The effects of some ecological factors on essential oil yield and composition of Ziziphora clinopodioides Lam.

الموضوعات : مجله گیاهان دارویی

غلام رضا بخشی خانیکی ¹ , فاطمه سفیدکن ² , زینب دهقان ³

1 - استاد، دانشگاه پیام نور
2 - استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل¬ها و مراتع کشور
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور

تاريخ الإرسال : 28 الخميس , محرم, 1431 تاريخ التأكيد : 25 الخميس , ربيع الأول, 1431 تاريخ الإصدار : 18 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1431

الکلمات المفتاحية: Ecological Factors, pulegone, Essential oil, Ziziphora clinopodioides, 1, 8-cineole,

ملخص المقالة :

Background & Aim: Different species from mint family (Lamiaceae) are used as spices and fragrance in food or as medicine against viral or microbial diseases in many countries for generation. Lamiaceae family contains 46 genus and 410 species. One of the valuable and medicinal species of this family is Ziziphora clinopodioides Lam. This species contains the essential oil with pulegone as major compound and used for many medicinal uses.Experimental: In this investigation, the effect of some ecological factors on essential oil content and composition were studied. The aerial parts of Z. clinopodioides were collected at flowering stage from four habitats in Hamedan and Kurdestan provinces. The main parameters from each habitat like altitude, and percentage of slope, soil characters and other plant species were determined. The plant materials were subjected to hydro-distillation in three replications to obtain their essential oils. The essential oils were analyzed by GC and GC/MS.Results & Discussion: The results showed that ecological factors had significant effect (p<0.01) on oil yields. Identification of chemical constituents of the oils showed that main compounds (pulegone and 1, 8-cineole) and minor compounds exist in different percentage in different habitats. So the ecological factors had effect on essential oil composition of Z. clinopodioides.

المصادر:

ابراهیمی‌نژاد، ص، 1383. مطالعه و شناسایی ترکیبات اسانس گیاهان Ziziphora clinopodioides، Stachys schschegleevii، Salvia sahendica و Stentonia nudicalus و بررسی خواص بیولوژیکی اسانس و عصاره‌های مختلف آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی.

باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م. و عسگری، ف .1372. بررسی ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam.). مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2: 114-103.

جاویدنیا، ک. 1375. شناسایی ترکیبات موجود در اسانس گیاهان Ziziphora teniur، Zataria multiflora و Matricaria decipiens و بررسی اثرات ضد میکروبی آن‌ها. رساله دکتری، رشته داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران.

جعفری، م. 1381. بررسی اثر ضد میکروبی اسانس و عصاره کاکوتی کوهی روی هلیکوباکتر پیلوری. رساله دکتری، رشته داروسازی، دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد.

رضایی، م.ب.، مجد، ا.، جایمند، ک.، شریفی، ا. و احسانی، ر. 1380. بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه Ziiphora clinopodioides. همایش ملی گیاهان دارویی ایران، 24-26 بهمن، 72.

ضرابی، م. 1379. بررسی گیاه‌شناسی، خرده‌نگاری، تجزیه و شناسایی اجسام موجود در اسانس گیاه آویشن باریک Ziziphora clinopodioides subsp. rigida. رساله دکتری، رشته داروسازی، دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران.

عسگری، ف. 1378. بررسی تأثیر عوامل اکولوژیک بر روی

کیفیت و کمیت اسانس Thymus pubescens Boiss. et kotschyet Celak. و تعیین فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و نیترات ردوکتاز در آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

کلوندی، ر. 1382. بررسی تأثیر عوامل بوم‌شناختی مختلف بر کمیت و کیفیت ماده مؤثره گیاه داروییThymus ericalyx (Ronniger.) در استان‌های همدان، مرکزی، کرمانشاه و کردستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم گیاهی، دانشگاه بوعلی سینا،  همدان.

مهرابیان، ص.، ملاباشی، ز. و مجد، ا. 1375. بررسی اثر ضد میکروبی سه گونه از گیاهان تیره نعناع (کاکوتی، مریم گلی و
نعناع)، بر 15 سویه باکتری بیماری‌زای روده‌ای و عامل
مسمومیت غذایی. نشریه علوم، 8 (1): 11-1.

مهربان سنگ آتش، م.، کاراژیان، ر. و بیرقی طوسی، ش. 1386. مطالعه اثر ضد میکروبی عصاره Ziziphora clinopodioides بر باکتری‌های مولد فساد و بیماری‌زای مواد غذایی. مجله گیاهان دارویی، 6 (23): 51-46.

نجفی، ق. 1383. بررسی اکوفیزیولوژیکی گیاه دارویی Tanacetum polycephalum و اثر شرایط رویشگاهی بر کمیت و کیفیت ماده مؤثره. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم گیاهی، دانشگاه تربیت مدرس. هوشیدری، ف.1384. بررسی تأثیر عوامل اکولوژیک بر روی کمیت و کیفیت اسانس Salvia bracteata Banks & Soland. در استان کردستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران.

Chachoyan, A. A. & Oganesyan, G. B. 1996. Antitumor activity of some spices of the family Lamiaceae. Rastitelnye Resursy, 32(4): 59-64.                                                            

Chitsaz M, Barrton, M. D, Naseri, M., Kamali Nrjad, M & Bazargan M. 2007. Essential oil Composition and antibacterial effects of Ziziphora clinopodioides Lam. 17th European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases ICC, Munich, Germany, 31 Mar-04 Apr: Abstract number: 1733-303.                     

Gozde E. Yavaşoğlu N. Ülkü K. & Öztürk B. 2006. Antimicrobial activity of endemic Ziziphora taurica subsp. cleonioides (Boiss.) P. H. Davis Essential Oil. Acta Pharmaceutica Sciencia, 48: 55-62.              

Meral, G.E., Konyalioglu, S., & Ozturk, B. 2002. Essential oil composition and antioxidant activity of endemic  Ziziphora taurica subsp cleonioides. Fitoterapia, 73(7-8): 716-718.         

Salehi, P., Sonboli, A., Eftekhar, F., Nejad Ebrahimi, S. & Yousef Zadi, M. 2005. Essential oil composition, antibacterial and antioxidant activity of oils and various extracts of Ziziphora clinopodioides subsp rigida (Boiss). Rech. f. from Iran. Biological & Pharmaceutical Bulletin, 28 (10): 1892-1896.

Salehi, P., Mirjalili, M.H., Hadian, J., Nejad Ebrahimi, S. & Yousef Zadi, M. 2006. Antibacterial activity and composition of the essential oil of Ziziphora clinopodioides subsp bungeana (JUZ.). Rech. F. from Iran. Z. Naturforsch, 61: 677-680.

Verdianrizi, M. R. 2008. Composition of the essential oil and biological activity of Ziziphora clinopodioides Lam. from Iran. Sustainable Agriculture, 2(1): 69-71.