-
مقاله
1 - تحلیلی بر پراکنده رویی شهر مرزی چابهاربا استفاده از مدل های هلدرن و آنتروپی شانونجغرافیایی سرزمین , شماره 5 , سال 16 , زمستان 1398امروزه مسائل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیّت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیّت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی ش چکیده کاملامروزه مسائل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیّت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیّت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی شهر ها است؛ که پراکنش افقی و گسترش بی رویه شهر خارج از محدوده فیزیکی یکی از این موارد می باشد.شهر چابهار با توجه به رشد جمعیت به ویژه پس از تأسیس منطقه آزاد تجاری با رشد سریعی از بعد کالبدی و فیزیکی مواجهه بوده است .با توجه به اهمیت بررسی گسترش کالبدی شهر،به مطالعه در فاصله سال های 1363 تا 1398 پرداخته شده است.روش تحقیق درپژوهش حاضر از لحاظ نوع تحقیق کاربردی توسعه ایی بوده و با بهره گیری از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی-فضایی این شهر پرداخته است.نتایج حاصل از به کارگیری و تحلیل این مدل ها نشان می دهد که طی این دوره ها ،گسترش فیزیکی شهر ،به صورت پراکنده و غیرمتراکم بوده و زمینه را برای رشد اسپرال و بدون برنامه شهر آماده نموده است. پرونده مقاله -
مقاله
2 - ارزیابی وضعیت شاخصهای مسکن گزینی در شهر (نمونه موردی: شهر اهواز)مطالعات مدیریت شهری , شماره 2 , سال 9 , تابستان 1396مقدمه و هدف پژوهش: مسکن به عنوان یک مکان فیزیکی که در فضا تبلور یافته است در پی اقدامات برنامه ریزی شهری و شرایط محیطی تفاوتهای زیادی را در محلات و مناطق شهری به خود می بیند. این تفاوتها سبب شده است که شهروندان شاخصهای زیادی را در انتخاب محل سکونت خود درنظر بگیرند. ب چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: مسکن به عنوان یک مکان فیزیکی که در فضا تبلور یافته است در پی اقدامات برنامه ریزی شهری و شرایط محیطی تفاوتهای زیادی را در محلات و مناطق شهری به خود می بیند. این تفاوتها سبب شده است که شهروندان شاخصهای زیادی را در انتخاب محل سکونت خود درنظر بگیرند. با شناسایی و ارزیابی شاخصهای مسکن گزینی از نظر شهروندان، مدیران شهری می توانند شرایط سکونتی شهروندان را ارتقاء و بهبود بخشند. هدف این پژوهش، ارزیابی شاخصهای مسکن گزینی در شهر اهواز می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر گردآوری دادهها جز پژوهشهای توصیفی- پیمایشی و به طور کامل مدلیابی معادلات ساختاری است. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامهای با 4شاخص(اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و محیطی) و 55گویه بر مبنای پاسخهای ساکنان شهر اهواز با حجم نمونه 384نفر انجام شد. اطلاعات جمعآوری شده از طریق نرمافزارهای SPSS21 و smart- PLS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. یافتهها: نتایج نشان می دهدکه ضریب مسیر اجتماعی-فرهنگی0.724، کالبدی 0.661، اقتصادی 0.545، و محیطی 0.510 بدست آمده است. بدین ترتیب که بالاترین اولویت شاخص اجتماعی فرهنگی است و بعد از آن شاخص کالبدی و اقتصادی و درآخر هم شاخص محیطی در انتخاب مسکن از نظر شهروندان شهر اهواز مؤثر می باشد. نتیجه گیری:اهمیت و اولویت شاخص اجتماعی و فرهنگی در بین شهروندان به سبب وجود قومیت های مختلف و تفاوت زیاد در شرایط اجتماعی اقتصادی ساکنان و همچنین وجود محلات بافت فرسوده و حاشیه نشین در شهر اهواز می باشد. پرونده مقاله -
مقاله
3 - ارزیابی عملکرد شهرداری با تاکید بر سنجش میزان رضایت مندی ساکنین از خدمات شهری با استفاده از مدل کانو (نمونه موردی: شهرداری منطقه 1 شهر شیرازعلوم و تکنولوژی محیط زیست , شماره 8 , سال 23 , پاییز 1400زمینه و هدف: امروزه، رضایت مندی شهروندان یکی از ابزارهای عمده در سنجش عملکرد شهرداری ها محسوب می شود. از این رو، در این مقاله تلاش می شود که با استفاده از نظرات شهروندان، میزان رضایت آنان از عملکرد شهرداری منطقه 1 شهر شیراز مورد سنجش قرار گیرد تا بتوان از این رهگذر، با چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه، رضایت مندی شهروندان یکی از ابزارهای عمده در سنجش عملکرد شهرداری ها محسوب می شود. از این رو، در این مقاله تلاش می شود که با استفاده از نظرات شهروندان، میزان رضایت آنان از عملکرد شهرداری منطقه 1 شهر شیراز مورد سنجش قرار گیرد تا بتوان از این رهگذر، با شناخت نقاظ قوت و ضعف عملکرد شهرداری، راهکارهایی جهت بهبود عملکرد این سازمان و افزایش رضایت شهروندان ارایه نمود. هدف اصلی و کلی این طرح بررسی میزان و عوامل موثر بر رضایت شهروندان شیراز از خدمات ارایه شده توسط شهرداری شیراز می باشد.روش بررسی: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی تحلیلی و از نوع پیمایشی با استفاده از ابزار پرسش نامه بوده است. پایایی ابزار تحقیق برپایه ضریب آلفای کرونباخ برای پرسش نامه کانو 70/0 به دست آمده است. سپس با استفاده از نرم افزارspss داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون کای اسکوئر رضایت مندی متوسط به بالای شهروندان یعنی 82/70 را نشا ن داد، همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر نشان داد که مردان رضایت کم تری نسبت به زنان از عملکرد شهرداری دارند و هرچقد میزان تحصیلات و سن افزایش یافته میزان رضایت مندی کم تر شده و رضایت کارمندان و دانشجویان نیز کم تر از مشاغل دیگر بوده است همچنین نتایج حاصل از آزمون کانو نشان داد که که سطح رضایت مندی شهروندان از (نیازهای اساسی با ضریب رضایت (35/0) در سطح پایین و نیازهای عملکردی با ضریب رضایت (584/0) در سطح متوسط و نیازهای هیجانی با ضریب (723/0) در سطح بالاتری قرار دارد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به کیفیت پایین خدمات ارائه شده در نیازهای اساسی که از جمله وظایف ذاتی شهرداری محسوب می شود، این امر بر رفتارشهروندان، به خصوص درمشارکت درامور شهری تأثیر منفی داشته است. پرونده مقاله -
مقاله
4 - تبیین نقش اقوام در گسترش کالبدی- فضایی شهرهای چند قومیتی (نمونه موردی : شهر دوگنبدان)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 4 , سال 15 , پاییز 1402شهرها به دلایلی چون رشد سریع جمعیت، مهاجرت اقوام با فرهنگهای متفاوت، عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با مشکلاتی مانند ساختار کالبدی-فضایی ناهماهنگ و عدم وجود هویت شهری روبهرو شدهاند. شهر دوگنبدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی که دارا میباشد به عنوان یکی از ش چکیده کاملشهرها به دلایلی چون رشد سریع جمعیت، مهاجرت اقوام با فرهنگهای متفاوت، عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با مشکلاتی مانند ساختار کالبدی-فضایی ناهماهنگ و عدم وجود هویت شهری روبهرو شدهاند. شهر دوگنبدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی که دارا میباشد به عنوان یکی از شهرهای مهم نفتی و مهاجرپذیر است که وجود اقوام مختلف از جمله ترک، لر، کرد و غیره در ساختار شهر از لحاظ ابعاد کالبدی-فضایی ، اقتصادی و اجتماعی چندگانگی به وجود آورده است. در همین راستا، در این پژوهش، هدف اصلی تبیین نقش اقوام در گسترش کالبدی-فضایی شهرها چند قومیتی(شهر دوگنبدان) است. این مقاله به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف و ماهیت توسعهای-کاربردی میباشد. برای شناسایی میزان تأثیرگذاری مؤلفههای تأثیرگذار بر ساختار کالبدی-فضایی یکپارچه شهر دوگنبدان از نرم افزار Spss و روش تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل اقتصادی بیشترین تأثیر را در شکلگیری الگوی کنونی توسعه شهر دوگنبدان داشتهاند. بررسی علل این توسعه ناموزون شهر و تأثیر پذیرفته از مهاجرت اقوام نشان دهنده آن است که شهر دوگنبدان در ۱۵ سال اخیر شاهد ناپایداری الگوی توسعه شهر بوده است و همچنین، عوامل استخراج شده به ترتیب عامل شهر پاک و قابل زیست، شهری قوم محور، شهری اجتماع محور، شهری کالبد محور و در نهایت شهری اقتصاد محور از لحاظ محتوایی و طبق مرور متون نظری ارتباط نزدیکی با محدوده مطالعاتی دارند، نامگذاری شده است و در پیدایش و تکوین محلات شهر دوگنبدان اثرگذاری بیشتری داشته است. پرونده مقاله -
مقاله
5 - پهنهبندی زمینهای شهری در برابر خطر ناشی از سیلاب با رویکرد تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: رودخانه چشمه کیله)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 11 , زمستان 1397چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهمترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاههای انسانی شناخته شدهاند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سام چکیده کاملچکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهمترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاههای انسانی شناخته شدهاند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سامانه جی.آی.اس و تبادل اطلاعات با مدلهای شبیهسازی ریاضی، مقاطع عرضی از رودخانه چشمه کیله تهیه شده و ظرفیت ایمن هر یک از مقاطع با توجه به دوره های بازگشت مختلف تعیین گردیده است. براساس نتایج حاصل شده، زمین های پیرامون این رودخانه در فواصل مختلف به رنگ های متفاوت بر اساس دوره بازگشت سیل پهنه بندی شده اند که این پهنه ها شامل بستر و حریم رودخانه (پهنه پرخطر و با خطر متوسط) می باشد. از آنجاکه بخشی از بافت شهر با این پهنه ها تداخل دارد. دستیابی به تاب آوری در برابر سیلاب، مستلزم چاره اندیشی در محدوده های بحرانی است. در پژوهش حاضر، کاربری های مجاز در هر پهنه با توجه به شدت خطر و همچنین نظام مدیریت حاکم بر آنها تعیین گردیده است. پرونده مقاله -
مقاله
6 - تبیین زمینه مناسب تحقق طرح های راهبردی در سیاست گذاری شهری با تأکید بر نظریه حکم روایی خوب شهریبرنامه ریزی و توسعه محیط شهری , شماره 5 , سال 1 , زمستان 1400امروزه فضای شهرهای جهان سوم منجمله ایران تبدیل به فضایی مشکل زا شده و کیفیت زندگی در متن این فضا را تنزل داده است. همچنین برنامه ریزی و مدیریت شهری نیز نتوانسته است جهت توسعه این فضاها موثر باشد بطوریکه زایش و مشکل زایی این فضاها ادامه دار گشته است. یکی از مسائل برنامه چکیده کاملامروزه فضای شهرهای جهان سوم منجمله ایران تبدیل به فضایی مشکل زا شده و کیفیت زندگی در متن این فضا را تنزل داده است. همچنین برنامه ریزی و مدیریت شهری نیز نتوانسته است جهت توسعه این فضاها موثر باشد بطوریکه زایش و مشکل زایی این فضاها ادامه دار گشته است. یکی از مسائل برنامه ریزی شهری در این شهرها، فراهم نبودن بستر لازمه جهت اجرا و تحقق، طرحها و برنامه های نوین توسعه شهری می باشد. بطوری که این طرحها و برنامه ها همواره با عبارت عدم تحقق روبرو می گردند. این موارد فرایند مدیریت و برنامه ریزی شهری در این شهرها را از توسعه محور بودن به سمت ساماندهی محور بودن سوق داده است. چرا که به علت فضای مشکل زا و فراهم نبودن زمینه، برنامه ریزی شهری نمی تواند به تحقق طرحهای توسعه شهری منجر گردد و تنها می تواند به ساماندهی مشکلات شکل گرفته در متن فضایی موجود بپردازد. یکی از این طرحهای نوین توسعه شهری، طرحهای راهبردی می باشند که در زمان مدرنیته مطرح شده است. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که طرحهای راهبردی نیز نمی توانند در متن فضایی شهرهای ایران، محقق گشته و به اهداف خویش برسند. روش کار در این پژوهش روش گرند تئوری یا نظریه ای می باشد، نوشتار حاضر سعی در تبیین این مسئله دارد. یافته های نوشتار با رویکرد پدیدارشناسی هرمنوتیک نیز نشان می دهد که عدم سازگاری زمانی – فضایی و محتوایی، مهمترین عامل عدم تحقق طرحهای راهبردی در شهرهای ایران می باشد. بطوریکه تحت تأثیر این عدم سازگاری، متن فضایی شهرهای ایران زمینه لازمه را جهت خوانش و انتقال معنا (تحقق) طرحهای راهبردی، دارا نمی باشند. با توجه به تئوری زمینه ای، متن فضایی سازگار جهت تحقق طرحهای راهبردی، از طریق وارد شدن به دوران موسوم به مدرنیته، فراهم می گردد. در حالیکه متن فضایی شهرهای ایران، تحت تاثیر زمانه گذار بین سنت و مدرنیته شکل گرفته و این زمانه در مرحله بعد پدیدار عدم سازگاری فضایی و محتوایی را شکل می دهد که سبب فراهم نبودن زمینه جهت تحقق طرحهای راهبردی برای توسعه شهرهای ایران می گردد. پرونده مقاله -
مقاله
7 - تبیین اثرات رفتار مصرفی شهروندان دوران معاصر در شکلگیری فضاهای شهری در مراکزخرید (نمونه موردی: مگامال اکباتان – کلانشهر تهرانبرنامه ریزی و توسعه محیط شهری , شماره 1 , سال 3 , بهار 1402با ورود جریانات مدرنیسم به شهرهای ایران و به موازات فرایند توسعه روند جهانی شدن، فضاهای تجاری ساختار جدیدی به خود پیدا کرده و به صورت مالها(مراکزخرید بزرگ مقیاس) جایگزین فضای تجاری گردیدهاند.هم‎چنین رفتار کاربران فضایی با توجه به تغییر نقش فضاهای شهری دگرگون شده ا چکیده کاملبا ورود جریانات مدرنیسم به شهرهای ایران و به موازات فرایند توسعه روند جهانی شدن، فضاهای تجاری ساختار جدیدی به خود پیدا کرده و به صورت مالها(مراکزخرید بزرگ مقیاس) جایگزین فضای تجاری گردیدهاند.هم‎چنین رفتار کاربران فضایی با توجه به تغییر نقش فضاهای شهری دگرگون شده است و رفتار مصرفی به عنوان یکی از رفتارهای جامعه در نظر گرفته شده است. لذا؛ شناسایی مؤلفههای شکلگیری فضاهای شهری در مراکزخرید بزرگ مقیاس با تأکید بر رفتار مصرفی دوران معاصر هدف اصلی این مقاله میباشد. ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، رویکرد حاکم بر این پژوهش "توصیفی-تبیینی" و "بنیادی"است. روش انجام پژوهش به صورت کیفی میباشد. با توجه به جمع آوری داده ها از روش پیمایشی استفاده شده است که برای گردآوری داده ها از مصاحبه به عنوان ابزار اصلی بهره برده شده است. جامعه آماری نیز شامل کلیه کاربران استفاده کننده از فضا در مگامال اکباتان تهران در نظر گرفته شده است. حجم نمونه نیز با توجه به سطح اشباع نظری30 نفر در قالب فوکوس گروههای 5-6 نفر به صورت تصادفی بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تفاوت رفتاری نسبت به گذشته و نیز نسبت به اسلوبهای رفتار در دیگر بازارهای سنتی را یکی دیگر از ویژگیهای مگامالها و مالها در نظر گرفت به طوریکه که تأثیرات فضای مالها بر سرشت و کیفیت حرکات و ژستهای پرسهزنی جوانان قابل رویت و فضایی است که به وسیله حجم انبوه ویترینها، تبلیغاتهای تجاری، مشوق مصرف و غیره بازتولیدگر و ساماندهنده این نوع اعمال قدرت درون پرسهزنیها و قوانین نامکتوب میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
8 - آیندهپژوهی بعد اکولوژیکی تابآوری در ساختار فضایی شهر تهرانبرنامه ریزی و توسعه محیط شهری , شماره 12 , سال 3 , زمستان 1402در طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحرانها، تابآوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژهای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفههای اثرگذار بر تابآوری شهری کلانشهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخصهای اکولوژیکی و شناسا چکیده کاملدر طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحرانها، تابآوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژهای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفههای اثرگذار بر تابآوری شهری کلانشهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخصهای اکولوژیکی و شناسایی مهمترین عوامل اثرگذار بر آنهاست. در این پژوهش ابتدا شاخصهایی در 7 دسته شامل مخازن انتقال آب، مراکز جمعآوری زباله، مراکز تصفیه آب و فاضلاب، کاربری سبز و پارکها، اراضی قهوهای و بایر، خطوط گسل، و آلودگی هوا در محیط نرمافزار جیآیاس با استفاده از ابزارهای همپوشانی وضعیت تابآوری مناطق را نشان داد. بحث آیندهپژوهی این مقاله متشکل از دو بخش است.در بخش اول، بهمنظور ایجاد پایگاهی از عوامل اولیه موجود درباره مؤلفههای تابآوری فضایی ، از تکنیک پویش محیطی (بررسی مقالات و منابع چاپی، مصاحبه با متخصصان و پایش همایشها و کنفرانسها) و بررسی پیشینه ادبیات استفادهشده است.در بخش دوم از کارشناسان و نخبگان خواسته شد که مهمترین مؤلفههای اثرگذار بر تابآوری اکولوژیکی زیستمحیطی را ظرف ۱۰ سال آینده مشخص نمایند. که نهایتاً بهصورت دلفی 18 متغیر تعیین گردیدند و از نرمافزار میک مک برای تجزیهوتحلیل دادهها استفاده میشود.یافتهها نشان داد تحلیل فضایی تابآوری شهر تهران در بعد اکولوژیکی زیستمحیطی با در نظر گرفتن نمودار تحلیل اثر ـ وابستگی در وضعیت ناپایدار قرار دارد. بر اساس یافته ها، متغیرهای پهنههای گسل و شدت زلزله، خشکسالی، استقرار منابع تولیدی و صنعتی (نیروگاه و صنایع)، همجواری کانونهای خطر، کیفیت خاک، کیفیت و کمیت ذخایر آبی، آلودگیهای زیستمحیطی، تهدیدات با منشأ ژئومورفولوژیک (زمینلغزش، فرونشست و..) دارای بیشترین ضریب تأثیرگذاری بر بعد اکولوژیکی تابآوری شهر تهران دارد. پرونده مقاله -
مقاله
9 - ارزیابی و سنجش نقش شاخص های محیط طبیعی در توسعه کالبدی شهری مطالعه موردی ( شهر کازرون)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 1 , سال 19 , بهار 1402توسعه کالبدی شهرها با توجه به مقر جغرافیایی و متأثر از شاخصها و عوامل طبیعی است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی روند توسعه شهر کازرون و ارزیابی نقش شاخصهای محیط طبیعی است. در این پژوهش، دادههای اصلی با مراجعه به سایت زمینشناسی آمریکا، تصاویر ماهوارهای شهر کازرون برای دو چکیده کاملتوسعه کالبدی شهرها با توجه به مقر جغرافیایی و متأثر از شاخصها و عوامل طبیعی است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی روند توسعه شهر کازرون و ارزیابی نقش شاخصهای محیط طبیعی است. در این پژوهش، دادههای اصلی با مراجعه به سایت زمینشناسی آمریکا، تصاویر ماهوارهای شهر کازرون برای دوره زمانی (1400-1360) تهیهشده و از لایههای جهت انجام عملیات همپوشانی بهره گرفته است.همچنین از آزمونهای آماری واریانس یکطرفه ANOVA و آزمون تخمین میانگین اثرگذاری جهت سنجش شاخصهای طبیعی پژوهش استفادهشده است. نقشهها و آزمونهای بکار گرفتهشده در این پژوهش با استفاده از نرمافزارهایARC GIS، Envi 5.3 و Spss تهیهشده است. نتایج این پژوهش طی دوره زمانی 1400-1360، شهر کازرون بیشترین میزان گسترش کالبدی – فیزیکی خود را در محور جنوب شرقی داشته است. محور شمال غربی شهر کازرون، جایگاه دوم را ازنظر میزان مساحت گسترشیافته به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که این شهر ازنظر شاخصهای توپوگرافی(کمتر از 1500 متر)، شیب(کمتر از 9 درصد)، بافت خاک(رس و آهک)، فرسایش خاک (فرسایش خیلی کم) و سازند زمینشناسی (مخروط افکنه کوهپایهای) در اغلب جهات جغرافیایی با محدودیتی در توسعه کالبدی روبرو نمیباشد و تنها موانع طبیعی در جهت گسترش فیزیکی شهر کازرون در ناحیه شمالی، شمال شرقی و شرقی شهر ناشی از عوامل توپوگرافیک بوده است. در محورهای غربی، جنوب غربی و تا حدودی شمال غربی مانع طبیعی جدی وجود نداشته و تنها زمینهای کشاورزی و باغات مانع توسعه کالبدی شهر کازرون شدهاند. , شاخصهای تکتونیک و منابع آبی الگوی رفتاری خاصی بر توسعه کالبدی شهر پیاده نکردهاند و این شهر بدون توجه به حریمهای خطر به گسترش خود ادامه داده است. بهصورت کلی، شرایط طبیعی مناسب در محورهای جنوب شرقی و شمال غربی این شهر سبب شده است که این دو محور پس از انقلاب اسلامی، بیشترین میزان مساحت توسعه فیزیکی شهر را به خود اختصاص دهند. پرونده مقاله -
مقاله
10 - بررسی توان سنجی محیط طبیعی در توسعه کالبدی شهر (نمونه موردی:شهر کازرون)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 2 , سال 19 , تابستان 1402فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحویکه از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفول چکیده کاملفرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحویکه از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر کازرومورد بررسی قرار گرفته است.روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است و جهت بررسی با استفاده از منظور از آزمونهای تخمین آماری واریانس یکطرفه ANOVA و آزمون میانگین اثرگذاری جهت سنجش معناداری و اثرگذاری شاخصهای طبیعی پژوهش استفادهشده است. نتایج نشان می دهد که بهترین ارتفاع برای ساختوساز و گسترش کالبدی شهرهای کشور، ارتفاع بین 1800-1200 متر، شیب کمتر از 5 درصد، خاکهای لومی و لومی رسی و سطح ایستایی بیشتر از 10 متر آبهای زیرزمینی است. الگوی رفتاری منابع آبی نشان میدهد که این منابع در وهله اول سبب توسعه و گسترش کالبدی شهرها و در وهله دوم به دلیل سیلابهای ویرانگر، بهعنوان عامل محدودیت زا در گسترش کالبدی شهرها محسوب میگردد. الگوی رفتاری شاخص تکتونیک حاکی از آن است که این شاخص در توسعه کالبدی شهرهای کشور جایگاهی ندارد. الگوی رفتاری شاخصهای محیط طبیعی در گسترش کالبدی شهر کازرون نشان داد که تسلط و تفوق شاخص توپوگرافیک (ارتفاع بیشتر از 1200 متر و شیب بیشتر از 15 درصد) بر دیگر شاخصها در محورهای شمال شرق و شرق، الگوی غالب شاخصهای محدودیت زا و در محورهای جنوب شرقی، جنوب، غرب و شمال غربی شاخص توپوگرافیک (ارتفاع کمتر از 1200 متر و شیب کمتر از 12 درصد)، منابع آب (دریاچه پریشان)، فرسایش خیلی کم خاک، کاربری اراضی (زراعت آبی) الگوی غالب شاخصهای هدایتکننده توسعه کالبدی شهر کازرون میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
11 - برنامه ریزی راهبردی توسعه کالبدی شهرکازرون با استفاده از تکنیک SWOTعلوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 2 , سال 19 , تابستان 1402رشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه شده است.از آنجایی که به همراه نا کارآمدی طرح های توسعه شهری جهت بر طرف نمودن این مشکلات سبب گردیده است تا برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. چکیده کاملرشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه شده است.از آنجایی که به همراه نا کارآمدی طرح های توسعه شهری جهت بر طرف نمودن این مشکلات سبب گردیده است تا برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای نوین برنامه ریزی شهری ارزیابی استراتژیک شهری می باشد.پژوهش پیش رو به بررسی شاخص های گوناگون توسعه شهری با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در شهر کازرون جهت شناسایی استراتژی های مناسب توسعه شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی تحلیل می باشد روش گردآوری اطلاعات و داده های در پژوهش حاضر به شیوه ی کتابخانه ای و میدانی بوده است. در روش پیمایشی شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 384 تن از شهروندان شهر کازرون بوده است. در نهایت تجزیه تحلیل داده ها از تکنیک سوات (SWOT) جهت بررسی استراتژی های توسعه شهری استفاده شده است.و همچنین از تکنیک ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک (QSPM) جهت اولویت بندی استراتژی های توسعه شهری بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است، ارتقا کیفیت زیست محیطی منطقه مورد نظر از طریق بهبود زیرساخت های تأمین آب، مهم ترین راهبرد در توسعه کالبدی در شهر کازرون است. بنابراین می بایست راهبردهای ایمن سازی شهر در برابر سوانح طبیعی و همچنین جلوگیری از تغییرات کاربری نامناسب در محدوده مورد مطالعه از طریق انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی می بایست باید مورد توجه جدی قرار گیرد. پرونده مقاله -
مقاله
12 - مکان یابی شهرها با تاکید برمخاطرات ومحدودیت های ژئومورفولوژیکی طبیعی دراستان تهران با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبیکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 4 , سال 11 , پاییز 1399همه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذا چکیده کاملهمه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذارد. زمین لغزش و زلزله مخاطرات محیطی می باشدکه وقوع آنها باعث تلفات وخسارت های زیادی می شود زلزله ها با توجه به(دوره بازگشت) احتمال وقوع آنها وجود دارد. از این رو تشخیص مناطق مستعد زلزله وزمین لغزش، برای به کارگیری روش های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری مناطق به منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه،مکان یابی شهرها با تاکید بر محدودیت های ژئومورفولوژیکی است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل مؤثر برزلزله و زمین لغزش، 6عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی که تهیه داده هایشان برای همه استان تهران امکان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GISکلاسه بندی شدند.در روش AHP برپایه لایه ها وزیر لایه ها اطلاعاتی،وزن دهی وبا هم تلفیق شدند وسپس نقشه پهنه بندی خطر احتمال زلزله وزمین لغزش در محیط GISتهیه شد. بنابراین نقشه خطر زمین لغزش وزلزله به طراحان و مهندسان در جهت انتخاب مکان یابی مناسب برای اجرای طرح های توسعه کمک بزرگی می کند که مکان یابی مناسب برای اجرای توسعه پایدار بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و برنامه ریزی و مدیریت آن ممکن نخواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این استان بیشترین تهدید را از لحاظ محدودیت های ژئومورفولوژیکی زمین لغزش وزلزله را دارد. پرونده مقاله -
مقاله
13 - A Pattern for Urban Development Integrated Management System by Urban Planning Approach (case study: Bandar Abbas)Space Ontology International Journal , شماره 5 , سال 10 , پاییز 2021Due to economic growth and demographic expansion in cities, cities face multitude of challenges. With the rising challenges, there is a need for integrated urban management approach to manage public affairs in the cities. This approach will provide a holistic solution t چکیده کاملDue to economic growth and demographic expansion in cities, cities face multitude of challenges. With the rising challenges, there is a need for integrated urban management approach to manage public affairs in the cities. This approach will provide a holistic solution to these problems’ cities are facing. The economic growth has created social, environmental and societal changes in the cities. To solve these problems new tools, technology and policies are required to coordinate and integrate environmental, economic, social factors in relation with urban areas to study and manage growth and solve potential problems.The present study is aimed to investigate the current model of integrated urban development management system from the perspective of urban planning in Bandar Abbas in a Descriptive-Analytical Method. The data of this research have been collected from various sources (library, documentary, electronic, various field sources). The sample size is 40, and the sample size is collected from urban planning experts based out of Bandar Abbas and Tehran. Analysis of qualitative results has been performed using the SWOT model. Based on the results, 14 various factors were identified as strengths, 38 factors as weaknesses, 9 factors as opportunities and 20 factors as threats. According to the results, the most important strength is, citizens increasing expectations from municipality to provide services. The important weakness is citizens not having knowledge and duties as a citizen, municipalities and neighboring countries. The most important threat is the influence of ethnic subcultures in the city and cultural conflicts. According to this analysis, the most important priority is to develop and set up good urban management practices and moving towards an integrated approach of urban planning. پرونده مقاله -
مقاله
14 - Development of a regeneration model based on neo-urbanism with an emphasis on the socio-cultural dimension in run-down urban neighborhoods (Case study: District 7 of Isfahan)Space Ontology International Journal , شماره 4 , سال 12 , تابستان 2023Neo-urbanism has been formed as a new approach to urban designing and planning in criticism of contemporary urban planning, which has a scattered, inhuman, machine-like pattern urban regeneration is the concept of revitalization and urban renewal and is a subject with p چکیده کاملNeo-urbanism has been formed as a new approach to urban designing and planning in criticism of contemporary urban planning, which has a scattered, inhuman, machine-like pattern urban regeneration is the concept of revitalization and urban renewal and is a subject with physical and non-physical dimensions that also includes social and cultural dimensions. Therefore, in urban regeneration and endogenous development of worn-out textures, the effort is to create balance and harmony between the foundations of social life in these textures by using people's social dynamics and their participation. This research aims to formulate a regeneration model based on socio-cultural dimensions and indicators in neo-urbanism. The research method in this research is based on the fundamental-developmental goal and based on the nature of descriptive-analytical methods. The required information has been collected using the library resources of scientific centers such as universities, organizations, institutes, and research centers, the Internet, the results of censuses and official information of relevant departments and organizations, field investigations and questionnaire data, and interviews with people and local officials and observation according to the dominant theory of neo-urbanism. This research calculates information resources using the SWOT table method, content analysis, and SPSS software through Cochran's formula. In the current research, three social-cultural, physical-infrastructural, and economic-institutional dimensions and their indicators were identified in the reconstruction of worn-out fabric with the perspective of urban renewal based on the findings of the research, it can be concluded that Isfahan Region 7 is in an unfavorable situation in terms of the indicators of the effect of the residents of the neighborhoods on the growth and improvement of the desirable quality of life, the suitable security of the neighborhoods for the movement of citizens in a stable condition, and the index of the relationship between the citizens and the residents of the neighborhoods with local institutions (such as municipalities). As a result, social participation is one of the factors in realizing urban regeneration. This category in the current research has been taken into consideration by the research experts in the index (low level of social participation at the neighborhood level), which shows that the research results are aligned with the previous research. پرونده مقاله -
مقاله
15 - A Case Study of the Bam Earthquake to Establish a Pattern for Earthquake Management in IranSpace Ontology International Journal , شماره 2 , سال 4 , زمستان 2015The field of crisis management knowledge and expertise is associated with a wide range of fields. Knowledge-based crisis management is a combination of science, art and practice. Iran is an earthquake-prone country. Through years several earthquakes have happened in the چکیده کاملThe field of crisis management knowledge and expertise is associated with a wide range of fields. Knowledge-based crisis management is a combination of science, art and practice. Iran is an earthquake-prone country. Through years several earthquakes have happened in the country resulting in many human and financial losses. According to scientific standards, the first 24 hours following an earthquake is the most valuable time for saving victims. Yet in the case of Bam only 5% of the victims were rescued within the first 48 hours. The success of disaster management is evaluated in terms of programming, raising public participation, organizing and hiring manpower, and supervising the management process. In this study disaster management is divided into three stages in which different actions are required. The stages and actions are explained in detail. Moreover, features, effects, and losses of the earthquake are described. پرونده مقاله -
مقاله
16 - سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی به روش ( HDI )مدیریت بهرهوری , شماره 12 , سال 4 , بهار 1389هدف اصلی این پژوهش سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجانشرقی بر اساس پاره ای از شاخص های توسعه بمنظور دستیابی به میزان و علل نابرابری های منطقه ای همراه با ارائه راهکارهایی برای کاهش عدم توسعه یافتگی نواحی می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از مدل چکیده کاملهدف اصلی این پژوهش سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجانشرقی بر اساس پاره ای از شاخص های توسعه بمنظور دستیابی به میزان و علل نابرابری های منطقه ای همراه با ارائه راهکارهایی برای کاهش عدم توسعه یافتگی نواحی می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از مدل (HDI) یا شاخص ترکیبی توسعه انسانی است که در آن از 31 شاخص تقلیل یافته به هفت عامل اقتصادی- اجتماعی، جمعیتی، تسهیلات مسکن، بهداشتی- درمانی، اشتغال، زیرساخت های طبیعی- اقتصادی، کشاورزی و عامل تلفیقی متشکل از هفت عامل در سه مقطع زمانی 1365 ، 1375 و 1385 استفاده شده است . پس از تجزیه تحلیل مدل نتایج بدست آمده بیانگر این است که میان شهرستان های استان به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه تفاوت اساسی وجود دارد و این شهرستان ها قابل رتبه بندی در سه گروه برخوردار ، نیمه برخوردار و محروم هستند که با گذشت زمان بر میزان برخورداری آنها افزوده شده است . پرونده مقاله -
مقاله
17 - شناسایی فعالیتهای رقابت پذیر در منطقه مادرشهری اراک با رویکرد پایداری اقتصادیجغرافیا و مطالعات شهری و منطقه ای (جغرافیا و مطالعات محیطی سابق) , شماره 4 , سال 9 , پاییز 1399در قرن اخیر رشد شتابان شهرنشینی و فرایند جهانی شدن منجر به گسترش مفهوم رقابت پذیری در سطوح مختلف بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی شده است. با توجه به ارتباط متقابل بین ابعاد مختلف محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی، عدم توجه به سایر بخش ها و توجه صرف به حوزه اقتصادی، منجر چکیده کاملدر قرن اخیر رشد شتابان شهرنشینی و فرایند جهانی شدن منجر به گسترش مفهوم رقابت پذیری در سطوح مختلف بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی شده است. با توجه به ارتباط متقابل بین ابعاد مختلف محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی، عدم توجه به سایر بخش ها و توجه صرف به حوزه اقتصادی، منجر به افزایش آسیبهای محیطی و اجتماعی در سیستم های شهری و منطقهای می شود. کشور ایران نیز در سال های اخیر با معضلات توسعه ناموفق اقتصادی مواجه بوده که منجر به بروز آسیبهای اجتماعی و محیطی شده است. لذا ضروری است تا مدیران و برنامه ریزان جهت توسعۀ اقتصادی، شاخص های محیطی و اجتماعی را نیز در نظر بگیرند. در مقاله حاضر سعی شده است تا فعالیت های رقابت پذیر پایدار برای منطقه مادرشهری اراک تعیین شوند. برای این منظور سعی شده است تا با استفاده از روش های اسنادی و تحلیل محتوا نماگرهای مناسب جهت سنجش وضعیت توسعه یافتگی و رقابت پذیری منطقه مادرشهری اراک استخراج شوند. فعالیت های زمینه ای با استفاده از روش های ضریب مکانی، تحلیل تغییر سهم، صادرات به سایر استان ها و ظرفیت طبیعی منطقه استخراج شدند. درنهایت با استفاده از فن تاپسیس و بر اساس دو معیار فعالیت های اقتصادی دارای رقابت نخستین و پایداری رقابت در فعالیت های اقتصادی برتر، فعالیت های پایدار دارای برتری رقابتی جهت کاربست در منطقه تعیین شدند. بر این اساس فعالیت تولید صنعتی (ساخت)، تأمین برق، گاز، بخار، تهویه هوا و تأمین و تصفیه آب شرب، حمل و نقل و انبارداری و فعالیت های کشاورزی، دامداری جنگلداری و پرورش آبزیان مورد توجه قرار گرفته اند. پرونده مقاله -
مقاله
18 - مدل ارزیابی تحقق پذیری برنامه ریزی راهبردی در شهرسازی ایرانجغرافیا و مطالعات شهری و منطقه ای (جغرافیا و مطالعات محیطی سابق) , شماره 4 , سال 10 , پاییز 1400ارزیابی تحققپذیری طرحهای شهری، قبل از اجرای آنها مهم است. تحققپذیری طرحهای شهری، یکی از چالشهای بزرگ برنامهریزی شهری در ایران است. پژوهشهای شهری نشان میدهد که"توسعه شهری" در جهان امروز فرآیندهای پیچیدهای را طی میکند و گذرگاه اصلی آن از پیچ و خمهای "اقتصاد سیا چکیده کاملارزیابی تحققپذیری طرحهای شهری، قبل از اجرای آنها مهم است. تحققپذیری طرحهای شهری، یکی از چالشهای بزرگ برنامهریزی شهری در ایران است. پژوهشهای شهری نشان میدهد که"توسعه شهری" در جهان امروز فرآیندهای پیچیدهای را طی میکند و گذرگاه اصلی آن از پیچ و خمهای "اقتصاد سیاسی "و از میان رویکردهای مختلف ایدیولوژیک میگذرد. این نظریه در برخورد با برنامهریزی ناگزیر درگیر مباحث مربوط به قدرت دولت سالاری، منابع مالی و حمایت از مردم یا شهروندان میشود. زیرا برنامهریزی شهری از آغاز ابزاری در دست دولت بوده تا با خصلتی آمرانه به ساماندهی شهرها بپردازد و امروز در رقابت با بخش خصوصی، روز به روز از اقتدار آن کاسته شده است. در این میان مردم، یعنی ساکنان شهرها با جامعه شهری اغلب ناظر سلطه سرمایه بر عرصه شهرها میباشند و اعتراض آنها به جایی نمیرسد. این تحقیق از روش توصیفی، بررسی اولیه و مصاحبههای ساختاریافته با کارشناسان در پروژههای توسعه شهری برای شناسایی معیارها و شاخصهای تحققپذیری برای ارزیابی تحققپذیری برنامهریزی راهبردی استفاده کرده است. دادههای این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شده اند.. یافتههای به دست آمده نشان میدهد که عامل کالبدی بیشترین بار عاملی را با 98/0 به خود اختصاص داده است و بیشتر از سایر عوامل بر تحقق پذیری طرح راهبردی موثر بوده است. بعد از عامل بودجه بندی قرار دارد که با بار عاملی 94/0 در رتبه دوم قرار گرفته است. عامل های سیاسی و محیطی نیز با بارهای عاملی 93/0 و 88/0 در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. بنابراین میتوان گفت عامل کالبدی بیشترین تأثیر را در تحقق پذیری طرحهای راهبردی داشته است. همچنین عامل اقتصادی با بار عاملی 34/0 کمترین اثرگذاری را داشته است. مدل ارزیابی تحققپذیری چند بعدی که در این مطالعه ارائه شده است میتواند برای افزایش امکان اجرای برنامهریزیهای راهبردی شهری موجود در آینده مورد استفاده قرار گیرد و از این رو مزایایی برای نسل آینده در ایران داشته باشد. پرونده مقاله -
مقاله
19 - ارزیابی و سنجش نقش شاخصهای محیط طبیعی در توسعه کالبدی شهرها مطالعه موردی (شهرهای کشور ایران)جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه ای (جغرافیا و مطالعات محیطی سابق) , شماره 2 , سال 11 , تابستان 1401امروزه اکثر محققان معتقدند ارتباط معناداری میان الگوی توسعه کالبدی شهر (فرم شهر) و وضعیت شاخصهای محیط طبیعی وجود دارد؛ بنابراین ازآنجاکه ساماندهی الگوی گسترش کالبدی شهرها امری ضروری است؛ لذا هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به نگرشی کلی از الگوی رفتاری شاخصهای محیط طبیعی ب چکیده کاملامروزه اکثر محققان معتقدند ارتباط معناداری میان الگوی توسعه کالبدی شهر (فرم شهر) و وضعیت شاخصهای محیط طبیعی وجود دارد؛ بنابراین ازآنجاکه ساماندهی الگوی گسترش کالبدی شهرها امری ضروری است؛ لذا هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به نگرشی کلی از الگوی رفتاری شاخصهای محیط طبیعی بر توسعه و گسترش کالبدی شهرهای کشور بوده است. در این پژوهش، دادههای اصلی با مراجعه به سایت زمینشناسی آمریکا، تصاویر ماهوارهای شهرهای موردنظر برای سالهای 1378 و 1398 تهیهشده است. همچنین از لایههای رقومی سازمان نقشهبرداری کشور جهت انجام عملیات همپوشانی بهره گرفته است. همچنین از آزمونهای آماری تی دو نمونه مستقل، واریانس یکطرفه ANOVA و آزمون همبستگی ETA جهت معناداری نقش شاخصهای پژوهش استفادهشده است. نقشهها و آزمونهای بکار گرفتهشده در این پژوهش با استفاده از نرمافزارهایARC GIS، Envi 5.3 و Spss تهیهشده است. نتایج نشان میدهد که بین سطوح توسعه کالبدی شهرهای موردبررسی کشور و طبقه ارتفاعی 1800-1200 متر، شیب کمتر از 5 درصد، خاکهای لومی و رسی و نزدیکی به سطوح منابع آبی (بیشتر از 10 متر) تفاوت معناداری (P < 0.05) وجود داشته و سایر گروهها دارای واریانس یکسانی بوده که تفاوتها معنادار نبوده است. ضریب همبستگی ETA بین سطوح گسترش شهری و ارتفاعات 1800-1200 متر برابر با 0.762، مقدار ضریب همبستگی برای شیبهای کمتر از 5 درصد برابر با 0.749، این مقدار برای خاکهای لومی و رسی برابر با 0.623 و درنهایت برای منابع آبی ضریب همبستگی اتا برابر با 0.191 بهدستآمده است. این امر نشانگر همبستگی قوی بین توسعه و گسترش شهری و طبقه ارتفاعی 1800-1200 متر، شیبهای کمتر از 5 درصد، خاکهای لومی و رسی است و همچنین سطح ایستایی بیشتر از 10 متر آبهای زیرزمینی عامل توسعه و گسترش فیزیکی شهرهای کشور معرفیشده است. منابع آبی با همبستگی نسبتاً ضعیفی، در وهله اول سبب توسعه و گسترش فیزیکی شهرها و در وهله دوم به دلیل سیلابهای ویرانگر و خطرزا بودن، بهعنوان عامل محدودیت زا در گسترش فیزیکی شهرها محسوب میگردد. نتایج بررسی نقش تکتونیک نیز حاکی از آن است که این شاخص در توسعه کالبدی شهرهای کشور جایگاهی نداشته و شهرهای کشور همچون شهر تهران، بدون توجه به تکتونیک منطقه به گسترش و توسعه خود ادامه دادهاند. پرونده مقاله -
مقاله
20 - دانش مورفولوژی شهری و کاربرد آن در خوانش بافت شهری (نمونه موردی شهر تاریخی قزوین)آمایش محیط , شماره 2 , سال 16 , تابستان 1402بیان مسأله: برای خوانش دقیق و صحیح بافت شهری نیاز به رویکردی مؤثر و درست میباشد. دانش مورفولوژی شهری دارای کاربردهای مختلفی از جمله گردشگری و میراث شهری است. با کمک این دانش میتوان با دقت و صحت بیشتری به بررسی و خوانش بافت شهری خصوصاً بافت تاریخی پرداخت و تصمیمگیری ب چکیده کاملبیان مسأله: برای خوانش دقیق و صحیح بافت شهری نیاز به رویکردی مؤثر و درست میباشد. دانش مورفولوژی شهری دارای کاربردهای مختلفی از جمله گردشگری و میراث شهری است. با کمک این دانش میتوان با دقت و صحت بیشتری به بررسی و خوانش بافت شهری خصوصاً بافت تاریخی پرداخت و تصمیمگیری بهتر و اساسیتر در خصوص نحوه مداخله در بافت و اصلاح آن گرفت. هدف: استفاده از دانش مورفولوژی شهری به منظور تحلیل بهتر و اصولی بافت شهر خصوصاً در زمینه میراث و گردشگری. روش: استفاده از روش بریتانیایی که به نام کانزنی نیز مشهور است و البته تا حد زیادی مورد قبول بقیه رویکردهای مورفولوژی شهری نیز میباشد یعنی با تقسیم عناصر شکل شهر به چهار عامل بستر طبیعی، نظام ارتباطی، نظام قطعات، نظام ساختمان سعی شده است که بافت تاریخی شهر قزوین مورد بررسی قرار گیرد و مشخصات بافت براساس تقسیم بندی این عناصر تبیین گردد. یافتهها: با بررسی بافت تاریخی شهر قزوین بر اساس عناصر چهار گانه شکل شهر به این نتیجه رسیده شد که استفاده از این روش در خوانش بافت بسیار مفید و مؤثر است. نتیجه گیری: مقاله با بررسی ادبیات مربوط به دانش موفولوژی شهری و انتخاب مکتب بریتانیایی به عنوان روش مشترک بین مکاتب موفولوژی شهری در انتها نتیجه میگیرد که استفاده از چنین روشی در بررسی بافت شهری خصوصاً بافت تاریخی میتواند راهکاری باشد برای شناخت صحیحتر و و واضحتر خصوصیات بافت شهری و اتخاذ تصمیمگیریهای مؤثرتر برای بافتهای تاریخی جهت احیای هویت و اصالت آنها است. پرونده مقاله -
مقاله
21 - بررسی تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر تحقق شهر سالم (مطالعه ی موردی: بندر ماهشهر)مطالعات جامعه شناختی شهری , شماره 5 , سال 8 , زمستان 1397سرمایه ی اجتماعی بهعنوان یک جنبه از ساختار اجتماعی با ویژگیهایی مانند روابط بین فردی و اعتماد و کمکهای متقابل، منافع مشترک زیادی در زمینههایی مانند کاهش جرم، افزایش احساس امنیت، تابآوری اجتماعی، مدیریت ریسک خطر، سلامت فردی و همچنین سلامت اجتماعی و محیطی دارد. موضوع چکیده کاملسرمایه ی اجتماعی بهعنوان یک جنبه از ساختار اجتماعی با ویژگیهایی مانند روابط بین فردی و اعتماد و کمکهای متقابل، منافع مشترک زیادی در زمینههایی مانند کاهش جرم، افزایش احساس امنیت، تابآوری اجتماعی، مدیریت ریسک خطر، سلامت فردی و همچنین سلامت اجتماعی و محیطی دارد. موضوع سلامت محیط شهر در رویکرد شهر سالم دنبال میگردد. تحقق رویکرد شهر سالم بدون نقش فعال شهروندان (سرمایه ی اجتماعی) امکانپذیر نیست. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر تحقق شهر سالم در بندر ماهشهر است. تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی–تحلیلی است. بهمنظور گردآوری داده های موردنیاز پژوهش از دو شیوه ی تحلیل اسنادی و نیز پیمایش بهره گرفتهشده است. جامعه ی آماری پژوهش ساکنان منطقه ی بندر ماهشهر شامل 153778 نفر است که با فرمول کوکران، حجم نمونه 384 بهدستآمده است. بر اساس نتایج مطالعات اسنادی، شاخصهای پژوهش در بخش سرمایه ی اجتماعی شامل مشارکت، اعتماد، همبستگی و انسجام اجتماعی، احساس اثرگذاری و کارایی و حمایت اجتماعی و در بخش شهر سالم از 13 شاخص (حفظ فضای سبز، تفکیک زباله، جلوگیری از تخلیههای نخاله ساختمانی در معابر، مشارکت در برنامههای بهداشت (طرح جانوران موذی)، گزارش آلودگیهای محیطی به سازمانهای مربوط، جلوگیری از تأسیس مکانهای غیربهداشتی، جمعآوری زباله در ساعت مناسب، خالی کردن زبالهها در داخلها نهرها (معکوس)، پرتاب زباله از خودروها به خیابان (معکوس)، کاشت درختان، شرکت در کارگاههای سلامت و بهداشت محله، شرکت در زیباسازی و پاکسازی محیط، گزارش حضور معتادان در محله به مسئولان مربوط) بهره گرفته شد. داده های گردآوریشده با استفاده از آزمون های تی تک نمونهای رگرسیون چند متغیره تحلیل گردیده است. نتایج حاکی از این است که شاخصهای سرمایه ی اجتماعی و شهر سالم در بندر ماهشهر وضعیت مناسبی ندارند. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد متغیر اعتماد با بتای 0.608 و بعدازآن همبستگی و انسجام اجتماعی (0.473)، مشارکت (0.472)، احساس اثرگذاری و کارایی (0.390) و حمایت با بتای 0.189 بر متغیر شهر سالم در بندر ماهشهر تأثیر معناداری دارند. پرونده مقاله -
مقاله
22 - تبیین نقش اقوام در گسترش کالبدی- فضایی شهرهای چند قومیتی (نمونه موردی : شهر دوگنبدان)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 4 , سال 15 , پاییز 1402شهرها به دلایلی چون رشد سریع جمعیت، مهاجرت اقوام با فرهنگهای متفاوت، عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با مشکلاتی مانند ساختار کالبدی-فضایی ناهماهنگ و عدم وجود هویت شهری روبهرو شدهاند. شهر دوگنبدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی که دارا میباشد به عنوان یکی از ش چکیده کاملشهرها به دلایلی چون رشد سریع جمعیت، مهاجرت اقوام با فرهنگهای متفاوت، عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با مشکلاتی مانند ساختار کالبدی-فضایی ناهماهنگ و عدم وجود هویت شهری روبهرو شدهاند. شهر دوگنبدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی که دارا میباشد به عنوان یکی از شهرهای مهم نفتی و مهاجرپذیر است که وجود اقوام مختلف از جمله ترک، لر، کرد و غیره در ساختار شهر از لحاظ ابعاد کالبدی-فضایی ، اقتصادی و اجتماعی چندگانگی به وجود آورده است. در همین راستا، در این پژوهش، هدف اصلی تبیین نقش اقوام در گسترش کالبدی-فضایی شهرها چند قومیتی(شهر دوگنبدان) است. این مقاله به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف و ماهیت توسعهای-کاربردی میباشد. برای شناسایی میزان تأثیرگذاری مؤلفههای تأثیرگذار بر ساختار کالبدی-فضایی یکپارچه شهر دوگنبدان از نرم افزار Spss و روش تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل اقتصادی بیشترین تأثیر را در شکلگیری الگوی کنونی توسعه شهر دوگنبدان داشتهاند. بررسی علل این توسعه ناموزون شهر و تأثیر پذیرفته از مهاجرت اقوام نشان دهنده آن است که شهر دوگنبدان در ۱۵ سال اخیر شاهد ناپایداری الگوی توسعه شهر بوده است و همچنین، عوامل استخراج شده به ترتیب عامل شهر پاک و قابل زیست، شهری قوم محور، شهری اجتماع محور، شهری کالبد محور و در نهایت شهری اقتصاد محور از لحاظ محتوایی و طبق مرور متون نظری ارتباط نزدیکی با محدوده مطالعاتی دارند، نامگذاری شده است و در پیدایش و تکوین محلات شهر دوگنبدان اثرگذاری بیشتری داشته است. پرونده مقاله -
مقاله
23 - پهنهبندی زمینهای شهری در برابر خطر ناشی از سیلاب با رویکرد تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: رودخانه چشمه کیله)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 11 , زمستان 1397چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهمترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاههای انسانی شناخته شدهاند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سام چکیده کاملچکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهمترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاههای انسانی شناخته شدهاند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سامانه جی.آی.اس و تبادل اطلاعات با مدلهای شبیهسازی ریاضی، مقاطع عرضی از رودخانه چشمه کیله تهیه شده و ظرفیت ایمن هر یک از مقاطع با توجه به دوره های بازگشت مختلف تعیین گردیده است. براساس نتایج حاصل شده، زمین های پیرامون این رودخانه در فواصل مختلف به رنگ های متفاوت بر اساس دوره بازگشت سیل پهنه بندی شده اند که این پهنه ها شامل بستر و حریم رودخانه (پهنه پرخطر و با خطر متوسط) می باشد. از آنجاکه بخشی از بافت شهر با این پهنه ها تداخل دارد. دستیابی به تاب آوری در برابر سیلاب، مستلزم چاره اندیشی در محدوده های بحرانی است. در پژوهش حاضر، کاربری های مجاز در هر پهنه با توجه به شدت خطر و همچنین نظام مدیریت حاکم بر آنها تعیین گردیده است. پرونده مقاله -
مقاله
24 - الگوی تابآوری شهری در مواجهه با بحران سیلاب (مورد مطالعه: رودخانه خرم رود شهر خرمآباد)آینده پژوهی شهری , شماره 11 , سال 3 , زمستان 1402تابآوری امروزه یکی از دغدغههای مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی میشود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تابآوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرمآباد تدوینشده ا چکیده کاملتابآوری امروزه یکی از دغدغههای مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی میشود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تابآوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرمآباد تدوینشده است. تحقيق حاضر برحسب هدف، كاربردي و برحسب نحوه گردآوری دادهها توصیفی-تحلیلی ميباشد و ازلحاظ نحوه اجرا، از نوع پيمایشی و برحسب روش تحقیق از نوع کمی میباشد. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار SMART PLS استفادهشده است. یافتههای پژوهش در قالب نرمافزار Smart Pls مورد تائید انجام گرفت و نتایج نشان داد که از شاخصهای تابآوری سیلاب در خرمرود شهر خرمآباد شاخص ساختار شریانهای ارتباطی و حریم رودخانه از عوامل اساسی در تابآورسازی خرمرود در مواجهه با بحران سیلاب است. علت اصلی وقوع سیل در رودخانه خرمرود تجاوز به حریم رودخانه و بیحرمتی به طبیعت و محیطزیست است. پس نتیجه میگیریم تا زمانی که منابع طبیعی در کشورمان مورد دستاندازی و تجاوز قرار گیرند و خود را در برابر بلایای طبیعی مجهز و ایمن نسازیم، باید در انتظار چنین فجایع تلخی باشیم. پرونده مقاله -
مقاله
25 - سنجش پایداری اجتماعی محله ای (مطالعه موردی محله سنگلج و ضرابخانه شهر تهران)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , سال 11 , پاییز 1395بعد اجتماعی توسعه پایدار به دلیل ماهیت غیر ملموس خود، در مقابل بعد زیستمحیطی و اقتصادی کمتر مورد توجه قرار میگیرد، بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی و مقایسه شاخصهای پایداری اجتماعی در سطح محلات سنگلج و ضرابخانه تهران میباشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی چکیده کاملبعد اجتماعی توسعه پایدار به دلیل ماهیت غیر ملموس خود، در مقابل بعد زیستمحیطی و اقتصادی کمتر مورد توجه قرار میگیرد، بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی و مقایسه شاخصهای پایداری اجتماعی در سطح محلات سنگلج و ضرابخانه تهران میباشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و پیمایشی (پرسش نامه)، استفاده شده است. در این پژوهش، شاخصهای امنیت و دسترسی به خدمات به عنوان متغیر مستقل و متغیرهای مشارکت، تعلق مکانی، مسئولیتپذیری و اعتماد اجتماعی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند، جامعه آماری جمعیت محلات سنگلج و ضرابخانه می باشد که حجم نمونه مورد مطالعه با سطح اطمینان 95 درصد، 320 نفر در هر دو محله بوده که در هر محله تعداد 160 پرسش نامه به صورت تصادفی، توزیع شد. برای تحلیل آن از نرمافزار SPSS (آزمون T تک نمونهای، Manova و T با دو نمونه مستقل) استفاده شده است، نتایج پژوهش نشان میدهد که در محله ضرابخانه، شاخصهای تعلق مکانی و مشارکت در سطح مطلوب نیستند، ولی متغیرهای مسئولیتپذیری، اعتماد اجتماعی، امنیت و کیفیت دسترسی به خدمات در سطح مطلوب هستند، در محله سنگلج تنها شاخص مشارکت وضعیت مناسبی دارد. در نهایت از لحاظ شاخصهای پایداری مورد ارزیابی در این پژوهش، بین محله ضرابخانه با میانگین 42/3 و محله سنگلج با میانگین 75/2 تفاوت معناداری وجود دارد. پرونده مقاله -
مقاله
26 - ارزیابی تأثیر بافت اسلامی بر احساس امنیت بر اساس اصول نسل دوم CPTED (مطالعه موردی: محلّه فهادان شهر یزد)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 2 , سال 14 , تابستان 1398احساس امنیت همواره یکی از نیازهای اساسی انسان در طول تاریخ بوده است. لذا هدف از انجام این تحقیق بررسی این نکته است که آیا اصول نسل دوم CPTED در میزان احساس امنیت بافت اسلامی محله فهادان یزد تأثیرگذار بوده است یا خیر؟ در این پژوهش از چهار شاخص فرهنگ جمعی، نظارت اجتماعی، چکیده کاملاحساس امنیت همواره یکی از نیازهای اساسی انسان در طول تاریخ بوده است. لذا هدف از انجام این تحقیق بررسی این نکته است که آیا اصول نسل دوم CPTED در میزان احساس امنیت بافت اسلامی محله فهادان یزد تأثیرگذار بوده است یا خیر؟ در این پژوهش از چهار شاخص فرهنگ جمعی، نظارت اجتماعی، آستانه ظرفیت و همبستگی اجتماعی بهعنوان معیارهای نسل دوم CPTED استفاده شده است. همچنین از شاخص احساس امنیت نیز به عنوان متغیر وابسته استفاده شده است. روش این تحقیق پیمایشی است و از طریق پرسش نامه انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنین محله فهادان شهر یزد می باشد که به روش کوکران نمونهای به حجم 364 نفر به صورت تصادفی اتتخاب شده است. برای بررسی اینکه آیا احساس امنیت در این بافت وجود دارد از آزمون T استفاده شد. در مرحله بعد با توجه به نوع متغیرها، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که میزان احساس امنیت در محله فهادان با میانگین 62/3 در طیف لیکرت از وضعیت مساعدی برخوردار است، اما این شاخص با اصول نسل دوم CPTED در بافت اسلامی رابطه کاملا معکوسی دارد. همچنین در بررسی میزان احساس امنیت به تفکیک جنسیت مشخص شد که مردان در بافت اسلامی برخلاف زنان با توجه به این اصول از احساس امنیت بیشتری برخوردار هستند. با تحلیل نتایج بدست آمده این نکته مشخص می شود که احساس امنیت موجود در بافت اسلامی ناشی از اصول نسل دوم CPTED نمی باشد و اصولآ دلیل آن را باید در موارد دیگری جست وجو کرد. پرونده مقاله -
مقاله
27 - تحلیل جرم خیزی فضاهای شهری بر اساس تئوری چیدمان فضا (مطالعه موردی: شهر پاکدشت)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 1 , سال 16 , بهار 1400مقدمه: پیکرهبندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آنها با هم است که نمایشدهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکرهبندی فضایی، شاخصهای همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرق چکیده کاملمقدمه: پیکرهبندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آنها با هم است که نمایشدهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکرهبندی فضایی، شاخصهای همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرقت مورد بررسی قرار گرفته است. روششناسی تحقیق: پژوهش حاضر با توجه رویداد مکانی جرایم ابتدا اکتشافی و سپس در جهت بررسی عوامل فضایی مؤثر بر رخداد جرایم از نوع تحلیلی بوده است. نقشه مربوط به چیدمان فضا یعنی خطوط محوری بر پایه وضع موجود فضاهای شهری و شبکه ارتباطات و اتصالات شهر پاکدشت با لایه مربوط به جرائم در سامانه اطلاعات جغرافیایی همپوشانی گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مطالعاتی پژوهش محدوده قانونی شهر پاکدشت میباشد.یافتهها و بحث: در نقشه ها تحلیلی از پراکنش انواع جرائم سرقت در ارتباط با پیکرهبندی فضایی شهر به دست آمده است. در نهایت سطح همبستگی بین شاخصهای پیکرهبندی فضایی و انواع جرایم سرقت از طریق آزمون همبستگی پیرسون مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج: نتایج نشان میدهد که بین میزان وقوع جرایم فرصتطلبانه (سرقت) با شاخصهای پیکرهبندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به نحوی که با افزایش سطح این شاخصها، جرایم سرقت نیز افزایش یافته است و به مجرمین در این زمینه امکان سرقت بالاتری را داده است؛ اما به صورت تفصیلی این رابطه و ارتباط در جرایم سرقت منازل مسکونی و کشزنی، قاپزنی منفی بوده است و سرقت منازل مسکونی در مناطق با همپیوندی کمتر اما با عمق بالاتر صورت گرفته است. پرونده مقاله -
مقاله
28 - تحلیل اثرات کاربریهای اراضی همجوار بر قیمت مسکن (مطالعه موردی: منطقه 7 شهر تهران)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , سال 15 , پاییز 1399مسکن در زمره اساسیترین و حساسترین بخشها در برنامهریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب میشود.درواقع مسکن ،خردترین و کوچکترین شکل تجسم کالبدی رابطه متقابل انسان و محیط بوده و تبلور فضایی کارکرد حیاتی سکونت انسانی در ایفاء نقشهای اساسی وی میباشد. پژوهش حاضر از نوع هد چکیده کاملمسکن در زمره اساسیترین و حساسترین بخشها در برنامهریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب میشود.درواقع مسکن ،خردترین و کوچکترین شکل تجسم کالبدی رابطه متقابل انسان و محیط بوده و تبلور فضایی کارکرد حیاتی سکونت انسانی در ایفاء نقشهای اساسی وی میباشد. پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی میباشد. ازنظر ماهیت، رویکرد اصلی حاکم بر روند مقاله حاضر، توصیفی – تحلیلی میباشد و با توجه به موضوع تحقیق، حوزه مطالعاتی و ماهیت موضوع، از روشها و فنون کمی (مدل رگرسیون وزندار جغرافیایی) استفادهشده است. عوامل متعددی بر قیمت مسکن تأثیر میگذارند که یکی از این عوامل، انواع کاربریهای اراضی میباشد که در تعین قیمت مسکن نقش کلیدی دارد. در منطقه 7 شهر تهران با توجه به اختلاط کاربری و ویژگیهای خاصی که بر کاربریهای این منطقه حاکم است به سنجش اثرات هر یک از کاربریها بر قیمت مسکن پرداختیم تا با شناسایی میزان اثرات هر یک از انواع کاربریها بر قیمت مسکن بتوان برنامهریزی مناسبی در سطح منطقه برای مسکن و اقتصاد مسکن انجام داد. با توجه به اینکه مبحث اقتصاد مسکن یک موضوع فراگیر و بینرشتهای میباشد (سیاست، اقتصاد، مدیریت، جغرافیا و ...) بنابراین این مقاله بیشتر بر روی تأثیر عوامل جغرافیایی (انواع کاربریها) بر قیمت مسکن بحث میکند که درنهایت مشخص شد که دسترسی به حملونقل، پایانه و انبارداری شهری با R2 87/، کاربریهای خدمات شهری با R2 87/، کاربری سبز و پارکها با R2 80/، کاربریهای تجاری و اداری با R2 72/، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر قیمت مسکن در سطح منطقه دارند. پرونده مقاله -
مقاله
29 - بررسی عوامل مؤثر بر رونق بازارهای سنتی با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: بازار سنتی کلانشهر رشت)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 5 , سال 14 , زمستان 1398هرچند بازارهای سنتی از دیرباز بهعنوان یکی از مؤلفههای هویتبخش شهرهای ایرانی ایفاء نقش میکنند، اما امروزه به دلایل مختلف نقش بازارهای سنتی در بسیاری از شهرها و بهویژه کلانشهرهای ایران کاهشیافته است که در صورت عدم برنامهریزی صحیح، احتمال زوال و یا حتی نابودی برخی چکیده کاملهرچند بازارهای سنتی از دیرباز بهعنوان یکی از مؤلفههای هویتبخش شهرهای ایرانی ایفاء نقش میکنند، اما امروزه به دلایل مختلف نقش بازارهای سنتی در بسیاری از شهرها و بهویژه کلانشهرهای ایران کاهشیافته است که در صورت عدم برنامهریزی صحیح، احتمال زوال و یا حتی نابودی برخی از بازارهای سنتی نیز قوت خواهد گرفت. این تحقیق در پی آن است که عوامل مؤثر بر رونق بازارهای سنتی را موردمطالعه قرار دهد. این پژوهش بر مبنای طرح تحقیق از نوع پیمایشی و بر اساس هدف تحقیق، از نوع کاربردی هست. جامعه آماری این پژوهش برابر با ۶۷۹۹۹۵ نفر و حجم جامعه نمونه نیز برابر با 384 نفر میباشد. برای تحلیل دادهها از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری که یکی از اصلیترین روشهای تجزیهوتحلیل چندمتغیره است، با به کار گرفتن نرمافزارهای SPSS و Mplus استفاده شده و بدین منظور ابتدا از تحلیل عاملی اکتشافی و سپس از روش تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم و درنهایت از شاخصهای برازش بهمنظور ارزیابی برازش مدل نهایی استفاده گردیده است. بر اساس نتایج این تحقیق درمجموع، حدود 82 درصد از واریانس کل متغیرها توسط این عوامل تحت پوشش قرارگرفتهاند. همچنین برآیند شاخصهای برازندگی در این تحقیق حاکی از آن است که مدل ساختاری پیشنهادی، برازش خوب و قطعا قابل قبولی را داراست. برازش خوب مدل نهایی درواقع مهر تاییدی بر چند بعدی بودن و به بیان دقیق تر پنج بعدی بودن سازه رونق بازارهای سنتی است که این ابعاد عبارت اند از: جاذبههای فروشندگان، جاذبههای کالبدی، جاذبههای اقتصادی، جاذبههای رفاهی و جاذبههای اجتماعی. پرونده مقاله -
مقاله
30 - بررسی وضعیت زیست محیطی گردشگری شهری با استفاده از روش جای پای اکولوژیک (مورد مطالعه : شهر رشت)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 1 , سال 17 , بهار 1401شهرها به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت همواره به عنوان مقاصد گردشگری مورد توجه بوده اند. گردشگری نیز مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار و پیامدهای متعدد بر فضای بوم شناختی شهرها است. شهر رشت به علت موقعیت کانونی خود و برخورداری از جاذبه های طبیعی، فر چکیده کاملشهرها به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت همواره به عنوان مقاصد گردشگری مورد توجه بوده اند. گردشگری نیز مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار و پیامدهای متعدد بر فضای بوم شناختی شهرها است. شهر رشت به علت موقعیت کانونی خود و برخورداری از جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت فضای بوم شناختی شهر رشت در روند گردشگری است و پاسخ به این پرسش که آیا این فضا توان پاسخ گویی به نیازهای فعلی گردشگری شهری را دارد یا خیر؟ پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از مدل جای پای اکولوژیک انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش تعداد گردشگران شهر رشت در نظر گرفته شد از این رو 384 پرسشنامه بر اساس مدل کوکران از طریق دو روش نمونه گیری منظم و اتفاقی بین گردشگران توزیع گردید. در نهایت جای پای اکولوژیک گردشگری 908224 هکتار محاسبه گردید که با توجه به مساحت 13600 هکتاری شهر رشت می توان میزان فشار وارده بر فضای زیست محیطی شهر را مشاهده نمود. از این رو برنامه ریزی برای حفظ محیط زیست شهر در کنار توجه به گردشگری امری حیاتی محسوب می شود. پرونده مقاله -
مقاله
31 - سنجش متغیرهای موثر در گسترش شهر و شبیه سازی توسعه کالبدی شهر همدانمطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 1 , سال 17 , بهار 1401توسعه شهرنشینی و مهاجرت های بی رویه جمعیت روستایی به مناطق شهری از پدیده های قابل توجهی است که موجب تخریب اراضی کشاورزی، مناظر طبیعی و فضاهای باز عمومی گردیده است. پژوهش حاضر رشد شهر همدان را از سال 1375 تا 1398 ارزیابی و سپس تا سال 1420 شبیه سازی می نماید. روش تحقیق تو چکیده کاملتوسعه شهرنشینی و مهاجرت های بی رویه جمعیت روستایی به مناطق شهری از پدیده های قابل توجهی است که موجب تخریب اراضی کشاورزی، مناظر طبیعی و فضاهای باز عمومی گردیده است. پژوهش حاضر رشد شهر همدان را از سال 1375 تا 1398 ارزیابی و سپس تا سال 1420 شبیه سازی می نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از مدل اتوماسیون سلولی جهت شبیه سازی توسعه کالبدی، از رگرسیون لجستیک برای تحلیل تاثیر متغیرهای مختلف در رشد کالبدی و از زنجیره مارکوف جهت تحلیل تغییرات کاربری بهره گرفته شده است. صحت سنجی تصاویر ماهواره لندست نیز با توجه به میزان کاپا و میزان دقت کلی قابل قبول ارزیابی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد متغیر مرکزیت شهر و اراضی کشاورزی به ترتیب با میزان ROC، 873/0 و 881/0 دارای بیشترین تاثیر در رشد شهری همدان طی 23 سال اخیر داشته است. مساحت مناطق ساخته شده (شهری) در سال 1375 در مقایسه با 1390 بیش از دو برابر شده است و در مقایسه با سال 1398 تقریبا 5/2 برابر شده است. از طرف دیگر رشد جمعیت در طول این 23 سال 48/1 برابر شده است. این مساله نشان می دهد نسبت رشد مناطق ساخته شده(شهری) از نسبت رشد جمعیت در شهر همدان به شدت پیشی گرفته است. نتایج حاصل از ارزیابی مدل نشان گر این است که مدل تلفیقی موردنظر قادر است درک دقیقی از فرآیندها و تحولات شهری از قبیل ارزیابی توسعه های گذشته و پیشبینی جهات و میزان توسعه کالبدی آتی فراهم آورد. پرونده مقاله -
مقاله
32 - بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری شهر شیرازعلوم اجتماعی , شماره 5 , سال 11 , زمستان 1396این پژوهش با هدف بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری شهر شیراز انجام شده است. روش این پژوهش با توجه به هدف پژوهش از نوع کمی و پیمایشی است. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته در میان تعداد 278 نفر به وسیله فرمول کوکران برآورد شده بود، جمع آوری ش چکیده کاملاین پژوهش با هدف بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری شهر شیراز انجام شده است. روش این پژوهش با توجه به هدف پژوهش از نوع کمی و پیمایشی است. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته در میان تعداد 278 نفر به وسیله فرمول کوکران برآورد شده بود، جمع آوری شده و رابطه بین همه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته در یک مدل معادله ساختاری آزمون شده است. نتایج حاصل از مدلسازی معادله ساختاری که در راستای آزمون فرضیات بوده است نشان داد که در مدل پژوهش قویترین اثر مربوط به رابطه بین بازنمایی قدرت شهروندان با میزان موفقیت مدیریت شهری با ضریب (91/0) بوده است. بعد از آن اثر متغیر تاثیرگذاری و نظارت شهروندی باضریب (79/0) در جایگاه دوم اثرگذاری قرار دارد و در نهایت به ترتیب متغیرهای تمایلات جمعی، دموکراسی، بازسازی شهر و ساختار سیاسی حاکمیت هر کدام با ضرایب مشخصی اثر مستقیم و معناداری بر میزان موفقیت مدیریت شهری در شهر شیراز داشتهاند. پرونده مقاله -
مقاله
33 - واکاوی معانی و مفاهیم شاخصهای شهر حساسبهآبمعمار شهر , شماره 1 , سال 1 , بهار 1402ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ گرمایشجهانی و تغییرات آبوهوایی،جوامع در تلاش برای کاهش فشار فزاینده خطرات و پیامد آن و حرکت بهسوی پایداری و تابآوری بخصوص در شرایط عدمقطعیت در منابعآبشهری هستند.توسعه پایداری شهری نیازمند بازبینی مجدد ازنحوه برنامهریزی،طراحی و ارائه خدمات سیستم چکیده کاملﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ گرمایشجهانی و تغییرات آبوهوایی،جوامع در تلاش برای کاهش فشار فزاینده خطرات و پیامد آن و حرکت بهسوی پایداری و تابآوری بخصوص در شرایط عدمقطعیت در منابعآبشهری هستند.توسعه پایداری شهری نیازمند بازبینی مجدد ازنحوه برنامهریزی،طراحی و ارائه خدمات سیستم آب می باشد.ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻬﺮﻯ و فشـار ایـن افزایـش،چالـش بیسابقهای رادر مدیریت آب بهویژه در دسترسی بـه منابعآب،تصفیه-فاضلاب و فناوریهای بازیافت ایجـاد کرده است.در این راستا نگاهی به وضعیت موجود و شناسایی موانع،تدوین راهکارهای مناسب در جهت بهبود وضعیت را مطرح میکند؛شهرهای حساسبهآب از الگووارههای جدید مدیریت پایدارآبشهری باهدف به حداقل رساندن تأثیرات هیدرولوژیکی توسعه-شهری بر محیط اطرافش شناخته میشود که در فرایندهای توسعه و بازسازی شهری میتواند در دستیابی به اهداف ارتقای کیفیتزندگی شهری و زیستپذیری شهرها کمک کند.گرچه در کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه زمینه و چالشهای متفاوت ممکن است وجود داشته باشند،لیکن درک وضعیت کنونی شهر ازلحاظ شاخصهای شهر حساسبهآب جهت شناخت ظرفیتها و محدودیتهای بهعنوان گامنخست برای شروع برنامهریزی روند انتقال برای نیل به اهداف و تدوین راهبردهای توسعه است.این مقاله به معرفی شاخصهای شهر حساسبهآب و تأثیر آن بر ارزیابی و بهبود عملکردهای مدیریت آبشهری که از طریق بررسی ادبیاتموضوع و بر پایه روش کیفی تحلیلمحتوا و جستجوی منابع و دستهبندی آنها بر مبنای کلیدواژههای پژوهش انجامشده است،میپردازد و منابع تأثیرگذار و مرتبط با شاخصهای شهر حساسبهآب را موردبررسی قرار میدهد.با توجه به نوشتار پیشرو میتوان نتیجه گرفت شاخصها پشتیبانی از برنامهریزی و تصمیمگیریهای استراتژیک،ارتقا و تقویت نتایج در طول زمان و ارزیابی پیامدها و مسیرهای مدیریت آبشهری نسبت به شهرهای دیگر را میسر میسازد پرونده مقاله