بررسی میزان تحققپذیری طرحهای توسعه شهری با تأکید بر توسعه اقتصادی – اجتماعی (نمونه موردی شهرکرد)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
گشتاسب کیانی
1
,
کوروش افضلی
2
,
کرامت الله زیاری
3
1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه: تحققپذیری, توسعه شهری, توسعه اقتصادی, توسعه اجتماعی, شهرکرد,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف بررسی میزان تحققپذیری طرحهای توسعه شهری از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع پیمایشی میباشد. برای بررسی و تجزیه و تحلیل دادهها از تکنیک مدلسازی ساختاری و نرمافزار Amos استفاده شده است، یافتههای پژوهش نشان میدهد که عامل اجتماعی بیشترین بار عاملی را با وزن 98 /0 به خود اختصاص داده است و جایگاه بهتری نسبت به بقیه شاخصها دارد، بالاتر بودن وزن عاملی شاخص نشان دهنده تأیید فرضیه تحقیق است، پس از آن عامل سیاسی قرار دارد که با بار عاملی 98/0 در رتبه دوم قرارگرفته است. عامل بودجهبندی با بار عاملی 94/0 در رتبه سوم قرار دارد و پس از آن عامل فرهنگی با بار عاملی 93/0 در جایگاه چهارم قرار میباشد و شاخص مشارکت با بار عاملی 88/0 و اقتصادی با بار عاملی 49/0 به ترتیب رتبههای پنجم و ششم را به خود اختصاص دادند؛ بنابراین میتوان گفت که در میان عوامل چندگانه تحققپذیری طرحهای توسعه شهری عامل اجتماعی بیش از سایر شاخصها از نظر کارشناسان از اهمیت برخوردار است. همچنین در این پژوهش مشخص گردید شاخص اقتصادی با بار عاملی 49/0 کمترین وزن رگرسیونی را به خود اختصاص داده است.
This applied study, descriptive-analytical in nature, aims to evaluate the realizability of urban development plans with an emphasis on economic and social dimensions in Shahrekord city. Data analysis was conducted using structural equation modeling (SEM) and Amos software. The results indicate that the social factor has the highest factor loading (0.98), followed closely by the political factor (0.98), positioning them as the most influential dimensions. The budgeting factor ranked third with a loading of 0.94, followed by the cultural factor (0.93), participation index (0.88), and economic factor (0.49), respectively. These findings confirm the research hypothesis, highlighting that, according to expert opinions, social and political factors have the greatest impact on the successful implementation of urban development plans in Shahrekord. Conversely, the economic factor exhibited the lowest regression weight (0.49) among all dimensions examined.
1- ابراهیمی، م، زمانی، ا (1400). تحلیلی بر وضعیت تحققپذیری برنامهریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر، مجله پژوهشهای بومشناسی شهری، فصلنامه علوم انسانی، پیاپی 24. https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_8659.html
2- بسحاق، م (1394). مدلسازی معادلات ساختاری در علوم انسانی با Amos 22، انتشارات جامعه شناسان، تهران، چاپ اول. https://www.gisoom.com/book/11146522
3- بهزادفر، م، زمانیان، ر (1397). برنامهریزی راهبردی توسعه گردشگری با تکیه بر بخش محصول، نمونه موردی، شهرستان نیشابور، نشریه بینالمللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، ویژه نامه مهندسی معماری و شهرسازی، جلد 19، شماره 6. https://www.sid.ir/paper/65462/fa
4- پورحسین، ح، پورجعفر، م، علیاکبری، ص (1398). تبیین چالشهای تحققپذیری طرحهای شهری در ایران، فصلنامۀ علمى معمارى و شهرسازى، سال 31، شمارة 93.- https://www.sid.ir/paper/952823/fa
5- ثقفیاصل، آ، زبردست، ا، ماجدی، ح (1393). شناسایی و اولویتبندی معیارها و شاخصهای مؤثر در فرآیند تحققپذیری پروژههای طراحی شهری در ایران، معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 13. https://www.armanshahrjournal.com/article_33445.html
6- خزایی، م، ساسانپور، ف (1401). بررسی فرایند کاربست توسعة راهبردیِ شهر ملارد با استفاده از مدلMeta SWOT. مجله آمایش سرزمین، 14(1). https://jtcp.ut.ac.ir/article_86699.html
7- جعفری، م، افضلی، ک، ظهیرینیا، م (1402). ارزیابی مطلوبیت مؤلفه مشارکت اجتماعی بر بازآفرینی شهري (مطالعه موردي: بافت تاریخی سورو شهر بندرعباس)، فصلنامه علمی - پژوهشی آمایش محیط، شماره 63، زمستان. https://ensani.ir/fa/article/581149
8- رضایی، ن، ماجدی، ح، زرآبادی، ز (سعیده)، ذبیحی، ح، (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحققپذیری طرحهای توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز)، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 9، شمارۀ پیاپی 34، پاییز. https://ensani.ir/fa/article/391837
9- رهبرنیا، غ، سعیدیرضوانی، ن، دولتآبادی، ف (1401). ارزیابی تحققپذیری برنامههای میان مدت شهرداری کلان شهرها مطالعه موردی برنامه ۵ ساله راهبردی و عملیاتی شیراز (۱۳۹۷-۱۳۹۲)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورە 54، شمارە 4، زمستان. https://jhgr.ut.ac.ir/article_83932.html
10- زیاری، ی، رضایی ف (1396). بررسی طرحهای توسعه شهری و علل عدم تحقق طرحها در ایران، پنجمین کنگره بینالمللی عمران، معماری و توسعه شهری. https://civilica.com/doc/734991
11- زمانی، م، احمدی، ف، طالبی، ز (1403). تبیین اثرات حکمروایی خوب شهري بر تابآوري اقتصادي- اجتماعی شهري در مواجهه با اپیدمیها (مطالعه موردي: شهر شیراز)، فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش محیط، شماره 66، پاییز. https://civilica.com/doc/2410106/.
12- سامی، ا، شیری، و، رضایی، ر، مبارکی، ا (1404). تحلیل فضایی آسیبهاي اجتماعی در بافت جدید و غیررسمی شهر مراغه، فصل نامه علمی - پژوهشی آمایش محیط، شماره 69، تابستان. https://sanad.iau.ir/fa/Journal/ebtp/Article/1087511/FullText
13- صفاییپور، م، سعیدی، ج (1395). بررسی عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، دوره 7، شماره 22، صفحات 12-30. https://ums.srbiau.ac.ir/article_9158_.
14- گرجیپور، ف (1399). «چشماندازسازی مشارکتی در فرایند راهبرد توسعة شهری (CDS) شهر گچساران تا سال 1406»، رهیافتی در مدیریت بازرگانی، ش 2.- https://www.magiran.com/paper/2214760
15- قاجارخسروی، م، حقیقت نایینی، غ (1399). ارزیابی کیفیت طرحهای توسعه و عمران شهرهای میانی و بزرگ در ایران، نشریه مطالعات شهری، شماره 35 / تابستان 1399 / ص 133 تا 145. https://ensani.ir/file/download/article
16- مستوقی، آ، سروری، ه، حنایی، ت، مهدینیا، م (1401). تبیین جایگاه بخش خصوصی در تحققپذیری طرحهای توسعه شهری، مجله جغرافیا و توسعة فضای شهری، سال نهم، شمارۀ 1، بهار شمارۀ پیاپی 16. https://jgusd.um.ac.ir/article_40313.html
17- محمدیدوست، س، خانیزاده، م، کشاورز، م (1399). بررسی عوامل تحققپذیری کاربری فضای سبز با رویکرد راهبرد توسعه شهری در کلان شهر تبریز، نشریه انسان و محیط زیست، بهار، شماره 1. - https://elmnet.ir/doc/2150324-40032
18- مولایی، ا، محمدزاده، م (1401). بازشناسی ابعاد و معیارهای تحققپذیری طرحهای توسعه شهری در تجارب معاصر ایران، مجله علمی گفتمان طراحی شهري، دوره دوم، شماره 2، تابستان. https://udd.modares.ac.ir/article-40-54026-fa.pdf
19- مهندسین مشاور شهر و خانه (1395). طرح تفصیلی شهرکرد و محلات الحاقی (مهدیه، اشکفتک، چالشتر)، شهرداری شهرکرد، شهرکرد.
20- میرزایی، ج، پیوستهگر، ی، کلانتری خلیلآباد، ح (1398). سنجش و ارزیابی فضای خدمات شهری (مطالعه موردی مناطق نهگانه شهر شیراز)، فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، 6 (2): 167-145. https://ensani.ir/fa/article/420385
21- Abdullah, S.Y., Ali. F.B., Amira A. F., (2023). Sustainable urban development of historical cities: Historical Mosul City, Iraq, Alexandria Engineering Journal, V 67, pp: 257-270. - https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1110016822008262
22- Alamoudi, A. K., Abidoye, R. B., & Lam, T. Y. (2022). The Impact of Stakeholders’ Management Measures on Citizens’ Participation Level in Implementing Smart Sustainable Cities. Sustainability, 14(24). 124-141. https://www.mdpi.com/2071-1050/14/24/16617
23- Bamrungkhul, S., Tanaka, T., (2023). The assessment of land suitability for urban development in the anticipated rapid urbanization area from the Belt and Road Initiative: A case study of Nong Khai City, Thailand, Sustainable Cities and Society, V 83.- https://www.researchgate.net/publication/361101569
24- Benites Ana Jane, Andr´E., Simoes, F., (2021). Assessing the urban sustainable development strategy: An application of a smart city services sustainability taxonomy, Ecological Indicators 127 (2021) 107734. 1-11.- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1470160X2100399X
25- De Oliveira, J. A. P., (2015). Enforcing protected area guidelines in Brazil: What explains participation in the implementation process?. Journal of Planning Education and Research, 24(4), 420.436-.- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0739456X04270196
26- - Eakin, H., Keele, S., Lueck, V., (2022). Uncomfortable knowledge: Mechanisms of urban development in adaptation governance, World Development, V 159. –
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305750X22002467
27- Linovski, O., & Loukaitou-Sideris, A., (2014). Evolution of Urban Design Plans in the United States and Canada: What Do the Plans Tell Us about Urban Design Practice? Journal of Planning Education and Research, 33(1), 66-.82.-
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0739456X12454174
28- Lingua,V., Caruso,E., ( 2022), Futures Literacy as a reading key for strategic spatial planning: A community learning process for defining shared futures in the Ombrone River Agreement, Journal of Futures, Volume 140, June 2022, 102935,
Doi:https://doi.org/10.1016/j.futures.2022.102935. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0016328722000350
29- Li, C., Lu, T., Fu, B., Wang, S., Holden, J., (2022). Sustainable city development challenged by extreme weather in a warming world, Geography and Sustainability, V 3 (2), pp: 114-118.- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666683922000335
30- Minuchin, L., (2021). A lineal city in the Pampas polities. Materialization and revolution in Wladimiro Acosta’s vision for Buenos Aires Antipode 44(4), 911-931. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1467-8330.2011.00925.x
31- Nikolić D, S., Pantić M, D., Jokić V, T., (2021) Urban and Spatial Planning: Pragmatic Considerations for Plan Implementation Improvements (A Case Study of the City of Bor). SAGE Open 11 pp 77- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2158244021994554
32- Tang, P., He, F., Lin, X., & Li, M., (2020). Online-to-offline mobile charging system for electric vehicles: Strategic planning and online operation. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 87, 102522.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1361920920307094
33- Zhanga, X., Dua, S., Zhoub, Y., Xu, Y. (2022). Extracting physical urban areas of 81 major Chinese cities from high-resolution land uses, Cities, V 131. https://www.researchgate.net/publication/364968847
