Urban Development

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی و ارزیابی راهبردهای تأمین منابع مالی پایدار برای شهرداری ها مورد مطالعه: شهرداری مرودشت
محمد امین گرامی علی شمس الدینی

پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی راهبردهای تأمین منابع مالی پایدار در شهرداری مرودشت انجام شده است. در این پژوهش ضمن ارزيابي و تجزيه و تحلیل منابع درآمدي شهرداري مرودشت در بازه‌ زماني پنج ساله (1401-1397)، به معرفی منابع مالی پایدار و ارزیابی راهبردهای بالقوه تأمین این چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی راهبردهای تأمین منابع مالی پایدار در شهرداری مرودشت انجام شده است. در این پژوهش ضمن ارزيابي و تجزيه و تحلیل منابع درآمدي شهرداري مرودشت در بازه‌ زماني پنج ساله (1401-1397)، به معرفی منابع مالی پایدار و ارزیابی راهبردهای بالقوه تأمین این منابع مالی در این شهرداری پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- پیمایشی، مقطعی و کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل40 نفر از مدیران و کارشناسان خبره شهرداری مرودشت و پژوهشگران و صاحبنظران امور مالی و درآمد بود. به منظور ارزیابی میزان پایداری منابع مالی و درآمدی شهرداری مرودشت، از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شده است. روايي پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید، صاحبنظران و همچنین کارشناسان جامعه مورد مطالعه تأيید گرديد و پايايي آن از طريق محاسبه آلفاي کرونباخ، 65/87 بدست آمد. داده هاي پژوهش به وسیله نرم‌افزار SPSS و در دو قالب آمار توصیفي و آمار استنباطي مورد تجزيه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاصل از مقایسه میانگین دو جامعه مستقل (مدیران و پژوهشگران) در موضوع درآمدهای پایدار و ناپایدار شهرداری مرودشت، حاکی از عدم درک متقابل دو گروه از یکدیگر در قبال فعالیت های پیشین سیستم مدیریت شهری می باشد. علاوه بر این نتايج اين پژوهش نشان دادند كه درآمد ناشي از فصول عوارض عمومي و درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداري جزء منابع درآمدي پايدار و اعانات و هدايا و دارايي‌ها جزء ناپايدارترين درآمدهاي شهرداري به حساب مي‌آيد. همچنین با ارزیابی امتیاز عوامل استراتژیک داخلی در قالب نقاط قوت و ضعف و ارزیابی امتیاز عوامل استراتژیک خارجی در قالب نقاط فرصت و تهدید مشخص گردید این امتیاز در قسمت استراتژی محافظه کارانه قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی ساختار روابط ذینفعان توسعه شهری دانش بنیان اصفهان با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی
مصطفی دهقانی حقیقت رضا نائینی اسفندیار زبردست

تقویت اعتماد و مشارکت ذینفعان، ابزاری مناسب جهت حرکت به سوی توسعه شهری دانش‌بنیان است و تحلیل شبکه روابط ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان گام مهم و موثر اولیه برای این امر است. در این راستا، هدف این پژوهش، تحلیل شبکه‌های ارتباط، اعتماد و مشارکت ذینفعان کلیدی توسعه شه چکیده کامل

تقویت اعتماد و مشارکت ذینفعان، ابزاری مناسب جهت حرکت به سوی توسعه شهری دانش‌بنیان است و تحلیل شبکه روابط ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان گام مهم و موثر اولیه برای این امر است. در این راستا، هدف این پژوهش، تحلیل شبکه‌های ارتباط، اعتماد و مشارکت ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان اصفهان به‌عنوان زمینه ساز انتقال و تبادل دانش، با استفاده از روش تحلیل شبکه اجتماعی است. راهبرد کلی پژوهش، مطالعه موردی و با جهت‌گیری پارادایمی پراگماتیستی است و از نظر هدف عملیاتی، توصیفی- اکتشافی است. نتایج پژوهش بیانگر این است که در شهر اصفهان با وجود نقش قابل توجه شورای شهر و شهرداری، بیشتر ذینفعان اصلی و مرکزی توسعه شهری دانش‌بنیان، سازمانهای دولتی با نقش حاکمیتی هستند. این امر بیانگر ماهیت حاکمیت تمرکزگرای دولتی، قدرت و منابع برتر دولت نسبت به دیگر بازیگران جامعه و ضعف حکمروایی شبکه‌ای و همچنین دشواری شکل‌گیری فرایند از پایین به بالای ایجاد توسعه شهری دانش‌بنیان در شهر اصفهان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینه‌ای و رفتاری
مریم خانمحمدی نوابخش فرزاد فرانک سیدی ژیلا مشهدی مریم توسکی

10.30495/hoviatshahr.2022.65857.12178

توسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این راستا، این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینه‌ای و رفتاری انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش چکیده کامل

توسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این راستا، این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینه‌ای و رفتاری انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش اکتشافی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن در شهر اراک بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای ـ تصادفی 384 نفر با استناد به حد بالای مورگان انتخاب شدند. عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینه‌ای)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینه‌ای)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری) و مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، به ترتیب مهم‌ترین آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - رویکردی تحلیلی به ضرورت توجه به فرهنگ جوامع
کامیار اخوان خرازی

شهرسازی امروز به واسطه انبوه مسائل جدید، خصوصاً مشکلات فرهنگی و نیازهای روحی، روانی و عاطفی مردم، دستخوش تحولات بنیادین شده است. رشد گرایش به شهرسازی کارآ1 یکی از بارزترین این نمودها است. شهرسازی کارآ بر خلاف شهرسازی مدرن الگویی یکسان و جهانی نداشته و هر منطقه بر اساس ت چکیده کامل

شهرسازی امروز به واسطه انبوه مسائل جدید، خصوصاً مشکلات فرهنگی و نیازهای روحی، روانی و عاطفی مردم، دستخوش تحولات بنیادین شده است. رشد گرایش به شهرسازی کارآ1 یکی از بارزترین این نمودها است. شهرسازی کارآ بر خلاف شهرسازی مدرن الگویی یکسان و جهانی نداشته و هر منطقه بر اساس توان های انسانی، زیست محیطی، اقتصادی، فنی و علمی خود نظام شهری ویژه خود را تدوین می نماید. امروزه فرهنگ جوامع به عنوان یک سرمایه اجتماعی در برنامه ها و طرح های شهری مد نظر قرار می گیرد. در این مقاله با رویکردی تحلیلی و با تحلیل محتوای متن، ابتدا مفهوم فرهنگ در رویکردهای مختلف تدقیق گردیده و سپس تأثیر فرهنگ جوامع در کلیه شئون زندگی و بر شهرسازی بررسی گردیده و تأکیدی است بر این نکته که در کلیه طرح ها و برنامه های شهری باید توجه به فرهنگ در سرلوحه مطالعات قرار گیرد و تطابق برنامه و طرح ها با فرهنگ از مقولات اساسی پایداری جوامع است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - ارائه راهکارهای جلب مشـارکت ساکنان مناطق اسکان غیر رسمی (در فرآیند تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری)
برهان عبدی علی سلطانی محمدرضا بذرگر جبار امجدی

در پژوهش های مرتبط با برنامه ریزی و طراحی شهری و همچنین طرح های ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راه های موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرح ها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال تو چکیده کامل

در پژوهش های مرتبط با برنامه ریزی و طراحی شهری و همچنین طرح های ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راه های موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرح ها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال توسعه، علیرغم مباحث بسیار گسترده در این عرصه؛ مشارکتی شدن طرح ها چندان عملی نشده است و متعاقب آن بسیاری سرمایه های مادی و معنوی بدون بازدهی مناسب در حال هزینه شدن هستند. این مقاله درصدد است با شناخت نسبتا کامل موانع مشارکت در طرح های ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی بر مبنای دیدگاه های مطرح در روانشناسی اجتماعی، روش های مناسب در چارچوب این نظریه ها را مورد بررسی قرار دهد. انتظار می رود با بهره گیری از ابزارهای موثر در جهت ایجاد انگیزه مشارکت که از بنیادی ترین ابعاد اجتماعی توسعه می باشد و متأسفانه کمتر ملحوظ گردیده، راه برای حضور فعال ساکنان در ارتقاء سکونت گاه خود هموار گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - ارائه مدلی پیش بینی کننده از میزان رضایت از سفر با مترو
مصطفی عباس زادگان راضیه رضازاده مریم محمدی سجاد علی‌پور اشلیکی

عوامل موثر بر میزان رضایت از سفر با مترو به کارایی و کارآمدی آن یعنی سرعت، زمان بندی مناسب و امنیت مربوط می شود. اما هدف این نوشتار این است که فارغ از این مسائل، با ارائه مدلی مناسب، میزان مطلوبیت سفر با مترو را به عنوان یکی از شاخص های حمل و نقل پایدار شهری، از دید ویژ چکیده کامل

عوامل موثر بر میزان رضایت از سفر با مترو به کارایی و کارآمدی آن یعنی سرعت، زمان بندی مناسب و امنیت مربوط می شود. اما هدف این نوشتار این است که فارغ از این مسائل، با ارائه مدلی مناسب، میزان مطلوبیت سفر با مترو را به عنوان یکی از شاخص های حمل و نقل پایدار شهری، از دید ویژگی های فردی استفاده کننده گان مانند جنسیت، سن، شغل، تحصیلات مورد بررسی قرار داده و متغیرهای مستقل تاثیرگذار را شناسایی نماید. بنابراین فرضیه تحقیق، تاثیرگذاری ویژگی های فردی استفاده کنندگان بر میزان رضایت از سفر با مترو است. بدین ترتیب هدف آن است تا با تکنیک پرسش گری از گروه های مختلف استفاده کننده و بررسی های آماری، مدلی بهینه و قابل تعمیم مبتنی بر پیش بینی رضایت مندی از سفر با مترو با استفاده از ویژگی های فردی ارائه شود. نتایج تحقیق نشان می دهد متغیر میزان فاصله از ایستگاه مترو، مکان اشتغال، سن بر میزان رضایت از سفر با مترو تاثیرگذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - توسعه های شهری امروز، بافت های فرسوده آینده
حمید ماجدی

بافت های تاریخی امروز، بخشی از بافت شهرهای کشور به یادگار مانده از یک یا دو قرن گذشته و حتی نیمه اول قرن حاضر می باشند که اکثر آن ها علی رغم واجد ارزش بودن از نظر تاریخی - فرهنگی به فرسودگی گرائیده اند. ولیکن همواره ضرورت حفظ، احترام و بازآفرینی ارزش ها در این گونه بافت چکیده کامل

بافت های تاریخی امروز، بخشی از بافت شهرهای کشور به یادگار مانده از یک یا دو قرن گذشته و حتی نیمه اول قرن حاضر می باشند که اکثر آن ها علی رغم واجد ارزش بودن از نظر تاریخی - فرهنگی به فرسودگی گرائیده اند. ولیکن همواره ضرورت حفظ، احترام و بازآفرینی ارزش ها در این گونه بافت ها مورد توجه معماران، برنامه ریزان و طراحان شهری بوده است و به تأثیر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بر توسعه بافت های مذکور توجه گردیده و توسعه در بافت های تاریخی با رویکرد حفظ ارزش های کالبدی- فضائی مد نظر قرار گرفته است. گذشت زمان ما را به شناخت توسعه جدید شهرها به عنوان بافت های تاریخی و حتی فرسوده نزدیک می کند و در آینده برنامه ها و طرح های توسعه شهری، جزئی از بافت های فرسوده محسوب خواهند شد. هدف از ارائه این مقاله بررسی توسعه های شهری جدید که به احتمال بسیار زیاد، در آینده بافت فرسوده محسوب خواهند گردید، می باشد (ماجدی، 1389). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - مقایسه تطبیقی نظریات در مورد پارک های اداری و توسعه پایدار شهری
زهرا مشارزاده مهرابی سینا صبری سهیل صبری

کاربرد نظریه پایداری در شهرسازی جز به صورت تعاریفی مانند توسعه شهری پایدار می تواند کارکردی مستقیم در طرح های شهری پیدا کند. همچنین در سالهای اخیر نظریه احداث و مکان یابی مجموعه های اداری در سیاست های اجرایی بسیاری از استان های ایران مطرح گردیده است. با توجه به برخی چکیده کامل

کاربرد نظریه پایداری در شهرسازی جز به صورت تعاریفی مانند توسعه شهری پایدار می تواند کارکردی مستقیم در طرح های شهری پیدا کند. همچنین در سالهای اخیر نظریه احداث و مکان یابی مجموعه های اداری در سیاست های اجرایی بسیاری از استان های ایران مطرح گردیده است. با توجه به برخی مشترکات بین این دو نظریه، این مقاله به ارزیابی نظریه پارک های اداری و میزان انطباق نکات الگویی آن با اصول توسعه پایدار پرداخته است. جهت سهولت در کار چهار مبحث ملاحظات اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی و اجتماعی به عنوان مباحث اصلی دو نظریه با یکدیگر مقایسه شده اند. در انتها ضمن بیان میزان انطباق سیاست پارک های اداری با ویژگی های نظریه پایداری شهری، محدودیت های اجرایی منبعث از این نگرش نیز مطرح گردیده، تا با حذف این محدودیت ها بتوان انتظار بیشترین میزان انطباق این مجموعه ها با نظریه توسعه پایدار را در شهر های ایران داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - Evaluation the Role of Factors Affecting the Feasibility of Urban Development Plans through Structural Equation Model (A Case Study in Shiraz City)
Naser Rezaei Hamid Majedi Zahra Sadat Saeideh Zarabadi Hossein Zabihi

The main purpose of this paper is to explain the factors affecting the change of service land uses in the city of Shiraz and identify its reasons. For this purpose, the second-order confirmatory factor analysis technique has been used as one of the structural equation m چکیده کامل

The main purpose of this paper is to explain the factors affecting the change of service land uses in the city of Shiraz and identify its reasons. For this purpose, the second-order confirmatory factor analysis technique has been used as one of the structural equation modeling techniques to determine the severity of the effect of the four factors on land use change, through which a contributing framework for the effects of the four factors (physical, activity, economic, accessibility) on land use change is obtained. Finally, the extent and direction of the factors affecting the realization of service land uses in the city of Shiraz are explained using the structural equation model (SEM). In order to achieve these goals, 50 variables affecting 600 plots in Shiraz city are extracted through field method. The variables are investigated and analyzed using GIS maps, Amos and SPSS software, and a series of bi-variable correlations in a table called correlation matrix or covariance, the most notably of which are confirmatory factor analysis and SEM. The results of the research show that, in total, the selected four factors have a significant effect on the land use change. It is such that the standardized weights of regression for "the effect of the access factor on land use change", "the effect of the economic factor on land use change", "the effect of the activity factor on land use change", and "the effect of the physical factor on land use change" are 0.91, 0.78, 0.65, and 0.56, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - The Social Impact of the Architectural Components of Safavid Bridges in Isfahan (Case S‌tudy: Khaju and Allahverdi Khan Bridges)
Ghazaleh Hanaei Darab Diba Hamed Abedini Masoumeh Yavari

10.30495/ijaud.2021.16765

The target bridges in this s‌tudy were cons‌tructed during the Safavid era in Isfahan city and are considered as one of the mos‌t important components of the urban s‌tructure; during his‌tory. They have shown various functions in addition to their role as a connecting r چکیده کامل

The target bridges in this s‌tudy were cons‌tructed during the Safavid era in Isfahan city and are considered as one of the mos‌t important components of the urban s‌tructure; during his‌tory. They have shown various functions in addition to their role as a connecting route, which has varied from individual scale to collective spaces over time. This research s‌tudy is trying to find out the architectural components affecting the public presence in these urban buildings, specifically in two bridges called, Allahverdi Khan (Si-o-se-pol) and Khajoo bridge in the contemporary era, to see if they would correspond the needs of today’s urban residents.To get this aim, the qualitative research approach was adopted based on an interview framework. To answer the ques‌tions was arranged based on three functional, physical, and s‌tructural aspects of these bridges, and a significant result was achieved by applying qualitative content analysis. The architectural components influencing the public presence were included eight general components and sub-components. These items were either in line with or opposite to each other, including the social functions and the contemporary space of bridges, the bridges’ cultural and physical s‌tructure, the shaping context of the bridges and the memorability of them, the environmental psychology and the related aes‌thetics aspects. According to the content analysis outcomes, a functional review of the space of these bridges in the future can lead to the qualitative improvement of architecture and space of them. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - Uncontrolled Urban Expansion, Population Growth and Urban Development in Ado-Ekiti, Nigeria
Olusegun Oriye

This paper examines the inter-relationship of three major phenomena- population growth, uncontrolled urban expansion and urban development in Ado Ekiti, Nigeria. Uncontrolled urban expansion has a resultant effect on the urban development of a city whereas uncontrolled چکیده کامل

This paper examines the inter-relationship of three major phenomena- population growth, uncontrolled urban expansion and urban development in Ado Ekiti, Nigeria. Uncontrolled urban expansion has a resultant effect on the urban development of a city whereas uncontrolled urban development is caused by uncontrolled population increase is caused by Migration. This work encapsulates how population growth has affected the urban expansion and resultant land use and urban development in the city. The methodology adopted the use of both primary and secondary data: the population data from the Demography Division of the Governor’s Office and the urban growth Maps (1956 and 2006. Data were analysed and the resulting graphs extrapolated to show the relationship of population growth on urban expansion and urban land use/urban development. Results show a direct correlation between population growth and both urban expansion and land use/urban development: between 1966 and 1976 the population dropped; as reflected in the drop in urban growth in terms spatial expansion of the city and urban development as there was a decrease in urban land use for education, industrial, and other land uses. Between 1996 and 2006, the population increased; also reflected on the increase in urban growth and urban land uses. Result is useful for Physical, Economic and Strategic Planners in formulating policies for urban renewal schemes and Development Control. The result is also applicable to medium-sized and small cities, in the Developing Countries. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - Analysis a Development Framework for Urban Heritage Conservation Versus Development Trends in Shiraz, Iran
Alireza Andalib Alireza Abdolahzadefard

Historic urban areas are a significant part of each city not only due to having irreplaceable cultural and socialresources, but also due to their attractive patterns of life. They have being threatened by strong development trends. This paperaims to investigate the impa چکیده کامل

Historic urban areas are a significant part of each city not only due to having irreplaceable cultural and socialresources, but also due to their attractive patterns of life. They have being threatened by strong development trends. This paperaims to investigate the impacts of redevelopment trends in the historic city of Shiraz, Iran. The paper begins by highlightinghistorical development in the different periods such as Atabakan, Safaviyeh, Zandiyeh, Qajar and Contemporary period; and then,it investigates types of heritage in Shiraz, and, the impacts of modernization trends on the historic urban area of the city. Thepurpose of the present study is to investigate some of the problems involved in the conservation of the historic settlements in Iranwith particular emphasize to the historic settlement of Shiraz city. This study found that confrontation between strong developmenttrends and urban heritage conservation led to loss of numerous tangible and intangible heritages in Shiraz. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - Codification of Sustainable Development Indicatorsin New Town of Iran: A Practical Municipal LevelApproach
Mahsa Faramarzi Asli Seyed Majid Modidi Shemirani

One of the main reasons of unsustainability of city development in Iran is that planners and mayors have not almost been able to create connections between different dimensions of a city. Sustainability indicators are evaluation tools of cities operation applicable in l چکیده کامل

One of the main reasons of unsustainability of city development in Iran is that planners and mayors have not almost been able to create connections between different dimensions of a city. Sustainability indicators are evaluation tools of cities operation applicable in living environmental, economical, and social aspects. The purpose of this paper is to offer a framework including the description of wide specter of indicators, with regard to the operation of environmental sustainability indicators. In order to have a common framework for sustainable indicators of Iranian new town, we create a charter in America and Australia. Therefore, we will study some samples of sustainable cities according to the documents and library related studies and comparative method of study. The result of this paper is as follows: The introduction of sustainability indicators for codification of sustainability indicators of Iranian new town. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - Evaluation of Tourism Websites from Urban Development Perspective (Case Study: Metropolitan Tehran)
Mohammad Taghi Rahnemai Mohammad Reza Rezvani Ali Rahimpour Farhad Jafari

Tourism organizations have become one of the main users of the internet in recent years bysetting their own urban tourism websites. However, not all the websites are effective to promote their goals andobjectives. An effective evaluation of urban tourism websites can he چکیده کامل

Tourism organizations have become one of the main users of the internet in recent years bysetting their own urban tourism websites. However, not all the websites are effective to promote their goals andobjectives. An effective evaluation of urban tourism websites can help organizations on how best to employ them.Using the ICTRT (Information, Communication, Transaction, Relationship and Technical merit) model, this studytries to evaluate the efficiency of Iranian official tourism websites from functional perspective and their role in urbandevelopment. The aims of the study fulfilled by content analysis of two official urban tourism websites. The resultsdemonstrated that the websites were not able to support Iranian Tourism Industry effectively. The focuses of thesewebsites mainly based on the basic services such as information and communication. Advanced services such astransaction and relationship building were generally being ignored. Furthermore, a converse correlation was seenbetween complexity and performance of websites. Based on the research findings suggestions and implications inurban development were discussed. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - Environmental Indices and Their Role in Sustainable Urban Development in Tehran Metropolis
Mehrdad Nababaksh Hashem Aram Mehdi Mokhtarpour

Nowadays, Most of the cities, especially metropolises of developing countries are engaged with environmental issues like air and water pollution, waste increase and etc., that lead to the environmental destruction. Meanwhile sustainable urban development, provides the b چکیده کامل

Nowadays, Most of the cities, especially metropolises of developing countries are engaged with environmental issues like air and water pollution, waste increase and etc., that lead to the environmental destruction. Meanwhile sustainable urban development, provides the balance between development and the environment, and supplies the current generation needs while keep its eyes on the next generation rights and respects it. This survey goes through the conceptual and theoretical sustainable urban development, and the environmental index situation in Tehran, as a metropolis, based on the available data. The study’s method is a combination of documentary-librarian methods and data and available studies analyzing. Regarding that sustainable urban development indexes can be divided into environmental, social and economic indices, environmental indexes is one of the most important sustainable development indexes. The data shows that based of environmental indexes, high rate of air pollution and energy consumption and high rate of waste production, Tehran is away far from the desirable sustainable development situation. Generally, the results of this study imply that Tehran is not in an acceptable situation based on the environmental index ( air pollution , waste management , green and public space per- capita , clean transportation, energy consumption , water consumption , housing and patrimonial quality , sound pollution and etc.). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - The Impact of Social Capital on Sustainable Urban Development in Iran
Mahshid Pedram Mehrdad Navabakhsh

10.30495/IJSS.2022.66661.1328

This study aimed at investigating the effect of social capital on sustainable urban development. The research method and data collection tool was a questionnaire. Face validity and construct validity were used for the validity of the measuring instrument and Cronbach's چکیده کامل

This study aimed at investigating the effect of social capital on sustainable urban development. The research method and data collection tool was a questionnaire. Face validity and construct validity were used for the validity of the measuring instrument and Cronbach's alpha coefficient was used for reliability. The face validity of the measuring tool was agreed by professors and the construct validity and Cronbach's alpha coefficient were also considered favorable. The statistical population consisted of all citizens over 15 years old in Tehran. The sampling method was multi-stage cluster with the Cochran's formula at a level of 5% error, 2000 people were selected for sampling. The sampling method for selecting citizens was also random. Data analysis method was performed using descriptive indicators as well as correlation coefficient and multivariate regression. The software used was SPSS version 26. The results showed that in the indicators of social capital, Social trust is weak and sustainable development with two indicators of productivity and justice also had a lower average than the theoretical average. Findings related to the testing hypotheses also showed that social capital has a significant and positive effect on sustainable urban development. Also the social capital has a significant effect on productivity. And social trust, and social participation, and shared networks and norms, and social cohesion have a positive effect on productivity. Social capital has a significant and positive effect on justice. And social trust, and social participation, and shared networks and norms, and social cohesion have a positive effect on justice. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - Farm Corporations as Agropolitan Development in Iran
Seyed Ali Hashemianfar Shahriyar Paknia Maryam Sabeti

This article wants to propose this theory that Farm Corporations are agropolitan development models in Iran. As over-concentrating investments to the urban areas did not lead to a trickledown effect to the rural areas. To the extreme, there are ideas to minimize linkage چکیده کامل

This article wants to propose this theory that Farm Corporations are agropolitan development models in Iran. As over-concentrating investments to the urban areas did not lead to a trickledown effect to the rural areas. To the extreme, there are ideas to minimize linkages with the urban economy, and to make the rural areas pursue self-sufficiency by maximizing its potentials. However, against this idea. They argue that rural areas cannot replicate an urban economy, because population concentration is needed to justify the production of various goods and services needed to fulfill the people’s needs and wants. Instead, sustainable rural economic growth should be pursued through specializing in the commodities in which the area has comparative advantage. Only a balanced flow can contribute to a healthy rural-urban linkage. These small urban centers play a role as the provider of basic urban services and as the collectors and processors of rural produces. These small urban centers are those agropolitans. Theoretical framework of this article is based on views, theories and perspectives of Rondinelli, Freidmann, Douglass, Pradhan, Saefulhakim, Anwar, Rustiadi, de Jung and Smith. After discussion and analysis of votes, Agropolitan development objective and its criteria are reviewed and summarized. Farm corporations are discussed as a model of industrial and commercial agriculture within typology of farming system in Iran. Agricultural companies Khezri and Islamabad general and specific features, structure and organization and labor as a case study in two dimensions comprised of modern agriculture organization and urban features are discussed and defined as a model of rural-urban balanced development .methodology in this study is based on documentary and field study and element analysis of an agropolitan system. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - ارزیابی رابطه‌ی توریسم فرهنگی و مذهبی با توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر ری)
زهره شاهسواری عباسعلی قیومی مجتبی عطایی

شهرستان ری با برخورداری از جاذبه های فراوان فرهنگی و مذهبی، از ظرفیت بالقوه بالایی برای توسعه توریسم فرهنگی و مذهبی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، مطالعه رابطه‌ی توریسم فرهنگی و مذهبی با توسعه پایدار شهری در شهرستان ری می‌باشد. جمعیت آماری در این تحقیق عبارت بود از گردشگ چکیده کامل

شهرستان ری با برخورداری از جاذبه های فراوان فرهنگی و مذهبی، از ظرفیت بالقوه بالایی برای توسعه توریسم فرهنگی و مذهبی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، مطالعه رابطه‌ی توریسم فرهنگی و مذهبی با توسعه پایدار شهری در شهرستان ری می‌باشد. جمعیت آماری در این تحقیق عبارت بود از گردشگران فرهنگی و مذهبی داخلی و خارجی شهرستان ری در سه ماهه پایانی سال 1394 و شش ماهه نخست سال 1395 که بنا بر آمار غیررسمی بالغ بر هشت میلیون و هفتصد و سی هزار نفر می‌باشد. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی و به حجم 385 نفر به پیشنهاد فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از یک پرسشنامه‌ی محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت 5 سطحی مشتمل بر 35 سوال ( گویه ) که روایی آن با اخذ نظر اساتید راهنما و مشاور و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ ( مقدار آلفا-811/0 ) احراز گردید. نتایج تحقیق با استفاده از تحلیل واریانس و محاسبه ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین توریسم فرهنگی- تاریخی و توسعه پایدار فرهنگی و اجتماعی، توسعه پایدار اقتصادی و توسعه پایدار زیست محیطی در شهرستان ری وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین توریسم مذهبی - زیارتی و توسعه پایدار فرهنگی و اجتماعی و نیز توسعه پایدار اقتصادی در شهرستان ری وجود دارد. با این حال شواهد آماری برای اثبات وجود رابطه‌ی معنی‌دار بین توریسم مذهبی - زیارتی و توسعه پایدار زیست محیطی در شهرستان ری وجود نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - بررسی میزان نشاط شهروندی در اکولوژی فرهنگی شهر همدان مبتنی بر توسعه پایدار شهری
راهله جعفری عباسعلی قیومی تکتم فرمانفرمایی

مقدمه و هدف پژوهش: در حال حاضر زندگی مدرن شهری با استفاده از به روز‌ترین فناوری‌ها توانسته جریان زندگی مردم را نسبت به گذشته تسهیل بخشد، اما مشکلاتی تازه به همراه داشته، که از جمله آن‌ها کاهش نشاط شهروندی است. تحقیق حاضر به منظور سنجش میزان نشاط شهروندی در اکولوژی فرهنگ چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: در حال حاضر زندگی مدرن شهری با استفاده از به روز‌ترین فناوری‌ها توانسته جریان زندگی مردم را نسبت به گذشته تسهیل بخشد، اما مشکلاتی تازه به همراه داشته، که از جمله آن‌ها کاهش نشاط شهروندی است. تحقیق حاضر به منظور سنجش میزان نشاط شهروندی در اکولوژی فرهنگی شهرهمدان، مبتنی بر توسعه پایدار شهری انجام‌شده است. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان 18 تا 65 سال که در زمستان سال 1396 در شهر همدان ساکن بوده‌اند. بر اساس آمار سرشماری سال 1395 تعداد کل آن‌ها 379603 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر مشخص شد. روش نمونه‌گیری تصادفی و ابزار مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه به صورت محتوایی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برآورد گردید. یافته‌ها و نتایج پژوهش: از نظر سن تفاوت معناداری در نشاط شهروندان همدانی وجود ندارد، اما میزان نشاط در زنان و در افراد با درآمد بالا بیش‌تر است. به طور کلی میزان نشاط شهروندی در متغیرهای رضایت از محیط‌زیست، رضایت اقتصادی، رضایت فرهنگی متوسط به پایین و رضایت سیاسی پایین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - فضاهای تجاری در فرآیند توسعه: بررسی تطبیقی تجربه خرید مشتریان از مگامال‌ها و مغازه‌های محلی
ناصر پوررضا کریم سرا حسین دهقان

10.30495/jisds.2022.48884.11106

امروزه فضا های تجاری بخشی از فضاهای شهری به شمار می&lrm;روند که علاوه بر کارکردهای اقتصادی، به مثابه عرصه ای برای ملاقات و گفتگو در راستای اهداف شهرهای انسان محور مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته‌اند. در این مقاله نقش این فضاها در فرآیند توسعه مورد واکاوی قرار گرفته و چکیده کامل

امروزه فضا های تجاری بخشی از فضاهای شهری به شمار می&lrm;روند که علاوه بر کارکردهای اقتصادی، به مثابه عرصه ای برای ملاقات و گفتگو در راستای اهداف شهرهای انسان محور مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته‌اند. در این مقاله نقش این فضاها در فرآیند توسعه مورد واکاوی قرار گرفته و به بررسی تطبیقی تجربه خرید مشتریان از مگامال‌ها به عنوان یکی از مظاهر توسعه و مغازه‌های محلی پرداخته شده است. نمونة آماری تحقیق حاضر 416 نفر است که از سه مجتمع تجاری واقع در شهر تهران و مغازه‌های محلی واقع در شعاع 500 متری این مراکز خرید برای نمونه گیری انتخاب شده‌اند. سه مگامال و مجتمع تجاری مورد بررسی، عبارتند از: مجتمع تجاری پالادیوم در منطقه 1، مگامال اکباتان در منطقه5 و مجتمع تجاری کیان در منطقه17. همچنین انتخاب پاسخگویان در مراکز خرید و مغازه های محلی با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک و با در نظر گرفتن ترکیب سنی و جنسی انجام شده و دریافت اطلاعات از آنها از طریق مصاحبه صورت گرفته است. نتایج آزمون t مستقل نشان می‌دهد مراجعه‌کنندگان به مگامال و مجتمع های تجاری با میانگین 4/14 بیشتر از مراجعه‌کنندگان به مغازه‌های محلی با میانگین 6/12، مکان مراجعه خود را برای به وجود آوردن شبکه ارتباطی مناسب می دانند. همچنین بین میزان مراجعه به مگامال با ضریب همبستگی 251/0 با مگامال به عنوان به وجود آورنده شبکه رابطه معناداری وجود دارد. از سوی دیگر اعتماد به فروشندگان در مراجعه‌کنندگان به مگامال و مجتمع های تجاری با میانگین 85/2 بیشتر از مراجعه‌کنندگان به مغازه‌های محلی با میانگین 45/1 است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - آسیب‌شناسی توسعه شهری کلان‌شهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی
مریم خانمحمدی هزاوه فرزاد نوابخش فرانک سیدی ژیلا مشهدی مریم توسکی

10.30495/jisds.2022.67300.11727

این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری کلان‌شهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی، در دو بخش کیفی و کمی انجام گردید. در بخش کیفی با استناد به نظرات خبرگان که شامل روانشناسان، جامعه شناسان، روان‌پزشک و متخصص اجتماعی و مدیران ارشد شهرداری بودند و به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده چکیده کامل

این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری کلان‌شهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی، در دو بخش کیفی و کمی انجام گردید. در بخش کیفی با استناد به نظرات خبرگان که شامل روانشناسان، جامعه شناسان، روان‌پزشک و متخصص اجتماعی و مدیران ارشد شهرداری بودند و به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده بودند و پرسشنامه آسیب‌های توسعه شهری تهیه و تدوین شد. سپس پرسشنامه در اختیار 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) قرار گرفت و از آن‌ها خواسته شد نظر خود را در خصوص اهمیت هر یک از آسیب‌ها به‌صورت یک طیف 5 گزینه‌ای (خیلی کم-خیلی زیاد) در پرسشنامه مبذول نمایند. نتایج به‌دست‌آمده در این بخش نشان داد که مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینه‌ای)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینه‌ای)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) و عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. سپس رابطه آسیب‌های توسعه شهری با سلامت اجتماعی در بین همان 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) توزیع گردید و فرضیات مطرح‌شده موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد، بین توسعه شهری کلان‌شهر اراک با یکپارچگی (همبستگی) اجتماعی، مشارکت (سهم داشت) اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انسجام (پیوستگی) اجتماعی رابطه وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی
مهدی مختارپور قهرودی سروش فتحی

10.30495/jisds.2007.21198

رشد و گسترش بیرویه شهرها و افزایش جمعیت آنها در قرون اخیر باعث تراکم مادی و اخلاقی در فضاهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته شهری شده است بطوریکه وضع مقررات و تدوین قوانین شهری و تعریف و وضع تکلیف و حقوق شهروندی و مسئولیت حاکمیت شهری جهت برقراری نظم و امنیت اجتماعی شهری چکیده کامل

رشد و گسترش بیرویه شهرها و افزایش جمعیت آنها در قرون اخیر باعث تراکم مادی و اخلاقی در فضاهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته شهری شده است بطوریکه وضع مقررات و تدوین قوانین شهری و تعریف و وضع تکلیف و حقوق شهروندی و مسئولیت حاکمیت شهری جهت برقراری نظم و امنیت اجتماعی شهری از الزامات شهرنشینی از عصر سنت تا مدرنیته بر اساس مقتضیات زمان مورد توجه اندیشمندان ،متفکرین و مدیت شهری بوده است . رعایت حقوق شهروندی ازطرف شهروندان و پاسخگویی به نیازهای شهر نشینان یکی از عوامل تامین کننده نظم و امنیت اجتماعی شهری است. هدف از این تحقیق بررسی توسعه شهری ونقش آن بر وضعیت حقوق شهروندی در بین شهروندان شهر تهران می باشدکه باروش اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. نمونه مورد مطالعه 400 نفر می باشد که به صورت روش نمونه گیری خوشه ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای، پرسنامه محقق ساخته انجام شده است و داده های پژوهشی با بهره گیری از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی و در نهایت تحلیل داده ها انجام گرفته است. پس از بررسی رابطه هریک از عوامل مرتبط با وضعیت حقوق شهروندی نتایج این تحقیق نشان دادکه سن افراد، میزان تحصیلات و پایگاه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تبیین جامعه شناختی تاثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه ی پایدار شهری
مسعود دارابی

10.30495/jisds.2023.71782.11853

پایداری از مسائلی است که در طول سالیان اخیر در جوامع مختلف به خصوص در جوامع شهری بسیار بر آن تاکید شده است؛ در مسیر پایداری، سرمایه اجتماعی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌ ند. به گونه‌ای که توسعه پایدار با در نظر گرفتن مفاهیمی چون عدالت اجتماعی، توسعه همه جانبه و رفاه اجتماع چکیده کامل

پایداری از مسائلی است که در طول سالیان اخیر در جوامع مختلف به خصوص در جوامع شهری بسیار بر آن تاکید شده است؛ در مسیر پایداری، سرمایه اجتماعی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌ ند. به گونه‌ای که توسعه پایدار با در نظر گرفتن مفاهیمی چون عدالت اجتماعی، توسعه همه جانبه و رفاه اجتماعی نقش خود را در م حیط اجتماعی و از جمله سرمایه اجتماعی مشخص کرده است. بنابراین هدف مقاله بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری است که از نظریه های گیدنز، پاتنام، فوکویاما، کلمن و دریسکل استفاده شد. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه دارای قابلیت اعتماد و اعتبار است. جامعه آماری، شهروندان بالای 18 سال در شهر تهران است، حجم نمونه 393نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و با روش خوشه ای چندمرحله ای به دست آمد. یافته ها نشان داد که وضعیت شاخص سرمایه اجتماعی و تمامی متغیرهایش(اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، آگاهی اجتماعی، انسجام اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی و شبکه روابط اجتماعی) و شاخص توسعه پایدار شهری و ابعاد آن(پایداری زیست محیطی، پایداری اجتماعی، پایداری اقتصادی، پایداری کالبدی، پایداری نهادی) در سطح متوسط و پایین تر از متوسط قرار داشتند. یافته های تبیینی نشان داد که سرمایه اجتماعی و تمامی ابعاد آن، ارتباط و تاثیر مستقیم و معناداری بر روی توسعه پایدار شهری داشته اند. نتایج تحلیل رگرسیون، حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی و مولفه های آن در مجموع 0/561 واریانس توسعه پایدار شهری را تبیین می کند. که بیشترین تاثیرات مستقیم را بر اساس ضریب بتا به ترتیب اعتماد اجتماعی 0/423 و مشارکت اجتماعی 0/365 بر روی توسعه پایدار شهری داشته اند. به منظور آزمون کلی و جزئی الگوی نظری از مدل سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد که شاخص های برازش بالا، حاکی از حمایت بسیار خوب داده ها از مبانی نظری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - عوامل اجتماعی موثر بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری اراک
فاطمه فراهانی علی روشنایی محمد حسین اسدی داود آبادی امید علی احمدی

هدف اساسی این پژوهش شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری اراک است. توجه به مفهوم ظرفیت اجتماعی زنان از آن جهت در طرح‏های توسعه مورد توجه سیاستگذاران و مسئولان سیاست اجتماعی قرار گرفته است که با روند جهاني شدن، نقش دولت‌هاي ملي در طرح‌های تو چکیده کامل

هدف اساسی این پژوهش شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری اراک است. توجه به مفهوم ظرفیت اجتماعی زنان از آن جهت در طرح‏های توسعه مورد توجه سیاستگذاران و مسئولان سیاست اجتماعی قرار گرفته است که با روند جهاني شدن، نقش دولت‌هاي ملي در طرح‌های توسعه تضعیف شده است و استفاده از ظرفیت اجتماعات محلی می‌تواند به منزله يك راه حل اجرا شدني در مشكلات توسعه قرار بگیرد. چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای نظریه‌های تبیین کننده رابطه جنسیت و توسعه به ویژه نظریه‌های فمنیستی، نظریه ظرفیت سازی، نظریه سیستم پایدار شهری، نظریه سلطه مردانه بوردیو، نظریه دلبستگی شهری تدوین شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش‌نامه محقق ساخته بر اساس طرح نمونه گیری مدون در بین زنان بالای 20 سال 55 محله در 5 منطقه شهر اراک انجام یافته است. در نمونه‌گیری از روش خوشه‏ای و طبقه‌بندي نامتناسب استفاده شد و حجم نمونه 392 نفر بود.نتایج، فرضیه‌های پژوهش را تایید می‌کند که بر اساس آن میزان سرمایه در اختیار زنان شامل( سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی)؛ ظرفیت شهر در تامین نیازهای شهروندان؛ وضعیت رفاهی محل سکونت ؛ میزان استیلای کلیشه‌های جنسیتی در خانواده؛ تحصیلات، بومی/غیربومی بودن؛ وضعیت شغلی زن، میزان دلبستگی به شهر؛ اعتقاد به تفکیک جنسیتی توسعه؛ احساس تبعیض جنستی، و میزان استعدادهای مرتبط با توسعه، بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری موثر است. نهایت امر این که، بر اساس تحلیل رگرسیون، توان متغیرهای مستقل مورد استفاده در تبیین واریانس متغیر وابسته، 35 درصد بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - ضرورت احیاء سرمایه اجتماعی در توسعه فضاهای شهری
مهرداد نوابخش

فضاهای شهری با روندی ناموزون و ناهماهنگ با ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی جامعه و نیز خواسته ها و نیازهای شهروندان در حال رشد و گسترش هستند که این فرایند ضمن مخدوش نمودن سیما و هویت شهرها سبب ظهور بسیاری از مشکلات اجتماعی و فرهنگی گردیده است و نارضایتی ساکنان شهرها، عدم احسا چکیده کامل

فضاهای شهری با روندی ناموزون و ناهماهنگ با ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی جامعه و نیز خواسته ها و نیازهای شهروندان در حال رشد و گسترش هستند که این فرایند ضمن مخدوش نمودن سیما و هویت شهرها سبب ظهور بسیاری از مشکلات اجتماعی و فرهنگی گردیده است و نارضایتی ساکنان شهرها، عدم احساس تعلق آنها به سکونتگاهایشان و در نتیجه عدم احساس مسئولیت در حفظ و ارتقاء آن، افزایش جرائم شهری و نیز عدم احساس امنیت از حضور در فضاهای شهری و درنهایت کاهش سرزندگی شهرها را به همراه داشته است. رشد اندازه شهرها بدون توجه به کیفیت طراحی آنها به افزایش فاصله اجتماعی میان مردم و در پی آن کاهش تعاملات و روابط اجتماعی و درنهایت کاهش انسجام اجتماعی منجر گردیده است. اهمیت و ضرورت این مساله باعث گردید تا با نگاهی عمیق تر به نقش کیفیت طراحی شهری در احیاء سرمایه اجتماعی در جامعه امروز ایران، که با بحران جدی مواجه می باشد، قدمی هر چند ناچیز در حل بحران روابط اجتماعی میان انسانها( با برجسته نمودن نقش طراحی شهری) برداشته شود. در این پژوهش با استناد به تئوری کوین لینچ که با رویکردی انسان گرایانه اصول شهرسازی و طراحی شهری را مطرح نموده در جهت تبیین رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه تلاش گردیده است و در این مسیر از روش اسنادی و کتابخانه ای ضمن تاکید بر رویکرد میان رشته ای به منظور تقویت گفتمان های میان رشته ای در حل مسائل و مشکلات شهری امروز بهره گرفته شده است. بدین ترتیب در این مطالعه سعی بر آن گردیده تا با استناد به تئوری لینچ راهکارهایی در جهت احیاء سرمایه اجتماعی هزمان با توسعه فضاهای شهری در جهت تحقق توسعه پایدار ارائه گردد: - رعایت اصل شهروند مداری در تدوین و اجرای طرحهای توسعه شهری - توجه به نیازها و خواسته های شهروندان و نیز انتظارات آنها از محیط زندگیشان ( اصل توسعه مشارکتی - تقدم و ارجحیت کیفیت فضاهای شهری بر اندازه و وسعت و نیز صرفا ویژگیهای فیزیکی شهرها - برنامه ریزی در جهت تقویت سرمایه های انسانی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان پایه های زیر بنایی برای رشد سرمایه اقتصادی در طرحهای توسعه شهری - تلاش در جهت حفظ و ارتقاء سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و نیز منابع طبیعی در برنامه های توسعه شهری به منظور انتقال آنها به نسل های آینده. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - بررسی میزان سنجش توسعه پایدار شهری در شهر شیراز در 10 سال اخیر
مهرداد نوابخش محمد بذرافشان

یکی از مباحث مورد توجه اندیشمندان علوم انسانی و به طور خاص جامعه شناسان شهری، توسعه پایدار شهری است. هدف این پژوهش سنجش توسعه پایدار شهری شهر شیراز در 10 سال گذشته می‌باشد. برای این مهم از روش تحلیلی مقایسه ای و به صورت خاص پیمایش استفاده و داده های مورد نیاز از طریق اب چکیده کامل

یکی از مباحث مورد توجه اندیشمندان علوم انسانی و به طور خاص جامعه شناسان شهری، توسعه پایدار شهری است. هدف این پژوهش سنجش توسعه پایدار شهری شهر شیراز در 10 سال گذشته می‌باشد. برای این مهم از روش تحلیلی مقایسه ای و به صورت خاص پیمایش استفاده و داده های مورد نیاز از طریق ابزار پرسشنامه جمع آوری شدند. جامعه آماری در این مطالعه ساکنان بالای 15 ساله شهر شیراز براساس سرشماری سال 1390 هستند. با توجه به حجم وسیع جمعیت، نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای برای مطالعه انجام شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از آزمون های تحلیل واریانس و آزمون تی گروه های مستقل برای مقایسه میانگین ها و آزمون ضریب همبستگی برای بیان رابطه بین متغیرها استفاده شد. نتایج حاصل نشان می دهد که نتایج نشان می دهد میزان استفاده از رسانه های جمعی(284/0=r)، میزان مطالعه(336/0=r)، میزان مهارت های اجتماعی(172/0=r)، میزان حکمرانی خوب(370/0=r)،رفتار زیست محیطی(248/0=r)، تمایل به مشارکت 253/0=r)، میزان حقوق شهروندی(46/0=r)، میزان استفاده از اوقات فراغت(279/0=r) و میزان مشارکت اجتماعی با توسعه پایدار شهری دارای همبستگی (206/0=r) می باشد. این متغیرها روی هم رفته 36 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - سرمایه اجتماعی و سلامت شهری (مورد مطالعه: شهر گرمسار)
طاهره میرساردو

سلا‌مت، بعنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی جوامع وحقوق جهانی بشر از موارد مـورد تأکیـد اکثـرکشورها ست. یکی از عواملی که بر سلامت اعضای جامعه مؤثر است سرمایه اجتماعی است. در تحقیق حاضر هدف اصلی، مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت شهروندان گرمساری می باشد. روش تحق چکیده کامل

سلا‌مت، بعنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی جوامع وحقوق جهانی بشر از موارد مـورد تأکیـد اکثـرکشورها ست. یکی از عواملی که بر سلامت اعضای جامعه مؤثر است سرمایه اجتماعی است. در تحقیق حاضر هدف اصلی، مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت شهروندان گرمساری می باشد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری داده های میدانی، پرسشنامه بود. نمونه متشکل از381 نفر از افراد بالای 18 سال ساکن در شهر گرمسار بود که با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این مطالعه از نظریه کلمن ، پاتنام و استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که هرچه سرمایه اجتماعی افراد قوی تر باشد از میزان سلامت بالاتری برخوردار خواهند بود . مؤلفه های حمایت اجتماعی کسب شده از سوی خانواده و دوستان و مشارکت اجتماعی تفاوت معنی داری در میزان سلامت افراد مورد بررسی نشان دادند. علاوه براین، یافته ها حاکی از آنند که بین فقر و سلامت رابطه قوی ای وجود دارد و درعین حال، فقر موجب افزایش سرمایه اجتماعی دربین خانوارهای کم درآمد شده است. این خانوارها فاقد رژیم غذایی مناسب، دارای شرایط زندگی و کار ناسالم و ناامن هستند و در معرض جرم، خشونت و مواد مخدر قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی
سروش فتحی مهدی مختارپور

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - تطبیق سیستم طبقه بندی اقلیمی بر معماری شهرهای استان خراسان رضوی
سعید کامیابی

طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اق چکیده کامل

طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اقلیمی مورد نیاز در چهار سیستم طبقه بندی اقلیمی(کوپن،ایوانف،آمبرژه و دمارتن)، درطی یک بازه زمانی برای اغلب شهرهای استان خراسان رضوی صورت گرفت. این تحقیق بیشتر ازنوع تصمیم گرا و روش کار به صورت تحلیلی، توصیفی وبا نگاه تلفیقی که به همراه عملیات میدانی و پیمایش از نوع روش طولی (تداومی)انجام شده است که دادها در طول زمان گرداوری می شود تا تغییرات بر حسب زمان بررسی شود. دادهای هواشناسی با مراجعه حضوری به مرکز تحقیقات هواشناسی،سازمان هواشناسی استان خراسان رضوی، و همچنین سایت سازمان هواشناسی و نتایج تحقیقات در زمینه اقلیم خراسان رضوی کل کشور میسر شدو سپس با استفاده از روش های بررسی طبقه بندی اقلیمی شرایط معماری همساز با اقلیم و اصول معماری بومی برای شهرهای استان خراسان رضوی در قالب جدول و نقشه تهیه گردید و پیشنهاداتی نیز ارئه گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - توسعه شهری با تأثیرپذیری از توسعه حکمروایی خوب شهری در ایران
محسن محمدی مجید ولی شریعت پناهی حسین مجتبی زاده

10.30495/sarzamin.2023.22896

تجربه دنیا نشان داده است که توسعه شهری ارتباط تنگاتنگی با توسعه حکمروایی دارد و در ایران نیز چنین است. در این میان، کلانشهر تهران، به‌عنوان پایتخت، با مشکلات بسیاری مواجه است و منطقه چهار که از پرجمعیت‌ترین مناطق تهران است در شرایط کنونی فاقد توازن در سطح توسعه در بین ن چکیده کامل

تجربه دنیا نشان داده است که توسعه شهری ارتباط تنگاتنگی با توسعه حکمروایی دارد و در ایران نیز چنین است. در این میان، کلانشهر تهران، به‌عنوان پایتخت، با مشکلات بسیاری مواجه است و منطقه چهار که از پرجمعیت‌ترین مناطق تهران است در شرایط کنونی فاقد توازن در سطح توسعه در بین نواحی مختلف می‌باشد. کشف روابط بین این شرایط با وضعیت حکمروایی در نواحی، مساله پژوهش را تشکیل می‌دهد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با راهبرد پیمایش انجام شد. شاخص‌ها ابتدا به روش دلفی (DELPHI) بدست آمد. شاخص هایی که در محیط SPSS دارای نمره بالاتر از میانگین (3 از 5) بوده و انحراف معیار آن‌ها پایین باشد (که در اغلب موارد زیر 1 بدست آمده است) نهایی شدند. لذا شاخص‌های نهایی حکمروایی بدست آمدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - تحلیل معیارهای مدیریت یکپارچه شهری مطالعه موردی: تهران
پویا امیری مهدی میرزاپور

تحولات زندگی مشکلاتی در کشورهای مختلف ایجاد نموده است. این مشکلات از عدم تطابق نیازهای جمعیت شهری با توانایی‌های مدیریت‌های شهری در پاسخ به آنها ناشی می‌شود و از آنجا که شهر موجودی پویا است نیازمند به مدیریت یکپارچه می‌باشد. هدف از پژوهش تحلیل معیارهای مدیریت یکپارچه شه چکیده کامل

تحولات زندگی مشکلاتی در کشورهای مختلف ایجاد نموده است. این مشکلات از عدم تطابق نیازهای جمعیت شهری با توانایی‌های مدیریت‌های شهری در پاسخ به آنها ناشی می‌شود و از آنجا که شهر موجودی پویا است نیازمند به مدیریت یکپارچه می‌باشد. هدف از پژوهش تحلیل معیارهای مدیریت یکپارچه شهری تهران است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی می‌‌‌باشد و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارمندان شهرداری تهران است و با توجه به گستردگی جامعه آماری از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای استفاده شده و اطلاعات یدست آمده با استفاده از روش دلفی و تکنیک تاپسیس تحلیل شده و در نتیجه به رتبه‌بندی معیارها پرداخته شده است که معیار مشروعیت مدیران در ساختار مدیریت یکپارچه شهری با کسب امتیاز 735193/0 توانسته است جایگاه نخست را به خود اختصاص دهد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - تحلیل فضایی توزیع خدمات عمومی شهری و ارتباط آن با توسعه شهری (مطالعه موردی شهر ایلام)
صادق صیدبیگی رحیم سرور عبدالرضا فرجی راد

10.30495/sarzamin.2022.29118.1476

توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از چکیده کامل

توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از خدمات شهری) جهت سنجش میزان توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بررسی میزان برخورداری نواحی شهر ایلام براساس روش کوکران 384 پرسشنامه طراحی شد و در بین متخصصین شهری و شهروندان شهر ایلام در نواحی مختلف شهری توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده برای متغیرهای استفاده‌شده در پژوهش 724/0 است. اهداف این پژوهش شامل (بررسی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بین نواحی 14 گانه شهر ایلام از نظر برابری و ایجاد رابطه بین خدمات عمومی شهری در توسعه شهری و اثرات آن را بر توزیع جمعیت، ایجاد نابرابری در توزیع خدمات شهری و توسعه نامتوازن شهر ایلام مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نواحی 13، 10،9، 4، 3 از امکانات و خدمات شهری بالاتری برخورداند سبب عدم تحقق عدالت اجتماعی در توزیع خدمات شهری و ایجاد نابرابری و عدم توسعه شهری برابر در سطح نواحی شهر ایلام گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی توسعۀ حمل و نقل‏ محور (TOD) با تأکید بر ساختار کلان شهری (مورد: تبریز)
آرزو کریمی رهنما مهسا فرامرزی اصلی سیروس جمالی داریوش ستارزاده

10.30495/sarzamin.2022.58909.1932

رشد روز افزون جمعیت و خودرو، توسعۀ سریع و صنعتی شهرهای بزرگ ، شکل گیری شهرهای حاشیه ای و جدید در اطراف شهرهای بزرگ با توجه به عدم پیروی این رشد و توسعه از یک الگو و استاندارد مناسب توسعۀ شهری، منطقه ای و ناحیه ای، بر مشکلات و پیچیدگی های زندگی در این شهرها و ارتباطات بی چکیده کامل

رشد روز افزون جمعیت و خودرو، توسعۀ سریع و صنعتی شهرهای بزرگ ، شکل گیری شهرهای حاشیه ای و جدید در اطراف شهرهای بزرگ با توجه به عدم پیروی این رشد و توسعه از یک الگو و استاندارد مناسب توسعۀ شهری، منطقه ای و ناحیه ای، بر مشکلات و پیچیدگی های زندگی در این شهرها و ارتباطات بین شهری افزوده است و مجموعۀ این عوامل، توجه اندیشمندان شهری را به ارائۀ ایدۀ جدید توسعه بر پایۀ توسعۀ حمل و نقل محور است، سوق داده است، که اصول ابتدایی آن مبتنی بر توسعۀ حمل و نقل همگانی و اختلاط کاربری ها بوده است. بر این اساس، در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای کلیدی توسعۀ حمل و نقل محور مستخرج از روش داده بنیاد است که بر این اساس تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین متغیرهای دخیل در این توسعه شناسایی گردد بر این اساس، 10 عامل کلیدی تأثیرگذار شامل مطالعات جامع حمل و نقل، فرهنگ استفاده از وسائط نقلیۀ عمومی، افزایش ارزش زمین ، اختلاط کاربری ها و مجتمع های ایستگاهی، افزایش درآمد خانوار، افزایش اشتغال و خدمات رسانی، همکاری بخش خصوصی و دولتی و مردم محلی، طراحی اتومبیل محور فضا، نوع و عملکرد کریدور و ایستگاه، مدیریت تقاضای حمل و نقل و15 عنصر کلیدی بسیار تأثیرپذیر شامل وحدت فضایی و توازن کاربری ها، مطالعات جامع حمل و نقل، امنیت عمومی، فرهنگ استفاده از وسائط نقلیۀ عمومی، افزایش ارزش زمین، طراحی بوم محور و انسان مدارانه اماکن، حمل و نقل غیرموتوری، مدیریت تقاضای حمل و نقل، فضاهای عمومی و باز و تفریحی که بیشترین نقش را در آیندۀ توسعۀ TOD در شهر تبریز دارند انتخاب شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - جایگاه نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی در تحقق زیست پذیری شهری (مورد مطالعه اطراف حرم حضرت عبدالعظیم(ع))
علیرضا جعفری حمیدرضا صارمی آرش بغدادی

10.30495/sarzamin.2023.22562

چکیدهامروزه شهرهای بزرگ با فرآیند ایستایی، زوال و افت مواجه شده‌اند که به ایجاد فضاهای ناکارآمد و فرسوده در شهرها انجامیده است. الگوهای متعدد و انبوهی برای مقابله با این معضل شهری ارائه‌شده است و این پژوهش نیز با هدف دستیابی به راه حلی مناسب در این زمینه، پیرامون الگوی چکیده کامل

چکیدهامروزه شهرهای بزرگ با فرآیند ایستایی، زوال و افت مواجه شده‌اند که به ایجاد فضاهای ناکارآمد و فرسوده در شهرها انجامیده است. الگوهای متعدد و انبوهی برای مقابله با این معضل شهری ارائه‌شده است و این پژوهش نیز با هدف دستیابی به راه حلی مناسب در این زمینه، پیرامون الگوی بازآفرینی نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی بر پایه شاخص‌های عدالت محور به نظریه‌پردازی می‌پردازد. این پژوهش به‌منظور شناسایی شاخص‌ها و شناسه‌های ایده اصلی، از روش تئوری زمینه‌ای و در راستای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا بهره برده است. شاخص‌ها از طریق روش مک گراناهان تعیین وزن و به‌صورت نزولی مرتب‌شده‌اند تا مشخص شود کدامیک از اصول و شاخص‌ها در هدف تحقیق نقش بسزایی دارد. سپس چارچوب مطروحه در بستر پژوهشی با روش‌های مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که رسالت نوشهرسازی، ارزش‌گذاری مجدد به زیست خالص انسانی در چنین مکان‌های ناکارآمد و مسئله‌دار شهری است که آثار آن افزایش رضایتمندی و احساس آرامش و تعالی شهروندان از زندگی در شهرها بوده و از اهداف اصلی و منظومه عملکرد شهر ایرانی _ اسلامی می باشد؛ از این‌رو پیاده‌سازی الگوی نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی در پرتو شهرسازی عدالت‌محور به‌عنوان الگوی موفق بومی و جامع برای مدیریت شهری ایران در دوره معاصر است که با زمینه قرار دادن عدالت در طرح‌ها و برنامه‌های شهری محقق می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - توسعه پایدار شهری : مروری بر مفاهیم، روندها و رویدادها
مهرداد نوابخش سید رحمان اقبالی

توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری از جمله مهم ترین مباحث روز جوامع شهری در خصوص مسائل کنونی و آیندهمحیط زیست و شهرها می باشد. همگام با توجه و گرایش فزاینده جهانی نسبت به موضوع توسعه پایدار، شناخت ازاین مقوله و توجه بیشتر به آن در سطح ملی نیز با توجه به شتاب روز افزون توس چکیده کامل

توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری از جمله مهم ترین مباحث روز جوامع شهری در خصوص مسائل کنونی و آیندهمحیط زیست و شهرها می باشد. همگام با توجه و گرایش فزاینده جهانی نسبت به موضوع توسعه پایدار، شناخت ازاین مقوله و توجه بیشتر به آن در سطح ملی نیز با توجه به شتاب روز افزون توسعه شهرنشینی در کشور فزونییافته و اقداماتی در تحقق توسعه پایدار شهری نیز به عمل آمده است . آنچه در این مقاله مد نظر قرار دارد، تبیینمفاهیم، روند ها و رویدادهای مرتبط و ملاحظه تاریخچه ای از تکوین ایده توسعه پایدار می باشد و آشکار کردن ابعادنظری و عملی آنچه امروزه از آن به عنوان توسعه پایدار شهری در مقیاس جهانی یاد می شود. در این زمینه ابتدا مفهوم توسعه پایدار و روند شکل گیری آن در فاصله دهه های 1960 تا 1990 میلادی بررسی می شود که با بیان زمان و مکان رویدادهای موثر بر آن شامل نمونه های شناخته شده از تلاش های فردی و جمعی تا کنفرانس هایجهانی می باشد، که این رویدادها متعاقباً در خصوص ابعاد شهرنشینی در دنیای امروز و چشم انداز آینده آن بحثشده است که حاوی مشکلات و مسائلی است که در این زمینه پیش روی همگان قرار دارد . بخش دیگری از مقاله بهتوسعه پایدار شهری و فرآیند نضج و تبیین اندیشه و اقدامات مربوط به آن اختصاص دارد . در این بخش مجدداً با رویکردی مشابه، اهم آنچه که از نیمه دوم دهه 1970 میلادی تاکنون در زمینه توسعه پایدار شهری به وقوع پیوسته، بیان شده است . در این مسیر اهمیت مشارکت شهروندان و نقش برجسته مدیریت شهری و دولت هایمحلی در امر توسعه پایدار شهری آشکار است و بر ضرورت اقدام محلی برای فائق آمدن بر مسائل جهانی توسعهتاکید شده است . در خاتمه علاوه بر جمع بندی مختصری از مباحث مطروحه، یادداشت های شماره گذاری شده درمتن که شامل عبارات و اصطلاحات اصلی مورد استفاده می باشند به همراه مشخصات کامل منابع ارجاع شده نیزتنظیم و تدوین شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - تحلیل کاربری اراضی شهر آمل
مسعود مهدوی علی توکلان

برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد. امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه، نابسامانی در ویژگی های کاربری زمین شهرها بوجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربری اراضی شهرها از اهمیت بالائی برخوردار می باشد. شهر آمل هم یکی چکیده کامل

برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد. امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه، نابسامانی در ویژگی های کاربری زمین شهرها بوجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربری اراضی شهرها از اهمیت بالائی برخوردار می باشد. شهر آمل هم یکی از شهرهائی است که نابسامانی در کاربری زمین شهری موجب عدم آسایش شهروندان شده و این نابسامانی ها شامل: عدم تناسب سرانه کاربری ها با سرانه استاندارد و عملکرد نامناسب برخی از فعالیت ها می باشد. در پی چنین مشکلاتی، سعی شده تا این مقاله با هدف سامان دهی به فضای شهر و به منظور اعتلای کیفیت زندگی تدوین گردد. در این مقاله مشکلات و نارسائی های تک تک کاربری ها بطور کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به شرایط جغرافیائی، اقتصادی و کالبدی شهر و با توجه به مباحث توسعه پایدار، بحث سرانه ها واستانداردهای رایج در شهرسازی و با بهره مندی از سیستم اطلاعات جغرافیائی(GIS) به تجزیه و تحلیل کاربری ها پرداخته شده است و نتایج بررسی های انجام شده بصورت ارائه وضع مطلوب برای هریک از کاربری ها و همچنین پیشنهادات و رهنمودهای کلی تدوین گردید، و در پایان این نتیجه حاصل شد که با استناد به رقم سرانه ها، جز کاربری فرهنگی مذهبی، سرانه سایر کاربری ها از سرانه معمول در شهر های ایران کمتر است اگرچه با استانداردهای جهانی هم فاصله دارد، در این راستا ازآنچه که می تواند در مرتفع نمودن مشکلات مؤثر باشد می توان از: تنوع کاربری ها، افزایش کیفیت عملکردی کاربری ها، دسترسی مناسب به آنها و توزیع خدمات در حوزه های وابسته به شهر نام برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی تعامل کنش انسان و طبیعت بر بافت مکانی شهر بابل
رضا لحمیان منصور بدری فر اکبر پرهیزکار

توسعه شهری دارای فرایندی است که این فرایند عناصر مؤثر مختلفی داشته و در نهایت با کیفیت مختلف باعث تولید بافت شهری می‌گردد. از سوی دیگر، بافت مکانی نه تنها شهرهای گذشته و حال را تحت تأثیر خود داشته و رشد و نمو آن را تحت کنترل خود درآورده، بلکه آرمانشهرهای آینده را نیز مت چکیده کامل

توسعه شهری دارای فرایندی است که این فرایند عناصر مؤثر مختلفی داشته و در نهایت با کیفیت مختلف باعث تولید بافت شهری می‌گردد. از سوی دیگر، بافت مکانی نه تنها شهرهای گذشته و حال را تحت تأثیر خود داشته و رشد و نمو آن را تحت کنترل خود درآورده، بلکه آرمانشهرهای آینده را نیز متأثر خواهد ساخت. نمونه مورد مطالعه جهت بررسی رابطه بافت مکانی با عوامل طبیعی و انسانی شهر بابل می باشد. این شهر با قرن ها سابقه حضور در دوره های زمانی مختلف؛ و با وجود نوساناتی، روند جمعیت پذیری رو به تزایدی را تجربه کرده و از حیث کالبدی نیز می توان دوره های رشد کالبدی مشخصی را برای آن ترسیم نمود. تحقیقات نشان می دهد در طی دوران مختلف که رشد جمعیتی با گسترش کالبدی همراه بوده، جهت گیری خاص و ویژه ای در گسترش کالبد آن مشاهده می شود، که عمدتاً ناشی از محدودیتها و امکانات محیط طبیعی و انسانی است. در این تحقیق دو فرضیه مورد بررسی قرار گرفته، فرضیه اول اینکه بافت مکانی در روند توسعه کالبدی شهر مؤثر می باشد و فرضیه دوم اینکه برنامه های عمرانی دولت در توسعه بافت مکانی شهر نقش موثردارد. بر اساس نتایج این تحقیق هم فرضیه اول و هم فرضیه دوم با استناد به اطلاعات، آمار و نقشه های موجود مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - ضرورت اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در کلان شهر تهران
علیرضا سیاف زاده منصور بدری فر

یکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. این خصیصه بویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است. در ای چکیده کامل

یکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. این خصیصه بویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است. در این مقاله سعی شده است با بررسی ساختار نظام مدیریت شهری تهران به تبیین چالش ها و فرصتهایی که این نظام در پی داشته، به تحلیل ویژگی های ساختار عمومی مدیریت سنتی و چندگانه شهر تهران پرداخته شود. از مهمترین چالش های مدیریت شهری تهران باید به مسأله تعدد مدیریتی، بحران مسکن، حاشیه نشینی، بهره برداری بی رویه از منابع زمین، مسأله شوراها و شهرداری و... اشاره نمود. در این شرایط مدیریت توسعه شهری تهران با بحران های اجتماعی ـ اقتصادی، مدیریتی و نارسایی طرح های توسعه و عمران شهری روبرو است. مجموعه این شرایط ایجاب می کند که نظام مدیریت توسعه شهری در تهران متحول گردد که این امر به آسانی میسر نمی گردد و نیاز به یک فرایند و دوره گذار دارد. محتوای اصلی این دوره گذار عبارت است از: تغییر الگوی رایج مدیریتی و حرکت به سمت پارادایم برنامه ریزی راهبردی که از پویایی، انعطاف پذیری و انطباق پذیری زیادی برخوردار است. در این پژوهش براساس پارادایم برنامه ریزی راهبردی و با استفاده از تحقیقات انجام شده، برخی از مهم ترین راهبردها و راهکارهای اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در تهران به طور خلاصه معرفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - توسعه شهری بر منبای پتانسیل‌های اقتصادی با رویکرد سیاست‌های کلی نظام مطالعه موردی: شهرستان آستارا
سیده صدیقه حسنی مهر

اهمیت موضوع توسعه اجتماعی اقتصادی ملی هر کشوری لاجرم بر پایه پتانسیل ها و توانمندی های مختلف آن بنا می شود. توسعه مفهومی کلان و جامع است که شاخص های رفاه اجتماعی تشریح کننده آن می باشد. اگر توسعه منطقه ای بعنوان رویکردی در جهت تقویت توسعه ملی تعریف شود، ایران بعنوان یکی چکیده کامل

اهمیت موضوع توسعه اجتماعی اقتصادی ملی هر کشوری لاجرم بر پایه پتانسیل ها و توانمندی های مختلف آن بنا می شود. توسعه مفهومی کلان و جامع است که شاخص های رفاه اجتماعی تشریح کننده آن می باشد. اگر توسعه منطقه ای بعنوان رویکردی در جهت تقویت توسعه ملی تعریف شود، ایران بعنوان یکی از کشورها، پیش از تدوین سند چشم اندازه بیست ساله 1404 رویکرد توسعه گرایانه خود را اعلام نموده و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور را اساس کار قرار داده است از این رو در این مقاله سعی شده با توجه به پرسش کلیدی "چگونه می توان ساز و کار مناسب پتانسیل ها توسعه منطقه ای را شناسایی نمود؟" در جهت تجزیه و تحلیل پتانسیل های زیرساختی دانش محور شهرستان آستارا بر اساس سیاست های کلی نظام با استفاده از تحلیل سیاست های توسعه منطقه ای پرداخته شود. با استفاده از مدل تعاملی فاکتورهای توسعه منطقه ای و بهره گیری از شاخص های توسعه منطقه ای به این سؤال پاسخ داده شده است که نتیجه کلی آن تلفیق دانش بنیان اقتصاد منطقه و شاخص های انسانی توسعه منطقه ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - مکان‌یابی و تعیین محدوده قابل توسعه شهر کوهدشت با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی
حجت اله پاشاپور مصطفی توکلی نغمه ابوالفضل نوری الناز رضائی

مکان‌یابی[1] فرآیندی که از طریق آن می‌توان بر اساس شرایط تعیین‌شده برای یک کاربری مشخص و با توجه به منابع و امکانات موجود, بهترین محل مناسب را تعیین نمود. مکان‌یابی درواقع تجزیه‌وتحلیل توأمان اطلاعات فضایی و داده‌های توصیفی به‌منظور یافتن یک یا چند موقعیت فضایی با ویژگی چکیده کامل

مکان‌یابی[1] فرآیندی که از طریق آن می‌توان بر اساس شرایط تعیین‌شده برای یک کاربری مشخص و با توجه به منابع و امکانات موجود, بهترین محل مناسب را تعیین نمود. مکان‌یابی درواقع تجزیه‌وتحلیل توأمان اطلاعات فضایی و داده‌های توصیفی به‌منظور یافتن یک یا چند موقعیت فضایی با ویژگی‌های توصیفی موردنظر است. از سوی دیگر منطق فازی که می‌توان در تعریف آن گفت که از منطق ارزش‌های "صفر و یک" نرم‌افزارهای کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیای علوم نرم‌افزاری و رایانه‌ها می‌گشاید، زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلال‌های خود به کار می‌گیرد (جورابیان، محمود و همکاران: 1381)، نیز می‌تواند در امر مکان یابی بسیار به کار آید چراکه مقادیر میان صفر و یک را در بر می‌گیرد. با توجه به تعریف فوق و نیز توجه به این مطلب که همه‌ساله شاهد افزایش نرخ رشد جمعیت هستیم ناگزیر با رشد و توسعه شهرها مواجه هستیم که این امر ضرورت مکان‌یابی محدوده‌های مناسب برای گسترش‌های بعدی هر شهری را ضروری می‌سازد. شهر کوهدشت واقع در استان لرستان نیز اگرچه نه به‌صورت گسترده ولی شاهد این توسعه در چند دهه گذشته بوده است آنچه در این پژوهش انجام شد بیانگر این واقعیت بوده است که شهر کوهدشت در ادامه توسعه فیزیکی خود، با محدودیت‌های گسل (در بخش جنوبی شهر)، شیب، انواع فرایندها (هوازدگی، دامنه‌ای، جریانی و فرسایشی)، خطرات ناشی از گسل (تخریب سدها، آب‌های زیرزمینی، تأسیسات و ...) و درنتیجه اثرات مخاطرات محیطی بر روی سازه‌های انسانی و افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز ناشی از این مخاطرات مواجه است، به‌استثنای اراضی واقع در شرق و غرب (مناسب‌ترین مکان‌ها برای توسعه فیزیکی آتی)، دیگر جای برای توسعه فیزیکی شهر کوهدشت وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - ارزیابی پارامترهای ژئومورفولوژیکی در توسعه فیزیکی شهر گرگان
سمیه عمادالدین فخرالدین نامجو

بسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی مواجه هستند. شهر گرگان نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیت‌های فیزیکی توسعه شهری مانند وجود زمین های کشاورزی مرغوب، جنگل ه چکیده کامل

بسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی مواجه هستند. شهر گرگان نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیت‌های فیزیکی توسعه شهری مانند وجود زمین های کشاورزی مرغوب، جنگل ها، رودخانه ها و وجود تپه‌های موجود در حاشیه شهر در روند توسعه شهری مواجه است. هدف از این تحقیق دستیابی به متغیرهای موثر در توسعه فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعه‌ی آتی شهر گرگان را با کمترین خسارات به محیط طبیعی مکانیابی نماید، می باشد. نتایج نشان می دهد شهر گرگان با توجه به وضع موجود از جنوب به جنگل و از سایر قسمت ها توسط زمین های کشاورزی محدود شده است. برای توسعه فیزیکی شهر دو گزینه پیش رو دارد: 1-توسعه درون شهری که با تخصیص تراکم ساختمانی بیشتر به ساختمان‌های شهری امکان پذیر است. 2-توسعه برون شهری اراضی که مساعد توسعه فیزیکی شهر باشد. بنابراین با توجه به مدل‌ها مناسبترین مکان جهت توسعه و گسترش آتی شهر گرگان قسمت های شرق و غرب گرگان می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - ارزیابی تاثیر شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه شهر حسن آباد
منصوره تارودی پروانه زیویار بهمن کارگر

مقدمه و هدف پژوهش: ایجاد شهرکهای صنعتی با هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاستهای توزیع جمعیت و به منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست و کنترل آلا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: ایجاد شهرکهای صنعتی با هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاستهای توزیع جمعیت و به منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست و کنترل آلاینده های صنعتی مورد توجه مسئولین قرار گرفته است. روش پژوهش: هدف از این مقاله بررسی نقش شهرک های صنعتی بر توسعه شهرها در ابعاد مختلف می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش برای سنجش پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ در نرم افزار spss استفاده شد، میزان آلفای کرونباخ شاخص‌های اقتصادی، 0.736، شاخص‌های اجتماعی، 0.731 زیست‌محیطی، 0.792، کالبدی 0.750، مدیریتی 0.855 که به لحاظ پایایی اعداد قابل قبولی می باشند. میزان روایی سؤالات تحقیق نیز با استفاده نظر متخصصان و کارشناسان تحقیق موردبررسی واقع شد. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که نتایج حاصل از روش معادلات ساختاری در بعد اجتماعی دو شاخص بهبود نیروی متخصص و کارآمد و افزایش مهاجرت؛ در بعد زیست‌محیطی نیز کاهش کشاورزی و افزایش آلودگی هوا؛ در بعد کالبدی نیز شاخص‌های گسترش فیزیکی شهر و بهبود وضعیت سکونت اقشار کم‌درآمد؛ در بعد اقتصادی وجود شاخص‌های ایجاد اشتغال جدید و بهبود درآمد شهروندان؛ در بعد مدیریتی شاخص‌های مدیران شهری در رشد و پراکنده شهری در طرح‌های جامع و تفصیلی نقش کلیدی و تأثیر میزان شهرک صنعتی بر ایجاد طرح‌های ملی در شهر حسن‌آباد به ترتیب بیشترین و کمترین همبستگی را دارند. همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر نشان می‌دهد که بیان ابعاد مختلف اقتصادی، مدیریتی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرک صنعتی شمس‌آباد و توسعه حسن‌آباد روابط مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: بهبود و توسعه شهرک های صنعتی شمس آباد می تواند بر ابعاد مختلف اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی شهر حسن آباد تاثیر بگذارد و این امر نیازمند مدیریت منسجم و یکپارچه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - نقش طرح تفصیلی در برنامه‌ریزی و ساماندهی کاربری اراضی شهر زنجان
میرسعید موسوی سیدمحمدحسین جعفری

مقدمه و هدف پژوهش: در برنامه‌ریزی شهری، بهینه سازی کاربری زمین بمنظور ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان که به خوبی مورد استفاده قرار گیرند هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه است. هدف این مقاله نیز، بررسی وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان و نقش ط چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: در برنامه‌ریزی شهری، بهینه سازی کاربری زمین بمنظور ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان که به خوبی مورد استفاده قرار گیرند هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه است. هدف این مقاله نیز، بررسی وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان و نقش طرح تفصیلی در برنامه‌ریزی و ساماندهی کاربری اراضی است. روش پژوهش: روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و میدانی انجام شد. برای تحلیل اطلاعات از رگرسیون پروبیت و ماتریس سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و وابستگی استفاده شد. یافته‌ها: براساس رویکرد کارکرد گرایی، میزان انطباق کاربری‌های شهر زنجان در طرح تفصیلی با سرانه استاندارد، پایین تر از حد نرمال است. و عملکرد طرح مذکور با توجه به مدت طولانی اجرای طرح، ضعیف بوده است. نتیجه گیری: طبق نتایج آزمون رگرسیونی پروبیت، سرانه کاربری براساس مقدار 05/0< P برابر 073/0 است و کاربریها بعد از تهیه و اجرای طرح تفصیلی شهر زنجان به حد استاندارد نرسیده است. همچنین، طبق تحلیل ماتریس سازگاری، کاربری حریم با 99/1، حمل و نقل 60/2 و مذهبی 92/2 بیشترین سازگاری را با سایر کاربری‌های شهری دارد. در ماتریس مطلوبیت، کاربری اداری، مذهبی و باغات با رتبه کاملاً سازگار تا نسبتاً سازگار متناسب با نیازهای شهر پیش بینی شده است. برای بهبود وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان، توزیع متناسب کاربریها، تعیین شعاع عملکردی برای کاربریهای خدماتی و واگذاری طرح به مشاوران متخصص و متعهد ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - بررسی عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرح‌های توسعه شهری ایران
مسعود صفایی پور جعفر سعیدی

مقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرح‌های توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزش‌ها و معیارهای این طرح‌ها همچون مایه حیات و روح هویت‌بخش هر شهر خودنمایی می‌کند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرح‌های توسعه شهری در ا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرح‌های توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزش‌ها و معیارهای این طرح‌ها همچون مایه حیات و روح هویت‌بخش هر شهر خودنمایی می‌کند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرح‌های توسعه شهری در ایران می‌گذرد. گذشت این سال‌ها به معنای آن است که بسیاری از این طرح‌ها، دوره‌ی زمانی پیش‌بینی‌شده و حتی فراتر از آن را طی کرده‌اند. روش پژوهش: این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرح‌های توسعه شهری ایران با تأکید بر حوزه‌های مشارکت، منابع مالی، تهیه، تصویب و اجرا، می‌پردازد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: علی‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در عناوین طرح‌ها و محتویات آن‌ها صورت گرفته، این طرح‌ها در دست‌یابی به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که ضعف ساختاری مدیریت شهری، عدم سلسله‌مراتب در نحوه تصمیم‌گیری و اجرا، بها ندادن به مشارکت مردم در برنامه‌ریزی‌های ملی- منطقه‌ای، مهیا نبودن زمینه‌های مالی اجرای طرح‌ها، عدم توجه به امکانات و موانع مالی و اعتباری مورد نیاز برای اجرای طرح‌ها و عدم توجه کافی به واقعیت‌ها، در تهیه طرح‌ها با ناکارآمدی آن ارتباط متقابل وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - تبیین مولفه‌های تاثیرگذار در سیاست‌گذاری فرهنگی با رویکرد توسعه شهری (مورد مطالعه: زبان‌های خارجی)
گلایول نیازاده فاطمه براتلو سیدرضا صالحی امیری

10.30495/ums.2022.21749

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مباحث مهم پیرامون مسائل شهری، مفهوم توسعه پایدار شهری است که توسعه‌ای مبتنی بر نیازهای واقعی و تصمیم گیری‌های عقلایی، با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شود. توسعه پایدار را مفهومی می‌دانند که در آن تأمین مس چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مباحث مهم پیرامون مسائل شهری، مفهوم توسعه پایدار شهری است که توسعه‌ای مبتنی بر نیازهای واقعی و تصمیم گیری‌های عقلایی، با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شود. توسعه پایدار را مفهومی می‌دانند که در آن تأمین مستمر نیازها و رضایتمندی افراد همراه با افزایش کیفیت زندگی انسان را مدنظر قرار می‌دهد. پایداری شهری که با معیارهایی نظیر عدالت اجتماعی، مشارکت شهروندی و همبستگی اجتماعی، افزایش کارآمدی نهادهای اجتماعی، ارتقاء فرهنگ شهروندی و کارآمدی سیاست‌ها و برنامه‌های سیاست‌گذاری در حوزه کلان شهری و بهینه سازی مناسبات مدنی قوام می‌یابد، آرمانی برای کیفیت پویایی زندگی شهری و سبک جدید زیستن است. فراگیرشدن موضوع جهانی شدن به مثابه فراگیرشدن نوعی گفتمان غالب، دربرگیرنده جنبه‌هایی گوناگونی از همبستگی‌ها و همگنی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیکی است و ارتباط مستقیم آن با زبان به عنوان یکی از مهمترین عناصر هویت، امر مواجهه با زبان خارجی را در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی با هدف توسعه شهری تبدیل به یک مسئله می‌کند. روش پژوهش: روش این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و ابزارگردآوری داده‌ها، پرسش نامه ی محقق ساخته، شامل25 سؤال بود. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل نخبگان فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و زبانی کشور می‌باشند. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری فرهنگی در مواجهه با زبان‌های خارجی متاثراز مهمترین عناصر توسعه شهری یعنی مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. نتیجه گیری: در این مقاله، به تبیین مولفه‌های تاثیر گذار در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در مواجهه با زبان‌های خارجی با هدف توسعه شهری پرداخته شده است که در عصر پروژه جهانی سازی به تعبیر مخالفین و پروسه جهانی شدن به تعبیر موافقین معادلات و مفروضات قبلی را دچار چالش ساخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - ارزیابی معیارهای موفقیت آمیز مشارکت عمومی-خصوصی در توسعه شهر شیراز
علی مریدیان ناصر یارمحمدیان رضا نصراصفهانی

مقدمه و هدف پژوهش: نیازهای جدید شهری و توسعه شهرها، دولت‌های مرکزی را با کمبود منابع مالی جهت تأمین خدمات شهری مواجه کرده است. این موضوع به‌ویژه در زمینه تأمین مالی پروژه‌های شهری از دید بخش خصوصی و بخش عمومی و به‌طور خاص، شهرداری‌ها جذابیت و اهمیت خاصی پیداکرده است. هد چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: نیازهای جدید شهری و توسعه شهرها، دولت‌های مرکزی را با کمبود منابع مالی جهت تأمین خدمات شهری مواجه کرده است. این موضوع به‌ویژه در زمینه تأمین مالی پروژه‌های شهری از دید بخش خصوصی و بخش عمومی و به‌طور خاص، شهرداری‌ها جذابیت و اهمیت خاصی پیداکرده است. هدف اصلی این تحقیق این است که درک اینکه چه میزان شهرداری های ایران آماده و مایل به استفاده از PPP در پروژه های توسعه شهری هستند و میزان آگاهی آنها از چگونگی اجرای آنها‌، که ممکن است بر موفقیت پیاده سازی تاثیر بگذارد در پروژه می‌باشد. روش پژوهش: این تحقیق به منظور شناسایی معیارها و فرصت‌ها برای پیاده سازی موفق PPP در توسعه شهری طراحی شده است. روش انجام کار به صورت پرسشنامه ای و انجام مصاحبه با خبرگان و سرمایه گذارانی بوده که با روش مشارکت عمومی-خصوصی در پروژه های شهری سرمایه گذاری کردند و همچنین، پیمانکارانِ عمرانیِ شهرداری که تمایل به شرکت در پروژه هایppp داشته اند. بر اساس روش کوکران، حجم نمونه گیری 104 نمونه برآورد گردید. نتایج پژوهش: نتایج، با توجه به آزمون تطابق کندال و آزمون فریدمن، گویای آن است که از میان عوامل آمادگی سازمان‌ها برای قوانین و مقرارات بالاترین رتبه را در موفقیت آمیز بودن پروژه های توسعه شهری داشته اند. تدوین راهنماها و منابع اطلاعاتی در این زمینه یکی از اقدامات مؤثر برای ظرفیت‌سازی و رفع ابهامات و سوءتفاهم‌های احتمالی در مورد مشارکت عمومی- خصوصی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - بررسی تأثیر هویت اجتماعی محلات در طرح‌های توسعه شهری
شیما قمری سید موسی پورموسوی

اهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهم‌آمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستم‌ها و زﯾﺮسیستم‌های ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامه‌ریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامه‌ریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘ چکیده کامل

اهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهم‌آمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستم‌ها و زﯾﺮسیستم‌های ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامه‌ریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامه‌ریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻣﯿﺎن سیستم‌های فرادست و فرودست را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﻫﻤﯿﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪاوم ﻃﺮح‌ها در ﺟﻬﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ ﮐﺮدن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اداره ﺷﻬﺮﻫﺎ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ و برنامه‌ریزان در زﻣﯿﻨﻪ اﻣﻮر ﺷﻬﺮی و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻃﺮح‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی در ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺑﺨﺸﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن‌های ﻣﺴﺌﻮل در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮ، ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺮح‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی، ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﺻﻼح ﻧﺎرﺳﺎیی‌ها را دو ﭼﻨﺪان ﻣﯽﮐﻨﺪ. روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش بر حسب هدف کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان شهری مرتبط با هویت اجتماعی شهر است. یافته‌ها: در این پژوهش جهت آزمون فرضیه‌ها بعد از جمع‌آوری اطلاعات لازم اقدام به تدوین پرسشنامه با توجه به شاخص‌های هویت بصری گردید. جهت روایی و پایایی پرسشنامه بعد از اخذ اعتبار بخشی از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه با استفاده از تحلیل عاملی و گرفتن پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در سطح قابل قبول برابر 742/0 بدست آمد. در بخش تحلیل استنباطی، با توجه به خروجی آزمون کلموگروف اسمیرنوف از آزمون‌های میانگین دوجمله ای برای فرضیه‌های یک و دو به دلیل غیر نرمال بودن و از آزمون T تک متغیره برای فرضیه سه به دلیل نرمال بودن جهت تأیید یا رد فرضیات تحقیق استفاده شده است. لازم به ذکر است که تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شده است. نتیجه گیری:نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد هویت اجتماعی شهر و ابعاد آن تأثیر محسوسی بر اسناد برنامه‌های توسعه شهری تهران نداشته است. لذا توجه به اهمیت هویت اجتماعی در حوزه مدیریت شهری با کاربست مطالعه تجربیات کشورهای مختلف می‌توان گام‌های مثبتی در این زمینه برداشت؛ اما متأسفانه بررسی‌ها این پژوهش نشان می‌دهد، علیرغم اهمیت این موضوع و تدوین آن در طرح جامع شاهد بی‌توجهی متولیان این حوزه در سطح اجرایی و عملیاتی شدن آن در هستیم. البته قابل تأمل است که اخذ یک رویکرد سیستمی و همه‌جانبه نگر که در آن تمام ابعاد باهم مورد توجه قرار داده شود، لازم و ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - نقش شهرهای کوچک در توسعه روستاهای پیرامونی (مورد مطالعه شهر چمستان، دهستان ناتل رستاق)
دکتراسدالله دیوسالار دکتر شهرام امیر انتخابی حمید رضا دیوسالار

این مطالعه با هدف شناخت نقش و عملکرد شهر چمستان به عنوان یک شهرکوچکدرتوسعه روستاهای پیرامونی می پردازد. شهر چمستان در سال ۱۳۷۱ تبدیل به شهرشده استو در این راستا با این پیش فرض که این شهر در تغییرات جمعیتی و جذب بازاریابی تولیداتروستایی و عملکرد آن در پایداری سکونتگاه ها چکیده کامل

این مطالعه با هدف شناخت نقش و عملکرد شهر چمستان به عنوان یک شهرکوچکدرتوسعه روستاهای پیرامونی می پردازد. شهر چمستان در سال ۱۳۷۱ تبدیل به شهرشده استو در این راستا با این پیش فرض که این شهر در تغییرات جمعیتی و جذب بازاریابی تولیداتروستایی و عملکرد آن در پایداری سکونتگاه های روستایی مؤثر است، کارپژوهش آغاز گردید .روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است و نتایج بررسی ها نشان می دهد که شهر چمستاندر تغییرات جمعیتی سکونتگاههای روستایی پیرامون ب یتأثیر و درجذب و بازاریابی تولیدات -روستایی مؤثر و در پایداری سکونتگاههای روستایی ناموفق است . در پایان به منظورعملکردمطلوب شهرچمستان درایفای کارکردهای شهری به منظور وصول به توسعه مناسب روستاهایپیرامونی پیشنهاداتی ارائه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - اولویت بندی انتخاب مکان مناسب برای ساخت تصفیه خانه های فاضلاب در راستای برنامه ریزی و توسعه ی شهری با رویکرد مدل تسلط تقریبی (مطالعه ی موردی: شهر قزوین)
عبدالرحیم رحیمی رمضانعلی محمودی مجید کلانتری محمد داودآبادی پگاه محمدپور

مقدمه و هدف پژوهش: جمع آوری، تصفیه و دفع بهداشتی فاضلاب یکی از موضوعات حساس در مدیریت، برنامه ریزی و توسعه ی شهری می باشد. حساسیت فاضلاب به جزء ارتباط آن با بهداشت و سلامت عمومی جامعه، مربوط به سرمایه گذاری کلان، محدودیت زمین، آلودگی منابع آبی، محیط مناسب برای دفع پساب چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: جمع آوری، تصفیه و دفع بهداشتی فاضلاب یکی از موضوعات حساس در مدیریت، برنامه ریزی و توسعه ی شهری می باشد. حساسیت فاضلاب به جزء ارتباط آن با بهداشت و سلامت عمومی جامعه، مربوط به سرمایه گذاری کلان، محدودیت زمین، آلودگی منابع آبی، محیط مناسب برای دفع پساب و امکانات جانبی می باشد. بنابر این در تدوین برنامه ریزی و توسعه ی جامع شهری، انتخاب مکان مناسب برای تجهیز و ساخت تصفیه خانه ی فاضلاب با لحاظ کردن معیارهای توسعه ی شهری پایدار، محدودیت ها و استانداردهای زیست محیطی بسیار ضرروری به نظر می رسد. بیش تر سازمان هایی که به نوعی با این موضوع سر و کاردارند از روش های غیر علمی استفاده می نمایند که این خود موجب کم رنگ شدن نقش تصمیم گیری ها و به تبع آن برنامه ها می شود. این پژوهش با هدف انتخاب مکان مناسب (تصمبم گیری بهینه) برای احداث تصفیه خانه ی فاضلاب با رویکرد مدل های کمی در مقایسه با روش های غیر علمی می باشد. مدل لحاظ شده نظر به ماهیت موضوع و داده های اولیه ی مدل تسلط تقریبی انتخاب شده است. روش پژوهش: این پزوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی است و از طرح شبه تجربی و رویکرد پس رویدادی استفاده می کند. همچنین روش تحقیق از لحاظ جنبه ی گردآوری، مبانی نظری، اطلاعات و داده ها از نوع توصیفی می باشد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد استفاده از مدل های علمی تأثیر بسیار زیادی بر بهیود و ارتقای تصمیم گیری در برنامه ریزی و توسعه ی شهری با توجه به منابع و امکانات موجود می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - بررسی ابعاد زیست‌محیطی و جایگاه محیط‌زیست شهری در برنامه‌های توسعه ایران
سعید ملکی جعفر سعیدی

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیست‌محیطی در برنامه‌ریزی‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات توسعه در شهرها، می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیط‌زیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. به‌تبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالش‌هایی فرا ر چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیست‌محیطی در برنامه‌ریزی‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات توسعه در شهرها، می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیط‌زیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. به‌تبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالش‌هایی فرا روی محیط‌زیست کشور وجود دارد که بررسی و شناسایی آن می‌تواند باعث تعیین راهکار در جهت مدیریت و ارتقاء کیفیت محیط‌زیست کشور گردد. روش پژوهش: تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. هدف تحقیق حاضر بررسی ابعاد زیست‌محیطی و جایگاه محیط‌زیست شهری در برنامه‌های توسعه‌ای کشور است. یافته‌ها: این تحقیق با نگاهی کلی به جایگاه محیط‌زیست در برنامه‌های توسعه کشور، جایگاه محیط‌زیست شهری را در این برنامه‌ها مورد تأکید قرار می‌دهد. با بررسی برنامه‌های توسعه‌ای کشور آنچه آشکار می‌باشد، لزوم توجه به جایگاه محیط‌زیست در روند تدوین و تصویب قوانین برنامه‌ای است. نتیجه‌گیری عواملی چون ناهماهنگی در اجرا، نبود زیرساخت‌های لازم، مدیریت‌های موازی، عدم تدوین آیین‌نامه اجرایی در زمان مناسب و پیشی گرفتن ملاحظات اقتصادی نسبت به ضرورت‌های حفظ محیط‌زیست منجر به کاهش اثربخشی مواد قانونی مصوب در برنامه‌ها گردیده است.همچنین وظیفه حفظ محیط‌زیست شهری در برنامه‌های توسعه و مدیریت شهری، دستخوش ناهماهنگی‌ها و بی‌توجهی‌های متعددی شده است. از این‌رو تصمیم‌گیری در خصوص ساماندهی و اصلاح وضع موجود با استمداد از قوانین جدیدتر، موضوعی است که باید در تقویت جایگاه واقعی مدیریت شهری، توسعه شهری، طرح‌های توسعه و تبیین وظایف هر یک از عناصر دخیل در حفظ محیط‌زیست شهری اعم از شوراها، شهرداری‌ها، نهادهای دولتی، بخش خصوصی و غیره بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ضرورت دیگر هم تغییر مکانیسم نظارت و ارزیابی عملکرد برنامه‌های محیط‌زیست به ایجاد سیستم متمرکز در سازمان حفاظت محیط‌زیست و تکمیل اطلاعات آن توسط سایر دستگاه‌های ذی‌ربط است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - بررسی وضعیت مشارکت اجتماعی شهروندان در نواحی منطقه 5 شهر تهران
سروش فتحی جمیله فدوی

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از الزامات زندگی شهرنشینی در عصر حاضر دخالت دادن شهروندان در سرنوشت رفتار شهری می باشد، برنامه‌ریزی و گسترش زمینه‌های لازم جهت مشارکت شهروندان در اداره امور شهری حرکت از زندگی فردی به سوی زندگی جمعی شهروندی است. در اصل حضور فعال شهروندان در مدیریت چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از الزامات زندگی شهرنشینی در عصر حاضر دخالت دادن شهروندان در سرنوشت رفتار شهری می باشد، برنامه‌ریزی و گسترش زمینه‌های لازم جهت مشارکت شهروندان در اداره امور شهری حرکت از زندگی فردی به سوی زندگی جمعی شهروندی است. در اصل حضور فعال شهروندان در مدیریت امور محلی می‌باشد از طرفی یکی از مولفه‌های توسعه یافتگی و پایداری در هر جامعه انسانی مبتنی است بر همبستگی، تشریک مساعی، همیاری و در اصل مشارکت در امور زندگی اجتماعی می باشد. هدف: هدف از این مقاله بررسی وضعیت مشارکت اجتماعی شهری در سطح تحلیل نواحی و میزان توسعه یافتگی نواحی منطقه 5 شهر تهران می باشد روش: این پژوهش با روش اسنادی و پیمایشی انجام شده است، جامعه آماری جمعیت 20 سال به بالای منطقه 5 تهران است که با نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب با حجم، تعداد 500 نفر در سطح نواحی هشت گانه منطقه مورد مطالعه انتخاب شدند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، مشارکت غیر رسمی همیارانه با بالاترین میانگین 2/5 در بین ابعاد مشارکت قرار دارد و مشارکت رسمی با پایین‌ترین میانگین2 در بین ابعاد مشارکت قرار دارد و همچنین مشارکت غیررسمی مذهبی با میانگین 8/4 و مشارکت غیر رسمی خیریه‌ای با میانگین 74/4 در رتبه‌های بعدی قرار دارد. نتیجه‌گیری:نواحی توسعه یافته تر از میزان مشارکت رسمی و مشارکت‌های غیر رسمی همیارانه بیشتری برخوردارند و به گونه معناداری مشارکت غیر رسمی مذهبی کمتری دارند و مشارکت‌های غیر رسمی خیریه‌ای، در همه نواحی به صورت یکسان بوده و تفاوت معناداری نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - جایگاه تکنیک دلفی درمدیریت و برنامه ریزی شهری
رحیم سرور طاهر پریزادی حسن حسینی امینی

مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پ چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پژوهش:برای بررسی جایگاه تکنیک یادشده در فراین  د برنامه ریزی و مدیریت شهری ازروش ترکیبی اسنادی،کتابخانه ای و تحلیلی، استفاده شده است.یافته ها:با توجه به اینکه شهر جزو سیستم های احتمال آمیز پیچیده است و برنامه ریزی یکاقدام با ماهیت سیاسی می باشد که که نحوه تخصیص قدرت و منابع را در بین گروهها وبازیگران شهری تحت تاثیر قرار می دهد تکنیک دلفی یکی از ابزارهای کارآمد در اصلاحروند های تصمیم گیری و مدیریت و برنامه ریزی صحیح امور شهری می باشد.نتیجه گیری: با توجه به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع و از نظر گروه های ذینفع ونیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی مدیران، این تکنیک می تواند در بررسی مسایل وموضوعات شهری و در تصمیمات کمیسیون های مختلف شهری موثر افتد و از حداکثر مشارکتشهروندان در برنام ههای شهری استفاده نماید این فن بادرگیرکردن مردم و نمایندگان منتخبآنها و احزاب و اصناف مختلف درفرایندتصمیم گیری و مدیریت شهری دغدغه چگونگیبهره مندی از مشارکتهای مردم را کاهش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - بررسی مؤلفه های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری
مریم باقری مهدی میردامادی سید جمال فرج اله حسینی فرهاد لشگرآرا

پژوهش پیش رو باهدف بررسی مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری انجام شد. جامعه آماری تحقیق 266 تن کارکنان 92 مرکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز منطقه‌های 22 گانه شهرداری تهران بود که برم چکیده کامل

پژوهش پیش رو باهدف بررسی مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری انجام شد. جامعه آماری تحقیق 266 تن کارکنان 92 مرکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز منطقه‌های 22 گانه شهرداری تهران بود که برمبنای فرمول کوکران، حجم نمونه 157 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده‌های تحقیق، پرسش‌نامه بود که روایی آن با استفاده ازنظر اعضای هیئت‌علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بررسی و تائید شد و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی (81/0)، تائید شد. نتایج تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که به ترتیب از میان نشانگرهای سازه مشارکت کارکنان، اتخاذ تصمیم مرکز جهت مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری و پذیرش تصمیمات مرکز منوط به مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم‌گیری با بارهای عاملی 69/0 و همچنین از میان نشانگرهای سازه شیوه‌های جذب کارکنان، تأثیر مثبت توانمندسازی کارکنان جهت مشارکت در تصمیم‌گیری با بار عاملی 70/0، مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم‌گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان برای کاربری توسعه شهری
نفیسه رضاپور اندبیلی میرمهرداد میرسنجری

10.22034/jest.2020.31239.3955

زمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند چکیده کامل

زمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند ارزیابی توان اکولوژیکی در پژوهش حاضر شامل سه بخش اساسی است که پس از شناسایی منابع اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی داده‌ها، توان اکولوژیکی در محدوده‌ی مطالعاتی تعیین گردیده است. لایه‌ های اطلاعاتی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: خاک‌‌شناسی، اقلیم، پوشش گیاهی، شکل زمین. یافته ها: شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان در شمال غربی استان آذربایجان شرقی با مساحت 930214 هکتار می باشند. بررسی ها نشان می دهد حدود 300 هزار هکتار در طبقه یک، حدود 293 هزار هکتار در طبقه دو و حدود 141 هزار هکتار در طبقه سه کاربری توسعه شهری قرار می‌گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق لایه های اطلاعاتی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری توسعه شهری می باشد. با توجه به نتایج و یافته ها سه شهرستان مذکور دارای توان خوبی جهت توسعه شهری می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - ارزیابی اثرات توسعه شهری بر رواناب با استفاده از مدل SWMM (مطالعه موردی: استان قم)
مرضیه ناصح پور حسین خزیمه نژاد الهام فروتن

10.22034/jest.2019.45067.4713

زمینه و هدف: در یک حوزه آبخیز طبیعی بیشتر سطح زمین نفوذپذیر و به وسیله پوشش گیاهی پوشیده شده است، به همین جهت مقدار زیادی از بارش از راهگیرشگیاهی، نفوذ در خاک و تبخیر و تعرق از دست می رود. اما در یک حوزه آبخیز شهری به دلیل شهر سازی، سطح نفوذ ناپذیر حوضه افزایش می چکیده کامل

زمینه و هدف: در یک حوزه آبخیز طبیعی بیشتر سطح زمین نفوذپذیر و به وسیله پوشش گیاهی پوشیده شده است، به همین جهت مقدار زیادی از بارش از راهگیرشگیاهی، نفوذ در خاک و تبخیر و تعرق از دست می رود. اما در یک حوزه آبخیز شهری به دلیل شهر سازی، سطح نفوذ ناپذیر حوضه افزایش می یابد که افزایش حجم رواناب و دبی اوج، فرسایش کف و کناره های کانال های پایین دست وکاهش سطح آب زیرزمینی و تخریب کیفیت آب را به دنبال دارد. هدف از این تحقیق، کاربرد شبیه سازیSWMMبرای برآورد ارتفاع رواناب و همچنین هیدروگراف رواناب وبررسی اثرات تغییرات پوشش اراضی و موقعیت پوشزش اراضی و ابزارهای توسعه کم اثر بر پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز شهری با استفاده از مدل مورد نظر می باشد. روش بررسی: برای انجام این تحقیقاجرای مدل SWMM در یکی از مناطق شهری شهر قم مد نظر قرار گرفت. حوضه مورد مطالعه با وسعتی معادل 256 هکتار در بخش شمال غربی قم واقع شده است. یافته ها: در این تحقیق نتیجه گیری شد که در دو زیرحوضه دو و شش افزایش 70 و 40 درصدی سطوح نفوذناپذیر موجب افزایش 30 درصد در مقدار رواناب می شود. همچنینافزایش 10 درصد سطح نفوذناپذیر در حوضه آبخیز بالادست و پایین دست حوضه به ترتیب موجب افزایش 51/6 و 87/6 درصد افزایش در دبی اوج می شود. که بیانگر آن است که موقعیت مکانی سطح نفوذناپذیر تأثیر اندکی بر میزان رواناب دارد. استفاده از ابزار ذخیره ای نیز تأثیر چشمگیری برکاهش میزان رواناب شهری داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل SWMM در برآورد رواناب شهری بیان می دارد که به منظور مدیریت بهینه رواناب در مناطق خشک بایستی اثرات میزان و موقعیت کاربری اراضی بر میزان رواناب شهری و همچنین استفاده از ابزارهای ذخیره باران در این مناطق مدنظرقرارگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه شهری و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه با استفاده از مدل‌های اکولوژیکی، ارزش اطلاعات و همبستگی (نمونه موردی: استان مازندران)
عیسی جوکار سرهنگی محمدعلی زنگنه اسدی

10.22034/jest.2021.21904.3098

زمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی ت چکیده کامل

زمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی توسعه شهری، ارزش اطلاعات و همبستگی می باشد. روش بررسی: برای این منظور عوامل اکولوژیکی موثر در تعیین پهنه های مناسب برای توسعه شهری به صورت لایه های اطلاعاتی در محیط ArcGIS تهیه شد. برای تعیین حدود طبقات هر یک از عوامل از مدل اکولوژیکی توسعه شهری استفاده گردید. اما محاسبه وزن طبقات هر عامل با بکارگیری مدل ارزش اطلاعات و از طریق مقایسه مساحت سطوح شهری در پهنه ی هر عامل و مساحت آن در کل منطقه انجام شده است. همچنین وزن عوامل موثر در پهنه بندی با استفاده از مدل همبستگی به دست آمد. سپس با اعمال وزن های مناسب برای هر لایه و اجرای مدل های مذکور نقشه پهنه بندی منطقه به دست آمد. یافته ها: نتایج بیان گر این مطلب است که طبقات ارتفاعی 400-0 و 1800-1200 متر، شیب 6-0 درجه، جهت دامنه شمالی، رسوبات آبرفتی کواترنر، بارش کم تر از 500 و بیش تر از 800 میلی متر، رطوبت کم تر از 60 درصد، خاک نیمه تحول یافته با تراکم پوشش گیاهی 60-30 درصد برای توسعه شهری تناسب بیش تری دارند. بحث و نتیجه گیری: عوامل خاک، جنس، ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی، رطوبت، بارش و جهت دامنه به ترتیب بیش ترین نقش را در مکان گزینی شهرها و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه دارند. همچنین ارزیابی مدل ها نشان داد که مدل ارزش اطلاعات از میزان دقت بالاتری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری توسعه شهری شهرستان مشکین‌شهر با استفاده از رویکرد فازی-تحلیل سلسله مراتبی و GIS
مهسا صفری پور داریوش ناصری

10.22034/jest.2020.11173

زمینه و هدف: امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند. در این زمینه، ارزیابی توان اکولوژیک می تواند گامی موثر در جهت برنامه ریزی استفاده درست از سرزمین باشد. در این پژوهش شهر چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند. در این زمینه، ارزیابی توان اکولوژیک می تواند گامی موثر در جهت برنامه ریزی استفاده درست از سرزمین باشد. در این پژوهش شهرستان مشکین شهر استان اردبیل به دلیل این که در معرض مخاطرات محیط زیستی قرار گرفته، جهت ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری انتخاب شد. روش بررسی: برای این کار با در نظر گرفتن معیارهای اصلی شیب، ارتفاع، جهت شیب، فاصله از راه ارتباطی، فاصله از گسل های فعال، فاصله از رودخانه،کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از سکونت گاه های شهری، وزن دهی به معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی و استانداردسازی با روش فازی انجام و در ادامه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی لایه ها با فرایند ترکیب خطی وزنی رویهم گذاری شده و نقشه تناسب توسعه شهری تهیه شد. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، درصد شیب و دسترسی به راه ارتباطی از تأثیر بیش تری در ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد که 99/584 کیلومتر مربع (62/15%) از سطح منطقه فاقد تناسب، 24/946 کیلومتر مربع (26/25%) دارای تناسب متوسط، 86/1809 کیلومتر مربع (33/48%) دارای تناسب زیاد و 6/403 کیلومتر مربع (77/10%) دارای تناسب خیلی زیاد برای توسعه شهری است. بحث ونتیجه گیری: بر اساس نتایج قسمت های مرکزی شهرستان مشکین شهر از بیش ترین پتانسیل برای توسعه شهری برخوردار است و سایر قسمت های شهرستان با اجرای فرآیند آمایش سرزمین بهتر است به کاربری دیگری تعلق گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - تدوین مدل برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه شهری مناسب در راستای ارتقای امنیت زیست‎محیطی)مطالعه موردی شهر تهران (
الهام فولادی آزیتا بهبهانی نیا بیتا آزادبخت سعید مطهری

10.30495/jest.2022.64772.5584

زمینه و هدف: امروزه به دلیل تاکید بر رشد اقتصادی و بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی، کلان شهرها با مسائل و مشکلات عدیده‌ای در زمینه محیط‌زیست و امنیت زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی چالش&lrm;های زیست محیطی در شهر تهران، تعیین چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه به دلیل تاکید بر رشد اقتصادی و بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی، کلان شهرها با مسائل و مشکلات عدیده‌ای در زمینه محیط‌زیست و امنیت زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی چالش&lrm;های زیست محیطی در شهر تهران، تعیین مولفه‌های زیست&lrm;محیطی، تحلیل استراتژی&lrm;ها و ارائه مدل مناسب جهت ارتقای امنیت زیست&lrm;محیطی در شهر تهران می&lrm;باشد.روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیتی توصیفی-تحلیلی با ماهیت پیمایشی است. در این پژوهش از پرسشنامه ویژه صاحب نظران و کارشناسان در حیطه محیط زیست استفاده شد. جهت تحلیل عوامل داخلی (ضعف، قوت) و خارجی (تهدید و فرصت) شهر از روش SWOT و جهت آزمون فرضیه از آزمون تی‌تک نمونه‌ای، استفاده گردید. جهت تحلیل مصاحبه‌ها و شناسایی نهایی پیامدها از روش دلفی استفاده شد. همچنین با استفاده از مدل برنامه‌ریزی استراتژیک برایسون و با توجه به استراتژی‌ها و اولویت‌های آن‌ها نسبت به تدوین مدل برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه‌شهری که تاکید بر امنیت زیست‌محیطی دارد، اقدام شده است. در نهایت با استفاده از ماتریس QSPM استراتژی‌ها اولویت&lrm;بندی شدند. این تحقیق در بازه زمانی 1400-1397 انجام شده است.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که مهمترین استراتژی از دیدگاه متخصصان و صاحب&lrm;نظران در بین این مولفه ها، مولفه های سیاسی و نظارتی هستند. همچنین مهمترین استراتژی&lrm;ها از دیدگاه متخصصان اجرای طرح های هدفمند برای جلوگیری از کاهش تخریب و استراتژی های مناسب به منظور مدیریت بهینه کیفیت هوا می&lrm;باشد.بحث و نتیجه گیری: طبق بررسی ها وضعیت امنیت زیست&lrm;محیطی شهر تهران در وضعیت بحرانی می&lrm;باشد و مهم&lrm;ترین استراتژی های ارائه شده از طریق ماتریس QSPM شامل به کارگیری ابزارهای کاهش دهنده آلودگی، اصلاح الگوی مصرف انرژی و بهینه سازی آن، جلوگیری از گسترش شهرنشینی و حاشیه نشینی، استفاده از سیستم های مدیریت و کاهش مصرف انرژی و اجرای طرح های هدفمند برای جلوگیری از کاهش تخریب می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - بررسی شیوه حفاظت محیط زیستی در طرح های توسعه شهری با استفاده از رویکرد انتقال حق توسعه
مجتبی رفیعیان زهراالسادات اردستانی

زمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و چکیده کامل

زمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و مسوولین را تا حد ممکن به بکارگیری این رویکرد ملزم می کند. روش بررسی: براساس رجوع به اسناد معتبر بین المللی و علمی و با استناد به پروژه های در حال انجام در جهان در این زمینه، سازوکارهای مداخلاتی در رویکرد انتقال حق توسعه مورد شناخت و بازبینی قرار خواهد گرفت و همچنین چگونگی بکارگیری معیارها، مولفه ها و شاخص های مورد توجه این موضوع برای حفاظت محیط زیستی بیان خواهد شد. یافته ها: رشد فزاینده برنامه های توسعه، چه آگاهانه و چه خود به خودی، به هشدارهای محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی منجر شد. در پاسخگویی به مسایل و بحران های ناشی از آن ها، مفاهیم و رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح گردید که یکی از آن ها رویکرد انتقال حق توسعه می باشد. بحث و نتیجه گیری: این رویکرد باعث می شود تا مالکان داوطلبانه در حفاظت مناطق طبیعی و حساس محیطی و فضاهای باز و زمین های کشاورزی شرکت کنند و دولت نیز مجبور به پرداخت غرامتی نشود. در این مقاله سعی بر تشریح این رویکرد، اهداف و مکانیزم های آن گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - ارزیابی توان سرزمین به منظور استقرار کاربری توسعه شهری بااستفاده از روش ترکیب خطی وزن دار(WLC) در محیط سامانه اطلاعات مکانی(GIS) (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زرد خوزستان)
بامشاد شناور سید محسن حسینی ندا اورک

زمینه و هدف: با توجه به این که محیطزیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده‌های بشر داراست، لذا ارزیابی توان سرزمین بستر مناسبی برای برنامه ریزی محیط زیستی فراهم می آورد .هدف اصلی این مقاله تعیین معیار های مناسب وکاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی ت چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به این که محیطزیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده‌های بشر داراست، لذا ارزیابی توان سرزمین بستر مناسبی برای برنامه ریزی محیط زیستی فراهم می آورد .هدف اصلی این مقاله تعیین معیار های مناسب وکاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی توان محیط زیستی جهت استقرار شهر های جدید است. روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار(WLC) و با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی(GIS)،ارزیابی توان سرزمین به منظور توسعه شهری در حوزه آبخیز زرد خوزستان بر پایه 13 معیارشیب ارتفاع، جهت، بارندگی، میانگین دما، جنس زمین، خاک شناسی،کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، فاصله از صنایع، فاصله از جاده، حریم نقاط زلزله خیز و حریم گسل ها، انجام و نقشه توان سرزمین در محدوده مذکور تهیه شده که در آن مناطق الویت دار و مناسب برای توسعه شهری را نشان می دهد. یافته ها معیارهای نقاط زلزله خیز،کاربری اراضی، خاکشناسی دارای وزن بیش تری نسبت به دیگر معیارها بوده و براساس نقشه نهایی پهنه های R11 وR4 ازاولویت با لاتری برخوردار می باشند. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند به عنوان الگویی جهت انتخاب مکان های مناسب توسعه شهری با توجه به رعایت ملاحظه های محیط زیستی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - بررسی ساختار و عملکرد سازمان های غیردولتی زیست محیطی و نقش آن ها در فرآیند توسعه شهری استان تهران
اکرم الملوک لاهیجانیان رضا ارجمندی ناصر محرم نژاد مجتبی جمشیدی دلجو

سازمان های غیردولتی زیست محیطی از مراکزی هستند که می توانند مشارکت های مردمی را در حفاظت از محیط زیست جهت دهی و هدایت کرده ، با متمرکز نمودن تلاش های فردی و جمعی، بازدهی ها را افزایش دهند. سازمان های غیردولتی زیست محیطی در دهه اخیر رشد کمی چشمگیر داشته اند، اما رشد کیفی چکیده کامل

سازمان های غیردولتی زیست محیطی از مراکزی هستند که می توانند مشارکت های مردمی را در حفاظت از محیط زیست جهت دهی و هدایت کرده ، با متمرکز نمودن تلاش های فردی و جمعی، بازدهی ها را افزایش دهند. سازمان های غیردولتی زیست محیطی در دهه اخیر رشد کمی چشمگیر داشته اند، اما رشد کیفی این سازمان ها نتوانسته است چون رشد کمی آن ها منحنی رو به بالایی داشته باشد که علل این امر باید مورد بررسی قرار گیرد. به منظور افزایش میزان مشارکت سازمان های غیردولتی زیست محیطی استان تهران در فرآیند توسعه شهری شناخت عوامل مؤثر بر رشد و گسترش این سازمان ها از طریق یک تحقیق علمی ضـروری به نظر می رسد که هدف اجرای این تحقیق را تشکیل می دهد. جامعه آماری در این تحقیق شامل 80 مدیر و 185 عضو سازمان های غیردولتی زیست محیطی استان تهران و مجموعاً 265 نفر می باشد. در مجموع با جمع بندی دیدگاه های مدیران و اعضای سازمان ها نتیجه گیری گردید که این سازمان ها در فرآیند توسعه شهری استان تهران اثرگذار هستند. لیکن این اثرگذاری بسیار محدود است و میزان اثر بخشی فعالیت ها به هیچ وجه با اهداف و رسالت واقعی این سازمان ها مطابقت نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - ارزیابی پایداری ژئومورفولوژی شهری جهت برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهر (مطالعه موردی: یزد)
آمنه السادات پوریه نعمت ا... خراسانی فرهاد حسین زاده لطفی پروین فرشچی

10.22034/jest.2018.13780

چکیده زمینه و هدف: عوارض و پدیده‌های طبیعی در مکان گزینی، رشد و توسعه فیزیکی شهرها اثر قاطعی دارند. پدیده‌های طبیعی گاه به‌عنوان عوامل مثبت و گاه به‌عنوان عوامل منفی و بازدارنده عمل می‌کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی و تعیین پایداری ژئومورفولو چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: عوارض و پدیده‌های طبیعی در مکان گزینی، رشد و توسعه فیزیکی شهرها اثر قاطعی دارند. پدیده‌های طبیعی گاه به‌عنوان عوامل مثبت و گاه به‌عنوان عوامل منفی و بازدارنده عمل می‌کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی و تعیین پایداری ژئومورفولوژی شهر یزد با استفاده از مدل تحلیل پوشش داده‌ها است. روش بررسی: برای نیل به این اهداف، ابتدا شاخص‌های ژئومورفولوژیک مؤثر بر رشد شهر یزد در طی 30 سال (92-1363) که شامل ارتفاع، شیب، جهت، زمین‌شناسی، مورفولوژی و واحد اراضی است شناسایی و سپس با استفاده پرسش نامه اهمیت آن‌ها در توسعه شهر مشخص گردید. در تطبیق بامطالعه حاضر، مدل تحلیل پوششی دادها طرح گردیده و کارایی واحدها با استفاده از نرم‌افزار GAMS محاسبه و واحدهای کارا شناخته شد. جهت تعیین کاراترین واحد از مدل اندرسون- پترسون بهره گرفته شد. یافته‌ها: بر طبق مدل تحلیل پوششی دادها در طی سال‌های موردمطالعه (92-1363)، حدود 16% توسعه شهر یزد کاملاً کارا است. به عبارتی سال‌های 1364، 1365، 1384، 1388 و 1392 همواره کارایی صد در صد داشته‌اند و موقعیت شهر یزد در سال 1365 بر اساس شاخص‌های ژئومورفولوژی به‌عنوان پایدارترین واحد شناخته شد و با توسعه غالب شهر یزد به سمت جنوب غربی، میزان کارایی کاهش می‌یابد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیان گر آن است که شاخص‌های شیب، رسوبات دشت دامنه‌ای و فضاهای مناطق شهری بیش ترین اهمیت را در توسعه شهر یزد دارا می‌باشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه‌شهری با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: شهرستان باغملک)
پانته آ آذری علی شیرزادی بابکان

زمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با اس چکیده کامل

زمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان باغملک مورد ارزیابی قرار گرفته تا پهنه های مناسب برای این منظور مشخص شوند. روش بررسی: به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا معیارهای موثر در توسعه شهری با توجه به تحقیقات انجام یافته در این زمینه و جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شد و در نهایت 5 معیار و 12 زیرمعیار انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، میزان اهمیت معیارها نسبت به هم تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی معیارها وزن دهی شدند. در نهایت لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط10.2 Arc GIS بر اساس منطق فازی ارزش دهی و وزن های به دست آمده به آن ها اعمال گردید و نقشه توان اکولوژیک با استفاده از رویهم گذاری وزنی لایه ها به دست آمد. یافته ها : یافته های به دست آمده نشان می دهد که 65/46 % از کل منطقه مطالعاتی دارای توان کاملاً نامناسب، 62 /39% دارای توان نامناسب، 27/12 % دارای توان متوسط، 17/1 % دارای توان مناسب و 29/0 % دارای توان کاملاً مناسب برای توسعه شهری است. نتیجه گیری: بر اساس نقشه نهایی طبقه بندی می توان نتیجه گرفت که پهنه های مساعد جهت توسعه فیزیکی آتی شهرستان باغملک بیش تر در بخش شمالی گسترش یافته است. از طرفی دیگر جهات جنوب شرقی و شرق به دلیل کوهستانی بودن در توسعه آتی محدودیت بیش تری را اعمال می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - بررسی اثرات احداث سد طالقان بر توسعه فیزیکی مناطق مسکونی بالادست سد با استفاده از GIS/RS و ارایه مدل توسعه مناطق مسکونی
سید علیرضا پورافضل علیرضا قراگوزلو میر مسعود خیرخواه زرکش سعید صادقیان

زمینه و هدف: در این تحقیق هدف بر آن است که مشخص گردد آیا احداث سد بر توسعه فیزیکی مناطق مسکونی بالا دست سد اثردارد یا خیر و اگر جواب مثبت است، آیا این توسعه بر اساس اصول علمی صورت پذیرفته است تا در نهایت مدلی ریاضی بر مبنای تحلیل‎های GIS ارایه شود. روش بررسی و یافته ه چکیده کامل

زمینه و هدف: در این تحقیق هدف بر آن است که مشخص گردد آیا احداث سد بر توسعه فیزیکی مناطق مسکونی بالا دست سد اثردارد یا خیر و اگر جواب مثبت است، آیا این توسعه بر اساس اصول علمی صورت پذیرفته است تا در نهایت مدلی ریاضی بر مبنای تحلیل‎های GIS ارایه شود. روش بررسی و یافته ها: ابتدا جهت بررسی تغییرات توسعه فیزیکی مناطق مسکونی دو تصویر ماهوارهای شامل یک فریم از سنجنده pan مربوط به ماهواره IRS-1D قبل از احداث سد طالقان و یک فریم از سنجنده Liss IV (mono) ماهواره IRS-P6 بعد از احداث سد طالقان تهیه و پس از انجام تصحیحات هندسی، اقدام به استخراج محدودههای مسکونی گردید که مشخص شد پس از احداث سد، مناطق مسکونی از لحاظ مساحت دارای گسترش بودهاند. با استفاده از مطالعات انجام شده قبلی در رابطه با مدلهای مختلف توسعه مناطق مسکونی، اقدام به ارایه یک مدل مناسب جهت توسعه کاربری مسکونی در محدوده مورد مطالعه گردید. در این مدل که از روش فازی تبعیت میکند، شرایط لازم و وزنها جهت برقرار بودن وضعیتهای مناسب و نامناسب و بسیار نامناسب تعریف شد. سپس با استفاده از دادههای موجود شامل دادههای توصیفی، نقشههای رقومی 1:25000 و دیگر مطالعات انجام شده توسط سازمانها و شرکتهای مشاور، اقدام به استخراج لایههای رقومی مورد نیاز ارایه شده در مدل گردید و با توجه به مدل مذکور، لایههای مختلف رقومی در نرم افزار ArcGIS برروی هم قرار گرفتند. پس از مشخص شدن نتایج، مناطق بسیار نامناسب، نامناسب ومناسب توسعه کاربری مسکونی مشخص گردیدند. بحث و نتیجهگیری: مناطق مسکونی که بر روی شرایط بسیار نامناسب میگیرند باید تخلیه و جابهجا شوند. اما مناطق مسکونی که در شرایط نامناسب قرار می گیرند را می توان با برنامه ریزیهای مختلف حفظ نمود. اما هیچ منطقه مناسبی جهت توسعه بیشتر کاربری مسکونی یافت نگردید که مهمترین عامل محدود کننده برای جلوگیری از توسعه کاربری مسکونی، عامل پوشش گیاهی و کاربری اراضی می باشد . لازم به ذکر است که در محدودههای مسکونی موجود که در شرایط مناسب قرار میگیرند، توسعه فقط در همان محدودهها و بیشتر به صورت افزایش تراکم ارتفاعی پیشنهاد میگردد که این پیشنهاد خود نیازمند مطالعات جامع تر( مانند مطالعات ارزیابی زیست محیطی و ...) و براساس طرحهای توسعه شهری و روستایی میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - ارزیابی توان محیطی شهرستان پارس آبادمغان جهت توسعه شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
داریوش نامی ابراهیم فتائی آرزو نجائی مژگان زعیم دار

10.22034/jest.2017.11350

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری و ترکیب بندی ناموزون شهرستان پارس آباد مغان نیاز به اعمال مدیریت صحیح در جهت جلوگیری از اثرات منفی ناشی از روند توسعه داشته و معرفی مناطق جدید جهت توسعه شهری ضروری می باشد. هدف این پژوهش، انتخاب جهات مناسب در محدوده شهرستان پارس آباد مغان برای توسعه شهری می باشد. روش بررسی: الگوی مدل مورد استفاده MADM و رویکرد آن تمرکز بر ارزش و روش جبرانی تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت وزن دهی و تلفیق معیارها در محیط GIS بوده است. توسعه شهری، با استفاده از معیارهای مدل اکولوژی توسعه شهری، روستایی و صنعتی مخدوم و همچنین برخی از معیارهای اقتصادی، اجتماعی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی مانند فاصله از چاه، رودخانه، جاده، فرودگاه، مناطق صنعتی، گسل، شهرها و غیره نیز به این مدل اضافه شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است از مجموع مساحت شهرستان پارس آباد، (2896/ 6238) هکتار به کاربری مناسب، (5083/18146) هکتار به کاربری متوسط و (067/110121) هکتار به کاربری نامناسب توسعه ی شهری اختصاص یافته است. اراضی مناسب و متوسط کاربری توسعه شهری بیشتر در بخش شمالی واقع شده اند که در حال حاضر نیز پراکنش فضایی مراکز جمعیتی پارس آباد در این نواحی است و از مهم ترین دلایل آن می توان به هم جواری با رودخانه ارس، شیب کم و نزدیکی به مناطق مسکونی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - بررسی عوامل موثربر تحقق پذیری کاربری فضای سبز با رویکرد راهبرد توسعه شهری درکلانشهر شیراز (مطالعه موردی شهرداری منطقه یک)
سلیمان محمدی دوست محمد علی خانی زاده ملیحه کشاورز

شاید بتوان به جرات گفت مهم ترین مساله در طرح های توسعه ی شهری و به ویژه در زمینه ی اجرا موضوع تحقق پذیری در راستای تحقق منافع همگانی وتمامی ذی نفعان در حیطه ی برنامه ریزی شهری است. بنابراین باید فرایند تهیه، تصویب واجرای این طرح ها به شکلی باشد که ضمن استفاده و بهره گیر چکیده کامل

شاید بتوان به جرات گفت مهم ترین مساله در طرح های توسعه ی شهری و به ویژه در زمینه ی اجرا موضوع تحقق پذیری در راستای تحقق منافع همگانی وتمامی ذی نفعان در حیطه ی برنامه ریزی شهری است. بنابراین باید فرایند تهیه، تصویب واجرای این طرح ها به شکلی باشد که ضمن استفاده و بهره گیری از تمامی پتانسل ها، ظرفیت های ساکنین شهر درفرآیند تهیه و تصویب، در اجرا نیز مطابق با خواسته ها و نیازهای شهروندان بارعایت اصول و قوانین مصوب شهرسازی و معماری باشد تا در عمل بیشترین قابلیت و امکان را برای اجرا و تحقق داشته باشد. یکی از مهم ترین کاربری ها و نیازهای شهروندان فضاهای سبز شهری است که متاسفانه به دلیل نگاه اقتصاد محور وسود گرایانه در نزد مردم و مسئولین کمترین میزان تحقق پذیری را دارد. تحقیق سعی دارد تا پس از بررسی ادبیات موضوع و بیان اهمیت و جایگاه فضای سبز در زندگی شهروندان و مفاهیم راهبرد توسعه شهری به عنوان یکی از جدیدترین رویکردها در زمینه ی تحقق پذیری بیشتر طرح ها و برنامه های توسعه ی شهری، به بررسی مهم ترین دلایل عدم تحقق پذیری کاربری فضای سبز در شهرداری منطقه یک شهرداری شیراز بپردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد و سعی دارد، پس از انجام مطالعات در زمینه ی سرانه ها و سطوح موجود فضای سبز، تغییر کاربری فضای سبز به دیگر کاربری های سود محور، بررسی پرونده های کمیسیون ماده پنج، اخذ نظرات مسئولین و نخبگان شهری را در پی داشته باشد. بررسی ها حاکی از آن است که متاسفانه به دلیل عدم شناخت و رعایت جایگاه فضاهای سبز و عمومی در مرحله ی تهیه و تصویب طرح ها، به ویژه در زمینه ی امکان تملک آنها، نداشتن معارض اجتماعی، عدم توجه به کاربری های پیرامونی و....، نامشخص بودن جایگاه و ضرورت این کاربری نزد شهروندان و مهم تر از همه نداشتن منابع مالی کافی و پایدار شهرداری ها در حفظ این کاربری ها منجر به تغییر کاربری این فضاها و عدم تحقق پذیری آنها و نهایتا کم و کمتر شدن سرانه ی آنها نسبت به شهروندان درگذر زمان شود. مهم ترین پیشنهاد در زمینه کاهش و حل این مشکل می تواند رفتن به سمت آگاهی بخشی عمومی در بین تمامی مولفه های تاثیر گذار و مقتدرسازی حکومت محلی به ویژه در زمینه ی تامین منابع مالی پایدار باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - شبیه سازی روند تغییرات کاربری اراضی شهر گچساران با استفاده از مدل سلول های خودکار
محسن درخش سهیل سبحان اردکانی

زمینه و هدف: با توجه به پیامدهای توسعه شهری از جمله تغییر و تخریب محیط‌زیست و تغییر در ساختار فیزیکی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، پیش بینی و مدل سازی الگوهای گسترش و تغییرات فیزیکی شهرها طی بازه‌های زمانی مختلف می تواند در راستای دست‌یابی به توسعه پایدار شهری و فرا چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به پیامدهای توسعه شهری از جمله تغییر و تخریب محیط‌زیست و تغییر در ساختار فیزیکی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، پیش بینی و مدل سازی الگوهای گسترش و تغییرات فیزیکی شهرها طی بازه‌های زمانی مختلف می تواند در راستای دست‌یابی به توسعه پایدار شهری و فراهم کردن اطلاعات جامع برای مدیران و برنامه ریزان شهری از اهمیتی بسزا برخوردار باشد. لذا، این مطالعه با هدف شبیه سازی روند گسترش شهر گچساران با استفاده از مدل سلول های خودکار (CA) برای سال 2044 میلادی با در نظر گرفتن روند توسعه شهر طی سال‌های 1972 تا 2015 انجام یافت. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و سنجنده‌های MSS 1972،TM 1986، ETM+ 1999 و OLI 2015 نقشه ها و روند تغییرات کاربری اراضی طی دوره‌های زمانی مورد مطالعه استخراج شد. یافته‌ها: نتایج بیان‌گر رشد فزاینده کاربری شهری طی زمان به‌ویژه در نیمه شمالی شهر و کاهش کاربری طبیعی و بوم‌شناختی و به‌ویژه اراضی کشاورزی و مرتعی بود. همچنین مشخص شد که روند گسترش و توسعه شهر گچساران در طی دوره 1972 تا 2015 از الگویی مناسب تبعیت نکرده و از این‌رو به‌ویژه در قسمت غربی رشد ناموزون شهر نمایان است. از طرفی مطابق پیش‌بینی خروجی مدل، در سال 2044، در حدود %70 وسعت منطقه مورد مطالعه را کاربری شهری به خود اختصاص خواهد داد. بحث و نتیجه‌گیری: با استناد به یافته‌های پژوهش می‌توان اذعان داشت که مدل سلول های خودکار از دقت قابل قبول برای پیش‌بینی و شبیه‌سازی روند توسعه شهری برخوردار است و می‌تواند به‌طور موثر برای مطالعه پویایی شهری و به‌ویژه در شهرهایی با رشد سریع مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - تحلیل میزان اهمیت ابعاد حکمروایی خوب بر ارتقاء‌ ساختار مدیریتی شهرهای میانه‌اندام (مطالعه موردی: شهر میانه)
میثم عظیمی کریم حسین زاده دلیر علی آذر

زمینه و هدف: مطالعات شهری در ایران عمدتاً بر کلان‌شهرها متمرکز است و کمترین توجه به ساختار مدیریتی شهرهای میانی معطوف است. در این مطالعه ضمن پرداخت به این شکاف، سیاست‌ها و شیوه‌های محرک رشد مدیریت شهری فراگیر، ایمن، انعطاف‌پذیر و پایدار در شهرهای میانه‌اندام بررسی می‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعات شهری در ایران عمدتاً بر کلان‌شهرها متمرکز است و کمترین توجه به ساختار مدیریتی شهرهای میانی معطوف است. در این مطالعه ضمن پرداخت به این شکاف، سیاست‌ها و شیوه‌های محرک رشد مدیریت شهری فراگیر، ایمن، انعطاف‌پذیر و پایدار در شهرهای میانه‌اندام بررسی می‌شود. روش بررسی: پژوهش از لحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد که به روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی انجام گرفته است. حجم نمونه آماری با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس، 30 نفر از اساتید و متخصصین مدیریت شهری با روش نمونه‌گیری هدفمند به انجام رسیده است. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی از نرم‌افزار Smart PLS جهت ارزیابی مدل مفهومی تحقیق استفاده شده است. یافته ها: تحلیل ضرایب مسیر مربوط به ۸ بعد مورد بررسی نشان می‌دهد که شاخص قانونمندی (745/0) بالاترین تأثیر و بعد از آن به ترتیب شاخص‌های مسئولیت‌پذیری (684/0)، مشارکت (661/0)، عدالت (641/0)، شفافیت (529/0)، کارایی و اثربخشی (429/0)، پاسخگویی (356/0)، و سپس اجماع محوری (317/0) کمترین تأثیر را بر ساختار مدیریت شهری دارد بحث و نتیجه گیری: نظام برنامه‌ریزی و ساختار مدیریت شهرهای میانی فاقد یک رویکرد منسجم و مشخص جهت ارائه چشم‌انداز آتی است که در درون انبوهی از بی‌برنامگی‌ها و ناکارآمدی‌ها گرفتار شده‌اند که با نهادینه کردن الگوی حکمروایی خوب شهری در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی که حرکت به‌سوی مدیریت محلی است تا بتوانند در فرایندی پیوسته و ساختاری، آرام آرام به توسعه مطلوب دست یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - بررسی معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی احداث مراکز خریدوفروش خودرو (Auto Mall)
زهرا قربانی نیا وحید نیک زاد محمدجواد امیری آرزو قربانی نیا

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهر چکیده کامل

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهری ، نیاز به فروشگاه‌های بزرگی که تمامی نیازهای شهروندان را پوشش دهد، افزایش داده است. در همین راستا ورود بازارهای موضوعی مانند بازارهای تلفن همراه، فرش و...، ازجمله آخرین متدهای عرضه و فروش محصولات در عرصه تجارت است. ازجمله بازارهای موضوعی که امروزه در زندگی شهرنشینی، بسیار موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌باشد، بازار خودرو (Auto Mall) است. بازار خودرو مکانی برای تمرکز خدمات و معاملات به‌حساب می‌آید که علاوه بر متمرکز کردن معاملات اقتصادی در آن، از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، محیط‌زیستی در سطوح پراکنده شهر جلوگیری می‌کند. این بازار به دلیل ارایه خدمات گسترده در آن و همچنین تجمع خودروها، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از هرگونه آسیب‌های محیط‌زیستی بر محیط‌های شهری و افزایش بار آلودگی در سطح شهر هستند. به همین منظور در تحقیق حاضر به کمک مطالعات و بررسی منابع و پروژه‌های متفاوت در سطوح مختلف، معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی انتخاب شدند و سپس به کمک فرآیند سلسله مراتبی (AHP) اهمیت آن مشخص و اولویت‌بندی شدند. در همین راستا 3 معیار طبیعی و ایمنی و سازگاری به‌عنوان معیارهای اصلی محیط‌زیستی برگزیده شدند و معیار طبیعی که خود شامل 7 زیر معیار است با وزن نسبی 528/0 به‌عنوان مهم‌ترین معیار در مکان گزینی بر اساس معیارهای محیط‌زیستی مشخص گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - ارزیابی توان اکولوژیک شهر میامی به منظور توسعه پایدار شهری با استفاده از روش AHP
حسین عرب اسدی معصومه رستمی

توسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و هم‌چنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرا چکیده کامل

توسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و هم‌چنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرات طبیعی و تلفات جانی می شود، لذا ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک ضروری است. تحقیق حاضر با علم به اهمیت موضوع و با هدف بررسی مناطق مستعد جهت توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE[1]) در شهر میامی تدوین شده است. در این تحقیق تناسب زمین برای توسعه کالبدی شهر میامی در چهار منطقه مورد‌‌ مطالعه برپایه ده معیار (رغبت عمومی و تمایلات مردم، ارتفاع و شیب زمین، وضعیت نسبت به مخاطرات طبیعی، فاصله با زمین های کشاورزی، فاصله از آب‌های‌سطحی، مساحت، عامل وقف، هزینه خرید، هزینه آماده سازی و وضعیت نسبت به کاربری های نامتجانس) ارزیابی شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش توصیفی و استنباطی به کار گرفته شد. جهت وزن دهی معیارها و پارامترهای مربوط، از مدل سلسله مراتبی AHP[2] با استفاده از دانش کارشناسان متخصص و نرم افزار Export choice استفاده گردید. مهم‌ترین عوامل تعیین کننده در توسعه شهر میامی به ترتیب شامل هزینه آماده سازی، هزینه خرید، شیب و ارتفاع، مخاطرات طبیعی، مساحت زمین مناسب، رغبت عمومی مردم، کاربری های نامتجانس، آب های سطحی، وقف و زمین های کشاورزی است که وزن هر معیار مشخص شد. مهم‌ترین موانع توسعه در جنوب شهر عوامل طبیعی و در شمال شهر زمین های کشاورزی و عامل وقف تشخیص داده شد. نقشه تناسب زمین در شهر میامی تهیه شده است. در این نقشه در بین چهار محدوده جهت توسعه شهر میامی در آینده و بر اساس افق توسعه شهری، محدوده شمال جاده اتوبان نسبت به شهرک شرق و شهرک امام و بافت قدیم شهر، نسبت به دیگر نواحی شهر توان اکولوژیکی بیش &lrm;تری دارد و جهت توسعه پایدار مناسب‌تر ارزیابی می‌گردد. اولویت بعدی شهرک‌شرق، بعد از آن شهرک امام و در آخر بافت قدیم شهر می‌باشد. [1]- Multi criteriaevaluation [2]- Analytic hierarchy process پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: جزیره مینو)
سحر عماری سولماز دشتی جعفر مرشدی

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه ی خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد نموده اند. اصولاً ا چکیده کامل

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه ی خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد نموده اند. اصولاً ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخ گویی به نیازهایی هم چون جذب سرریز جمعیتی، تأمین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر بوده و به خاستگاه آن ها در فرآیند توسعه از دیدگاه برنامه ریزی و طرح ریزی محیطی توجهی نگردیده است. جزیره مینو در جنوب خرمشهر در '12 o48 الی '15 o48 طول شرقی و '19 o30 الی '22 o30 عرض شمالی در استان خوزستان قرار دارد. جهت شناخت پتانسیل های توسعه شهری در جزیره مینو از روش تجزیه و تحلیل سیستمی و مدل اکولوژیکی مخدوم و ابزار GIS استفاده شده است. در قالب این فرآیند، ابتدا منابع محیط زیستی منطقه شناسایی گردید. داده های رقومی و به همراه دیگر داده های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده ها، به سامانه Arc GIS داده شد. با تلفیق و روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی، در سامانه Arc GIS نقشه یگان های اکولوژیکی منطقه به همراه جدول ویژگی های واحد، ایجاد و نسبت به امکان سنجی منطقه اقدام و مناطق مستعد برای توسعه شهری مشخص گردید. نتیجه بررسی نشان می دهد که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی مدل مخدوم، 85% منطقه از نظر توسعه شهری دارای توان مناسب درجه دو و 14% منطقه توان نامناسب دارند. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، اهداف کالبدی با اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلفیق شده و هماهنگ و همسو پیش رود. در این راستا محور اصلی برنامه ریزی شهری در جزیره مینو با اولویت بندی ارتقای ساختار کالبدی و رفاه اجتماعی با توجه به توسعه پایدار محیط زیست و در نهایت تولید ثروت بایستی صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - Obstacles to sustainable development of tourism in the coastal city Tonekabon
Soda Mohamadi Delband Sara Ghahri Lalkallo Frahnaz Khadem Fasghandis

Among the various factors that can affect the urban sustainable development, are tourism and the consequences of it. So that a comprehensive review of the impact of tourism development in an urban area, requires to examine it in terms of sustainable urban development. I چکیده کامل

Among the various factors that can affect the urban sustainable development, are tourism and the consequences of it. So that a comprehensive review of the impact of tourism development in an urban area, requires to examine it in terms of sustainable urban development. In this regard, the paper aims to identify and analyze the obstacles to the sustainable development of tourism in the coastal city of Tonekabon. The method of this study is descriptive-analytical and data collection was carried out by a questionnaire. Using Cochran formula, samples are obtained from 323 household caregivers in Tonekabon, who were selected randomly. In order to assess the obstacles to the sustainable development of tourism in the coastal city of Tonekabon, using the factor analysis, 38 variables in four dimensions of sustainable development (economic, social, environmental and physical) were tested. Finally, constraints were classified into seven factors separately, the results show: Stability obstacles accounted to 74.75% of the total variance and the physical-environmental dimension accounted to 16.12% of eigenvalue variance to be known as the main obstacle. Also, the results for rotation of the factors by the Varimax method show that out of the 38 variables entered in the exploratory factor analysis, only 25 variables with a factor load above 4% remained. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - تحلیل شاخص های توسعه پایدار شهری بر عملکرد محلات شهری (مطالعه موردی: محلات شهر بناب)
آزاده اربابی سبزواری حامد آل اسماعیل

شهرها به عنوان عامل اصلی ایجاد کننده ناپایداری در جهان به شمار می¬روند و به دنبال تغییر در شرایط و عوامل گسترش و توسعه شهري بحث از پایداری و توسعه پایدار بدون توجه به محله¬هاي مسکونی شهرها و شهرنشینی بی¬معنی خواهد بود. هدف از این تحقیق تحلیل و ارزیابی شاخص¬های توسعه پای چکیده کامل

شهرها به عنوان عامل اصلی ایجاد کننده ناپایداری در جهان به شمار می¬روند و به دنبال تغییر در شرایط و عوامل گسترش و توسعه شهري بحث از پایداری و توسعه پایدار بدون توجه به محله¬هاي مسکونی شهرها و شهرنشینی بی¬معنی خواهد بود. هدف از این تحقیق تحلیل و ارزیابی شاخص¬های توسعه پایدار شهری بر عملکرد محلات شهر بناب می¬باشد. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی- توسعه¬ای و از لحاظ روش تحقيق، توصیفی- تحلیلی است ابزار گردآوري اطلاعات براي بررسي معيارهاي توسعه پایدار شهری در قالب سه شاخص منتخب كلي و 57 شاخص فرعی توسعه پایدار شهری مي¬باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل¬های کمی ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره، تحلیل پوششی داده¬ها، کارایی متقاطع، تحلیل حساسیت و از نرم افزارهای Spss و Dea slover استفاده شده است. نتایج حاصله از این پژوهش نشان¬داد که با توجه به شاخص‌های ورودی‌ و خروجی توسعه پایدار شهری 8 محله (4، 5، 6، 7، 9، 10، 11، 13)، با میزان کارایی کمتر از یک درصد به عنوان محلات ناکارا و 5 محله(1، 2، 3، 6، 8)، با میزان کارایی یک درصد به عنوان واحد کارا از لحاظ شاخص¬های توسعه پایدار شهری شناخته می‌شوند. که از عوامل مهم ناكارايي محلات، استفادة بسيار زياد از ورودي¬ها در قبال توليد اندك خروجي هاست. توزیع فضایی نامناسب فعاليت¬ها و تسهيلات و خدمات شهري در سطح شهر، ﺗﻔﺎوت در ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ناهماهنگي ميان ارگان¬های و سازمان¬ها¬ي مرتبط با برنامه¬ريزي در شهر بناب و عدم استفاده بهینه از امكانات از عواملی است كه تفاوت در ميزان عملکرد محلات را در پي دارد. در این بین محلات ناکارا باید شاخص‌های ورودی خود را تغییر دهند تا به سمت توسعه پایدار شهری سوق یابند. توزیع فضایی نامناسب فعاليت¬ها و تسهيلات و خدمات شهري در سطح شهر، ﺗﻔﺎوت در ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ناهماهنگي ميان ارگان¬های و سازمان¬ها¬ي مرتبط با برنامه¬ريزي در شهر بناب و عدم استفاده بهینه از امكانات از عواملی است كه تفاوت در ميزان عملکرد محلات را در پي دارد. در این بین محلات ناکارا باید شاخص‌های ورودی خود را تغییر دهند تا به سمت توسعه پایدار شهری سوق یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - مدل ارزیابی تناسب زمین برای توسعه شهری با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: بم)
پویا فرحانی سحر رضایان مژگان زعیم‌دار سید علی جوزی

10.30495/girs.2021.686048

پیشینه و هدف در چند دهه اخیر با افزایش سرعت شهرنشینی و رشد مهاجرت به شهرها، تغییرات گسترده‌ای در ساختار فیزیکی شهرها به وجود آمده است. اعمال این تغییرات بدون در نظر گرفتن توان اکولوژیکی سرزمین و توجه به الزامات توسعه پایدار شهری، شهرها را با چالش‌های متعددی مواجه کرده ا چکیده کامل

پیشینه و هدف در چند دهه اخیر با افزایش سرعت شهرنشینی و رشد مهاجرت به شهرها، تغییرات گسترده‌ای در ساختار فیزیکی شهرها به وجود آمده است. اعمال این تغییرات بدون در نظر گرفتن توان اکولوژیکی سرزمین و توجه به الزامات توسعه پایدار شهری، شهرها را با چالش‌های متعددی مواجه کرده است، که یکی از این چالش‌ها، تعیین اراضی مناسب جهت گسترش فیزیکی شهر و استقرار کاربری توسعه شهری است. از جمله روش‌های علمی و قابل اطمینان جهت تعیین و ارزیابی مناطق مستعد توسعه شهری با در نظر گرفتن شرایط و خصوصیات محیطی، ارزیابی توان اکولوژیکی است. انجام چنین ارزیابی تا حد زیادی به استفاده پایدار از زمین و حل مشکلات محیط زیستی ناشی از توسعه سریع شهرها کمک می‌کند. هدف از انجام ارزیابی توان اکولوژیکی، شناسایی مناسب‌ترین عرصه‌ها جهت استقرار کاربری‌های گوناگون با توجه به برنامه‌ریزی‌های آینده است. با توجه به این که معیارها و شاخص‌های مختلفی باید در انتخاب اراضی مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری مدنظر قرار گرفته و تجزیه و تحلیل شوند، ضروری می‌نماید تا از موثرترین روش‌ها و تکنیک‌ها جهت شناسایی این اراضی استفاده شود. سامانه اطلاعات جغرافیایی یکی از ابزارهای پرکاربرد در انجام مطالعات محیط زیستی به شمار می‌آید، که می‌تواند در انجام ارزیابی توان اکولوژیکی نیز مورد استفاده قرارگیرد. به دلیل نقش و اهمیت معیارها در انجام مطالعات ارزیابی توان اکولوژیکی، روش‌های مبتنی بر سامانه اطالاعات جغرافیایی می‌بایست با سایر روش‌ها و ابزارها ترکیب شوند تا نتیجه قابل قبولی بدست آید. پژوهش حاضر با هدف انجام ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان بم، به منظور تعیین عرصه‌های مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری با رویکرد استفاده و تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه، منطق فازی و سامانه‌ اطلاعات جغرافیایی به انجام رسیده است.مواد و روش ها جهت دستیابی به اهداف این پژوهش در گام نخست با مطالعه و بررسی پژوهش‌های پیشین و استفاده از نظرات گروه نخبگان، کلیه معیارها و زیرمعیارهای مورد نیاز جهت استقرار کاربری توسعه شهری در منطقه مشخص شد. به همین منظور، پرشسنامه‌ای طراحی و بین گروه نخبگان توزیع گردید تا نظرات خود را در خصوص معیارها و زیرمعیارها بیان کنند. از جدول مورگان جهت تعیین حجم جامعه آماری و حجم نمونه مورد نیاز استفاده شد. در نهایت 9 معیار و 13 زیرمعیار جهت انجام ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان بم انتخاب شدند. جهت وزن‌دهی و انجام مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها نیز از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و نرم افزار ExpertChoice کمک گرفته شد. در گام بعدی، تمامی نقشه‌ها‌ با استفاده از نرم افزار ArcGIS و با توجه به محدودیت‌های استقرار کاربری توسعه شهری در شهرستان بم به روش فازی استانداردسازی شدند. مقیاس نقشه‌های مورد استفاده در این پژوهش 1:100000 و رزولوشن لایه‌های اطلاعاتی دیجیتال نیز 90×90 متر است. در گام اخر، با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار و عملگر جمع فازی تمامی لایه‌های اطلاعاتی روی هم‌گذاری و نقشه نهایی توان اکولوژیک شهرستان بم تولید شد.نتایج و بحث نتایج حاصل از انجام تحلیل‌های چند معیاره نشان داد، سه زیرمعیار فاصله از گسل‌های اصلی، فاصله از چاه‌های آب شرب و بافت خاک به ترتیب با 0.235، 0.117، 0.114 بیشترین وزن را به خود اختصاص داده‌اند. نرخ ناسازگاری محاسبه شده حاصل از انجام مقایسات زوجی در این پژوهش برابر با 0.07 محاسبه شد که کمتر از حد آستانه 0.1 است که نشان می‌دهد قضاوت‌های صورت گرفته توسط گروه نخبگان به درستی انجام شده است. همچنین با تحلیل نتایج حاصل از روی هم‌گذاری نقشه‌ها مشخص شد، بیشترین ارزش پیکسلی محاسبه شده به منظور استقرار کاربری توسعه شهری در منطقه برابر با 0.481 و کمترین ارزش نیز برابر با 0.07 است. جهت انجام تحلیل دقیق‌تر نقشه با طبقه‌بندی نقشه نهایی در چهار طبقه، مشخص 24% از مساحت منطقه معادل 18996.2 هکتار دارای توان متوسط، 34% معادل 268854.3 هکتار ضعیف، 22% معادل 178695.7 هکتار بسیار ضعیف و 20% معادل 160762.3 هکتار غیرقابل توسعه است. پراکنش مناطق با توان اکولوژیکی متوسط عمدتا در قسمت‌های شرق، شمال‌غرب و به میزان کمتر در مرکز منطقه و پراکنش مناطق با توان بسیار ضعیف و غیرقابل توسعه در محدوده غرب و جنوب منطقه قرار دارند.نتیجه گیری این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مناطق مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری در شهرستان بم با استفاده از تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، سامانه اطلاعات جغرافیایی و منطق فازی به انجام رسیده است. تمامی معیارها و زیرمعیارهای استفاده شده جهت انجام این پژوهش با توجه به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و اقتصادی- اجتماعی منطقه و با استفاده از تکنیک پرسشنامه تعیین گردیده‌اند. درنهایت 9 معیار شامل منابع آبی، اقلیم، توپوگرافی، زمین شناسی، خاک، مناطق تحت مدیریت، راه‌ها، مراکز جمعیتی، کاربری اراضی و 13 زیرمعیار شامل، فاصله از منابع آب سطحی، فاصله از منابع آب زیر‌زمینی، اقلیم، سرعت باد، شیب، ارتفاع، فاصله از گسل‌های اصلی، زمین‌شناسی، بافت خاک، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از جاده‌ها، فاصله از مناطق ساخته شده شهری و کاربری‌اراضی، جهت انجام این پژوهش انتخاب شدند. به منظور انجام مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها، از روش پرسشنامه و نرم افزار ExpertChoice و جهت استاندارد‌سازی و روی هم‌گذاری نقشه‌ها نیز از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان داد حدود 24% از اراضی شهرستان بم دارای توان اکولوژیکی متوسط جهت استقرار کاربری توسعه شهری می‌باشند. با توجه به نتایج بدست آمده از روش‌ها و تکنیک‌های مورد استفاده در این پژوهش و مقایسه با پژوهش‌های مشابه می‌توان بیان کرد که استفاده و تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، منطق فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌تواند ابزار لازم و کافی جهت تعیین مناطق مناسب استقرار کاربری توسعه شهری را فراهم و تحلیل دقیقی از این مناطق را با توجه به خصوصیات منطقه جهت برنامه ریزی‌های آتی ارائه دهد. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان بیان کرد به دلیل شرایط خاص منطقه و پتانسیل لرزه خیزی بالا ناشی از وجود شبکه گسلی و عوامل زمین ساخت، منطقه مطالعاتی از پتانسیل متوسطی جهت استقرار کاربری توسعه برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - الگوهای مکانی- زمانی تغییرات سیمای سرزمین و توسعه شهری (مطالعة موردی: گرگان)
حمیدرضا کامیاب عبدالرسول سلمان ماهینی

سیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوا چکیده کامل

سیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوان لکه ای از سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص، الگوهای لکه های شهری شهر گرگان در سال های 1987 و 2001 با استفاده از معیارهای مرتبط با تعداد لکه ها، همسایگی و مجاورت لکه ها با هم و شکل لکه های شهری مقایسه گردید. جهت انجام این کار، مناطق شهری به عنوان لکه شهری در نرم افزار Fragstats وارد شده و از لحاظ معیارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. این بررسی نشان داد که در طول دوره 14 ساله، الگوی توسعه شهری در شهر گرگان به سمت ایجاد لکه های بزرگ تر با اشکال ساده تر و با پیچیدگی کمتر سوق پیدا کرده است. به عبارتی، رشد شهری در مسیر مناطق یا لکه های شهری گذشته بوده است. این نتیجه در بررسی مکانی لکه های بزرگ (مجموعه ای از مناطق شهری پیوسته به هم) نیز قابل مشاهده است که در آن، دو لکه بزرگ سال 1987 به واسطه رشد مناطق شهری بین آن ها به هم متصل شده و یک لکه بزرگ تر را ایجاد نمودند. علی رغم گرایش رشد شهری به سمت مناطق گذشته و نهایتاً ایجاد لکه های شهری نزدیک به هم، مشاهده گردید که این لکه ها دارای توزیع یکنواخت در کل منطقه نیستند و دارای شکلی پراکنده اند. این نتیجه از افزایش 1/2 برابری لکه های شهری طی این دوره نیز قابل استنتاج است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - توسعه شهری با رویکرد به نقش دولت محلی در ایران
حجت مهکویی حسن باویر

امروزه توسعه و استقلال درون شهرها، از جمله دغدغه های اصلی حاکمان جوامع گوناگون در جهان می باشد. توجه به امور شهرها در عصر جهانی شدن در گرو مدیریت قوی و کارامد است. این امر جز با اجرای الگوی دولت محلی و دخالت دادن مردم در امور شهری خودشان و احقاق حقوق شهروندی آنها، امکان چکیده کامل

امروزه توسعه و استقلال درون شهرها، از جمله دغدغه های اصلی حاکمان جوامع گوناگون در جهان می باشد. توجه به امور شهرها در عصر جهانی شدن در گرو مدیریت قوی و کارامد است. این امر جز با اجرای الگوی دولت محلی و دخالت دادن مردم در امور شهری خودشان و احقاق حقوق شهروندی آنها، امکان پذیر نیست. کانون اصلی مشکلات توسعه نیافتگی در کشورهای در حال توسعه، شهرها هستند. افزایش جمعیت شهری و مهاجرت پیوسته روستاییان به شهرهای پرجمعیت، فشار شدیدی بر زیربناهای شهری وارد آورده و بیشتر آنها را از ایفای نقش مطلوب در فرایند توسعه در کشورهای در حال توسعه بازداشته است. توسعه شهری بستگی زیادی به زیربناهای شهری مانند انرژی، جاده ها و منابع دیگری دارد. لذا این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد آن است که توسعه شهری با رویکرد به نقش دولت محلی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج یافته های این مقاله نشان می دهند که در ایران برخی شهرها، از فضا و سیمای شهری زیبایی برخوردار نیستند. تصمیمات عموماً از بالا به پایین به شهرداری ها دیکته می شوند. در شهرداری ها، حضور افراد متخصص و کارشناس در امور شهری و شهرسازی بسیار کم می باشد. با توجه به ویژگی هایی جغرافیایی سرزمین ایران (جغرافیای فرهنگی، جغرافیای اقتصادی، جغرافیای ناحیه ای) الگوی دولت محلی در مدیریت شهری و توسعه شهرها، می تواند کارایی داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - سیاست‌گذاری شهری در حیطه مسائل بدخیم شهرها
رحیم سرور محمد علی خلیجی

امروزه بنا به علل مختلفی که در ادامه بدان‌ها اشاره خواهد شد، اغلب مسائل در حوزه مدیریت و سیاست گذاری شهری نه از نوع مسائل آسان بلکه از نوع مسائل به‌ظاهر آسان ولی بسیار پیچیده هستند که شناخت و تحلیل آنها مستلزم به کارگیری نگاه ها و تحلیل های متعدد به‌دوراز سطحی نگری است، چکیده کامل

امروزه بنا به علل مختلفی که در ادامه بدان‌ها اشاره خواهد شد، اغلب مسائل در حوزه مدیریت و سیاست گذاری شهری نه از نوع مسائل آسان بلکه از نوع مسائل به‌ظاهر آسان ولی بسیار پیچیده هستند که شناخت و تحلیل آنها مستلزم به کارگیری نگاه ها و تحلیل های متعدد به‌دوراز سطحی نگری است، شاید یک دلیل برای پیچیده شدن و سپس حل نشدن بسیاری از مسائل در کانون‌های شهری و منطقه ای ساده سازی آنها و برخوردهای سطحی در ارائه راهکارهای حل مسئله بوده است که اغلب از آنها به نام مسئله بدخیم یا بدخیم نام‌برده‌شده است. هدف اصلی این مقاله ضمن معرفی ماهیت مسئله های بدخیم، ارائه چارچوب های آزمون شده سیاستگذاری آنها می باشد. روش تحقیق اسنادی - تحلیلی بوده و یافته های آن نشان می دهد که حسب یافته های نظری و تجارب عملی در اغلب کشورها و شهرها، شیوه‌های مؤثر برای حل مسائل بدخیم یک رویکرد در حال گسترش است که در مدیریت شهری کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته اند و لذا توجه به چارچوب های سیاستی احصاء شده در این تحقیق در کنار توجه به ظرفیت های حکمروایی خوب شهری مبناهای اطمینان بخشی برای بازتعریف صحیح و مجدد مسائل شهری و سیاستگذاری موفق آنها فراهم خواهد ساخت. وجود مسائل متعدد نظیر تفرق های مدیریتی، تنوع قوانین، رشد اسکان های غیررسمی، زمین خواری، جدایی‌گزینی فضایی - اجتماعی، رشد کلونی های فقر، رشد صنایع آلوده ساز، تداوم مهاجرت، و تداوم معضل مسکن و... مستلزم ارزیابی میزان کارآمدی و اثربخشی سیاست ها و اقداماتی است که به مورد اجرا گذاشته شده و ارزیابی قوانین و سیاست هایی است که باید به مورد اجرا گذاشته می شد تا از این رهگذر به‌ضرورت رویکرد به حوزه های نوین تحلیل و حل مسئله پی ببریم و نوع نگاهمان را به نحوه مدیریت موضوعات و فضاها از سطح ملی گرفته تا محلی تغییر دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - بررسی و تحلیل وضعیت شهر شاد و شناسایی تعیین کننده های آن در فضاهای کوچک شهری (مطالعه موردی: شهر روانسر)
داود جمینی علیرضا جمشیدی زهرا اسمعیلی

تأمین و ارتقای سطح شادی و نشاط شهروندان از مهم ترین ارکان کیفیت زندگی در فضاهای شهری است که طی دهه های اخیر، توجه روزافزون متخصصان و برنامه ریزان شهری را به خود جلب نموده است و به عنوان یکی از مهم ترین اهداف دولت ها و سازمان ملل مطرح شده است. هدف مطالعه کمی و کاربردی حا چکیده کامل

تأمین و ارتقای سطح شادی و نشاط شهروندان از مهم ترین ارکان کیفیت زندگی در فضاهای شهری است که طی دهه های اخیر، توجه روزافزون متخصصان و برنامه ریزان شهری را به خود جلب نموده است و به عنوان یکی از مهم ترین اهداف دولت ها و سازمان ملل مطرح شده است. هدف مطالعه کمی و کاربردی حاضر که ترکیبی از روش های توصیفی ـ تحلیلی و اکتشافی انجام گرفته است، بررسی و تحلیل وضعیت شهر شاد و شناسایی تعیین کننده های آن در فضاهای کوچک شهری است که به صورت مطالعه موردی در شهر روانسر از توابع استان کرمانشاه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 7122 نفر سرپرست خانوار است که با استفاده از روش های محاسبه حجم نمونه، 364 نفر به عنوان نمونه آماری برآورد گردید و نمونه ها به روش کاملاً تصادفی انتخاب شده اند. ابزار اصلی پژوهش برای جمع آوری داده های میدانی، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی و پایایی آن به تأیید رسیده است. نتایج پژوهش نشان داد در میان شاخص های سه گانه شهر شاد (شاخص های اجتماعی، کالبدی و اقتصادی) میانگین شاخص اجتماعی با مقدار 124/3، به صورت معناداری بیشتر از میانگین مبنا (عدد 3) بوده است و میانگین دو شاخص کالبدی و اقتصادی به ترتیب با مقادیر 608/2 و 587/2، به صورت معناداری کمتر از میانگین مبنا بوده اند. نتایج بررسی وضعیت کلی شهر شاد نشان داد میانگین محاسبه شده با مقدار 788/2 به صورت معناداری، پایین تر از حد متوسط بوده است. در خصوص تعیین کننده های شهر شاد نتایج نشان داد به واسطه چهار عامل کلیدی شناسایی شده 956/61 درصد از وایانس متغیر وابسته تبیین شده است. این عوامل و درصد واریانس مقدار ویژه آن ها به ترتیب اهمیت عبارت اند از: پایداری فیزیکی ـ کالبدی (041/21)، پایداری اجتماعی ـ فرهنگی (4/16)، پایداری اقتصادی (151/13) و پایداری زیست محیطی (356/11). به نظر می رسد عوامل شناسایی شده زیرمجموعه عامل کلان "مدیریت یکپارچه و کارآمد شهری" هستند و ارتقای این عامل، به عنوان منشأ اصلی اکثر سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها، می تواند در تحقق شهر شاد در محدوده مطالعاتی تأثیر بسزایی داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - بررسی و ارزیابی نقش شهروندان و مشارکت اجتماعی آنان در دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: شهر تبریز)
عین الله جمالی حاجی حسن سفلی سیمین دخت نعمت اللهی بناب

مشارکت شهروندی به عنوان یک کنش اجتماعی یکی از مهم ترین مولفه ها جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری است. در حقیقت مشارکت اجتماعی فقط کار جمعی نیست بلکه یک نوع تفکر جمعی، مشارکت جمعی، تصمیم گیری جمعی، تولید جمعی و در نهایت استفاده جمعی است. که سبب افزایش درک و آگاهی شهروندان چکیده کامل

مشارکت شهروندی به عنوان یک کنش اجتماعی یکی از مهم ترین مولفه ها جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری است. در حقیقت مشارکت اجتماعی فقط کار جمعی نیست بلکه یک نوع تفکر جمعی، مشارکت جمعی، تصمیم گیری جمعی، تولید جمعی و در نهایت استفاده جمعی است. که سبب افزایش درک و آگاهی شهروندان از مسائل مربوط به خودشان و نیاز متقابل به یکدیگر می شود، به ایجاد جامعه بهتر کمک می کند و توانایی های یک جامعه را برای هماهنگ کردن کنش های افراد به منظور توسعه و بهبود کالاهای جمعی ارزشمند، تقویت کرده و حکومت گری بهتری را ایجاد می کند و همچنین فرصت های تدوین سیاست های هوشمندانه را افزایش داده و به توسعه پایدار شهری کمک می کند. توسعه پایدار از یک سو به حفظ محیط زیست و از سوی دیگر به حفظ ساختارهای اجتماعی و اقتصادی شهر کمک می کند. هدف اصلی این نوشتار شناخت عواملی است که می توانند در گسترش مشارکت شهروندان درتوسعه پایدار شهری موثر باشند.این پژوهش از نظر روش شناسی از نوع توصیفی- تحلیلی، روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی و روش نمونه گیری، پیمایشی که حجم نمونه برابر 384 نفر بوده است. برای بررسی و ارزیابی نقش شهروندان و مشارکت اجتماعی آنان و دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری و جهت بررسی رابطه ای و معناداری بین مشارکت و توسعه پایدار از آزمون کرلموگراف و اسمیرنوف برای شناخت موثر ترین عامل که در مشارکت تاثیر دارد از رگرسیون و برای ضریب پایایی پژوهش از آزمون الفای کرونباخ استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که براساس آزمون های استفاده شده بین مشارکت شهروندان و توسعه پایدار شهری رابطه معناداری وجود دارد. نتایج بیانگر این است: مشارکت شهروندان در توسعه پایدار شهری در شهر تبریز وضعیت متوسط برخوردار است ، بین مشارکت شهروندان و توسعه پایدار شهری رابطه معناداری وجود دارد و ارتقای پایگاه اجتماعی - اقتصادی شهروندان تا حد زیاد در میزان علاقه مندی شهروندان به مشارکت در توسعه پایدار شهری موثر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - سیاست گذاری زنجیره ی ارزش کارآفرینی با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهرهای استان گلستان)
نفیسه ورکیانی پور محمود رضا چراغعلی

د در ایران توسعه و ترویج کارآفرینی یکی از نیازهای جدی جامعه بوده و شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی و نحوه تعامل آنها با یکدیگر از ضروریات می باشد. از طرفی اشتغال مردان ایرانی در سال های اخیر به دلایل مختلف حساسیت ویژه ای پیدا کرده است. در این مقاله روش تحقیق آمیخت چکیده کامل

د در ایران توسعه و ترویج کارآفرینی یکی از نیازهای جدی جامعه بوده و شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی و نحوه تعامل آنها با یکدیگر از ضروریات می باشد. از طرفی اشتغال مردان ایرانی در سال های اخیر به دلایل مختلف حساسیت ویژه ای پیدا کرده است. در این مقاله روش تحقیق آمیخته، نوع تحقیق کاربردی و بنیادی، روش آماری توصیفی و استنباطی می باشد. به بررسی و تجزیه و تحلیل مشخصه های جمعیت شناختی خبرگان پرداخته می شود و سپس مؤلفه های زنجیره ارزش کارآفرینی و توسعه پایدار شهری در شهرهای استان گلستان شناسایی شده را با استفاده از نظر خبرگان (که 20 نفر از مردان برتر کارآفرین استان هستند) و به کمک روش دلفی فازی و انجام فازی زدایی غربال و مؤلفه های متغیرهای موردنظر انتخاب می گردد، همچنین روایی و پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد بررسی و نرمال بودن توزیع مؤلفه ها و نمونه ی آماری توسط آزمون کلوموگرونوف ـ اسمیرنوف و آزمون t ـ ادستودنت انجام می شود. در بخش اول تحقیق با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با بهره گیری از نرم افزار Expertchoice به اولویت بندی و رتبه بندی ابعاد و مؤلفه های زنجیره ارزش کارآفرینی (توسط 198 نفر ازمردان کارآفرین استان) پرداخته می شود. در بخش دوم برای سنجش روابط بین توسعه کارآفرینی بر اساس زنجیره ارزش کارآفرینی و توسعه پایدار شهری از تحقیق همبستگی و معادلات ساختاری و روش آزمون تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار Smart pls2 استفاده شده که این ارتباط معنی دار است. پس سیاست گذاری زنجیره ارزش کار افرینی سبب توسعه پایدار شهری می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - امکان سنجی ظرفیت های گردشگری سلامت در شهر مراغه با تاکید بر توسعه پایدار شهری
علی آذر رقیه سعیدی

10.30495/juepd.2023.1978929.1140

با رشد شهرنشینی و افزایش فشارهای روحی و روانی، بیماری جسمی شهروندان نیز بیشتر می شود. در این میان، گردشگری سلامت برای بهره مندی مردم از امکانات سلامتی و بهداشتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از بخش های رقابت پذیری شهرها، رقابت برای جذب توریست های درمانی خارجی و د چکیده کامل

با رشد شهرنشینی و افزایش فشارهای روحی و روانی، بیماری جسمی شهروندان نیز بیشتر می شود. در این میان، گردشگری سلامت برای بهره مندی مردم از امکانات سلامتی و بهداشتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از بخش های رقابت پذیری شهرها، رقابت برای جذب توریست های درمانی خارجی و داخلی می باشد. هدف از تحقیق حاضر، امکان‌سنجی ظرفیت‌های گردشگری سلامت در شهرستان مراغه با تأکید بر توسعه پایدار شهری است. ماهیت پژوهش، کاربردی و رویکرد آن نیز، کمّی- کیفی می باشد. اطلاعات بدست آمده در این تحقیق با استفاده از مطالعات اسنادی - مشاهده‌ای و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام یافته است. شاخص های ارزیابی گردشگری سلامت، متشکل از 27 متغیر است که شامل سه مولفه اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی (اکولوژیکی) می باشد. جامعه آماری، 384 نفر می باشد که در مکان‌های گردشگری سلامت حاضر بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای Spss، Amos و Mplus استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مؤلفه اقتصاد گردشگری با بار عاملی 95/0 بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری سلامت پایدار را دارد و کمترین اثرگذاری هم مربوط به کم‌رنگ شدن فرهنگ محلی بار عاملی 63/0، تجهیز پایانه‌ها (ترمینال ها) با بار عاملی 62/0می‌باشد. همچنین مؤلفه گردشگری پایدار با اثر مستقیم 815/0 و غیرمستقیم 131/0 بیشترین اثرگذاری و مؤلفه زیست‌محیطی با اثر مستقیم 634/0 و غیرمستقیم 164/0 کمترین اثرگذاری را در امکان‌سنجی توسعه گردشگری سلامت پایدار مراغه داشته است. مؤلفه اقتصادی با اثر مستقیم 726/0 و غیرمستقیم 163/0 و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی با اثر مستقیم 702/0 و غیرمستقیم 105/0 در امکان‌سنجی و توسعه گردشگری سلامت پایدار شهر مراغه اثرگذار بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - Identifying and Analyzing the Effective Factors of the Establishment of Knowledge-based Cities in Less Developed Areas (Case Study: Sistan and Baluchestan Province)
Davod Hosseini Bahareh Naseri Ali Payan

10.30495/jsm.2023.1978331.1754

The main purpose of this research is to identify and analyze the effective factors of establishing a knowledge-based city in less developed areas. The research method is mixed (qualitative-quantitative). To carry out this research, in addition to studying documents, the چکیده کامل

The main purpose of this research is to identify and analyze the effective factors of establishing a knowledge-based city in less developed areas. The research method is mixed (qualitative-quantitative). To carry out this research, in addition to studying documents, the ground theory method with MAXQDA12 software was used to identify the effective factors. The statistical population in this research was all experts in the field of public management, urban management, economics, managers of knowledge-based companies, and managers of Sistan and Baluchestan governorate and Zahedan municipality, which was conducted after conducting 17 theoretical saturation interviews. Finally, open, central, and selective codes were extracted and in the quantitative part, Dematal technique was used to determine the effectiveness of the effective dimensions on the establishment of a knowledge-based city. According to the semi-structured interviews, 6 dimensions (cause, main phenomenon, contextual, interveners, strategies, consequences) and 15 components (core codes), and 69 indicators (open code) were extracted for the establishment of the knowledge-based city. The Finding showed that dimensions of development, skill and expertise, education and technology, infrastructure, internationalization, institutional factor, urban knowledge development, knowledge management, foreign policies, laws and regulations, cultural-native, knowledge-based city development, policies, domestic, cultural conflict, and urban geography, in order from high impact to low impact, as well as dimensions of urban geography, cultural conflict, internal policies, knowledge-based city development, cultural-native, laws and regulations, foreign policies, knowledge management, knowledge development urban, institutional factor, internationalization, infrastructural, education and technology, skill and expertise and development are respectively from high effectiveness to low effectiveness. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - Evaluation of the Impact of Urban Development on the Climate Change in Mashhad Metropolis, Using Iranian Leopold Matrix and Pastakia Matrix
zohreh moradi Maryam Daneshvar

City and climate are two human made and natural systems that influence each other. The city that influences greenhouse gas emissions leads to global warming as a result of climate change. The main purpose of this study is to evaluate the impact of urban development on t چکیده کامل

City and climate are two human made and natural systems that influence each other. The city that influences greenhouse gas emissions leads to global warming as a result of climate change. The main purpose of this study is to evaluate the impact of urban development on the climate change (a case study of Mashhad metropolis). The research method in this study is descriptive and analytical, in which by referring to library studies and field-based studies a theoretical framework is obtained; also, by determining evaluation options according to the negative effects and consequences of urban growth and development of Mashhad metropolis in recent decades on social systems, physical, functional, transportation and access are examined. In this study, the Iranian Leopold matrix method and rapid impact assessment matrix (RIAM) as well as Microsoft Excel, Arc GIS and Google Earth software have been used. Findings in this study indicate that the functional system with the range of letters -E and number -5 has the most destructive effects on climate change in this metropolis and the physical system with letters -B and number -2 has the least effects on the process. With the increase in population in the metropolis of Mashhad, urban growth and development is extended to villages and agricultural lands, and as a result, the change of use from agriculture to urban use occurs, leading to more greenhouse gas emissions and the creation of urban heat islands. So, in order to control such things, appropriate solutions in the system should be presented. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - سیاستگذاری طرح‌های توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه
مرتضی علی مهدوی کریم حسین زاده دلیر بشیر بیگ بابایی

با توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرح‌های توسعه شهری و فراز و نشیب‌هایی که تهیه و اجرای این طرح‌ها داشته، بازنگری و ارزیابی آن‌ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسی‌های انجام شده در مورد اجرای طرح‌ها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرح‌ چکیده کامل

با توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرح‌های توسعه شهری و فراز و نشیب‌هایی که تهیه و اجرای این طرح‌ها داشته، بازنگری و ارزیابی آن‌ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسی‌های انجام شده در مورد اجرای طرح‌ها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرح‌های جامع از شهرها به دست داده‌اند، فاصله و تفاوت قابل توجهی وجود دارد. مرور فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرح‌های جامع شهری در ایران نشان دهنده وجود برخوردی متمرکز، آمرانه در تهیه آن‌هاست. هدف سیاستگذاری طرح‌های توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه است. نتایج نشان می‌دهد برای تحقق راهبردهای در طرح‌های توسعه شهری، باید الزامات مدیران شهرداری در مشارکت شهروندان در جهت چابک سازی بسترهای قانونی، اجرایی و نهادی با در نظر گرفتن استقلال شهرداری و تشدید ترتیبات نهادی در تحقق سرمایه اجتماعی درون نهادی و میان نهادی مبادرت ورزید تا سازگاری و انسجام لازم در طرح‌های توسعه شهری را داشته باشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - الگوهای جدید سازماندهی فضا درارتقاء کیفیت معماری شهری؛ گامی نوین درراستای سیاستگذاری شهری (نمونه موردی: مشهد)
ملیکا علی زاده حسن آبادی مریم غروی الخوانساری محمدباقر کبیر صابر مهدی جباری نوقابی

ایجاد محیطی باکیفیت، نیازمند رویکردی یکپارچه و منطقی درسازماندهی فضا می باشد. در این زمینه استفاده هدفمند از ظرفیت فناوری دیجیتالی و داده‌ها اهمیت خاصی دارد و بعد ارتباطی بین الگوها و معماری شهری نیز بخش مهم دیگری از این یکپارچگی در سیاستگذاری شهری است. درهمین راستا با چکیده کامل

ایجاد محیطی باکیفیت، نیازمند رویکردی یکپارچه و منطقی درسازماندهی فضا می باشد. در این زمینه استفاده هدفمند از ظرفیت فناوری دیجیتالی و داده‌ها اهمیت خاصی دارد و بعد ارتباطی بین الگوها و معماری شهری نیز بخش مهم دیگری از این یکپارچگی در سیاستگذاری شهری است. درهمین راستا با هدف شناسایی فرایندهای الگویی موثر با رویکرد فناوری دیجیتالی و ارائه مدلی ازآنها پژوهش‌حاضرصورت گرفت که از نظر هدف کاربردی و از نظرماهیت ترکیبی‌ است. ابتدا با روش‌تحلیل‌موضوعی جهت شناسایی مولفه‌ها، معیارها و شاخصهای الگوها از بررسی متون پژوهشی مختلف بهره‌ برده و پرسشنامه‌ای برمبنای سنجش اثرات متقابل شاخصهای این موضوع طراحی و توسط پنج خبره متخصص در دسترس پاسخ-گفته‌شد. در بخش دوم بررسی‌تحلیلی این پرسشنامه به‌روشahp و نرم‌افزار expert choiceصورت‌گرفت. نتایجِ اولویت‌بندی‌شده حاصل‌ و زیرمعیارهای نهایی مربوط به هرشاخص براساس طیف لیکرت توسط خبرگان نظرسنجی‌شد. سپس درجهت اجرایی‌ کردن این مولفه‌ها ازطریق معیارها و شاخصها، با استفاده از استنتاجات منطقی و تکیه بر الگوهای جدیدِ مکمل ارائه شده برای رفع چالشهای شهری توسط سالینگروس، فرایندهای الگویی موثرمشخص‌شده و ساختار ارائه شده پیشنهادی در منطقه یک مشهد به عنوان نمونه مطالعه موردی مورد راستی آزمایی قرار گرفته است. نوآوری اصلی‌کار، روش خاص این پژوهش بود که به تحقق کاربردی الگوهای مکمل انجامید و با استفاده از فناوری دیجیتالی به تبیین فرایندهای الگوییِ سازماندهی فضا در زمینه مولفه‌های اجتماعی فرهنگی و خلاقیت فضا با ده معیار و شانزده شاخص منجرشد و استفاده‌پذیری الگوهای موثر را در قالب بیست و یک رابطه الگویی ملموس، تعریف و ترسیم کرد. این امر منجر به گسترش، سازگاری و تقویت زبان الگوهای دخیل در معماری شهری گردیده و ساختارهای پیوندی باکیفیتی رقم می‌خورد که به یکپارچگی و ارتقاء ساختارشهر و معماری شهری کمک می‌کند. همچنین بر نقش مهم پیشرفتهای نوین فضایی در برنامه‌ریزی و توسعه و سیاستگذاری شهری صحه می‌گذارد و درقیاس با وضعیت موجود منطقه یک، کارآمدی و نیاز به فرایندهای الگویی بدست آمده را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - Analyzing the Factors Affecting the Sustainable Urban Agricultural Development in Tehran Metropolis (Case Study: 22 Districts of Tehran)
Somayeh Khosravi farhad lashgarara Alireza Poursaeed Maryam Omidi Najafabadi

The present study aimed to analyze the factors affecting sustainable urban agricultural development in 22 districts of the Tehran metropolis. This causal-comparative study was non-experimental in terms of controlling the studied variables. It was based on a survey strat چکیده کامل

The present study aimed to analyze the factors affecting sustainable urban agricultural development in 22 districts of the Tehran metropolis. This causal-comparative study was non-experimental in terms of controlling the studied variables. It was based on a survey strategy and sought to discover the relationships between the dimensions of urban agriculture, as well as those between variables through using a structural equation model. Additionally, the study was correlational research of variance-covariance matrix analysis type because of applying the structural equation modeling to assess the intended conceptual model. The statistical population included all residents in Tehran city who practiced farming in the city environment (urban agriculture) during 2018 under the supervision of the municipalities of 22 districts (n: 240). Further, the sample size was estimated at 145 by considering the table of Bartlett et al. (2001), followed by selecting the participants by using a stratified random sampling method (according to their district). A researcher-made questionnaire was utilized, the validity of which was determined by using content and construct validity. Furthermore, the reliability of the tool was confirmed using Cronbach's alpha, sequential theta, and composite reliability tests. In this study, the urban farmers of Tehran introduced the social, economic, spatial, environmental, and subjective components as important, respectively. Based on the model of the factors affecting the sustainable urban agricultural development in the 22 districts of Tehran metropolis, subjective, economic, spatial, social, and environmental dimensions with the coefficients of 0.24, 0.19, 0.14, 0.09, and 0.08 had the greatest effect on sustainable urban development, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - Urban development modeling using remote sensing techniques (Study area: District 22 of Tehran Municipality)
Seyed Aghil Ebrahimi seyede Razieh Keshavarz Jalal Bayati Eshkaftaki

10.30495/jrors.2024.1993777.1196

One of the processes that can examine the changes of the city for a period of several years and as a result predict the directions of urban growth and development in order to implement appropriate planning is urban development modeling. Therefore, urban designers and pl چکیده کامل

One of the processes that can examine the changes of the city for a period of several years and as a result predict the directions of urban growth and development in order to implement appropriate planning is urban development modeling. Therefore, urban designers and planners need spatial and temporal information related to urban growth patterns obtained through modeling. To discover and evaluate changes and urban development, multi-time remote sensing data can play an essential role due to the cheapness and speed of obtaining data from it, and geographic information system due to its analytical capabilities. It is necessary to pay attention to the fact that the size of the studied area as well as the required spatial resolution is important in choosing the type of satellite. The purpose of this research is to investigate the urban development situation in the 22nd district of Tehran, which has not been researched in this field using satellite data. In this research, we have analyzed the data of Landsat satellite in 2003 and Landsat 2018 in a period of 16 years. The studied area is the 22nd district of Tehran Municipality and due to the expansion of urbanization in this area, the relevant results showed that the development of urbanization in the 22nd district is increasing significantly and this trend is increasing towards the west of Tehran. In these 16 years, there has been the biggest change in the land use of barren land, which has become an urban area. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - مکان یابی شهرها با تاکید برمخاطرات ومحدودیت های ژئومورفولوژیکی طبیعی دراستان تهران با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی
نادر مرادی کرامت اله زیاری

همه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذا چکیده کامل

همه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذارد. زمین لغزش و زلزله مخاطرات محیطی می باشدکه وقوع آنها باعث تلفات وخسارت های زیادی می شود زلزله ها با توجه به(دوره بازگشت) احتمال وقوع آنها وجود دارد. از این رو تشخیص مناطق مستعد زلزله وزمین لغزش، برای به کارگیری روش های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری مناطق به منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه،مکان یابی شهرها با تاکید بر محدودیت های ژئومورفولوژیکی است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل مؤثر برزلزله و زمین لغزش، 6عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی که تهیه داده هایشان برای همه استان تهران امکان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GISکلاسه بندی شدند.در روش AHP برپایه لایه ها وزیر لایه ها اطلاعاتی،وزن دهی وبا هم تلفیق شدند وسپس نقشه پهنه بندی خطر احتمال زلزله وزمین لغزش در محیط GISتهیه شد. بنابراین نقشه خطر زمین لغزش وزلزله به طراحان و مهندسان در جهت انتخاب مکان یابی مناسب برای اجرای طرح های توسعه کمک بزرگی می کند که مکان یابی مناسب برای اجرای توسعه پایدار بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و برنامه ریزی و مدیریت آن ممکن نخواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این استان بیشترین تهدید را از لحاظ محدودیت های ژئومورفولوژیکی زمین لغزش وزلزله را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه پایدار شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS )
مسعود حاجی بیک لو باقر مرسل

مقدمه:امروزه نقش ورزش در صنعت و رونق اقتصادی در شهر‌‌ها و مناطق غیر قابل انکار است و از سوی دیگر جذابیت فعالیت‌‌‌های ورزشی در نزد مردم بیش از گذشته است و یکی از سرگرمی‌‌‌ها و تفریح‌‌‌های مردم شده است هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه شهری می‌باشد روش: چکیده کامل

مقدمه:امروزه نقش ورزش در صنعت و رونق اقتصادی در شهر‌‌ها و مناطق غیر قابل انکار است و از سوی دیگر جذابیت فعالیت‌‌‌های ورزشی در نزد مردم بیش از گذشته است و یکی از سرگرمی‌‌‌ها و تفریح‌‌‌های مردم شده است هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه شهری می‌باشد روش: تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی است . جامعه آماری را اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدر‌‌های تور‌‌های گردشگری شهرستان مهدی شهرتشکیل می‌دهند که به پرسشنامه‌‌‌های استاندارد به صورت دلبخواه پاسخ دادند . از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای توصیف مناطق گردشگری، اماکن ورزشی و محدوده مطالعاتی استفاده شد پس از جمع آ‌وری داده ها، برای بررسی روایی سازه متغیر‌‌های تحقیق و شاخصه‌ای برگرفته از آن ها از آزمون تحلیل عاملی تاییدی، استفاده گردید. یافته: نتایج تحلیل مدل نشان داد که مدل ارائه شده از برازش بالایی برخوردار است. از این رو گردشگری ورزشی بر پایداری شهری تاثیر مثبت و معناداری دارد. بنابراین با توجه به ضریب استاندارد مسیر مستقیم بین متغیرهای گردشگری ورزشی و ابعادتوسعه پایدار، می‌توان با احتمال 99 درصد نتیجه گرفت گردشگری ورزشی بر توسعه پایدار در اماکن ورزشی شهرستان مهدی شهر تاثیر مثبت و معناداری دارد. به عبارتی با افزایش یک واحد تغییر در گردشگری ورزشی، شاهد افزایش 0.93 واحدی در ابعاد پایداری شهری هستیم نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به تایید گویه ها بر اساس پرسشنامه تحقیق، گردشگری ورزشی بعنوان یکی ازنوع های گردشگری بر متغیر توسعه اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شهرستان مهدیشهر موثر است . از این رو کلیه متولیان امور، اعم از مردم ، مسئولین و ذی نفعان در زمینه توسعه گردشگری ورزشی و ظرفیت سازی در این زمینه اقدامات لازم اعم از آموزش منابع انسانی ، فرهنگ سازی ، تهیه زیر ساخت های ورزشی مناسب و رویدادهای ورزشی جهت ایجاد برند گردشگری و بازاریابی و اطلاع رسانی در سطح ملی انجام گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS مطالعه موردی شهرداری منطثه 6تهران
پویا امیری محمدابراهیم عفیفی مرضیه موغلی

پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ا چکیده کامل

پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه از نوع سؤالات بسته است. برای آینده‌پژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشران‌های مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر اساس امتیاز کارشناسان رتبه‌بندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوین‌شده است. هدف پژوهش حاضر، سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS است. شاخص های مورد استفاده مراکزدرمانی و بیمارستان ها، تراکم جمعیت، فضاهای باز، فاصله از گسل، شبکه معابر بوده است. در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، به ترتیب 1453.13، 499.17، 154.9، 35.11 هکتار در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. در مدل پهنه بندی OR، 7.02 هکتار در طبقه خطر خیلی کم، 35.11 هکتار در طبقه خطر کم، 358.19 هکتار در پهنه خطر متوسط، 1755.85 هکتار در پهنه خطر زیاد و 2156.18 در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند.نتایج یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از معیارهای مورد ارزیابی‌شده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آینده‌پژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. سناریو اول: تغییر در معیارهای ساختاری مدیریت شهر تهران (رویکرد یکپارچه در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری) است. سناریو دوم: تغییر در معیارهای کارکردی مدیریت شهر تهران است. سناریو سوم: حکمرانی به‌مثابه مردم‌سالاری دیجیتال است. در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شمال شهر واقع گردیده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - توسعه پایدارشهری با تاکید بر مخاطرات و محدودیت های ژئومورفولوژیکی طبیعی شهر مطالعه موردی :شهر بجنورد
ابوالفضل جنتی سراب ابراهیم مقیمی محمدرضا ثروتی

تعیین جهات مناسب برای توسعه شهری از جمله دغدغه های برنامه ریزان شهری بوده است. ژئومورفولوژیست‌ها نیز یکی از راهکارها دخالت خود در برنامه‌ریزی شهری را تعیین جهات توسعه شهر بر اساس یافته‌های ژئومورفولوژیک می‌دانند. توسعه فیزیکی شهرها در ارتباط مستقیم با بستر طبیعی و عوارض چکیده کامل

تعیین جهات مناسب برای توسعه شهری از جمله دغدغه های برنامه ریزان شهری بوده است. ژئومورفولوژیست‌ها نیز یکی از راهکارها دخالت خود در برنامه‌ریزی شهری را تعیین جهات توسعه شهر بر اساس یافته‌های ژئومورفولوژیک می‌دانند. توسعه فیزیکی شهرها در ارتباط مستقیم با بستر طبیعی و عوارض ژئومورفولوژی است. توسعه شهرها در مناطق نیمه کوهستانی مانند بجنورد به دلیل محدودیت های ژئومورفولوژیکی و ناپایداری دامنه ها از حساسیت بالائی برخوردار است.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذارد. زلزله مخاطرات محیطی می باشدکه وقوع آنها باعث تلفات وخسارت های زیادی می شود زلزله ها با توجه به(دوره بازگشت) احتمال وقوع آنها وجود دارد. از این رو تشخیص مناطق مستعد زلزله وزمین لغزش، برای به کارگیری روش های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری مناطق به منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه،مکان یابی شهرها با تاکید بر محدودیت های ژئومورفولوژیکی است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل مؤثر برزلزله 6عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی که تهیه داده های شان برای همه شهرستان و شهر بجنورد امکان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GISکلاسه بندی شدند. وسپس نقشه پهنه بندی خطر احتمال زلزله در محیط GISتهیه شد. بنابراین نقشه خطر زمین وزلزله به طراحان و مهندسان در جهت انتخاب مکان یابی مناسب برای اجرای طرح های توسعه پایدار شهری کمک بزرگی می کند که مکان یابی مناسب برای اجرای توسعه پایدار بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و برنامه ریزی و مدیریت آن ممکن نخواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این استان بیشترین تهدید را از لحاظ محدودیت های ژئومورفولوژیکی زلزله را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - A Pattern for Urban Development Integrated Management System by Urban Planning Approach (case study: Bandar Abbas)
Keramatollah Ziari Mostafa Behzadfar

10.22094/soij.2021.1932420.1425

Due to economic growth and demographic expansion in cities, cities face multitude of challenges. With the rising challenges, there is a need for integrated urban management approach to manage public affairs in the cities. This approach will provide a holistic solution t چکیده کامل

Due to economic growth and demographic expansion in cities, cities face multitude of challenges. With the rising challenges, there is a need for integrated urban management approach to manage public affairs in the cities. This approach will provide a holistic solution to these problems’ cities are facing. The economic growth has created social, environmental and societal changes in the cities. To solve these problems new tools, technology and policies are required to coordinate and integrate environmental, economic, social factors in relation with urban areas to study and manage growth and solve potential problems.The present study is aimed to investigate the current model of integrated urban development management system from the perspective of urban planning in Bandar Abbas in a Descriptive-Analytical Method. The data of this research have been collected from various sources (library, documentary, electronic, various field sources). The sample size is 40, and the sample size is collected from urban planning experts based out of Bandar Abbas and Tehran. Analysis of qualitative results has been performed using the SWOT model. Based on the results, 14 various factors were identified as strengths, 38 factors as weaknesses, 9 factors as opportunities and 20 factors as threats. According to the results, the most important strength is, citizens increasing expectations from municipality to provide services. The important weakness is citizens not having knowledge and duties as a citizen, municipalities and neighboring countries. The most important threat is the influence of ethnic subcultures in the city and cultural conflicts. According to this analysis, the most important priority is to develop and set up good urban management practices and moving towards an integrated approach of urban planning. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

93 - Explaining the Pattern of Identifying Urban Brands in the Direction of Developing Culture-based Tourism )Case study: Tabriz City)
Asghar Molaei Kasra Ketabollahi

10.22094/soij.2023.1997334.1575

Urban branding is an important topic in the fields of urban planning; architectural signs; natural and geographical factors; events and occurrences; It is considered mass media. Considering the importance of this issue in urban identity building, tourism, and urban econ چکیده کامل

Urban branding is an important topic in the fields of urban planning; architectural signs; natural and geographical factors; events and occurrences; It is considered mass media. Considering the importance of this issue in urban identity building, tourism, and urban economy, the current research aims to investigate important options at the level of Tabriz metropolis based on the criteria identified in this area and to specify the brand for one of the most important cities in northwest Iran.Therefore, using the snowball sampling method, 50 experts were identified in this field and the eleven criteria of the research included "Historical Landscape, Ritual Landscape, Cultural Landscape, Symbolic Landscape, Narrative Landscape, and Common Memories, Facilities and Services, Access, Economic Affordability, significance, personality and reputation, readability" based on 3 components "identity, function, distinction" were asked for 15 important elements of Tabriz in a qualitative rating scale of seven FUZZY degrees.By using the method of positive and negative preference, the aforementioned criteria, people's opinions were entered into the MsExcel software, and by calculating the steps of the FUZZY TOPSIS method, they were visualized graphically in the ArcMap software, and finally, the historical market of Tabriz, Eynali Collection and Eel Goli Park was assigned the first to third options in the branding of the city. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

94 - Integrating Climate Change Adaptation and Mitigation with Urban planning for a Livable city in Tehran
Mojtaba Rafieian Saba Sheikhi

Climate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of t چکیده کامل

Climate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of the constraints which cities face them in this subject by analyzing the case of Tehran. City has a commitment to decentralization, transparency, accountability and participation. There are some new programs and plansin urban planning which has evolved to include a broad vision of urban challenges and responses, a commitment to environmental sustainability and a strategic plan that has involved multiple stakeholders. This paper describes the principles for integrating climate change adaptation and mitigation with urban planning which can be useful for urban authorities. Then it analysesthe many measures implemented in Tehran over the last years, which provide a solid foundation for more systematically addressing adaptation. It also describes the significant challenges faced by the city’s administration, especially around funding, data and the challenge of responding to pressing and competing interests.Tehran city is still struggling to complete greenhouse gas inventories andit has, however, implemented several specific mitigation measures and tries continuously to place this issue on the government’s agenda.However, Tehran’s particular way of responding to current development challenges has put in place the flexibility, creativity and commitment needed for adaptation, regardless of whether this is made explicit or not. The results of this study reveal thatTehran’s policies have had continuity and consistency, despite being frequently revised over years, because each administration has built upon the progress of its predecessor. This is quite unusual; it is more common for there to be a revision of all that has been accomplished and for the need to point out the negative aspects of the previous administration and to differentiate from it. But according to policies that developed and leading countries in field of climate change adaptation and mitigation, Tehran can create a basis for including adaptation measures in local environmental and development plans. Some solutions in this area are: effective governance; institutional capacity; innovative planning and legal frameworks; holistic approaches to urban environmental problems and local development issues; a capacity to work with the urban poor; and an engaged civil society. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

95 - تحلیل جامعه‌شناختی ناپایداری توسعه شهری در سکونتگاه‌های غیر رسمی کلانشهرها (نمونه موردی شهر تبریز)
سیمین‌دخت نعمت‌اللهی

فرایند رشد شهری در کشورهای در حال توسعه، عمدتاً از طریق مهاجرت جمعیت روستایی صورت گرفته و با رشد بدون برنامه و غیر رسمی شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ همراه بوده است. ناپایداری حاصل از این رشد نامتعادل به شکل نابرابر فضایی ـ اجتماعی، فقر شهری، سکونت در اراضی پر خطر، و موارد م چکیده کامل

فرایند رشد شهری در کشورهای در حال توسعه، عمدتاً از طریق مهاجرت جمعیت روستایی صورت گرفته و با رشد بدون برنامه و غیر رسمی شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ همراه بوده است. ناپایداری حاصل از این رشد نامتعادل به شکل نابرابر فضایی ـ اجتماعی، فقر شهری، سکونت در اراضی پر خطر، و موارد مشابه دیگر نمایان است. شهر تبریز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، به عنوان مقصد مهاجرین در منطقه شمال غرب کشور مطرح بوده است و به دلیل عدم تطابق شرایط اجتماعی و اقتصادی جمعیت مهاجر با ساختار قیمت زمین و مسکن در داخل شهر تبریز، به اراضی اطراف شهر و اراضی مشکل‌دار به لحاظ طبیعی و توپوگرافی رانده می‌شوند. تداوم مهاجرت روزافزون جمعیت به شهر تبریز، احداث مسکن با مصالح نامرغوب و سازه ناپایدار، سکونت اقشار فقیر با مشاغل ناپایدار و نامشخص، وجود خطرات طبیعی هم چون زمین لغزش و زمین لرزه، نرخ رشد بالای جمعیت، شبکه ارتباطی نامناسب و غیره را در سکونتگاه های غیر رسمی[1] شهر به دنبال دارد که ضرورت توجه به شاخص‌های پایداری را در برنامه‌ریزی سکونتگاه های غیر رسمی مطرح می کند. بنابراین هدف این مقاله ضرورت توجه به سکونت گاه های غیر رسمی با تاکید بر شاخص‌های پایداری در برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت شهری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

96 - A Survey on Relationship between Social Capital and Urban Development, Case Study of Ghaemshahr
Seifollah Farzaneh Ali Rahmani

Essential to development advance in any society, having social support that social capital is one of those and include components: "social trust", "social cohesion", "social participation", "social consciousness", and "religiosity". The aim of this research is on relati چکیده کامل

Essential to development advance in any society, having social support that social capital is one of those and include components: "social trust", "social cohesion", "social participation", "social consciousness", and "religiosity". The aim of this research is on relationship between social capital and urban development variable. Statistical population were 281 residents of Ghaemshahr at the age of 16 and above which were used as classified and random sampling method. Research is carried out by a survey method through a questionnaire which based on Likert scale for gathering the information. The data interpreted through SPSS soft ware and Pearson correlation. The results indicated that there is a significant relationship between social capital components, including: Social trust, Social cohesion, Social participation, Social consciousness, Religiosity and urban development. The results of step-by-step regression show that two variables (social trust and social cohesion) are studied at equation and current situation significantly was upper the average. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

97 - بررسی تطبیقی مؤلفه‌های تبیین‌کننده‌ی توسعه‌ی پایدار شهری در مناطق مرزی (مطالعه موردی: شهرهای مریوان ایران و کلار اقلیم کردستان عراق)
مقداد حسن عبدالقادر شاکلی علی پناهی رضا ولی‌زاده

10.30495/jisaud.2023.1973262.1028

در جهان امروز، شهرها به مکان اصلی سکونت و فعالیت و به شیوه‌ی برتر زندگی تبدیل شده‌اند. در این راستا برخی شهرها جاذب جمعیت و برخی دیگر نیز همچون مناطق مرزی دافع جمعیت می‌باشند. با توجه به نقش شهرهای مرزی در راستای تأمین امنیت داخلی کشورها نیاز به برنامه‌ریزی مناسب در راس چکیده کامل

در جهان امروز، شهرها به مکان اصلی سکونت و فعالیت و به شیوه‌ی برتر زندگی تبدیل شده‌اند. در این راستا برخی شهرها جاذب جمعیت و برخی دیگر نیز همچون مناطق مرزی دافع جمعیت می‌باشند. با توجه به نقش شهرهای مرزی در راستای تأمین امنیت داخلی کشورها نیاز به برنامه‌ریزی مناسب در راستای ارتقای شاخص‌های توسعه‌ی پایدار این مناطق به شدت احساس می‌گردد. بدین منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی مؤلفه‌های توسعه‌ی پایدار شهری در مناطق مرزی (شهرهای مریوان ایران و کلار عراق) و ارائه‌ی راهکارهایی در جهت دست‌یابی به وضعیت مطلوب نگارش شده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت اکتشافی-تطبیقی بوده که برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل شهروندان شهرهای مریوان و کلار بوده که بر مبنای فرمول کوکران 383 نفر به‌عنوان حجم نمونه برای هر شهر تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین میزان تحقق‌پذیری ابعاد توسعه‌ی پایدار در شهر کلار به ترتیب مربوط به اجتماع و فرهنگ پایدار، محیط‌زیست و کالبد پایدار، امنیت پایدار و اقتصاد پایدار با ضرایب 57/0، 52/0، 45/0 و 37/0، و در شهر مریوان به ترتیب مربوط به محیط‌زیست و کالبد پایدار، اجتماع و فرهنگ پایدار، امنیت پایدار و اقتصاد پایدار با ضرایب 61/0، 54/0، 48/0 و 46/0 بوده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که وضعیت ابعاد امنیت پایدار و اقتصاد پایدار در این دو شهر مناسب نبوده و شهر مریوان دارای مطلوبیت جزئی در شاخص‌های پایداری نسبت به شهر کلار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

98 - ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: استان اردبیل)
کلثوم یارمحمدی زهرا خدابخشی امین نظرپور دزکی

یکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی چکیده کامل

یکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی استان اردبیل جهت توسعه شهری است. در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی استان اردبیل با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته و سپس با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی اقدام به اولویت بندی توان های محیطی استان اردبیل شده است تا در پنج بازه بسیار مطلوب، مطلوب، متوسط ،ضعیف و بسیار ضعیف توان منطقه جهت توسعه پایدار شهری مشخص شود. به کارگیری مدل های چند معیاره از جمله استنتاج گر فازی و تولید نقشه هایی که به واقعیت نزدیک هستند کمک مؤثری برای تشخیص اراضی جهت استقرار و توسعه شهری استان اردبیل می تواند بکند. نتایج تحقیق نشان دادکه در هر دو روش (فازی و تاکسونومی) قسمت های شمالی استان جز مناطق مناسب تا خیلی مناسب، قسمت های جنوبی متوسط نامناسب، بخش هایی از قسمت های شرقی متوسط تا مناسب و قسمت های غربی نامناسب می باشند. براساس یافته ها مناطق خیلی مناسب 24/12 درصد، مناسب 27/18 درصد، متوسط 40/20 درصد، نامناسب 13/25 درصد، خیلی نامناسب 96/23 درصد استان را شامل می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

99 - بررسی نقش توانمندی ها و محدودیت های ژئومورفولوژیک در تولید فضای شهر با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهر سمنان)
محمدرضا زندمقدم

فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفول چکیده کامل

فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیکهای ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی و فاصله از گسل استفاده شده است. هرکدام از معیارهای مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Expert choice وزن دهی ودرجه اهمیت هر کدام از آنها مشخص شد. در نهایت با استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیائی مکان گزینی انجام و با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر ونقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و g.i.s انجام گرفت. نتایج حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی شهر سمنان بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است.همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که شهر سمنان در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از آنها همچون عوامل لیتولوژی به صورت جدی محدودیت ایجاد کرده وممکن است در آینده شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی پدید آورد. به این منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

100 - تبیین نقش آینده‌پژوهی در توسعه مدیریت شهری مورد مطالعه شهرداری تهران
پویا امیری محمد ابراهیم عفیفی مرضیه موغلی

نظام مدیریتی شهر تهران از حیث ساختاری متمرکز است و از حیث کارکردی دارای مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی است. تصویرسازی از آینده شهر بدون تفکر درباره مدیریت امکان‌پذیر نیست. بر این اساس تصویرسازی از آینده حکمرانی شهر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که به آن پر چکیده کامل

نظام مدیریتی شهر تهران از حیث ساختاری متمرکز است و از حیث کارکردی دارای مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی است. تصویرسازی از آینده شهر بدون تفکر درباره مدیریت امکان‌پذیر نیست. بر این اساس تصویرسازی از آینده حکمرانی شهر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که به آن پرداخته شود. هدف پژوهش بررسی نقش آینده‌پژوهی در توسعه مدیریت شهری تهران است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی است. روش جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه است. قلمرو مکانی تحقیق، سازمان شهرداری تهران می‌باشد. برای آینده‌پژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشران‌های مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر رتبه‌بندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوین‌شده است. نتایج یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از معیارهای ارزیابی‌شده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آینده‌پژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. با توجه به بررسی سناریوها مدل پیشنهادی ارائه شد. تأکید این مدل استفاده از مشارکت بخش عمومی و بخش مردمی در کنار بخش دولتی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

101 - شهر و عدالت فضایی؛ تحلیلی بر پراکنش شاخص‌های توسعه پایدار در عدالت فضایی شهر: مطالعه موردی مناطق شهر شیراز
محمد جعفر نامدار اردکانی علی شکور احمد علی خرم بخت

گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را الزام ساخته است. در این راستا مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در راستای دستیابی به رشد اقتصادی و تأمین عدالت چکیده کامل

گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را الزام ساخته است. در این راستا مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در راستای دستیابی به رشد اقتصادی و تأمین عدالت اجتماعی حرکت می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی توسعه یافتگی شهر شیراز از نظر معیارهای توسعه پایدار شهری "زیست محیطی، بهداشتی درمانی، خدمات شهری و فرهنگی" در غالب 36 شاخص می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. جهت تحلیل، ابتدا داده‌ها استانداردسازی شده و در نهایت با بهره گیری از روش موریس مناطق یازدهگانه شهر شیراز رتبه بندی شدند. نتایج پژوهش بر اساس روش موریس نشان داد که از نظر شاخص‌های مورد بررسی منطقه یک و هشت با امتیازهای 49.38و 39.57در رتبه اول و دوم و مناطق، چهار و یازده با امتیازهای 17.86 و 10.39 در جایگاه آخر می‌باشند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید هیچ کدام از مناطق در شرایط بسیار برخوردار و برخوردار قرار نگرفته‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین مناطق یازده گانه شیراز از نظر بهره مندی از شاخص‌های مورد بررسی است و در این بین منطقه یک با توجه به مرکزیت سیاسی و اقتصادی به دلیل وجود امکانات شهری در رتبه اول از نظر توسعه یافتگی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

102 - استراتژی توسعه شهرهای مرزی با رویکرد سیستمی؛ مطالعه موردی تایباد
کاظم ذوقی بارانی مریم تک روستا ناصر نصیریان محمدرضا عرب

با توجه به اینکه مناطق مرزی دارای شرایط و ویژگی‌های خاص جغرافیایی-سیاسی هستند توجه به امر توسعه و آمایش این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است.هدف: از این تحقیق ارائه راهبردهای توسعه شهری برای شهر مرزی تایباد است. این شهرستان به دلیل ویژگی‌های خاص ژئوپلیتیکی، پیوندهای ف چکیده کامل

با توجه به اینکه مناطق مرزی دارای شرایط و ویژگی‌های خاص جغرافیایی-سیاسی هستند توجه به امر توسعه و آمایش این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است.هدف: از این تحقیق ارائه راهبردهای توسعه شهری برای شهر مرزی تایباد است. این شهرستان به دلیل ویژگی‌های خاص ژئوپلیتیکی، پیوندهای فرهنگی با کشور افغانستان، دارا بودن جاذبه‌های طبیعی فرهنگی و .... می‌تواند در کانون تدوین برنامه‌های استراتژیک دولت مرکزی قرار گیرد. و همچنین بررسی استراتژی‌های توسعه شهری تایباد می‌باشد که می‌تواند برای برنامه ریزی و مدیریت مرزی به عنوان الگویی مد نظر قرار گیرد.روش تحقیق: بنابراین این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش میدانی در صدد بررسی راهبردهای توسعه‌ای شهر تایباد است. جامعه آماری 6 متخصصین و خبرگان در حوزه مطالعات مرزی می‌باشند. برای آزمون مدل مفهومی تحقیق از روش دیمتل بهره گرفته شده است.یافته‌های تحقیق: براساس یافته‌های تحقیق متغیرهایی مانند گسترش نقش بخش خصوصی در سرمایه گذاری زیرساخت‌ها، توجه به برنامه ریزی بخشی، استراتژی انسجام منطقه‌ای، پیوند دادن سطح ملی به سطح محلی، گسترش مشارکت‌های خارجی، ایجاد یک صندوق توسعه در سطح شهر، کاهش فقر، تقویت مشارکت در دو سطح رسمی و غیر رسمی و ... در منطقه نشان‌دهنده تعامل بالا و ارتباط سیستمی قوی با سایر متغیرها هستند که نشان دهنده بیشترین میزان اهمیت در توسعه شهر مرزی تایباد می‌باشند.نتیجه گیری: بنابراین می‌توان بیان نمود که برای توسعه شهر مرزی تایباد باید استراتژی‌های توسعه‌ای و سطح پایین به بالا مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

103 - کاربست رویکرد آینده‌پژوهی در میزان تحقق پذیری اهداف طرح‌های توسعه شهری (مورد مطالعه: طرح جامع شهر نورآباد ممسنی)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمد ابراهیم عفیفی

طرح‌های جامع شهری به عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار می‌ چکیده کامل

طرح‌های جامع شهری به عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار می‌باشد. پرداختن بـه این مبحـث، به عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق&lrm;پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار می‌رود و به برنامه‌ریزان کمک می&lrm;کند بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرح‌های جامع، آشنا شوند. هدف این رساله ارزیابی تحقق&lrm;پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش‌پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی صورت گرفته‌است. در این پژوهش نیروهای پیشران با توجه به نظر کارشناسان، و سپس با استفاده از نرم‌افزار آینده‌پژوهی (Micmac) بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی‌شده است. برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرم&lrm;افزار سناریونگاری ویزارد استفاده شده است. ده عامل در ستون اثرگذاری مستقیم مشخص شده‌اندکه بیشترین نقش را در تحقق&lrm;پذیری طرح جامع شهر نورآباد داشته‌اند. در وضعیت سناریوهای بدست آمده، وضعیت نامطلوب بر نقش مطلوب برتری دارد. در کل از 100 درصد حالت بررسی شده، حدود 20 درصد از وضعیت‌ها دارای حالت خوش‌بینانه، 22 درصد حالت وضعیت ایستا و 58 درصد حالت دارای وضعیت بدبینانه می&lrm;باشند. سناریوی بدست آمده، سناریوی شماره یک می&lrm;باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

104 - ارزیابی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیت ها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی(مطالعه موردی: شهر اصفهان)
محمد ابراهیم عفیفی خلیل علی نژاد مرضیه موغلی

جهت گسترش اصولی شهرها، شناخت ویژگی های محیط ضرورت دارد و می توان قدم های موثر در مکان گزینی ساختمان ها و گسترش شهرها برداشت. در این پژوهش ابتدا معیارهای پهنه بندی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیت‌ها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی در شهر اصفهان، تعیین گردید. سپس معیار چکیده کامل

جهت گسترش اصولی شهرها، شناخت ویژگی های محیط ضرورت دارد و می توان قدم های موثر در مکان گزینی ساختمان ها و گسترش شهرها برداشت. در این پژوهش ابتدا معیارهای پهنه بندی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیت‌ها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی در شهر اصفهان، تعیین گردید. سپس معیارها از نظر سیستم مختصات و صحت داده بررسی شد. جهت ارزیابی ارزش معیارها نسبت به یکدیگر از مدل AHP استفاده شد. مقایسه زوجی معیارها نشان داد گسل‌ها با وزن 0.420 بیشترین نقش را از نظر کارشناسان در توسعه شهر داشته و معیار فاصله از جاده با وزن 0.072کمترین تاثیر را از نظر کارشناسان داشته است. در نهایت وزن‌های به دست آمده در لایه‌ها اعمال گردید. نقشه پهنه بندی نهایی معیارها با مدل AHP نشان داد، در 30287 هکتار از مساحت محدوده مطالعاتی استعداد توسعه خیلی زیاد وجود دارد. این مناطق در مرکز شهر و مناطق با شیب کم و ارتفاع کم و نزدیکی رودخانه واقع گردیده اند. مناطق با استعداد خیلی کم 1020 هکتار بوده که در شمال غرب، شرق، و جنوب محدوده مورد بررسی مشاهده شده است. نتایج طبقه بندی تصاویر ماهواره ای سال‌های 2000 تا 2020 نشان داد مساحت مناطق بایر و انسان ساخت 1319.15و 4744.44 هکتار افزایش و مساحت زراعت و سایر کاربری‌ها 4370.1 و 1831.03 هکتار کاهش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

105 - ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهرها (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)
اسماعیل نصیری هنده خاله رحیم سرور علی احمدی

شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که هم‌زمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است.این شهر از تحولات کشوری در بخش اقتصادی و در سایر بخش‌ها متأثر گشته است و در این میان روند توسعه فیزیکی آن ن چکیده کامل

شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که هم‌زمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است.این شهر از تحولات کشوری در بخش اقتصادی و در سایر بخش‌ها متأثر گشته است و در این میان روند توسعه فیزیکی آن نسبت به سایر بخش‌های شهری کرد بیشتری یافته است؛ و این شهر دارای رشد فیزیکی پراکنده است. هدف این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهر میاندوآب است. روش جمع‌آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه‌ای، اسنادی ونوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای می‌باشد و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تحلیل‌های مکانی و از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GISاستفاده‌شده است یافته های این تحقیق نشان می دهد که وسعت و مساحت شهر میاندوآب در سال 1390 نسبت به سال 1335 حدود 15 برابر شده است که رقم قابل‌ملاحظه‌ای است و نشان‌دهنده رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب در جهات مختلف می‌باشد. توان‌های محیطی حوضه زرینه‌رود کاملاً بر روند توسعه فیزیکی شهر میاندوآب تأثیر داشته و این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را با توجه به اسکان شهروندان و رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب قابل توجیه می‌باشد. به‌طوری‌که همه پهنه‌ها و جهات شهر میاندوآب جهت توسعه پایدار شهری کاملاً مناسب نمی‌باشد بلکه جهات و پهنه‌های شمال و شمال شرقی از لحاظ پارامترها و توان‌های محیطی کاملاً مناسب می‌باشند؛ و دیگر پهنه‌ها و جهت ها به‌صورت مناسب، تا حدودی مناسب و نامناسب‌اند. نقاط و جهات شمال و شمال شرقی شهرستان میاندوآب جهت توسعه فیزیکی از نظر توان‌های محیطی (پارامترهای محیطی) کاملاً مناسب بوده و در اولویت اول توسعه قرار می‌گیرد و جهات جنوب شرق برای توسعه فیزیکی شهر نامناسب (به دلیل حاصلخیز بودن، شیب زیاد و نزدیکی به گسل و شبکه آبراهه‌ها و...) تشخیص داده‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

106 - نقش عوامل ژئوموفولوژیک در توسعه فیزیکی شهرها با استفاده از نرم‌افزار GIS (مطالعه موردی: بخش میمند- فارس)
علی شکور علی شمس الدینی لیلا توکلی

فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی در در روند مکان یابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئو چکیده کامل

فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی در در روند مکان یابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی بخش میمند با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک های ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، سطح آب زیرزمینی، بافت خاک، فاصله از آبراهه و فاصله از گسل استفاده شده است. هر کدام از معیار های مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Experchoice وزن گذاری گردید. در نهایت با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر و نقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفت. نتایج تحقیق حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی بخش میمند بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است. همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که بخش میمند و محلات مختلف آن در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از این عوامل نظیر شیب به صورت جدی محدودیت ایجاد نموده و شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی نظیر حرکات دامنه ای فراهم می کند. بدین منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

107 - مدل توسعه شهر ساحلی گمیشان بر اساس عوامل محیطی و تجزیه و تحلیل مکانی
مرضیه حسینی ابراهیم مقیمی محمدرضا ثروتی

توسعهی شهر فرآیندی اجتناب ناپذبر بوده که ناشی از عوامل متعدد میباشد و پیامد آن توسعهشهر در جهتها و نقاط مختلف است. رشد شهرها به صورت غیر علمی پیامدها و آثار نامطلوبیاز قبیل شلوغی بیش از حد در بعضی از قسمتهای شهر، افزایش ترافیک، از بین رفتن منابع وظرفیتهای کشاورزی در اطر چکیده کامل

توسعهی شهر فرآیندی اجتناب ناپذبر بوده که ناشی از عوامل متعدد میباشد و پیامد آن توسعهشهر در جهتها و نقاط مختلف است. رشد شهرها به صورت غیر علمی پیامدها و آثار نامطلوبیاز قبیل شلوغی بیش از حد در بعضی از قسمتهای شهر، افزایش ترافیک، از بین رفتن منابع وظرفیتهای کشاورزی در اطراف شهر، صدمه و آسیب بهه میهیز زیسهت، کهاهش امکانهات وخدمات شهری برای بعضی مناطق و ... را در پی دارد. برای اینکه بتهوان مشهکتت حاصهل ازتوسعه شهر را کمتر کرد و عوامل مختلف از قبیل عوامل اکولوژیکی مانند شهیب، جههت شهیب،ارتفاع، کاربری اراضی اقلیم و زمین شناسی و ... را در توسعه شهری دخیل داد بایهد از روشهیاستفاده کرد که به تواند عواملی را که در توسعه شهری دخالت دارد را براساس درجهه اهمیهتآنها در طرح توسعهی شهری وارد کند و ظرفیتههای طبیعهی توسهعه را در نبهر بدیرنهد و ازسامانههای اطتعات مکانی اسهتفاده نماینهد. در ایهن مقالهه بها اسهتفاده از GIS ARC جههتشناسایی مناطق مناسب توسعه، اولویت بندی مناطق شناسایی شده و تیلیل سلسهله مراتبهینسبت به شناخت مناطق دارای استعداد توسعه اقدام شده است. برای دستیابی به ایهن ههدفابتدا عوامل مؤثر در توسعه کالبدی شهر بر اساس ظرفیتهای مییطی شناسهایی شهدهانهد وسپس عوامل و دادهها مهؤثر را در پایدهاه داده در GIS ARC تبهدیل گردیهده و در ادامهه جههتانتخاب بهترین منطقه و اولویت بندی مناطق توسعه، عوامل اثرگذار در توسعهی شههری را بهااستفاده از روش تیلیل سلسله مراتبی) AHP ( بر اساس درجه اهمیت عوامل تأثیرگذار نسبت بههم مقایسه شده و آنداه با استفاده از توابع تیلیل مکانی در GIS ARC منهاطق مناسهب جههتتوسعه بر اساس اولویت تعیین گردیدهاند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

108 - پیش بینی رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ شهرستان بندرگز ﺑﺎ استفاده از ﻣﺪل اتوماتای سلولیﻓﺎزى (FCA)
علیرضا دنیائی

ﻣﺪلﻫﺎى ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ اتوماتای سلولی(CA) از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺪل‌هاﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن‌ها ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ در ﺣﺎﻟﺘﻰ ﻏﻴﺮﻣﻨﻌﻄﻒ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ. ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزى ﺑﺎ ﻣﺪل اتوماتای سلولیﻛﻼﺳﻴﻚ اﻣﻜﺎن مدل‌سازی ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزى توسعه ﺷﻬﺮى را از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺎ درﺟﺎت ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻓﺎزى ﻓﺮا چکیده کامل

ﻣﺪلﻫﺎى ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ اتوماتای سلولی(CA) از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺪل‌هاﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن‌ها ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ در ﺣﺎﻟﺘﻰ ﻏﻴﺮﻣﻨﻌﻄﻒ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ. ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزى ﺑﺎ ﻣﺪل اتوماتای سلولیﻛﻼﺳﻴﻚ اﻣﻜﺎن مدل‌سازی ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزى توسعه ﺷﻬﺮى را از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺎ درﺟﺎت ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻓﺎزى ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻰﺳﺎزد. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺪﻟﻰ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮى را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎى اﺻﻮل اتوماتای سلولی و ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزى اراﺋﻪ می‌نماید. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ اﺑﺘﺪا ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎى ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ توسعه ﺷﻬﺮى و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺒﻜﻪاى ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺑﺎ روش دﻳﻤﺎﺗﻞ به‌دﺳﺖ آﻣﺪ، ﺳﭙﺲ وزن ﻫﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺎ روش ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ (ANP) ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. ﺑﺮاى ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزى توسعه ﺷﻬﺮى در ﻣﺤﺪوده ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ (شهرستان بندرگز) ﺑﺮاى ﺳﺎل2100 از ٣ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮاره‌اى ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎلﻫﺎى 2012، 2014 و 2019 اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺶﭘﺮدازش، ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪى ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﺮاى ﻫﺮ ﺳﻪ دوره ﺑﺎ روش ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓت. ﺑﺮاى ﺑﺮرﺳﻰ ﺻﺤﺖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺷﺎﺧﺺ ﻛﺎﭘﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ، اﺑﺘﺪا ﻧﻘﺸﻪﻫﺎى ﺳﺎلﻫﺎى ﻣﺒﺪا ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪى و ﺻﺤﺖ آن‌ها ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮرﺳﻰ ﺷﺪ، سپس ﺑﺮاى ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزى ﻧﻘﺸﻪ ﺳﺎلﻫﺎى دﻳﮕﺮ اﻗﺪام ﺷﺪ و ﻣﺠﺪدا ﺻﺤﺖ عملیات مورد ارزیابی قرار گرفت. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺻﺤﺖ ﻣﺪل ﺑﺮاى دورهﻫﺎى داراى ﻧﻘﺸﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ارزﻳﺎﺑﻰ ﺷﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاى ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزى توسعه ﺷﻬﺮى ﺳﺎل2100 ﻣﺪل رﮔﺮﺳﻴﻮن ﺧﻄﻰ و ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ اﺣﺘﻤﺎﻻت ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓت. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد که ﻣﺪل اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل بوده به‌طوریکه در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزى ﺷﻬﺮى ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪل ﻛﻼﺳﻴﻚ CA بهتر عمل می‌نماید. همچنین رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ شهرستان بندرگز در دورهﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ بیشتر در ﺟﻬﺖهای شرقی و غربی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

109 - عملکرد گیاه پوششی فرانکنیا (Frankenia thymifolia) و تأثیر آن بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی بسترهای کشت بازیافتی در چهار فصل مختلف در سیستم‏های دیوار سبز خارجی
منصوره جوزای فاطمه کاظمی امیر فتوت

10.30495/iper.2022.1960747.1808

امروزه یکپارچه&lrm;سازی طبیعت و ساختمان&lrm;ها در قالب پشت&lrm;بامها و دیوارهای سبز به عنوان یک راهبرد پایدار در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. اما مطالعات روی بسترهای کشت ضایعاتی با جنبه ارگانیک که در این سیستم&lrm;ها امکان استقرار به گیاهان بدهد، ناچیز است و دستیابی چکیده کامل

امروزه یکپارچه&lrm;سازی طبیعت و ساختمان&lrm;ها در قالب پشت&lrm;بامها و دیوارهای سبز به عنوان یک راهبرد پایدار در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. اما مطالعات روی بسترهای کشت ضایعاتی با جنبه ارگانیک که در این سیستم&lrm;ها امکان استقرار به گیاهان بدهد، ناچیز است و دستیابی به دیوار سبز خارجی پایدار، هنوز یک چالش است. هدف این مطالعه، ارزیابی پایداری گیاه پوششی فرانکنیا (Frankenia thymifolia) در چهار ترکیب بستر کشت (30 درصد کوکوپیت+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی کمپوست، 30 درصد خاکبرگ+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی&lrm;کمپوست، 30 درصد کمپوست قارچ+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی کمپوست و خاک معمول مورد استفاده در فضای سبز به عنوان شاهد) در شرایط کشت در دیوار سبز خارجی بود. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کا&lrm;مل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی فصول مختلف سال در چهار سطح و فاکتور دوم، بسترهای کشت در چهار سطح بود. همچنین آزمایش ویژگی های بسترهای کشت در انتهای پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه فرانکنیا و صفات فیزیکوشیمیایی بسترهای کشت در سطح احتمال %1 معنی دار شد. نتایج نشان داد که صفات سطح برگ، محتوی نسبی آب برگ، کلروفیل a، b و کل، کاروتنویید و تمامی صفات مربوط به ریشه در بسترهای حاوی مواد آلی بیشتر از خاک معمول بود. همچنین صفات فیزیکوشیمیایی مرغوب تر (وزن مخصوص ظاهری پایین تر، تخلخل بیشتر، خاکستر کمتر، حجم هوای بیشتر و اسیدیته بیشتر)، در بسترهای کشت آلی بیشتر از بستر خاک معمولی بود. نتایج این پژوهش، استفاده از کمپوست قارچ شسته شده به همراه پرلیت و ورمی کمپوست، به جای بسترهای وارداتی رایج دیوار سبز را تایید می کند. همچنین، استفاده از گیاه فرانکنیا در شرایط آب و هوایی مشابه شهر مشهد در چهار فصل سال در دیوارهای سبز خارجی پیشنهاد می&lrm;شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

110 - تحلیل ساختارکالبدی بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار (نمونه موردی: بافت فرسوده شهر آمل)
رقیه فتحی سیروس شفقی حسن بیک محمدی

در پی تحول در شیوه زندگی، نیاز به خدمات گوناگون نیز افزایش یافته و جهت مطابقت با شرایط جدید و دست یابی به توسعه ای پایدار، ساماندهی بافت های فرسوده اهمیت بیشتری می‌یابد. هدف پژوهش حاضر نیز ساماندهی کالبدی، فرهنگی- اجتماعی بافت فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری در چکیده کامل

در پی تحول در شیوه زندگی، نیاز به خدمات گوناگون نیز افزایش یافته و جهت مطابقت با شرایط جدید و دست یابی به توسعه ای پایدار، ساماندهی بافت های فرسوده اهمیت بیشتری می‌یابد. هدف پژوهش حاضر نیز ساماندهی کالبدی، فرهنگی- اجتماعی بافت فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری در شهر آمل می باشد. از نظر قلمرو زمانی، مطالعه در این محدوده در سال‌های1393و 1394 است. در این پژوهش کاربردی و توسعه ای از روش های توصیفی، اسنادی و همبستگی استفاده شده است. حجم نمونه در این پژوهش نیز 304 نفر روسای خانوار در بافت فرسوده و 30 نفر کارشناسان مربوطه می‌باشد. به منظور گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه‌ها، نقشه محلات، منابع کتابخانه‌ای و همچنین بازدید میدانی استفاده شده است. نتایج جمع آوری شده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSSو آزمون های آماری مورد ارزیابی قرار گرفته و از نتایج پرسشنامه کارشناسی در تکنیک SWOT بهره برده شده است. بنابراین با توجه به نتایج حاصله از تحقیق، الگوی پیشنهادی مداخله با تکیه بر توسعه پایدار شهری ارائه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

111 - بررسی و تحلیل شاخص‌های توسعه شهری بر اساس مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره مورد مطالعه: شهر بابل
عامر نیک پور فاطره رزقی

عدالت اجتماعی یکی از مهمترین مباحث مدیریت و برنامه‌ریزی شهری به شمار می‌رود. توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات در نواحی شهری از مهمترین عوامل کاهش نابرابری‌های محله‌ای و افزایش سطح رفاه اجتماعی و پایداری زندگی شهری محسوب می شود. در این پژوهش مناطق12 گانه شهر ب چکیده کامل

عدالت اجتماعی یکی از مهمترین مباحث مدیریت و برنامه‌ریزی شهری به شمار می‌رود. توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات در نواحی شهری از مهمترین عوامل کاهش نابرابری‌های محله‌ای و افزایش سطح رفاه اجتماعی و پایداری زندگی شهری محسوب می شود. در این پژوهش مناطق12 گانه شهر بابل به لحاظ برخورداری از خدمات و امکانات شهریتوسط مدل های تصمیم‌گیری چند معیاره و براساس 5 شاخص اصلی و 44 زیر شاخص رتبه بندی شده‌اند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی اﺳﺖ و به منظور ﺟﻤﻊ‌آوری اﻃﻼﻋﺎت از روش‌ﻫﺎی ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. طبق نتایجمنطقه ی 3 با بیشترین میزان برخورداری رتبه اول و منطقه 12 با کمترین میزان در رتبه آخر جای گرفته است. همچنین توزیع شاخص‌ها و متغیرها در مناطق این شهر عادلانه و هماهنگ نمی‌باشد،‌ به طوری که با افزایش فاصله از مرکز شهر میزان برخوداری از خدمات کاهش می یابد. بر این اساس میزان برخورداری در مناطق مرکزی (3، 4و10) بیشتر از مناطق بیرونی و حاشیه‌ای شهر(6 و9) است و شاخص آموزشی- فرهنگی از توزیع نامتعادل‌تری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

112 - ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه
محترم میرزاییان بیژن رحمانی

توسعه پایدار شهری، توسعه ای است که به نیازهای مردم شهر پاسخ گوید، اما بقا و دوام آن نیز تضمین گردد؛ در عین حال آب، خاک و هوا، یعنی سه عنصری که برای حیات انسان ضروری است آلوده و بلااستفاده نگردد. در این پژوهش با هدف ارائه گفتمان ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری در نواحی شهر چکیده کامل

توسعه پایدار شهری، توسعه ای است که به نیازهای مردم شهر پاسخ گوید، اما بقا و دوام آن نیز تضمین گردد؛ در عین حال آب، خاک و هوا، یعنی سه عنصری که برای حیات انسان ضروری است آلوده و بلااستفاده نگردد. در این پژوهش با هدف ارائه گفتمان ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه، در جستجوی رویکردی عملیاتی به این فرآیند بوده‌ایم. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز را به دو روش اسنادی – کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار spss از آزمون اسپیرمن، استفاده کرده ایم. نتایج تحقیق نشان داد که با اصلاح نگرش مردم و ارتقاء سطح فرهنگ جامعه، شهروندان با مسئولیت پذیری بیشتری در فرآیند توسعه پایدار شهری مشارکت می کنند و فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مؤثری در ترویج ارزش ها و هنجارهای توسعه پایدار شهری در جامعه خواهد داشت. همچنین عدم اولویت بخشیدن به دیدگاه‌های مربوط به اصل پایداری و اصلاح نشدن نگرش های محیطی- شهری از چالش های عمده تحقق نیافتن فرهنگ توسعه پایدار شهری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

113 - بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری
مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی

در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر برر چکیده کامل

در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد را با توجه به شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای اندازه‌گیری متغیر‌های این تحقیق از پرسشنامه استفاده می‌شود و همچنین روش‌های آماری مورد استفاده در این پژوهش آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون تی استودنت و آزمون کولموگرف – اسمیرنوف می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه‌ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

114 - تحلیل بافت شهری با استفاده از روش ترانسکت نمونه موردی: شهر ارومیه
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج منیره عمرانی

بررسی بافت شهر، وضعیت و تراکم فضاهای ساخته‌شده و فضاهای باز موجود در شهر را مشخص می‌سازد و در تصمیم‌گیری‌های نهایی به‌منظور توزیع بهینه خدمات و ارتقاء کیفیت فضاهای شهری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی بافت شهری ارومیه به‌منظور ارزیابی وضعیت فضای باز عموم چکیده کامل

بررسی بافت شهر، وضعیت و تراکم فضاهای ساخته‌شده و فضاهای باز موجود در شهر را مشخص می‌سازد و در تصمیم‌گیری‌های نهایی به‌منظور توزیع بهینه خدمات و ارتقاء کیفیت فضاهای شهری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی بافت شهری ارومیه به‌منظور ارزیابی وضعیت فضای باز عمومی و سبز در مقایسه با فضاهای ساخته‌شده و توده‌ها انجام‌شده است. جهت تحلیل داده‌ها و بررسی کمی وضعیت بافت شهر ارومیه از روش Transect که عمدتاً در تحلیل‌های اکولوژی منظر استفاده می‌شود بهره گرفته‌شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو پژوهش شهر ارومیه می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در ترانسکت (T1)که از شمال غرب تا جنوب شرق شهر، فضایی‌های ساخته‌شده بین قطعات 60تا 100 متراکم، نقضان فضاهای سبز به جزء در قطعات 80 تا100 و کمبود فضاهای باز به جزء در قطعات 34و 63 نمایان است. در ترانسکت (T2) که از غرب تا شرق شهر، قسمت غربی بالاترین تراکم اراضی ساخته‌شده و قسمت شرقی بالاترین تراکم اراضی کشاورزی و باغات را دارد در بخش مرکزی نیز بین قطعات 30تا80 نقضان شبکه معابر وجود دارد. در ترانسکت (T3) که از جنوب غرب تا شمال شرق شهر، تراکم فضاهای ساخته‌شده در مرکز شهر به 85 درصد افزایش‌یافته، نقضان شبکه معابر، کمبود اراضی کشاورزی و فضاهای سبز و باز به‌ویژه در بخش میانی ترانسکت ها 15تا76 نمایان است. در ترانسکت (T4) که از جنوب تا شمال شهر، تراکم فضاهای ساخته‌شده در بین قطعات بخش مرکزی 40 تا 60 افزایش یافته و کمبود فضاهای سبز و باز به‌وضوح آشکار است. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت سیمای شهر ارومیه متشکل از سه نوع بافت شامل؛ بافت مرکز متراکم با حداقل فضاهای باز و سبز و حداکثر ساخت‌وساز، بافت حاشیه قسمت مرکزی که در آن از تراکم ساخت‌وسازها تا حدودی کاسته شده، و بافت حاشیه‌ای متشکل از اراضی ساخته نشده و بایر و باغات و اراضی کشاورزی است. به‌این‌ترتیب از مرکز شهر به سمت طرفین از میزان سطوح ساخته‌شده کاسته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

115 - تحلیلی بر شاخص‌های برنامه‌ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: محله گلپا شهر همدان)
منوچهر احقر عباس ملک حسینی

هدف از این تحقیق تحلیلی بر شاخص های برنامه ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری می باشد. ابعاد توسعه پایدار مشخص و گویه های آن موردِ مطالعه قرار گرفت. سنجش با استفاده از روش ترکیبی (پیمایش در زمره روش های کمّی و بحث گروهی متمرکز در زمره روش های کیفی، به عنوان یک روش تکمی چکیده کامل

هدف از این تحقیق تحلیلی بر شاخص های برنامه ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری می باشد. ابعاد توسعه پایدار مشخص و گویه های آن موردِ مطالعه قرار گرفت. سنجش با استفاده از روش ترکیبی (پیمایش در زمره روش های کمّی و بحث گروهی متمرکز در زمره روش های کیفی، به عنوان یک روش تکمیلی پس از پیمایش) قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان و صاحب نظران در زمینه شهرسازی و بخشی هم توسط افراد بومی محله تشکیل می دهند. بیشترین ضرایب شاخص توسعه پایدار در برنامه ریزی محله محور مربوط به قیمت مسکن با ضریب 426/0 (001/0)، مشارکت جامعه با مقدار 526/0 (001/0)، درآمد با مقدار 633/0 (001/0) و مسکن و محیط ساخته شده با مقدار 758/0 (0001/0) می باشند. همچنین نتایج نشان داد سطح معناداری دو متغیر جنسیت و شاخص های توسعه پایدار برابر با 156/0 (بیشتر از 05/0) است که حاکی از عدم معناداری رابطه بین این دو متغیر است. نتایج نشان داد بین سن و شاخص های توسعه پایدار پاسخگویان ساکن محله گلپا سطح معناداری این دو متغیر برابر با 000/0 (کمتر از 05/0) است، می توان گفت رابطه معناداری بین دو متغیر وجود دارد. میزان همبستگی این دو متغیر برابر با 507/0 است، که نشان دهنده همبستگی متوسط به پایین و مستقیم بین این دو متغیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

116 - تحلیل آینده‌نگری تغییرات کاربری اراضی شهری با استفاده از آنالیز تصاویر ماهواره‌ای (نمونه موردی: شهر تبریز)
حمید نورش کریم حسین زاده دلیر علی آذر

تغییر کاربری زمین می‌تواند الگوی استفاده انسان از زمین در یک منطقه را منعکس کند و نقش مهمی در حفاظت از آب و خاک فضایی ایفا کند. مطالعه در مورد تغییر الگوهای کاربری زمین در جهان برای مقابله با تغییرات آب و هوایی جهانی و توسعه پایدار اهمیت زیادی دارد. بنابراین امروزه شنا چکیده کامل

تغییر کاربری زمین می‌تواند الگوی استفاده انسان از زمین در یک منطقه را منعکس کند و نقش مهمی در حفاظت از آب و خاک فضایی ایفا کند. مطالعه در مورد تغییر الگوهای کاربری زمین در جهان برای مقابله با تغییرات آب و هوایی جهانی و توسعه پایدار اهمیت زیادی دارد. بنابراین امروزه شناخت روند تغییرات کاربری اراضی و عوامل تأثیرگذار بر آن از مباحث بسیار مهم و مطرح در مطالعات شهری به شمار می رود. مناطق پیرامون شهرها تحت تأثیر و نفوذ رشد شهری قرار می گیرند. این نفوذ سبب تغییر در نقش و کارکردها و همچنین فرم این مجتمع های زیستی می گردد. شهر تبریز به عنوان یکی از کلان‌شهرهای مهم کشور، در طی سالیان اخیر، تغییرات بسیاری را از لحاظ تغییر کاربری زمین، به خود دیده است و به واسطۀ توسعۀ شهر، زمین های اطراف (باغات و اراضی کشاورزی) توسط پیشروی کاربری های شهری، تغییر کاربری یافته اند. هدف تحقیق حاضر، به تحلیل آینده نگری تغییرات کاربری اراضی شهر تبریز در طی سال های 2016-1986 پرداخته است. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات، اسنادی و میدانی است. این پژوهش با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره لندست و نرم‌افزار 4.8 ENVI به همراه سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS 10.2 Arcبه بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری تبریز طی یک دوره 30 ساله از 1986 تا 2016 می‌پردازد تا فرایند تغییرات صورت گرفته در کاربری اراضی این شهر را طی دوره مذکور بیان نماید. نتایج به دست آمده، نشان می دهد که شهر تبریز جهت توسعۀ خود، اکثراً فضای سبز و اراضی کشاورزی را به زیر سلطۀ خود برده است و از سهم این کاربری با گذشت زمان، کم شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

117 - نگرش تحلیلی بر تحقق پارادایم ایرانی شهر عدالت‌محور در طرح‌ توسعه‌ی شهری فرحزاد تهران
مهشید تاجدینی منوچهر طبیبیان مسعود الهی

واکاوی معنای ذاتی و منشأ وجودی عدالت، یکی از پیچیده‌ترین مسائل فلسفی و اخلاقی محسوب می‌شود؛ که نحوه‌ی تبلور آن در جهانِ مبتنی بر مدنیت همواره مورد بحث و گفتمان جمعی اندیشمندان واقع شده است. بنیان این پژوهش بر تبیین تعریفی جامع از مفهوم عدالت در قالب پارادایم ایرانی شهر چکیده کامل

واکاوی معنای ذاتی و منشأ وجودی عدالت، یکی از پیچیده‌ترین مسائل فلسفی و اخلاقی محسوب می‌شود؛ که نحوه‌ی تبلور آن در جهانِ مبتنی بر مدنیت همواره مورد بحث و گفتمان جمعی اندیشمندان واقع شده است. بنیان این پژوهش بر تبیین تعریفی جامع از مفهوم عدالت در قالب پارادایم ایرانی شهر عدالت‌محور بنا نهاده شده است؛ که امکان‌سنجی تحقق آن در قالب طرح توسعه‌ی شهری فرحزاد تهران صورت می‌گیرد. این پارادایم نوین، بر مبنای ابعاد سه‌گانه‌ی عدالت (قانون، اخلاق‌ و مدنیت) و با تأکید بر چهار وجه بنیادین آن (عدالت ماهوی، صوری، توزیعی و ساختاری) تدوین می‌گردد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی- توسعه‌ای و از لحاظ روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها به صورت اسنادی و میدانی بوده است. جامعه‌ی آماری پژوهش، متشکل از ساکنین، متخصصین و مسئولین شهری می‌باشد. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS و بر مبنای آمار توصیفی (گویه‌های کیفی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (وزن‌دهی به گویه‌های بوگاردوس، آزمون تی‌تک نمونه‌ای و هم‌بستگی پیرسون) تحلیل شده است. یافته‌های حاصل از روش بوگاردوس، حاکی از وجود فاصله‌ی اجتماعی زیاد و طیف نامطلوبی از همه‌شمولی میان گروه‌های مختلف اجتماعی ساکن در فرحزاد است. هم‌چنین، نتایج حاصل از آزمون تی‌تک نمونه‌ای و تحلیل هم‌بستگی پیرسون، بیان‌گر عدم تحقق مولفه‌های شهر عدالت‌محور در وضع کنونی فرحزاد از دیدگاه شهروندان می‌باشد. در مقابل، سنجش وضعیت طرح مصوب سامان‌دهی محور شهری فرحزاد مبین مطلوبیت این طرح در ابعاد قانون‌محوری و اخلاق‌مداری و شرایط نامطلوب بُعد اجتماع‌گرایی از دیدگاه متخصصین است. نتایج به‌دست آمده؛ حاکی از وجود ارتباط معنادار میان عدالت ساختاری و عدالت توزیعی، جهت تحقق ابعاد سه‌گانه‌ی شهر عدالت‌محور (قانون، اخلاق‌ و مدنیت) بر مبنای وجوه ماهوی و صوری عدالت می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

118 - تدوین برنامه‌ریزی استراتژیک فضای شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری نمونه موردی: بندر بوشهر
هاجر جهانشاهی حمیدرضا وارثی

رشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه به همراه ناکارآمدی طرح های توسعه شهری سنتی جهت بر طرف نمودن این مشکلات، سبب گردیده که برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای ن چکیده کامل

رشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه به همراه ناکارآمدی طرح های توسعه شهری سنتی جهت بر طرف نمودن این مشکلات، سبب گردیده که برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای نوین، برنامه ریزی استراتژیک شهری می باشد. پژوهش پیش رو به بررسی شاخص های گوناگون توسعه شهری با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در بندر بوشهر جهت شناسایی استراتژی های مناسب توسعه شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی-تحلیل می باشد. روش گردآوری اطلاعات و داده های آن کتابخانه ای و میدانی می‌باشد. روش پیمایشی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 30 تن از کارشناسان و متخصصان حوزه برنامه ریزی شهری است. در نهایت از تکنیک سوات (SWOT) جهت بررسی استراتژی های توسعه شهری و از تکنیک ماتریس کمّی برنامه‌ریزی استراتژیک (QSPM) جهت اولویت بندی استراتژی های توسعه شهری مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد نمره نهایی عوامل داخلی 839/2 و نمره نهایی عوامل خارجی 895/2 است که در میان چهار موقعیت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی، این شاخص ها در موقعیت رقابتی قرار دارند. در نهایت با استفاده از مدل تکنیک ماتریس کمّی برنامه‌ریزی تعداد 9 استراتژی جهت توسعه شهر بوشهر پیشنهاد و رتبه بندی شدند این استراتژی ها عبارتند از؛ مدیریت یکپارچه، راهبرد رشد هوشمند، بازیافت زمین های بایر و اراضی نظامی، ساماندهی بافت های فرسوده، بالا بردن خدمات شهری، بهره گیری از قابلیت های توریسم خارجی، بهره‌گیری از رویکرد انتقال حق توسعه، کاهش دخالت و دست کاری بی برنامه در اکوسیستم دریا، افزایش مشارکت شهروندان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

119 - بررسی تطبیقی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش شی‌گرا (مطالعه موردی: تبریز و کرج)
ابوالفضل قنبری موسی واعظی رحیمه رستمی مائده باکویی

توسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیست‌محیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از این‌رو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلان‌شهر تبریز و کرج در بازه‌ی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است چکیده کامل

توسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیست‌محیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از این‌رو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلان‌شهر تبریز و کرج در بازه‌ی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش شی‌گرا و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق نمایانگر رشد سریع‌تر کرج نسبت به تبریز می‌باشد؛ به طوری که تبریز 2/4 درصد و کرج 7 درصد توسعه پیدا کرده است و این توسعه در بازه‌های تعیین شده به ترتیب 5/1، 2 و 5/0 درصد در تبریز و 4، 2 و 1 درصد در کرج می‌باشد. در کرج مراتع با بیشترین تخریب (10 درصد)، و در تبریز کاربری مختلط باغی و زراعی با 5/4 درصد بیشترین تخریب را داشته است. نتایج مدل هلدرن نشان می‌دهد که رشد کرج صد درصد از رشد جمعیت پیروی کرده است و رشد بالای جمعیت اثر رشد بدقواره شهری را خنثی کرده است و در تبریز 55/0 درصد از رشد، ناشی از افزایش جمعیت و 45/0 درصد از رشد، ناشی از رشد بی‌قواره شهری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

120 - دستیابی به شهر دانش با رویکرد توسعه شهری دانش¬بنیان (مورد پژوهی: شهر قزوین)
سیده زهرا حسینی زهرا السادات سعیده سعیده زرآبادی

همزمان با محبوب شدن توسعه¬شهری دانش¬بنیان به عنوان محصول¬اجتماعی پست¬مدرن در میان محققین حوزه شهری، این مفهوم به نقطه اتصال برنامه¬ریزان، اقتصاددانان، جغرافیدانان، و دیگر محققین حوزه اجتماعی مبدل شد. شهر قزوین یکی از شهرهایی است که در چشم¬انداز توسعه¬ای خود، دستیابی به چکیده کامل

همزمان با محبوب شدن توسعه¬شهری دانش¬بنیان به عنوان محصول¬اجتماعی پست¬مدرن در میان محققین حوزه شهری، این مفهوم به نقطه اتصال برنامه¬ریزان، اقتصاددانان، جغرافیدانان، و دیگر محققین حوزه اجتماعی مبدل شد. شهر قزوین یکی از شهرهایی است که در چشم¬انداز توسعه¬ای خود، دستیابی به شهردانش¬بنیان را هدف خود قرار داده¬است. با این وجود تاکنون راهبردهای شهر دانش¬بنیان در این شهر احصا نشده است. هدف اصلی این پژوهش ارائه راهبردهای برنامه¬ریزی توسعه¬شهری دانش¬بنیان با تکیه بر منابع و قابلیت¬های دانش¬بنیان قزوین است، تا با کمک آن بتواند در تبدیل به یک شهر دانش¬بنیان موفق عمل کند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و رویکرد آن ترکیبی می¬باشد و در دو مرحله اصلی خلاصه می¬شود. در مرحله نخست پایه¬های نظری توسعه¬شهری دانش¬بنیان مبتنی بر تعاریف و ابعاد آن پیشنهاد شده¬است و در مرحله دوم بر پایه روش متاسوات، منابع و قابلیت¬های شهر قزوین و جایگاه رقابتی این شهر در میان رقبا برای ارائه راهبردهای دستیابی به شهر دانش-بنیان شناسایی شده است. بدین ترتیب با تعیین اهداف شهر قزوین، در چهار بعد نهادی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی و محیطی به عنوان ابعاد اصلی پژوهش، نقشه جایگاه رقابتی و راهبردی شهر قزوین در میان رقبا در دو بعد محیطی-نهادی و اجتماعی-اقتصادی نشان داده شده است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که برخورداری از پژوهشگران و حضور دانشگاه¬های مطرح در سطح کشور بیشترین میزان تناسب¬راهبردی و درجه¬اضطرار را داشتند، و تحریم و رکوداقتصادی و ضعف در سازوکار حمایت از جریان¬های علمی در کشور موانع اصلی و کلان تحقق اهداف بوده¬اند. از این رو توجه به راهبردهای دستیابی به توسعه¬شهری دانش¬بنیان در ابعاد نهادی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و محیطی در شهر قزوین برای تقویت قوت¬ها و برطرف¬کردن تهدیدها به عنوان پیش¬نیاز لازم توسعه¬شهری دانش¬بنیان، در شهر قزوین می¬باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

121 - شناسایی عوامل موثر بر تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری
سید مصطفی موسوی مجید شمس

پدیده شهری شدن جهان اتفاق افتاده است. چنان چه به تقریب ٤٠٠ شهر در جهان وجود دارد که جمعیت هر یک از آنها بیش از یک میلیون نفر می باشد. در نتیجه افزایش شدید جمعیت، تعادل و توازن شهرها از بین رفت. بر این اساس مشکلات و چالشهای فراوانی از جمله اسکان غیررسمی و زاغه‌نشینی، باف چکیده کامل

پدیده شهری شدن جهان اتفاق افتاده است. چنان چه به تقریب ٤٠٠ شهر در جهان وجود دارد که جمعیت هر یک از آنها بیش از یک میلیون نفر می باشد. در نتیجه افزایش شدید جمعیت، تعادل و توازن شهرها از بین رفت. بر این اساس مشکلات و چالشهای فراوانی از جمله اسکان غیررسمی و زاغه‌نشینی، بافت‌های ناکارآمد، نابسامان و فرسوده، فقر شهری، آلودگی‌های زیست‌محیطی، بصری، هوا، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، گسست طبقات اجتماعی، ترافیک، کاهش روابط متقابل اجتماعی، از بین رفتن داراییهای طبیعی، اقتصاد غیررسمی و غیره فراروی کلانشهرها قرار گرفت. از این رو، برای مقابله با این چالشها و مسائل محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و نهادی باید به ارایه راهکارهایی خلاقانه، نوآورانه و مبتنی بر دیدگاه‌های آینده پژوهانه همت‌گمارد. لذا لزوم تدوین یک الگوی مطلوب کلانشهر آینده مبتنی بر نظریات شهر خلاق برای کلانشهرها ضروری است؛ چنان چه انگیزه اصلی پژوهش حاضر توجه به این نکته ظریف و اثرگذار می‌باشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش ANP فازی استفاده می شود. نتایج نشان دهنده آن است که شاخص کالبدی (A3) بیشترین نزدیکی را به جواب ایده آل مثبت و بیشترین فاصله را از جواب ایده آل منفی دارا می باشد و الویت نخست مدل عوامل تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری از لحاظ معیارهای موردنظر برای تاب آوری مدل عوامل تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

122 - نظام شهرسازی و توسعه شهری در ایران دوره ساسانی ( 651-224.م)
محمدمهدی جهان پرور زهرا جهان پرور

شهر و شهرسازی یکی از ویژگی‌های تمدن بشری به شمار می‌رود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی چکیده کامل

شهر و شهرسازی یکی از ویژگی‌های تمدن بشری به شمار می‌رود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی از مهمترین این تحولات است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته و هدف از آن شناخت عوامل مؤثر بر بافت و الگوی شهری، مطالعه فضای کالبدی شهر و کارکردهای آن و نیز بررسی رابطه احداث شهر با اعتقادات جامعه عصر ساسانی است. در این پژوهش تحلیلی با بهره‌مندی از داده‌ها و اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای، شهر و نظام شهر سازی ایران دوره ساسانی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته است و به اقتضای شرایط زیست بوم، نوعی همطرازی در سبک شهرسازی ایرانیان دوره مذکور با مؤلفه‌های زیست محیطی و ایدئولوژیکی پدید آمده که علاوه بر رشد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی، رونق اقتصادی را نیز در پی داشته است که می‌توان از این تجارب در شرایط کنونی بهره برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

123 - رقابت‌پذیری شهرهای جدید (نمونه مطالعاتی: شهر جدید پرند)
سعید صابونی مصطفی بهزادفر حمیدرضا صارمی

10.30495/eco.2021.1913831.2446

هدف مقاله شناخت مؤثرترین عوامل رقابت پذیری شهر جدید پرند و میزان اثرگذاری هر کدام می‌باشد. بدین منظور، از روش کیفی و رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد بر اساس رهیافت نظری استراوس و کوربین (1998) استفاده شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و روش گردآوری چکیده کامل

هدف مقاله شناخت مؤثرترین عوامل رقابت پذیری شهر جدید پرند و میزان اثرگذاری هر کدام می‌باشد. بدین منظور، از روش کیفی و رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد بر اساس رهیافت نظری استراوس و کوربین (1998) استفاده شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و روش گردآوری اطلاعات، نمونه‌گیری هدفمند با 31 نفر از خبرگان آشنا به مباحث شهر جدید پرند (استادان دانشگاه‌ها و کارفرمایان مسکن و پروژه‌های شهری) تا حد اشباع نظری و کفایت مقوله‌ها بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی گردید. در مرحله کیفی، در کد گذاری باز 61 مفهوم به دست آمد که در کدگذاری محوری به 19 مفهوم اصلی تقلیل یافت. یافته‌ها نشان داد از بعد اقتصادی، مولفه سرمایه‌گذاری و از بعد سیاسی – نهادی، مولفه حاکمیت قانونی و سازمانی با ضریب یک بیش‌ترین تاثیر و در بعد اجتماعی، عدالت با ضریب (383/0) کم‌ترین تاثیر را بر رقابت‌پذیری شهر جدید پرند دارند. دیگر نشانگرها دارای ضریب تعیین در محدوده متوسط بوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

124 - بررسی نقش طرح‌های توسعه شهری در توسعه گردشگری شهر لمزان
محمد آور مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفی

طرح‌های توسعة شهری مهم‌ترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آن‌ها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دست‌یابی به اهداف خود به‌خصوص توسعه گردشگری ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه‌ چکیده کامل

طرح‌های توسعة شهری مهم‌ترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آن‌ها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دست‌یابی به اهداف خود به‌خصوص توسعه گردشگری ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه‌ی شهری بر توسعه گردشگری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدودة انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع توسعه گردشگری شد. معیارهای شناساسی شده عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیة طرح بودند. معیارها در قالب پرسشنامة دلفی فازی در اختیار جامعة آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. نتایج تحلیل واریانس نشان داد طرح‌های توسعه شهری بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد مدیریت شهری، فرایند تصویب طرح و فرایند تهیه طرح بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

125 - تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق یازده گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری
محمدجعفر نامدار علی شکور احمدعلی خرم بخت

با شروع انقلاب صنعتی و گسترش شهرنشینی انگیزه مسافرت و تفریح برای تأمین احتیاجات روحی انسان به امری ضروری مبدل گردید، این مهم در دهه‌های اخیر پدیده جهانی را به وجود آورد که اصطلاح صنعت گردشگری را بر آن نهاده‌اند. ورود گردشگر به یک مکان می‌تواند اثرات اقتصادی، اجتماعی، فر چکیده کامل

با شروع انقلاب صنعتی و گسترش شهرنشینی انگیزه مسافرت و تفریح برای تأمین احتیاجات روحی انسان به امری ضروری مبدل گردید، این مهم در دهه‌های اخیر پدیده جهانی را به وجود آورد که اصطلاح صنعت گردشگری را بر آن نهاده‌اند. ورود گردشگر به یک مکان می‌تواند اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی مهمی در آن محیط برای جای گذارد و باعث توسعه و پیشرفت منطقه شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی توسعه یافتگی مناطق یازده‌گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی می‌باشد. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آمارنامه سال 1398 گردآوری شده است. جهت تحلیل، ابتدا داده‌ها استاندارد سازی شده و در نهایت با بهره‌گیری از روش اسکالوگرام مناطق یازده‌گانه شهر شیراز رتبه‌بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر شاخص‌های مورد بررسی منطقه یک با امتیاز 79 در رتبه اول گردشگری و بسیار برخوردار قرار دارد. همچنین مناطق چهار و یازده علی رغم موقعیت جغرافیایی به دلیل جمعیت زیاد و عدم توجه مدیران مربوطه از نظر شاخص‌ها و عناصر تأمین کننده توسعه پایدار گردشگری با امتیاز‌های 46 و 49 درسطح تا حدودی برخوردار و رتبه‌های آخر شناخته شدند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین مناطق یازده‌گانه شیراز از نظر توسعه گردشگری می‌باشد و در این بین هیچ کدام از مناطق در شرایط کم برخوردار قرار نگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

126 - بررسی شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری بافت های مسکونی شهر خرم آباد
مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی

هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و س چکیده کامل

هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و سرعت وزش باد ایستگاه سینوپتیک این شهر، به‌صورت پارامترهای حداکثر، حداقل و میانگین استفاده‌ خواهد شد. پس از جمع‌آوری داده‌ها، استانداردسازی و میانگین‌گیری پارامترهای ذکرشده با استفاده از نرم‌افزار Excel و نرم‌افزار Spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. همچنین با توجه به شرایط فیزیوگرافی شهر خرم آباد، طراحی ساختمان‌ها در شهر خرم‌آباد بایستی با توجه به دامنه شمالی و جنوبی برای کاهش مصرف انرژی مدنظر قرار گیرد و نیز برنامه‌های عمرانی در شهر خرم آباد متناسب با شرایط اقلیمی، نیازمند بازنگری استفاده از مصالح بر اساس نوع کاربری ساختمان (مسکونی- صنعتی- اداری) است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

127 - وضعیت توسعه اجتماعی دربرنامه های توسعه ایران با تاکید برشاخص‌های اجتماعی توسعه پایدار شهری
ساجده واعظ زاده علی ایاسه

توسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آن‌ها سیاست‌های کلان بالادستی ازجمله برنامه‌های توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامه‌ها وارد است در این مقاله این هدف دنبال می‌شود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامه‌های توسعه در ایران وجود چکیده کامل

توسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آن‌ها سیاست‌های کلان بالادستی ازجمله برنامه‌های توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامه‌ها وارد است در این مقاله این هدف دنبال می‌شود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامه‌های توسعه در ایران وجود دارد که مانع از تحقق اهداف آن می‌گردد. برای دست‌یافتن به پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر نظریه دولت در باب توسعه اجتماعی و پیامدهای آن برای توسعه شهری پایدار بررسی‌شده است. روش انجام پژوهش تحلیل محتواست و داده‌های موردنیاز به شیوه اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را برنامه‌های چهارم تا ششم توسعه تشکیل می‌دهند و موادی از برنامه‌های مذکور به‌صورت تمام شماری به‌عنوان نمونه انتخاب‌شده‌اند که حاوی اشاراتی به توسعه اجتماعی بوده‌اند. نتایج بررسی نشان می‌دهند که توسعه اجتماعی در اندیشه دولتمردان کشور محدود به تأمین برخی از نیازهای اولیه است. همچنین مواد مندرج در این برنامه‌ها بسیاری از مؤلفه‌های اصلی توسعه پایدار شهری مانند مشارکت اجتماعی، تنوع فرهنگی و اقلیت‌ها و گروه‌های خاص را در بر‌نمی‌گیرند. مزید بر این موارد، کیفی بودن اکثر شاخص‌های توسعه اجتماعی امکان عملیاتی شدن اهداف و سپس ارزیابی عملکرد دولت را در خصوص میزان تحقق اهداف بیان‌شده سلب نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

128 - تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه‌ی شهری قزوین
مریم مافی مصطفی ازکیا غلامرضا لطیفی

نحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهم‌ترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین می‌باشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه چکیده کامل

نحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهم‌ترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین می‌باشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه پایدار گردشگری و حکمرانی مطلوب می باشد. با استفاده از آماره رگرسیون چند متغیره و تکنیکSWOT، از140نفر گردشگر نوروزی و 120نفر از مدیران مراکز اقامتی و پذیرایی و ... جمع آوری داده ها انجام شده است. اعتبار پژوهش تایید نظر متخصصان و با آلفای کرونباخ 70 صدم به تایید رسید. نتایج یافته ها نشان می دهد: بالاترین میانگین موثر از نظر ذی‌نفعان، در ابعاد، قوت‌ها: موافقت مردم با توسعه گردشگری83/4، رضایت از زندگی در شهر09/4 و افزایش درآمد گردشگری80/3 و فرصت‌ها: پتانسیل ها و تعدد آثار در شهر64/4 و جذابیت‌های تاریخی23/4 و حضور فعال زنان در مشاغل گردشگری4 .ضعف: کمبود دسترسی و کیفیت مراکز اقامتی به ترتیب8/3 و5/3، ناکافی بودن امکانات مورد نیاز گردشگران 45/3. تهدید: عدم برنامه‌ریزی منسجم گردشگری شهر63/3 عدم سرمایه‌گذاری گردشگری شهر58/3، تغییر کاربری باغستان سنتی قزوین79/2. بالاترین میانگین موثر از نظر گردشگران در ابعاد، قوت‌ها: تنوع چشم‌اندازهای گردشگری 08/4، احساس امنیت05/4، پاکیزگی آب و هوا04/4، فرصت‌ها: پتانسیل‌های متعدد28/4، توصیه به دوستان20/4، انگیزه دیدار دوباره14/4. ضعف: کیفیت نامناسب مراکز اقامتی20/3، ترافیک بافت تاریخی16/3 ، عدم دسترسی به اطلاع‌رسانی19/3. تهدید: عدم استفاده درست از منابع03/3، عدم انسجام مدیریت گردشگری3، عدم سرمایه‌گذاری گردشگری58/2. بنابراین توانمندسازی حکومت با مسئولیت پذیری اجتماعی و فرهنگی در گردشگری با محوریت صنایع فرهنگی و صنایع خلاق مورد تاکید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

129 - ارتقاء سواد آبی مبتنی بر عملکرد رسانه در شهر اصفهان
پرستو ایران پور فائزه تقی پور سید بهنام سروری نژاد

افزایش شهرنشینی و مهاجرت خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در پی آن است تا از ظرفیت رسانه ها به طور عام و گونه های جدید روزنامه نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. ب چکیده کامل

افزایش شهرنشینی و مهاجرت خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در پی آن است تا از ظرفیت رسانه ها به طور عام و گونه های جدید روزنامه نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. بر همین اساس، پژوهش حاضر در پارادایم تفسیری مبتنی بر روش شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، ازطریق نمونه گیری نظری با کارشناسان حوزه های آب، رسانه، علوم اجتماعی وارتباطات 34 مصاحبه عمیق انجام شد. پدیده هسته ای این پژوهش، ارتقای سواد آبی در نظر گرفته شد. با تحلیل داده ها، شرایط علّی(31 مفهوم)، عوامل زمینه ای(شرایط فرهنگی، شرایط سیاسی و اجتماعی، شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی)، عوامل مداخله گر(نقش روزنامه نگاران حرفه ای، استقلال روزنامه نگاران، سیاسی شدن مطبوعات، آینده مبهم روزنامه نگاری ایران) و استراتژی ها (تعامل با رسانه ها، تعامل صنعت، نهادهای آموزشی، دانشگاه و رسانه، آسیب شناسی مطبوعات، ارتقاء سرمایه اجتماعی، جامعه شناسی مخاطب، اعتماد آفرینی، دموکراسی دروازه بانی، همگرایی فنآورانه و روزنامه نگاری، محتوای همجوار، تأسیس انجمن روزنامه نگاران آب، تعامل چابک رسانه ای و ایجاد رشته روزنامه نگاری آب در مدارس، نهادهای آموزشی و دانشگاهها) طی سه مرحله کدگذاری به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

130 - بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه شهر تبریز با رویکرد کیفی
عاطفه محمدی محمد عباس زاده محمدباقر علیزاده اقدم فاطمه گلابی

با توجه به نقش به‌سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست‌یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست‌یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می‌باشد. روش مورد استفاده ا چکیده کامل

با توجه به نقش به‌سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست‌یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست‌یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می‌باشد. روش مورد استفاده این پژوهش، کیفی و استراتژی داده‌بنیاد می‌باشد. داده‌ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته جمع‌آوری شد. جامعه‌ آماری پژوهش متخصصین شهر تبریز می‌باشند که دارای سمت اجرایی، تجربه یا سواد در حیطه توسعه شهر تبریز می‌باشند. نمونه این پژوهش شامل45 نفر از متخصصین توسعه و مسئولین شهری دارای سمت اجرایی (مدیران عالی رتبه شهرداری و استانداری، فرمانداری، اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، موسسان و فعالان سازمان-های مردم نهاد (سمن‌ها) و مسئولین ذیربط) می‌باشد. روش‌ نمونه‌گیری بر اساس روش مورد استفاده و هدف پژوهش، هدف‌مند بود. یافته‌های پژوهش نشان داد؛ 5 مفهوم اجتماعی که تاثیر زیادی بر توسعه شهر تبریز دارند عبارتند از؛اختلال در مجاری جامعه‌پذیری، فرسایش اعتماد اجتماعی، ضعف همگرایی اجتماعی و سیاسی، ضعف ارتباط متقابل احزاب و گروه‌های واسط با مردم و گسترش بی‌تفاوتی اجتماعی. از دیدگاه متخصصین رابطه این 5 مفهوم با توسعه شهری رابطه‌ای معکوس می-باشد؛ به این معنی که با گسترش هر یک از این مفاهیم، روند دست‌یابی به توسعه شهری در تبریز کند‌تر می‌شود. نهایتا ضعف حکمرانی اجتماعی(اختلال در کارکرد خرده نظام اجتماعی) به‌عنوان هسته مرکزی پژوهش انتخاب شد. یافته‌های این پژوهش همسو با نظریات گیدنز، مک‌للند، لیپست، هیگن و نورث و یافته‌های پژوهش‌های تجربی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

131 - تحلیل جامعه شناختی تأثیرمولفه های اجتماعی واقتصادی توسعه شهری بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: شهروندان شهر آزادشهر )
شهرزاد بذرافشان

پیشرفت شهر وشهرنشینی وتوسعه شهری یکی جمله از مسائل اجتماعی شهری می باشد وبهبود کیفیت زندگی درهرجامعه ای ،یکی از مهمترین اهداف اصلی آن جامعه می باشد این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتم چکیده کامل

پیشرفت شهر وشهرنشینی وتوسعه شهری یکی جمله از مسائل اجتماعی شهری می باشد وبهبود کیفیت زندگی درهرجامعه ای ،یکی از مهمترین اهداف اصلی آن جامعه می باشد این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآوری داده‌ها در گروه پژوهش‌های پیمایشی، بر اساس معیار ماهیت داده‌ها و مبنای پژوهش یک پژوهش کمی می‌باشد. اصلی‌ترین ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) می‌باشد طیف مورداستفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت می‌باشد. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر می‌باشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس می‌باشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS می‌باشد. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده گردیده است. با توجه به یافته‌های این پژوهش توسعه شهری بر کیفیت زندگی تأثیرگذار بوده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

132 - توسعه اقتصادی واحتماعی شهری برکیفیت زندگی شهری
شهرزاد بذرافشان

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآ چکیده کامل

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآوری داده‌ها در گروه پژوهش‌های پیمایشی، بر اساس معیار ماهیت داده‌ها و مبنای پژوهش یک پژوهش کمی می‌باشد. اصلی‌ترین ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) می‌باشد طیف مورداستفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت می‌باشد. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر می‌باشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس می‌باشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS می‌باشد. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

133 - شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای: یک مطالعه کیفی
رضا شادمان فر امیر حسین پورجوهری حسین ایمانی جاجرمی

با توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و چکیده کامل

با توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحب نظران حوزه‌های شهرسازی، برنامه ریزی شهری، علوم اجتماعی و ... که از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در محیط نرم افزار مکس کیودا-2018 انجام شد. نتایج در دو مقوله اصلی چالشها و موانع ظرفیت‌سازی نهادی و راهکارهای ظرفیت‌سازی و 13 زیرمقوله شامل: تمامیت‌خواهی دولت و نهادسازی تحمیلی، عدم بومی‌سازی ظرفیت‌سازی نهادی، فقدان ساختار سازمانی ـ اجرایی کارآمد، موانع قانونی ـ حقوقی، تعارض منافع و پتانسیل فسادزای برنامه‌های مشارکت نهادی، سرمایه اجتماعی پایین، بافت اجتماعی نامتجانس و روابط ارگانیک، (طراحی و اجرای برنامه‌های مشارکتی، طراحی و بازنگری قوانین و آیین نامه‌ها، تقویت نقش پرورشگری نهادهای دولتی، برنامه‌ریزی محله محور پایین به بالا، افزایش سرمایه اجتماعی، پیوند سنت و مدرنیته در ظرفیت‌سازی نهادی ارائه شد. در نهایت انجام مناسب ظرفیت سازی مستلزم توجه به چالش ها و موانع و استفاده از راهکارهای مناسب از جمله همکاری و هماهنگی عناصر ظرفیت‌سازی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

134 - تحلیل جامعه شناختی تأثیرمؤلفه های اجتماعی واقتصادی توسعه شهری بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: شهروندان شهر آزادشهر)
شهرزاد بذرافشان

10.30495/uss.2023.705879

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریه‌‌های تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریه‌های دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد اس چکیده کامل

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریه‌‌های تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریه‌های دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد استفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت است. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر می‌باشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس می‌باشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS است. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده شده است. با توجه به یافته‌های این پژوهش مؤلفه‌های توسعه شهری بر کیفیت زندگی تأثیرگذار بوده است پس می‌توان کیفیت زندگی را بر اساس توسعه شهری در جامعه آماری پیش‌بینی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

135 - تحلیل جامعه شناختی پیامدهای فرهنگی توسعه‌ی شهرهای متوسط در ایران در سال 1396-1397 (مطالعه ی موردی: مرند)
حوریه مقصودی مهرداد نوابخش سید محمد سیدمیرزایی صدیقه محمد اسماعیل

در راستای تحقق توسعه ی پایدار شهری باید شرایطی فراهم شود تا امکان بسترسازی توسعه ی پایدار انسانی و بهبود رفاه اجتماعی شهروندی، فراهم گردد که در این بستر می توان به برقراری عدالت اجتماعی، طراحی اقلیمی هماهنگ با محیط زیست انسانی، تقویت ساختارهای همبستگی اجتماعی همچون تعهد چکیده کامل

در راستای تحقق توسعه ی پایدار شهری باید شرایطی فراهم شود تا امکان بسترسازی توسعه ی پایدار انسانی و بهبود رفاه اجتماعی شهروندی، فراهم گردد که در این بستر می توان به برقراری عدالت اجتماعی، طراحی اقلیمی هماهنگ با محیط زیست انسانی، تقویت ساختارهای همبستگی اجتماعی همچون تعهد و مسؤولیت پذیری، تقویت بنیان های اجتماعی و خانوادگی و احیای محیط زیست همگانی و ایجاد انتظام ساختاری در فضای شهری برای ادراک زیباشناختی و خوانایی شهری و بهبود بهره گیری از فضاهای شهری و افزایش رضایت شهروندی و یکپارچگی بخشی به ساختار بصری محیط و منظر شهری اشاره کرد .هدف این مطالعه، تحلیل جامعه شناختی پیامدهای فرهنگی توسعه ی شهرهای متوسط در ایران طی ده سال گذشته و مطالعه ی موردی مرند است که طی سالهای 96 و 97 مورد پژوهش واقع شده است. جامعۀ آماری این پژوهش افراد بالای 15 سال ساکن شهر مرند در طی سالهای 96-97 بودند. روش نمونه&lrm;گیری، نمونه گیری مختلط یعنی طبقاتی و خوشه‌ای چندمرحله‌ای بود. در مجموع، 2600 پرسش&lrm;نامه تکمیل شد که برای تمامی مقاصد آماری کفایت می‌کرد. در این تحقیق بر روی شاخص‌های نیازهای ساکنان تحلیل عاملی در هشت عامل انجام شد. آزمون بارتلت با معیار کایزر معادل 840/0 و معنادار بود؛ این امر حاکی از اعتبار این آزمون است. تحلیل عاملی انجام&lrm; شده کاملاً با شاخص&lrm;بندی محقق با توجه به مطالعات اسنادی هماهنگ بود که نتایج آن آورده می‌شود. نتایج آزمون فریدمن نشان می‌دهد در سطح نیازهای کالبدی و اجتماعی در شهر ، در مجموع، نیازهای زیر برای ساکنان دارای اولویت بوده&lrm;اند: نیاز به تعاملات اجتماعی ساکنان با یکدیگر و نیاز به امکانات و تسهیلات رفاهی، به ترتیب با متوسط رتبۀ 34/7 و 18/7 در صدر قرار داشته&lrm;اند و نیاز به امنیت و احساس تعلق به شهر به ترتیب با متوسط رتبۀ 26/4 و 74/2 در رتبه‌های آخر بوده&lrm;اند. بقیۀ نیازها در سطح بینابینی قرار گرفته&lrm;اند.در کل، نتایج نشان می‌دهد ایجاد فضاهای عمومی به عنوان بستری برای تعاملات اجتماعی یک درخواست مبرم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

136 - بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری ( مطالعه موردی: شهر اردبیل)
منصور آرایش محمد تقی شیخی

یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی در نیم قرن اخیر، توسعه شهرنشینی و یکی از ضروری ترین عوامل همراه با توسعه شهرنشینی توجه به بحث توسعه پایدار شهری است. که این شکل از توسعه در عین برآورده کردن نیازهای فعلی، توان مداوم جوامع شهری نسل های آینده را نیز در ابعاد مخت چکیده کامل

یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی در نیم قرن اخیر، توسعه شهرنشینی و یکی از ضروری ترین عوامل همراه با توسعه شهرنشینی توجه به بحث توسعه پایدار شهری است. که این شکل از توسعه در عین برآورده کردن نیازهای فعلی، توان مداوم جوامع شهری نسل های آینده را نیز در ابعاد مختلف زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تضمین می کند. از مولفه هایی که به توسعه پایدار شهری در تضمین این توانایی کمک می کند آموزش شهروندی است.بنابر این هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری (اردبیل) است.چارچوب نظری و مدل نظری با استفاده از نظریه ی نظریه پردازانی از حوزه شهروندی همچون برایان. اس.ترنر، روسو، ماکیاولی، اسلر و استارکی و... ارائه شد. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع آوری اطلاعات، در زمره پژوهش های توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، شهروندان شهر اردبیل و حجم نمونه براساس روش کوکران 384 نفر است. روش نمونه‌گیری، خوشه ای چندمرحله ای و روش تحلیل شامل آزمون همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری است. نتایج نشان می دهد که مدل پیشنهادی روابط بین متغیرهای از برازش قابل قبولی برخوردار بود همچنین بین آموزش شهروندی و شاخص های توسعه پایدار شهری رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد.سطح معنی داری (p ) شاخص های فرهنگی و اجتماعی 01/0، اقتصادی و زیست محیطی 05/0 بود. جهت تاثیر بیشتر آموزش شهروندی بر توسعه پایدار شهری لازم است ابتدا بستر آموزش ( جامعیت و پویایی قانون، رفاه و تامین اجتماعی ) در جامعه فراهم شده سپس شرایط مداخله گر ( بی اعتمادی نهادی، عدم توسعه فرهنگی و ناکارآمدی آموزش رسمی) مرتفع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

137 - بررسی تأثیر وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان بر مدل متابولیسم شهری با تکیه‌بر رهیافت عدالت محیط‌زیست شهری
ساره قربانی اسماعیل صالحی شهرزاد فریادی حمید رضا جعفری

هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان و برخی از متغیرهای متابولیسم شهری با تکیه‌بر عدالت محیط‌زیستی شهری در تهران است. لذا ارتباط رتبه اقتصادی اجتماعی که خود شاخص ترکیبی متشکل از متغیرهای میانگین قیمت فروش زمین، سرانه زیربنای مسکونی، مالکیت مل چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان و برخی از متغیرهای متابولیسم شهری با تکیه‌بر عدالت محیط‌زیستی شهری در تهران است. لذا ارتباط رتبه اقتصادی اجتماعی که خود شاخص ترکیبی متشکل از متغیرهای میانگین قیمت فروش زمین، سرانه زیربنای مسکونی، مالکیت ملکی، ارزش مسکن، درصد کارفرمایان، درصد مدیران، درصد تحصیلات دانشگاهی و درصد بی‌سوادی است با برخی از شاخص‌های جریان متابولیسم شهری نظیر مصرف انرژی، تولید پسماند و فاضلاب موردبررسی قرار گرفت. روش مورداستفاده در این پژوهش ارزیابی‌- تحلیلی است و از مدل رگرسیون خطی ساده با استفاده از ابزارهای SPSS16 وGIS10.1 استفاده‌شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که از میان شاخص‌های مختلف متابولیسم شهری تنها میزان مصرف گاز با رتبه اجتماعی و اقتصادی مردم ارتباط معناداری دارد، درصورتی‌که سایر شاخص‌ها نظیر مصرف آب، برق، تولید پسماند و فاضلاب، فاقد ارتباط معناداری میان میزان مصرف انرژی و وضعیت اجتماعی‌- اقتصادی شهروندان است. درنهایت این مطالعه چارچوب مفهومی عدالت محیط‌زیستی و مدل متابولیسم شهری را با تلفیق سه جنبه از رهیافت عدالت محیط‌زیستی را به‌منظور مؤثرتر شدن مدل متابولیسم شهری ارائه می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

138 - ارتقاء سوادآبی مبتنی‌بر عملکرد رسانه در شهر اصفهان
پرستو ایران پور فائزه تقی پور سید بهنام سروری نژاد

افزایش شهرنشینی و مهاجرت‌خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در‌پی آن است تا از ظرفیت رسانه‌ها به‌طور عام و گونه‌های جدید روزنامه‌نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. ب چکیده کامل

افزایش شهرنشینی و مهاجرت‌خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در‌پی آن است تا از ظرفیت رسانه‌ها به‌طور عام و گونه‌های جدید روزنامه‌نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. بر همین اساس، پژوهش حاضر در پارادایم تفسیری مبتنی‌بر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد، رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، از طریق نمونه‌گیری نظری با کارشناسان حوزه‌های آب، رسانه، علوم اجتماعی وارتباطات 34 مصاحبه عمیق انجام شد. پدیده هسته‌ای این پژوهش، ارتقای سواد آبی در نظر گرفته شد. با تحلیل داده ها، شرایط علّی(31 مفهوم)، عوامل زمینه ای(شرایط ‌فرهنگی، شرایط‌ سیاسی‌و‌ اجتماعی، شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی)، عوامل مداخله‌گر (نقش روزنامه‌نگاران حرفه‌ای، استقلال روزنامه‌نگاران، سیاسی‌شدن مطبوعات، آینده مبهم روزنامه‌نگاری ایران) و استراتژی‌ها (تعامل با رسانه‌ها، تعامل صنعت، نهادهای آموزشی، دانشگاه و رسانه، آسیب شناسی مطبوعات، ارتقاء سرمایه اجتماعی، جامعه شناسی مخاطب، اعتماد آفرینی، دموکراسی دروازه‌بانی، همگرایی فنآورانه و روزنامه‌نگاری، محتوای همجوار، تأسیس انجمن روزنامه‌نگاران آب، تعامل چابک‌رسانه‌ای و ایجاد رشته روزنامه‌نگاری آب در مدارس، نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها) طی سه مرحله کدگذاری به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

139 - وضعیت توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه ایران با تاکید برشاخص‌های اجتماعی توسعه پایدار شهری
ساجده واعظ زاده علی ایاسه

توسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آن‌ها سیاست‌های کلان بالادستی ازجمله برنامه‌های توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامه‌ها وارد است در این مقاله این هدف دنبال می‌شود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامه‌های توسعه در ایران وجود چکیده کامل

توسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آن‌ها سیاست‌های کلان بالادستی ازجمله برنامه‌های توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامه‌ها وارد است در این مقاله این هدف دنبال می‌شود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامه‌های توسعه در ایران وجود دارد که مانع از تحقق اهداف آن می‌گردد. برای دست‌یافتن به پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر نظریه دولت در باب توسعه اجتماعی و پیامدهای آن برای توسعه شهری پایدار بررسی‌شده است. روش انجام پژوهش تحلیل محتواست و داده‌های موردنیاز به شیوه اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را برنامه‌های چهارم تا ششم توسعه تشکیل می‌دهند و موادی از برنامه‌های مذکور به‌صورت تمام شماری به‌عنوان نمونه انتخاب‌شده‌اند که حاوی اشاراتی به توسعه اجتماعی بوده‌اند. نتایج بررسی نشان می‌دهند که توسعه اجتماعی در اندیشه دولتمردان کشور محدود به تأمین برخی از نیازهای اولیه است. همچنین مواد مندرج در این برنامه‌ها بسیاری از مؤلفه‌های اصلی توسعه پایدار شهری مانند مشارکت اجتماعی، تنوع فرهنگی و اقلیت‌ها و گروه‌های خاص را در بر‌نمی‌گیرند. مزید بر این موارد، کیفی بودن اکثر شاخص‌های توسعه اجتماعی امکان عملیاتی شدن اهداف و سپس ارزیابی عملکرد دولت را در خصوص میزان تحقق اهداف بیان‌شده سلب نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

140 - بررسی ارتباط سرمایه ی اجتماعی با توسعه ی پایدار شهری (مطالعه ی موردی: استان مازندران)
محرم آزاد علی رحمانی فیروزجاه علی اصغر عباسی اسفجیر

در این مقاله درصدد بررسی ارتباط سرمایه ی اجتماعی با توسعه ی پایدار شهری در میان جمعیت شهری بالای ۲۰ سال استان مازندران هستیم. برای بررسی ارتباط این دو متغیر از نظریه‌های پاتنام، فوکویاما، میسرا، انشتاین و دریسکل استفاده گردیده است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از روش پ چکیده کامل

در این مقاله درصدد بررسی ارتباط سرمایه ی اجتماعی با توسعه ی پایدار شهری در میان جمعیت شهری بالای ۲۰ سال استان مازندران هستیم. برای بررسی ارتباط این دو متغیر از نظریه‌های پاتنام، فوکویاما، میسرا، انشتاین و دریسکل استفاده گردیده است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه از میان نمونه ی آماری 400 نفری جمع‌آوری و با کاربرد دو نرم‌افزار SPSS و Amos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های توصیفی تحقیق نشان داد که وضعیت شاخص سرمایه ی اجتماعی و تمامی متغیرهایش (آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، هنجارهای تعمیم‌یافته، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی) و شاخص توسعه ی پایدار شهری و تمامی ابعادش (پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری زیست‌محیطی، پایداری کالبدی و پایداری نهادی) در سطح پایین‌تر از متوسط قرار داشتند. یافته‌های تبیینی تحقیق نشان داد که سرمایه ی اجتماعی و تمامی متغیرهایش، ارتباط و تأثیر مستقیم قوی و معناداری بر روی توسعه ی پایدار شهری داشته‌اند. در ضریب همبستگی پیرسون ارتباط سرمایه ی اجتماعی و کلیه ی متغیرهایش با توسعه ی پایدار شهری معنادار شدند. در تحلیل رگرسیون چند متغیره، مدل رگرسیونی تحقیق و تأثیرات تمامی متغیرهای سرمایه ی اجتماعی(به غیر از متغیر هنجارهای تعمیم‌یافته) معنادار شدند که بیشترین تأثیرات مستقیم را براساس ضریب Beta به ترتیب متغیرهای اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی بر روی توسعه ی پایدار شهری داشته‌اند. همچنین براساس نتایج روش مدل‌سازی معادلات ساختاری، مدل نظری تحقیق بر مبنای شاخص‌های مختلف مانند CMIN/DF، RMSEA، NFI، CFI، PCFI و ... از برازش قابل قبولی برخوردار بود. نتایج یافته‌های این تحقیق تأیید کننده ی پیشینه ی تجربی و چارچوب نظری تحقیق بوده است که مشخص ساخت هرچه میزان سرمایه ی اجتماعی و کلیه ی متغیرهایش افزایش ‌یابد، منجر به بهبود و ارتقاء ابعاد و مؤلفه‌های توسعه ی پایدار شهری می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

141 - تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران)
محمد رضا بزرگی فرهاد امام جمعه ایرج ساعی ارسی

یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر در جهت توسعه پایدار شهری، بها دادن به خود اجتماعی شهروندان است. خود اجتماعی، میزان اعتماد به برنامه ها و ساختارهای دولتی و نهادهای تصمیم گیر حوزه شهری را مشخص کرده و احساس تعلق شهروندان را افزایش می دهد که این امر در نهایت به ایجاد توسعه پای چکیده کامل

یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر در جهت توسعه پایدار شهری، بها دادن به خود اجتماعی شهروندان است. خود اجتماعی، میزان اعتماد به برنامه ها و ساختارهای دولتی و نهادهای تصمیم گیر حوزه شهری را مشخص کرده و احساس تعلق شهروندان را افزایش می دهد که این امر در نهایت به ایجاد توسعه پایدار شهری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی، کمک شایانی خواهد نمود. از همین رو هدف اصلی مقاله، بررسی و تبیین نقش خود اجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع روش پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این تحقیق، ساکنین منطقه 2 شهر تهران، و تعداد نمونه مورد مطالعه 600 نفر از شهروندان 18 سال و بالاتر این منطقه بوده است. یافته های بدست آمده نشان داد خوداجتماعی با توسعه پایدار شهری رابطه معناداری داشته است. همچنین دو بعد خوداجتماعی یعنی شایستگی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی نیز تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

142 - بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز
احسان حیدری احمد آذین محمدعلی چیت ساز

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز صورت گرفته است. داده‌های این پژوهش با روش پیمایشی از نمونه‌ای با حجم 500 نفر جمع‌آوری شد که از جمعیت 331556 نفری سرپرستان خانوار ساکن در کلانشهر اهواز به شیوه‌ چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز صورت گرفته است. داده‌های این پژوهش با روش پیمایشی از نمونه‌ای با حجم 500 نفر جمع‌آوری شد که از جمعیت 331556 نفری سرپرستان خانوار ساکن در کلانشهر اهواز به شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده بودند. متغیر وابسته (عدم توسعه‌ی پایدار شهری)، به دو شیوه‌ی نگرشی و عملکردی عملیاتی شد و رابطه‌ی آن با متغیرهای مستقل؛ شامل شیوه‌ی مدیریت، قوم‌گرایی، تقدیرگرایی، سنت‌گرایی و سطح آرمان‌ها؛ که برگرفته از نظریات جامعه‌شناسان مکتب تکاملی توسعه و مکتب نوسازی توسعه است؛ فرضیه‌سازی و آزمون شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه است که پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ و اعتبار آن از طریق اعتبار صوری برآورد و داده‌های به دست آمده نیز، با استفاده از نرم‌افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. تجزیه و تحلیل یافته‌ها فرضیات پژوهش را تأیید کرد و تنها متغیر سنت‌گرایی مبتنی بر نگرش مورد تأیید واقع نشد. نتایج پژوهش نشان داد که معادله‌ی پیش‌بینی میزان عدم توسعه‌ی پایدار شهری، 6/33 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش‌بینی می‌کند. نتایج حاصل از تحلیل مسیر چندمتغیره نیز گویای آن بود که متغیرهای سطح آرمان‌ها، قوم‌گرایی و سنت‌گرایی به صورت مستقیم و متغیرهای تقدیرگرایی، قوم‌گرایی و سنت‌گرایی به صورت غیرمستقیم، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

143 - شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای: یک مطالعه کیفی
رضا شادمان فر امیرحسین پورجوهری حسین ایمانی جاجرمی

10.30495/uss.2023.703037

با توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و چکیده کامل

با توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحب نظران حوزه‌های شهرسازی، برنامه ریزی شهری، علوم اجتماعی و ... که از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در محیط نرم افزار مکس کیودا-2018 انجام شد. نتایج در دو مقوله اصلی چالش‌ها و موانع ظرفیت‌سازی نهادی و راهکارهای ظرفیت‌سازی و 13 زیرمقوله شامل: تمامیت‌خواهی دولت و نهادسازی تحمیلی، عدم بومی‌سازی ظرفیت‌سازی نهادی، فقدان ساختار سازمانی ـ اجرایی کارآمد، موانع قانونی ـ حقوقی، تعارض منافع و پتانسیل فسادزای برنامه‌های مشارکت نهادی، سرمایه اجتماعی پایین، بافت اجتماعی نامتجانس و روابط ارگانیک، (طراحی و اجرای برنامه‌های مشارکتی، طراحی و بازنگری قوانین و آیین نامه‌ها، تقویت نقش پرورشگری نهادهای دولتی، برنامه‌ریزی محله محور پایین به بالا، افزایش سرمایه اجتماعی، پیوند سنت و مدرنیته در ظرفیت‌سازی نهادی ارائه شد. در نهایت انجام مناسب ظرفیت سازی مستلزم توجه به چالش ها و موانع و استفاده از راهکارهای مناسب از جمله همکاری و هماهنگی عناصر ظرفیت‌سازی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

144 - بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه شهر تبریز با رویکرد کیفی
عاطفه محمدی محمد عباس زاده محمدباقر علیزاده اقدم فاطمه گلابی

10.30495/uss.2021.681352

با توجه به نقش به سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. با این حال بررسی ها نشان می دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می باشد. روش مورد استفاد چکیده کامل

با توجه به نقش به سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. با این حال بررسی ها نشان می دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می باشد. روش مورد استفاده این پژوهش، کیفی و استراتژی داده بنیاد می باشد. داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش متخصصین شهر تبریز می باشند که دارای سمت اجرایی، تجربه یا سواد در حیطه توسعه شهر تبریز می باشند. نمونه این پژوهش شامل45 نفر از متخصصین توسعه و مسئولین شهری دارای سمت اجرایی (مدیران عالی رتبه شهرداری و استانداری، فرمانداری، اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، موسسان و فعالان سازمان های مردم نهاد (سمن ها) و مسئولین ذیربط) می باشد. روش نمونه گیری بر اساس روش مورد استفاده و هدف پژوهش، هدف مند بود. یافته های پژوهش نشان داد؛ 5 مفهوم اجتماعی که تاثیر زیادی بر توسعه شهر تبریز دارند عبارتند از؛اختلال در مجاری جامعه پذیری، فرسایش اعتماد اجتماعی، ضعف همگرایی اجتماعی و سیاسی، ضعف ارتباط متقابل احزاب و گروه های واسط با مردم و گسترش بی تفاوتی اجتماعی. از دیدگاه متخصصین رابطه این 5 مفهوم با توسعه شهری رابطه ای معکوس می‌باشد؛ به این معنی که با گسترش هر یک از این مفاهیم، روند دست یابی به توسعه شهری در تبریز کند تر می شود. نهایتا ضعف حکمرانی اجتماعی(اختلال در کارکرد خرده نظام اجتماعی) به عنوان هسته مرکزی پژوهش انتخاب شد. یافته های این پژوهش همسو با نظریات گیدنز، مک للند، لیپست، هیگن و نورث و یافته های پژوهش های تجربی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

145 - تحلیل جامعه‌شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه ی شهری قزوین
مریم مافی مصطفی ازکیا غلامرضا لطیفی

نحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهم‌ترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین می‌باشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه چکیده کامل

نحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهم‌ترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین می‌باشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه پایدار گردشگری و حکمرانی مطلوب می‌باشد. با استفاده از آماره رگرسیون چند متغیره و تکنیکSWOT، از140نفر گردشگر نوروزی و 120نفر از مدیران مراکز اقامتی و پذیرایی و ... جمع آوری داده ها انجام شده است. اعتبار پژوهش تایید نظر متخصصان و با آلفای کرونباخ 70 صدم به تایید رسید. نتایج یافته ها نشان می‌دهد: بالاترین میانگین موثر از نظر ذی‌نفعان، در ابعاد، قوت‌ها: موافقت مردم با توسعه گردشگری83/4، رضایت از زندگی در شهر09/4 و افزایش درآمد گردشگری80/3 و فرصت‌ها: پتانسیل ها و تعدد آثار در شهر64/4 و جذابیت‌های تاریخی23/4 و حضور فعال زنان در مشاغل گردشگری4 .ضعف: کمبود دسترسی و کیفیت مراکز اقامتی به ترتیب8/3 و5/3، ناکافی بودن امکانات مورد نیاز گردشگران 45/3. تهدید: عدم برنامه‌ریزی منسجم گردشگری شهر63/3 عدم سرمایه‌گذاری گردشگری شهر58/3، تغییر کاربری باغستان سنتی قزوین79/2. بالاترین میانگین موثر از نظر گردشگران در ابعاد، قوت‌ها: تنوع چشم‌اندازهای گردشگری 08/4، احساس امنیت05/4، پاکیزگی آب و هوا04/4، فرصت‌ها: پتانسیل‌های متعدد28/4، توصیه به دوستان20/4، انگیزه دیدار دوباره14/4. ضعف: کیفیت نامناسب مراکز اقامتی20/3، ترافیک بافت تاریخی16/3 ، عدم دسترسی به اطلاع‌رسانی19/3. تهدید: عدم استفاده درست از منابع03/3، عدم انسجام مدیریت گردشگری3، عدم سرمایه‌گذاری گردشگری58/2. بنابراین توانمندسازی حکومت با مسئولیت پذیری اجتماعی و فرهنگی در گردشگری با محوریت صنایع فرهنگی و صنایع خلاق مورد تاکید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

146 - تحلیل ساختاری موانع موثر بر تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران)
شبناز خمجانی رحیم سرور طوبی امیر عضدی آزاده اربابی سبزواری

10.30495/uf.2023.1981017.1103

امروزه رویکردهای گوناگونی در عرصۀ مدیریت شهری مطرح شده است که حکمروایی خوب شهری، از مطرح‌ترین آن‌هاست. حکمروایی جایگزینی برای روش‌های سنتی مدیریت و حکمرانی به‌شمار می‌آید. در این راستا مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، موانع موثر بر تحقق پذیری حکمروایی خوب شهر چکیده کامل

امروزه رویکردهای گوناگونی در عرصۀ مدیریت شهری مطرح شده است که حکمروایی خوب شهری، از مطرح‌ترین آن‌هاست. حکمروایی جایگزینی برای روش‌های سنتی مدیریت و حکمرانی به‌شمار می‌آید. در این راستا مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، موانع موثر بر تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری در کلان شهر تهران را بازشناسی و خوشه بندی کند. داده های نظری با روش اسنادی و داده های تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونه‌گیری هدفمند بود. 50 عامل در 8 بعد شفاف سازی، پاسخگویی، مشارکت مردمی، اثربخشی،اجماع گرایی، قانونمندی، مسئولیت پذیری و عدالت با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. نتایج پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی موانع در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است؛ نظام خوشه بندی موانع حاکی از تمرکز موانع تاثیرگذار و دوگانه (موانع ریسک و هدف) است. عوامل پنهان کاری و عدم شفافیت در تصمیم گیری نهان و آشکار مدیران شهری، پایین بودن میزان صداقت مسئولان، عدم آگاهی شهروندان در خصوص برنامه ها و تصمیمات شهرداری، فقدان شفافیت در سیاست های درآمد و هزینه های شهرداری، عدم انسجام و ضعف نظم حقوقی در قوانین ومقررات مربوط به کنترل و هدایت توسعه شهری، بی اعتمادی و ابهام در پاسخگویی مسئولان شهری، ضعف عملکرد شهرداری در فرایند برنامه ریزی، تصمیم گیری و اقدام، چندپارچگی در مدیریت و تصمیم گیری در درون شهرداری، عدم اجرای ضوابط و مقررات نظارتی کنترل از سوی مراجع ذیربط، مقاومت در اعتراف به خطا و اشتباه مدیریتی در میان مسئولان شهری، عدم مشارکت مستمر شهرداری در رفع مشکلات شهری، برخورد نابرابر با فعالیت های غیرقانونی در شهرداری، ضعف در عمل کردن به وعده های داده شده توسط مسئولان شهرداری، فقدان یا ضعف نظارت همگانی و نگرش بخشی و فقدان نگرش سیستمی به اداره شهر بیشترین تاثیرگذاری مستقیم را در عدم تحقق پذیری حکمروایی خوب در کلان شهر تهران را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

147 - شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعه موردی: شهر تهران)
زینب علاماتی علیرضا کلدی مهرداد نوابخش

10.30495/uf.2023.1959834.1042

چالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزا چکیده کامل

چالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. هدف اصلی پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری است. با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه شهری، شش شاخص انتخاب و طبقه بندی شد. جامعه آماری پژوهش، شهر تهران و نمونه آماری آن 30 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می‌باشند. با مطالعه منابع کتابخانه‌ای، تمام عوامل مؤثر بر توسعه شهرتهران مورد بررسی و پس از تهیه لیستی از این عوامل، در جلسات مصاحبه با صاحب نظران، یافته‌های پژوهش تکمیل و مبتنی بر آنها پرسشنامه تدوین شده و فرآیند نظرسنجی آغاز و به کمک نرم افزار (MicMac) و با روش تحلیل اثرات متقابل، داده ها تحلیل و سناریوهای پژوهش ارائه شد. با توجه به نتایج 4 عامل مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی، فقر و حکمروایی خوبی شهری به عنوان عوامل نخست تأثیرگذار سیستم شناخته شدند. با توجه به امتیاز تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل 51 گانه، در نهایت 12 عامل نخست تأثیرگذار بر آینده توسعه کلانشهر جهت تعیین عدم قطعیت های نهایی انتخاب و با توجه به اهمیت و قابلیت پیش بینی امتیازدهی شدند و پیشران هایی که بیشترین عدم قطعیت را در آینده توسعه تهران داشتند در راستای ارائه سناریوهای آینده توسعه تهران مشخص گردیدند که سه متغیر مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی و فقر به عنوان متغیرهای با بیشترین تأثیرگذاری و عدم قطعیت انتخاب شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

148 - درک عدم قطعیت‌های آینده‌ی وضعیت طرح‌های توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفی

10.30495/uf.2023.1976829.1082

طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ چکیده کامل

طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، به‌عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق‌پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار می‌رود و به برنامه‌ریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرح‌های جامعی که تهیه‌شده‌اند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحقق‌پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرم‌افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی و حیاتی‌ترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از نرم‌افزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشته‌اند، عبارت‌اند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکار‌های غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

149 - ارزیابی میزان تحقق الگوی کاربری زمین در طرح‌های توسعه شهری و برنامه‌ریزی ارتقاء آن (مطالعه موردی شهر میرجاوه)
مهران قاسمی غلامرضا میری

رشد جمعیت شهرها و توزیع نامناسب خدمات و عدم مکان گزینی صحیح آن‌ها، از نتایج منفی افزایش جمعیت به شمار می‌رود. هدف اصلی از برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تأمین رفاه اجتماعی و اقتصادی شهروندان است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذی چکیده کامل

رشد جمعیت شهرها و توزیع نامناسب خدمات و عدم مکان گزینی صحیح آن‌ها، از نتایج منفی افزایش جمعیت به شمار می‌رود. هدف اصلی از برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تأمین رفاه اجتماعی و اقتصادی شهروندان است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذیری الگوی کاربری زمین در طرح جامع شهر میرجاوه صورت پذیرفت. سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذیری الگوی کاربری زمین در طرح جامع شهر میرجاوه و روند تغییرات در ترکیب و میزان کاربری‌های مسکونی، حمل‌ونقل، آموزشی، درمانی و فرهنگی در شهر میرجاوه، در بازه زمانی (1388-1401) در مبحث اختصاص سرانه برای هر نفر و جامعه آماری در این تحقیق از مرکز آمار ایران تهیه شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده در این پژوهش از نرم‌افزارهای همچون اکسل و (2019) AutoCAD استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در طرح جامع شهر میرجاوه ترتیب سرانه اختصاص زمین به ازای هر نفر در مترمربع برای کاربری‌های مسکونی 51/50 مترمربع، حمل‌ونقل 29/25 مترمربع، آموزشی 54/2 مترمربع، درمانی 02/2 مترمربع و فرهنگی 23/1 مترمربع در سال 1388 بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش سرانه اختصاص زمین به ترتیب برای کاربری مسکونی با 57/91 مترمربع، حمل‌ونقل 71/50 مترمربع و آموزشی 76/2 مترمربع بوده است که در بخش کاربری درمانی با کاهش 02/2 مترمربع و فرهنگی 18/0 مترمربع سرانه روبه‌رو می‌باشد. این نتایج نشان‌دهنده عدم تحقق میزان کاربری پیشنهادی در سال 1388 را نشان می‌دهد. با استفاده از اطلاعات ارائه‌شده در این تحقیق می‌توان طرح‌های آتی را از نظر توجه به هر یک از شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها توسعه اراضی شهری محاسبه نمود و بدین ترتیب می‌توان نقاط قوت و ضعف طرح‌ها را در اجرایی نمودن اهداف سنجید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

150 - تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی شهری (مطالعه موردی: شهر استهبان، استان فارس)
سعیدرضا اکبریان رنیزی منصور رضاعلی ذبیح ا... چهار راهی

سرمایه اجتماعی به عنوان بخشی انکارناپذیر از فرآیند برنامه ریزی شهری است که با توجه به نقش و منافعی که بدنبال دارد، به عنوان یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار در رسیدن به توسعه شهری پایدار همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش سرمایه اجتماعی و مولفه های موث چکیده کامل

سرمایه اجتماعی به عنوان بخشی انکارناپذیر از فرآیند برنامه ریزی شهری است که با توجه به نقش و منافعی که بدنبال دارد، به عنوان یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار در رسیدن به توسعه شهری پایدار همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش سرمایه اجتماعی و مولفه های موثر بر شکل گیری آن در شهر استهبان(استان فارس) می باشد. از اینرو پژوهش کاربردی و روش انجام آن مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از روش های اسنادی و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری، خانوار های ساکن در شهر استهبان است که بر اساس روش کوکران 320 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. برای سنجش سرمایه اجتماعی 33 نماگر در قالب 6 مولفه اصلی استفاده شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری T ، ضریب هبستگی و روش تحلیل رگرسیون انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد سرمایه اجتماعی در شهر مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط قرار دارد و در بین مولفه های مورد مطالعه یعنی انسجام و همبستگی، مشارکت، اعتماد و آگاهی، رابطه مستقیم معنادار آماری وجود دارد. همچنین نتایج بیانگر آنست که رضایت مندی از کیفیت محیط شهر با میزان 392/0 بیشترین تاثیر را بر شکل گیری سرمایه اجتماعی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

151 - چالش های ساختاری طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد راهبردی (اولویت ها و تأثیرات آن در کلان شهر اهواز)
هادی علیزاده سعید امان پور مسعود صفایی پور سعید ملکی

در این پژوهش، با هدف شناسی کاربردی-توسعه ای و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا به تحلیل چالش‌ها و نارسایی‌های موجود در ساختار طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد برنامه ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز پرداخته شود. بنابراین دو سؤال اصلی پژوهش به صورت ارزیابی چگو چکیده کامل

در این پژوهش، با هدف شناسی کاربردی-توسعه ای و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا به تحلیل چالش‌ها و نارسایی‌های موجود در ساختار طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد برنامه ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز پرداخته شود. بنابراین دو سؤال اصلی پژوهش به صورت ارزیابی چگونگی اولویت چالش‌های مراحل ساختاری طرح ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز و چگونگی تأثیر این مراحل بر تحقق پذیری رویکرد راهبردی در طرح ریزی توسعه شهری در کلان‌شهر اهواز می‌باشد. جامعه نمونه پژوهش 60 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش می‌باشد. برای جمع آوری داده‌ها به روش دلفی هدف‌مند و پیمایشی به صورت ابزار پرسش‌نامه اقدام شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که اولاً بر اساس نتایج مدل فازی مرحله ساختاری تهیه طرح ها با توجه به چالش‌های شناسایی شده دارای بیشترین اولویت برای بهبود شرایط در بین مراحل ساختاری هشت‌گانه رویکرد راهبردی در کلان‌شهر اهواز می باشد و ثانیاً با توجه به نتایج مدل معادلات ساختاری AMOS مرحله سیاست گذاری دارای تأثیر معناداری در راستای تحقق رویکرد برنامه ریزی راهبردی در فرایند طرح ریزی توسعه شهری در کلان شهر اهواز می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

152 - توسعه پایدار شهری با تاکید بر آمایش سرزمین (مطالعه مورد: شهرهای منطقه سیستان)
حبیب اله حاجی حسینی غلامرضا میری محمود رضا انوری

مقدمه: امروزه توجه به ظرفیتها و توانمندیهای بک مکان مانند ناحیه، استان و یا کشور در جهت توسعهی منطقی آن مکان بیانگر مفهوم واقعی آمایش است. لذا به منظور جلوگیری از مسائلی از جمله بحران محیط زیست، فرسایش، تخریب خاک، رشد ناموزون شهری و... تدوین طرح‌های آمایش سرزمین به منظو چکیده کامل

مقدمه: امروزه توجه به ظرفیتها و توانمندیهای بک مکان مانند ناحیه، استان و یا کشور در جهت توسعهی منطقی آن مکان بیانگر مفهوم واقعی آمایش است. لذا به منظور جلوگیری از مسائلی از جمله بحران محیط زیست، فرسایش، تخریب خاک، رشد ناموزون شهری و... تدوین طرح‌های آمایش سرزمین به منظور نیل به اهداف استراتژی های جامع توسعه ملی و شهری ضروری به نظر میرسد. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، چگونگی دستیابی به توسعه پایدار شهری با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای منطقه سیستان میباشد. روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و میدانی میباشد. جامعه آماری پژوهش ۴۰۳ نفر از کارشناسان در حوزه آمایش سرزمین در منطقه سیستان میباشد. که با استفاده از فرمول کوکران 197 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdaniبهره گرفته شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، منطقه سیستان دارای 5 شهرستان (زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون)، به مرکزیت شهرهای (زابل، زهک، دوست محمد، محمدآباد و ادیمی) می‌باشد. یافته‌ها و بحث: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن گویای تناسب بین گویه‌های توسعه پایدار و اصول آمایش سرزمین می‌باشد. همچنین نتایج آزمون تی تک نمونهای به منظور میزان اهمیت هر یک از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی، مدیریتی و اجرایی، نهادی، با مقدار میانگینهای به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد (3) در تمامی گویهها، نشان از اهمیت زیاد هر یک از گویههای توسعه پایدار با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای منطقه سیستان میباشد. نتایج رتبهبندی ابعاد توسعه پایدار با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای سیستان با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد، در ابعاد اقتصادی، مدیریتی و اجرایی، برای همه شهرها (زابل، زهک، محمدآباد، ادیمی، دوست محمد)، متوسط رو به نامطلوب می‌باشد، در بعد اجتماعی و نهادی همه شهر‌های منطقه سیستان به جزء شهر زابل با مقدار وزن‌های به دست آمده (0.60)، (0.61)، سطح متوسط رو به نامطلوبی را دارند. در بعد محیطی و اکولوژیک، برای همه شهر-های منطقه سیستان به جزء شهر دوست محمد با وزن (0.53)، سطح متوسط رو به مطلوب را نشان می‌دهد. نتایج: نتایج نهایی نشان داد، شاخص‌ها و ابعاد توسعه پایدار شهر‌های سیستان از اصول آمایش سرزمین تاثیر نپذیرفته است، لذا می‌طلبد سازمان‌های مرتبط در حوزه مدیریت و برنامه‌ریزی، در طرح‌های توسعه منطقه، اصول آمایش سرزمین را لحاظ کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

153 - ارزیابی جاذبه ها و ظرفیت های گردشگری شهری در نظام مطالعاتی طرح های توسعه شهری کرمانشاه از منظر برد گردشگری
محمدصالح احمدی محمدتقی رهنمایی اسماعیل علی اکبری

عدم توجه نظام برنامه‌ریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرح‌های مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبه‌ها و ظرفیت‌های توجیه‌کننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرح‌های توسعه‌ی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی می‌باشد. روش تحقیق کیفی چکیده کامل

عدم توجه نظام برنامه‌ریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرح‌های مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبه‌ها و ظرفیت‌های توجیه‌کننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرح‌های توسعه‌ی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی می‌باشد. روش تحقیق کیفی و شیوه نظریه مبنایی و نمونه‌گیری هدفمند(گلوله برفی) است. از طریق مصاحبه به شناسایی جاذبه‌ها و تعیین برد آنها و در نهایت با تشکیل ماتریس پورتفولیوی جاذبه‌های گردشگری مستخرج از طرح‌های توسعه شهری استان کرمانشاه صورت گرفت.نتایج حاکی از آن است که، در طبقه‌بندی مفهومی جاذبه‌ها در طرح‌های توسعه شهری استان، مفهوم تاریخی و فرهنگی با 10 مورد بیشترین و مفهوم طبیعی و اکوتوریسم با 7 مورد در رده سوم فراوانی قرار گرفت. مفهوم معماری، کالبدی، مذهبی اقتصادی با 3 مورد در یک طبقه و مفهوم تأسیساتی با 2 مورد و مفهوم درمانی با یک مورد در پایین‌ترین درجه فراوانی قرا گرفتند. جاذبه‌های گردشگری بر اساس برد محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی، نتایج نشان داد که نیمی از این جاذبه‌ها قابلیت توسعه بیشتر و پذیرش گردشگر در سطوح بالاتر را دارند. که بر اساس ماتریس پورتفولیوی جاذبه‌های گردشگری سه راهکار، توسعه تجربیات و تقویت اقدامات بازاریابی در کنار استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و رشد؛ برای جاذبه‌ای خانه شماره 4و سرمایه‌گذاری در محصول و بازار؛ برای خانه شماره 3 رهاسازی و عقب‌نشینی در طرح‌های توسعه شهری برای جاذبه‌هایی که در خانه شماره 1 ، پیشنهاد داده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

154 - شناسایی عوامل مؤثر برتوسعه فضایی شهر درچارچوب الگوی رشد هوشمند با رویکرد آینده پژوهی ( مطالعه موردی : شهر رشت )
صادق کاظم خواه حسن کیاده جلال عظیمی آملی مصطفی قدمی غلامرضا جانبازقبادی

رشد هوشمند یک استراتژی جامع است که جنبه های مختلف توسعه شهری را پوشش می دهد، وبرنامه ریزی سناریو با بهره گیری از مقوله های کمی و کیفی میکوشد آینده های بدیل را در کانون توجه قرار دهد .اولین و مهم‌ترین گام،در این بین تعیین پیشران‌های کلیدی است تا بتوان بر پایه آن مسیر ت چکیده کامل

رشد هوشمند یک استراتژی جامع است که جنبه های مختلف توسعه شهری را پوشش می دهد، وبرنامه ریزی سناریو با بهره گیری از مقوله های کمی و کیفی میکوشد آینده های بدیل را در کانون توجه قرار دهد .اولین و مهم‌ترین گام،در این بین تعیین پیشران‌های کلیدی است تا بتوان بر پایه آن مسیر تغییرات را در جهت رسیدن به اهداف به درستی پیمود. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیر گذار وکلیدی برای توسعه فضایی شهر رشت در چارچوب الگوی رشد هوشمند شهری است. روش تحقیق از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است . داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی (پرسشنامه) با استفاده از روش دلفی جمع‌آوری‌شده است. برای تحلیل داده از روش تحلیل اثرات متقابل متغیرها، واز نرم‌افزارMICMAC استفاده‌شده است. نتایج تحقیق حاکی است 55 عامل تأثیر گذار در روند توسعه آینده شهر رشت مبتنی بر رشد هوشمندانه می باشند که در سه بعد کاربری،حمل ونقل و تراکم تقسیم بندی شده اند . عوامل در بیش از 62 درصد بر یکدیگر تأثیرگذار بوده‌اند. آنچه از وضعیت صفحه پراکندگی متغیرهای موثر در آینده توسعه فضایی شهر رشت مبتنی بر رشد هوشمندانه نشان می دهد وضعیت ناپایداری در سیستم است. نتایج تحلیل های ماتریس وارزیابی پلان تاثیر گذاری وتاثیر پذیری عوامل با روش های مستقیم وغیر مستقیم 14 عامل را با بیشترین نقش در وضعیت توسعه فضایی آینده شهر رشت در چارچوب الگوی رشد هوشمند تعیین نمود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

155 - تحلیل اثرات طرح های توسعه شهری در تحولات ساختاری-کارکردی فضای شهری( مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زنجان)
جلیل خطیبی رحیم سرور بختیار عزت پناه

مقدمه: ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان، هدف مشترک اغلب طرح‌های توسعه شهری است. با اینحال، اجرای نامناسب طرح‌های توسعه موجب نابسامانی و آشفتگی در بافت کالبدی به لحاظ ساختاری و کارکردی و به‌ویژه بی‌استفاده ماندن بخش وسیعی از اراضی دا چکیده کامل

مقدمه: ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان، هدف مشترک اغلب طرح‌های توسعه شهری است. با اینحال، اجرای نامناسب طرح‌های توسعه موجب نابسامانی و آشفتگی در بافت کالبدی به لحاظ ساختاری و کارکردی و به‌ویژه بی‌استفاده ماندن بخش وسیعی از اراضی داخل محدوده، و عارض منفی گسترش افقی شهرها شده است.هدف: هدف از این پژوهش تحلیل اثرات طرح های توسعه شهری در تحولات ساختاری-کارکردی فضای شهری در منطقه 3 شهر زنجان می باشد.روش‌شناسی تحقیق: این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی برای دستیابی به اهداف تحقیق، به گردآوری داده ها با روش مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای پرداخت. جامعه آماری شامل ساکنین منطقه 3 شهر زنجان است که با روش نمونه گیری کوکران، 384 نفر انتخاب شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون پروبیت، آزمون تک نمونه ای t، آزمون رگرسیون خطی چندگانه و مدل تودیم با کمک نرم افزارهای SPSS، Excel و GIS استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، منطقه 3 شهر زنجان می باشد.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که، طبق آزمون رگرسیون، میزان ارتباط و همبستگی تحولات ساختاری-کارکردی با طرح‌های توسعه شهری 908/0 است. و اجرای طرح‌های توسعه شهری طبق آماره R2 حدود 82 درصد از تحولات ساختاری-کارکردی شهر زنجان را تبیین می کند. در نهایت، تلفیق شاخص‌های کمّی و کیفی با مدل تودیم نشان داد که اجرای طرح‌های توسعه شهری در ناحیه "شهرک قدس، کوچه مشکی، خیابان صفا" با بالاترین ضریب (1) مطلوب و رضایت بخش بوده و در "میدان پایین" با ضریب (001/0) ضعیف و نامطلوب بوده است.نتایج: یافته‌های تحقیق نشان داد که برخی کاربری‌ها کمتر از حد انتظار و برخی نیز بیشتر از ظرفیت شهر توزیع شده و حد مطلوب رعایت نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

156 - شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر ساری)
صادق صیدبیگی پری مو سی پور میاندهی شهرام ملانیا جلودار مریم مالمیر

اگرچه رشد شهری پدیده ای مرسوم است، اما الگوها و عوامل محرک آن نسبتاً نامعلوم است و مجموعه عوامل جامعی که بتوانند فرآیند رشد شهری را شرح دهند، به دلیل منحصر به فرد بودن خصوصیات شهرها وجود ندارد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری در ساری با رویکرد آینده‌پژو چکیده کامل

اگرچه رشد شهری پدیده ای مرسوم است، اما الگوها و عوامل محرک آن نسبتاً نامعلوم است و مجموعه عوامل جامعی که بتوانند فرآیند رشد شهری را شرح دهند، به دلیل منحصر به فرد بودن خصوصیات شهرها وجود ندارد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری در ساری با رویکرد آینده‌پژوهی بوده است که روش تحقیق به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و به لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از اسناد و مطالعات کتابخانه‌ای و برداشت‌های میدانی استفاده شده است در مرحله دوم با استفاده از تکنیک تأثیرات متقابل (روش تحلیل ساختاری) امتیازدهی و در محیط نرم‌افزار MICMAC مورد تحلیل قرار گرفت و در نهایت عوامل پیشران و کلیدی توسعه شهری با توجه امتیاز تأثیرگذاری و تأثیرپذیری مستقیم انتخاب شد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سیستم توسعه شهری ساری، سیستمی پایدار بوده است و عوامل "سازمان‌های مشارکت‌کننده در مدیریت و توسعه شهری" و "سیاست‌های به کار رفته برای یارانه‌ها و کنترل قیمت‌ها که هرچند تصمیم‌گیری در این خصوص بر عهده دولت است، ولی به شدت توسعه شهری را دستخوش تحول می‌کند" اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار توسعه شهر ساری می‌باشند. همچنین عامل "ساماندهی محورهای ویژه گردشگری با استفاده از کیفیت‌های محیطی و کریدورهای دید و منظر" اصلی‌ترین عامل در موقعیت ریسک شهر ساری بوده و اصلی‌ترین مؤلفه اهرمی ثانویه، "میزان رشد ترافیک" است که می-تواند به عنوان محرک توسعه مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

157 - مدلسازی ساختاری - تفسیری اثرگذاری ابعاد عملکرد مدیریت شهری بر پایداری شهری: (مطالعه موردی: شهر ارومیه)
رضا داداش پور حسن احمدزاده رضا ولیزاده

مقدمه: مدیریت شهری به معنای برنامه ریزی کنترل شده برای دستیابی به کارایی و برابری در توسعه شهری است. مدیریت شهری تنها مدیریت تاسیسات و سازمان های شهری نیست، بلکه مدیریت فرآیند شهرنشینی، توسعه شهری و امور شهری است به گونه ای که امکانات شهری با هم کار کنند.هدف: هدف از پژو چکیده کامل

مقدمه: مدیریت شهری به معنای برنامه ریزی کنترل شده برای دستیابی به کارایی و برابری در توسعه شهری است. مدیریت شهری تنها مدیریت تاسیسات و سازمان های شهری نیست، بلکه مدیریت فرآیند شهرنشینی، توسعه شهری و امور شهری است به گونه ای که امکانات شهری با هم کار کنند.هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی ابعاد و شاخص‌های تعیین‌کننده و تأثیرگذار بر عملکرد مدیریت شهری در زمینه توسعه پایدار در شهر ارومیه است.روش‌شناسی تحقیق: جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و مدیران شهری در شهر ارومیه بود. در این پژوهش برای تهیه اطلاعات، ابتدا از طریق روش دلفی ابعاد عملکردی مدیریت شهری مؤثر بر روند توسعه پایدار شهری ارومیه، با استفاده از نظرات خبرگان شامل اساتید دانشگاه، کارشناسان و مدیران و برنامه‌ریزان حوزه مدیریت شهری، شناسایی شد. سپس اطلاعات بدست آمده با استفاده از مدل‌سازی ساختاری-تفسیری (ISM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و درنهایت با استفاده از تحلیل MICMAC، نوع متغیرها با توجه به میزان اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص شده است. در این تکنیک، آثار متقابل مؤلفه‌های موردنظر تحقیق با استفاده از روش‌های مختلف و از طریق ساخت یک ماتریس مورد تحلیل قرار می‌گیرد. لازم به توضیح است که تکنیک حاضر در زمره‌ی روش‌های نیمه کمی و اکتشافی قرار دارد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر ارومیه می‌باشد.یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد، هویت و تعلق خاطر مکانی، تنوع و امنیت و ایمنی به ترتیب با میزان قدرت نفوذ 12، 10 و 10 بیشترین تأثیر و معیارهای دسترسی، آلودگی‌های هوا، صوتی و بصری، نظافت و پسماند و فضای سبز کمترین تأثیر را در زمینه عملکرد مدیریت شهری در زمینه توسعه پایدار شهری داشته‌اند.نتایج: در سطح ابعاد، نتایج نشان داد که ابعاد اجتماعی ـ فرهنگی و سپس بعد کالبدی سطوح پایه‌ای عملکرد مدیریت شهری در زمینه توسعه پایدار شهری ارومیه بوده و هر گونه برنامه و اقدام برای سرآغاز و توسعه پایدار شهر ارومیه، باید به نقش کلیدی و پایه‌ای این عوامل توجه نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

158 - ارزیابی و پیش بینی تغییرات فضایی و روند رشد شهری با استفاده ازسنجش از دور (مطالعه موردی: شهر قروه)
ابراهیم سامی پوران کرباسی پیمان کریمی سلطانی مهتاب سنگین آبادی

امروزه رشد جوامع شهری و افزایش جمعیت در طول چند دهه اخیر باعث گسترش بی‌قاعده شهر‌ها به حالت مجزا با بافت اصلی و توسعه آن به‌سوی اراضی زراعی و محیط پیرامون خود شده است. این توسعه بدون برنامه موجب تغییرات کاربری اراضی پیرامونی شهر می‌گردد. در چند دهه گذشته، شهر قروه با رش چکیده کامل

امروزه رشد جوامع شهری و افزایش جمعیت در طول چند دهه اخیر باعث گسترش بی‌قاعده شهر‌ها به حالت مجزا با بافت اصلی و توسعه آن به‌سوی اراضی زراعی و محیط پیرامون خود شده است. این توسعه بدون برنامه موجب تغییرات کاربری اراضی پیرامونی شهر می‌گردد. در چند دهه گذشته، شهر قروه با رشد و توسعه شهری و شهرک‌های پیرامونی متعددی مواجه بوده که این مسئله، موجب تغییرات کاربری اراضی شهر قروه و نواحی پیرامون آن شده است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی شهر قروه و ارائه برنامه‌‌ای برای توسعه آتی شهر می‌باشد؛ لذا برای ارزیابی و پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی، از تصاویر ماهواره‌ای لندست با سنجنده TM، ETM و OLI در سه مقطع زمانی 1986، 2000 و 2018 استفاده گردید. ابتدا تصاویر با استفاده از روش Neural Network به پنج طبقه، اراضی شهری، اراضی آبی، اراضی دیم، پهنه آبی و اراضی بایر در نرم‌افزار ENVI طبقه‌بندی و سپس صحت سنجی و آشکار‌سازی تغییرات انجام شد. درنهایت، برای پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی شهر قروه برای سال 2031 از سلول‌های خودکار مارکوف استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند کنونی تغییرات کاربری اراضی منجر به تخریب کاربری اراضی کشاورزی پیرامون شهر قروه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

159 - تاب آوری شهر با تکیه بر حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)
جواد حاجی علی زاده سیدچمران موسوی

مقدمه:در بیشترکشورهای درحال توسعه از جمله ایران، نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهری به صورت متمرکز است و نظارت و توسعه شهرها از طریق سازمان های دولتی و در سطح ملی و محلی انجام می پذیرد. مداخله‌ی قاطع دولت مرکزی در سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجتماعی در این کشورها ضع چکیده کامل

مقدمه:در بیشترکشورهای درحال توسعه از جمله ایران، نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهری به صورت متمرکز است و نظارت و توسعه شهرها از طریق سازمان های دولتی و در سطح ملی و محلی انجام می پذیرد. مداخله‌ی قاطع دولت مرکزی در سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجتماعی در این کشورها ضعف شدید مدیریت‌های محلی و نهادهای جامع مدنی را در شهرها به دنبال داشته است. علاوه بر آن آنچه امروزه به عنوان مفهومی دربرگیرنده و برنامه ریزی شده برای مواجهه پذیری شهر ها و ساختار های شهری در برابر تهدیدات انسانی و طبیعی مطرح می شود مقوله تاب آوری می باشد.هدف:هدف این پژوهش ارزیابی نقش حکمروایی خوب شهری بر تاب آوری شهری در تهران می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها جز پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی است.در این پژوهش از 36 سؤال برای متغیر حکمروایی خوب شهری (مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی) و تاب آوری شهری (اقتصادی، اجتماعی، نهادی - مدیریتی و زیرساختی -کالبدی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاهی ، مدیران و کارشناسان آشنا به موضوع پژوهش در شهر تهران می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند ٤٠ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمروه جغرافیایی این پژوهش شهر تهران می باشد.یافته های پژوهش:یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند در شهر تهران شاخص‌های مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر بالایی (ضریب تأثیر 69/0) دارند. بنابراین بهبود شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در شهر تهران منجر به افزایش تاب آوری شهر و شهروندان می گردد.نتایج پژوهش :نتایج این تحقیق نشان می دهد که در شهر تهران شاخص های مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر زیادی دارند. در این تحقیق متغیر حکمروایی خوب شهری براساس ۸ بعد اصلی و ۲۴ شاخص مورد بررسی قرار گرفته است این ۲۴ شاخص نشان دهنده وضعیت حکمروایی خوب شهری در شهر تهران می باشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

160 - سنجش توسعه‌یافتگی شهرهای استان ایلام با استفاده از مد‌ل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره
احمد پوراحمد حسین حاتمی نژاد علیرضا محمدی الهه پیشگر

استان ایلام بر اساس پیشنیه‌ی پژوهش، از استان‌های محروم کشور از نظر توسعه‌ یافتگی طی یک دهه‌ی اخیر رده‌بندی شده است. بخشی از این مسئله در توسعه‌ نیافتگی شهرهای این استان ریشه دارد. هدف این پژوهش تعیین سطح توسعه‌یافتگی و شناخت تفاوت‌های بین شهرهای استان ایلام از نظر نماگر چکیده کامل

استان ایلام بر اساس پیشنیه‌ی پژوهش، از استان‌های محروم کشور از نظر توسعه‌ یافتگی طی یک دهه‌ی اخیر رده‌بندی شده است. بخشی از این مسئله در توسعه‌ نیافتگی شهرهای این استان ریشه دارد. هدف این پژوهش تعیین سطح توسعه‌یافتگی و شناخت تفاوت‌های بین شهرهای استان ایلام از نظر نماگرهای عمران و خدمات شهری است. در این پژوهش، از28 نماگر در چارچوب مدل‌های موریس، تاپسیس، ویکور و مدل تلفیقی کوپلند در تجزیه و تحلیل و رتبه‌بندی درجه‌ی توسعه‌ یافتگی شهرها استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که شهر‌های نوبنیاد که از روستا به شهر تبدیل شده‌اند، اغلب در بخش عمران و خدمات شهری، توسعه نیافته‌ هستند. همچنین شهر ایلام در سرانه‌ی فضاهای خدماتی که از طرف شهرداری‌ها ارائه می‌شوند، در ردیف شهرهای محروم قرار می‌گیرد. شهرهای با جمعیت کمتر، به نسبت شهرهای دیگر در نماگرهای خدمات شهری، از نظر توسعه‌یافتگی، از رتبه‌ی بهتر و وضعیت مطلوبتر برخوردارند. نتیجه اینکه اگر چه شهر ایلام از نظر جمعیت و تعداد امکانات در رده‌ی نخست شبکه‌ی شهری استان قرار دارد، لیکن با احتساب معیار جمعیت، در نماگر‌های عمران و خدمات شهری، این برتری وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

161 - نقش اقتصادی گردشگری در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)
محمدحسن الهی‌منش سیدباقر حسینی نژاد ماه خاتونی محسن یاسمی

چکیده بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند و در همین ارتباط گردشگری نیز با برنامه‌ریزی اصولی و شناسایی مزیت‌ها و محدودیت‌ها می‌تواند، نقش مؤثری در توسعه شهرها و روستاها و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخش چکیده کامل

چکیده بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند و در همین ارتباط گردشگری نیز با برنامه‌ریزی اصولی و شناسایی مزیت‌ها و محدودیت‌ها می‌تواند، نقش مؤثری در توسعه شهرها و روستاها و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی داشته باشد. گردشگری، از فعالیت‌های مهم با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی در شهرهاست. سیاست توسعه گردشگری، رویکردی است که شهر با تاکید بر آن می‌تواند ضمن افزایش منافع آن، تاثیرات منفی را به حداقل کاهش دهد. این پژوهش با هدف بررسی و نقش راهبرد اقتصادی مناسب برای توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی و با هدف کاربردی می‌باشد. این تحقیق از دو جنبه دارای نوآوری می‌باشد یکی این که ترکیب متغیرهای استفاده شده در این موضوعِ مقاله تاکنون در این جامعه مورد آزمایش قرار نگرفته است و نوآوری دوم این که جامعه آماری موضوع تحقیق (ساکنین شهر بندرعباس) با تحقیقات قبلی متفاوت است. در این پژوهش از روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه جهت جمع-آوری اطلاعات مورد نظر استفاده شده، در همین ارتباط جامعه آماری این تحقیق ساکنین شهر بندرعباس بود و در تحقیق حاضر برای محاسبه حجم نمونه از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و قابل دسترس استفاده شد و حجم نمونه مورد مطالعه، 100 نفر برآورد گردیده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نوع آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و از آزمون خی دو استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است گسترش شبکه حمل و نقل برای گردشگران باعث افزایش اشتغال می شود، افزایش امکانات تفریحی منطقه باعث افزایش اشتغال می‌شود و همچنین افزایش امنیت گردشگران باعث گسترش اشتغال می‌شود.واژه‌های کلیدی: اقتصاد گردشگری، توسعه پایدار شهری، بندرعباس. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

162 - بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش محله‌ای جمعیت‌ها در دو بافت منتخب شمالی و جنوبی شهر تهران
سیدرضا معینی تکتم هادی زاده

با توجه به نقش و اهمیت محلات در مطالعات توسعه پایدار شهری، مساله گرایش‌های جمعیتی به زندگی در محله‌های شهری تحت تاثیر عوامل اجتماعی، در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که محله‌های شهری مهم ترین عناصر اجتماعی یک شهر محسوب می‌شوند نقش مهمی در روند رو به رشد چکیده کامل

با توجه به نقش و اهمیت محلات در مطالعات توسعه پایدار شهری، مساله گرایش‌های جمعیتی به زندگی در محله‌های شهری تحت تاثیر عوامل اجتماعی، در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که محله‌های شهری مهم ترین عناصر اجتماعی یک شهر محسوب می‌شوند نقش مهمی در روند رو به رشد شهرها دارند. محله بیش از آنکه یک عنصر فیزیکی در شهر باشد یک بافت اجتماعی است که از نظر فضایی توسط ساکنان آن درک و مشخص می‌شود و محل ایجاد ارتباط متقابل و هویت یابی مشترک میان شهروندان است. قدرت هر محله تابع تجانس اجتماعی ساکنان آن است به گونه‌ای که همسانی و شباهت در نوع زندگی، موجب نزدیک شدن و شناسایی متقابل افراد و احساس تعلق به گروه معین می‌شود. این سوال اساسی که چه عوامل اجتماعی بر گرایش محله‌ای جمعیت‌ها نقش دارند مساله اصلی در پژوهش حاضر می‌باشد. احساس گرایش محله‌ای براساس شاخص حس تعلق و همبستگی در نظر گرفته شده و به عنوان متغیر وابسته مورد سنجش و در رابطه با سایر متغیرها (متغیرهای مستقل) قرار گرفته است. عوامل اجتماعی که بر این گرایش و حس تعلق موثر فرض شده‌اند، متغیرهای سبک زندگی، پایگاه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی می‌باشد. این فرض در نظر گرفته شده است که هریک از متغیرهای فوق در رابطه با حس تعلق و گرایش محله‌ای هستند و بر انتخاب ساکنان به عنوان محل سکونت دخیل بوده‌اند. برای انجام پژوهش حاضر و آزمون فرضیات از روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای و در مرحله بعد از روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه استفاده شده است. نتایج و یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین ارتباط معنادار و وجود همبستگی بین سبک زندگی و پایگاه اجتماعی افراد با حس تعلق و گرایش به محل زندگی بوده است. با توجه به اینکه پژوهش حاضر به صورت مطالعه تطبیقی میان دو منطقه 1 (شمالی) و منطقه 16 (جنوبی) شهر تهران صورت گرفته است، مقایسه میانگین نتایج دو منطقه وجود تفاوت معنادار میان عوامل اجتماعی مورد بررسی به عنوان شاخص‌های تاثیر گذار بر گرایش محله‌ای را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

163 - ارزیابی معیارهای توسعه شهری دانش بنیان جهت دستیابی به الگوی بومی توسعه شهری دانش در پردیس با رویکرد توسعه منطقه ای با استفاده از تکنیک ترکیبی z-score و BWM
علی ادیب فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادی

دانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقا چکیده کامل

دانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقابل انکار عصر دانش و فناوری به شمار می‌رود.هدف کلان این پژوهش تدوین مبانی نظری مستدل ومستحکم در رابطه باتأثیر شهرهای دانش بنیان بر توسعه منطقه‌ای شناسایی مؤلفه ها و معیارهای شهر دانش بنیان در راستای دستیابی به یک چارچوب بومی پیشنهادی جهت توسعه شهری دانش بنیان در شهر پردیس می‌باشد.فلسفه پژوهش،پراگماتیسم با جهت‌گیری اثباتی و روش پژوهش تحلیلی و رویکرد پژوهش براساس ماهیت داده‌ها به صورت ترکیبی (استقرایی و قیاسی) می‌باشد. این پژوهش،به تبیین و ارزیابی مؤلفه‌ها و معیارهای شهر دانش‌بنیان در شهر پردیس می‌پردازد. مؤلفه ها و معیارهای مورد نظر با استفاده از مطالعات اسنادی و مبانی نظری و تجربی تعیین و پرسشنامه با 65 گویه،با استفاده از روش دلفی بین گروه تصمیم‌گیری متشکل از 40 نفر از اعضاتوزیع گردید و به منظور استخراج شاخصهای برتر از روشz-score استفاده شد و براساس طیف لیکرت و روش بهترین برترین، وزن مؤلفه‌ها و معیارها محاسبه گردید.در واقع شش مؤلفه اجتماعی،اقتصادی،مدیریتی،ادراکی،سازمان فضایی و زیرساخت‌شهری به عنوان مؤلفه‌های پیشنهادی برای توسعه شهری دانش بنیان تعیین و شاخصهای مرتبط با آنها بیان گردید.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه اقتصادی با امتیاز42/0در رتبه اول،اجتماعی و فرهنگی با امتیاز 35/0در رتبه دوم وزیر ساخت شهری در رتبه سوم با امتیاز 21/0 در شهر پردیس قرارگرفته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

164 - مطالعه نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در توسعه شهری و روستایی (مطالعه موردی شورای اسلامی شهرستان شهریار)
خداداد کریمی محمدرضا مردانی زین العابدین امینی سابق

پژوهش حاضر در قالب یک طرح توسعه‌ای‌‌_کاربردی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کل اعضای شوراهای اسلامی، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها؛ که 317 نفرند. حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 175 نفر محاسبه شد؛ و ابزار سنجش، یک پرسشنامه دوبخشی شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی و سؤالاتی جهت انداز چکیده کامل

پژوهش حاضر در قالب یک طرح توسعه‌ای‌‌_کاربردی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کل اعضای شوراهای اسلامی، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها؛ که 317 نفرند. حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 175 نفر محاسبه شد؛ و ابزار سنجش، یک پرسشنامه دوبخشی شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی و سؤالاتی جهت اندازه‌گیری نگرش پاسخگویان در مورد نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در ابعاد مختلف توسعه شهری و روستایی شامل توسعه‌ی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشت و سلامت. نتایج نشان داد نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در توسعه شهری و روستایی در شورای اسلامی شهرستان شهریار به‌طورکلی به‌اندازه 46 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی سیاسی شهری و روستایی به میزان 44 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی فرهنگی شهری و روستایی به میزان 44 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی اقتصادی شهری و روستایی به میزان 51 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی اجتماعی شهری و روستایی به میزان 47 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی بهداشت و سلامت شهری و روستایی به میزان 53 درصد بوده است. بررسی تفاوت نقش شوراهای اسلامی در توسعه‌ی شهری و روستایی در شهرستان شهریار با استفاده از آزمون من-ویتنی نشان داد توسعه‌ی روستایی بیش از شهری صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

165 - تحلیل جامعه شناختی مدیریت روند تحولات توسعه شهری در فاصله 20 ساله گذشته (مطالعه موردی شهر تهران)
نیره مبارکی فرد بهرام قدیمی مهرداد نوابخش

در شهر تهران چهار دسته از عوامل، در توسعه شهری نقش داشته‌اند که تعامل و برهم‌کنش این مجموعه از عوامل، در طی یکصد سال اخیر نوعی توسعه نامتوازن شهری و عدم توزیع نامتناسب امکانات را به همراه داشته است. عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل تاریخی-سیاسی به‌عنوا چکیده کامل

در شهر تهران چهار دسته از عوامل، در توسعه شهری نقش داشته‌اند که تعامل و برهم‌کنش این مجموعه از عوامل، در طی یکصد سال اخیر نوعی توسعه نامتوازن شهری و عدم توزیع نامتناسب امکانات را به همراه داشته است. عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل تاریخی-سیاسی به‌عنوان مهم‌ترین عوامل توسعه شهری قابل ذکر است. هدف کلی پژوهش حاضر، تحلیل جامعه شناختی مدیریت روند تحولات توسعه عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهننگی شهر تهران، در فاصله 20 ساله گذشته بود. روش تحقیق انجام شده در این پژوهش، اسنادی و تاریخی است. با استفاده از آمارهای سرشماری‌ها، چهار شاخص از جمله؛ عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در توسعه کلان‌شهر تهران تعیین شده است و با استفاده ‌‌از تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی، فرضیه‌های تحقیق، بررسی و سپس مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس اطلاعات و داده‌های موجود و از بین شاخص‌های مطرح شده در سطح شهری تعداد 4 عامل اجتماعی شاخص‌های آموزش، روابط خانوادگی، روابط اجتماعی، مطبوعات و جمعیت در نظر گرفته شده است. در عوامل تاریخی سیاسی شاخص‌های دوره‌های سیاسی و روابط بین‌الملل تعیین‌کننده هستند. در عوامل اقتصادی شاخص‌های تولید، مشاغل، نیروی انسانی و روابط اقتصادی در نظر گرفته شده است. در عوامل فرهنگی نیز شاخص‌های ارتباط‌ رسانه‌ای و فعالیت‌های هنری تعیین‌کننده متغیر توسعه هستند. یافته‌ها نشان داد که در توسعه اجتماعی، رویکرد انسانی و فرهنگ محور، نسبت به توسعه، علاوه بر تقویت و ارتقای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار، می‌تواند به نتایج جامع و اثربخشی منتهی شود. توسعه کالبدی تهران با رویکرد اقتصادی و نظریه نوسازی برای توسعه، قابل تبیین است. توسعه سیاسی تهران با توسعه شهری هم‌ارز نیست؛ اما توسعه تاریخی و اقتصادی تهران تحت تأثیر توسعه شهری بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

166 - طراحی مدل مدیریت شهرهای هوشمند آینده بر مبنای مؤلفه‌های نظام آموزش شهروندی
حامد اخوان محمود صفری معصومه اولادیان

نحوه گردآوری داده‌ها به روش آمیخته (کیفی و کمی) صورت گرفته است و ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه با خبرگان با انجام مصاحبه‌های تخصصی به روش دلفی، و پرسشنامه می‌باشد. سپس از طریق اجرای پرسشنامه، تحلیل داده‌ها در بخش کیفی به روش کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) و در بخش کمی تج چکیده کامل

نحوه گردآوری داده‌ها به روش آمیخته (کیفی و کمی) صورت گرفته است و ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه با خبرگان با انجام مصاحبه‌های تخصصی به روش دلفی، و پرسشنامه می‌باشد. سپس از طریق اجرای پرسشنامه، تحلیل داده‌ها در بخش کیفی به روش کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) و در بخش کمی تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، به دو روش توصیفی و استنباطی از طریق نرم‌افزار SPSS و Smart PLS انجام شد. در تحلیل استنباطی به روش تحلیل عاملی، به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته شد.نتایج نشان داد مؤلفه‌های شناسایی شده نظام آموزش شهروندی: نوع‌دوستی، وجدان کاری، جوانمردی، رفتار مدنی، ادب و ملاحظه، قانون‌گرایی، روحیه مشارکت‌جویی، مسؤلیت‌پذیری، اعتماد به نفس، رفتار اجتماعی - سیاسی، رفتار مبتنی بر آموزه‌های دینی و ملی، محیط زیست و توسعه پایدار و در نهایت حکمرانی هوشمند با شاخص‌های آنها، تحت عنوان ابعاد و مؤلفه‌های مدل نظام آموزش شهروندی که در اداره و مدیریت شهرهای هوشمند آینده تأثیرگذاری بیشتری دارند مورد پذیرش قرار گرفتند. از جمع‌بندی در خصوص مدل مدیریت شهرهای هوشمند آینده با رویکرد مؤلفه‌های نظام آموز شهروندی عوامل، ابعاد و مؤلفه‌های مدل نظام آموزش شهروندی در مدیریت شهرهای هوشمند آینده در شهرداری تهران، 5 عامل، با اولویت بالا مطرح گردید. این عوامل عبارتند از: اولویت اول: مؤلفه ادب و ملاحظه؛ اولویت دوم: مؤلفه روحیه مشارکت‌جویی؛ اولویت سوم: مؤلفه قانون‌گرایی؛ اولویت چهارم: مؤلفه رفتار مدنی و اولویت پنجم: مؤلفه مسؤلیت‌پذیری. شاخص‌های برازش الگو در تحلیل عاملی، برازش الگو را تأیید می‌نمایند. پرونده مقاله

فهرست مقالات Urban Development

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی