علوم و تکنولوژی محیط زیست: 12 (12)

دسترسی آزاد مقاله

1 - طراحی مدل مفهومی تولید سبز با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری
آفرین رضایی حسن دهقان دهنوی حمید بابائی میبدی علیرضا انوری

10.30495/jest.2022.61223.5411

زمینه و هدف: با توجه به این امر که در دنیای کنونی عواملی همچون افزایش جمعیت، تلاش روزافزون جهت دستیابی به رشد اقتصادی و تلاش سیستم‌های تولیدی برای افزایش تولید و دستیابی به مزیت رقابتی منجر به از بین رفتن منابع طبیعی، گرمایش زمین، تغییرات آب و هوایی، ایجاد بلایای طبیعی چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به این امر که در دنیای کنونی عواملی همچون افزایش جمعیت، تلاش روزافزون جهت دستیابی به رشد اقتصادی و تلاش سیستم‌های تولیدی برای افزایش تولید و دستیابی به مزیت رقابتی منجر به از بین رفتن منابع طبیعی، گرمایش زمین، تغییرات آب و هوایی، ایجاد بلایای طبیعی و درنهایت تخریب محیط‌زیست شده است و تولید سبز به عنوان عاملی تأثیرگذار بر کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و مخاطرات انسانی و همچنین افزایش مزیت رقابتی و کسب سود برای سازمان ها مطرح شده است، این پژوهش با هدف طراحی مدل مفهومی تولید سبز با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری صورت گرفته است. روش بررسی: در این پژوهش که از نظر شیوه‌ی جمع‌آوری داده ها، ترکیبی و استقرائی-قیاسی است و در سال 1400 صورت گرفته است، ۱۲ نفر از متخصصان مدیریت صنعتی در سطح دانشگاهی به عنوان اعضای پانل در بخش کیفی مشارکت داشتند. در واقع در بخش کیفی که از تحلیل‌های فراترکیب و دلفی استفاده شد، هدف براین بود تا مضامینِ تولید سبز شناسایی گردد و سپس در بخش کمی با مشارکت ۱۶ نفر از مدیران شرکت‌های دانش بنیان در بخش تولید سبز، گزاره‌های شناسایی شده در قالبِ مدلِ تحلیل تفسیری ساختاری براساس اولویت تاثیرگذاری سطح‌بندی شوند. لذا با اتکا به تحلیل فراترکیب ابتدا ۱۲ پژوهش به عنوان مبنای ارزیابی جهت تعیین مضامینِ تولید سبز براساسِ ارزیابی انتقادی بررسی شدند که براساس آن ۸ مضمون انتخاب و به شیوه چک لیستی وارد تحلیل دلفی جهت تعیین حدِ کفایت نظری شدند. طی دو مرحله تحلیل دلفی هر ۸ مضمونِ شناسایی شده ی تولید سبز وارد بخش تحلیل کمی یعنی تحلیل تفسیری ساختاری شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد، تاثیرگذارترین مولفه‌های تولیدِ سبز شرکت‌های دانش بنیان، پنج مولفه ی آب ؛ انرژی ؛ منابع طبیعی ؛ سرمایه و نیروی کار بودند که در سطح سوم مدل ارائه شده قرار گرفته است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج کسب شده نشان می‌دهد، عوامل مصرف انرژی، مصرف آب، نیروی کار، سرمایه و مواد اولیه عواملی مهم هست که هرگونه تغییر در آن‌ها باعث ایجاد تغییر در سایر متغیرها نیز می‌شود و از سوی دیگر تولید ناخالص داخلی دارای نفوذ کم و گازهای گلخانه‌ای و تکنولوژی نفوذپذیرترین متغیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - سنجش میزان بور در محیط‌های آبی حاوی Zannichellia palustris و Ruppia maritime با شوری‌های متفاوت
امیر پرنیان مصطفی چُرم نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد

10.30495/jest.2022.52152.5057

زمینه و هدف: وجود زه آب های شور و آلوده از مشکلات زیست محیطی مناطق جنوبی ایران است که اغلب به تالاب های منطقه می ریزد. لذا این پژوهش با هدف پالایش بور از سه محیط آبی با شوری متفاوت توسط دو گیاه آبزی بومی تالاب های جنوب ایران انجام گرفت.روش بررسی: در این پژوهش در سال 139 چکیده کامل

زمینه و هدف: وجود زه آب های شور و آلوده از مشکلات زیست محیطی مناطق جنوبی ایران است که اغلب به تالاب های منطقه می ریزد. لذا این پژوهش با هدف پالایش بور از سه محیط آبی با شوری متفاوت توسط دو گیاه آبزی بومی تالاب های جنوب ایران انجام گرفت.روش بررسی: در این پژوهش در سال 1393، طی 120 ساعت پالایش آب آبیاری و دو نوع زه آب مختلف آلوده شده به 4 سطح غلظتی مختلف بور (1، 2، 5 و 10 میلی گرم در لیتر)، توسط دو گیاه آبزی (Zannichellia palustris L. وRuppia maritima L.) بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در آب غیرشور گیاهان Zannichellia palustris و Ruppia maritime بور را به مقدار قابل توجهی جذب و کارایی حذف بور در هر دو گیاه به بیش از 70% رسید، همچنین شاخص جذب بور در دو گیاه زانیشلیا و روپیا به ترتیب 51/0 تا 16/8 و 18/0 تا 14/8 میلی گرم در ظرف در بازه ی آلودگی مورد مطالعه به دست آمد که این مقادیر در زه آب های شور افزایش یافت. شاخص تولید زیست توده گیاهی زانیشلیا با افزایش آلودگی بور کاهش داشت، اما این روند در مورد روپیا مشاهده نشد که نشان از مقاومت بیشتر روپیا به آلودگی بور است.بحث و نتیجه گیری: کارایی پالایش بور در زانیشلیا بیش از روپیا ولی اثر منفی شوری بر زانیشلیا بیش از روپیا بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش توان پالایندگی بور توسط گیاهان زانیشلیا و روپیا در آب های شور را تایید می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - مدل سازی برای جداسازی گاز های اسیدی با استفاده از مایعات یونی و غشا و مقایسه عملکرد بین دو غشای متفاوت
بهنام بیگی نادیا اسفندیاری

10.30495/jest.2020.35126.4223

زمینه و هدف: گاز طبیعی تولیدی از چاههای نفت و گاز، اغلب دارای سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن می باشد که اصطلاحاً این گاز ها را گاز ترش می گویند. وجود دی اکسید کربن (به مقدار زیاد) و سولفید هیدروژن (حتی به مقدار کم) باعث اشکالات فراوانی در هنگام انتقال و مصرف گاز طبیعی م چکیده کامل

زمینه و هدف: گاز طبیعی تولیدی از چاههای نفت و گاز، اغلب دارای سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن می باشد که اصطلاحاً این گاز ها را گاز ترش می گویند. وجود دی اکسید کربن (به مقدار زیاد) و سولفید هیدروژن (حتی به مقدار کم) باعث اشکالات فراوانی در هنگام انتقال و مصرف گاز طبیعی می شود. در این تحقیق، مدل ریاضی برای جداسازی گازهای دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن از هلیم به کمک دو جنس متفاوت غشایی شامل مدول سرامیکی و PEEK-L II و مایعات یونی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: تاثیر جنس، قطر، فشار و دما بر روی بازده جداسازی بررسی شد. مایع یونی مورد استفاده دراین تحقیق [hemim][BF4] می باشد. مدول سرامیکی و PEEK-L IIمورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات فشار و غلظت در هنگام جذب بررسی شد. تغییرات غلظت دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن در مایع یونی بر حسب زمان بررسی شد.یافته ها: برای مدول سرامیکی حدود 50 تا 60% افت فشار در 100 تا 120 ثانیه اول رخ می دهد. برای مدول PEEK-L II در30 ثانیه اول حدود50 تا60% افت فشار ناشی از جذب گاز رخ می دهد. اثر تغییر دما بر روی غلظت دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن در سه دمای 25، 50 و 100 درجه سانتی گراد بررسی شد. با افزایش دما در مدول سرامیکی مقدار دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن بیشتری از غشا عبور می کند.بحث و نتیجه گیری:. با افزایش زمان غلظت دو گاز دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن در مایع یونی رو به افزایش می باشد. با افزایش دما از 25 به100 درجه سانتی گراد، میزان گازهای اسیدی بیشتری جذب مایع یونی شد. مدول PEEK-L II نسبت به مدول سرامیکی مقدار بیشتری ازگازهای اسیدی را از سیستم حذف می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - ارزیابی قابلیت اراضی برای توسعه کشاورزی و مرتع‌داری (مطالعه موردی: حوضه آب خیز سد تاجیار استان آذربایجان شرقی)
مرضیه علی خواه اصل نفیسه رضاپور اندبیلی

10.30495/jest.2018.23513.3267

زمینه و هدف: در عصر حاضر که انواع تغییرات در محیط طبیعی ایجاد شده است، باید جهت دست‌یابی به توسعه پایدار، برنامه ریزی و مدیریت سرزمین بر اساس توان بالفعل و بالقوه آن صورت پذیرد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری و بررسی میزان ان چکیده کامل

زمینه و هدف: در عصر حاضر که انواع تغییرات در محیط طبیعی ایجاد شده است، باید جهت دست‌یابی به توسعه پایدار، برنامه ریزی و مدیریت سرزمین بر اساس توان بالفعل و بالقوه آن صورت پذیرد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری و بررسی میزان انطباق کاربری های فعلی کشاورزی و مرتع‌داری با توان اکولوژیک منطقه برای کاربری های مذکور می باشد.روش بررسی: در این پژوهش، ابتدا با بررسی منابع مختلف و کسب استانداردها، معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند. معیارهای اصلی مورداستفاده در این مطالعه، عبارتند از: نقشه های خاک‌شناسی، سنگ شناسی، توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی، میزان آب و کاربری اراضی. سپس، با استفاده از طراحی و توزیع پرسش‌نامه‌هایی، لایه ها مورد ارزیابی قرار گرفتند و توسط فرایند تحلیل سلسله مراتبی و ماتریس مقایسات دوتایی، وزن دهی شدند. درنهایت، کلیه‌ی لایه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار تلفیق شدند و نقشه ی نهایی توان اکولوژیک منطقه به دست آمد.یافته ها: در نقشه نهایی قابلیت اراضی برای توسعه کشاورزی و مرتع‌داری که در سال 1394 تهیه گردید، طبقات 1 و 2 و 7 کاربری های مذکور وجود ندارد به دلیل این‌که در منطقه مورد مطالعه محدودیت های توپوگرافی بیش از بقیه معیارها، امکان انجام کشاورزی درجه 1 و 2 را سلب می کند و از نظر معیارهای مرتعداری، تا طبقه 3 مرتع‌داری را می توان در محدوده مورد مطالعه مشاهده نمود. کشاورزی درجه 3 با 9/31 درصد، بیش‌ترین و مرتعداری درجه 3 با 5/11 درصد، کم‌ترین مقدار را از نظر درجه تناسب سرزمین دارا می باشند.بحث و نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که تلفیق فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری های کشاورزی مرتع‌داری می باشد. و با توجه به این‌که حوضه آبخیز سد تاجیار دارای پتانسیل لازم برای توسعه فعالیت های کشاورزی و مرتع‌داری می باشد، در صورت بهره برداری متناسب با توان اکولوژیک، مردم بومی منطقه از اثرات رونق اقتصادی این فعالیت ها منتفع خواهند گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی اصل بنیادین بازدارندگی در حقوق بین الملل زیست محیطی
محمد ذاکر اردکانی علیرضا آرش پور

10.30495/jest.2019.45943.4756

حقوق بین الملل محیط زیست که از شاخه های حقوق بین الملل عمومی است، اساسا مبتنی بر اقدامات بازدارنده و احتیاطی بوده و هدف غایی آن، حفظ محیط زیست جهانی از آلودگی و ایراد خسارت در جهت تامین سلامتِ بشر است. اصل بازدارندگی، قاعده ای بنیادین و عام الشمول در سیاستهای توسعه محور چکیده کامل

حقوق بین الملل محیط زیست که از شاخه های حقوق بین الملل عمومی است، اساسا مبتنی بر اقدامات بازدارنده و احتیاطی بوده و هدف غایی آن، حفظ محیط زیست جهانی از آلودگی و ایراد خسارت در جهت تامین سلامتِ بشر است. اصل بازدارندگی، قاعده ای بنیادین و عام الشمول در سیاستهای توسعه محور و پایدار در ارتباط با بهره برداری از منابع طبیعی و جنبه های اکولوژیکی کشورها محسوب میشود که از یکسو معطوف به پیشگیری از آلودگی و اقدامات احتیاطی در مواجهه با محیط زیست و منابع طبیعی است و از سوی دیگر متضمن اقدامات سیستماتیکِ حفاظتی و همکاری کشورها و سایر اشخاص حقوق بین الملل نسبت به فعالیتهای زیست محیطی و بهره برداری از منابع طبیعی، تحت حاکمیت و صلاحیت ملی میباشد. لذا نقض اصل بازدارندگی با توجه به محدود بودن منابع محیط زیست و فرآیند طولانی جایگزینی آن، موجبِ بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی و ایجاد خسارتهای متعدد به اجزاء محیط زیست اعم از آب، هوا، خاک، گیاهان، وحوش و... میشود که بعضا غیرقابل جبران بوده و در نهایت، حیات و سلامت بشر را تهدید میکند، گرچه برطرف کردن آسیب و جبران خسارت، مستلزم هزینه‌های گزاف و مدت زمان طولانی که گاهی بین نسلی است، میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی‌ میزان‌ جذب‌ ‌ذرات‌ ‌معلق‌ کوچک‌تر‌ ‌از‌ 5/2 ‌میکرون‌ ‌توسط‌ فیلتر‌های‌ خودرو و بهبود کیفیت‌ جذب‌ این‌ ‌فیلتر‌ها‌ با‌ استفاده‌ از‌نانوالیاف‌ ‌پلیمری‌ ‌و‌ ‌کامپوزیتی‌
محمد حسن امینی میترا محمدزاده آهنی

10.30495/jest.2022.51323.5014

زمینه و هدف: ذرات معلق یکی از آلاینده‌های اصلی هوا مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه می‌باشند. بخشی از این ذرات به دلیل قطر کوچک خود، توسط بدن جذب شده و در نهایت وارد سیستم گردش خون انسان یا سیستم تنفسی می‌شوند. ازآن جا که سوخت ناقص موتور خودرو‌ها منبع اصلی تولید ذرات معل چکیده کامل

زمینه و هدف: ذرات معلق یکی از آلاینده‌های اصلی هوا مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه می‌باشند. بخشی از این ذرات به دلیل قطر کوچک خود، توسط بدن جذب شده و در نهایت وارد سیستم گردش خون انسان یا سیستم تنفسی می‌شوند. ازآن جا که سوخت ناقص موتور خودرو‌ها منبع اصلی تولید ذرات معلق است، سرنشینان خودرو به‌ویژه در ترافیک شهرهای بزرگ در معرض این آلودگی قرار دارند. از این‌رو، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی فیلترهای تجاری موجود در انواع خودرو‌ها به لحاظ میزان جذب ذرات معلق کوچک‌تر از5/2 میکرون (PM2.5) انجام گرفت و در ادامه جهت بهبود قابلیت حذف ذرات معلق توسط این فیلترها از نانوالیاف پلی‌آکریلونیتریل و کامپوزیت آن با نانوکیتوزان استفاده شد. روش بررسی: ابتدا سیستمی برای اندازه‌گیری کارایی جذب PM 2.5 و افت فشار فیلترها در آزمایشگاه طراحی و ساخته شد. سپس شش نمونه از انواع فیلترهای تجاری هوای کابین و موتور خودروهای داخلی و خارجی تهیه شده و جذب آن‌ها اندازه‌گیری شد. در ادامه فیلترهایی از جنس نانوالیاف پلیمری و کامپوزیتی به عنوان جاذب ساخته شده و کارایی آن‌ها بررسی گردید و درنهایت نتایج مورد مقایسه قرار گرفت. یافته‌ها: برای فیلتر‌های تجاری موتور خودرو جذب برابر با صفر وجذب فیلتر‌های کابین در گستره33/8-5 % به دست آمد. جذب ذرات معلق توسط فیلتر‌ نانو الیاف پلی‌آکریلونیتریل و فیلتر‌ نانوالیاف کامپوزیتی پلی‌آکریلونیتریل با نانوکیتوزان به ترتیب 97 و 95 درصد اندازه‌گیری شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به این‌که فیلتر‌ خودرو‌های بررسی شده در این پژوهش قابلیت حذف PM2.5 را نداشتند، از فیلترهای نانویی استفاده شد. نتایج نشان داد که فیلترهای نانو الیاف پلی‌آکریلونیتریل توانایی حذف 97-95 % از PM2.5 را دارند و بنابراین می‌توان با افزودن یک لایه نانو الیاف معرفی شده در این پژوهش به فیلترهای خودرو مخصوصاً فیلتر کابین، کارآیی حذف را افزایش داد و بدین ترتیب هوای پاکی برای سرنشینان خودرو تاًمین نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - تأثیر استفاده از یک مانع ایرفویل شکل بر افزایش کارایی یک توربین بادی محور عمودی ساونیوس
کیهان لایقمند نیما غیاثی طبری مهران زرکش

10.30495/jest.2022.55788.5179

زمینه و هدف: افزایش روز افزون جمعیت نیاز به توسعه پایدار انرژی را روز به روز بیشتر می کند. همچنین افزایش سطح گازهای گلخانه ای و کاهش سطح ذخایر انرژی فسیلی، مراکز تحقیقاتی دنیا را به سمت انرژی های تجدیدپذیر معطوف کرده است. در میان انرژی های تجدیدپذیر، انرژی باد یکی از مط چکیده کامل

زمینه و هدف: افزایش روز افزون جمعیت نیاز به توسعه پایدار انرژی را روز به روز بیشتر می کند. همچنین افزایش سطح گازهای گلخانه ای و کاهش سطح ذخایر انرژی فسیلی، مراکز تحقیقاتی دنیا را به سمت انرژی های تجدیدپذیر معطوف کرده است. در میان انرژی های تجدیدپذیر، انرژی باد یکی از مطرح ترین گونه های انرژی های تجدیدپذیر می باشد. در این مطالعه با استفاده از مانع ایرفویل شکل راندمان توربین بادی ساونیوس به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این افزایش راندمان به صورت ارتقای قابلیت شروع بکار خودکار توربین بادی ساونیوس و کاهش گشتاور منفی ایجاد شده توسط پره برگشتی انجام شده است. روش بررسی :پیکربندی های مختلف سیستم منحرف کننده (مانع) پیشنهاد شده با استفاده از تکنیک دینامیک سیالات محاسباتی (CFD) به صورت عددی بررسی شده است. شبیه سازی سه بعدی ناپایا معادلات ناویر-استوکس متوسط گیری شده رینولدز (URANS) همراه با مدل توربولانسی SST k-ω انجام شده و با داده های تجربی موجود اعتبارسنجی گردیده است. یافته ها: نتایج پیش بینی شده نشان می دهد که عملکرد روتور ساونیوس بسیار به موقعیت و زاویه مانع بستگی دارد. بنابراین، مقادیر موقعیت و زاویه مناسب برای به دست آوردن بالاترین ضرایب گشتاور و توان وجود داشته است. استفاده از مانع مطلوب ایرفویل شکل، به طور قابل توجهی مقادیر ضریب گشتاور ایستاتیکی را در تمام محدوده زاویه ای خصوصاً در زاویه چرخش بین 0 تا 30 درجه و 150 درجه تا 180 درجه افزایش می دهد. با پوشش صحیح پره برگشتی با استفاده از مانع ایرفویل شکل، مقادیر ضریب گشتاور استاتیکی تا 2 برابر بیشتر از مقدار تولید شده در حالت بدون مانع افزایش می یابد. بحث و نتیجه گیری: توربین ساونیوس از راندمان پایینی برخوردار است. بنابراین، مطالعه حاضر با ارائه یک سیستم بهبود دهنده منحرف کننده (مانع) منجر به تولید توان و ضرایب گشتاور بالاتر می شود که در نهایت باعث ایجاد راندمان بالاتر و قابلیت شروع به کار خودکار بهتر می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - اعطای شخصیت حقوقی به عناصر طبیعت در پرتو توسعه پایدار
زهرا سادات شارق حسین رضازاده

10.30495/jest.2022.60003.5351

بعد از جنگ جهانی دوم مفهوم توسعه پایدار به منظور ایجاد تعادل میان حفاظت از محیط زیست و بهره مندی از حقوق بنیادین بشری از جمله حق بر توسعه مطرح شد؛ تا استیفای حق های بشری بهانه ای برای تخریب محیط زیست محسوب نگردد. در واقع بشر دریافت که هرگونه خسارت به محیط زیست در نهایت چکیده کامل

بعد از جنگ جهانی دوم مفهوم توسعه پایدار به منظور ایجاد تعادل میان حفاظت از محیط زیست و بهره مندی از حقوق بنیادین بشری از جمله حق بر توسعه مطرح شد؛ تا استیفای حق های بشری بهانه ای برای تخریب محیط زیست محسوب نگردد. در واقع بشر دریافت که هرگونه خسارت به محیط زیست در نهایت انسان و کرامت وی را دچار مخاطره می نماید و لذا در کنار عناصر اقتصادی و اجتماعی، پایداری زیست محیطی به عنوان یکی از عناصر توسعه پایدار مطرح و مورد شناسایی قرار گرفت. تحقیق حاضر به دنبال بررسی این مسئله است که چگونه برخی دولت ها با شناسایی شخصیت حقوقی برای عناصر طبیعت، در راستای پایداری زیست محیطی و در نهایت تحقق توسعه پایدار گام برداشته اند. نوع پژوهش بنیادی است که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و همچنین بهره گیری از منابع الکترونیک اعم از کتاب، مقاله، پایان نامه، کنفرانس های رسمی مرتبط با موضوع(منطقه ای و بین المللی) به زبان های فارسی و انگلیسی موجود صورت گرفته و پس از طرح مسئله و تبیین فرضیات، داده های مدنظر متناسب با سوال های پژوهش در اسناد و رویه های قضائی ملی و بین الملل (اعم از فارسی و لاتین) جستجو، جمع آوری، جمع بندی و مورد تحلیل قرارگرفته است. در سال های اخیر یکی از اقداماتی که به منظور پایداری زیست محیطی اتخاذ شد شناسایی شخصیت حقوقی برای عناصر طبیعت بوده است. رویه برخی کشورها به خصوص از سال 2008 به بعد نشان می دهد که در راستای تحقق پایداری زیست محیطی، در سطح قانونگذاری یا رویه محاکم، عناصر طبیعت را صاحب حق دانسته و نمایندگانی برای پیگیری حقوق آن ها تعیین نموده اند. در مجموع تحولات حقوق محیط زیست نشان می دهد شناسایی شخصیت حقوقی برای عناصر طبیعت تحول جدیدی در حوزه حقوق محیط زیست و توسعه پایدار بوجود آورده که به سرعت در جامعه بین المللی در حال گسترش می باشد. به طوری که بسیاری از دولت ها می توانند با بهره گیری از تجربه یادشده در این مسیر گام نهاده تا بسترهای لازم برای حمایت های بیشتر از محیط زیست در سرتاسر جهان فراهم گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - ارزیابی میزان ارتباط مولفه‌‌های روانی و آسایش حرارتی کاربران در فضاهای باز شهری(نمونه موردی: کناره رودخانه کارون در اهواز)
کتایون افشون محسن تابان مصطفی مسعودی نژاد رضا جلیل زاده ینگجه

10.30495/jest.2022.55799.5181

زمینه و هدف: فضاهای باز شهری عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آن ها جریان دارد. در این راستا برای جذب بیشتر شهروندان به این فضاها، خصوصا در اقلیم های گرمسیری بررسی شرایط آسایش حرارتی و مولفه های تأثیرگذار بر آن مورد توجه قرار می گیرد. از آن جایی که در فضاهای باز، احساس چکیده کامل

زمینه و هدف: فضاهای باز شهری عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آن ها جریان دارد. در این راستا برای جذب بیشتر شهروندان به این فضاها، خصوصا در اقلیم های گرمسیری بررسی شرایط آسایش حرارتی و مولفه های تأثیرگذار بر آن مورد توجه قرار می گیرد. از آن جایی که در فضاهای باز، احساس و ادراک حرارتی در افراد متفاوت است، در برخورد با آسایش حرارتی تنها رویکردی کمی برای ارزیابی کافی نیست؛ بلکه توجه به مولفه های روانی اشخاص حائز اهمیت می باشد. هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان مولفه های روانی در افراد و مقوله آسایش حرارتی است. روش بررسی: پژوهش حاضر با روشی ترکیبی شامل روش توصیفی به منظور تبیین مولفه های آسایش حرارتی و روانی و روش پیمایشی جهت تعیین همبستگی میان متغیرهای تحقیق انجام شده است. پس از انجام برداشت های میدانی توسط پرسشنامه به روش تصادفی ( تعیین حجم نمونه با استفاده از روش کوکران) و دستگاه های اندازه گیری شاخص های اقلیمی، شرایط آب و هوایی نقاط مختلف مسیر در روزهای 11 و 12 بهمن ماه 1398 (7 صبح تا 1 بامداد)، سنجیده و به کمک شاخص جهانی اقلیم گرمایی (UTCI) در محدوده کناره رودخانه کارون در اهواز مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: ارزیابی و تحلیل داده های مستخرج، تأثیر مولفه های روانی بر پاسخ حرارتی افراد در شرایط مختلف را نشان می دهد. در واقع حس و حال افراد در فضاهای باز بر ارزیابی حرارتی آن ها از محیط تأثیرگذار است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، می توان اظهار داشت که حالات روحی و روانی افراد در شرایط مختلف می تواند پاسخ حرارتی متفاوت و حتی خارج از انتظار را هم در بازه آسایش حرارتی و هم در محدوده خارج از آن به همراه داشته باشد. در نهایت می توان راهکارهایی برای طراحی بهتر فضاهای شهری، جهت جذب بیشتر مخاطبان و برانگیختن حس رضایتمندی آن ها ارائه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - اثر تغییر اقلیم بر تغییرات تبخیر از سطح چاه نیمه های سیستان
حسین بزی حسین ابراهیمی بابک امین نژاد

10.30495/jest.2020.48196.4861

زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : چکیده کامل

زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : در تحقیق حاضر پایگاه داده ها شامل داده های تبخیر سد چاه نیمه و داده های شبکه ای بزرگ مقیاس تهیه شده است. از مدل SDSM برای شبیه سازی تبخیر دهه های آتی تحت سه سناریو RCP2.6 ،RCP4.5 و RCP8.5 استفاده شده است دوره پایه برای مدل سازی از سال 1983 تا 2005 (23 سال) می باشد.یافته ها : مقایسه برآورد تبخیر برای دو دوره زمانی آینده و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که برای دوره زمانی 2100-2080 سناریو RCP2.6 و RCP8.5 مقادیر بیشتری برای تبخیر تخمین زدند. بررسی ورودی ها نشان داد که دما هوا، ارتفاع ژئوپتانسیل و شاخص های وزش باد بیشترین تاثیر را در تبخیر چاه نیمه های سیستان دارند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که میزان تبخیر در دوره 2100-2080 افزایشی، بیش از 300 میلی متر در سال تجربه خواهد کرد. بیشترین افزایش تبخیر در دوره گرم سال خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی تکنیک FAHP بر اساس چهار معیار اقتصادی،اجتماعی، زیست محیطی و اکولوژیکی در منطقه چادگان
آرزو معظمی جمال قدوسی علی اصغر آل شیخ سعید سلطانی

10.30495/jest.2022.60039.5365

زمینه و هدف: کشور ما در حال گذار پرچالش هزینه بر و طولانی مدت در عرصه های اقتصادی اجتماعی سیاسی فرهنگی و تکنولوژیک است. شناخت شهر و منطق های، که شهر در آن واقع است، بر اساس چنین نگرش محقق می شود. روش بررسی: تحلیل های هزینه فایده و ابزارهایی همچون شاخص های پایداری و رد چکیده کامل

زمینه و هدف: کشور ما در حال گذار پرچالش هزینه بر و طولانی مدت در عرصه های اقتصادی اجتماعی سیاسی فرهنگی و تکنولوژیک است. شناخت شهر و منطق های، که شهر در آن واقع است، بر اساس چنین نگرش محقق می شود. روش بررسی: تحلیل های هزینه فایده و ابزارهایی همچون شاخص های پایداری و رد پای زیست محیطی، از جمله راه های دیگری برای پیشبرد توجه به تاثیرات بلند مدت توسعه کنونی هستند.مدل FAHP یکی از معروف ترین روش های تصمیم گیری چند منظوره برای وضعیت هایی است که سنجه های چندگانه دارند. یافته ها: در این مقاله با محاسبه وزن و رتبه بندی معیارها و زیر معیارهای مؤثر در تخصیص و پهنه بندی کاربری اراضی شهری در 7 مرحله بر اساس تکنیک FAHP انجام شده است. به منظور تدوین یک راهکار پایدار در مورد توسعه های شهری فعلی و آتی باید دانش بهتری را مورد سازگاری مناطق ساخته شده فعلی( اعم از شهر، حاشیه شهری و حومه ای) با عوامل محیطی طبیعی ضروری می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر این اساس، نتایج به ترتیب با توجه به نمودار ها، ارائه شده اند.به نحوی که نتایج وزنی دهی شده لایه های اطلاعات موضوعی مربوط به هر یک از زیر معیار ها (شاخص ها) نیز در نمودار ها آورده شده اند. مدل تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری مبتنی بر میزان مطلوبیت در 4 کلاس یا گروه می باشد که در آنالیز روش حد بالا، حد وسط و حد پائین نمرات یا امتیازات هر یک از معیارها براساس زیرمعیارهای مرتبط به هر یک از آنها جهت تعیین و مشخص نمودن دامنه تغییرات (حدود تغییرات) و با در نظر گرفتن میزان تأثیر هر یک از زیر معیارها، نتایج به تفکیک هر یک از معیارهای چهارگانه و زیرمعیارهای مربوط به آنها استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - اثربخشیِ انتخابِ تاثیرگذارترین راهبردِ افشای کربن تحت وجودِ مضامینِ آنومی ذینفعان
سحر امانی بابادی اله کرم صالحی محمد خدامرادی علیرضا جرجرزاده

10.30495/jest.2021.61156.5407

زمینه و هدف: آنومی ذینفعان در محیط اجتماعی باهدفِ افزایش سطح کارکردهای پایدار، عملکردهای زیست محیطی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث می‌گردد تا شرکت‌ها در فضای رقابتی با تکیه بر رویکردهای رفتاری و تخصصی، اقدام به ارائه اطلاعات برای اقناع انتظارات اجتماعی می‌نماین چکیده کامل

زمینه و هدف: آنومی ذینفعان در محیط اجتماعی باهدفِ افزایش سطح کارکردهای پایدار، عملکردهای زیست محیطی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث می‌گردد تا شرکت‌ها در فضای رقابتی با تکیه بر رویکردهای رفتاری و تخصصی، اقدام به ارائه اطلاعات برای اقناع انتظارات اجتماعی می‌نمایند. یکی از این رویکردها، راهبردهای افشای کربن براساس فشارهای اجتماعی ذینفعان می‌باشد. هدف این پژوهش واکاوی اثربخشیِ انتخابِ تاثیرگذارترین راهبردِ افشای کربن تحت وجودِ مضامینِ آنومی ذینفعان می‌باشد.روش بررسی: در این پژوهش که در بازه زمانی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ انجام گرفت، دو گروه از افراد جامعه هدف در سطح دانشگاه و در سطح بازار سرمایه مشارکت داشتند. برمبنای ماهیت پژوهش در بخش کیفی، از دو تحلیل فراترکیب و دلفی و در بخش کمی از تحلیلِ‌ اولویت بندیِ تفسیری استفاده شد.یافته‌ها: نتایج در بخش کیفی با بررسی ۱۹ پژوهش غربال شده، تعداد ۵ گزاره‌ی آنومیِ ذینفعان به عنوان معیارهای تحلیل و ۴ مولفه‌ی راهبردی افشای کربن به عنوان قوانین اولویت بندیِ تفسیری تعیین شدند که با انجامِ تحلیل دلفی پایایی مولفه‌ها و گزاره‌های پژوهش مورد تایید قرار گرفتند. سپس براساس تحلیل اولویت بندی تفسیری، یافته‌ها نشان می‌دهد که از میان ۵ گزاره‌ی آنومیِ ذینفعان، آنومیِ هنجاریِ ذینفعان مهمترین گزاره‌ی موثر در افشای کربن می‌باشد. همچنین مشخص گردید، راهبرد افشای اختیاری کربن، براساس آنومیِ هنجاریِ ذینفعان، مهمترین راهبرد در افشای کارکردهای کربن از جانب شرکت‌ها می‌باشد که می‌تواند به توسعه تعاملات در سطح بازار رقابتی کمک نماید.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش بیانگر این است که شرکت‌ها به منظور حفاظت از منافع ذینفعان، از طریق رویکردهای راهبرد اختیاری مبادرت به افشای کربن در قالب گزارشگری پایدار می‌نمایند و با ارائه این گونه گزارش‌های زیست محیطی، ضمن افزایش اعتماد عمومی، تعاملات اثربخشی را با ذینفعان برقرار می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی شیوه های ممکن برای نیل به اهداف دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان
سید ابراهیم راد علیرضا جباری گیلانده

10.30495/jest.2021.45897.4752

زمینه و هدف :توجه آموزش عالی و آموزش و پرورش به موضوع مدیریت سبز و آموزش همگانی حفظ محیط زیست نیاز مبرم جوامع در مواجهه با چالش ها و بحران های اساسی زیست محیطی بوده و برای نقش آفرینی و پیشرو بودن دانشگاه ها و مدارس در عرصه مسئولیت های اجتماعی برنامه ریزی و اقدام های فک چکیده کامل

زمینه و هدف :توجه آموزش عالی و آموزش و پرورش به موضوع مدیریت سبز و آموزش همگانی حفظ محیط زیست نیاز مبرم جوامع در مواجهه با چالش ها و بحران های اساسی زیست محیطی بوده و برای نقش آفرینی و پیشرو بودن دانشگاه ها و مدارس در عرصه مسئولیت های اجتماعی برنامه ریزی و اقدام های فکورانه و پایه ای ضرورت دارد. دانشگاه فرهنگیان رکن اصلی تحول بنیادین در آموزش و پرورش باید نقش ارزشمندتر و متمایزتری از دیگر دانشگاه ها در ایجاد فرهنگ حامی محیط زیست ایفا نماید در این راستا هدف این پژوهش بررسی شیوه های تبدیل شدن دانشگاه فرهنگیان به دانشگاه سبز بوده است.روش بررسی: رویکرد پژوهش کیفی، روش تحقیق مطالعه موردی بوده و از همه منابع پیش بینی شده در تحقیق های موردی برای جمع آوری داده ها استفاده گردید. همچنین برای تحلیل داده ها از استراتژی تحلیل مضمون و برای جمع آوری و تحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA2018 استفاده گردید، این تحقیق در سال 1398 در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است.یافته ها: یافته های تحلیل مضامین 7 مضمون اصلی و فراگیر، 30 مضمون فرعی سازمان دهنده و 380 مضامین پایه را نمایان ساخت دانشگاه فرهنگیان برای رسیدن به اهداف دانشگاه سبز باید در 7 بعد (مضمون فراگیر و اصلی) آموزش و یادگیری؛ مشارکت و شبکه تعاملات اجتماعی؛ سسیستم مدیریت زیست محیطی؛ پژوهش، فناوری و نوآوری؛ رهبری و برنامه ریزی؛ نظارت، ارزیابی و گزارش دهی و مدیریت منابع انسانی و مالی اقدام نماید.بحث و نتیجه گیری: با بررسی یافته های پژوهش نتیجه گیری شد که پیوندهای آشکار کارکردهای اصلی دانشگاه یعنی آموزش، پژوهش و فعالیت های پایدار روزمره دانشگاه، با رهیافت کل دانشگاه برای توسعه پایداری زیست محیطی، مدیریت سبز و دانشگاه سبز، می تواند دانشجویان را به حفظ و احترام به محیط زیست در جهان واقعی و رسیدن به شهر سبز و جامعه سبز سوق دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - ارزیابی اثرات خشکسالی بر حق آبه زیست محیطی با استفاده از شاخصهای جامع (مطالعه موردی: رودخانه میناب –هرمزگان)
سعیده رستم افشار سیده هدی رحمتی هدایت فهمی

10.30495/jest.2022.55583.5171

زمینه و هدف: یکی از مهمترین راهکارهای حفاظت از محیط زیست، تعیین حق آبه زیست محیطی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات خشکسالی بر جریان زیست محیطی رودخانه میناب در استان هرمزگان و تعیین حق آبه و ایجاد تعادل زیست محیطی می باشد.روش بررسی: به دلیل عدم شناخت کافی از روشها چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهمترین راهکارهای حفاظت از محیط زیست، تعیین حق آبه زیست محیطی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات خشکسالی بر جریان زیست محیطی رودخانه میناب در استان هرمزگان و تعیین حق آبه و ایجاد تعادل زیست محیطی می باشد.روش بررسی: به دلیل عدم شناخت کافی از روشهای تعیین حق آبه زیست محیطی در ایران و سازگاری آنها با مدیریت و شرایط اقلیمی کشور، پس از بررسی کلیه روشهای موجود، سرانجام روش اصلاح شده مونتانا و منحنی تداوم جریان به عنوان روشهای بهینه انتخاب شدند.یافته ها: پس از انتخاب محدوده مورد مطالعه، آمار دبی رودخانه در محل ایستگاه برنطین در روردخانه میناب طی سال های 1342 تا 1396 جمع آوری و در وحله اول متوسط بلند مدت ماهانه و نهایتا میانگین بلندمدت سالانه تعیین که برابر 16/8 مترمکعب برثانیه بود. ازآنجایی که دبی ماهانه ماههای مهر، آبان، اردیبهشت لغایت شهریور از دبی متوسط سالانه کمتر هستند بعنوان ماههای کم آب و ماههای آذر، دی الی فروردین جزو ماه های پرآب محسوب گردیدند. سپس میانگن بلند مدت ماههای کم آب معادل 80/ 2 و ماههای پرآب برابر65/15 مترمکعب برثانیه تعیین شد. حقابه زیست محیطی رودخانه میناب بر اساس کلاس های مدیریتی مختلف باروش اصلاح شده مونتانا برای ماههای کم آب برابر 28/0 و پر آب برابر 56/1 و با روش منحنی مدت جریان برابر 24/1 مترمکعب بر ثانیه تعیین شد.بحث و نتیجه گیری: بنا بر این، حداقل دبی برای تامین نیاز زیست محیطی رودخانه میناب برای ماههای کم اب باید 28/0 و برای ماههای پرآب بین 24/1 و 56/1 مترمکعب بر ثانیه در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb و Cu) در رسوبات سطحی سواحل جزر ومدی بندر دیلم - خلیج فارس
جواد سیدی لاله موسوی ده موردی اسحاق خاکی

10.30495/jest.2018.10902.1947

زمینه و هدف: بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb,Cu) در رسوبات سواحل جزرومدی بندر دیلم و ارزیابی خطرات زیست محیطی این آلودگی ها با توجه به موقعیت این بندر و ارتباط مستقیم مردم این بندر با دریا بسیار مهم است.روش بررسی: در این مطالعه از رسوبات سطحی 5 ایستگاه در بندر دیلم در پا چکیده کامل

زمینه و هدف: بررسی غلظت فلزات سنگین (Cd, Pb,Cu) در رسوبات سواحل جزرومدی بندر دیلم و ارزیابی خطرات زیست محیطی این آلودگی ها با توجه به موقعیت این بندر و ارتباط مستقیم مردم این بندر با دریا بسیار مهم است.روش بررسی: در این مطالعه از رسوبات سطحی 5 ایستگاه در بندر دیلم در پاییز 1393 نمونه برداری شد. پس از خشک کردن و هضم اسیدی نمونه ها توسط اسید نیتریک و اسید پرکلریک ، میزان غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داده که دامنه سطوح فلزات سنگین در رسوبات ایستگاه های مختلف بر اساس میکروگرم بر گرم وزن خشک40/6-1/2 مس، 18/21-4/10 سرب و 8/2-1/1کادمیوم است .در بین ایستگاه های مورد مطالعه ایستگاه پارک ساحلی کمترین آلودگی به فلزات مورد مطالعه را داشته است. ایستگاه بندر امام حسن و بندر لیلتین بیشترین میزان آلودگی به این فلزات را دارا بودند.بحث و نتیجه گیری: مقایسه میزان این فلزات با استانداردهای جهانی نشان داد که غلظت فلز مس و سرب ازغلظت استانداردهای جهانی کمتر است ولی میزان این فلزات بیشتر از استاندارد USEPAبوده است. و میزان کادمیوم از میزان استاندرادهای USEPA، کیفیت رسوب آمریکا(NOAA) و کیفیت رسوب کانادا(ISQGS) بیشتر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - پهنه‌بندی، مدیریت پهنه‌ها و طراحی چشم‌انداز پیرامونی درختان کهنسال ایران (مطالعه موردی: سرو کهنسال منگاباد مهریز- یزد)
محمدهادی راد محمد حسین ایران نژاد پاریزی سید رضا مهدوی امین یگانه

10.30495/jest.2022.45544.4735

زمینه و هدف: درختان کهنسال به عنوان منابع غنی ژنتیکی و آثار طبیعی ارزشمند، مورد توجه می باشند. در میان درختان کهنسال، سرو کهنسال منگاباد مهریز به عنوان یکی از میراث های طبیعی با ارزش مطرح است. لازمه طرح مدیریت و حفاظت از میراث طبیعی ملی سرو منگاباد مهریز، پهنه بندی، بر چکیده کامل

زمینه و هدف: درختان کهنسال به عنوان منابع غنی ژنتیکی و آثار طبیعی ارزشمند، مورد توجه می باشند. در میان درختان کهنسال، سرو کهنسال منگاباد مهریز به عنوان یکی از میراث های طبیعی با ارزش مطرح است. لازمه طرح مدیریت و حفاظت از میراث طبیعی ملی سرو منگاباد مهریز، پهنه بندی، برنامه ریزی مدیریت پهنه ها و در نهایت طراحی چشم انداز بر اساس قوانین و مقررات مربوط به آثار و مناطق حفاظت شده می باشد. روش بررسی: پهنه بندی بر مبنای طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و انطباق آن با واقعیات و طرح جامع شهر مهریز صورت گرفت. با توجه به مرور منابع و شرایط موجود، پیرامون سرو تا شعاع 300 متری در پهنه های مختلف مدیریتی و تفرجی طبقه بندی گردید. پس از نقشه برداری، وضعیت فیزیکی هر یک از پهنه ها مشخص و پیشنهاد های لازم بر اساس محتوا و اهمیت هر یک از پهنه ها برای اصلاح وضع موجود با محوریت پایداری اکولوژیکی محیط و سلامت درخت ارائه گردید. بر اساس همین دیدگاه و به منظور ساماندهی پیرامون درخت برای تفرج، نسبت به طراحی چشم انداز با حفظ حداکثری وضع موجود فضای سبز و بناهای تاریخی پیرامونی اقدام گردید. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو نیز محاسبه گردید. یافته ها: نتایج بررسی های به عمل آمده حاصل از پهنه بندی نشان داد که 4 پهنه به عنوان پهنه های مدیریتی و 2 پهنه به عنوان پهنه های تفرجی از اهمیت ویژه ای برخوردار و باید مورد توجه قرار گیرند. پهنه های مدیریتی شامل پهنه طبیعت محدود شده، پهنه حفاظت شده، پهنه سپر یا ضربه گیر و پهنه سایر کاربری ها با مساحت به ترتیب 2826 ، 5024، 23550 و 251200 متر مربع و پهنه های تفرج تیپ یک و تفرج تیپ دو به ترتیب با مساحت 11664 و 15000 متر مربع بود. ظرفیت برد برای فعالیت های تفرجی در محدوده سرو، 276 نفر در روز برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: هر چند فعالیت های عمرانی سال های اخیر در پیرامون سرو، عامل اصلی و تاثیر گذار بر سلامت درخت بوده، لیکن با تدبیر و اجرایی نمودن برنامه های مدیریتی و تفرجی در قالب پهنه های پیشنهادی، امکان بازسازی با محوریت سلامت درخت و رونق گردشگری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بررسی مناسب‌ترین تیمارهای مدت زمان استفاده از اولتراسونیک، دما و نسبت آب به محتویات شکمبه دام در تولید بیوگاز (مطالعه موردی: کشتارگاه شهر خرم‌آباد)
علی کوشکی مرتضی الماسی محمد قهدریجانی حمیدرضا شاملویی

10.30495/jest.2021.54005.5115

زمینه و هدف: تصفیه بی هوازی برخی از ضایعات جامد کشتارگاهی مانند محتویات شکمبه، به دلیل پتانسیل تولید انرژی و تاثیر مثبت آن در کاهش آلودگی های زیست محیطی، یکی از گزینه های مناسب فرآوری و دفع ضایعات به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش، تعیین مناسب ترین تیمار دما، زمان چکیده کامل

زمینه و هدف: تصفیه بی هوازی برخی از ضایعات جامد کشتارگاهی مانند محتویات شکمبه، به دلیل پتانسیل تولید انرژی و تاثیر مثبت آن در کاهش آلودگی های زیست محیطی، یکی از گزینه های مناسب فرآوری و دفع ضایعات به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش، تعیین مناسب ترین تیمار دما، زمان و نسبت آب به محتویات شکمبه دام بر روی میزان تولید بیوگاز کل است.روش بررسی: این پژوهش سال 1399و در کشتارگاه صنعتی خرم آباد انجام شد. پس از ذبح دام محتویات شکمبه پنج گاو و پنج گوسفند به منظور همگن سازی و یکنواخت شدن با هم مخلوط شدند و در آزمایش های مجزا به بررسی تاثیر شدت دماهای مختلف (30، 40 و 50 درجه سانتی گراد)، زمان های مختلف امواج دهی دستگاه اولتراسونیک (10، 20 و 30 دقیقه) و نسبت های مختلف مخلوط محتویات شکمبه و آب(50میلی لیتر آب به 100 گرم محتویات شکمبه، 100 میلی لیتر آب به 100 گرم محتویات شکمبه و 200 میلی لیتر آب به 100 گرم محتویات شکمبه) برروند تولید بیوگاز پرداخته شد.یافته ها: به طور کلی بیشترین مقدار بیوگاز کل، مربوط به اثر مقابل سه گانه استفاده 30 دقیقه ای از پیش فرآوری اولتراسونیک (t3) × دمای C50° (te3) × نسبت ترکیب محتویات شکمبه(r3) با میزان تولیدml 333/350 که بهترین نتیجه محسوب می شود.بحث و نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهد استفاده از پیش فرآوری اولتراسونیک در مدت زمان بیشتر، در دمای بالاتر و در غلظت کمتر تاثیر بیشتری در عملکرد فرآیند هضم بی هوازی و تولید بیوگاز کل از محتویات شکمبه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - مدیریت مصرف حامل‌های انرژی و میزان انتشار آلاینده‌ها با استفاده از مدل Leap در شهرک صنعتی لیا در استان قزوین
محمدسعید محمدی سید مصطفی خضری علیرضا وفایی نژاد

10.30495/jest.2022.58253.5274

زمینه و هدف: توسعه صنعتی- اقتصادی در کشورهای در حال توسعه نیاز مضاعفی در دسترسی بیشتر به حامل‌های انرژی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده است. علاوه بر آن ارتقاء استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی در جهت چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه صنعتی- اقتصادی در کشورهای در حال توسعه نیاز مضاعفی در دسترسی بیشتر به حامل‌های انرژی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده است. علاوه بر آن ارتقاء استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی در جهت دسترسی به امکانات و رفاه بیشتر را به دنبال داشته است. در این مطالعه تاثیر اعمال سیاست‌های مختلف به منظور کاهش انتشار آلاینده های هوا (دی اکسید کربن) و صرفه‌جوئی انرژی در صنایع ایران توسط مدل برنامه‌ریزی انرژی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. روش بررسی: ابتدا مقادیر ورودی منابع انرژی مختلف همچون گاز، برق و سوخت فسیلی در فرآیند تولید صنایع مورد بررسی قرار گرفت ،سپس عوامل موثر در تولید گازهای گلخانه‌ای در صنایع شناسائی گردید، پس از آن روند گذشته و وضعیت فعلی صنایع ایران و سیاست‌های دولت برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن در این برنامه ریزی لحاظ شد و همچنین توسعه فناوری‌های جدید بهره‌ وری انرژی در صنایع به منظور برآورد کاهش تقاضای انرژی مورد مطالعه قرار گرفت. در راستای این هدف، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در یک سناریوی پایه منطبق بر ادامه روند موجود در صنایع کنونی و همچنین تعیین تقاضای فعلی و آینده صنایع ایران در طی سال‌های 2019 تا 2035 مورد بررسی قرار گرفت.. یافته ها: با در نظر گرفتن تولیدات فعلی و آینده در صنایع کشور میزان انرژی و انتشار دی‌اکسیدکربن در صنایع کشور توسط مدل Leap در سناریوی پایه تعیین گردید. سپس چهار سناریوی جایگزین فناوری های صرفه‌جوئی انرژی و کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن شامل توسعه صنایع و ظرفیت سازی، افزایش احتمالی قیمت سوخت و برق، اجرای استانداردهای مصرف سوخت و بهره گیری از فناوری های CHP برای یک دوره 15 ساله مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها حاکی از آن بود که اعمال توام این سیاست ها منجر به کاهش بیشتری در انتشار گاز co2 معادل خواهد شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که میزان انتشار کل co2 در شهر صنعتی لیا قزوین در سال مطالعه(1399) معادل صنعت از 61 میلیون تن درسناریوی پایه، به 53 میلیون تن( معادل 15 درصد کاهش) در سناریوی کاهش انتشار در سال 2035 می‌رسد. در صورتی که در اثر اعمال سیاست تغییر سوخت، میزان انتشار دی‌اکسیدکربن معادل کل به 58 میلیون تن کاهش یافته (معادل 5 درصد کاهش) و اعمال سیاست بهره‌وری انرژی منجر به انتشار 55 میلیون تن (معادل 9/10درصد کاهش) co2 معادل تا سال 2035 می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - بررسی و پایش زیست محیطی ذرات آلاینده و اثرات آنها در هوای شهر سنندج
عبدالرضا نوفرستی فرهام امین شرعی

10.30495/jest.2022.56395.5206

زمینه و هدف: بررسی مقدار فلزات سنگین، آنیون ها و کاتیون ها در هوای شهر سنندج می باشد.روش بررسی: ابتدا اندازه گیری ذرات معلق در سطح شهر و سپس جهت تعیین ترکیب ذرات و اندازه گیری فلزات و یون های مورد نظر در ذرات، از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. در مرحله سوم روش آماری انج چکیده کامل

زمینه و هدف: بررسی مقدار فلزات سنگین، آنیون ها و کاتیون ها در هوای شهر سنندج می باشد.روش بررسی: ابتدا اندازه گیری ذرات معلق در سطح شهر و سپس جهت تعیین ترکیب ذرات و اندازه گیری فلزات و یون های مورد نظر در ذرات، از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. در مرحله سوم روش آماری انجام و نتایج اندازه گیری های میدانی در محیط SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در آخرین مرحله با نظرات کارشناسان، نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها استراتژیهای مربوطه به منظور بررسی علل آلودگی هوای شهر سنندج و راهکارهای اجرایی تعیین گردید.یافته ها : در این بررسی ، کیفیت هوای شهر سنندج بر اساس ذرات، دارای روز های با هوای سالم 83/20 % ، آلودگی کم 14/69% ، روزهای ناسالم 43/7% ، روزهای بسیار ناسالم معادل 38/1%، روزهای خطرناک 1/1% و روزهای بسیار خطرناک 65/1%بوده که روزهای با هوای خطرناک و بسیار خطرناک، عمدتا در ماههای اول سال مشاهده گردیده است. در بین فلزات، آلومینیم و آهن حجم بسیار بالایی داشته و پس از آنها مس، روی، سرب و آرسنیک قرار دارند. در خصوص یون ها نیز به ترتیب سدیم ، نیترات، کلر و سولفات،آهن، منیزیم و کلسیم قرار دارند.بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج ، تغییرات فلزات سرب، جیوه، منگنز، روی، آلومینیم و آهن در سطح 5% معنی دار می باشد و یک رابطه خطی معنی داری بین ذرات و مقادیر فلزات فوق وجود دارد. در خصوص یون ها نیز، سدیم، کلسیم، نیترات، سولفات و آهن، در سطح 5% معنی دار بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تببین شرایط آسایش اقلیمی در الگوهای فضایی – کالبدی بافت محلات سنتی (مطالعه موردی: محلات سنتی شهر همدان)
محمد معتقد حسن سجادزاده

10.30495/jest.2021.56136.5190

زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی ک چکیده کامل

زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی کاشت و گونه های فضاهای سبز در محلات گذشته می باشد.روش بررسی: در ابتدا مولفه های موثر بر آسایش اقلیمی با مطالعه و بررسی دیدگاه صاحب نظران به دست آمده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش شبیه سازی و نرم افزار Ecotect Autodesk در سه محله سنتی شهر همدان مورد تحقیق قرار گرفت. تحلیل ها در ساعات صبح و عصر روزهای 1 تیر و 1 دی ماه سال 98 ، انجام شده است.یافته ها: الگوی محله های مرکزگرا نسبت به محله های خطی در فصول سرد سال از شرایط بهره گیری بیشتر از آفتاب در ساعات صبح و عصر برخوردار است ، اما در الگوی محلات خطی در فصول سرد باید تمهیدات بیشتر را برای بهره گیری از میزان نور خورشید به کار گرفت. با توجه به آن که میزان سایه اندازی در الگوی محلات خطی در فصل سرما به میزان بیشتری از محله های مرکزگرا می باشد ، برای ایجاد شرایط آسایش اقلیمی نیازمند تمهیدات ویژه ای هستند.بحث و نتیجه گیری: استفاده از الگوهای مرکز گرا در ایجاد محلات می تواند باعث بالا رفتن میزان آسایش اقلیمی در محلات گردد. همچنین با توجه به نوع اقلیم سرد و خشک محلات یاد شده، وجود درختان کهنسال در مراکز محله ضمن فراهم کردن موجبات عدم نفوذ بادهای سرد غالب در محیط پیرامون، بستری برای ایجاد خنکی و آسایش اقلیمی به خصوص در فصول گرم در این مناطق شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - امکان‌سنجی جایگزینی انرژی خورشیدی بمنظور تأمین انرژی‌های مختلف مخصوصاً شیرین‌سازی آب مورد نیاز یک ساختمان
اسماعیل محیسن پور محمد علی احیایی اشکان عبدالی سوسن

10.30495/jest.2022.61092.5405

زمینه و هدف: امروزه جهان با کمبود آب شیرین مواجه است و برای غلبه بر این موضوع مهم، تمام کشورهای دنیا به دنبال شیرین سازی آب به روش‌های مختلف هستند تا نیاز کشور خود را تأمین کنند. استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر روش مناسبی برای تأمین انرژی مورد نیاز در این واحدها به حساب چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه جهان با کمبود آب شیرین مواجه است و برای غلبه بر این موضوع مهم، تمام کشورهای دنیا به دنبال شیرین سازی آب به روش‌های مختلف هستند تا نیاز کشور خود را تأمین کنند. استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر روش مناسبی برای تأمین انرژی مورد نیاز در این واحدها به حساب می‌آید. روش بررسی: در این پژوهش در ابتدا با استفاده از داده‌های اولیه میزان بار الکتریکی یک واحد مسکونی واقع در شهر بندرعباس، برای ماه‌های مختلف سال محاسبه گردید و با در نظر گرفتن میزان برق مصرفی مورد نیاز، میزان بار گرمایشی و سرمایشی با استفاده از نرم افزار Carrier بدست آمد. همچنین با استفاده از داده‌های موجود، انرژی مورد نیاز برای دستگاه آب شیرین کن و میزان مساحت مورد نظر برای پنل خورشیدی محاسبه گردید. پس از تحلیل داده‌های بدست آمده از لحاظ انرژی و اکسرژی در بین روش‌های شیرین سازی آب، روش اسمز معکوس انتخاب گردید که منبع مورد نیاز از طریق آب دریا تأمین می‌گردد. یافته‌ها: بیشترین مساحت مورد نیاز پنل خورشیدی برای تأمین بار الکتریکی واحد مسکونی حدود 134 مترمربع است و توان تولید حدود 9 کیلووات برق را دارا می‌باشد و بازدهی اکسرژی این پنل ها در بیشترین میزان خود به حدود 25 درصد می‌رسد. همچنین در طول شبانه روز حدود 220 لیتر آب آشامیدنی برای 4 نفر اعضای خانواده تولید می‌گردد. از نظر اقتصادی نیز بازگشت سرمایه حدود 7 سال و با بازدهی داخلی 17 درصد است. بحث ونتیجه گیری: بر اساس توان تولیدی از پنل خورشیدی در ماه‌هایی از سال مثل فصل زمستان که نیاز کمتری به تولید انرژی است، می‌توان برق اضافی تولید شده را به شبکه توزیع انتقال داد تا به درآمد زایی سیستم کمک کرد. از نظر اقتصادی با توجه به فراهم شدن سرمایه اولیه در این واحد مسکونی، می‌توان یک سیستم مستقل از شبکه توزیع ایجاد نمود که آب شیرین مورد نیاز برای واحد مسکونی را نیز تأمین کند و برای مناطقی که با کمبود آب شرب مواجه هستند ، پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات