فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بررسی سکونتگاههاي غير رسمی، از ديدگاه زمین شناسی و معضلات اجتماعی – اقتصادی (مطالعه موردی: حریم شهر کرمان)
  علی  سیستانی پور
  سکونتگاه های غیر رسمی حریم شهر کرمان علاوه بر معضلات اجتماعی-اقتصادی که مشترک بین همه سکونتگاه های غیر رسمی است دچار معضلات زمین شناسی هم هستند. سکونتگاه ها در مجاورت گسل ها و فرونشست زمین شکل گرفته و ساکنین آن را تهدید می کنند که باید برای این معضلات راهکار ارائه داد. چکیده کامل

  سکونتگاه های غیر رسمی حریم شهر کرمان علاوه بر معضلات اجتماعی-اقتصادی که مشترک بین همه سکونتگاه های غیر رسمی است دچار معضلات زمین شناسی هم هستند. سکونتگاه ها در مجاورت گسل ها و فرونشست زمین شکل گرفته و ساکنین آن را تهدید می کنند که باید برای این معضلات راهکار ارائه داد. بررسی سکونتگاه های غیر رسمی حریم شهر کرمان از جنبه معضلات زمین شناسی و معضلات اجتماعی-اقتصادی و ارائه راهکار. روش تحقیق این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، توصیفی-تحلیلی است. این مقاله دارای رویکرد کیفی می باشد که از طریق مطالعه موردی و تحلیل اسنادی انجام گرفته است.ئچهار سکونتگاه غیر رسمی در حریم شهر کرمان شکل گرفته است. این سکونتگاه ها شامل شهرک فیروز آباد در حریم شمال شرق کرمان، شهرک صنعتی در حریم جنوب شرق کرمان، شهرک صیاد شیرازی در حریم شمال غرب کرمان و شهرک الله آباد در حریم جنوب شرق کرمان می باشند. مشخص گردید این سکونتگاه ها در مجاورت گسل ها و مناطق با فرونشست زمین ایجاد شده اند که تهدیدی است برای ساختمان های نا مقاوم. عمده ساکنان این سکونتگاه ها به علت مشکلات اقتصادی منطقه در این سکونتگاه ها سکنی گزیدند و به علت نظارت کم دستگاه های نظارتی دچار آسیب های اجتماعی شده اند. سکونتگاه های غیر رسمی حریم شهر کرمان در معرض تهدید معضلات گسل، فرونشست زمین و همچنین معضلات اقتصادی-اجتماعی هستند. چند راهکار جهت عدم شکل گیری و گسترش سکونتگاه های غیر رسمی در حریم شهر کرمان ارائه گردید. -انتقال ساکنین این سکونتگاه ها به سکونتگاه های دیگر یا استحکام سازی این سکونتگاه ها. -نظارت قوی و مداوم مسئولین ذیربط در جلوگیری از شکل گیری و گسترش سکونتگاه های غیر رسمی. -ایجاد کمربند سبز در حریم شهر کرمان. -برطرف کردن مشکلات اقتصادی منطقه به ویژه مرتبط با کشاورزی. -نظارت بیشتر جهت جلوگیری از ایجاد بزهکاری های اجتماعی در این سکونتگاه ها. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - ارزیابی تاثیرات اقتصاد رانتی بر گسترش حاشیه نشینی کلانشهر تهران (مطالعه موردی: منطقه 19 شهر تهران)
  سیدمجتبی نجاتی مجیدولی  شریعت پناهی تهمینه دانیالی
  درحال حاضر وجود رانت های اقتصادی در حوزه مسکن وزمین ، نواحی شهری وروستایی اطراف کلاان شهر ها را با چالش های جدی مواجه کرده است . در واقع گروه های رانتی بدون انکه سرمایه گذاری اجتماعی ویا فعالیت مولد داشته باشند از انواع درآمدهای وابسته از فروش مواهب ومنابع طبیعی بهره م چکیده کامل

  درحال حاضر وجود رانت های اقتصادی در حوزه مسکن وزمین ، نواحی شهری وروستایی اطراف کلاان شهر ها را با چالش های جدی مواجه کرده است . در واقع گروه های رانتی بدون انکه سرمایه گذاری اجتماعی ویا فعالیت مولد داشته باشند از انواع درآمدهای وابسته از فروش مواهب ومنابع طبیعی بهره می برند. این پژوهش در جهت ارزیابی تاثیرات اقتصاد رانتی بر گسترش حاشیه نشینی در منطقه 19 کلانشهر تهران صورت گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر 35 نفر از کارشناسان، خبرگان و صاحب نظران حوزه¬های برنامه¬ریزی روستایی، برنامه¬ریزی شهری، شهرسازی، جامعه شناسی و علوم اقتصادی می¬باشد. جهت تحلیل داده¬ها و اطلاعات به دست آمده از آزمون میانگین و آزمون دو جمله ای در نرم افزار spss استفاده گردیده است. یافته¬ها نشان داد که در زمینه عوامل موثر اقتصاد رانتی و نقش آن در شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی منطقه 19 تهران، افزایش سرمایه و نقدینگی برای سوداگرایان و مدیران سودجو، وجود امکانات لازم برای کارآفرینی خرد و فردی برای مسئولین و ذی نفعان، نقص طرح های شهری بورس بازی زمین بیشترین تاثیرات را در این زمینه ایفا می¬کنند. بر اساس یافته¬ها عواملی نظیر افزایش بورس بازی زمین، ناکارآمدی قوانین با گذر زمان در خصوص ساخت مساکن شبانه و گسترش سکونتگاه¬های غیررسمی، وجود مدیریت کلیشه¬ای، شفاف نبودن بحث جرایم که موجب تفاسیر متعدد از طرف سودجویان می¬گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بررسی وضعیت آسیب پذیری شهرها به جزایر حرارتی (مطالعه موردی: تهران و ورامین)
  حسن جعفری سیریزی مجتبی جعفری سیریزی لیلا حسینجانی سیده الهام داوری
  جزایرحرارتی شهری (UHI) منعکس کننده مقدار تفاوت مشاهده درجه حرارت بین شهرستان‌ها و مناطق اطراف خود هستند. شناسایی پدیده جزیره حرارتی در دو شهرستان، تهران با یک پس زمینه کسب و کار صنعتی و ورامین در حال رشد با پس زمینه‌های کشاورزی است. هدف شناسایی آسیب¬پذیری جامعه به اثرات چکیده کامل

  جزایرحرارتی شهری (UHI) منعکس کننده مقدار تفاوت مشاهده درجه حرارت بین شهرستان‌ها و مناطق اطراف خود هستند. شناسایی پدیده جزیره حرارتی در دو شهرستان، تهران با یک پس زمینه کسب و کار صنعتی و ورامین در حال رشد با پس زمینه‌های کشاورزی است. هدف شناسایی آسیب¬پذیری جامعه به اثرات جزیره حرارتی و تلاش در جهت سازگاری جامعه مربوط به جزیره حرارتی است. پژوهش حاضر، از ترکیب روش‌های تحقیق کمّی و کیفی بهره گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS EXCEL, ENVI, و ARCGIS انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ساختارمند بر اساس شاخص LVI و با توجه به ویژگی‌های مناطق مورد مطالعه است. روایی پرسشنامه به کمک پانل متخصصین تأیید و پایایی پرسش‌نامه حاضر ازروش آلفای کرونباخ استفاده گردید. جامعه آماری شامل 99 سرپرست خانوار در سه منطقه در تهران و دو منطقه در ورامین می‌باشد. نتایج نشان داد، تهران آسیب پذیری بیشتری نسبت به ورامین دارد. بخش اول این پژوهش به بررسی و شناسایی جزیره حرارتی شهری اختصاص دارد که با استفاده از داده‌های اندازه گیری میدانی دما و تصاویر ماهواره‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد که تجمع حرارت شهری در هر دو شهرستان وجود دارد، اما تهران شدت بییشتری دارد. جزیره حرارتی در در تهران نسبت به ورامین در روزهای صاف و افتابی کاملا مشخص بود. در روزهای ابری اختلاف دما بین مناطق کم بود و هم چنین در روزهای همراه با وزش باد تهران دمای شبانه بیشتری نسبت به ورامین داشت که این دمای بالا در ارتباط به تراکم بالا و گستردگی بیشتر این شهر است. بخش دوم این پژوهش براساس شاخص LVI به ارزیابی آسیب¬پذیری جزیره حرارتی شهری پرداخته شده است. سطح متوسط آسیب¬پذیری در ورامین به دلیل پایین بودن سطح آگاهی جامعه از تغییرات دما و اثرات آن است اما نشانه‌ای از سازگاری وجود داشت که در قالب سازگاری طبیعی است. ورامین هم چنین در زمینه تعامل و روابط وضعیت بهتری نسبت به تهران دارد. تهران با افزایش دما و هم چنین سطح سازگاری پایین مواجه است که از دلایل آن تراکم شهری است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - تبیین پیامدهای اجتماعی ناشی از رشد محلات اسکان غیررسمی در اسلامشهر
  زهرا   کرمی جوزانی علی نوری کرمانی دکتر آزیتا رجبی
  امروزه یکی از چالش‌های عمده ناپایدار کننده شهری، گونه‌ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسم به اسکان غیررسمی یا حاشیه‌نشینی است. یکی از بارزترین نمود‌های رشد سریع شهرنشینی، شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران است که به نمادی از فقر ش چکیده کامل

  امروزه یکی از چالش‌های عمده ناپایدار کننده شهری، گونه‌ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسم به اسکان غیررسمی یا حاشیه‌نشینی است. یکی از بارزترین نمود‌های رشد سریع شهرنشینی، شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران است که به نمادی از فقر شهری بدل شده است. این پژوهش در جهت بررسی شاخص‌ها و ابعاد پیامدهای اجتماعی ناشی از رشد محلات اسکان غیر‌رسمی در اسلامشهر و ارائه‌ی الگویی جهت کنترل و رفع آن‌ها تحقیق حاضر صورت گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضرشامل متخصصین و مدیران فعال در حوزه مدیریت شهری در اسلامشهر می‌باشند. یافته¬ها حاکی از آن بود که بین رشد محلات اسکان غیررسمی بر پیامدهای اجتماعی ناشی از رشد محلات اسکان غیر‌رسمی دارای تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری دارد. همچنین چون ضریب همبستگی(ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 75/0 شده است، پس می‌توان نتیجه گرفت که رشد محلات اسکان غیررسمی بر پیامدهای اجتماعی ناشی از رشد محلات اسکان غیر‌رسمی دارای تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری است و شدت این تأثیر(75/0) می‌باشد. بر اساس نتایج همبستگی کانونی، شاخص مسائل اقتصادی با میزان تأثیرگذاری 35%، بر مجموع متغیر‌های دیگر، در جایگاه نخست قرار گرفته است. در ضمن بر اساس تحلیل¬ها، بیشترین میزان همبستگی در شاخص‌ها، میان مسائل بهداشتی و سلامت و بعد امکانات رفاهی و اوقات فراغت در محلات اسکان غیررسمی اسلامشهر دیده می‌شود. نکات برجسته: • وضعیت محلات اسکان غیررسمی در اسلامشهر تا نیل به وضعیت مطلوب راه نسبتا زیادی دارد و این جز با تلاش¬های نهادهای حاکمیتی مانند شهرداری و سازمان‌های مربوطه و شهروندان امکان پذیر نخواهد بود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - سنجش زیست پذیری شهری در بافت های تاریخی (نمونه: محله باباطاهر خرم‌آباد)
  سمیه تیموری
  افزایش سریع شهرنشینی، چشم اندازهای متنوعی ازجمله نابرابری خدمات و امکانات، افت کیفیت زندگی، فرسودگی و زوال محلات را به دنبال داشته است. این امر منجر به توجه طراحان و برنامه ریزان شهری بر روی بهبود کیفیت زندگی شده که این مفهوم را تحت عنوان زیست پذیری شهری ذکر می کنند. ب چکیده کامل

  افزایش سریع شهرنشینی، چشم اندازهای متنوعی ازجمله نابرابری خدمات و امکانات، افت کیفیت زندگی، فرسودگی و زوال محلات را به دنبال داشته است. این امر منجر به توجه طراحان و برنامه ریزان شهری بر روی بهبود کیفیت زندگی شده که این مفهوم را تحت عنوان زیست پذیری شهری ذکر می کنند. بافت قديمي و كهن شهرها به‌ واسطه‌ی قدمت تاريخي، عناصر باارزش تاريخي، موقعيت مناسب ارتباطي، قرارگيري بازار اصلي شهر و قلب تپنده ي اقتصادي آن داراي جايگاه منحصربه‌فردی در ساختار فضايي-كاركردي شهر مي باشد. شهر خرم‌آباد به‌عنوان مرکز استان لرستان از مشکلات بافت فرسوده در بخش مرکزی رنج می برد. یکی از قدیمی ترین محله های شهر خرم آباد که در مرکز شهر واقع‌ شده است و مهم‌ترین بافت فرسوده شهر است، محله درب باباطاهر می باشد که به علت تجمع بیش‌ازحد فعالیت ها و جمعیت در آن باعث افت کيفيت محیطی، کاهش سرزندگي، تحمل‌ناپذیری زندگی شهری، زوال فيزيکي، کالبدي و کارکردي و در یک‌کلام افت زيست پذيري شهری در این بخش از شهر شده است. هدف اصلی این پژوهش سنجش و ارزیابی زیست پذیری در بافت فرسوده محله درب باباطاهر جهت ارتقا زيست پذيري این بافت تاریخی است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع تحقیقات پژوهشی-کاربردی است. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده اند که برای سنجش روایی آن ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و پایایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تائید شد که 0/851 به‌دست‌آمده است که نشان می دهد پایایی پرسش‌نامه‌ها در سطح قابل قبولی است. در مرحله نهایی با استفاده از آزمون تی تست و فیشر به تحلیل داده ها پرداخته شده و در میان مؤلفه‌های مؤثر بر زیست پذیری بعد خدمات شهری با مقدار میانگین 134.26 و بعد تاریخی با مقدار میانگین 69.93 به ترتیب بدترین و بهترین ابعاد زیست پذیری محله تشخیص داده شده اند. بااین‌حال می توان چنین تحلیل کرد که این محله بااینکه مهم ترین محله تاریخی شهر محسوب می شود و در مرکز شهر واقع‌ شده است، استانداردهای مطلوب زندگی و میزان زیست پذیری آن در سطحی بسیار ضعیف است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - ارزیابی رابطه توسعه گردشگری پایدار شهری با توان اکولوژیک (مطالعه موردی: منطقه 22 کلان شهر تهران)
  حمید  کریمی آزاده  اربابی سبزواری فاطمه ادیبی سعدی نژاد مریم رستم پیشه
  گردشگری پایدار شهری یک مفهوم کلیدی است که در سال‌های اخیر در حوزه توسعه شهری رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این مفهوم تأکید بر استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست را در کنار توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. توسعه گردشگری پایدار شهری، از یک‌سو بهبود کیفیت ز چکیده کامل

  گردشگری پایدار شهری یک مفهوم کلیدی است که در سال‌های اخیر در حوزه توسعه شهری رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این مفهوم تأکید بر استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست را در کنار توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. توسعه گردشگری پایدار شهری، از یک‌سو بهبود کیفیت زندگی شهروندان، جذب گردشگران و افزایش درآمد شهری را هدف می‌گیرد و از سوی دیگر، محیط‌زیست را در تداوم و ارتقای پایداری بهره‌برداری گردشگری حفظ می‌کند. این پژوهش با هدف ارزیابی رابطه تأثیر توسعه گردشگری پایدار شهری با تأکید بر توان اکولوژیک در منطقه 22 کلان¬شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 383 نفر از ساکنان منطقه 22 کلان¬شهر تهران می‌باشند. روش نمونه¬گيري به¬صورت تصادفي ساده و حجم جامعه آماری با مدل کوکران با سطح خطای 5 درصد 383 نفر انتخاب گردیده است. تمام مؤلفه‌های توان اکولوژیک در رابطه با گردشگری (حفظ منابع طبیعی، توازن اجتماعی، اقتصاد، حفاظت و بازسازی فرهنگ) معني¬دار هستند. اين شاخص¬ها داراي همبستگي قوي با متغير وابسته (توسعه گردشگری پایدار شهری) مي¬باشند. مؤلفه‌های وارد شده بر مدل به ميزان 1/95 درصد از تغييرات مؤلفه‌های (توسعه گردشگری پایدار شهری) را تبيين مي¬کنند. مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی بيشترين تأثیر را در راستای ارتقای توسعه گردشگری پایدار شهری منطقه 22 کلان¬شهر تهران داشته¬اند، به‌طوری که يک واحد تغيير در انحراف مؤلفه‌های زیست‌محیطی و مدیریت و برنامه¬ریزی به ترتيب 610/0 و 574/0 واحد تغيير در توسعه گردشگری پایدار شهری ايجاد خواهند کرد. پرونده مقاله