شناخت استانداردهای برنامه ریزی فضاهای سبز و مکانیابی آن ها در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها (مورد مطالعه: شهر تبریز)
الموضوعات :
رضا جهان بین
1
(دانش اموخته دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران *(مسوول مکاتبات))
پخشان خضر نژاد
2
(دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز)
تاريخ الإرسال : 03 الأحد , شعبان, 1435
تاريخ التأكيد : 04 الثلاثاء , ربيع الأول, 1437
تاريخ الإصدار : 20 الثلاثاء , ذو القعدة, 1440
الکلمات المفتاحية:
شهر تبریز,
استانداردها,
شهرها,
بازدهی اکولوژیک,
برنامه‌ریزی فضای سبز,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: پیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضاهای سبز شهری، باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز مشخص شود. از اصول بسیار مهم دانش شهرسازی، پرداختن به کاربری ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مکانیابی آن هاست. آلودگی های هوا، صوتی و بصری ارمغان زندگی شهرنشینی است که امروزه جوامع بشری با آن دست به گریبانند. به همین جهت پرداختن به کاربری فضای سبز بعنوان تلطیف کننده هوا و سامان دهنده فضا، در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها ضروری به نظر می رسد. هدف از مقاله حاضر، شناخت معیارهای برنامه ریزی فضای سبز و مکانیابی مطلوب آن هاست که دستاورد آن ارائه راهکارهایی به منظور عملیاتی نمودن [i]اصول کلی توسعه فضای سبز است به طوری که قابل تعمیم به موارد مشابه باشد.
روش بررسی: الگوی تحقیق حاضر بنیادی- کاربردی و روش بررسی و تبیین موضوع، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و اسنادی(مراجعه به کتابخانه ها و منابع اسنادی موجود، مراکز علمی- تحقیقاتی و دستگاه های اجرایی مرتبط) بهره گرفته شده است. تحلیل داده ها عمدتاً مبتنی بر روش تحلیل کیفی و نیز بهره گیری از نرم افزار ARC/GIS بوده است.
یافته ها: یافته های این پژوهش بیانگر آن است که هیچ کدام از سرانه های موجود در شهر تبریز از دیدگاه شهرسازی و از دیدگاه زیست محیطی، با استانداردها، هماهنگی ندارند. از دیدگاه شهرسازی، در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر(جامع)، سرانه ای در حدود 15 مترمربع برای هر نفر پیشنهاد شده که این سرانه در وضع موجود برای شهر تبریز برابر با 69/1 می باشد. از دیدگاه زیست محیطی نیز در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر، بین 15- 50 مترمربع برای هر نفر بوده و سرانه شهر در وضع موجود برابر با 69/11 مترمربع محاسبه شده است.
بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در شهر تبریز معیارها و اصول توسعه و برنامه ریزی فضای سبز و معیارهای مکانیابی آن ها از جمله؛ سرانه ها در سایر محلات، معیارهای محیطی و اکولوژیک و معیارهای مکانی از قبیل مرکزیت، سلسله مراتب و دسترسی، رعایت نشده است. بنابراین وضعیت کاربری فضای سبز وضع موجود شهر تبریز با پیشنهادات طرح جامع و تفصیلی و با استانداردهای ملی و بین المللی مطابقت ندارد و همچنین عدم توزیع بهینه آن در سطح شهر کاملا مشهود است.در این میان محاسبه سطح مناسب فضای سبز و پراکنش متعادل آن در شهر، کلید موضوع است تا بدین طریق فرایند دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهر میسر گردد.
المصادر:
Reference
Moawad, S, Tabibian, M. 2018. Analysis of Attitudes and Use of Urban Ecology Science in Urban Planning with Concentration on National to Local Plans, Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 20, No. 2, pp. 170 -189(In Persian).
Ministry of the Interior. 2008. Urban and Rural Management Department, Abbas Saeedi, Publications of the Organization of Municipalities and Villages of the Country. Tehran (In Persian).
Esmaili, A. 2002. Investigating and analyzing the use of green spaces (urban parks) from the urban planning perspective", MA in urban planning, Faculty of Arts. Tarbiat Modarres University (In Persian).
Sukenchi, K, Behroozfar, S. 2001. Guide to Green Space Comprehensive plan, Technical Office of the Ministry of Interior.Tehran (In Persian).
Mason, R. J. 2011. Ecoregional Planning Retreat or Reinvention? Journal of Planning Literature, Vol. 26(4), pp. 405-419.
Daniels, T. L. 2009. A trail across time: American environmental planning from city beautiful to sustainability. Journal of the American Planning Association, Vol. 75(2), pp. 178-192.
Beatley T. 2000. Green urbanism. Island, Washington, DC
Gosling, D. Barry M. 1984.Concepts of urban design, Martins press.
Saidnia, A. 2004. Urban green space, green municipality book: Publications Center for Urban Studies and Planning, Ministry of Interior, Vol.9, Chapter One. Tehran (In Persian).
Khansefid, M. 2011.Urban Green Space Planning Principles, First Edition, Organization of Municipalities and Government Departments, Tehran (In Persian).
Oh, K. Jeong, S. 2007. Assessing The Spatial Distribution of Urban Parks Using GIS, Landscape and Urban Planning, Vol.82.pp 25-32.
Piremore, J. 1994. Urban spaces - management design and implementation, translation by Rezaie, Hossein et al., General Directorate of Public Relations and the International Municipality., Tehran (In Persian).
The Ministry of the Interior. 1990.Attitudes to the Pattern of Urban Planning in Iran. Center for Urban Studies and Planning.Tehran(In Persian).
Chehzad, R. 1992. Survey of Green Space Use in Tabriz city, Bachelor thesis of Urban Planning, Faculty of Humanities, Tabriz University. Tabriz (In Persian).
Heidari Chineh, R. 1999.The Status and Importance of Green Space Use in Urban Planning, MA in Geography and Urban Planning, Faculty of Humanities, Tabriz University. Tabriz (In Persian).
Habibi, S. M, Masayeli, S.1999 Urban Uses Per Capita, Land and Housing Studies Office, National Land and Housing Organization, Ministry of Housing and Urban Development. Tehran (In Persian).
HosseinZadehDelir, K. 1998.Nature Park Design and Green Belt of Tabriz, General Directorate of Environmental Protection of East Azerbaijan Province (In Persian)
Pourmohammadi, M.R. 1995.Need for land for development, Journal of the Faculty of Humanities and Social Sciences of Tabriz University (In Persian).
Tabatabaee Nejad, M. 1998.The role of urban parks in sustainable development of cities, Tehran city, MA in geography and urban planning, Faculty of Humanities, Tabriz University (In Persian).
Habibi, S. M .1996. urban development, Realities and Imaginations, Compilation by François Schweis, Tehran University Press. Tehran (In Persian).
Hosseini, S.A. 2001.Assessment of Educational Uses in Tehran and Providing Appropriate Patterns, MA in Urban Planning, Faculty of Arts, Tarbiat Modares University (In Persian).
Statistical Center of Iran.2006. Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
23- Statistical Center of Iran. 2011.Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
Statistical Center of Iran.2016. Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
Organization of Parks and Green Space of Tabriz Municipality. 2001. Public Relations Office and Planning Office (In Persian).
_||_
Reference
Moawad, S, Tabibian, M. 2018. Analysis of Attitudes and Use of Urban Ecology Science in Urban Planning with Concentration on National to Local Plans, Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 20, No. 2, pp. 170 -189(In Persian).
Ministry of the Interior. 2008. Urban and Rural Management Department, Abbas Saeedi, Publications of the Organization of Municipalities and Villages of the Country. Tehran (In Persian).
Esmaili, A. 2002. Investigating and analyzing the use of green spaces (urban parks) from the urban planning perspective", MA in urban planning, Faculty of Arts. Tarbiat Modarres University (In Persian).
Sukenchi, K, Behroozfar, S. 2001. Guide to Green Space Comprehensive plan, Technical Office of the Ministry of Interior.Tehran (In Persian).
Mason, R. J. 2011. Ecoregional Planning Retreat or Reinvention? Journal of Planning Literature, Vol. 26(4), pp. 405-419.
Daniels, T. L. 2009. A trail across time: American environmental planning from city beautiful to sustainability. Journal of the American Planning Association, Vol. 75(2), pp. 178-192.
Beatley T. 2000. Green urbanism. Island, Washington, DC
Gosling, D. Barry M. 1984.Concepts of urban design, Martins press.
Saidnia, A. 2004. Urban green space, green municipality book: Publications Center for Urban Studies and Planning, Ministry of Interior, Vol.9, Chapter One. Tehran (In Persian).
Khansefid, M. 2011.Urban Green Space Planning Principles, First Edition, Organization of Municipalities and Government Departments, Tehran (In Persian).
Oh, K. Jeong, S. 2007. Assessing The Spatial Distribution of Urban Parks Using GIS, Landscape and Urban Planning, Vol.82.pp 25-32.
Piremore, J. 1994. Urban spaces - management design and implementation, translation by Rezaie, Hossein et al., General Directorate of Public Relations and the International Municipality., Tehran (In Persian).
The Ministry of the Interior. 1990.Attitudes to the Pattern of Urban Planning in Iran. Center for Urban Studies and Planning.Tehran(In Persian).
Chehzad, R. 1992. Survey of Green Space Use in Tabriz city, Bachelor thesis of Urban Planning, Faculty of Humanities, Tabriz University. Tabriz (In Persian).
Heidari Chineh, R. 1999.The Status and Importance of Green Space Use in Urban Planning, MA in Geography and Urban Planning, Faculty of Humanities, Tabriz University. Tabriz (In Persian).
Habibi, S. M, Masayeli, S.1999 Urban Uses Per Capita, Land and Housing Studies Office, National Land and Housing Organization, Ministry of Housing and Urban Development. Tehran (In Persian).
HosseinZadehDelir, K. 1998.Nature Park Design and Green Belt of Tabriz, General Directorate of Environmental Protection of East Azerbaijan Province (In Persian)
Pourmohammadi, M.R. 1995.Need for land for development, Journal of the Faculty of Humanities and Social Sciences of Tabriz University (In Persian).
Tabatabaee Nejad, M. 1998.The role of urban parks in sustainable development of cities, Tehran city, MA in geography and urban planning, Faculty of Humanities, Tabriz University (In Persian).
Habibi, S. M .1996. urban development, Realities and Imaginations, Compilation by François Schweis, Tehran University Press. Tehran (In Persian).
Hosseini, S.A. 2001.Assessment of Educational Uses in Tehran and Providing Appropriate Patterns, MA in Urban Planning, Faculty of Arts, Tarbiat Modares University (In Persian).
Statistical Center of Iran.2006. Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
23- Statistical Center of Iran. 2011.Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
Statistical Center of Iran.2016. Statistical Yearbook of East Azarbaijan (In Persian).
Organization of Parks and Green Space of Tabriz Municipality. 2001. Public Relations Office and Planning Office (In Persian).
