil parameter as saturated moisture, silt, pH and organic matter were obtained in Chenarnaz and the highest sand percent and EC were obtained in Borooieh habitat. The results showed that this species grows in soils with lime amount between 55.92% to 58.27% and sandy loam texture, acidity of 8.09 to 8.23 and organic matters of 1.20% to 1.97%. The results of this study can be noticed for proper range management, conservation and development of this valuable species in such conditions. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
186 - Effect of Mining Activities on Structure and Function of Rangeland Ecosystem Using the Landscape Function Analysis (LFA) (Case study: Dareh Zereshk Copper Mine, Yazd, Iran).
Elham Fakhimi Javad MotamediThis study was conducted to evaluate the effect of copper extraction on the structure and function of rangelands ecosystem around the mine area in Dareh Zereshk, Yazd province, Iran. Three study sites were considered at the specified intervals of the mine (0-200, 200-50 أکثرThis study was conducted to evaluate the effect of copper extraction on the structure and function of rangelands ecosystem around the mine area in Dareh Zereshk, Yazd province, Iran. Three study sites were considered at the specified intervals of the mine (0-200, 200-500 and 500-1000m). This research was conducted from 2012 to 2013. In each location, three linear transects with a length of 50 m were deployed in the slope direction. The structural characteristics were measured for ecological patches and inter patches space along each transect, and the landscape organization indices for each ecological unit (distance from the mine) were calculated. For each patch and inter patch, five measurement areas (replicates) were considered over each transect. In addition, 11 soil surface indices were evaluated and categorized. Using the soil surface indices scoring, the functional characteristics of each ecological unit including stability, permeability and nutrient cycle were calculated for each patch and inter patch in three locations. Based on the results, there were significant differences between the nearest (0-200m) and far (500-1000m) ones from the mine for indicator and functional traits (P<0.05). But there was no significant difference between the mid distance of the mine (200-500m) and two other sites, near and far from the mine (P>0.05). On the other hand, the function of different types of ecological patches was significant at different distances from the mine (P<0.05). So, the combined patches and inter patches had the highest and lowest values of functional indicators, respectively. The results demonstrate the efficiency of the landscape function analysis method to assess the post-mining damages and any subsequent reconstruction of rangeland in the around area. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
187 - Effects of Topography and Soil Variables on Abundance of Onobrychis chorassanica Bunge. in Kardeh and Kurtian Rangelands, Mashhad, Iran
Majid Dashti Hamidreza Mirdavoudi Alireza Ghasemi Arian Narjes AziziEnvironmental factors have major impact on the distribution and yield of plant species. For this purpose, the responses of Khorasanian sainfoin (Onobrychis chorassanica Bunge.) were evaluated with regard to some environmental factors in habitats of Khorasan Razavi provi أکثرEnvironmental factors have major impact on the distribution and yield of plant species. For this purpose, the responses of Khorasanian sainfoin (Onobrychis chorassanica Bunge.) were evaluated with regard to some environmental factors in habitats of Khorasan Razavi province in 2018- 2020. Generalized Additive Model (GAM) was used to investigate the response of this species to soil and topographic factors. The results indicated that O. chorassanica exhibited a substantial response to some environmental factors in its habitat. The response pattern of this species includes the gradient of soil, Total Neutralizing Value (TNV) as well as soil clay percent, followed by the monotonic increase model. Therefore, with the increase in the values of these factors, its vegetation cover percent increased. In contrast, the response of this species along with the gradient of soil sand percent followed the monotonic decrease model and with enhancement of the factor amount, the presence of O. chorassanica decreased. Soil studies have revealed that this species is mainly distributed on loamy to sandy loam soils. The response pattern of O. chorassanica along with the gradient of Organic Carbon content (OC%) and soil litter percent complied with unimodal model and its optimal growth levels for these factors were 0.4% and 30%, respectively. The geographical response of this plant also displayed that the vegetation cover percent of the studied species increased in the western and north aspects and is rarely apparent in the southern and southeastern aspects. Investigation of O. chorassanica response on gradient of topographic and soil factors provided valuable information for determining ecological needs of this species, which can be considered in vegetation management and range improvement operations in similar areas. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
188 - Indigenous Knowledge of Shepherds in Determining the Flammability of Vegetation: A case study of Khalkhal Semi-Steppic Rangelands of Iran
Ardeshir Pournemati Adel Sepehry Hossein Barani Kiomars SefidiThe indigenous knowledge of shepherds about the different components of the plant fuel, ways of their classification and their contribution to fire behavior helps range managers to understand fire and effective management of the rangelands. The present research aims to أکثرThe indigenous knowledge of shepherds about the different components of the plant fuel, ways of their classification and their contribution to fire behavior helps range managers to understand fire and effective management of the rangelands. The present research aims to document the indigenous knowledge of shepherds in this regard. For this purpose, a semi-structured interview in 2020 with 17 shepherds of semi-steppe rangelands of Khalkhal in northwestern Iran was performed and data were analyzed by the note-taking method and the categorization method. Given the knowledge of shepherds, plants were categorized into three groups of carriers, retardant, and burnable. They consider the morphological traits, type and composition of vegetation, climatic factors and physiography to be effective in creation and spread of fire. Shepherds' controlled fires are carried out with the aim of removing thorny plants to increase the length of the green period of the plants, to graze more livestock, to increase the income, to destroy the old seedlings and to rejuvenate the rangeland. Uncontrolled and deliberate fires are conducted with the aim of destroying state property, protesting against fines, unhealthy competition and conflicts between individuals, which reduce the winter forage of livestock and land grabbing. The time required for the rehabilitation of the rangelands was expressed after 6-7 years after fire. Practical suggestions could be used in participatory management system (shepherds and officials from natural resources management) for controlling fuel density using different grazing systems. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
189 - Investigating the Relationship between Soil Properties and Morphological Traits and Volatile Oil Components of Ferula assa-foetida L. under Habitat Conditions in Kerman Province, Iran
Vahid Ebrahimian Hossein Azarnivand Seyed Akbar JavadiFerula assa-foetida L. is an endangered and important medicinal plant in Iran. The knowledge of its ecological relationships will lead to plant conservation and reproduction objectives and better economic performance. This research was aimed to investigate the relations أکثرFerula assa-foetida L. is an endangered and important medicinal plant in Iran. The knowledge of its ecological relationships will lead to plant conservation and reproduction objectives and better economic performance. This research was aimed to investigate the relationship between soil factors and plant morphology and oil components of the F. assa-foetida under habitat conditions in Kerman province in 2021. Morphological and latex traits of 20 plant stands were evaluated in a plain area. Soil samples were also taken from a depth of 0-30 cm under plant stands for analyzing its physiochemical properties. In order to identify the ecological relationships between soil and plant factors, the data were subjected to Pearson correlation and Principal Component Analysis )PCA). The results showed that morphological traits of the F. assa-foetida stands and quantitative and qualitative traits of latex had significant relationships with soil fertility traits (i.e. Nitrogen, Phosphorus and Organic matter(. Plant factors i.e. leave diamete, thousand seed weight, root diameter, and seed production per plant were positively correlated with soil fertility factors (P<0.01). Moreover, from 21 components identified in the F. assa-foetida volatile essential oil, Bicyclo 3.1.1, heptane,6,6-dimet..., Carbonothioic dihydrazide, Thiopropionamide and Naphthalene, 1,2,3,5,6,8a-hexahy were positively correlated with soil fertility factors (P<0.01) and in contrast, n-Propyl sec-butyl disulfide and 1,3,6-0ctatriene, 3,7-dimethyl were negatively correlated with soil fertility factors (P<0.01). In general, the morphological traits and the quality of plant latex are under the direct influence of both the fertility and the physical traits of the soil; so, the results are important for management and economic purposes. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
190 - Impact of Abiotic Environmental Factors on Pistacia vera L. Density in Woody Rangelands: A Case Study in Northeastern Iran
Alemeh Mazangi Hamid Ejtehadi Mohammad Farzam Omid Mirshamsi Soroor RahmanianKhaje Kalat woody rangelands, located in northeastern Iran, represent one of the few remaining Sicilian pistachio rangelands worldwide. Understanding the ecological processes shaping pistachio communities is crucial for effective management and restoration efforts. This أکثرKhaje Kalat woody rangelands, located in northeastern Iran, represent one of the few remaining Sicilian pistachio rangelands worldwide. Understanding the ecological processes shaping pistachio communities is crucial for effective management and restoration efforts. This study aimed to investigate the impact of abiotic environmental factors on Pistacia vera L. density, a research study was conducted during 2018-2019. And 162 quadrats (25 m2 each) were established across three geological formations, two aspects (northern vs. southern), and three classes of Terrain Niche Index (TNI). The two-way analysis of variance (ANOVA) was employed to analyze the impact of geological formation, topographic attributes, and soil parameters on pistachio density. Significant findings (p<0.05) underscore the pronounced influence of geological formation, TNI, and their interactions on pistachio density. These findings showed distinct patterns across formations and elevations. Moreover, an analysis of soil parameters highlights the pivotal roles of phosphorus and geological formations in influencing pistachio density. Notable associations between phosphorus levels and density emerged, along with substantial variations in soil properties among different formations. While recognizing the significance of soil fertility, particularly in nutrient-rich lowlands, the study suggests that it may not be the primary limiting factor for mature pistachio trees. However, the presence of such nutrient-rich lowlands may potentially hinder pistachio establishment. In conclusion, these insights underscore the importance of analytical ecosystem management for preserving and restoring Pistacia vera rangelands effectively. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
191 - ANP Application in Evaluating Ecological Capability of Range Management (Case Study: Badreh Region, Ilam Province)
Ali Mahdavi Marzban Faramarzi Omid KaramiRangelands are important for plant productivity, livestock production, wildlife,conservation of soil and water resources, and etc. One of the main problem of rangeland isthat has not been used based on its potential that leads to more degradation of rangelands.The purpo أکثرRangelands are important for plant productivity, livestock production, wildlife,conservation of soil and water resources, and etc. One of the main problem of rangeland isthat has not been used based on its potential that leads to more degradation of rangelands.The purpose of this study was to evaluate the range management capability of Badrehregion in Ilam province, Iran, using ANP (Analytic Network Process) and GIS(Geographic Information Systems) techniques. For this regard, firstly, the network ofeffective factors in evaluation was designed. Four clusters including vegetation cover,topography, pedology, and geology were divided into number of sub-criteria. Fordetermining the relations among these clusters and sub-criteria, a number of questionnairesdistributed among the experts and used to obtain their judgments about the relativeimportance of each criterion in rangeland capability. In the next step, based on the limitedsuper matrixes the final weight of nodes was calculated. The weights of nodes inevaluating process were extracted by calculating the geometric mean of the questionnaireweights, as well. After determining the weights of nodes, they were transformed to datalayers. Finally, ecological capability map for range management was provided using WLC(Weight Linear Combination) technique in GIS. The results showed that 3.00, 21.76,58.46, 16.79 percent of the study area had very good (or excellent) condition (as firstclass), good condition (second class), fair condition (third class), and poor condition(fourth class) for capability of range management, respectively. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
192 - Comparison of Ecological Patches' Potentials and Functions in Rangeland Ecosystems (Case Study: Qahavand Rangelands, Hamedan Province, Iran)
Reza Kavandi Habib Gholamali Heshmati Hamid SiroosiInterrupting the processes which control ecosystem resources has dramatic impacts on the rangeland conditions. To protect ecosystems and landscape, it needs to understand the ecosystem processes which regulate the ecosystem resources. As main components of ecosystems, p أکثرInterrupting the processes which control ecosystem resources has dramatic impacts on the rangeland conditions. To protect ecosystems and landscape, it needs to understand the ecosystem processes which regulate the ecosystem resources. As main components of ecosystems, patches and inter-patches play important roles in energy and materials cascade. Ecologically, functional parameters such as stability, infiltration and nutrient cycling serve as key factors determining the movement of sediments, nutrients and organic matter as well. The present research aims to evaluate and compare the ecological patches of grasses, shrubs and mixed grasses- shrub using indices of stability, infiltration and nutrient cycling. Therefore, sampling was carried out in Qahavand rangelands located in the south east of Hamadan province, Iran on three patches of grass (Cynodon dactylon), shrub (Camphorosma monspeliaca L. and Astragalus microcephalus) and mixed grasses-shrub (Camphorosma monspeliaca + Cynodon dactylon) to evaluate the aforementioned parameters. Samples were taken along three 50 m transects using LFA (Landscape Function Analysis) method. Three indices of stability, infiltration and nutrient cycling and their individual contributions on the whole ecosystems' functions were determined. Results showed that all three patches vary significantly in function so that the mixed patch (Camphorosma monspeliaca + Cynodon dactylon) may be accounted for the highest values among the others. The study area had a good level of stability and nutrient cycling while infiltration rate was moderate mainly due to much proportion of clay in soil texture. Somehow, results of soil profile study in the area imply good stability and moderate infiltration. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
193 - Ecological and Phenological Study on Ferulago angulata in the Hezar Mountains and Bondar Henza, Kerman, Iran
Vahid Ebrahimian, Reza Bagheri Mohsen Mohseni Ahmad PoormirzaeiIn order to study of ecological and phenological traits of Ferulago angulata asan important medicinal plant, this research was conducted in Hezar Mountains andBondareh Henza in Kerman province, Iran. Random samples of this plant were taken andtheir vegetation habitat co أکثرIn order to study of ecological and phenological traits of Ferulago angulata asan important medicinal plant, this research was conducted in Hezar Mountains andBondareh Henza in Kerman province, Iran. Random samples of this plant were taken andtheir vegetation habitat conditions and their growth characteristics including height ofcollar leaves, height of flower stem, flower stem number and forage production wererecorded and categorized. Physical and chemical soil characteristics (soil texture, acidity,soil Electrical Conductivity (EC), absorbable phosphorus and potassium, and the percent oforganic carbon) were examined by monthly interval at a soil depth of 30 cm from March toSeptember. All characteristics were analyzed using factorial experiment with two factors ofsites and months. Results showed that this species grow quite satisfactorily in the foothillselevation of 2750 m to 3540 m above sea level as long as it received more than 200 mmannual precipitation. The soil EC was less than 1 ds/m and acidity was ranged from 7.5 to7.8. Canopy cover in Henza and Babzangi were 15.7% and 6.1%, respectively. Resultsshowed that growth indices as height of collar leaves and forage production were high atthe Babzangi sites, while the height of flower stem was important in Henza. Forphenological process, the results indicated that plant germination started from the end ofMarch-April and continued to the end of summer; flowering started from May-June;seeding completed in June-July and dried out completely by end of summer. Moreover inwinter, the plants were dormant. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
194 - Evaluation of Alternative Livelihoods Status in Arid and Semiarid Regions of Iran to Improve Sustainability
Reza Kavandi Habib Gholamali Heshmati Hamid SiroosiAbstract. From the perspectives of many environmental and conservative policy makers, improving and diversifying the livelihoods have been found as a mechanism to promote the livelihoods and persuade people to avoid the overexploitation and degradation of natural resour أکثرAbstract. From the perspectives of many environmental and conservative policy makers, improving and diversifying the livelihoods have been found as a mechanism to promote the livelihoods and persuade people to avoid the overexploitation and degradation of natural resources. Due to the fragility of the environment and inconsistency of incomes, the alternative income sources may be promised to warrant inhabitant's earnings. The noticeable example for this is arid and desert area in central and eastern Iran. This paper presents the conceptual underpinnings of this method with some examples of how innovative ways for creating livelihoods can help alleviate the pressure on marginal arid lands. Three case studies put forwarded considering activities undertaken within an integrated international project formwork called sustainable management in marginal dry lands. At first, introduction of chicken farming to farmers in Hunshundake Sand land in northern China has minimized pressure on grasslands and led to the restoration of these ecosystems. Secondly, to develop desert-based farming on the edge of Cholistan desert in Pakistan has provided a new income source for rural people. Thirdly, the development of a new income-generating activity in terms of soap production from olive in Dana Biosphere Reserve in Jordan has proved that traditional olive farming can be associated with community-based initiatives to create a market for goods and commodities. Also the conditions for introduction of similar alternative approaches to Iran are evaluated through evaluating existing socioeconomic and climatic backgrounds. Collaboration with communities for creating new and sustainable ways to reduce pressure on the land in arid and marginal desert areas can be a powerful tool to overcome poverty and struggle desertification and its resiliency. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
195 - Investigation of Fire Effects on Physical and Chemical Characteristics of Soil in Golandaz Dehbekri Rangeland
Saed Shahrokhi Sarduo Reza Bagheri Hamzeh Ahmadi Fatemeh MahdaviAwareness of the effects of fire on various aspects of an ecosystem after the fire,is important for range management. Changes in soil physical and chemical propertiescaused by fire can be the cause of changes in the vegetation. In this study, effects of fire onphysical أکثرAwareness of the effects of fire on various aspects of an ecosystem after the fire,is important for range management. Changes in soil physical and chemical propertiescaused by fire can be the cause of changes in the vegetation. In this study, effects of fire onphysical and chemical characteristics of soil were investigated. This research was carriedout in a randomized block design method in the Golandaz rangeland of Bam. The variablesin two treatment sites (with firing and without fire treatment) were organic carbon, nitrate,phosphor, potassium, EC, pH, percentage of sand, silt and clay, and soil structure. Theresults showed that absorbed potassium, silt, nitrate, organic carbon, EC, and pH areincreased in fired site comparing to control site. Other elements including clay content,absorbed potassium, phosphorus, EC, and pH in fire site were not significantly differentfrom control site. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
196 - تبیین نقش عوامل جامعه شناختی در گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد (موردمطالعه: روستاهای بخش رحیم‌آباد شهرستان رودسر)
هرمز محمد پور لیما علیرضا محسنی تبریزیگرایش مردم به رفتارهای پرخطر، از مسائل اجتماعی مهمی است که کیفیّت زندگی مردم، پیوندهای اجتماعی، سرمایه های انسانی و سلامت اجتماعی جوامع را متأثر ساخته است. این پژوهش با هدف تبیین میزان تأثیر عوامل جامعه شناختی در گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء‌مصرف‌مواد با استفاده ا أکثرگرایش مردم به رفتارهای پرخطر، از مسائل اجتماعی مهمی است که کیفیّت زندگی مردم، پیوندهای اجتماعی، سرمایه های انسانی و سلامت اجتماعی جوامع را متأثر ساخته است. این پژوهش با هدف تبیین میزان تأثیر عوامل جامعه شناختی در گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء‌مصرف‌مواد با استفاده از نظریه‌های آنومی دورکیم، پیوند افتراقی ساترلند، بوم شناسی پارک و برجس، کنترل اجتماعی هرشی، سازگاری الکساندر، بیگانگی اجتماعی سیمن، خرده فرهنگ کوهن) انجام شد. روش پژوهش از نوع پیمایش است که داده ها با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد بالای 18 سال روستاهای شهرستان رودسر می باشد که بر اساس سرشماری سال 1395 (6205 نفر) می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران400 نفر تعیین شد. شیوه نمونه گیری از نوع خوشه ای میباشد. یافته های پژهش نشان داد میانگین گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد، پایین تر از میانگین فرضی می باشد. تحلیل استنباطی فرضیه ها، تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، بوم‌شناختی و فردی را در گرایش افراد به رفتارهای پرخطر را تأیید کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
197 - بررسی پایداری بوم شناختی کشت پنبه و تحلیل عوامل موثر بر آن در شمال استان گلستان
محسن شکرگزار دارابی افشین سلطانی ابراهیم زینلیاین پژوهش به منظور تحلیل پایداری بوم‌شناختی کشت پنبه و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان‌های علی آباد کتول و آق‌قلا از استان گلستان در سال زراعی 94 و 93 انجام شد. جامعه آماری، کشاورزان پنبه‌کار این دو شهرستان بود و 100 کشاورز به صورت تصادفی در طی این دو سال انتخاب شد أکثراین پژوهش به منظور تحلیل پایداری بوم‌شناختی کشت پنبه و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان‌های علی آباد کتول و آق‌قلا از استان گلستان در سال زراعی 94 و 93 انجام شد. جامعه آماری، کشاورزان پنبه‌کار این دو شهرستان بود و 100 کشاورز به صورت تصادفی در طی این دو سال انتخاب شده و از طریق مصاحبه چهره به چهره با زارعین پنبه‌کار اطلاعات مربوط به ویژگیهای فردی و حرفه‌ای و بوم‌شناختی مزارع جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که 10 درصد مزارع از نظر وضعیت پایداری در گروه ناپایدار و 41 درصد نیز در گروه نسبتا ناپایدار قرار داشتند این در حالی است که تنها 3 درصد از مزارع مورد مطالعه وضعیت پایدار و 46 درصد نیز نسبتا پایدار بودند، بنابراین در مجموع بر اساس نتایج به دست آمده، وضعیت پایداری مزارع پنبه مورد بررسی، متوسط به پایین برآورد گردید. به منظور تحلیل بیشتر، از تحلیل عاملی و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که 14 متغیر بر روی 4 عامل، بار دارند و در کل 58 درصد از واریانس کل را تبیین کرده‌اند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیر سابقه کشت از بقیه متغیرها بر پایداری کشت تأثیرگذارتر است. بعد از آن متغیرهای میزان کود آلی مصرفی، تعداد وجین و عملکرد بیشترین سهم را دارند. متغیرهای تعداد آبیاری، مقدار سم مصرفی، سطح سواد و مدیریت نادرست بقایا نیز تاثیر منفی بر پایداری این محصول داشت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
198 - خصوصیات اکولوژیک گونه دارویی سنبل‌الطیب کوهی (Valeriana sisymbriifolia) در استان یزد (مطالعه موردی منطقه بهاباد)
فاطمه شارجبیان علی اصغر مصلح آرانی زین العابدین حسینی رضا باقری هنگامه زندیگونه Valeriana sisymbriifolia (سنبل الطیب کوهی) از زمان‌های قدیم به عنوان آرامش‌بخش اعصاب و برای رفع بی‌خوابی استفاده می‌شده است. این بررسی به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی، تلاش در جهت زراعی کردن و همچنین جلوگیری از تخریب این گونه در رویشگاه طبیعی انجام شد. ویژگی أکثرگونه Valeriana sisymbriifolia (سنبل الطیب کوهی) از زمان‌های قدیم به عنوان آرامش‌بخش اعصاب و برای رفع بی‌خوابی استفاده می‌شده است. این بررسی به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی، تلاش در جهت زراعی کردن و همچنین جلوگیری از تخریب این گونه در رویشگاه طبیعی انجام شد. ویژگیهای رویشگاهی این گونه مانند هوا و اقلیم‌شناسی، خاک، گونه‌های همراه، فنولوژی و خصوصیات بیومتری جمعیت این گونه مورد بررسی قرار گرفت. بذرهای این گونه جمع آوری و تأثیر تیمارهای مختلف بر جوانه زنی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این گونه در شیب شمالی کوه‌های کم کوئیه بهاباد استان یزد در ارتفاع 1850 متر از سطح دریا پراکنش دارد. اقلیم محل پراکنش بر اساس روش آمبرژه خشک سرد می-باشد. نتایج آزمایشات خاک حاکی از بافت لومی شنی، غیر شور، با اسیدیته خنثی رو به قلیایی و مواد آلی کم برای رویش سنبل الطیب است. همچنین براساس تحقیق حاضر تجدید حیات این گونه به خوبی انجام گرفته و زمان رشد رویشی آن از اردیبهشت تا تیرماه بوده‌است. در رویشگاه این گونه، گونه‌های همراه ارس، بادام کوهی ، شن، عروس سنگ و شیرخشت دیده شده که نشان از نیاز رطوبتی مناسب و اقلیم مناطق کوهستانی است. نتایج همچنین نشان داد که تیمارهای اسید جیبرلیک و نیترات پتاسیم و سرمادهی در اکثر غلظت‌های به کار برده شده تأثیر معنی‌داری بر افزایش جوانه زنی بذرهای این گونه نسبت به شاهد نداشته‌اند نتایج این تحقیق میتواند برای گسترش این گونه دارویی در مناطق با شرایط اکولوژیکی مشابه برای حفظ و بهره‌برداری از این گونه استفاده شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
199 - بررسی خصوصیات رویشگاهی گونه Ephedra major Host. در مراتع شهرستان بجنورد
علی محمد اسعدی اصغر خوشنودیزدیهدف از این تحقیق بررسی شرایط رویشگاهی گونه Ephedra major به عنوان گیاهی دارویی، علوفه ای و مؤثر در حفاظت آب و خاک در مراتع شهرستان بجنورد است. مشخصات اقلیمی، زمین‌شناسی، تیپ رویشگاه، گیاهان همراه، اندازه‌گیری متغیرهای رویشی، برآورد تولید و تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برا أکثرهدف از این تحقیق بررسی شرایط رویشگاهی گونه Ephedra major به عنوان گیاهی دارویی، علوفه ای و مؤثر در حفاظت آب و خاک در مراتع شهرستان بجنورد است. مشخصات اقلیمی، زمین‌شناسی، تیپ رویشگاه، گیاهان همراه، اندازه‌گیری متغیرهای رویشی، برآورد تولید و تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برای گیاه در رویشگاه آن انجام گرفت. نتایج نشان داد که این گونه در منطقه مورد مطالعه با بارندگی متوسط سالانه 9/332 میلیمتر، دمای متوسط سالانه 82/9 درجه سانتیگراد و اقلیم نیمه خشک سرد تا اقلیم ارتفاعات رویش مناسبی دارد. این گونه در دامنه‌های شمالی و جنوبی در ارتفاع 1400 تا 2520 متری از سطح دریا در مناطق کوهستانی پراکنش یافته‌است. در منطقه مورد مطالعه خاک بسیار کم عمق و دارای بافت شنی لومی، 75/7 pH= ، 88/55EC= میکرو زیمنس بر سانتیمتر و آهکی میباشد. تیپ رویشگاه درمنه- علف بره است و بیش از 86 گونه گیاهی همراه این گونه دیده میشود. میانگین پوشش تاجی و تراکم افدرا در منطقه به ترتیب 19/2 درصد و 346 پایه در هکتار بود. تجزیه و تحلیل مولفه اصلی نشان داد که متغیرهای بارش، درصد رطوبت اشباع، اسیدیته، پتاسیم، کلسیم و شن همبستگی معنی داری با محور اول داشتند و 49.84٪ تغییرات را توضیح دادند. برای مولفه دوم، درصد مواد آلی و نیتروژن مهمترین صفات بود و تغییرات 27.94٪ را توضیح داد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
200 - ارزیابی پایداری نظام‌های تولید محصولات گلخانه ای در استان سیستان و بلوچستان
محمد رضا رفیعی احمد قنبری محمد رضا اصغری پور براتعلی فاخریهدف از این تحقیق ارزیابی پایداری زراعی-بوم شناختی و اجتماعی-اقتصادی نظام‌های تولید گلخانهای استان سیستان و بلوچستان است. دادههای این مطالعه با استفاده از پرسشنامه از 400 گلخانه در چهار اقلیم مختلف در سال 1393 جمع آوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران مح أکثرهدف از این تحقیق ارزیابی پایداری زراعی-بوم شناختی و اجتماعی-اقتصادی نظام‌های تولید گلخانهای استان سیستان و بلوچستان است. دادههای این مطالعه با استفاده از پرسشنامه از 400 گلخانه در چهار اقلیم مختلف در سال 1393 جمع آوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شد. چهار اقلیم مورد مطالعه شامل منطقه سیستان، زاهدان، مناطق میانی استان شامل شهرستان‌های میرجاوه، خاش و سراوان و مناطق جنوبی استان شامل شهرستان‌های ایرانشهر، نیکشهر و سرباز می‌باشند. میانگین امتیاز شاخص پایداری کل نظام گلخانهای 8/59 بود. سکونت مالک در محل گلخانه و میزان تحصیلات مسئول فنی گلخانه به ترتیب با ضرایب رگرسیون 022/0، 292/1، 850/0، 004/0، 72/ و 94/1 بود. بررسی نقاط بحرانی نظام‌های گلخانهای نشان داد، که برای بهبود پایداری آنها مدیریت صحیح و اصولی گلخانه، به کار گرفتن نیروی فنی متخصص و استفاده از فناوریهای نوین کشاورزی در جهت مکانیزه کردن گلخانه‌ها لازم است که در نهایت منجر به افزایش تولید و عملکرد محصولات گلخانهای میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
201 - تاثیر عوامل اکولوژیکی بر پراکنش گیاه دارویی پنج‌انگشت (Vitex pseudo-negundo) در استان کهگیلویه و بویراحمد
زینب صالح پور اسفندیار جهانتاب رضوان کرمی برزآباد مهنا دیلم صالحی جمشید محمدی فریده عباسلوهدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل اکولوژیکی موثر بر پراکنش گیاه پنج انگشت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. نقشه برداری توپوگرافی منطقه تهیه و به محیط GIS وارد گردید. با استفاده از DEM نقشه ارتفاع، شیب، جهت، تبخیر، دما، بارندگی تهیه شد. 5 رویشگاه انتخاب، سپس در هر رویشگاه، أکثرهدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل اکولوژیکی موثر بر پراکنش گیاه پنج انگشت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. نقشه برداری توپوگرافی منطقه تهیه و به محیط GIS وارد گردید. با استفاده از DEM نقشه ارتفاع، شیب، جهت، تبخیر، دما، بارندگی تهیه شد. 5 رویشگاه انتخاب، سپس در هر رویشگاه، 3 پلات با ابعاد 5 x5 متر مستقر گردید. در هر پلات سطح تاج پوشش، تعداد پایه گونه پنج‌انگشت و ارتفاع بوته پنج انگشت برآورد شد. در هر پلات نمونه‌های خاک جهت اندازه‌گیری پارامترهای خاک شامل: بافت خاک، درصد کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، اسیدیته، ازت، فسفر و پتاسیم برداشت شد. جهت تجزیه‌وتحلیل دادههای پژوهش از نرم‌افزار PC-ORD 5 استفاده شد. نتایج نشان داد گونه پنج‌انگشت در مناطقی با حداقل ارتفاع 550 متر از سطح دریا در منطقه لیشتر شروع به رشد میکند تا 850 متر از سطح دریا، در منطقه خان‌احمد پراکنش دارد. در مناطق مورد مطالعه، گونه پنج‌انگشت در محدوده بارش 480 میلیمتر تا 640 میلیمتر پراکنش دارد. گونه پنج‌انگشت، در محدوده دمایی، متوسط دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد میباشد. گونه پنج‌انگشت در خاکهای لومی- شنی با متوسط (%) 41/1 =C، 44/7 = pH ، (mg/kg) 122/ N=، (mg/kg) 25/67P= و (mg/kg) 254= K می‌روید. با مشاهده سهم هر یک از مؤلفه‌ها در توجیه تغییرات میتوان بیان کرد که فاکتورهای درصد سیلت، هدایت الکتریکی (EC)، تبخیر و تعرق، پتاسیم، باران، ارتفاع از سطح دریا، درصد ماسه، دما، رطوبت و فسفر بیشترین نقش را در پراکنش گونه پنج انگشت دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
202 - Spatial Distribution and Ecological Risk Assessment of Trace Metals in Surface Sediments of Lake Qarun Wetland, Egypt
Yasser El-Amier Hala Fakhry El-Sayed F. El-Halawany Hatem K. AddayWetlands sediments could be critical indicators to control contamination in the aquatic ecosystem. Qarun Lake is regarded as the third biggest lake in Egypt that is not related to any sea. Twelve georeferenced sediment samples were gathered in September, 2020 from the d أکثرWetlands sediments could be critical indicators to control contamination in the aquatic ecosystem. Qarun Lake is regarded as the third biggest lake in Egypt that is not related to any sea. Twelve georeferenced sediment samples were gathered in September, 2020 from the different locations. Five heavy metals (Pb, Cd, Cr, Ni, and Co) were measures in the sediments estimated by Atomic Absorption Spectrophotometer. Grain size and content of organic matters in the sediment were estimated on the basis of standard assays, as well as the contamination factor, geoaccumulation index, ecological risk factor, contamination degree and potential ecological risk index in the sediment. Data revealed that the average concentration could be arranged as Ni (27.36 mg k g-1) > Pb (18.28 mg k g-1) > Cr (15.31 mg k g-1) > Co (11.16 mg k g-1) > Cd (23.31 mg k g-1). Cd, Co and Pb were estimated to be in the range of EU (2002) and the US EPA (1999), while Co and Ni in the range of EU (2002). The ecological risk index (Er) of the studied elements in sediments of lake could be arranged as: Ni > Pb > Co > Cd > Cr. In addition, the highest-integrated potential ecological risk was on the south side of the lake, which is subjected to huge amounts of drainage water composed of organic and inorganic pollutants. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
203 - Biochemical, Molecular and Ecological characterization of Petroleum Biodegradable Bacteria in Misan Province/Iraq
Hiba N. Dhaegheem Salih H. Jazza Zahid S. AzizOil-biodegradable bacterial strains were isolated, identified and characterized from oil contaminated soil samples from three oil refineries in Misan Province. Four bacterial isolates were characterized at biochemical levels by ordinary and standard bacteriological test أکثرOil-biodegradable bacterial strains were isolated, identified and characterized from oil contaminated soil samples from three oil refineries in Misan Province. Four bacterial isolates were characterized at biochemical levels by ordinary and standard bacteriological tests. The isolates were further identified by the Vitek-2 system. Three bacterial isolates (Sphingomonas paucimobilis, Novosphingobium subterraneum and Bacillus subtilis) were identified by universal primers and one bacterial isolate (Pseudomonas putida) by Pseudomonas sp. primer. The four bacterial isolates were grown on mineral salt media (MSM) supplemented with 0.5% crude oil and incubated at three incubation periods (7, 14 and 21) days were showed positive biodegradation of crude oil. The results revealed that the higher percentageof the degradation rate of n-alkanes by Pseudomonas putida (84.21%) followed by Bacillus subtilis (83.39%), Sphingomonas paucimobilis (79.63%) and Novosphingobium subterraneum (78.18%), while the higher percentage of the degradation rate of PAHs occurred by Sphingomonas paucimobilis (93.39%) followed by Novosphingobium subterraneum (92%), Pseudomonas putida (88. 84%) and Bacillus subtilis (85.99%) at the end of the incubation periods (21 days). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
204 - Effect of pollution on the ECO phytocenological assessment of Thymus caucasicus (Lamiaceae lindl.) populations in the territory of eastern Azerbaijan, Ardabil
seyed shiva asbaghian naminEcological and phytocenological assessments of 3 populations of Thymus caucasicus L. species were carried out in Ardabil. Classification of Th.caucasicus phytocenose on ecological groups were developed for the first time. In the result, the associations and their floris أکثرEcological and phytocenological assessments of 3 populations of Thymus caucasicus L. species were carried out in Ardabil. Classification of Th.caucasicus phytocenose on ecological groups were developed for the first time. In the result, the associations and their floristic composition and ecology were identified. Age, efficiency, aging indexes were appointed during cenological assessments of the Th.caucasicus formations. 3 natural cenopopulation of Th.caucasicus species were assessed, cenological situation studied in the territory, in 2013-2015 years and it was found that the 1st and 3rd populations were transition, 2nd was mature in 2013, in 2014, 1st was young, 2 nd and 3rd were mature, 1st and 2nd were young in 3rd was mature in 2015. Analysis of the parameters of population illustrated that restoration is higher in 1st and 2nd cenopopulation in 2015 rather than in 2013 - 2014.degradation of pasture to be casued that thymus population distrbution were significance decreased in the ardabil proviense. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
205 - An Evaluation Of Ecological Solutions Based On Energy Efficiency In The Vernacular Architecture Of Ardabil
mahsa javadi nodeh azadeh shahcheraghi alireza andalibVernacular architecture is the product of environmental, social, and economic innovations.In fact, this type of architecture seeks to make buildings compatible with the environment via the use of local knowledge and experiences.Bearing in mind the issue of energy effici أکثرVernacular architecture is the product of environmental, social, and economic innovations.In fact, this type of architecture seeks to make buildings compatible with the environment via the use of local knowledge and experiences.Bearing in mind the issue of energy efficiency,attending to the sustainable elements of local housing and its ecological aspects is of paramount importance since buildings are one of the structures that cause the highest level of damage to the environment. Therefore,the purpose of this study was to first recognize the ecological components derived from vernacular architecture and then propose indigenous solutions to encounter climatic and environmental problems.In this descriptive analytical study,all these factors were analyzed in 3 traditional houses built in 3 different eras in Ardabil.To collect the needed data, documentary studies were checked and various interviews, observations,and field investigations were conducted. In these houses,the architectural features that were derived from ecological components were recognized and investigated via the analysis of various aspects including design and construction techniques,type of plan,orientation,and innovative solutions used to make the spatial layout more appropriate for the comfort and welfare of the residents.The results revealed that in the construction of walls and roofs of these buildings, insulating materials and techniques have been used based on the traditional technology of that time.In addition,paying attention to the size of window openings,use of triple-pane windows, use of greenhouse effect in main spaces, separation of winter and summer living spaces,existence of connection joints,etc. are other ecological solutions that have been derived from the vernacular architecture of this region تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
206 - ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK
حسن جعفری حسین عجم نوروزی محمدرضا داداشی افشین سلطانی سلمان دستاناین پژوهش با هدف ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK ، در مزرعه‌ای واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری طی سال های 1396 و 1397 اجرا گردید . آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد أکثراین پژوهش با هدف ارزیابی ردپای محیط‌زیستی تولید ارقام برنج ایرانی تحت اثر مدیریت مصرف NPK ، در مزرعه‌ای واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری طی سال های 1396 و 1397 اجرا گردید . آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد . پنج شیوه‌ی مدیریت مصرف مقادیر مختلف کودهای شیمیایی شامل : مصرف 250 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 150 کیلوگرم فسفر + 150 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N250P150K150) ؛ مصرف توأم 200 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 100 کیلوگرم فسفر + 100 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N200P100K100) ؛ مصرف توأم 150 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 75 کیلوگرم فسفر + 75 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N150P75K75) ؛ مصرف توأم 100 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن + 50 کیلوگرم فسفر + 50 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (N100P50K50) و تیمار شاهد یا عدم مصرف کود (N0P0K0) به‌عنوان عامل اصلی و ارقام محلی برنج (سنگ طارم و طارم هاشمی) به‌عنوان عامل فرعی بودند . نتایج نشان داد میانگین مقدار تقاضای انرژی تجمعی و تقاضای اکسرژی تجمعی به‌ترتیب برابر 11549/78 و 13443/08 مگاژول بود که با افزایش مصرف NPK هر دو شاخص رده اثر ، روند کاهشی را نشان داد . ردپای بوم‌شناختی برابر 1190/80 متر مربع در سال بوده که انتشار دی‌اکسید کربن بالاترین اثر را بر ردپای بوم‌شناختی نشان داد . میانگین شاخص رده اثر ، تخلیه منابع غیر زنده برابر 12/44 کیلوگرم معادل انتیموان (Sb) ، اسیدی شدن (3/15 کیلوگرم معادل SO2) ، یوتریفیکاسیون (2/33 کیلوگرم معادل PO4) ، بدبویی هوا (7295733 مترمکعب هوا) ، مسمومیت رسوبات آب‌های شیرین (75/79 کیلوگرم معادل 1,4-DB) ، مسمومیت رسوبات دریایی (116/11 کیلوگرم معادل 1,4-DB) بود که تمامی این شاخص‌ها با افزایش مصرف نیتروژن کاهش یافتند . میانگین پتانسیل گرمایش جهانی طی دوره 20 و 500 ساله به‌ترتیب برابر 399/20 و 382/97 کیلوگرم معادل CO2 بود . دو شاخص رده‌اثر مسمومیت انسان و مسمومیت خشکی طی سه دوره 20 ، 100 و 500 سال با افزایش زمان از 20 به 500 سال معادل 0/42 و 14/70 درصد افزایش نشان دادند . تمامی آلاینده‌های انتشار یافته به و هوا آب با افزایش مقدار NPK روند کاهشی را نشان دادند . انتشار نیترات به خاک ، فلزات به خاک و تقاضای اکسیژن شیمیایی با افزایش مقدار NPK کاهش یافتند . با مقایسه گروهی بین مقادیر مختلف مقدار NPK میتوان بیان کرد علت اصلی تغییرات میزان آلاینده‌ها ، بالاتر بودن مقدار خروجی (عملکرد) در مقابل ورودی‌ها بود . بنابراین ، کاهش انتشار آلاینده‌ها با افزایش مقدار نیتروژن میتواند به‌دلیل افزایش عملکرد باشد . با توجه به یافته‌های این تحقیق ، کاربرد تیمار N150P75K75 گزینه مناسب‌تری جهت بهبود تولید ارقام برنج همراه با کاهش میزان مصرف کودهای شیمیایی و متعاقب آن کاهش هزینه‌های کودی و خسارتهای محیط زیستی است . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
207 - واکاوی ریشه‌های انسان‌شناسانه نقد بوم‌گرا
مهدی خسروی مریم محمودی پریسا داوریدر پی ظهور مدرنیسم و آسیب‌های جدی قرن بیست و بیست و یکم به طبیعت به‌عنوان زیست‌بوم انسان‌ها و خطر نابودی آن، پژوهشگران حوزه ادبیات نقد بوم‌گرا را به¬عنوان دانشی نو معرفی کردند. رویکردی که به ارتباط ادبیات و هنر و طبیعت و تأثیر متقابل آنها میپردازد تا شاید با تمرکز بر أکثردر پی ظهور مدرنیسم و آسیب‌های جدی قرن بیست و بیست و یکم به طبیعت به‌عنوان زیست‌بوم انسان‌ها و خطر نابودی آن، پژوهشگران حوزه ادبیات نقد بوم‌گرا را به¬عنوان دانشی نو معرفی کردند. رویکردی که به ارتباط ادبیات و هنر و طبیعت و تأثیر متقابل آنها میپردازد تا شاید با تمرکز بر این موضوع ملاحظاتی در خصوص حفظ و حراست از زیستگاه از سوی جامعه انسانی در نظر گرفته شود. هرچند کنش و رفتار انسان با دگرگونی نظام ساختار اجتماعی و تحت تأثیر فلسفه نگاه به زندگی تغییر میکند اما آنچه سبب رابطه رفاقتی یا رقابتی با طبیعت، یگانه شدن یا تفوق بر آن میشود، ریشه‌هایی در روان انسان دارد که پیشینی و بسیار بنیانی‌تر از روساخت‌هاست. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، سعی بر آن بوده که ریشه آسیب به طبیعت که سبب شکل گرفتن نقد بوم‌گرا شده مورد بررسی قرار گیرد. مؤلفه‌هایی چون ترس از طبیعت، جاندارپنداری طبیعت، وجود و حضور نظام مادر تبار و بالاخره مدرنیته که هرکدام در برهه خاص زمانی حد و حدود و چرایی و چگونگی رابطه و رفتار را تعیین کرده‌اند و البته نقش و مناسبات قدرت در این تأثیر و تاثر نیز قابل توجه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
208 - تدوین الگوی پیشنهادی لبه اکولوژیک منطقه 15 در جنوب شرقی تهران با تأکید بر اکوتوریسم
منا خلیلیالگوهای جدید شهر و زندگی شهری مدت‌ها است که انسان را نسبت به تجربه حضور در طبیعت و همپیوندی با آن دورتر کرده است؛ با این وجود اغلب شهرها دارای محدوده‌هایی طبیعی با عناصر ارزشمند اکولوژیک و بستری برای ارضای نیازهای طبیعت‌گرای انسان‌ها می‌باشند. محدوده‌هایی که در سالهای أکثرالگوهای جدید شهر و زندگی شهری مدت‌ها است که انسان را نسبت به تجربه حضور در طبیعت و همپیوندی با آن دورتر کرده است؛ با این وجود اغلب شهرها دارای محدوده‌هایی طبیعی با عناصر ارزشمند اکولوژیک و بستری برای ارضای نیازهای طبیعت‌گرای انسان‌ها می‌باشند. محدوده‌هایی که در سالهای اخیر برنامه‌ریزان شهری را برای اتخاذ بهترین تصمیمات در جهت بهره‌برداری مناسب از این پتانسیل‌های بالقوه اکولوژیک به چالش کشیده است. لبه اکولوژیک مناطق شهری تهران نقش پر اهمیتی در ارتقاء اکوتوریسم و سیما و منظر شهری دارد. سؤال اصلی پژوهش تحلیل عوامل تأثیرگذار داخلی و خارجی بر لبه اکولوژیک منطقه 15 با تأکید بر اکوتوریسم است. هدف اصلی پژوهش تدوین الگوی پیشنهادی لبه اکولوژیک منطقه 15 در جنوب شرقی تهران با تأکید بر اکوتوریسم است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت تحلیلی و از نظر روش کیفی- کمی است.روش جمع‌آوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. جامعه‌ی آماری تحقیق را 80 نفر از کارشناسان شهرداری منطقه 15، دفاتر توسعه محله‌ای و اساتید شهرسازی تشکیل می‌دهند و تکنیکی که در این راستا استفاده‌شده تکنیک دلفی است. روش نمونه‌گیری مورد استفاده در پژوهش حاضر احتمالی و از نوع طبقه‌ای بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه از نوع بسته است. برای تحلیل داده‌ها از ترکیب SWOT و AHP استفاده‌شده است. نتایج یافته‌ها نشان میدهد که با توجه به ماتریس داخلی (قوت، ضعف) و خارجی(فرصت، تهدید) استراتژی‌های دفاعی در راستای لبه اکولوژیک منطقه 15 در جنوب شرقی تهران با تأکید بر اکوتوریسم انتخاب‌شده است. همچنین با توجه به نتایج اولویت‌بندی گزینه‌ها، استراتژي‌هاي تهاجمی به‌عنوان بالاترین اولویت انتخاب شد. انتخاب این استراتژي بدین معنا است که لبه اکولوژیک منطقه 15در جنوب شرقی تهران با تأکید بر اکوتوریسم داراي توانمندي‌هایی است که میتواند با استفاده از آنها و فرصت‌هاي محیطی نسبت به توسعه خود اقدام کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
209 - A comparative study of novice and experienced EFL teachers’ remotivational strategies: Ecological systems and Self-determination theories in perspective
Hadis Sadr Alavian Hasssan Asadollahfam Mohammadhossein YousefiThis study, drawing on a dual theoretical standpoint constituting ecological systems theory (EST) and self-determination theory (SDT), compared Iranian novice and experienced EFL teachers’ remotivational strategies. The participants, selected based on convenience sampli أکثرThis study, drawing on a dual theoretical standpoint constituting ecological systems theory (EST) and self-determination theory (SDT), compared Iranian novice and experienced EFL teachers’ remotivational strategies. The participants, selected based on convenience sampling technique, comprised two equal 32-member groups of novice and experienced EFL teachers teaching different proficiency levels at six language institutes. To gather data, semi-structured interviews were conducted. The results of thematic data analysis indicated that novice and experienced teachers were approximately similar in terms of the emerging theme instances situated within the integrative SDT/EST framework. Nonetheless, novice and experienced teachers were markedly different concerning the number of theme instances for each SDT facet positioned in the EST layers. Moreover, the results of Chi-square test demonstrated significant differences between novice and experienced teachers in terms of the number of themes existing in the SDT/EST frame. The results, enhancing teacher educators’ understanding of the similarities and disparities between novice and experienced teachers’ perceptions of remotivational strategies, can provide teachers and teacher educators with awareness concerning how remotivational strategies are nested across multiple systems while simultaneously being informed by a certain motivation-specific theory. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
210 - اثر کاربرد جلبک قهوه‌ای و ورمیکمپوست بر برخی صفات گوجه‌فرنگی گیلاسی در سیستم هیدروپونیک
سحر عراقیان علی باقرزاده رضا صدرآبادیبه منظور تعیین اثر سطوح مختلف عصارۀ جلبک قهوه‌ای Ascophyllum nodosum و عصاره ورمیکمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد گوجه‌فرنگی گیلاسی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه ای در مشهد در سال 93-1392 به صورت آبکشت انجام شد. أکثربه منظور تعیین اثر سطوح مختلف عصارۀ جلبک قهوه‌ای Ascophyllum nodosum و عصاره ورمیکمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد گوجه‌فرنگی گیلاسی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه ای در مشهد در سال 93-1392 به صورت آبکشت انجام شد. تیمارهای آزمایش جلبک قهوه ای و عصاره ورمی کمپوست در غلظت‌های 0، 2، 4 و 6 در هزار بود. ابتدا بذور گوجه فرنگی گیلاسی در غلظت‌های مذکور از هر تیمار خیسانده شده و در سینی کشت قرار گرفتند، نشای تولید شده گوجه‌فرنگی چهار یا پنج برگی به بستر کشت 1:1 پیت ماس و پرلیت منتقل شدند.. شاخص های رشدی شامل تعداد برگ و ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن تر و خشک ساقه و صفات کیفی شامل ویتامین ث و اسیدیته میوه در انتهای آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفتند. با کاربرد این دو کود بیولوژیک ویژگی های گیاه به طور محسوسسی بهبود یافت. افزایش غلظت در هر دو نوع کود بیولوژیک سبب بهبود ویژگی های کمی و کیفی در گوجه فرنگی گیلاسی گردید.. در مجموع کاربرد این دو نوع کود در غلظت 6 در هزار برای افزایش کیفیت و کمیت گوجه فرنگی گیلاسی را می توان توصیه نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
211 - ارزیابی زیست محیطی با رویکرد اکوسیستمی و بوم‌شناختی سرزمین"مطالعه موردی حوزه آبخیز کلیبر چای"
مهرداد اکبرزاده ساسان بابایی کفاکی جابر داودی علی فرامرزیاین پژوهش به منظورارزیابی سرزمین با دو رویکرد اکوسیستمی و بوم شناختی سیمای سرزمین صورت پذیرفت. بدین منظور منطقه مورد مطالعه دوبار و هربار با یک رویکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از جمع آوری و تهیه داده ها و اطلاعات شاخص های کمی و کیفی سرزمین بی مقیاس و به صورت کمی تبدی أکثراین پژوهش به منظورارزیابی سرزمین با دو رویکرد اکوسیستمی و بوم شناختی سیمای سرزمین صورت پذیرفت. بدین منظور منطقه مورد مطالعه دوبار و هربار با یک رویکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از جمع آوری و تهیه داده ها و اطلاعات شاخص های کمی و کیفی سرزمین بی مقیاس و به صورت کمی تبدیل شده و لایه محدودیت بر پایه منطق بولین در روی نقشه و در هر رویکرد اعمال گردید. برای این منظور با استفاده از اصول فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و سیستم حمایت گروهی، وزن شاخص ها در هر رویکرد با در نظر گرفتن ماتریس های سازگار و میزان خطای قابل قبول محاسبه گردید. نهایتاً ارزیابی با استفاده از وزن دهی برای شاخص ها در هر رویکرد با اعمال مدل جبرانی خطی صورت پذیرفت. داده های به دست آمده پس از اعمال ضرایب با مدل جبرانی خطی در هر رویکرد در چهار دسته از بالاترین ترجیح به پایین ترین ترجیح مرتب شدند و نتیجه به دست آمده پس از اعمال داده های حاصله در قالب یک نقشه ترکیبی از هر دو رویکرد و یک ماتریس مشخص شد. انتخاب قطر ماتریس به عنوان مناسب ترین سایت ها برای هر رویکرد مورد توصیه، داده های به دست آمده توسط نقشه ترکیبی را نیز تایید کرد. این تحقیق مناطق دارای ترجیح خوب، متوسط و ظعیف برای توسعه سرزمین را در حوزه آبخیز کلیبرچای مشخص نمود. نتایج این پژوهش 12/4985 هکتار از واحد هیدرولوژیک مورد مطالعه را که دارای مساحت 3/54872 هکتار می باشد، مناسب برای توسعه در هر رویکرد نشان داد. هم چنین بیشترین همپوشانی در پایین ترین ترجیحات در هر رویکرد مشاهده شد. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1446