ارزیابی توان بوم ساختی روستاها و نقش آن در توسعه منطقه‌ای از دیدگاه بوم گردشگری(نمونه مطالعه: روستاهای شهرستان لواسان)

الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری

اسماعیل شیعه ¹ , مهکامه فتاحی ²

1 -
2 -

تاريخ الإرسال : 13 الثلاثاء , رمضان, 1436 تاريخ التأكيد : 16 الإثنين , ذو القعدة, 1436 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: توان بوم ساختی, توسعه اقتصادی, گردشگری, روستاهای لواسان,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف پژوهش: ارزیابی توان بوم ساختی، سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاکها و معیارهای مشخص و از پیش طرح ریزی شده است.این مطالعات به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمام نقاط جهان، به کار گرفته می‌شود. ارزیابی توان بوم ساختی محیط زیست مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است، در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی برای مرحله دوم آمایش سرزمین که شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت است، را فراهم می‌نماید. زیرا هدف آمایش سرزمین تعیین نتایج فیزیکی، زیست شناختی و اقتصادی- اجتماعی متناسب ترین و ممکن ترین انتخاب نوع کاربری در یک تکه از سرزمین(منطقه برنامه‌ریزی) است. هدف از این پژوهش ارزیابی توان بوم ساختی روستاهای شهرستان لواسان برای کاربری‌های مختلف بوده است تا بدین وسیله مشخص شود که این روستاها برای کدامیک از کاربری‌ها بالاترین توان را دارا می‌باشند و به این وسیله در استفاده از منابع و هزینه و وقت در این سرزمین صرفه جویی شود. روش پژوهش: در این مقاله سعی شده است با انتخاب شاخص هایی که در همه ی کاربری‌های بوم ساختی مشترک هستند، به بررسی نقش هر روستا و تعیین الویت این نقش‌ها پرداخته شود. در مرحله بعد با در نظر گرفتن روستاهایی که الویت اول آن‌ها مدل بوم گردشگری بوده است به بررسی انواع تفرج و گشت و گذار در این روستاها پرداخته می‌شود و نقش آن در توسعه اقتصادی روستا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت به بررسی و ارائه راهکار هایی برای بالابردن توسعه اقتصادی در این روستاها اقدام خواهد شد. یافته‌ها: با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی توان اکولوژیکی روستاهای شهرستان لواسان و تعیین نقش برای آن‌ها، نتایج بررسی‌ها موید آن است که 3 روستای افجه، برگ جهان کند علیا در الویت اول مدل اکولوژی توریسم قرار گرفته اند. در این مرحله تک تک واحد‌های زیستی با مدل‌های تهیه شده برای کاربری‌ها ارزیابی توان می‌شود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های تحقیق، زمینه گسترش فعالیت‌های بوم گردشگری (بوم گردشگری متمرکز و بوم گردشگری گسترده) در لواسان و در برخی نقاط روستایی منطقه وجود دارد. پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که از بین 10 روستایی که توان بوم ساختی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است؛ 3روستای برگ جهان، افجه، کند علیا به عنوان مدل اکولوژیکی توریسم طبقه بندی شدند. در این میان محدوده لواسانات به دلیل شرایط ویژه خود که ناشی از خصوصیات طبیعی و اقلیمی آن است، نسبت به سایر نقاط منطقه، از پتانسیل‌ها و فرصت‌های ویژهای برای سرمایه گذاری و ایجاد قطب‌های جدید اقتصادی برخوردار می‌باشد.

المصادر:

افتخاری، رکن الدین؛ مهدوی، داوود، (1385)، راهکارهای توسعه گردشگری روستایی، مورد مطالعه: برنامه ریزی و آمایش سرزمین دهستان لواسان کوچک بااستفاده از مدلSWOT، در: فصلنامه علمی– پژوهشی، دوره دهم، شماره 2،تهران، دانشگاه تربیت مدرس.

حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف، (1385)، کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحی‌ ای، تهران، علم نوین .

جوان، جعفر و سقایی، مهدی، (1383)، نقش گردشگری روستایی در توسعه منطقه‌ای - با تأکید برمدیریت روستایی، در: فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه ‌ی، شماره دوم.

رضوانی،محمدرضا 1383)،مقدم‌ ای بر برنامه‌ر‌یزی توسعه روستایی در ایران،تهران،قومس.

آسایش، حسین، (1375)،اصول وروشهای برنامه‌ریزی روستایی، تهران، دانشگاه پیام نور،

مخدوم،مجید (1372)،شالوده آمایش سرزمین،انتشارات دانشگاه تهران

زنگی آبادی، علی، یونس، غلامی، علی، موسوی، (1387)، ارزیابی - توان اکولوژیکی برای کاربری طبیعت گاردی،دانشگاه اصفهان.

رهنمایی، محمد تقی، 1380، مجموعه مقالات سمینار جغرافیا، جلد سوم، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی

طرح هادی 10 روستای افجه، برگ جهان، انباج، کردیان، ناصرآباد، هنزک، مزرعه سادات، سینک، نیکنامده و کند علیا، بنیاد مسکن شهر لواسان

طرح جامع شهر لواسان، (1392)، مهندسین مشاور همکار پارس بوم

Islamfard F, Yghfvry H., 2011. Effects of conservation of biodiversity in attracting tourists and their effects on local economic development activities of our, case study wetlands, Congress of Economic Jihad, Zahedan University.2

Armaghan S., 2007. The role of tourism in Geography, Publications University Eslamshahr. Pp 15

Omidvar K., 2005. Naked Nature ecotourism attractions in Yazd province, Tourism Studies, No. 9. pp117-140