ارزیابی شاخص جای پای اکولوژیکی در شهرستانهای استان خوزستان
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
محمد حسن یزدانی
1
,
سحر حسن پور
2
1 - استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
تاريخ الإرسال : 26 الإثنين , محرم, 1442
تاريخ التأكيد : 21 الأحد , محرم, 1443
تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445
الکلمات المفتاحية:
پایداری,
استان خوزستان,
شاخص جای پای اکولوژیک,
ظرفیت تحمل,
کسری اکولوژیک,
ملخص المقالة :
محاسبه دقیق جای پای اکولوژیکی (EF) یک شاخص مؤثر برای اندازه‌گیری توسعه پایدار است که امکان حفاظت بهتر از اکوسیستم‌های پشتیبان حیات را فراهم می‌آورد و اختلافات بین توسعه مناطق، بهره‌برداری از منابع و حفاظت از محیط زیست را کاهش می‌دهد. با توجه به اهمیت این شاخص برای حمایت از توسعه پایدار، در این پژوهش شاخص EF برای شهرستان-های استان خوزستان محاسبه شد. سرانه جای پای اکولوژیکی به تفکیک شهرستانهای خوزستان و در بخش‌های غذا، حمل و نقل، مسکن، کالاهای مصرفی و خدمات و به تفکیک زمین‌های کشاورزی، مرتع، جنگل، دریا، انرژی و زمین ساخته‌شده محاسبه گردید؛ همچنین ظرفیت زیستی شهرستان‌ها و کسری/ باقیمانده اکولوژیکی زمین‌های مولد زیستی شهرستان‌ها برای اطلاع از پایداری توسعه در استان خوزستان به دست آمد. محاسبات نشان می‌دهند که در زمین کشاورزی، هفتکل بیشترین و امیدیه کمترین، در زمین جنگل و انرژی، اندیمشک بیشترین و اندیکا کمترین، در زمین مرتع، هندیجان بیشترین و شادگان کمترین، در زمین دریا، هندیجان بیشترین و هویزه کمترین، در زمین ساخته‌شده، هفتکل بیشترین و اهواز کمترین مقدار جای پای اکولوژیکی را داشته‌اند. مجموع جای پای اکولوژیکی نشان می‌دهد که هندیجان با 909/3 بیشترین و دزفول با 144/1 کمترین جای پای اکولوژیکی را دارا هستند. در اختلاف جای پای اکولوژیکی شهرستان‌ها، عامل غذا بیشترین تأثیر را داشته است. هشت شهرستان بندرماهشهر، آبادان، اهواز، خرمشهر، اندیکا، شادگان، گتوند و امیدیه با 75 درصد از جمعیت استان به میزان 2017356 هکتار کسری زمین مولد دارند. با جبران این کسری از مازاد ظرفیت زیستی سایر شهرستان‌ها، باز استان خوزستان نیازمند 913702 هکتار زمین برای تأمین تقاضاهای ساکنانش می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که EF ساکنان خوزستان فراتر از مرزهای آن است، بهره‌برداری از منابع بیش از توان اکولوژیک آنهاست، زیان و فشار وارده به منابع طبیعی بالاست، خودکفایی زیستی وجود ندارد و توسعه استان خوزستان ناپایدار است.
المصادر:
Albarracin, G. (2017). Urban form and ecological footprint: A morphological analysis for harnessing solar energy in the suburbs of Cuenca, Ecuador. Journal of Energy Procedia, 115, 332-343.
Arian, A., & Vlosky, R. (2007). The wood products industry in Iran. Forest Products Journal, 57(3), 6-13.
Baabou, W., Grunewald, N., Ouellet-Plamondon, C. Gressot, & Galli, A. M. (2017). The Ecological Footprint of Mediterranean cities: Awareness creation and policy implications. Journal of Environmental Science & Policy, 69, 94-104.
Bi, M., Yao, C., Xie, G., Liu, J., & Qin, K. (2021). Improvement and application of the three-dimensional ecological footprint model. Journal of Ecological Indicators, 125, 107480.
Chen, Y., Lu, H., Yan, P., Yang, Y., Li, J., & Xia, J. (2021). Analysis of water–carbon–ecological footprints and resource–environment pressure in the Triangle of Central China. Journal of Ecological Indicators, 125, 107448.
Daliri, H., & Mehragan, N. (2016). Measuring the Sustainability of Development in the Provinces of Iran Based on the Ecological Footprint Index. Journal of Economics and Regional Development, 23(11), 3-47. [In Persian]
Detailed results of the census of apiaries in the country (2018). [In Persian]
Energy balance sheet (2016). Office of Planning and Macroeconomics of Electricity and Energy. [In Persian]
Esmaeilzadeh, H., Barari, M., Rahmati, A., & Kalantari, M. (2016). Ecological footprint index in measuring the sustainability of urban development (Case Study: Sari city). Journal of Environment, 1(57), 33-47. [In Persian]
Galli, A., Moore, D., Brooks, N., Iha, K., & Cranston, G. (2015). Mediterranean ecological footprint trends, Global Footprint Network. www.footprintnetwork.org.
Ghaeimi Rad, T., & Hataminezhad, H. (2018). Assessing the ecological footprint of Lahijan transport. Quarterly of Geography (Regional Planning), 8(2), 69-80. [In Persian]
Global Footprint Network. (n.d.). Has humanity's ecological footprint reached its peak? www.footprintnetwork.org/has_humanitys_ecological_footprint_reached_its_peak/.
Guo, J., Ren, J., Huang, X., He, G., Shi, Y., & Zhou, H. (2020). The Dynamic Evolution of the Ecological Footprint and Ecological Capacity of Qinghai Province. Journal of Sustainability, 12(3065), 1-26.
http://cityengineer.ir/wp-content/uploads/2016/04/railway-chapter-2-93.pdf. [In Persian]
http://eberronunlimited.wikidot.com/list-of-materials-used-for-construction.
http://www.agriis.ir. [In Persian]
http://www.engineerassistant.ir/Downloads/IranCode178.pdf.
http://www.fao.org/3/j5604e/j5604e.htm.
http://www.intracen.org/Retail-cotton-consumption/.
http://www.suoe.ir. [In Persian]
https://tobaccoatlas.org/topic/consumption/.
https://www.chap.sch.ir. [In Persian]
https://www.tinn.ir. [In Persian]
Lenzen, M., & Murray, S. (2003). The Ecological Footprint – Issues and Trends. The University of Sydney, 27 pages.
Liu, L., & Lei, Y. (2018). An accurate ecological footprint analysis and prediction for Beijing based on SVM model. Journal of Ecological Informatics, 44, 33-42.
Livestock system of the country. (2007). Volume I, Ministry of Agriculture-Jihad, Deputy Minister of Livestock.
Mannan, S. (2012). Lees' Loss Prevention in the Process Industries: Hazard Identification Assessment and Control. 4th Edition, Volume 1, Butterworth – Heinemann Publication, ELSEVIER, Oxford.
Mehragan, N., & Daliri, H. (2015). Measuring sustainable development in the Southern provinces of Caspian Sea using the ecological footprint indicator. Journal of Geographical planning of space quarterly journal, 5(17), 151-168. [In Persian]
Phumalee, U., Phongkhieo, N., T. Emphandhu, D., & Bejranonda, S. (2018). Touristic ecological footprint in Mu Ko Surin National Park. Journal of Social Sciences, 39, 1-8.
Razavian, M. T. (2002). Urban land use planning. 1st edition, Monshi Publication, Tehran. [In Persian]
Safavi, Y. (2002). Introduction to Military Geography. Journal of Sepehr, 11(43), 7-9. [In Persian]
Soltani, R., & Anzaeei, E. (2018). The evaluation of environmental sustainable development in rice rural settlements, The case study: rural settlements of Neka county. Journal of Regional Planning, 8(32), 23-36. [In Persian]
Statistical Yearbook of Khuzestan Province (2016). [In Persian]
Steffen, M. (2000). Moisture and Wood-Frame Buildings. Canadian Wood Council, www.durable-wood.com.
Territorial planning Studies of Khuzestan Province (2014). [In Persian]
Tsuchiya, K., Iha, K., Murthy, A., Lin, D., Altiok, S., Rupprecht, C., Kiyono, H., & McGreevy, S. (2021). Decentralization & local food: Japan's regional Ecological Footprints indicate localized sustainability strategies. Journal of Cleaner Production, 292, 126043.
Wackernagel, M. (1998). Ecological Footprint and Approprited Carrying Capacity: a Tool for Planning Toward Sustainability. Thesis of Doctor of Philosophy, The University of British Colombia.
Wallace, B. (2006). The Changing Village Environment in Southeast Asia: Applied Anthropology and Environmental Reclamation in the Northern Philippines. 1st Edition, Published in USA and Canada by Routledge.
Wei, Y., Huang, C., T.I. Lam, P., & Yuan, Z. (2015). Sustainable urban development: A review on urban carrying capacity assessment. Journal of Habitat International, 46, 64-71.
(2017). Market for Australian wool (pdf). Retrieved from www.woolwise.com›wp-content›uploads›2017/05›05.1-Market for Australian wool (pdf).
Ziyaei, M., Ziyaei, E., & Ahmadi, S. (2017). Determine the Carrying Capacity and Ecological Footprint in the Destinations of Nature Walking (Case Study: Zarivar Lake). Geography and Territorial Spatial Arrangement, 7(25), 39-56. [In Persian]
_||_
