ارزیابی رابطه توسعه گردشگری پایدار شهری با توان اکولوژیک (مطالعه موردی: منطقه 22 کلان شهر تهران)
الموضوعات :
حمید کریمی
1
,
آزاده اربابی سبزواری
2
,
فاطمه ادیبی سعدی نژاد
3
,
مریم رستم پیشه
4
1 -
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
3 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
4 - استادیار، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی ، دانشگاه آزاد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران.
الکلمات المفتاحية: توسعه, گردشگری, گردشگری پایدار, توان اکولوژیک, منطقه 22 تهران,
ملخص المقالة :
گردشگری پایدار شهری یک مفهوم کلیدی است که در سال‌های اخیر در حوزه توسعه شهری رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این مفهوم تأکید بر استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست را در کنار توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. توسعه گردشگری پایدار شهری، از یک‌سو بهبود کیفیت زندگی شهروندان، جذب گردشگران و افزایش درآمد شهری را هدف می‌گیرد و از سوی دیگر، محیط‌زیست را در تداوم و ارتقای پایداری بهره‌برداری گردشگری حفظ می‌کند. این پژوهش با هدف ارزیابی رابطه تأثیر توسعه گردشگری پایدار شهری با تأکید بر توان اکولوژیک در منطقه 22 کلان¬شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 383 نفر از ساکنان منطقه 22 کلان¬شهر تهران می‌باشند. روش نمونه¬گيري به¬صورت تصادفي ساده و حجم جامعه آماری با مدل کوکران با سطح خطای 5 درصد 383 نفر انتخاب گردیده است. تمام مؤلفه‌های توان اکولوژیک در رابطه با گردشگری (حفظ منابع طبیعی، توازن اجتماعی، اقتصاد، حفاظت و بازسازی فرهنگ) معني¬دار هستند. اين شاخص¬ها داراي همبستگي قوي با متغير وابسته (توسعه گردشگری پایدار شهری) مي¬باشند. مؤلفه‌های وارد شده بر مدل به ميزان 1/95 درصد از تغييرات مؤلفه‌های (توسعه گردشگری پایدار شهری) را تبيين مي¬کنند. مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی بيشترين تأثیر را در راستای ارتقای توسعه گردشگری پایدار شهری منطقه 22 کلان¬شهر تهران داشته¬اند، به‌طوری که يک واحد تغيير در انحراف مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی به ترتيب 610/0 و 574/0 واحد تغيير در توسعه گردشگری پایدار شهری ايجاد خواهند کرد.
اکبری، مجید. (1401). ارائه الگوی زیست‌پذیری منطقه 22 کلان‌شهر تهران با رویکرد شهر انسانی، رساله دکتری، رشته جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر اسماعیل علی اکبری، دانشکده علوم اجتماعی، تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور.
تقوایی، زینب، متولی، صدرالدین، جانباز قبادی، غلامرضا، و عظیمی آملی، جلال. (1402). تحلیلی بر فضاهای سبز شهری بمنظور توسعه پایدار گردشگری شهری با تاکید بر بعد زیست محیطی (مطالعه موردی: شهر نور). فصلنامه پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، 14(53)، 33-14.
حجازی، سید اسدالله، و جوادی، مهدی. (1399). ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه گردشگری با بهره¬گیری از مدل تلفیقی(AHP-TOPSIS) نمونه موردی شهرستان سرعین .فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 12(3)، 40-17.
حق زاد آمنه، عظیمی یوشانلوئی ایرج، رمضانی پور، و بزرگمهر کیا، مهرداد. (1399). پیامدهای منفی توسعه گردشگری شهری در منطقه ۲۲ تهران از دیدگاه شهروندان و کارشناسان. برنامه‌ریزی و آمایش فضا. ۲۴ (۲)، ۱۷۱-۱۹۹.
حقی، محمدرضا، و حیدرزاده، احسان. (1401). عوامل پیشران در تحقق گردشگری پایدار شهری با رویکرد اکوتوریسم (نمونه موردی: شهر خوانسار). فصلنامه گردشگری و توسعه، 11(2)، 36-19.
شمسی پور، علی اکبر، رضوانی، محمدرضا، حسین پور، سمیرا. (1392). ارزیابی و تحلیل توان اکولوژیک در جهت توسعه ی گردشگری با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه¬ای(ANP) (مطالعه¬ی موردی: ناحیه¬ی غرب فارس. برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، 2(4)، 201-181.
عنابستانی، علی اکبر، نوری زمان آبادی، هدایت الله، و ملانوروزی، معصومه. (1399). ارزیابی توان اکولوژیک با هدف توسعه گردشگری پایدار با بهره گیری از روش¬های WLC و فازی در محیط -GIS مطالعه موردی: شهرستان نیشابور. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی سپهر، 29(115)، 177-161.
قهرمان، ناصر، سید میرزایی، سید محمد، و ازکیا، مصطفی. (1402). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری پایدار در شهر مراغه براساس تکنیک سوات. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 16(42)، 229-240
References
Anabestani, A. A., Noori Zamanabadi, H., & Mollanorozi, M. (2020). Ecological capability evaluation with the aim of developing sustainable rural tourism using WLC and Fuzzy methods in GIS environment - Case study: Neyshabur County. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 29(115), 161-177. (in Persian)
Chang, C.-L., McAleer, M., & Ramos, V. (2020). A Charter for Sustainable Tourism after COVID-19. Sustainability, 12, 3671. (in Persian)
Cheng, Y., Zhu, K., Zhou, Q., El Archi, Y., Kabil, M., Remenyik, B., & Dávid, LD. (2023).Tourism Ecological Efficiency and Sustainable Development in the Hanjiang River Basin: A Super-Efficiency Slacks-Based Measure Model Study. Sustainability, 15(7):6159.
Clarke, J. (1997). A Framework of Approaches to Sustainable Tourism. J. Sustain. Tour, 5, 224–233.
Dans, E. P., & Gonzalez, P. A. (2019). Sustainable tourism and social value at World Heritage Sites: Towards a conservation plan for Altamira, Spain. Annals of Tourism Research, 74, 68-80.
Della Corte, V.; Del Gaudio, G.; Sepe, F., & Sciarelli, F. (2019). Sustainable Tourism in the Open Innovation Realm: A Bibliometric Analysis. Sustainability, 11, 6114.
Dwyer, Ed., Mistilis, R., & Scott, L, D, N, C, N. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism Management, 30(1), 63-74.
Ghahreman, N., Seyyed Mirzaie, S. M., & Azkia, M. (2023). Planning for Sustainable Tourism Development in Maragheh City Based on SWOT Technique. Armanshahr Architecture & Urban Development, 16(42), 229-240. (in Persian)
Godil, D. I., Sharif, A., Rafique, S., & Jermsittiparsert, K. (2020). The Asymmetric Effect of Tourism, Financial Development, and Globalization on Ecological Footprint in Turkey. Environ. Sci. Pollut. Res, 27, 40109–40120.
Guaita Martínez, J. M., Martín Martín, J. M., & Salinas Fernández, J. A. (2019). Mogorrón-Guerrero, H. An Analysis of the Stability of Rural Tourism as a Desired Condition for Sustainable Tourism. J. Bus. Res, 100, 165–174.
Guo, Y.; Jiang, J.; Li, S. A Sustainable Tourism Policy Research Review. Sustainability 2019, 11, 3187.
Haghi, M. R., & heidarzadeh, E. (2022). Factors driving the realization of sustainable urban tourism with ecotourism approach, Case study: Khansar city. Journal of Tourism and Development, 11(2), 19-36. (in Persian)
Haghzad, A., Azimi Youshanloui, I., Ramezanipour, M., & Bozorgmehr, K. (2020). Negative consequences of Urban Tourism Development in District 22 of Tehran from the Viewpoint of Citizens and Experts. MJSP, 24 (2), 171-199. (in Persian)
Han, H. (2021). Consumer Behavior and Environmental Sustainability in Tourism and Hospitality: A Review of Theories, Concepts, and Latest Research. J. Sustain. Tour, 29, 1021–1042.
Hejazi, S. A., & Javadi, M. (2019). Evaluation of the ecological potential of tourism development using the combined model (AHP-TOPSIS) of the case of Sarein city. New attitudes in human geography, 12(3), 17-40.
Higgins-Desbiolles, F. (2021). The “War over Tourism”: Challenges to Sustainable Tourism in the Tourism Academy after COVID-19. J. Sustain. Tour, 29, 551–569.
Kim, S., Whitford, M., Arcodia, C. (2019). Development of Intangible Cultural Heritage as a Sustainable Tourism Resource: The Intangible Cultural Heritage Practitioners’ Perspectives. J. Herit. Tour.
Kisi, N. (2019). A Strategic Approach to Sustainable Tourism Development Using the A’WOT Hybrid Method: A Case Study of Zonguldak, Turkey. Sustainability, 11(4), 1-19.
Liu, Z. (2003). Sustainable Tourism Development: A Critique. J. Sustain. Tour, 11, 459–475.
Lu, J., & Nepal, S. K. (2009). Sustainable Tourism Research: An Analysis of Papers Published in the Journal of Sustainable Tourism. J. Sustain. Tour, 17, 5–16.
Müller H. (1994). The Thorny Path to Sustainable Tourism Development, J. Sustain. Tour, 2, 131 -136.
Nematpour, M., & Faraji, A. (2019). Structural analysis of the tourism impacts in the form of future study in developing countries (case study: Iran). Journal of Tourism Futures, 5(3), 259-282. (in Persian)
Pan, S. Y., Gao, M., Kim, H., Shah, K. J., Pei, S. L., & Chiang, P. C. (2018). Advances and challenges in sustainable tourism toward a green economy. Science of the Total Environment, 635, 452-469.
Rasoolimanesh, S. M., Ramakrishna, S., Hall, C. M., Esfandiar, K., & Seyfi, S. (2020). A Systematic Scoping Review of Sustainable Tourism Indicators in Relation to the Sustainable Development Goals. J. Sustain. Tour, 1–21.
Shahzad, S. J. H., Shahbaz, M., Ferrer, R., & Kumar, R. R. (2017). Tourism-led growth hypothesis in the top ten tourist destinations: New evidence using the,quantile-on-quantile approach. Tourism Management, 60, 223-232.
Shamsipour, A. A., Rezvani, M. R., & Hosein pour, S. (2013). Assessment of ecological potential for tourism development using Analytic Network process (Case study: The west of Fars province). Journal of Tourism Planning and Development, 2(4), 181-201. (in Persian)
Sheller, M. (2021). Reconstructing Tourism in the Caribbean: Connecting Pandemic Recovery, Climate Resilience and Sustainable Tourism through Mobility Justice. J. Sustain. Tour, 29, 1436–1449.
Sobaih, A.E.E., Elshaer, I., Hasanein, A. M., & Abdelaziz, A. S. (2021). Responses to COVID-19: The Role of Performance in the Relationship between Small Hospitality Enterprises’ Resilience and Sustainable Tourism Development. Int. J. Hosp. Manag, 94, 102824.
Streimikiene, D., Svagzdiene, B., Jasinskas, E., Simanavicius, A. (2021). Sustainable Tourism Development and Competitiveness: The Systematic Literature Review. Sustain. Dev, 29, 259–271.
Sutrisna, M., Saskara, N., & Ayu, I. (2020). Prospective Analysis of Sustainable Tourism Development in Penglipuran Village as A Tourist Village Role Model in Bali. Technium Social Sciences Journal, 13, 184-198.
taghvaee, Z., Motevalli, S., janbazghobadi, G., & Azimi Amoli, J. (2023). An Analysis of Urban Green Spaces for Sustainable Development of Urban Tourism with Emphasis on Environmental Dimension (Case Study: Shahr Noor), 14(53), 33-46. (in Persian)
UNEP/WTO. (2005). Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers; United Nations Environment Program/World Tourism Organization: Paris, France; Madrid, Spain.
Vu, D. V., Tran, G. N., Nguyen, H. T. T., & Nguyen, C. V. (2020). Factors Affecting Sustainable Tourism Development in Ba Ria-Vung Tau, Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(9), 561-572.
Zhou, Q., Zhu, K., Kang, L., & Dávid, L. D. (2023). Tea Culture Tourism Perception: A Study on the Harmony of Importance and Performance. Sustainability, 15, 2838.
Zhu, K., Zhou, Q., Cheng, Y., Zhang, Y., Li, T., Yan, X., Alimov, A., Farmanov, E., & Dávid, L.D. (2023). Regional Sustainability: Pressures and Responses of Tourism Economy and Ecological Environment in the Yangtze River Basin, China. Front. Ecol. Evol, 11, 168.
