تدوین چارچوبی منسجم برای ارزیابی راهبردی محیط زیستی بر اساس مفاهیم و تئوری های تفکر تاب آوری
الموضوعات :
پرستو پریور
1
,
آیدا احمدی
2
,
فرانه وکیلی
3
,
احد ستوده
4
1 - مدرس، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، گروه محیط زیست، یزد، ایران .
2 - استادیار، گروه مدیریت محیط زیست HSE، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، گروه برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - استادیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، گروه محیط زیست، یزد، ایران
تاريخ الإرسال : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1437
تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , ذو القعدة, 1438
تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1441
الکلمات المفتاحية:
توسعه پایدار,
ارزیابی راهبردی محیط زیستی,
سیستم اجتماعی-اکولوژیکی,
تفکر تاب آوری,
ملخص المقالة :
چکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه به بستر فرهنگی- سیاسی و ساختار سازمانی توسعه و نیز در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی- اجتماعی را به ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی نسبت داده اند. روش بررسی: علی‌رغم برشماری این خصوصیات، فرایند معمول ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی، توانایی ارزیابی جامع اثرات در بستر فرهنگی، اجتماعی و اکولوژیکی را ندارد. همچنین برای سنجش پایداری انواع توسعه، از معیارهایی استفاده می شود که نتیجه شفافی را در اختیار تصمیم‌گیران قرار نمی‌دهد. به همین دلیل در این مطالعه فرایند و ساختار ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی بر اساس مبانی نظری رویکرد تاب‌آوری ارتقاء یافته است. بر اساس رویکرد تاب‌آوری، عدم قطعیت‌ها و اختلالات در سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیکی قابل تحلیل است. همچنین با استناد به رویکرد تاب‌آوری مفهوم چند مقیاسی در فرایند ارزیابی وارد می‌شود. یافته ها: در این مطالعه فرایند سه مرحله ای برای ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی پیشنهاد شده است. هر یک از مراحل بر اساس مفاهیم اصلی رویکرد تاب‌آوری تنظیم شده است. بحث و نتیجه گیری: مجموع این خصوصیات ارزیابی‌های محیط‌زیستی را بر اساس آینده غیر قابل پیش بینی، اجتناب ناپذیر بودن تغییر و آسیب پذیریِ سیستم‌های اکولوژیکی امکان پذیر می سازد.
المصادر:
W. R. Sheate, and M R. Partidario. 2009. "Strategic approaches and assessment techniques—Potential for knowledge brokerage." Environmental Impact Assessment Review, pp. 278-288.
R. Therivel. 2004. Strategic Environmental Assessment in Action. london: earthscan.
M. P. Partidario, and R. Clark. 2000. Perspectives on strategic environmental assessment. London: Lewis Publishers.
B. Dalal- Clayton, and B. Sadler. 2005. Strategic Environmental Assessment: A Sourcebook and reference guide to international experience. London: IIED and Earthscan.
O. Bina.2007. "A Critical review of the dominant lines of argumentation on the need for stratrgic Environmental Assessment." Environmental Impact Assessment Review, pp. 585-606.
R. Therivel, E. Wilson, S. Thompson, D. Heaney, and D. Pritchard. 1992. Strategic Environmental Assessment. london: earthscan.
C. Janes, M. Baker, J. Carte, S. M. Jays, and T. Wood. 2005. Strategic Environmental Assessment and Landuse Planning: an international evaluation. London: Earth scan.
H. Alshawaikhat,2005. "Strategic Environmental Assessment Can Help Solve Enironmental impact Assessment Failures in Developing Countries." Environmental impact Assessment Review, pp. 307-317.
T. B. Fischer, and P. Gazzola. 2006. "SEA effectiveness Criteria- equally Valid in all counries? The Case of Italy." Environmental Impact Assessment Review, pp. 396-409.
A. Schepherd, and L. Ortolano. 1996. "Stralegic Environmental Assessment for Sustainable urban development." Elsevier Science Inc.
J. Curran, C. Wood, and M. Hilton.1998. "environmental appraisal of UK development plans: current practice and future directions." Environ plan B, pp. 411-33.
K. Jia, J. Xie, W. Zhang, and Y. Cai. 2003. "study on environmental impact assessment of land use planning." China land Sc, pp. 15-20.
R. Slootweg, and M. Jones. 2011. "Resilience thinking improves SEA." Impact Assessment and Project Appraisal.
C. Faith, and H. Kalle. 2011. "Resilience in the SEA of a connectivity strategy." 'IAIA11 Conference Proceedings, 31st Annual Meeting of the International Association for Impact Assessment. Puebla - Mexico: Centro de Convenciones.
M. J. McDonnell, et al. 1997. "Ecosystem processes along an urban-to-rural gradient." Urban Ecosys, pp. 21-36.
C. Folke, S. Carpenter, and B. Walker. 2004. "Regime shifts resilience and biodiversity in ecosystem management." Annual Review in Ecology Evolution and Systematic, pp. 557-581.
W.N. Adjer, T.P. Hoghes, C. Folke, S.R. Carpenter, and J. Rockstorm. 2005. "Social ecological resilience to coastal disasters." science, pp. 1036-1039.
Z. Zhu, b. Hongtao, x. He, and T. Zhu. 2011. "An inquiry into the potential of scenario analysis for dealing with uncertainty in strategic environmental assessment in China." environmental impact assessment review, pp. 538-548.
S. R. Carpenter, P. L. Pingali, E. M. Bennett, and M. B. Zurek. 2005. Millennium ecosystem assessment. Ecosystems and Human Well-being. ScenariosIsland Press.
A. J. Bond, and A. 2011. Morrison-Saunders. "Re-evaluating Sustainability Assessment: aligning the vision and the practice." Environmental Impact Assessment Review, 1-7.
B. walker, and d. salt. 2006. Sustaining Ecosystems and People in a Changing World. washington: island press.
C. Folke, 2006. "Resilience: the emergence of a perspective for social- ecological system analyses." Global Environmental Change, pp. 253-267.
L. Gunderson, A. Kinzig, A. Quinlan, and B. Walker. 2010. Resilience Alliance. Assessing Resilience in social-ecological systems: Workbook for practitioners. Version 2.0. http://www.resalliance.org/3871.php
C. S. Holling, and L H. Gunderson. 2002. "Resilience and adaptive cycles. In: L H Gunderson and C SHolling (editors). Panarchy: Understanding Transformations in Human and Natural Systems."
ODPM, Office of the Deputy Prime Minister., 2005. The Strategic Environmental Assessment directive: guidance for planning authorities. London: ODPM.
_||_
W. R. Sheate, and M R. Partidario. 2009. "Strategic approaches and assessment techniques—Potential for knowledge brokerage." Environmental Impact Assessment Review, pp. 278-288.
R. Therivel. 2004. Strategic Environmental Assessment in Action. london: earthscan.
M. P. Partidario, and R. Clark. 2000. Perspectives on strategic environmental assessment. London: Lewis Publishers.
B. Dalal- Clayton, and B. Sadler. 2005. Strategic Environmental Assessment: A Sourcebook and reference guide to international experience. London: IIED and Earthscan.
O. Bina.2007. "A Critical review of the dominant lines of argumentation on the need for stratrgic Environmental Assessment." Environmental Impact Assessment Review, pp. 585-606.
R. Therivel, E. Wilson, S. Thompson, D. Heaney, and D. Pritchard. 1992. Strategic Environmental Assessment. london: earthscan.
C. Janes, M. Baker, J. Carte, S. M. Jays, and T. Wood. 2005. Strategic Environmental Assessment and Landuse Planning: an international evaluation. London: Earth scan.
H. Alshawaikhat,2005. "Strategic Environmental Assessment Can Help Solve Enironmental impact Assessment Failures in Developing Countries." Environmental impact Assessment Review, pp. 307-317.
T. B. Fischer, and P. Gazzola. 2006. "SEA effectiveness Criteria- equally Valid in all counries? The Case of Italy." Environmental Impact Assessment Review, pp. 396-409.
A. Schepherd, and L. Ortolano. 1996. "Stralegic Environmental Assessment for Sustainable urban development." Elsevier Science Inc.
J. Curran, C. Wood, and M. Hilton.1998. "environmental appraisal of UK development plans: current practice and future directions." Environ plan B, pp. 411-33.
K. Jia, J. Xie, W. Zhang, and Y. Cai. 2003. "study on environmental impact assessment of land use planning." China land Sc, pp. 15-20.
R. Slootweg, and M. Jones. 2011. "Resilience thinking improves SEA." Impact Assessment and Project Appraisal.
C. Faith, and H. Kalle. 2011. "Resilience in the SEA of a connectivity strategy." 'IAIA11 Conference Proceedings, 31st Annual Meeting of the International Association for Impact Assessment. Puebla - Mexico: Centro de Convenciones.
M. J. McDonnell, et al. 1997. "Ecosystem processes along an urban-to-rural gradient." Urban Ecosys, pp. 21-36.
C. Folke, S. Carpenter, and B. Walker. 2004. "Regime shifts resilience and biodiversity in ecosystem management." Annual Review in Ecology Evolution and Systematic, pp. 557-581.
W.N. Adjer, T.P. Hoghes, C. Folke, S.R. Carpenter, and J. Rockstorm. 2005. "Social ecological resilience to coastal disasters." science, pp. 1036-1039.
Z. Zhu, b. Hongtao, x. He, and T. Zhu. 2011. "An inquiry into the potential of scenario analysis for dealing with uncertainty in strategic environmental assessment in China." environmental impact assessment review, pp. 538-548.
S. R. Carpenter, P. L. Pingali, E. M. Bennett, and M. B. Zurek. 2005. Millennium ecosystem assessment. Ecosystems and Human Well-being. ScenariosIsland Press.
A. J. Bond, and A. 2011. Morrison-Saunders. "Re-evaluating Sustainability Assessment: aligning the vision and the practice." Environmental Impact Assessment Review, 1-7.
B. walker, and d. salt. 2006. Sustaining Ecosystems and People in a Changing World. washington: island press.
C. Folke, 2006. "Resilience: the emergence of a perspective for social- ecological system analyses." Global Environmental Change, pp. 253-267.
L. Gunderson, A. Kinzig, A. Quinlan, and B. Walker. 2010. Resilience Alliance. Assessing Resilience in social-ecological systems: Workbook for practitioners. Version 2.0. http://www.resalliance.org/3871.php
C. S. Holling, and L H. Gunderson. 2002. "Resilience and adaptive cycles. In: L H Gunderson and C SHolling (editors). Panarchy: Understanding Transformations in Human and Natural Systems."
ODPM, Office of the Deputy Prime Minister., 2005. The Strategic Environmental Assessment directive: guidance for planning authorities. London: ODPM.
