پهنه‌بندی، مدیریت پهنه‌ها و طراحی چشم‌انداز پیرامونی درختان کهنسال ایران (مطالعه موردی: سرو کهنسال منگاباد مهریز- یزد)
الموضوعات :
محمدهادی راد
1
(
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.* (مسوول مکاتبات)
)
محمد حسین ایران نژاد پاریزی
2
(
استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
)
سید رضا مهدوی
3
(
کارشناس ارشد دفتر فنی استانداری یزد، یزد، ایران.
)
امین یگانه
4
(
دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران.
)
تاريخ الإرسال : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1440
تاريخ التأكيد : 22 الأربعاء , شعبان, 1441
تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443
الکلمات المفتاحية:
پایداری اکولوژیکی,
طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN),
ظرفیت برد,
تفرجگاه,
میراث طبیعی ملی,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: درختان کهنسال به عنوان منابع غنی ژنتیکی و آثار طبیعی ارزشمند، مورد توجه می باشند. در میان درختان کهنسال، سرو کهنسال منگاباد مهریز به عنوان یکی از میراث های طبیعی با ارزش مطرح است. لازمه طرح مدیریت و حفاظت از میراث طبیعی ملی سرو منگاباد مهریز، پهنه بندی، برنامه ریزی مدیریت پهنه ها و در نهایت طراحی چشم انداز بر اساس قوانین و مقررات مربوط به آثار و مناطق حفاظت شده می باشد.
روش بررسی: پهنه بندی بر مبنای طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و انطباق آن با واقعیات و طرح جامع شهر مهریز صورت گرفت. با توجه به مرور منابع و شرایط موجود، پیرامون سرو تا شعاع 300 متری در پهنه های مختلف مدیریتی و تفرجی طبقه بندی گردید. پس از نقشه برداری، وضعیت فیزیکی هر یک از پهنه ها مشخص و پیشنهاد های لازم بر اساس محتوا و اهمیت هر یک از پهنه ها برای اصلاح وضع موجود با محوریت پایداری اکولوژیکی محیط و سلامت درخت ارائه گردید. بر اساس همین دیدگاه و به منظور ساماندهی پیرامون درخت برای تفرج، نسبت به طراحی چشم انداز با حفظ حداکثری وضع موجود فضای سبز و بناهای تاریخی پیرامونی اقدام گردید. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو نیز محاسبه گردید.
یافته ها: نتایج بررسی های به عمل آمده حاصل از پهنه بندی نشان داد که 4 پهنه به عنوان پهنه های مدیریتی و 2 پهنه به عنوان پهنه های تفرجی از اهمیت ویژه ای برخوردار و باید مورد توجه قرار گیرند. پهنه های مدیریتی شامل پهنه طبیعت محدود شده، پهنه حفاظت شده، پهنه سپر یا ضربه گیر و پهنه سایر کاربری ها با مساحت به ترتیب 2826 ، 5024، 23550 و 251200 متر مربع و پهنه های تفرج تیپ یک و تفرج تیپ دو به ترتیب با مساحت 11664 و 15000 متر مربع بود. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو، 276 نفر در روز برآورد گردید.
بحث و نتیجه گیری: هر چند فعالیت های عمرانی سال های اخیر در پیرامون سرو، عامل اصلی و تاثیر گذار بر سلامت درخت بوده، لیکن با تدبیر و اجرایی نمودن برنامه های مدیریتی و تفرجی در قالب پهنه های پیشنهادی، امکان بازسازی با محوریت سلامت درخت و رونق گردشگری وجود دارد.
المصادر:
Moradpanah, M., and Moradpanah, H. 2017. Zoning of Maloosan protected area using GIS. Journal of Environment and Science Technology, 19: 463-474. (In Persian)
Irannejad Parizi, M.H., Akbari, H., Khosnevis M., Shams, M.R., Abedini, T., Rad, M.H., and Rasooli, S.A. 2015. Abarkoh old cedar. Yazd University, 306pp. (In Persian)
Pederson, N. 2010. External characteristics of old trees in the Eastern Deciduous Forest. Natural Areas Journal, 30: 396-407.
Lindenmayer, D.B., Laurance, W.F., and Franklin, J.F. 2012. Global Decline in Large Old Trees. Science, 338: 1305-1306.
Le Roux, D.S., Ikin, K., Lindenmayer, D.B., Manning, A.D. and Gibbons, P. 2014. The future of large old trees in urban landscapes. Plos One, 9: 1-15. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0099403
Khosnevis, M., Matinizadeh, M., Temoori, M., Shivanii, A., Samadi, V., Zamanian, N., and Bezaii Nejad, M. 2015. Final report of recognition, introduction, study of habitat, reproduction, creation of storage and preparation of ancient Iranian trees. Forests and Rangeland Institute of Iran. (In Persian)
Ali Ahma Kororii, S., Maghooli, F., Matinizadeh, M., and Rad M.H. 1998. Introducing of long-lived (old) trees in Yazd province. Forest and rangeland, 41: 43-57. (In Persian)
Rad, M.H., Ail Ahmad Kororii, S., and Matinizadeh, M. 2003. Introducing of other long-lived (old trees) in Yazd province. Forest and rangeland, 60: 45-54. (In Persian)
Lindenmayer, D.B., Laurance, W.F., Franklin, J.F., Likens, G.E., Banks, S.C., Blanchard, W., Gibbons, P., Ikin, K., Blair, D., McBurney, L., and Manning, A.D. 2014. New policies for old trees: averting a global crisis in a keystone ecological structure. Conservation Letters, 7: 61-69.
Hubbard, R.M., Bond, B.J., and Ryan, M.G. 1999. Evidence that hydraulic conductance limits photosynthesis in old Pinus ponderosa Tree Physiology, 19:165-172.
Yoder, B.J., Ryan, M.G., Waring, R.H., Schoettle, A.W., and Kaufmann, M.R. 1994. Evidence of reduced photosynthetic rates in old trees. Forest Science, 40: 513-527.
Afshar, I. 1995. Yazd memorials. Cultural Heritage Society, 130p. (In Persian)
Majnoonian, H. 2003. National Parks Design Guide, Practical Basis of the Process of Designing and Preparing a National Parks Management Plan. Environmental Protection Organization, 200pp. (In Persian)
Sahajananthan, S., Haley, D., and Nelson, J. 1998. Planning for sustainable forests in British Columbia through land use zoning. Canadian Public Policy/Analyse de Politiques, 73-81.
Alborzimanesh, M. 2009. Guidelines for the development of a sustainable nature conservation program in protected natural areas. Environmental Protection Organization, 64p. (In Persian)
Iranian Cultural Heritage Handicrafts and Tourism Organization. 2005. Master plan for the natural heritage of the Mongabad Mehriz Cider. (In Persian)
Harper, M.J., McCarthy, M.A. and Van der Ree, R. 2005. The use of nest boxes in urban natural vegetation remnants by vertebrate fauna. Wildlife Research, 32: 509-516.
Stagoll, K., Lindenmayer, D.B., Knight, E., Fischer, J. and Manning, A.D. 2012. Large trees are keystone structures in urban parks. Conservation Letters, 5: 115-122.
Dafni, A. 2006. On the typology and the worship status of sacred trees with a special reference to the Middle East. Journal of Ethno biology and Ethno medicine, 2: 2-26. https://doi.org/10.1186/1746-4269-2-26.
Mahmoud, T., Gairola, S. and El-Keblawy, A. 2015. Large old trees need more conservation attention: A case of Tamarix aphylla in the arid deserts of the United Arab Emirates. Journal of Asia-Pacific Biodiversity, 8: 183-185.
Ghazinasab, M., and Modir, N. 2005. Culture and History of Mehriz, Cultural Heritage and Tourism of Yazd Province, 399pp. (In Persian)
Ali Ahma Kororii, S., Maghooli, F., Matinizadeh, M., and Rad M.H. 1999. Introduction of long-term cedars of Yazd province and their genetic relationship with each other. Forest and Rangeland, 42: 54-62. (In Persian)
Hosayni, S.R. 1998. Monography of Mehriz city. Isfahan Cultural Training Center, 132pp. (In Persian)
Ikin, K., Le Roux, D.S., Rayner, L., Villaseñor, N.R., Eyles, K., Gibbons, P., Manning, A.D. and Lindenmayer, D.B. 2015. Key lessons for achieving biodiversity‐sensitive cities and towns. Ecological Management & Restoration, 16: 206-214.
Lindenmayer, D.B. and Laurance, W.F. 2017. The ecology, distribution, conservation and management of large old trees. Biological Reviews, 92: 1434-1458.
_||_
Moradpanah, M., and Moradpanah, H. 2017. Zoning of Maloosan protected area using GIS. Journal of Environment and Science Technology, 19: 463-474. (In Persian)
Irannejad Parizi, M.H., Akbari, H., Khosnevis M., Shams, M.R., Abedini, T., Rad, M.H., and Rasooli, S.A. 2015. Abarkoh old cedar. Yazd University, 306pp. (In Persian)
Pederson, N. 2010. External characteristics of old trees in the Eastern Deciduous Forest. Natural Areas Journal, 30: 396-407.
Lindenmayer, D.B., Laurance, W.F., and Franklin, J.F. 2012. Global Decline in Large Old Trees. Science, 338: 1305-1306.
Le Roux, D.S., Ikin, K., Lindenmayer, D.B., Manning, A.D. and Gibbons, P. 2014. The future of large old trees in urban landscapes. Plos One, 9: 1-15. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0099403
Khosnevis, M., Matinizadeh, M., Temoori, M., Shivanii, A., Samadi, V., Zamanian, N., and Bezaii Nejad, M. 2015. Final report of recognition, introduction, study of habitat, reproduction, creation of storage and preparation of ancient Iranian trees. Forests and Rangeland Institute of Iran. (In Persian)
Ali Ahma Kororii, S., Maghooli, F., Matinizadeh, M., and Rad M.H. 1998. Introducing of long-lived (old) trees in Yazd province. Forest and rangeland, 41: 43-57. (In Persian)
Rad, M.H., Ail Ahmad Kororii, S., and Matinizadeh, M. 2003. Introducing of other long-lived (old trees) in Yazd province. Forest and rangeland, 60: 45-54. (In Persian)
Lindenmayer, D.B., Laurance, W.F., Franklin, J.F., Likens, G.E., Banks, S.C., Blanchard, W., Gibbons, P., Ikin, K., Blair, D., McBurney, L., and Manning, A.D. 2014. New policies for old trees: averting a global crisis in a keystone ecological structure. Conservation Letters, 7: 61-69.
Hubbard, R.M., Bond, B.J., and Ryan, M.G. 1999. Evidence that hydraulic conductance limits photosynthesis in old Pinus ponderosa Tree Physiology, 19:165-172.
Yoder, B.J., Ryan, M.G., Waring, R.H., Schoettle, A.W., and Kaufmann, M.R. 1994. Evidence of reduced photosynthetic rates in old trees. Forest Science, 40: 513-527.
Afshar, I. 1995. Yazd memorials. Cultural Heritage Society, 130p. (In Persian)
Majnoonian, H. 2003. National Parks Design Guide, Practical Basis of the Process of Designing and Preparing a National Parks Management Plan. Environmental Protection Organization, 200pp. (In Persian)
Sahajananthan, S., Haley, D., and Nelson, J. 1998. Planning for sustainable forests in British Columbia through land use zoning. Canadian Public Policy/Analyse de Politiques, 73-81.
Alborzimanesh, M. 2009. Guidelines for the development of a sustainable nature conservation program in protected natural areas. Environmental Protection Organization, 64p. (In Persian)
Iranian Cultural Heritage Handicrafts and Tourism Organization. 2005. Master plan for the natural heritage of the Mongabad Mehriz Cider. (In Persian)
Harper, M.J., McCarthy, M.A. and Van der Ree, R. 2005. The use of nest boxes in urban natural vegetation remnants by vertebrate fauna. Wildlife Research, 32: 509-516.
Stagoll, K., Lindenmayer, D.B., Knight, E., Fischer, J. and Manning, A.D. 2012. Large trees are keystone structures in urban parks. Conservation Letters, 5: 115-122.
Dafni, A. 2006. On the typology and the worship status of sacred trees with a special reference to the Middle East. Journal of Ethno biology and Ethno medicine, 2: 2-26. https://doi.org/10.1186/1746-4269-2-26.
Mahmoud, T., Gairola, S. and El-Keblawy, A. 2015. Large old trees need more conservation attention: A case of Tamarix aphylla in the arid deserts of the United Arab Emirates. Journal of Asia-Pacific Biodiversity, 8: 183-185.
Ghazinasab, M., and Modir, N. 2005. Culture and History of Mehriz, Cultural Heritage and Tourism of Yazd Province, 399pp. (In Persian)
Ali Ahma Kororii, S., Maghooli, F., Matinizadeh, M., and Rad M.H. 1999. Introduction of long-term cedars of Yazd province and their genetic relationship with each other. Forest and Rangeland, 42: 54-62. (In Persian)
Hosayni, S.R. 1998. Monography of Mehriz city. Isfahan Cultural Training Center, 132pp. (In Persian)
Ikin, K., Le Roux, D.S., Rayner, L., Villaseñor, N.R., Eyles, K., Gibbons, P., Manning, A.D. and Lindenmayer, D.B. 2015. Key lessons for achieving biodiversity‐sensitive cities and towns. Ecological Management & Restoration, 16: 206-214.
Lindenmayer, D.B. and Laurance, W.F. 2017. The ecology, distribution, conservation and management of large old trees. Biological Reviews, 92: 1434-1458.
